Fassarar Ma'anonin Alqura'ni - الترجمة الفولانية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - Teburin Bayani kan wasu Fassarori


Fassarar Ma'anoni Sura: Suratu Al'nahl   Aya:

Simoore ñaaki

daga cikin abunda Surar ta kunsa:
التذكير بالنعم الدالة على المنعم سبحانه وتعالى.
Ciftorde neema duumiiɗo ummaade neemiiɗo O.

أَتَىٰٓ أَمۡرُ ٱللَّهِ فَلَا تَسۡتَعۡجِلُوهُۚ سُبۡحَٰنَهُۥ وَتَعَٰلَىٰ عَمَّا يُشۡرِكُونَ
Ko Alla ñaawi kon leptirgol onon heeferɓe ɓen ɓadike. Wata on hawjan ɗum ado hewtude. Senayee woodanii Alla e kon sirkooɓe ɓen kafidata Mo e mun.
Tafsiran larabci:
يُنَزِّلُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ بِٱلرُّوحِ مِنۡ أَمۡرِهِۦ عَلَىٰ مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦٓ أَنۡ أَنذِرُوٓاْ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّآ أَنَا۠ فَٱتَّقُونِ
Alla no jippindinira Malaa'ikaaɓe ɓen e wahayu on, immorde e yamiroore Makko, e on mo O muuyi e Nulaaɓe Makko ɓen, wonnde: Jertiniree yimɓe ɓen, onon ɓee Nulaaɓe, e sirkangol Alla. Reweteeɗo e goonga alaa si wanaa Min. Hulee Lam onon ɓee yimɓe, ɗoftoɗon yamirooje Am, woɗɗitoɗon haɗaaɗi Am.
Tafsiran larabci:
خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ بِٱلۡحَقِّۚ تَعَٰلَىٰ عَمَّا يُشۡرِكُونَ
Alla tagirii kammuuli ɗin e leydi ndin no ɗi anndira- nooka e hoore goonga. O tagiraali ɗi meere, ko ko dallinoree e mawngu Makko O tagiri ɗi. Senayee woodani Mo e ko ɓe kafidata Mo kon e goɗɗum goo.
Tafsiran larabci:
خَلَقَ ٱلۡإِنسَٰنَ مِن نُّطۡفَةٖ فَإِذَا هُوَ خَصِيمٞ مُّبِينٞ
O tagirii neɗɗanke iwde e toɓɓere maaniiyu hoy-nde, nde mawni tagu cagal tagu; jaka yoo kanko ko o tiiɗuɗo wennjirgol meere fii montugol goonga, ɓannginɗo wennjo mun.
Tafsiran larabci:
وَٱلۡأَنۡعَٰمَ خَلَقَهَاۖ لَكُمۡ فِيهَا دِفۡءٞ وَمَنَٰفِعُ وَمِنۡهَا تَأۡكُلُونَ
Neemoraaɗi ɗin ka ngelooɗi e ka na'i e ka dammi, O tagani on ɗi no nafitoron, onon yimɓe ɓen. Nafitoron wano duñirgol leeɓi baalli ɗin e gelooɗi ɗin jaangol, e duncitogol kocce mun e guri mun. Kadi, ko e majji ñaamoton.
Tafsiran larabci:
وَلَكُمۡ فِيهَا جَمَالٌ حِينَ تُرِيحُونَ وَحِينَ تَسۡرَحُونَ
Hino woodani on e majji cuɗaari, tuma jaaƴinton ɗi kiikiiɗe e tuma oornoton ɗi bimmbi.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• عناية الله ورعايته بصَوْن النبي صلى الله عليه وسلم وحمايته من أذى المشركين.
Alla no reenirnoo Annabiijo on (yo o his) e lorra sirkooɓe ɓen.

• التسبيح والتحميد والصلاة علاج الهموم والأحزان، وطريق الخروج من الأزمات والمآزق والكروب.
Subbunhinagol, hamdinogol, juulde ɗum ko lekki ɓiɗaare e suno. Ɗum kadi ko wallitorɗum yaltugol e annde, e wororde e saɗteende.

• المسلم مطالب على سبيل الفرضية بالعبادة التي هي الصلاة على الدوام حتى يأتيه الموت، ما لم يغلب الغشيان أو فقد الذاكرة على عقله.
Juulɗo no ɗabbiraa duumagol e julde haa maayde ara e makko, fotde himo e sago makko o hattaaki hakkille.

• سمى الله الوحي روحًا؛ لأنه تحيا به النفوس.
Alla noddirii wahayu on ruuhu, tawde ko ɗum pittaali ɗin wuurirta.

• مَلَّكَنا الله تعالى الأنعام والدواب وذَلَّلها لنا، وأباح لنا تسخيرها والانتفاع بها؛ رحمة منه تعالى بنا.
Alla waɗii e juuɗe men neemoraaɗi ɗin e daabeeji ɗin, O eltani'en ɗi, O daginani'en nafitorgol ɗi, yurmeegol'en.

وَتَحۡمِلُ أَثۡقَالَكُمۡ إِلَىٰ بَلَدٖ لَّمۡ تَكُونُواْ بَٰلِغِيهِ إِلَّا بِشِقِّ ٱلۡأَنفُسِۚ إِنَّ رَبَّكُمۡ لَرَءُوفٞ رَّحِيمٞ
Ɗin neemoraaɗi ɗi Alla tagani o, no ronndoo donle mon tedduɗe naɓa e leydi ndi on yottotanooko si wanaa tampere wonkiiji. Pellet, Joomi mon onon ɓee yimɓe, ko Yurmeteeɗo Hinootooɗo on, tawde O eltanii on ɗii neemoraaɗi.
Tafsiran larabci:
وَٱلۡخَيۡلَ وَٱلۡبِغَالَ وَٱلۡحَمِيرَ لِتَرۡكَبُوهَا وَزِينَةٗۚ وَيَخۡلُقُ مَا لَا تَعۡلَمُونَ
Alla tagani on kadi pucci, e mbam-pucci, e mbabbi ko waɗɗoɗon, ronndinon donle mon, e ko cuɗorton e yimɓe. Himo taga kadi ko on anndaa e ko O yiɗi tagugol.
Tafsiran larabci:
وَعَلَى ٱللَّهِ قَصۡدُ ٱلسَّبِيلِ وَمِنۡهَا جَآئِرٞۚ وَلَوۡ شَآءَ لَهَدَىٰكُمۡ أَجۡمَعِينَ
Ko Alla woodani ɓanngingol laawol focciingol yottinayngol e welayee Makko ngol, woni lislaamu. Hino e laawi ɗin ɗate seytaane ooñiiɗe e goonga, ko non kala laawol selungol lislaamu on ko ooñi- ngol. Si Alla muuyuno fewnirgol on fow e gomɗinal, O waɗayno ɗum.
Tafsiran larabci:
هُوَ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗۖ لَّكُم مِّنۡهُ شَرَابٞ وَمِنۡهُ شَجَرٞ فِيهِ تُسِيمُونَ
Ko Kanko seniiɗo On woni jippiniranɗo on ka kam- mu ndiyam, hino woodani on onon e daabeeji mon njaram e majjam, ko e majjam kadi puɗi leɗɗe ɗi neemoraaɗi mon ndurata.
Tafsiran larabci:
يُنۢبِتُ لَكُم بِهِ ٱلزَّرۡعَ وَٱلزَّيۡتُونَ وَٱلنَّخِيلَ وَٱلۡأَعۡنَٰبَ وَمِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ
Alla no fuɗinirana on ɗam ndiyam aawruuji ɗi faggorton, e nebbanteeje, e tamarooje, e inabuuje e kala dimɗe. Wonii e ɗam ndiyam e ko yaltata e majjam, hujja e kattal Alla ngal, wonannde teskato- ɓe e tagu Makko ngun, ɓe dallinora ɗum e maw-ngu mawngu Makko ngun.
Tafsiran larabci:
وَسَخَّرَ لَكُمُ ٱلَّيۡلَ وَٱلنَّهَارَ وَٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَۖ وَٱلنُّجُومُ مُسَخَّرَٰتُۢ بِأَمۡرِهِۦٓۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ
Alla eltani on jemma on ka ñiiɓon fowtoɗon, ñalor- ma on ka faggitoɗon nguuree mon. O eltani on kadi naange ngen, O waɗi nge jalɓunge, O waɗi lewru ndu jalbundu. Koode ɗen ko eltiraaɗe yami- yamiroore hoddiraango Makko; ko ɗen woni ko ɗoworton ka niɓe njorndi e ka baharu, anndiron ɗe waqtuuji ekn. Wonii e ngol eltugol ɗin ɗon fow, hujjaaji ɓannguɗi e kattal Alla ngal, wonannde yimɓe gollirooɓe haqqille mun, ko ɓen tun gelotoo hikma majji.
Tafsiran larabci:
وَمَا ذَرَأَ لَكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُخۡتَلِفًا أَلۡوَٰنُهُۥٓۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَذَّكَّرُونَ
O eltani on ko O tagi kon ka leydi, sertuɗum nooneeji, immorde e oogirɗe, e kulle, e puɗi, e aawruuji. Wonii e ko jantaa koo, hujja feññinɗo kattal Alla ngal, wonannde yimɓe waajitorayɓe ɗum, ɓe geloo wonnde Alla ko Hattanɗo, Neemi- Neeminoowo.
Tafsiran larabci:
وَهُوَ ٱلَّذِي سَخَّرَ ٱلۡبَحۡرَ لِتَأۡكُلُواْ مِنۡهُ لَحۡمٗا طَرِيّٗا وَتَسۡتَخۡرِجُواْ مِنۡهُ حِلۡيَةٗ تَلۡبَسُونَهَاۖ وَتَرَى ٱلۡفُلۡكَ مَوَاخِرَ فِيهِ وَلِتَبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِهِۦ وَلَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ
Ko Kanko seniiɗo On eltani on maayo ngon ka waɗɗoɗon yaltinon ko woni e maggo ñaamon teewu liƴƴi kecci ɗi yunngoton e maggo, hiɗon yaltina e maggo kadi cuɗaarindi ɓornotoɗon onon e rewɓe mon, wano jawaahiri. A yi'ay laaɗe ɗen hino feera maayo ngon, hiɗon waɗɗora ɗen laaɗe ɗaɓɓugol ɓural Alla e dañal ngeygu. Belajo'o, on yettay Alla e ko O neemini on e mun kon, heertina- non Mo dewal.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• من عظمة الله أنه يخلق ما لا يعلمه جميع البشر في كل حين يريد سبحانه.
Hino jeyaa e mawngu Alla, tawde O tagay ko neɗɗanke fow anndaa si O faandanike ɗum.

• خلق الله النجوم لزينة السماء، والهداية في ظلمات البر والبحر، ومعرفة الأوقات وحساب الأزمنة.
Alla tagirii koode ɗen cuɗinirgol kammu ngun, ɗowora ɗe ka niɓe njorndi e ka maayo, e anndirgol waqtuuji, e limorgol jamanuuji.

• الثناء والشكر على الله الذي أنعم علينا بما يصلح حياتنا ويعيننا على أفضل معيشة.
Mantugol yetta Alla e ko O neemini kon e men, hino moƴƴinana'en nguurndam men, newinirana'en ɗam no ɓuri moƴƴirde.

• الله سبحانه أنعم علينا بتسخير البحر لتناول اللحوم (الأسماك)، واستخراج اللؤلؤ والمرجان، وللركوب، والتجارة، وغير ذلك من المصالح والمنافع.
Alla neeminirii'en eltangol'en maayo ngon ka yungen tebbeeli liƴƴi, yaltinen kaŋŋe lu'u lu'u e marjaan, waɗɗoɗen ngo, njuloren, e ko wonah ɗum e maslahaaji e nafooje.

وَأَلۡقَىٰ فِي ٱلۡأَرۡضِ رَوَٰسِيَ أَن تَمِيدَ بِكُمۡ وَأَنۡهَٰرٗا وَسُبُلٗا لَّعَلَّكُمۡ تَهۡتَدُونَ
O tuti penle ka leydi ko tabintina ndi hara ndi dillidaali e mon ndi ooñoo. O ilini canɗi e mayri ka yaron, yarnon neemoraaɗi e aawruuji mon. O feeri kadi ɗate e mayri, ɗe yottoron ka faandonɗon hara on majjaali.
Tafsiran larabci:
وَعَلَٰمَٰتٖۚ وَبِٱلنَّجۡمِ هُمۡ يَهۡتَدُونَ
O waɗani on ka leydi mandeeji feeñuɗi, ɗi anndir- ton laawi ñalorma. O waɗani on koode ɗen ka kammu jortagol nde ɗoworton jemma.
Tafsiran larabci:
أَفَمَن يَخۡلُقُ كَمَن لَّا يَخۡلُقُۚ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ
E hara taguɗo ɗii piiji on e goɗɗi goo wa'ay wa mo tagataa huunde? E on waajitortaa mawngu Alla ngun, On taguɗo kala huunde, bejjinɗiniron Mo dewal, hara on kafidaali Mo e ko tagaa hay huunde?
Tafsiran larabci:
وَإِن تَعُدُّواْ نِعۡمَةَ ٱللَّهِ لَا تُحۡصُوهَآۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَغَفُورٞ رَّحِيمٞ
Si on etike, onon yimɓe ɓen, limugol neemaaji Alla ɗuuɗuɗi ɗi O neemini e mon ɗin moftaɗi, on hattantaa ɗum, sabu ko ɗi ɗuuɗi kon ɗi serti. Pellet, Alla ko Haforoowo, tawde O nanngitirtaa on welsindaare e yettugol ɗi ngol, Hinnotooɗo, tawde O taƴiranaalion ɗin neemaji sabu geddi e raɓɓindinagol ka yettugol Mo.
Tafsiran larabci:
وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ مَا تُسِرُّونَ وَمَا تُعۡلِنُونَ
Alla no anndi ko suuɗoton kon e golle mon, onon jeyaaɓe ɓen, e ko feññinton kon e majje. Huunde suuɗaaki Mo e ɗum. O yoɓitoyay on ɗum.
Tafsiran larabci:
وَٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ لَا يَخۡلُقُونَ شَيۡـٔٗا وَهُمۡ يُخۡلَقُونَ
Ɗin ɗi sirkooɓe ɓen rewata gaanin Alla, ɗi tagataa hay huunde, no nde foti e fanɗude. Ɗi ɓe rewata ɗin ɓe acca Alla, ko kamɓe tigi tafata ɗi. Ko honno ɓe rewirta gaanin Alla, sanamji ɗi ɓe tafirta juuɗe maɓɓe?
Tafsiran larabci:
أَمۡوَٰتٌ غَيۡرُ أَحۡيَآءٖۖ وَمَا يَشۡعُرُونَ أَيَّانَ يُبۡعَثُونَ
Ɗum e wonnde ko kamɓe tigi tafi reweteeɗi maɓɓe ɗin, ɗin ko dariiɗi ɗi alaa nguurndam alaa ganndal. Kamɓe ɓe anndaa nde ɓe imminnoytee e rewetee- ɗi maɓɓe ɗin Ñalnde Darngal, ɓe weddidoyee e maɓɓe ka Yiite Jahannama.
Tafsiran larabci:
إِلَٰهُكُمۡ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞۚ فَٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ قُلُوبُهُم مُّنكِرَةٞ وَهُم مُّسۡتَكۡبِرُونَ
Reweteeɗo mon on e goonga, ko Reweteeɗo gooto, Mo alaa kafidiiɗo, On woni Alla. Ɓen ɓen gomɗinaa ummital fii njoɓdi, ɓerɗe maɓɓe ɗen ko yedduɗe gootaaku Alla ngun, tawde ɗe hulaa. Ɗen ɓerɗe gomɗinaa hasboore wonaa lepte. Ɓen ko townitiiɓe ɓe jaɓataa goonga, ɓe qirritantaako mo.
Tafsiran larabci:
لَا جَرَمَ أَنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَمَا يُعۡلِنُونَۚ إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُسۡتَكۡبِرِينَ
Ko goonga Alla no anndi ko ɓee suuɗata e golle, e ko ɓe feññinta e majje. Huunde suuɗaaki Mo e ɗum, O yoɓitoyay ɓe ɗum. Pellet KankoO yiɗaa townitiiɓe e rewugol yankinanoo Mo ɓen, wurin Himo añi ɓe haɗtirde e añugol.
Tafsiran larabci:
وَإِذَا قِيلَ لَهُم مَّاذَآ أَنزَلَ رَبُّكُمۡ قَالُوٓاْ أَسَٰطِيرُ ٱلۡأَوَّلِينَ
Si ɓen yedduɓe gootaaku taguɗo On ɓe fenni fii ummital wi'anaama: Ko honɗum Alla jippini e Muhammadu (jom-kisyee)? Ɓe wi'a: O jippinaali huunde e makko, si ko woni, ko ko o addani hoore-makko e tinndi e penaale adinooɓe.
Tafsiran larabci:
لِيَحۡمِلُوٓاْ أَوۡزَارَهُمۡ كَامِلَةٗ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَمِنۡ أَوۡزَارِ ٱلَّذِينَ يُضِلُّونَهُم بِغَيۡرِ عِلۡمٍۗ أَلَا سَآءَ مَا يَزِرُونَ
Haa ruttorde maɓɓe nde ɓe roondoto bakkatuuji maɓɓe en ko aldah e stude,ɓe roondo kadi bakkatuuji ɓen ɓeɓe majjini Islaam majjingol. ñeemtinde,alah ko ɓuri bonde koɓe roondoto ko bakkatuuji maɓɓe e bakkatuuji rewɓe e maɓɓe.
Tafsiran larabci:
قَدۡ مَكَرَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡ فَأَتَى ٱللَّهُ بُنۡيَٰنَهُم مِّنَ ٱلۡقَوَاعِدِ فَخَرَّ عَلَيۡهِمُ ٱلسَّقۡفُ مِن فَوۡقِهِمۡ وَأَتَىٰهُمُ ٱلۡعَذَابُ مِنۡ حَيۡثُ لَا يَشۡعُرُونَ
Gomɗii heeferɓe adinooɓe ɓee ɗoo ɓen fewjaniino Nulaaɓe maɓɓe ɓen, Alla yirbiniri mahle maɓɓe ɗen ka doose majje, Kippooɗe majje ɗen yanti e hoore maɓɓe, lepte ɗen ardirani ɓe ka ɓe habbo- raa.Hiɓe habbinoo ka mahdi maɓɓe reenata ɓe, kono ɓe halkiraa ɗen tigi.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• في الآيات من أصناف نعم الله على العباد شيء عظيم، مجمل ومفصل، يدعو الله به العباد إلى القيام بشكره وذكره ودعائه.
Aayeeje ɗen hino siforii yaññugol mofta fii nooneeji e neemaaji Alla ɗin mawɗi e hoore jeeyaɓe Makko ɓen. Alla no noddira ɗum jeyaaɓe ɓen yettugol Mo, jantoo Mo, toroo Mo.

• طبيعة الإنسان الظلم والتجرُّؤ على المعاصي والتقصير في حقوق ربه، كَفَّار لنعم الله، لا يشكرها ولا يعترف بها إلا من هداه الله.
Tagoodi neɗɗanke ko tooñugol e suusugol yeddu- de Joomi mun, e raɓɓindinagol e haqqeeji Makko. Yeddoowo neemaaji Alla ɗin, o yettataa ɗi, o qirri- tantaako ɗi Alla, si wanaa on mo Alla fewni.

• مساواة المُضِلِّ للضال في جريمة الضلال؛ إذ لولا إضلاله إياه لاهتدى بنظره أو بسؤال الناصحين.
Majjinɗo e majjinaaɗo fow no fota e bone, tawde si o majjinaano oya, o feewirayno taskagol maa lanndagol laaɓuɓe-reedu ɓen.

• أَخْذ الله للمجرمين فجأة أشد نكاية؛ لما يصحبه من الرعب الشديد، بخلاف الشيء الوارد تدريجيًّا.
Ko ko Alla nanngitirta bomɓe ɓen kon juhal ɓuri hanndude e maɓɓe, tawde ɗum jokkondiray e kulol e ɗenƴere tiiɗunde, ɓuri si ɗum ardirno sagara sagara.

ثُمَّ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ يُخۡزِيهِمۡ وَيَقُولُ أَيۡنَ شُرَكَآءِيَ ٱلَّذِينَ كُنتُمۡ تُشَٰٓقُّونَ فِيهِمۡۚ قَالَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡعِلۡمَ إِنَّ ٱلۡخِزۡيَ ٱلۡيَوۡمَ وَٱلسُّوٓءَ عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ
Refti Ñalnde Darngal, Alla hoyniroyay ɓe lepte, O jaasinira ɓe ɗe, O daalana ɓe: Ko honto ɗin ɗi kafidaynoɗon e am ka dewe, ɗin ɗi haɓiraynoɗon Annabaaɓe e gomɗimɓe fii mun? Joomiraaɓe gannde ɗigguɓe ɓen wi'a: Koyeera e lepte ɗen Ñalnde Darnal, yanay e heeferɓe ɓen.
Tafsiran larabci:
ٱلَّذِينَ تَتَوَفَّىٰهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ ظَالِمِيٓ أَنفُسِهِمۡۖ فَأَلۡقَوُاْ ٱلسَّلَمَ مَا كُنَّا نَعۡمَلُ مِن سُوٓءِۭۚ بَلَىٰٓۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمُۢ بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
Ɓen ɓe Malaa'ikaajo waroowo on e wallondirooɓe makko ɓen ƴettitata ruuhuuji maɓɓe, hara ko ɓe jillondirɓe e tooñirgol ko'e maɓɓe yeddugol Alla. Ɓe jebbiloo ko ɓe yankinaniiɓe maayde yanunde e maɓɓe nden, ɓe yedda keeferaaku e geddi ɗi ɓe wonunoo e mun, sikkugol ɗum nafay ɓe. Ɓe wi'a- nee ontuma: On fenay, pellet hari ko on heeferɓe yeddunooɓe. Pellet Alla no anndi ko huuwaynoɗon aduna, huunde suuɗaaki Mo e ɗum, O yoɓitoyay on ɗum.
Tafsiran larabci:
فَٱدۡخُلُوٓاْ أَبۡوَٰبَ جَهَنَّمَ خَٰلِدِينَ فِيهَاۖ فَلَبِئۡسَ مَثۡوَى ٱلۡمُتَكَبِّرِينَ
Ɓe wi'anee: Naatiree dame Jahannama ɗen emmbere kuuɗe mon ɗen, ko on luttooɓe ton poomaa. Nge bonii ñaaƴorde wonande townitiiɓe gomɗingol Alla rewa Mo Kanko tun.
Tafsiran larabci:
۞ وَقِيلَ لِلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ مَاذَآ أَنزَلَ رَبُّكُمۡۚ قَالُواْ خَيۡرٗاۗ لِّلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ فِي هَٰذِهِ ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٞۚ وَلَدَارُ ٱلۡأٓخِرَةِ خَيۡرٞۚ وَلَنِعۡمَ دَارُ ٱلۡمُتَّقِينَ
Wi'anee ɓen hulirɓe Joomi maɓɓe ɗoftagol yamirooje Makko ɗen woɗɗitoo e haɗaaɗi Makko ɗin: Ko honɗum Joomi mon jippini e Annabaajo mon on Muhammadu (yo o his)? Ɓe jaaboo: Ko moƴƴere mawnde Alla jippini e makko. Hino woodani ɓen moƴƴimɓe rewugol Alla ngol ɓe moƴƴini huuwondiral maɓɓe ngal e tagu Makko ngun aduna ɗoo mbarjaari labaandi: wano ballal e yaajireede arsike. Ko ko Alla marani ɓe kon e mbarjaari ka laakara ɓuri moƴƴude diini ndin ndi O yaccinani ɓe ka aduna. Saare laakara nden moƴƴanii hulirɓe Joomi mun ɗoftagol yamirooje Makko ɗen woɗɗitoo haɗaaɗi Makko ɗin.
Tafsiran larabci:
جَنَّٰتُ عَدۡنٖ يَدۡخُلُونَهَا تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُۖ لَهُمۡ فِيهَا مَا يَشَآءُونَۚ كَذَٰلِكَ يَجۡزِي ٱللَّهُ ٱلۡمُتَّقِينَ
Aljanaaji ñiiɓal e duumal ɗi ɓe naatata, canɗi no ila senngo ley kuɓeeje e leɗɗe majji. Hino woodani ɓe e ɗin Aljannaaji, kala ko wonkiiji maɓɓe tuuyetee e ñaametee e njaram ekw. Ko wano ndii njoɓdi ndi Alla yoɓitiri gmɗuɓe ɓen e mofte Muhammadu (jom-kisiyee) ɗen, O yoɓitirta gomɗuɓe e mofte adinooɓe ɓen.
Tafsiran larabci:
ٱلَّذِينَ تَتَوَفَّىٰهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ طَيِّبِينَ يَقُولُونَ سَلَٰمٌ عَلَيۡكُمُ ٱدۡخُلُواْ ٱلۡجَنَّةَ بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
Ɓen ɓe Malaa'ikaajo waroowo on e wallondirooɓe makko ɓen ƴettitata -hara ko ɓe laaɓuɓe ɓerɗe mun e keeferaaku- Malaa'ikaaɓe ɓen wi'ana ɓe: Salaamun ‘alaykum (kisiyee wonii e mon), on hisii e kala geddi. Naatiree Alajanna on sabu ko golli-raynoɗon kon ka aduna, immorde e fiɓnde sellunde e golle moƴƴe.
Tafsiran larabci:
هَلۡ يَنظُرُونَ إِلَّآ أَن تَأۡتِيَهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ أَوۡ يَأۡتِيَ أَمۡرُ رَبِّكَۚ كَذَٰلِكَ فَعَلَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ وَمَا ظَلَمَهُمُ ٱللَّهُ وَلَٰكِن كَانُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ
Hara ɓee sirkooɓe fenna hino habbitii si wanaa ɓe Malaa'ikaajo waroowo on e wallondirooɓe makko ɓen arata e maɓɓe fii hunnugol ɓe pittaali ɗin, piya geece maɓɓe e ɓabbe maɓɓe, maa yamiroore Alla gasnirgol ɓe lepte ɗen aduna ara? Ko wano ɗee kuuɗe ɓee sirkooɓe Makka ɗoo ɓeya sirkooɓe adinooɓe ɓe huuwunoo haa Alla halki ɓe. Alla tooñiraano ɓe ngol halkugol ɓe; si ko woni, ko ko'e maɓɓe ɓe wonunoo toopirde ukkoragol e ko halkirta ɓe kon yeddugol Alla.
Tafsiran larabci:
فَأَصَابَهُمۡ سَيِّـَٔاتُ مَا عَمِلُواْ وَحَاقَ بِهِم مَّا كَانُواْ بِهِۦ يَسۡتَهۡزِءُونَ
Lepte boneeji kuuɗe maɓɓe ɗe ɓe huuwaynoo ɗen jippii e maɓɓe, lepte ɗen ɗe ɓe jalkitaynoo si ɓe waajoraama ɗe yani e maɓɓe.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• فضيلة أهل العلم، وأنهم الناطقون بالحق في الدنيا ويوم يقوم الأشهاد، وأن لقولهم اعتبارًا عند الله وعند خلقه.
Aayeeje ɗen no maandini ɓure joomiraaɓe gannde ɓen, wonnde ko ɓe wowlooɓe goonga ka aduna e ñalnde seeditoytooɓe ɓen daroytoo, e wonnde kadi konngol maɓɓe hino teddi ka Alla e ka tagu Makko.

• من أدب الملائكة مع الله أنهم أسندوا العلم إلى الله دون أن يقولوا: إنا نعلم ما كنتم تعملون، وإشعارًا بأنهم ما علموا ذلك إلا بتعليم من الله تعالى.
Hino jeyaa e needi Malaa'ikaaɓe ɓen, nodditirgol Alla anndal ngal ko wanaa e maɓɓe. Ɗum tinndini wonnde ko ɓe anndi kon, ko ko Alla anndini ɓe.

• من كرم الله وجوده أنه يعطي أهل الجنة كل ما تمنوه عليه، حتى إنه يُذَكِّرهم أشياء من النعيم لم تخطر على قلوبهم.
Hino jeyaa e teddungal Alla wonde Mbo e okkude yimɓe Alla ɓen kala ka ɓe lanndii. haa O anndiniɓ fii neemaaji ɗi ɓe miijanooki fii mun.

• العمل هو السبب والأصل في دخول الجنة والنجاة من النار، وذلك يحصل برحمة الله ومنَّته على المؤمنين لا بحولهم وقوتهم.
Ko golle ɗen woni sabu e asli naatde aljanna e daɗde e Yiite. Ɗum non heɓorii woo yurmeende Alla e dokke Makko on hoore gomɗimɓe ɓen, wanaa ko ɓe etorantoo ko'e maɓɓe ɓe naatirta Aljanna.

وَقَالَ ٱلَّذِينَ أَشۡرَكُواْ لَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ مَا عَبَدۡنَا مِن دُونِهِۦ مِن شَيۡءٖ نَّحۡنُ وَلَآ ءَابَآؤُنَا وَلَا حَرَّمۡنَا مِن دُونِهِۦ مِن شَيۡءٖۚ كَذَٰلِكَ فَعَلَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ فَهَلۡ عَلَى ٱلرُّسُلِ إِلَّا ٱلۡبَلَٰغُ ٱلۡمُبِينُ
Kafiduɓe Alla e goɗɗum goo ka dewe wi'i: Sinno Alla muuyiino nde men rewata Mo Kanko tun, hara men kafidaali Mo dewal ngal e goɗɗum goo, menen woo e baabiraaɓe amen adinooɓe men woo. Sinno kadi O muuyiino nde men harmintaa huunde, men harmintaano nde. Ko sugu oo hujja meerente woni heeferɓe adinooɓe ɓen wi'aynoo. taw si no fawii e Nulaaɓe ɓen si wanaa yottingol ɓanngina ko ɓe yamiraa yottinnde kon? Gomɗii le ɓe yottinii. Hujjaa woo alanaa heeferɓe ɓen ko ɓe ngantinora koddoruyee, ɓaawo nde Alla waɗani ɓe sago e suɓo, O immini Nulaaɓe Makko ɓen e maɓɓe.
Tafsiran larabci:
وَلَقَدۡ بَعَثۡنَا فِي كُلِّ أُمَّةٖ رَّسُولًا أَنِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ وَٱجۡتَنِبُواْ ٱلطَّٰغُوتَۖ فَمِنۡهُم مَّنۡ هَدَى ٱللَّهُ وَمِنۡهُم مَّنۡ حَقَّتۡ عَلَيۡهِ ٱلضَّلَٰلَةُۚ فَسِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَٱنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُكَذِّبِينَ
Gomɗii Men imminii e kala mofte adinooɓe Nulaaɗo, mo no yamira ɓe nde ɓe rewata Alla tun, ɓe acca rewugol ko woori Mo immorde e sanamji e seytaaneeji ekw. Hari no e maɓɓe on mo Alla hawrindini e gomɗinal o jokki ko Nulaaɗo makko on addi kon, hino e maɓɓe nun kadi on yeddunoo- ɗo Alla e Nulaaɗo Makko on, Alla ronki mo hawrindinnde; majjere nden jojji e makko. Awa yiilee ka leydi, yi'anon ko'e-mon, ko honno battane fennunooɓe ɓen wa'unoo ɓaawo nde lepte e halkaare yanude e maɓɓe.
Tafsiran larabci:
إِن تَحۡرِصۡ عَلَىٰ هُدَىٰهُمۡ فَإِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي مَن يُضِلُّۖ وَمَا لَهُم مِّن نَّٰصِرِينَ
Si a tiiɗnorii mbawdi maa an Nulaaɗo, e noddugol ɓee, a rerɗirii no ɓe feewira, a memminii kala sabu fii mun; anndu pellet, Alla hawrindirtaa fewnugol on Mo o majjini, alanaa ɓen kadi gaanin Alla, hay gooto walliroowo ɓe duñangol ɓe lepte ɗen.
Tafsiran larabci:
وَأَقۡسَمُواْ بِٱللَّهِ جَهۡدَ أَيۡمَٰنِهِمۡ لَا يَبۡعَثُ ٱللَّهُ مَن يَمُوتُۚ بَلَىٰ وَعۡدًا عَلَيۡهِ حَقّٗا وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ
Ɓee fennuɓe ummital woondirii haɗtirde goondoo- je maɓɓe, hiɓe yedda e ɗum teŋtina wonnde: Alla immintintaa on maayuɗo. E hoore ɓe alaa hujja e ɗum. Ko woni goonga, Alla immintinoyay kala ko maayi, ɗum ko fodoore goonga ka Makko, kono ko ɓuri ɗuuɗude e yimɓe ɓen, ɓe anndaa Alla immin- tinay maayuɓe ɓen, ɓe yeddira ɗum ummital.
Tafsiran larabci:
لِيُبَيِّنَ لَهُمُ ٱلَّذِي يَخۡتَلِفُونَ فِيهِ وَلِيَعۡلَمَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَنَّهُمۡ كَانُواْ كَٰذِبِينَ
Alla immintiniroyay ɓe Ñalnde Darngal, fii yo O ɓannginan ɓe haqiiqa tawhiidi e Ummital e Anna- baaku ko ɓe luutondiraynoo e mun, e fii yo yeddu- ɓe ɓen anndu wonnde hari ko ɓe fenooɓe e ko ɓe nodditornoo kon kafidiiɗi e Alla e ko ɓe yeddi kon Ummital.
Tafsiran larabci:
إِنَّمَا قَوۡلُنَا لِشَيۡءٍ إِذَآ أَرَدۡنَٰهُ أَن نَّقُولَ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ
Anndee si Men faandike wuurnitude maayɓe ɓen, Men immintina ɓe, alaa ko haɗata Men e ɗum. Ko Men wi'at huunde si Men faandike nden, ko : « Kun (laato) », nde laatora feere alaa.
Tafsiran larabci:
وَٱلَّذِينَ هَاجَرُواْ فِي ٱللَّهِ مِنۢ بَعۡدِ مَا ظُلِمُواْ لَنُبَوِّئَنَّهُمۡ فِي ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٗۖ وَلَأَجۡرُ ٱلۡأٓخِرَةِ أَكۡبَرُۚ لَوۡ كَانُواْ يَعۡلَمُونَ
Ɓen ferunooɓe, ɓe acci galleeji e ɓeynguureeji maɓɓe, e jawle maɓɓe, ɓe iwi e leydi keeferaaku faade e leydi lislaamu, fii ɗaɓɓugol welayee Alla, ɓaawo nde heeferɓe ɓen lepti ɓe, ɓe ɓiɗtinani ɓe; ma Men weernu ɓen ka aduna e galle teddungal. Pellet, ko mbarjaari laakara ndin ɓuri, tawde Aljanna ko e mayri jeyaa. Si tawno ɓee luutondiray ɓe fii ferugol anndayno mbarjaari ferugol ngol, ɓe luutondirtaano fii ɗum.
Tafsiran larabci:
ٱلَّذِينَ صَبَرُواْ وَعَلَىٰ رَبِّهِمۡ يَتَوَكَّلُونَ
Ɓee feruɓe fii laawol Alla, ko ɓen woni muññiiɓe lurra yimɓe mun e seedugol e ɓeynguureeji mun e lare mun, ɓe muññii e ɗoftagol Alla, tawi ko e joom maɓɓe tun ɓe fawotoo e kala fiyakuuji maɓɓe. Alla yeɗi ɓe ndii mbarjaari mawndi ɗoo.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• العاقل من يعتبر ويتعظ بما حل بالضالين المكذبين كيف آل أمرهم إلى الدمار والخراب والعذاب والهلاك.
Haqqiloowo, ko taskotooɗo waajitora ko yani kon e majjuɓe fennunooɓe ɓen, o ndaara ko honno fii maɓɓe wattinirnoo halakuyee, lepte e hayrere.

• الحكمة من البعث والمعاد إظهار الله الحقَّ فيما يختلف فيه الناس من أمر البعث وكل شيء.
Hikma Ummital e artugol e nguurdam kesan, ko no Alla feeñinira goonga kan e kon ko yimɓe ɓen luutondirynoo e mun fii Ummital e kala huunde.

• فضيلة الصّبر والتّوكل: أما الصّبر: فلما فيه من قهر النّفس، وأما التّوكل: فلأن فيه الثقة بالله تعالى والتعلق به.
Aayeeje ɗen no joopii fii ɓure muñal e fawagol e Alla. Muñal ngal, ko sabu gerdugol e wonkii kin, ammaa fawagol e Alla ngol, ko sabu huccugol tagu ngun feewtita e Alla tun.

• جزاء المهاجرين الذين تركوا ديارهم وأموالهم وصبروا على الأذى وتوكّلوا على ربّهم، هو الموطن الأفضل، والمنزلة الحسنة، والعيشة الرّضية، والرّزق الطّيّب الوفير، والنّصر على الأعداء، والسّيادة على البلاد والعباد.
Njoɓdi feruɓe acci galleeji mun e jawle mun, ɓe muññii lurra, ɓe fawii e Joomi maɓɓe, ko weerde moƴƴunde, e jipporde labaande, e nguuree welɗo, e arsike laaɓuɗo yaajuɗo, e walleede e ayɓe, e ɓural hoore leydi e jeyaaɓe.

وَمَآ أَرۡسَلۡنَا مِن قَبۡلِكَ إِلَّا رِجَالٗا نُّوحِيٓ إِلَيۡهِمۡۖ فَسۡـَٔلُوٓاْ أَهۡلَ ٱلذِّكۡرِ إِن كُنتُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ
Men Nulaani ado maaɗa an Nulaaɗo, si wanaa worɓe ɓanndinkooɓe, Men wahayina e maɓɓe. Men Nulaali Malaa'ikaaɓe. Ɗum ko sunna Amen woowaaɗo. Si tawiinon on yeddii ɗum, haray lanndee yimɓe Defte adinooɗe ɗen, ɓen humpitay on wonnde Nulaaɓe ɓen ko ɓandinnkooɓe wonunoo, ɓe wonaano Malaa'ika fes, si tawii on anndaa ko ɓe ɓanndinkooɓe.
Tafsiran larabci:
بِٱلۡبَيِّنَٰتِ وَٱلزُّبُرِۗ وَأَنزَلۡنَآ إِلَيۡكَ ٱلذِّكۡرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيۡهِمۡ وَلَعَلَّهُمۡ يَتَفَكَّرُونَ
Men nuliri ɓen Nulaaɓe ɓanndinkooɓe, hujjaaji ɓannguɗi, e defte jippinaaɗe. Men jippini e maaɗa an Nulaaɗo, Alqur'aana, fii yo a ɓannginan yimɓe ɓen, ko hatonjini ɓanngineede e mayre, belajo'o kamɓe ɓe golliray miijooji maɓɓe, ɓe waajitora nde.
Tafsiran larabci:
أَفَأَمِنَ ٱلَّذِينَ مَكَرُواْ ٱلسَّيِّـَٔاتِ أَن يَخۡسِفَ ٱللَّهُ بِهِمُ ٱلۡأَرۡضَ أَوۡ يَأۡتِيَهُمُ ٱلۡعَذَابُ مِنۡ حَيۡثُ لَا يَشۡعُرُونَ
E hara ɓen hoduɓe pewje bonɗe fii falagol e laawol Alla ngol hooli wonnde Alla munnirtaa ɓe leydi ndin wano O munnirnoo ndi Qaaruuna, maa O addirana ɓe lepte ɗen nokku mo ɓe habbitoraaki ɗe?
Tafsiran larabci:
أَوۡ يَأۡخُذَهُمۡ فِي تَقَلُّبِهِمۡ فَمَا هُم بِمُعۡجِزِينَ
Maa lepte ɗen memira ɓe ka yahdu maɓɓe setewu fii faggitagol, ɓe wonaali laawotooɓe maa haɗitotooɓe.
Tafsiran larabci:
أَوۡ يَأۡخُذَهُمۡ عَلَىٰ تَخَوُّفٖ فَإِنَّ رَبَّكُمۡ لَرَءُوفٞ رَّحِيمٌ
Kaa hara ɓe hooli nde lepte Alla ɗen nanngirtaa ɓe e hoore kulol majje? Alla ko hattanɗo leptugol ɓe e kala alhaali. Annndu Joomi mon ko Yurmeteeɗo Hinnotooɗo Mo hawjataa yaggingol fii no jeyaaɓe Makko ɓen tuubira ɓe ruttoo ka Makko.
Tafsiran larabci:
أَوَلَمۡ يَرَوۡاْ إِلَىٰ مَا خَلَقَ ٱللَّهُ مِن شَيۡءٖ يَتَفَيَّؤُاْ ظِلَٰلُهُۥ عَنِ ٱلۡيَمِينِ وَٱلشَّمَآئِلِ سُجَّدٗا لِّلَّهِ وَهُمۡ دَٰخِرُونَ
E ɓee fennooɓe ndaaraali ɓe taskoo e taguuji Alla ɗin, hiɗi yiilora ɗowɗe majji ñaamo e nano, jokka yiilagol dillannde e yahdu naange ngen ñalorma, jokka lewru ndun jemma. Ɗin no yannkinanoa Joomi majji sujjangol Mo sujuudu tigiri, hara ko ɗi hoynitiiɗi.
Tafsiran larabci:
وَلِلَّهِۤ يَسۡجُدُۤ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ مِن دَآبَّةٖ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ وَهُمۡ لَا يَسۡتَكۡبِرُونَ
Ko Alla tun woni ko sujjanta denndaangal ko woni ka kammuuli e ka leydi, immorde e ruugayngel. Ko Kanko tun Malaa'ikaaɓe ɓen sujjanta, kamɓe ɓe townitantaako rewugol Alla ɗoftoo Mo.
Tafsiran larabci:
يَخَافُونَ رَبَّهُم مِّن فَوۡقِهِمۡ وَيَفۡعَلُونَ مَا يُؤۡمَرُونَ۩
E hoore ko ɓe duumii e rewugol Mo ɗoftoo Mo kon fow, Malaa'ikaaɓe kan hino hulira Joomi maɓɓe wonirɗo senngo dow maɓɓe Jaati Mun e doole Mun. Hiɓe golla ko Joomi maɓɓe yamiri ɓe e ɗoftagol.
Tafsiran larabci:
۞ وَقَالَ ٱللَّهُ لَا تَتَّخِذُوٓاْ إِلَٰهَيۡنِ ٱثۡنَيۡنِۖ إِنَّمَا هُوَ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞ فَإِيَّٰيَ فَٱرۡهَبُونِ
Alla daalani denndaangal jeyaaɓe Makko ɓen: Wata on jogito reweteeɓe ɗiɗo. Anndee reweteeɗo e goonga On ko gooto, O alaa ɗiɗaɓo maa kafidii- ɗo. Ko Min woni ko huloton, wanaa goɗɗum goo.
Tafsiran larabci:
وَلَهُۥ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَلَهُ ٱلدِّينُ وَاصِبًاۚ أَفَغَيۡرَ ٱللَّهِ تَتَّقُونَ
Ko Kanko Alla tun woodani kala ko woni ka kammuuli e ka leydi, tagu e laamu e toppitagol. Ko Kanko tun kadi ɗoftaare e yannkinaneede e laɓɓinaneede tabitani. E ko ko woori Alla huloton? Aa'a! Ko Kanko tun huloton.
Tafsiran larabci:
وَمَا بِكُم مِّن نِّعۡمَةٖ فَمِنَ ٱللَّهِۖ ثُمَّ إِذَا مَسَّكُمُ ٱلضُّرُّ فَإِلَيۡهِ تَجۡـَٔرُونَ
Onon ɓee yimɓe, kala ko heɓuɗon e neema diina maa aduna, ko Alla immori, wanaa e goɗɗo goo. Refti si saɗteende nawnaare maa baasal memii on, ko Ka Makko tun woni ko wullirton toraare fii yo O huncan on ɗum. Awa yeɗoowo neema on, O hunca lorra kan, ko On ɗon tun waɗɗii reweede.
Tafsiran larabci:
ثُمَّ إِذَا كَشَفَ ٱلضُّرَّ عَنكُمۡ إِذَا فَرِيقٞ مِّنكُم بِرَبِّهِمۡ يُشۡرِكُونَ
Refti si toraare mon nde jaabinaama, O huncanii on lorra kan, e jaka fedde goo e mo'on, ko sirkira- nooɓe Joomi mun kafidugol Mo e goddum goo. Ko honɗum e aawasaaku nii?
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• على المجرم أن يستحي من ربه أن تكون نعم الله عليه نازلة في جميع اللحظات ومعاصيه صاعدة إلى ربه في كل الأوقات.
Bonɗo no haani hersude Joomi mun, ka tawata neemaaji Alla ɗin no hewtira mo cenɗe kala, few-ndo ka geddi makko ɗin ƴawirta ka Joomi tuma kala.

• ينبغي لأهل الكفر والتكذيب وأنواع المعاصي الخوف من الله تعالى أن يأخذهم بالعذاب على غِرَّة وهم لا يشعرون.
Haani ka heeferɓe ɓen e fennooɓe e kala yimɓe geddi ɓen hulata Alla, nde O nanngitirta ɓe lepte ɗen e juhal, hara ɓe so'aa-anndude.

• جميع النعم من الله تعالى، سواء المادية كالرّزق والسّلامة والصّحة، أو المعنوية كالأمان والجاه والمنصب ونحوها.
Neemaaji ɗin fow ko ka Alla iwri, foti ko memotooɗi wano arsike e kisal e cellal, maa so'otooɗi wano hoolaare e jaahu e martaba ekn.

• لا يجد الإنسان ملجأً لكشف الضُّرِّ عنه في وقت الشدائد إلا الله تعالى فيضجّ بالدّعاء إليه؛ لعلمه أنه لا يقدر أحد على إزالة الكرب سواه.
Neɗɗo heɓataa faɓtorde fii huncugol lorra makko tuma o saɗtiraa, si wanaa ka Alla, o yankinora toragol Mo, tawde himo anndi gooto hattanaa ittugol saɗteende si wanaa Alla.

لِيَكۡفُرُواْ بِمَآ ءَاتَيۡنَٰهُمۡۚ فَتَمَتَّعُواْ فَسَوۡفَ تَعۡلَمُونَ
Ko ɓe sirkani Alla kon waɗii ɓe yeddii neemaaji Makko ɗin emaɓɓe, wano neema huncaneede lorra on. Ko ɗum si ɓe wi'anaa: Dakmitoree neemaaji mon haa lepte Alla ɗen ara e mon, neeɓa maa yaawa.
Tafsiran larabci:
وَيَجۡعَلُونَ لِمَا لَا يَعۡلَمُونَ نَصِيبٗا مِّمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡۗ تَٱللَّهِ لَتُسۡـَٔلُنَّ عَمَّا كُنتُمۡ تَفۡتَرُونَ
Sirkooɓe ɓen hino waɗana sanamuuji maɓɓe ɗi anndaa huunde ɗin -tawde ɗi sottataa, ɗi nafataa ɗi lorrataa- geɓal e jawle maɓɓe ɗe Men arsiki ɓe ɗen, ɓe ɓaɗtora ɗi ɗen. Wallaahi! Onon ɓee sirkooɓe, on lannditoyte Ñalnde Darngal, fii kon ko aaƴotonoɗon e wiide sanamuuji ɗin ko reweteeɗi, e wonnde hiɗi mari geɓal e jawle mon ɗen.
Tafsiran larabci:
وَيَجۡعَلُونَ لِلَّهِ ٱلۡبَنَٰتِ سُبۡحَٰنَهُۥ وَلَهُم مَّا يَشۡتَهُونَ
Sirkooɓe ɓen hino dammba ɓiɗɓe rewɓe e Alla, ɓe sikke ɓen ko Malaa'ika, ɓe dammbira jibingol e Makko. Ɓe suɓanoo Mo ko ɓe yiɗanaa ko'e-maɓɓe. Senayee woodani Mo O laaɓii e ɗum! Ɓe waɗana ko'e-maɓɓe ko pittaali maɓɓe ɗin faaletee e ɓiɗɓe worɓe. Ko bone hommbo ɓuri oo ɗoo?
Tafsiran larabci:
وَإِذَا بُشِّرَ أَحَدُهُم بِٱلۡأُنثَىٰ ظَلَّ وَجۡهُهُۥ مُسۡوَدّٗا وَهُوَ كَظِيمٞ
Si gooto e ɓee sirkooɓe humpitiraama jibinaneede deyel, yeeso makko ngon waylitora tiiɗugol añude ko o humpitaa kon, ɓernde makko nden ƴullitora suno. Hooti non, kanko o dammba e Alla ko o yiɗanaa hoore-makko!
Tafsiran larabci:
يَتَوَٰرَىٰ مِنَ ٱلۡقَوۡمِ مِن سُوٓءِ مَا بُشِّرَ بِهِۦٓۚ أَيُمۡسِكُهُۥ عَلَىٰ هُونٍ أَمۡ يَدُسُّهُۥ فِي ٱلتُّرَابِۗ أَلَا سَآءَ مَا يَحۡكُمُونَ
Himo suuɗora majjira yimɓe makko ɓen, sabu bone mo o humpitiraa jibinaneede deyel ngel. Wonkii makko no yewta mo: E o jogitoray ngel ɓinngel deyel e hoore koyeera e wirtere kaa o uway ngel o suuɗa ka leydi? Alaa ko ɓuri kaanude e ndee ñaawoore ɓee sirkooɓe, tawde ɓe dammbanii Joomi maɓɓe ko ɓe añi kamɓe tigiri.
Tafsiran larabci:
لِلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ مَثَلُ ٱلسَّوۡءِۖ وَلِلَّهِ ٱلۡمَثَلُ ٱلۡأَعۡلَىٰۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
Hino woodani ɓen heeferɓe ɓe gomɗinaali laakara, sifa bonɗo, immorde e hatonjingol e ɓiɗɗo, e majjere e keeferaaku. Hino woodani Alla kan, sifaaji yettiniiɗi toowuɗi ɗin, immorde e mawngu, e timmal, e ngalu e anndal. Ko Kanko kadi woni Fooluɗo e laamu Mun Mo gooto foolataa, Ñeeñuɗo e tagu Mun e toppitagol Mun e sari'a Mun.
Tafsiran larabci:
وَلَوۡ يُؤَاخِذُ ٱللَّهُ ٱلنَّاسَ بِظُلۡمِهِم مَّا تَرَكَ عَلَيۡهَا مِن دَآبَّةٖ وَلَٰكِن يُؤَخِّرُهُمۡ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗىۖ فَإِذَا جَآءَ أَجَلُهُمۡ لَا يَسۡتَـٔۡخِرُونَ سَاعَةٗ وَلَا يَسۡتَقۡدِمُونَ
Si tawno Alla leptiranna yimɓe ɓen sabu tooñe e keeferaaku maɓɓe, O accataano neɗɗo maa kullun no ruuga ka hoore leydi. Ko woni tun, Himo nennitana ɓe haa e dumunna happaaɗo anndaado ka Makko. Si on dumunna hewtii, ɓe nennitantaake mo ɓe adintinantaake yeru yonta daɓɓo.
Tafsiran larabci:
وَيَجۡعَلُونَ لِلَّهِ مَا يَكۡرَهُونَۚ وَتَصِفُ أَلۡسِنَتُهُمُ ٱلۡكَذِبَ أَنَّ لَهُمُ ٱلۡحُسۡنَىٰۚ لَا جَرَمَ أَنَّ لَهُمُ ٱلنَّارَ وَأَنَّهُم مُّفۡرَطُونَ
Hiɓe waɗana Alla seniiɗo On kon ko ɓe añani ko'e-maɓɓe e ɓiɗɓe rewɓe, ɗemɗe maɓɓe ɗen wowla fenaande wiide hiɓe mari ka Alla jipporde moƴ- ƴunde, si tawii tun ko goonga ɓe immintinoyte wano wi'iraa. Pellet, hino woodani ɓe Yiite, pellet, ko ɓe accetee ɓe nder magge, ɓe yaltataa ton poomaa.
Tafsiran larabci:
تَٱللَّهِ لَقَدۡ أَرۡسَلۡنَآ إِلَىٰٓ أُمَمٖ مِّن قَبۡلِكَ فَزَيَّنَ لَهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ أَعۡمَٰلَهُمۡ فَهُوَ وَلِيُّهُمُ ٱلۡيَوۡمَ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
Wallaahi! Gomɗi Men imminii Nulaaɓe e mofte adinooɓe ma an Nulaaɗo, seytaane cuɗani ɓe golle maɓɓe bonɗe ɗen, immorde e sirku e keeferaaku e geddi. Ko kanko woni walloowo ɓe aaƴaaɗo on Ñalnde Darngal, yo ɓe faabinor mo. Hino woodani ɓe lepte muusuɗe Ñalnde Darngal.
Tafsiran larabci:
وَمَآ أَنزَلۡنَا عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ إِلَّا لِتُبَيِّنَ لَهُمُ ٱلَّذِي ٱخۡتَلَفُواْ فِيهِ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٗ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
Men jippiniraali Alqur'aanaare nden e maaɗa an Nulaaɗo, si wanaa fii yo a ɓannginan yimɓe ɓen kon ko luutondiri e mun ka tawhiidi e ka ummital e ka ñaawooje sari'a. Kadi, ko fii yo ndee Alqur'aanaare wonira peewal e yurmeende gomɗimɓe Alla e Nulaaɗo Makko on, ɓe gomɗini ko nde addi kon. Ko kamɓe nafitorta nde tigiri.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• من جهالات المشركين: نسبة البنات إلى الله تعالى، ونسبة البنين لأنفسهم، وأَنفَتُهم من البنات، وتغيّر وجوههم حزنًا وغمَّا بالبنت، واستخفاء الواحد منهم وتغيبه عن مواجهة القوم من شدّة الحزن وسوء الخزي والعار والحياء الذي يلحقه بسبب البنت.
Hino jeyaa e majjereeji sirkooɓe ɓen: dammbugol ɓiɗɓe rewɓe e Alla, ɓe dammbana ko'e-maɓɓe ɓiɗɓe worɓe ɓen, ɓe riiwtana ɓiɗɓe rewɓe ɓen ko*e mum en, geece maɓɓe no waylora suno sabu ɓiɗɗo debbo, woɗɓe e maɓɓe hino suuɗora yimɓe ɓen tiiɗugol suno e hersa mo o wonndi sabu jibinaneede ɓiɗɗo debbo.

• من سنن الله إمهال الكفار وعدم معاجلتهم بالعقوبة ليترك الفرصة لهم للإيمان والتوبة.
Hino jeyaa e mboowdi Alla ndin, nennangol heeferɓe ɓen hara hawjanaali yaggingol ɓe, fii ndaarugol si ɓe gomɗinay ɓe tuuba.

• مهمة النبي صلى الله عليه وسلم الكبرى هي تبيان ما جاء في القرآن، وبيان ما اختلف فيه أهل الملل والأهواء من الدين والأحكام، فتقوم الحجة عليهم ببيانه.
Himme Annabiijo on (yo o his) on nuliraa o, ko ɓanngingol ko Alqur'aana addi kon, laɓɓinana yimɓe diinaaji e mbeleeɗe ɓen ko ɓe luutondiri e mun kon ka diina e ka ñaawooje, hujja ñiiɓira e maɓɓe ngol ɓannginol.

وَٱللَّهُ أَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَحۡيَا بِهِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَآۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَسۡمَعُونَ
Alla jippinirii ka senngo kammu toɓo, O wuurnitiri ngo leydi ndin yaltingol puɗi e mayri ɓaawo ndi laatinoo yoorundi. Wonii e jippinirgol ɗam ndiyam ka kammu, e yaltinirgol ɗam puɗi ɗin ka leydi, hujja ɓannginɗo kattal Alla ngal, wonannde yimɓe nanooɓe daalol Alla ɓe waajitora.
Tafsiran larabci:
وَإِنَّ لَكُمۡ فِي ٱلۡأَنۡعَٰمِ لَعِبۡرَةٗۖ نُّسۡقِيكُم مِّمَّا فِي بُطُونِهِۦ مِنۢ بَيۡنِ فَرۡثٖ وَدَمٖ لَّبَنًا خَالِصٗا سَآئِغٗا لِّلشَّٰرِبِينَ
Anndee hino woodani on ko waajitoron onon yimɓe ɓen, ka gelooɗi, e ka na'i, e ka dammi. Tawde Men yarnira on ɓiraaɗam yaltayɗam e geece majji, jllondirɗam e ƴiiƴam ko woni hakkunde deedi majji e ɓanli majji... e hoore ɗum fow, ɓiraaɗam ɗam yaltay laaɓuɗam welɗam welayɗam yarooɓe.
Tafsiran larabci:
وَمِن ثَمَرَٰتِ ٱلنَّخِيلِ وَٱلۡأَعۡنَٰبِ تَتَّخِذُونَ مِنۡهُ سَكَرٗا وَرِزۡقًا حَسَنًاۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ
Hino woodani kadi waaju e kon ko Men arsikata on immorde e dimɗe tamarooje e inabuuje ɗe moƴƴinirton siwran ko naɓata haqqil, ɗum wanaa ko moƴƴi. Hiɗon jogitora kadi ɗen dimɗe arsike moƴƴo mo nafitorton, wano tamaro yoorɗe, e zabiibu yoorɗe, e wiineeger e ɓalejam. Wonii e ko jantaa koo, hujja ɓannginɗo kattal Alla ngal e neema Makko on dow jeyaaɓe Makko ɓen, wonannde yimɓe haqqilooɓe, ko ɓen waajitorta.
Tafsiran larabci:
وَأَوۡحَىٰ رَبُّكَ إِلَى ٱلنَّحۡلِ أَنِ ٱتَّخِذِي مِنَ ٱلۡجِبَالِ بُيُوتٗا وَمِنَ ٱلشَّجَرِ وَمِمَّا يَعۡرِشُونَ
Joomi maa an Nulaaɗo, lonngini ngii, O tinndini ngii wonnde: Jaggan hoore-maa cuuɗi ka pelle, e ka leɗɗe, e kon ko yimɓe ɓen mahata ɓe sañña.
Tafsiran larabci:
ثُمَّ كُلِي مِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِ فَٱسۡلُكِي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلٗاۚ يَخۡرُجُ مِنۢ بُطُونِهَا شَرَابٞ مُّخۡتَلِفٌ أَلۡوَٰنُهُۥ فِيهِ شِفَآءٞ لِّلنَّاسِۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ
Refti ñaamaa e kala ko yiɗuɗaa e dimɗe, naatiraa e ɗate e Joomi maa hollu-maa, newinaaɗe. Hino yalta e deedi ɗin ñaaki, njuumri sertundi noone (dane, boɗe, ekn), cellal no wonani yimɓe ɓen e ɗum, hiɓe ñawndira ndi nawnaaje. Wonii e ko lonngingol ngii ñaakii, e ndin njuuri yaltayndi e deedi majji, hujja ɓannginɗo kattal Alla ngal e toppitagol Mo fiyakuuji tagu Makko ngun, wonannde yimɓe miijitotooɓe, ko ɓen waajitorta.
Tafsiran larabci:
وَٱللَّهُ خَلَقَكُمۡ ثُمَّ يَتَوَفَّىٰكُمۡۚ وَمِنكُم مَّن يُرَدُّ إِلَىٰٓ أَرۡذَلِ ٱلۡعُمُرِ لِكَيۡ لَا يَعۡلَمَ بَعۡدَ عِلۡمٖ شَيۡـًٔاۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمٞ قَدِيرٞ
Alla tagirii on, ko aldah e yeru gadiido, refti O hunnay on tuma laje mon timmi. Hino e mooɗon on juutoowo duuɓi haa ka o ruttotoo e jaasuɗum nguurndam, woni nayeegu, hara huunde o anndit- taa. Pellet, Alla ko Annduɗo, huunde suuɗaaki Mo e golle jeyaaɓe Makko ɓen. Ko O Hattanɗo, Mo huunde ronkitaa.
Tafsiran larabci:
وَٱللَّهُ فَضَّلَ بَعۡضَكُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ فِي ٱلرِّزۡقِۚ فَمَا ٱلَّذِينَ فُضِّلُواْ بِرَآدِّي رِزۡقِهِمۡ عَلَىٰ مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُهُمۡ فَهُمۡ فِيهِ سَوَآءٌۚ أَفَبِنِعۡمَةِ ٱللَّهِ يَجۡحَدُونَ
Alla seniiɗo On ɓurnii yoga mon e dow yoga e kon ko O arsiki on. O waɗi mon alɗuɓe e waasuɓe, koohoojo e maccuɗo. Ɓen ɓe Alla ɓurdini ka arsike wonaali ruttirooɓe arsike maɓɓe on e maccuɓe maɓɓe ɓen haa ɓen hawtida e maɓɓe fotugol e mayri. Ko honno ɓe jaɓirta kafidugol Alla e jeyaaɓe Makko ɓen ka tawata ɓe jaɓataa kafidude e maɓɓe geɓal fotayngal e maɓɓe? Ko honɗum e tooñe non? Ko honɗum e yeddugol neema Alla on ɓuri ɗum mawnude?
Tafsiran larabci:
وَٱللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِّنۡ أَنفُسِكُمۡ أَزۡوَٰجٗا وَجَعَلَ لَكُم مِّنۡ أَزۡوَٰجِكُم بَنِينَ وَحَفَدَةٗ وَرَزَقَكُم مِّنَ ٱلطَّيِّبَٰتِۚ أَفَبِٱلۡبَٰطِلِ يُؤۡمِنُونَ وَبِنِعۡمَتِ ٱللَّهِ هُمۡ يَكۡفُرُونَ
Alla waɗanii on onon yimɓe ɓen, e nanndolla mon resondirɓe ɓe woowondiron. O waɗani on ɓen resondiraaɓe mon ɓiɗɓe e taaniraaɓe. O arsiki on kadi ñaameteeji, wano teewu, gabbee e teɓateeriiji laaɓuɗi. E hara ko meere sanamu nden ɓe gomɗinta? E ko neemaaji Alla ɗuuɗuɗi ɗi ɓe hattanaa moftude ɗin ɓe yeddata ɓe ronka yettirde Alla gomɗingol Mo Kanko tun?
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• جعل تعالى لعباده من ثمرات النخيل والأعناب منافع للعباد، ومصالح من أنواع الرزق الحسن الذي يأكله العباد طريًّا ونضيجًا وحاضرًا ومُدَّخَرًا وطعامًا وشرابًا.
Alla waɗanii jeyaaɓe Makko ɓen e dimɗe tamaro e inabuuje ɗen nafooreeji, e moƴƴereeji immorde e arsike moƴƴo mo ɓe ñaamata no laaɓi wonndude e njarama.

• في خلق النحلة الصغيرة وما يخرج من بطونها من عسل لذيذ مختلف الألوان بحسب اختلاف أرضها ومراعيها، دليل على كمال عناية الله تعالى، وتمام لطفه بعباده، وأنه الذي لا ينبغي أن يوحَّد غيره ويُدْعى سواه.
Hino e tagu ñaaki togosii ɗin, e ko yaltata kon e deedi majji immorde e njuumri welndi, sertundi noone no ɗi sertiri leyɗe e ɗo ɗi ndurata, hujja ɓannginɗo timmugol yurmeende Alla nden e newinangol jeyaaɓe Makko ɓen, e wonnde haanaa ka goɗɗo maa goɗɗum goo yiɗee toree si wanaa Kanko.

• من منن الله العظيمة على عباده أن جعل لهم أزواجًا ليسكنوا إليها، وجعل لهم من أزواجهم أولادًا تقرُّ بهم أعينهم، ويخدمونهم ويقضون حوائجهم، وينتفعون بهم من وجوه كثيرة.
Hino jeyaa e neemaaji Alla ɗin e hoore jeyaaɓe Makko ɓen, waɗangol ɓe resondiral ka ɓe deeƴa e mun, O waɗani ɓe e ɓen resondiraaɓe maɓɓe ɓiɗɓe ko wallina ɓerɓe maɓɓe, ɓe no duncana ɓe huntana ɓe haajuuji maɓɓe, ɓe nafitora ɓen ka ɗuuɗi.

وَيَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا يَمۡلِكُ لَهُمۡ رِزۡقٗا مِّنَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ شَيۡـٔٗا وَلَا يَسۡتَطِيعُونَ
Ɓee sirkooɓe no rewa gaanin Alla, sanamuuji ɗi jogitaaki addangol ɓe arsike woo ka kammuuli wanaa kadi ka leydi. Ɗi alaa feere ɗum, tawde ko ɗi tafaaɗi darnaa ɗi alaa nguurndam wanaa fere ganndal.
Tafsiran larabci:
فَلَا تَضۡرِبُواْ لِلَّهِ ٱلۡأَمۡثَالَۚ إِنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ وَأَنتُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ
Onon ɓee yimɓe, wata on waɗan Alla yerondiraaɗi e ɗii sanamuuji ɗi nafataa ɗi lorrataa. Alla alaa nanndolla sakko kafidon Mo e mun ka dewal. Pellet, Alla ko annduɗo sifaaji Makko mawngu e timmal ɗin, onon non on anndaa ɗum, ko ɗum naɓata on e sirkangol Mo, waɗanon Mo yeruuji e sanamuuji mon ɗin.
Tafsiran larabci:
۞ ضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلًا عَبۡدٗا مَّمۡلُوكٗا لَّا يَقۡدِرُ عَلَىٰ شَيۡءٖ وَمَن رَّزَقۡنَٰهُ مِنَّا رِزۡقًا حَسَنٗا فَهُوَ يُنفِقُ مِنۡهُ سِرّٗا وَجَهۡرًاۖ هَلۡ يَسۡتَوُۥنَۚ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِۚ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
Alla piyirii misal ruttugol sirkooɓe ɓen: Maccuɗo jeyaaɗo, mo gayntaa haaju, mo alaa ko wintoo, e dimo mo Men okki immorde ka Amen jawdi halal, hara on waɗa ndi ko o yiɗi, himo wintora ndi gunndoo e kene no o yiɗiri. Ɓen worɓe ɗiɗo fotataa. Ko honnon non fonnanton hakkunde Alla Joomiraaɗo On waɗoowo ko yiɗi e Laamu Mun, e ɗin sanamuuji mon ɗi ɓokkaa? Yeettore woodanii Alla hannduɗo e yettoore! Si ko woni, ko ɓuri ɗuuɗude e sirkooɓe ɓen ɓe anndaa ko Alla hertori Allaagu ngun e reweede nen.
Tafsiran larabci:
وَضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلٗا رَّجُلَيۡنِ أَحَدُهُمَآ أَبۡكَمُ لَا يَقۡدِرُ عَلَىٰ شَيۡءٖ وَهُوَ كَلٌّ عَلَىٰ مَوۡلَىٰهُ أَيۡنَمَا يُوَجِّههُّ لَا يَأۡتِ بِخَيۡرٍ هَلۡ يَسۡتَوِي هُوَ وَمَن يَأۡمُرُ بِٱلۡعَدۡلِ وَهُوَ عَلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ
Alla piyii misal goo kadi fii ruttugol ɓe, worɓe ɗiɗo: Goɗɗo e maɓɓe ko mboboojo, o nanataa, o wowlataa, o faamataa; ronkanɗo hoore-mun ronki nafude woɗɓe goo, kanko ko o donngal e hoore fawtiiɗo mo on; nokku kala ka on imminiri mo, o addataa moƴƴere, o waɗataa ko o habboraa. Hara on ɗon fotay e on hisuɗo nanɗe e kara, ɗuuɗa nafa, yamiroowo yimɓe ɓen nunɗal, ñiiɓuɗo e wonkii mun, wonɗo e laawol feeñungol ngol jilɓaa ngol ooñaakii? Ko honno fonnirton, onon ɓee sirkooɓe, hakkunde Alla sifroɗo sifaaji mawngu e timmal, e ɗin sanamuuji mon ɗi nanataa ɗi wowlataa, ɗi pooɗataa nafa ɗi huncataa lorra?
Tafsiran larabci:
وَلِلَّهِ غَيۡبُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ وَمَآ أَمۡرُ ٱلسَّاعَةِ إِلَّا كَلَمۡحِ ٱلۡبَصَرِ أَوۡ هُوَ أَقۡرَبُۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
Ko Alla tun heeranii anndugol ko wirnii ka kamuuli e ka leydi, wanaa gooto e tagu Makko ngun. Fiyaaku Darngal ngal -jeyaaɗum e wirɗiini ɗi O heerori- wonaali ka yaawugol arde mun si O faalaama ɗum, si wanaa yeru maƴaango yiitere, wurin ko ɗum ɓuri ɓaɗtaade. Pellet, Alla ko hattan- ɗo kala huunde, huunde ronkintaa Mo. Si O faandi- ke huunde, O wi'anay nde tun "Kun (laato)" nde laatoo.
Tafsiran larabci:
وَٱللَّهُ أَخۡرَجَكُم مِّنۢ بُطُونِ أُمَّهَٰتِكُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ شَيۡـٔٗا وَجَعَلَ لَكُمُ ٱلسَّمۡعَ وَٱلۡأَبۡصَٰرَ وَٱلۡأَفۡـِٔدَةَ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ
Alla yaltinii on, onon ɓee yimɓe ɓen, e deedi neeniraaɓe mon ɓen, ɓaawo nde yawtuɗon dumunna soweede, ko on entoy ko anndaa hay huunde, O waɗani on nanɗe ɗe naniron, e giiɗe ɗe yi'iron, e ɓerɗe ɗe haqqiliron, jortagol nde yettoton Mo e ko O neeminiri on kon.
Tafsiran larabci:
أَلَمۡ يَرَوۡاْ إِلَى ٱلطَّيۡرِ مُسَخَّرَٰتٖ فِي جَوِّ ٱلسَّمَآءِ مَا يُمۡسِكُهُنَّ إِلَّا ٱللَّهُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
E ɓee sirkooɓe ndaaraali colli ɗin no eltiraa wiiru-gol non ka weeyo sabu ko Alla yeɗiri kon gabbitti e henndu newiindu? O anndini ɗi fontugol accita gabitti(bibje) ɗin? Jogitaaki ɗi haɗiɗi yanugol e ndun henndu si wanaa Alla hattanɗo On. Wonii e ngol eltugol jogitoo ɗin colli wata ɗi yanu, hujjaaji wonannde yimɓe gomɗinooɓe Alla ɓen, tawde ko kamɓe nafitorta hujjaaji ɗin ɓe waajitora.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• لله تعالى الحكمة البالغة في قسمة الأرزاق بين العباد، إذ جعل منهم الغني والفقير والمتوسط؛ ليتكامل الكون، ويتعايش الناس، ويخدم بعضهم بعضًا.
Hino woodani Alla ñenƴal yottiingal ka senndangol jeyaaɓe ɓen arsike, tawde O waɗii e maɓɓe galo e baaso e hakindiiɗo, fii yo Winndere nden fotondir, yimɓe ɓen wuurida, woɗɓe kurkanoo woɗɓe goo.

• دَلَّ المثلان في الآيات على ضلالة المشركين وبطلان عبادة الأصنام؛ لأن شأن الإله المعبود أن يكون مالكًا قادرًا على التصرف في الأشياء، وعلى نفع غيره ممن يعبدونه، وعلى الأمر بالخير والعدل.
Mise ɗen ɗiɗo ka Aayeeje tinndinii majjere sirkoo- ɓe ɓen, e wonnde ko meere woni rewugol sanamji ɗin, tawde reweteeɗo on tigiri, ko yo taw hara ko laamɗo hattanɗo kala huunde, duncanay- ɗo rewooɓe mo ɓen, hara kadi o yamiray moƴƴere e nunɗal.

• من نعمه تعالى ومن مظاهر قدرته خلق الناس من بطون أمهاتهم لا علم لهم بشيء، ثم تزويدهم بوسائل المعرفة والعلم، وهي السمع والأبصار والأفئدة، فبها يعلمون ويدركون.
Hino jeyaa e neemaaji Alla, e ko kattal Makko ngal feeñiri, tagirgol yimɓe ɓen ka deedi neeniraaɓe maɓɓe ɓen hara ɓe alaa anndal hay huunde, refti O ɓeydira ɓe moftirɗi anndal e ganndal, ɗin woni nanɗe, e giiɗe e ɓernde, ko ɗin ɓe anndirta ɓe gelora.

وَٱللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِّنۢ بُيُوتِكُمۡ سَكَنٗا وَجَعَلَ لَكُم مِّن جُلُودِ ٱلۡأَنۡعَٰمِ بُيُوتٗا تَسۡتَخِفُّونَهَا يَوۡمَ ظَعۡنِكُمۡ وَيَوۡمَ إِقَامَتِكُمۡ وَمِنۡ أَصۡوَافِهَا وَأَوۡبَارِهَا وَأَشۡعَارِهَآ أَثَٰثٗا وَمَتَٰعًا إِلَىٰ حِينٖ
Alla seniiɗo On waɗanii on e cuuɗi mon ɗi mahirton kaaƴe ekn ñiiɓirde e fowtorde mon. O waɗani on kadi e guri gelooɗi ɗin e na'i ɗin e dammi ɗin tillisaaji cuuroy ka ladde, wano cuuɗi saare, hoyɗi ronndagol ka setagol mon yaha nokku goo, welɗi femmpude ka jipporɗe mon. O waɗani on kadi e leeɓi baali ɗin, e leeɓi gelooɗi ɗin, e leeɓi dammi ɗin ndaɗɗudi cuuɗi mon, e conci e cuddaa- je ɗe dakmitorton haa dumunna happpaaɗo.
Tafsiran larabci:
وَٱللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِّمَّا خَلَقَ ظِلَٰلٗا وَجَعَلَ لَكُم مِّنَ ٱلۡجِبَالِ أَكۡنَٰنٗا وَجَعَلَ لَكُمۡ سَرَٰبِيلَ تَقِيكُمُ ٱلۡحَرَّ وَسَرَٰبِيلَ تَقِيكُم بَأۡسَكُمۡۚ كَذَٰلِكَ يُتِمُّ نِعۡمَتَهُۥ عَلَيۡكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تُسۡلِمُونَ
Alla waɗanii on e leɗɗe ɗen e mahoodiiji ɗin ko ɗowdinoɗon e nguleendi, O waɗani on e pelle ɗen dente wimmbooje e pammeeje ka suuɗoɗon ɓuuɓol e nguleendi e ayɓe. O waɗani on dolokkeeji e conci hottollo ekn fii ko daɗnditoron e nguleendi maa ɓuuɓol. O waɗani on conci daɗnditorɗi yoga mon ka hare, hara jogaaji ɗin hewtataa ɓanli mon ɗin. Ko wano Alla neeminirnoo on non ko yawti, O timminirta neemaaji Makki ɗin e dow mon, jortagol nde jebbilantoɗon Mo Kanko tun, hara on kafidaali Mo e goɗɗum goo.
Tafsiran larabci:
فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَإِنَّمَا عَلَيۡكَ ٱلۡبَلَٰغُ ٱلۡمُبِينُ
Si ɓe ɗuurnike e gomɗingol goongina ko addu-ɗaa kon, haray fawaaki ma an Nulaaɗo, si wanaa yottingol ko nulaɗaa yottinnde kon no ɓanngiri. Fawaaki ma duñugol ɓe e peewal.
Tafsiran larabci:
يَعۡرِفُونَ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ ثُمَّ يُنكِرُونَهَا وَأَكۡثَرُهُمُ ٱلۡكَٰفِرُونَ
Sirkooɓe ɓen hino anndi neemaaji Alla ɗin e dow maɓɓe, wano nuleede Annabiijo on mo jam e kisiyee woni e mun e maɓɓe; refti ɓe yeddira neemaaji Makko ɗin ronkude yettugol ɗi e fennugol Nulaaɓe Makko ɓen. Ko ɓuri ɗuuɗude e maɓɓeko yedduɓe (dullani) neemaaji Alla ɗin.
Tafsiran larabci:
وَيَوۡمَ نَبۡعَثُ مِن كُلِّ أُمَّةٖ شَهِيدٗا ثُمَّ لَا يُؤۡذَنُ لِلَّذِينَ كَفَرُواْ وَلَا هُمۡ يُسۡتَعۡتَبُونَ
Janto kadi an Nulaaɗo, ñalnde Alla immintinoyta e kala mofte Nulaaɗo maɓɓe on ko seeditoo e gomɗinal gomɗinooɗo maɓɓe on e keeferaaku yeddunooɗo maɓɓe on. Refti heeferɓe ɓen sakki- tantaake ngantinagol e ko ɓe wonunoo e keefeeru kon, wanaa kamaɓe woni ruttiteteeɓe aduna fii gollugol ko welata Joomi maɓɓe, tawde laakara ko galle hasboore, wanaa galle golle.
Tafsiran larabci:
وَإِذَا رَءَا ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ ٱلۡعَذَابَ فَلَا يُخَفَّفُ عَنۡهُمۡ وَلَا هُمۡ يُنظَرُونَ
Si tawii tooñuirɓe sirku ɓen yi'ii lepte ɗen, ɓe hoynantaake ɗen, wonaa ɓe nennitanteeɓe ɗe. Ko ɓe naatirooɓe ton luttugol haa poomaa.
Tafsiran larabci:
وَإِذَا رَءَا ٱلَّذِينَ أَشۡرَكُواْ شُرَكَآءَهُمۡ قَالُواْ رَبَّنَا هَٰٓؤُلَآءِ شُرَكَآؤُنَا ٱلَّذِينَ كُنَّا نَدۡعُواْ مِن دُونِكَۖ فَأَلۡقَوۡاْ إِلَيۡهِمُ ٱلۡقَوۡلَ إِنَّكُمۡ لَكَٰذِبُونَ
Si sirkooɓe ɓen yi'oyii ka laakara reweteeɗi maɓɓe ɗin ɗi ɓe rewaynoo gaain Alla, ɓe wi'a: Joomi amen, ko ɗii woni kafidaaɗi amen ɗi men rewayno gaanin Maa. Ɓe wi'ra ɗum fawugol e majji dolle boneeji maɓɓe ɗin. Kono Alla wowlina ɗin rewetee- ɗi maɓɓe, ɗi ruttira ɓe wiide: Onon ɓee sirkooɓe, ko on fenuɓe e rewugol Mo kafida e Alla ngol. Pellet, O alaa kafidiiɗo mo no rewee.
Tafsiran larabci:
وَأَلۡقَوۡاْ إِلَى ٱللَّهِ يَوۡمَئِذٍ ٱلسَّلَمَۖ وَضَلَّ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ
Sirkooɓe ɓen jebbillo, ɓe yankinanoo Alla tun, kon ko ɓe fefindotonoo e nodditagol wonnde sanamuuji maɓɓe ɗin tefanoyay ɓe ka Alla mutira ɓe.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• دلت الآيات على جواز الانتفاع بالأصواف والأوبار والأشعار على كل حال، ومنها استخدامها في البيوت والأثاث.
Aayeeje ɗen tinndini dagagol nafitorde leeɓi e teefe baali e gelooɗi e dammi, wano huutiragolɗi e ka ndaɗɗudiiji.

• كثرة النعم من الأسباب الجالبة من العباد مزيد الشكر، والثناء بها على الله تعالى.
Ɗuuɗireede neema, ko jeyaaɗum e ko wallitorta jeyaaɗo on yettude Alla manta Mo.

• الشهيد الذي يشهد على كل أمة هو أزكى الشهداء وأعدلهم، وهم الرسل الذين إذا شهدوا تمّ الحكم على أقوامهم.
Seedantooɗo kala mofte, ko on ɓuri laaɓuɗe ɓuri nunɗude e seedotooɓe ɓen. Ko ɓen woni Nulaaɓe seedoytooɓe ɓen tun, ñaawore timma e konngi mum en.

• في قوله تعالى: ﴿وَسَرَابِيلَ تَقِيكُم بِأْسَكُمْ﴾ دليل على اتخاذ العباد عدّة الجهاد؛ ليستعينوا بها على قتال الأعداء.
Ka Alla daali ɗon: "E conci daɗndayɗi on ka hare mon", hino tiindina wonnde jeyaaɓe ɓen hino haani hebilanaade haɓugol ayɓe ɓen.

ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَصَدُّواْ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ زِدۡنَٰهُمۡ عَذَابٗا فَوۡقَ ٱلۡعَذَابِ بِمَا كَانُواْ يُفۡسِدُونَ
Ɓen yedduɓe Alla, ɓe faddii woɗɓe goo e laawol Alla ngol, Men ɓeydiranii ɓe lepte ɗe ɓe hanndi ɗen, e hoore lepte goo, sabu ko bonni kon ɓe majjini woɗɓe goo.
Tafsiran larabci:
وَيَوۡمَ نَبۡعَثُ فِي كُلِّ أُمَّةٖ شَهِيدًا عَلَيۡهِم مِّنۡ أَنفُسِهِمۡۖ وَجِئۡنَا بِكَ شَهِيدًا عَلَىٰ هَٰٓؤُلَآءِۚ وَنَزَّلۡنَا عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ تِبۡيَٰنٗا لِّكُلِّ شَيۡءٖ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٗ وَبُشۡرَىٰ لِلۡمُسۡلِمِينَ
Janto kadi an Nulaaɗo, ñalnde Men immintinoyta e kala mofte, Nulaaɗo seeditoytooɗo e hoore maɓɓe e ko ɓe wonunoo e keeferaaku maa gomɗinal, Nulaaɗo jeyaaɗo e maɓɓe, wowloowo haala maɓɓe. Men adda maa an Nulaaɗo, ko seeditoo e mofte ɗen fow. Men jippinii e maaɗa Alqur'aana, fii yo nde ɓanngin kala ko hatonjini e ɓanngineede, immorde e halal e haram, mbarjaari e lepte, ekn. Men jippiniri nde ko fewna yimɓe ɓen e goonga, e yurmeende kala gomɗinoowo nden o gollira nde, e welo-welo gomɗimɓe Alla ɓen e kon ko ɓe habbitii e neema ñiiɓoowo.
Tafsiran larabci:
۞ إِنَّ ٱللَّهَ يَأۡمُرُ بِٱلۡعَدۡلِ وَٱلۡإِحۡسَٰنِ وَإِيتَآيِٕ ذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَيَنۡهَىٰ عَنِ ٱلۡفَحۡشَآءِ وَٱلۡمُنكَرِ وَٱلۡبَغۡيِۚ يَعِظُكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ
Tabitii Alla yamirii jeyaaɓe Makko ɓen nunɗal, nde tottata haqqeeji Alla ɗin e haqqeeji jeyaaɓe ɓen, hara kadi goɗɗo ɓurnaaka e hoore goɗɗo goo ka ñaawoore si wanaa hara ko no jojjiri. Himo yamira moƴƴingol, nde jeyaaɗo on waɗirta ko fawaaki mo kon -wano wintagol- yarlitaare e yaafanagol too- ñuɗo. Himo yamira kadi moƴƴoragol e joomiraɓe ɓadondiral ɓen ko ɓe hatonjinta e mun ko. E senngo goo, Himo haɗa kala ko kaani, wano konngol pankare maa kuuɗe jeeno. Himo haɗa kadi gaay e tooñe, e townitagol e yimɓe ɓen. Himo waajora on ko O yamiri on kon e ko O haɗi on e mun kon e ɗee Aayeeje, belajo'o, on taskoto waajitoron.
Tafsiran larabci:
وَأَوۡفُواْ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ إِذَا عَٰهَدتُّمۡ وَلَا تَنقُضُواْ ٱلۡأَيۡمَٰنَ بَعۡدَ تَوۡكِيدِهَا وَقَدۡ جَعَلۡتُمُ ٱللَّهَ عَلَيۡكُمۡ كَفِيلًاۚ إِنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ مَا تَفۡعَلُونَ
Hunnee kala ahadi ndi ahoduɗon e Alla maa ndi ahoduɗon e yimɓe ɓen, wata on firtu goondooje mon ɗen ɓaawo ɗe tentinireede woondirgol Alla, gomɗii on waɗii Alla seeditaniiɗo on e hunngol ko woonduɗon kon. Pellet, Alla ko annduɗo ko gollo- ton: huunde e mun suuɗaaki Mo, O yoɓitoyay on ɗum.
Tafsiran larabci:
وَلَا تَكُونُواْ كَٱلَّتِي نَقَضَتۡ غَزۡلَهَا مِنۢ بَعۡدِ قُوَّةٍ أَنكَٰثٗا تَتَّخِذُونَ أَيۡمَٰنَكُمۡ دَخَلَۢا بَيۡنَكُمۡ أَن تَكُونَ أُمَّةٌ هِيَ أَرۡبَىٰ مِنۡ أُمَّةٍۚ إِنَّمَا يَبۡلُوكُمُ ٱللَّهُ بِهِۦۚ وَلَيُبَيِّنَنَّ لَكُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ مَا كُنتُمۡ فِيهِ تَخۡتَلِفُونَ
Wata on wonir e firtugol ahadiiji ɗin, njofooɓe faaɗuɓe haqqille, wano on debbo komoojo, tampunooɗo e harlugol hottollo makko kon: nde o gaynunoo harlude kon, o firti ko fow kadi o artiri no wa'unoo. O tampini hoore meere. Awa onon kadi, hiɗon jogitora goondooje mon ɗen janfondiro hak- kunde mon, fii yo mofte mon ɗen ɓuri mofte ayɓe mon ɓen doole e ɗuuɗere. Anndee Alla no jarribo- ra on huuɓnugol ahadiiji ɗin, anndugol si on laati-nay kaa on firtay ɗi? Ma Alla ɓannginanoy on Ñalnde Darngal, kon ko luutondiraynoɗon e mun aduna, O sennda hakkunde goonguɗo e meerente, goongiyanke e fenoowo.
Tafsiran larabci:
وَلَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ لَجَعَلَكُمۡ أُمَّةٗ وَٰحِدَةٗ وَلَٰكِن يُضِلُّ مَن يَشَآءُ وَيَهۡدِي مَن يَشَآءُۚ وَلَتُسۡـَٔلُنَّ عَمَّا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
Sinno Alla muuyuno, O waɗayno on mofte goote, nanondirayɗe e goonga. Ko woni tun, Himomajji- nira nunɗal Makko ngal huccinirgol on Mo O muuyi e gooonga e hunnugol ahadi, O fewnira ɓural mak- ko ngal on Mo O muuyi. Ma on lannditoye Ñalnde Darngal, e kon ko luutondiraynoɗon e mun aduna.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• للكفار الذين يصدون عن سبيل الله عذاب مضاعف بسبب إفسادهم في الدنيا بالكفر والمعصية.
Hino woodani ɓen heeferɓe falotooɓe e laawol Alla ngol lepte cowaade, sabu bonnirgol ɓe ngol aduna keeferaaku e geddi.

• لا تخلو الأرض من أهل الصلاح والعلم، وهم أئمة الهدى خلفاء الأنبياء، والعلماء حفظة شرائع الأنبياء.
Leydi ndin waasatah moƴƴuɓe e annuɓe. Ko ɓen woni ardiiɓe ko ɓen woni lontiiɓe Annabaaɓe ɓen, e ganndiɗuɓe reenuɓe sari'aaji Annabaaɓe ɓen.

• حدّدت هذه الآيات دعائم المجتمع المسلم في الحياة الخاصة والعامة للفرد والجماعة والدولة.
Ɗee Aayeeje dottii doose renndo juulɓe ɓen wonannde gooto kala, e jamaa on fow e laral ngal.

• النهي عن الرشوة وأخذ الأموال على نقض العهد.
Aayeeje ɗen haɗii ngeenaari, e jaɓirgol jawdi fii firtugol ahadi.

وَلَا تَتَّخِذُوٓاْ أَيۡمَٰنَكُمۡ دَخَلَۢا بَيۡنَكُمۡ فَتَزِلَّ قَدَمُۢ بَعۡدَ ثُبُوتِهَا وَتَذُوقُواْ ٱلسُّوٓءَ بِمَا صَدَدتُّمۡ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ وَلَكُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٞ
Wata on jogitor goondooje mon ɗen janfondiro hakkunde mon, jokkiron ɗum mbeleeɗe mon, firtiron ɗe no faaliraɗon, hunnon ko faalaɗon e majje. Anndee si on waɗii ɗum, koyɗe mon ɗen mortoto e laawol focciingol ngol ɓaawo nde ɗe tabitunoo e maggol, kadi, on meeɗiray lepte ɗen sabu majjugol mon e laawol Alla ngol majjinorɗon woɗɓe goo. Hino woodani on lepte cowanlle.
Tafsiran larabci:
وَلَا تَشۡتَرُواْ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ ثَمَنٗا قَلِيلًاۚ إِنَّمَا عِندَ ٱللَّهِ هُوَ خَيۡرٞ لَّكُمۡ إِن كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ
Wata on waɗtitir ahadi Alla ndin jawkal fanɗungel e firtugol ndi ronka hunnude ndi. Anndee ko ko woni ka Alla kon immorde e ballal, e teetateeri aduna, e ko woni ka Makko laakara kon immorde e neemaa- ji duumotooɗi, ko ɗum ɓuri moƴƴande on e dii ko waɗtirton e coggu fanɗungu fii firtugol ahadi, si tawno hiɗon anndi ɗum!
Tafsiran larabci:
مَا عِندَكُمۡ يَنفَدُ وَمَا عِندَ ٱللَّهِ بَاقٖۗ وَلَنَجۡزِيَنَّ ٱلَّذِينَ صَبَرُوٓاْ أَجۡرَهُم بِأَحۡسَنِ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
Ko marɗon kon onon ɓee yimɓe, immorde e jawle e wellitaare, e neemaaji fow ko ko lannata, ko ɗi ɗuuɗi woo non. Ko woni Alla kon kan e mbarjaari, ko ko heddoto. Ko honno ɓurnirton ko lannata e hoore ko heddotoo? Ma Men warjor ɓen muññiiɓe e hunnugol ahadiiji maɓɓe ɗin ɓe salii firtugol ɗi mbarjaari maɓɓe ndin, ko ɓuri moƴƴude e ko ɓe gollaaynoo e dewe. Men yoɓitira ɓe moƴƴere kala sappo yeru mayre, haa teemeɗɗe jeeɗiɗi, haa ɓura ɗumn cowe ɗuuɗi.
Tafsiran larabci:
مَنۡ عَمِلَ صَٰلِحٗا مِّن ذَكَرٍ أَوۡ أُنثَىٰ وَهُوَ مُؤۡمِنٞ فَلَنُحۡيِيَنَّهُۥ حَيَوٰةٗ طَيِّبَةٗۖ وَلَنَجۡزِيَنَّهُمۡ أَجۡرَهُم بِأَحۡسَنِ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
Kala golluɗo gollal moƴƴal, harondiral e sar'ia, woni gorko maa debbo, hara ko o gomɗinɗo Alla, Ma Men wuurno mo aduna, nguurndam laaɓuɗam, wonndude e weltorgol ñaawoore Alla nden, e yonndinaare, e hawrindineede e peewal. Ma Men yoɓitiroy ɓe kadi njoɓdi maɓɓe ndin laakara, ko ɓuri moƴƴude e kon ko ɓe gollaynoo aduna e golle moƴƴe.
Tafsiran larabci:
فَإِذَا قَرَأۡتَ ٱلۡقُرۡءَانَ فَٱسۡتَعِذۡ بِٱللَّهِ مِنَ ٱلشَّيۡطَٰنِ ٱلرَّجِيمِ
An oo gomɗinɗo, si a faandike janngugol Alqur'aana, toro Alla nde moolat maa e sowonsi seytaane raɗaaɗo e yurmeende Alla nden.
Tafsiran larabci:
إِنَّهُۥ لَيۡسَ لَهُۥ سُلۡطَٰنٌ عَلَى ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَلَىٰ رَبِّهِمۡ يَتَوَكَّلُونَ
Kanko seytaane, mbawdi alanaa mo e ɓen gomɗimɓe Alla, ɓe fawi denndaangal fiyaakuuji maɓɓe ɗin e hoore Joomi maɓɓe tun.
Tafsiran larabci:
إِنَّمَا سُلۡطَٰنُهُۥ عَلَى ٱلَّذِينَ يَتَوَلَّوۡنَهُۥ وَٱلَّذِينَ هُم بِهِۦ مُشۡرِكُونَ
Anndee mbawdi makko ndin ko sowonsingol ɓen welduɓe e makko ɓe ɗoftii mo e bewre, e ɓen sirkiranooɓe Alla sabu ko o e bewre makko nden.
Tafsiran larabci:
وَإِذَا بَدَّلۡنَآ ءَايَةٗ مَّكَانَ ءَايَةٖ وَٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا يُنَزِّلُ قَالُوٓاْ إِنَّمَآ أَنتَ مُفۡتَرِۭۚ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
Si Men lontinirii ñaawoore Aaye Alqur'aana lonto Aaya goo - Ko Alla ɓuri anndude ko O lontinta kon ka Alqur'aana ñenƴal Makko, annduɗo ko O lontintaa e mayre kon - Ɓe wi'a ontuma: An Muhammadu, ko a fenoowo baka e Alla. Si ko woni, ko ɓuri ɗuuɗude e maɓɓe anndaa wonnde lontingol ngol, ko ñaawooree Alla yottoriinde ñenƴal Makko.
Tafsiran larabci:
قُلۡ نَزَّلَهُۥ رُوحُ ٱلۡقُدُسِ مِن رَّبِّكَ بِٱلۡحَقِّ لِيُثَبِّتَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَهُدٗى وَبُشۡرَىٰ لِلۡمُسۡلِمِينَ
Maakan ɓe an Nulaaɗo: Ko jippini O Alquraana ko jibriilu (yo o his), immorde ka Alla seniiɗo On, e hoore goonga mo faljere alaa e mu'un nde waylaa- ka nde waɗtitaaka. Ɗum, ko fii no o tabintinira giomɗimɓe Alla ɓen e gomɗinal maɓɓe ngal tuma kala nde kesum jippii e mayre, goɗɗum kadi lontinaa, kadi, ko fii no nde wonira feewirde maɓɓe e goonga, e welo-welo wonannde juulɓe ɓen, sabu ko nde heɓorta kon mbarjaari teddundi.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• العمل الصالح المقرون بالإيمان يجعل الحياة طيبة.
Golle moƴƴe jokkondirɗe e gomɗinal, hino welna nguurndam.

• الطريق إلى السلامة من شر الشيطان هو الالتجاء إلى الله، والاستعاذة به من شره.
Laawol hirgol bone seytaane ngol, ko fewtugol Alla, moolora Mo e bone seytaane.

• على المؤمنين أن يجعلوا القرآن إمامهم، فيتربوا بعلومه، ويتخلقوا بأخلاقه، ويستضيئوا بنوره، فبذلك تستقيم أمورهم الدينية والدنيوية.
Hino waɗɗii ko gomɗimɓe ɓen waɗata Alquraana o ɗoworde maɓɓe, ɓe ne'itora gannde mayre, ɓe jikkinora jikkuuji mayre, ɓe jalbinora ndaygu mayre. Ko ɗum ɗon fiyaakuuji maɓɓe aduna e laakara ɗin feewirta.

• نسخ الأحكام واقع في القرآن زمن الوحي لحكمة، وهي مراعاة المصالح والحوادث، وتبدل الأحوال البشرية.
Lontingol ñaawooje ɗen hino tabiti ka Alqur'aana fewndo wahayu on hikma Alla. On hikma, ko annditangol maslaha yimɓe ɓen e peƴƴi ɗin, e fiyakuuji neɗɗanke ɗin waylorta kon.

وَلَقَدۡ نَعۡلَمُ أَنَّهُمۡ يَقُولُونَ إِنَّمَا يُعَلِّمُهُۥ بَشَرٞۗ لِّسَانُ ٱلَّذِي يُلۡحِدُونَ إِلَيۡهِ أَعۡجَمِيّٞ وَهَٰذَا لِسَانٌ عَرَبِيّٞ مُّبِينٌ
Menen Meɗen anndi wonnde sirkooɓe ɓen hino wi'a wonnde: Muhammadu jom-kisyee on, ko neɗɗanke woni mo anndinnde Alqur'aana. Awa ɓe fenu ɗum, tawde ɗemngal ngal ɓe aaƴotoo ngal ko ajami, ndee Alqur'aanaare non, ko e ɗemngal Aarabu ɓanngungal jogingal fasinteegal toowngal nde jippori . Ko honno ɓe aaƴorta wonnde ko e ajamiyankeejo o anndiri nde?
Tafsiran larabci:
إِنَّ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ لَا يَهۡدِيهِمُ ٱللَّهُ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٌ
Pellet, ɓen ɓe gomɗinaa wonnde Aayeeje Alla ɗen ko iwruɗe ka Makko, O hawrindintaa ɓen e peewal fotde hiɓe haɓɓitii e ɗum. Hino woodani ɓe lepte muusuɗe sabu ko yeddiri Alla kon ɓe fenni Aayeeje Makko ɗen.
Tafsiran larabci:
إِنَّمَا يَفۡتَرِي ٱلۡكَذِبَ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡكَٰذِبُونَ
Muhammadu (yo o his) wonaa fefindiiɗo fenaande e kon ko o addi immorde ka Joomi makko. Ko fefindotoo fenaande, ɓen ɓe goonginiraa Aayee Alla ɗen fii ɓe hulaa lepte ɓe jortaaki mbarjaari. Ɓen siforiiɓe keeferaaku, ko kamɓe woni fenooɓe ɓen, tawde ko ɗum woni ko ɓe woowi.
Tafsiran larabci:
مَن كَفَرَ بِٱللَّهِ مِنۢ بَعۡدِ إِيمَٰنِهِۦٓ إِلَّا مَنۡ أُكۡرِهَ وَقَلۡبُهُۥ مُطۡمَئِنُّۢ بِٱلۡإِيمَٰنِ وَلَٰكِن مَّن شَرَحَ بِٱلۡكُفۡرِ صَدۡرٗا فَعَلَيۡهِمۡ غَضَبٞ مِّنَ ٱللَّهِ وَلَهُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٞ
Kala yedduɗo Alla ɓaawo gomɗinal makko - si wanaa on waawnaaɗo e yeddugol, o wowlira konngol keeferaaku ngol hara ɓernde makko nden no deeƴiri gomɗinal hooliro ngal Iimaan. Konnon, kala on mo ɓernde mun hentanii keeferaaku ngun, on suɓii ngu e hoore gomɗinal ngal, o wowliri ɗum ɗoftaare, haray ko o murtuɗo e lislaamu. Hino defii ɓen ɗon, tikkere immorde ka Alla, hino woodani ɓe kadi lepte mawɗe.
Tafsiran larabci:
ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمُ ٱسۡتَحَبُّواْ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا عَلَى ٱلۡأٓخِرَةِ وَأَنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡكَٰفِرِينَ
Ngol murtugol maɓɓe e lislaamu, ko ko ɓe suɓori ko ɓe heɓata ngeenaari aduna kon fii ɓe yeddii e dow laakara. E wonnde Alla kan, O fewnirtaa yedduɓe ɓen e gomɗinal, wurin O hoynay fii maɓɓe.
Tafsiran larabci:
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ طَبَعَ ٱللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ وَسَمۡعِهِمۡ وَأَبۡصَٰرِهِمۡۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡغَٰفِلُونَ
Ɓen siforiiɓe ɗin sifaaji murtugol ɓaawo nde gomɗinde, ko ɓen Alla noti e ɓerɗe mun ɓe faama- taa waaju, O noti kadi e nanɗe maɓɓe ɗen ɓe nanataa ko ɓe, O noti kadi e gite maɓɓe ɗen ɓe yi'ataa maandeeji tinndinayɗi e gomɗinal ɗin. Ko ɓen woni welsindiiɓe e sabuuji maloore emalki- seede ɗin, e kon ko Alla hebilani ɓe e lepte.
Tafsiran larabci:
لَا جَرَمَ أَنَّهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ هُمُ ٱلۡخَٰسِرُونَ
Pellet, ɓe ɗon Ñalnde Darngal, ko kamɓe woni sooyuɓe sooynirimɓe ko'e-mun yeddugol ɓaawo nde gomɗinde gomɗinal naadaynooɓe ngal Aljanna si ɓe tabituno e maggal.
Tafsiran larabci:
ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ هَاجَرُواْ مِنۢ بَعۡدِ مَا فُتِنُواْ ثُمَّ جَٰهَدُواْ وَصَبَرُوٓاْ إِنَّ رَبَّكَ مِنۢ بَعۡدِهَا لَغَفُورٞ رَّحِيمٞ
Refti pellet Joomi maa an Nulaaɗo, ko Haforoowo Hinnotooɗo ɓen gomɗimɓe lo'inanooɓe, ferunooɓe Makka ɓe faade Madiina ɓaawo nde sirkooɓe ɓen tampinnooɓe ɓe jarribori ɓe e diina maɓɓe kan haa ɓe wowliri konngol keeferaaku ngol e hoore ɓerɗe maɓɓe ɗen no deeƴiri gomɗinal ngal, refti ɓe tiiɗnor e laawol Alla ngol, no konngol Makko ngol ɓamtora, konngol heeferɓe ɓen yana, ɓe muññii e tampere mun. Pellet, Joomi maa ɓaawo nde tam- pere nde ɓe tampinaa, e lepte ɗe ɓe leptiraa haa ɓe wowli konngol keeferaaku ngol, ko O Haforanoowo ɓe, Hinnotooɗo ɓe, tawde ɓe ko wowliraali ngol si wanaa fii ɓe doola.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• الترخيص للمُكرَه بالنطق بالكفر ظاهرًا مع اطمئنان القلب بالإيمان.
Hino newnanaa doolaaɗo wowlirgol konngol keeferaaku ngol ɓaawo ɓernde, e hoore deeƴinirgol ɓernde nden gomɗinal.

• المرتدون استوجبوا غضب الله وعذابه؛ لأنهم استحبوا الحياة الدنيا على الآخرة، وحرموا من هداية الله، وطبع الله على قلوبهم وسمعهم وأبصارهم، وجعلوا من الغافلين عما يراد بهم من العذاب الشديد يوم القيامة.
Murtuɓe ɓen waɗɗinii tikkere e lepte Alla ɗen e maɓɓe, tawde ɓe suɓike nguurndam aduna ɗam e hoore laakara, ɓe ɗalaa peewal Alla ngal, Alla noti e ɓerɗe maɓɓe ɗen e nanɗe maɓɓe ɗen e gite maɓɓe ɗen, ɓe wonti welsindii ɓe e ko habbiti ɓe kon e lepte tiiɗuɗe Ñalnde Darngal.

• كَتَبَ الله المغفرة والرحمة للذين آمنوا، وهاجروا من بعد ما فتنوا، وصبروا على الجهاد.
Alla ñaawii haforangol yurmee gomɗimɓe ɓen ferunooɓe ɓaawo ɓe tampinaama, ɓe muññii e jihaadi he.

۞ يَوۡمَ تَأۡتِي كُلُّ نَفۡسٖ تُجَٰدِلُ عَن نَّفۡسِهَا وَتُوَفَّىٰ كُلُّ نَفۡسٖ مَّا عَمِلَتۡ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ
Janto an Nulaaɗo, ñalnde kala neɗɗo arata himo wennja fii hoore-makko e woɗɓe goo, hakkee ko fiyaaku on mawni, wonkii kala yoɓee njoɓdi ko ki golli kon e moƴƴere e bone. Kamɓe ɓe tooñirtaake ɗuytaneede moƴƴi maɓɓe, wanaa kadi ɓeydanee- de bonɗi maɓɓe.
Tafsiran larabci:
وَضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلٗا قَرۡيَةٗ كَانَتۡ ءَامِنَةٗ مُّطۡمَئِنَّةٗ يَأۡتِيهَا رِزۡقُهَا رَغَدٗا مِّن كُلِّ مَكَانٖ فَكَفَرَتۡ بِأَنۡعُمِ ٱللَّهِ فَأَذَٰقَهَا ٱللَّهُ لِبَاسَ ٱلۡجُوعِ وَٱلۡخَوۡفِ بِمَا كَانُواْ يَصۡنَعُونَ
Alla piyii misal hoɗo Makka ngon: Nde wonno hoolinoonde nde hulaa yimɓe mun, deeƴirnde e yimɓe seraaji mayre ɓen, arsike mayre on no ardirana nde nokku kala e neweende. Kono yimɓe mayre nden njeddi neemaaji Alla ɗin e dow maɓɓe ɓe ronki yettude Mo, Alla yoɓitiri ɓe heege e kulol tiiɗungol, feeñringol e ɓalli maɓɓe ɗin ɗenƴere e maƴaango, haa ɗum wontira ɓe wa conci maɓɓe, sabu ko ɓe laatinoo hiɓe huuwa golle keeferaaku e fennugol.
Tafsiran larabci:
وَلَقَدۡ جَآءَهُمۡ رَسُولٞ مِّنۡهُمۡ فَكَذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمُ ٱلۡعَذَابُ وَهُمۡ ظَٰلِمُونَ
Gomɗii arii e yimɓe Makka ɓen, Nulaaɗo jeyaaɗo e maɓɓe, mo ɓe anndiri hoolaare e goongugol, on woni Muhammadu (yo o his), kono ɓe fenni mo e ko jippiniraa kon e makko immorde ka Joomi makko. Lepte Alla ɗen jipporii e maɓɓe heege e kulol, tawde ko ɓe tooñirɓe ko'e-maɓɓe yollagol e halkaare, tuma ɓe sirkannoo Alla, ɓe fenni Nulaaɗo Makko on.
Tafsiran larabci:
فَكُلُواْ مِمَّا رَزَقَكُمُ ٱللَّهُ حَلَٰلٗا طَيِّبٗا وَٱشۡكُرُواْ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ إِن كُنتُمۡ إِيَّاهُ تَعۡبُدُونَ
Ñaamee onon jeyaaɓe ɓen, e kon ko Alla arsiki on, kala ko dagii e ñaamugol, yettiron neemaaji Alla ɗin ɗi O neemini e mon, qirritanagol ɗi Alla, yiiliron ɗi e ko welata Mo, si wonii ko Kanko tun rewoton on kafidata Mo e goɗɗum goo.
Tafsiran larabci:
إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيۡكُمُ ٱلۡمَيۡتَةَ وَٱلدَّمَ وَلَحۡمَ ٱلۡخِنزِيرِ وَمَآ أُهِلَّ لِغَيۡرِ ٱللَّهِ بِهِۦۖ فَمَنِ ٱضۡطُرَّ غَيۡرَ بَاغٖ وَلَا عَادٖ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
Alla harminanii on ñaamuugol kala : ko kullun maayukun jiibi, e ƴiiƴam rufaaɗam, e kose-wii ngii fow maggii, e kala ko hirsiraa ɓaɗtorgol ko woori Alla. Ko harminaa kon, ko si tawii feere goɗɗum goo no woodi, si tawii lor ñaamugol ɗi yanii e goɗɗo, o ñaamiri ko aldaa e faale ñaaugol tun ko harmi, maa yawtugol keeri laruura ɗin; haray bakkaatu fawaaki mo, tawde pellet, Alla ko Haforoowo, Himo haforana mo e kon ko o ñaami ɗon, Hinnotooɗo mo kadi, tawde O daginanii mo ñaamugol ɗum tuma o heɓi laruura.
Tafsiran larabci:
وَلَا تَقُولُواْ لِمَا تَصِفُ أَلۡسِنَتُكُمُ ٱلۡكَذِبَ هَٰذَا حَلَٰلٞ وَهَٰذَا حَرَامٞ لِّتَفۡتَرُواْ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَۚ إِنَّ ٱلَّذِينَ يَفۡتَرُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ لَا يُفۡلِحُونَ
Wata on wi'u, onon ɓee sirkooɓe, ko ɗemɗe mon sifotoo e fenugol hoore Alla : Ɗum ɗoo no dagii, ɗum ɗoo no hari, fii no fefindoron fenaande e hoore Alla, harmingol ko O harminaa, maa dagin- tingol ko O daginaa. Pellet, ɓen fefindotooɓe fenaande e hoore Alla, ɓe malirtaa ko ɗaɓɓetee, ɓe daɗetee ko huletee.
Tafsiran larabci:
مَتَٰعٞ قَلِيلٞ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
Ko dakamme seeɗaajo woodani ɓe e jokkugol mbeleeɗe maɓɓe ɗen aduna, hino woodani ɓe non Ñalnde Darngal, lepte muusuɗe.
Tafsiran larabci:
وَعَلَى ٱلَّذِينَ هَادُواْ حَرَّمۡنَا مَا قَصَصۡنَا عَلَيۡكَ مِن قَبۡلُۖ وَمَا ظَلَمۡنَٰهُمۡ وَلَٰكِن كَانُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ
E hoore Alyahuudaaɓe ɓen kan, Men harminno ko Men fillani maa kon (wano ka Aaya 156 nder cortewol An-'Aami ngol). Men tooñiraano ɓe harmingol ɗin, si ko woni, ko kamɓe wonunoo e tooñirde ko'e-maɓɓe faggitagol ko leptata ɓe; Men yoɓitiri ɓe bewre maɓɓe nden, Men harminiri ɗi e maɓɓe yagginirgol ɓe.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• الجزاء من جنس العمل؛ فإن أهل القرية لما بطروا النعمة بُدِّلوا بنقيضها، وهو مَحْقُها وسَلْبُها ووقعوا في شدة الجوع بعد الشبع، وفي الخوف والهلع بعد الأمن والاطمئنان، وفي قلة موارد العيش بعد الكفاية.
Njoɓdi ko golle jokki. Yimɓe hoɗo ngon nde dullan- noo neemaaji Alla ɗin, ɓe wayliranaa ɗi goɗɗi goo liddu(mbenji) majji. Ɓe yani e heege tiiɗunge, e kulol e ɗenƴaare ɓaawo nde ɓe haarunoo ɓe deeƴii, ɓe wonti ŋakkiraaɓe nguuree ɓaawo nde ɓe timmiranoo.

• وجوب الإيمان بالله وبالرسل، وعبادة الله وحده، وشكره على نعمه وآلائه الكثيرة، وأن العذاب الإلهي لاحقٌ بكل من كفر بالله وعصاه، وجحد نعمة الله عليه.
Hino waɗɗii gomɗingol Alla e Nulaaɓe ɓen, rewa Alla tun, yetta neemaaji Makko ɗuuɗuɗi ɗin. Annda wonnde lepte Alla ɗen hino falii kala yedduɗo Alla o dullani neemaaji Makko ɗin e dow makko.

• الله تعالى لم يحرم علينا إلا الخبائث تفضلًا منه، وصيانة عن كل مُسْتَقْذَر.
Alla moƴƴii e meeɗen harminangol ko soɓi kon tun, reena men e kala ñiddoldu(nefnii).

ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ عَمِلُواْ ٱلسُّوٓءَ بِجَهَٰلَةٖ ثُمَّ تَابُواْ مِنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ وَأَصۡلَحُوٓاْ إِنَّ رَبَّكَ مِنۢ بَعۡدِهَا لَغَفُورٞ رَّحِيمٌ
Refti pellet, Joomi maa an Nulaaɗo, wonannde ɓen huuwirɓe boneeji ɗin majjere battane majji, hay si tawii non ɓe tewi, kono ɓe tuubani Alla ɓaawo ɗen kuuɗe maɓɓe bonɗe, ɓe moƴƴini golle maɓɓe ɗe ɓe bonnunoo ɗen, pellet, Joomi maa, ɓaawo ngol tuubugol maɓɓe ɗon, ko Haforanoowo ɓe junuubi, Hinnotooɗo ɓe.
Tafsiran larabci:
إِنَّ إِبۡرَٰهِيمَ كَانَ أُمَّةٗ قَانِتٗا لِّلَّهِ حَنِيفٗا وَلَمۡ يَكُ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ
Pellet, Annabi Ibraahiima laatino moftuɗo jikkuuji moƴƴi, duuminooɗo e ɗoftaare Alla, ooñinooɗo e kala diina si wanaa diina lislaamu kan. O meeɗaali jeyeede e sirkooɓe ɓen.
Tafsiran larabci:
شَاكِرٗا لِّأَنۡعُمِهِۚ ٱجۡتَبَىٰهُ وَهَدَىٰهُ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ
O laatino yettaynooɗo neemaaji Alla ɗin e dow makko. Alla suɓorike mo Annabaaku ngun, O fewniri mo e diina lislaamu fotondirka kan.
Tafsiran larabci:
وَءَاتَيۡنَٰهُ فِي ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٗۖ وَإِنَّهُۥ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ لَمِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ
Men okki mo ka aduna Annabaaku, e mantoore moƴƴere, e ɓiɗɗo moƴƴo. Kanko on ka laakara, ko o jeyaaɗo e moƴƴuɓe ɓe Alla marani ɓen darjaaji toowuɗi ka Aljanna.
Tafsiran larabci:
ثُمَّ أَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡكَ أَنِ ٱتَّبِعۡ مِلَّةَ إِبۡرَٰهِيمَ حَنِيفٗاۖ وَمَا كَانَ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ
Refti Men wahayini e maaɗa an Nulaaɗo, wonnde: Jokku diina Ibraahiima kan ka tawhiidi, e ka daɗndinagol e sirkooɓe ɓen, e ka noddangol diina Alla kan gollira sar'ai Makko on; kan diina ooñiika e kala diinaaji ɗin si wanaa diina lislaamu kan. O meeɗaali jeyeede e sirkooɓe ɓen, ko bajjinnooɗo Alla o wonunoo.
Tafsiran larabci:
إِنَّمَا جُعِلَ ٱلسَّبۡتُ عَلَى ٱلَّذِينَ ٱخۡتَلَفُواْ فِيهِۚ وَإِنَّ رَبَّكَ لَيَحۡكُمُ بَيۡنَهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ فِيمَا كَانُواْ فِيهِ يَخۡتَلِفُونَ
Anndee mawningol fii aseweere nden ko e Alyahuuda'en ɓen luutondirɓe e mayre waɗiranaa farilla, fii no ɓe hettorana dewal ngal nden ñalnde, ɓaawo nde ɓe majji fii jumaare nden nde ɓe yamiranoo hettanagol. Pellet, Joomi maa an Nulaaɗo, ko ñaawoyoowo hakkunde maɓɓe Ñalnde Darngal, e kon ko ɓe luutondiraynoo e mun, O yoɓita kala e ko hanndi kon.
Tafsiran larabci:
ٱدۡعُ إِلَىٰ سَبِيلِ رَبِّكَ بِٱلۡحِكۡمَةِ وَٱلۡمَوۡعِظَةِ ٱلۡحَسَنَةِۖ وَجَٰدِلۡهُم بِٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعۡلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِۦ وَهُوَ أَعۡلَمُ بِٱلۡمُهۡتَدِينَ
An Nulaaɗo, noddir e diina Joomi lislaamu kan an e ɓen gomɗimɓe jokku ɓe ma, no noddirteeɗo on faamira o jebbiloo, e laaɓal-reedu jilliɗum rerɗingol e hulɓingol. Wennjiraa ɓe no ɓuri e moƴƴirde, konngol e miijo e haala-laaɓuka. Fawaaki ma fewnugol yimɓe ɓen, ko fawi maa ko yottingol e e maɓɓe. Pellet, Joomi maa, ko Kanko ɓuri anndude on majjuɗo e diina lislaamu, ko Kanko kadi ɓuri anndude feewuɓe e lislaamu ɓen. Wata a naɓir wonkii maa e maɓɓe ninse fii ɓe gomɗinaali.
Tafsiran larabci:
وَإِنۡ عَاقَبۡتُمۡ فَعَاقِبُواْ بِمِثۡلِ مَا عُوقِبۡتُم بِهِۦۖ وَلَئِن صَبَرۡتُمۡ لَهُوَ خَيۡرٞ لِّلصَّٰبِرِينَ
Si on faandike leptugol gaño mon, haray leptiree mo yeru ko o waɗi on kon ko aldaa e ɓeydugol ɗon. Ko si on muññike non ka waawunoɗon yottaade ɗon, pellet haray ko ɗum ɓuri moƴƴannde muññiiɓe e mon ɓen.
Tafsiran larabci:
وَٱصۡبِرۡ وَمَا صَبۡرُكَ إِلَّا بِٱللَّهِۚ وَلَا تَحۡزَنۡ عَلَيۡهِمۡ وَلَا تَكُ فِي ضَيۡقٖ مِّمَّا يَمۡكُرُونَ
Muñño an Nulaaɗo! E kala ko heɓata maa e lorra maɓɓe. Hawrineede ma e muñal wonaali, si wanaa ko wune ummaade e Alla. Wata a suno e ko hee- ferɓe ɓe ɗuurnoto maa. Wata a ɓiɗtor kadi ko ɓe fewjata fii maaɗa.
Tafsiran larabci:
إِنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلَّذِينَ ٱتَّقَواْ وَّٱلَّذِينَ هُم مُّحۡسِنُونَ
Pellet, Alla no wonndi e ɓen hulirɓe Mo accugol geddi, e ɓen moƴƴinirooɓe dewe ɗen e ɗoftagol ko ɓe yamiraa. Himo wonndiri e maɓɓe ballal e semmbineede.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• اقتضت رحمة الله أن يقبل توبة عباده الذين يعملون السوء من الكفر والمعاصي، ثم يتوبون ويصلحون أعمالهم، فيغفر الله لهم.
Ko yurmeende Alla nden waɗi si O jaɓani jeyaaɓe Makko ɓen tuubuubuyee, ɓen huuwunoo bone keeferaaku e geddi ɓen; kono ɓe tuubi ɓaawa ɗum ɓe moƴƴini golle, Alla haforani ɓe.

• يحسن بالمسلم أن يتخذ إبراهيم عليه السلام قدوة له.
Hino yamiraa nde juulɗo on jogitorta Annabi Ibraahiima ɗoworɗo(nyeemtanirgal).

• على الدعاة إلى دين الله اتباع هذه الطرق الثلاث: الحكمة، والموعظة الحسنة، والمجادلة بالتي هي أحسن.
Hino haani ka noddanooɓe diina ɓen wallitorgol piiji tati: Ñeeñal, e waaju moƴƴu e wennjirgol no ɓuri e moƴƴirde.

• العقاب يكون بالمِثْل دون زيادة، فالمظلوم منهي عن الزيادة في عقوبة الظالم.
Yottagol ko yeru ko waɗaa kon, wanaa ɓeydugol ɗon. Ɗaɓɓitaaɗo no haɗaa ɓeydugol ka yottagol.

 
Fassarar Ma'anoni Sura: Suratu Al'nahl
Teburin Jerin Sunayen Surori Lambar shafi
 
Fassarar Ma'anonin Alqura'ni - الترجمة الفولانية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - Teburin Bayani kan wasu Fassarori

الترجمة الفولانية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.

Rufewa