Traduzione dei Significati del Sacro Corano - Traduzione curda - Salahuddin * - Indice Traduzioni
سورەتی الصافات
رَّبُّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَيۡنَهُمَا وَرَبُّ ٱلۡمَشَٰرِقِ
[ رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا وَرَبُّ الْمَشَارِقِ (٥) ] ئه‌و (الله)یه په‌روه‌ردگاری ئاسمانه‌كان و زه‌وی و ئه‌وه‌ی نێوانیان و په‌روه‌ردگاری ڕۆژهه‌ڵاته‌كانیشه، بۆیه ده‌فه‌رمێت: ڕۆژهه‌ڵاته‌كان، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی هه‌موو ڕۆژێك كه خۆر هه‌ڵدێت ڕۆژهه‌ڵاتێكی هه‌یه به ئه‌ندازه‌ی ژماره‌ی ڕۆژه‌كانی ساڵ چونكه هه‌موو رۆژێك له شوێنێكى جیاوازه‌وه هه‌ڵدێت، وه باسى رۆژئاواى نه‌كردووه چونكه له ئایه‌تى تر باسى كردووه.
Esegesi in lingua araba:
وَحِفۡظٗا مِّن كُلِّ شَيۡطَٰنٖ مَّارِدٖ
{ئاسمان پارێزراوه له شه‌یتان } [ وَحِفْظًا مِنْ كُلِّ شَيْطَانٍ مَارِدٍ (٧) ] وه به‌و ئه‌ستێرانه پاراستویشمانه له هه‌موو شه‌یتانێكی سه‌ركه‌ش و ده‌رچوو له گوێڕایه‌ڵی خوای گه‌وره، كه بیانه‌وێت هه‌واڵى ئاسمان بدزن و بۆ فاڵچى و جادووگه‌رانى بێنن ئه‌وا به‌و ئه‌ستێرانه لێیان ده‌درێت و ده‌سوتێنرێن.
Esegesi in lingua araba:
لَّا يَسَّمَّعُونَ إِلَى ٱلۡمَلَإِ ٱلۡأَعۡلَىٰ وَيُقۡذَفُونَ مِن كُلِّ جَانِبٖ
[ لَا يَسَّمَّعُونَ إِلَى الْمَلَإِ الْأَعْلَى ] ناتوانن گوێ بگرن له فریشته‌كانى سه‌ره‌وه [ وَيُقْذَفُونَ مِنْ كُلِّ جَانِبٍ (٨) ] كه ئه‌گه‌ر گوێ بگرن ئه‌وه له هه‌موو لایه‌كه‌وه ئه‌و ئه‌ستێرانه‌یان تێده‌گیرێت.
Esegesi in lingua araba:
إِلَّا مَنۡ خَطِفَ ٱلۡخَطۡفَةَ فَأَتۡبَعَهُۥ شِهَابٞ ثَاقِبٞ
[ إِلَّا مَنْ خَطِفَ الْخَطْفَةَ ] ته‌نها ئه‌گه‌ر یه‌كێك له‌و شه‌یتانانه قسه‌یه‌ك له قسه‌ی فریشته‌كان بڕفێنێت و بیداته شه‌یتانى خوار خۆى [ فَأَتْبَعَهُ شِهَابٌ ثَاقِبٌ (١٠) ] ئه‌وه دیسانه‌وه ئه‌ستێره‌یه‌كی گه‌شی سووتێنه‌ر پێی ده‌گات و ئه‌یسووتێنێ.
Esegesi in lingua araba:
فَٱسۡتَفۡتِهِمۡ أَهُمۡ أَشَدُّ خَلۡقًا أَم مَّنۡ خَلَقۡنَآۚ إِنَّا خَلَقۡنَٰهُم مِّن طِينٖ لَّازِبِۭ
[ فَاسْتَفْتِهِمْ أَهُمْ أَشَدُّ خَلْقًا أَمْ مَنْ خَلَقْنَا ] ئه‌ی محمد - صلی الله علیه وسلم - پرسیار له كافران بكه ئایا دروستكردنی ئه‌وان گه‌وره‌ترو به‌هێزتره، یاخود ئه‌و زه‌وی و ئاسمان و فریشته‌و دروستكراوه گه‌ورانه‌ی كه دروستمان كردووه، كه دان به‌م شته‌دا ده‌نێن ئیتر بۆ باوه‌ڕتان به زیندوو بوونه‌وه نیه؟ [ إِنَّا خَلَقْنَاهُمْ مِنْ طِينٍ لَازِبٍ (١١) ] ئێمه ئاده‌ممان دروست كردووه له قوڕێكی لینج كه ئه‌نووسێ به ده‌سته‌وه، واته: مرۆڤ دروستكراوێكی لاوازه بۆ باوه‌ڕیان به زیندووبوونه‌وه‌و تواناو ده‌سه‌ڵاتی خواى گه‌وره نیه.
Esegesi in lingua araba:
أَءِذَا مِتۡنَا وَكُنَّا تُرَابٗا وَعِظَٰمًا أَءِنَّا لَمَبۡعُوثُونَ
[ أَإِذَا مِتْنَا وَكُنَّا تُرَابًا وَعِظَامًا أَإِنَّا لَمَبْعُوثُونَ (١٦) ] به‌دووری ئه‌زانن زیندوو ببنه‌وه‌و به‌درۆى ده‌زانن و ده‌ڵێن: كه ئێمه مردین و بووین به خۆڵ و ئێسقانه‌كانمان ڕزی ئایا له دوای ئه‌وه ئێمه زیندوو ئه‌كرێینه‌وه؟
Esegesi in lingua araba:
فَإِنَّمَا هِيَ زَجۡرَةٞ وَٰحِدَةٞ فَإِذَا هُمۡ يَنظُرُونَ
{حاڵى كافران له رۆژى قیامه‌ت} [ فَإِنَّمَا هِيَ زَجْرَةٌ وَاحِدَةٌ ] ئه‌مه ته‌نها یه‌ك ده‌نگێكه كاتێك كه ئیسرافیل فووى دووه‌م ئه‌كات به كه‌ڕه‌نادا [ فَإِذَا هُمْ يَنْظُرُونَ (١٩) ] ئه‌وان هه‌ر هه‌موویان زیندوو ئه‌بنه‌وه‌و له گۆڕه‌كانیان ده‌رده‌چن، وه سزای خوای گه‌وره به چاوی خۆیان ئه‌بینن و ته‌ماشای ئه‌كه‌ن.
Esegesi in lingua araba:
وَقَالُواْ يَٰوَيۡلَنَا هَٰذَا يَوۡمُ ٱلدِّينِ
[ وَقَالُوا يَا وَيْلَنَا هَذَا يَوْمُ الدِّينِ (٢٠) ] ئه‌و كاته كافران كه باوه‌ڕیان به زیندوو بوونه‌وه نه‌بووه په‌شیمان ده‌بنه‌وه له رۆژیكدا كه په‌شیمانى دادى هیچ كه‌سێك نادات و سودى نیه‌و ئه‌ڵێن: هاوار بۆ خۆمان ئا ئه‌مه ڕۆژی سزا وه‌رگرتنه.
Esegesi in lingua araba:
۞ ٱحۡشُرُواْ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ وَأَزۡوَٰجَهُمۡ وَمَا كَانُواْ يَعۡبُدُونَ
[ احْشُرُوا الَّذِينَ ظَلَمُوا وَأَزْوَاجَهُمْ ] خوای گه‌وره فه‌رمان به فریشته‌كان ده‌كات كه كافران و موسڵمانان له یه‌كتر جیابكه‌نه‌وه‌و سته‌مكاران و كافران و هاوشێوه‌كانیان حه‌شر بكه‌ن و هه‌موویان كۆبكه‌نه‌وه به‌یه‌كه‌وه، یان زیناكار له‌گه‌ڵ زیناكارو، ریباخۆر له‌گه‌ڵ ریباخۆرو، مه‌ی خۆر له‌گه‌ڵ مه‌ى خۆردا حه‌شر بكه‌ن [ وَمَا كَانُوا يَعْبُدُونَ (٢٢) مِنْ دُونِ اللَّهِ ] وه ئه‌وانه‌یشی ئه‌مان جگه له خوای گه‌وره په‌رستوویانن خۆیان و په‌رستراوه‌كانیان كۆ بكه‌نه‌وه.
Esegesi in lingua araba:
وَقِفُوهُمۡۖ إِنَّهُم مَّسۡـُٔولُونَ
[ وَقِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْئُولُونَ (٢٤) ] وه ڕایانبگرن و به‌ندیان بكه‌ن بۆ لێپرسینه‌وه له وته‌و كرده‌وه‌كانی دونیایان له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ئه‌مانه لێپرسراون، له مافى خواى گه‌وره یه‌كه‌م شت پرسیار له مرۆڤ ده‌كرێت له‌سه‌ر نوێژه‌كانى، وه له مافى خه‌ڵكى پرسیارى لێده‌كرێت له‌سه‌ر خوێن رژاندن و كوشتن، وه دوو پێى هیچ كه‌سێك ناجولێت تا پرسیارى ته‌مه‌ن و گه‌نجێتى لێنه‌كرێت له چیدا به‌سه‌ری بردووه، وه ماڵ و سه‌روه‌ت و سامانى چۆن په‌یداى كردووه‌و له چیدا سه‌رفى كردووه، وه زانست و زانیاریه‌كه‌ى گه‌یاندۆتى و كارى پێكردووه یان نا، وه پرسیارى هاوڕێكانى لێده‌كرێت هاوڕێتى كه‌سانى دیندارو خواپه‌رست و ره‌وشت به‌رزى كردووه یان به پێچه‌وانه‌وه.
Esegesi in lingua araba:
وَأَقۡبَلَ بَعۡضُهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ يَتَسَآءَلُونَ
{مشتومڕو گفتوگۆى سه‌ركرده‌كان و شوێنكه‌وتوانیان له‌ناو ئاگرى دۆزه‌خدا} [ وَأَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلَى بَعْضٍ يَتَسَاءَلُونَ (٢٧) ] وه شوێنكه‌وتوان و سه‌ركرده‌كان هه‌ندێكیان پرسیار له هه‌ندێكی تریان ئه‌كه‌ن وه‌كو لۆمه‌و سه‌رزه‌نشت كردن.
Esegesi in lingua araba:
قَالُوٓاْ إِنَّكُمۡ كُنتُمۡ تَأۡتُونَنَا عَنِ ٱلۡيَمِينِ
[ قَالُوا إِنَّكُمْ كُنْتُمْ تَأْتُونَنَا عَنِ الْيَمِينِ (٢٨) ] شوێنكه‌وتوان به ده‌سه‌ڵاتداران ده‌ڵێن: ئێوه له‌لای ڕاسته‌وه بۆمان ئه‌هاتن و واتان نیشان ئه‌دا كه دینی حه‌ق و ڕاست لای ئێوه‌یه‌و نه‌تانهێشت ئێمه موسڵمان بین و ئیمان بێنین و كرده‌وه‌ى چاك بكه‌ین، یاخود ئێوه تواناو ده‌سه‌ڵاتتان هه‌بوو ئێمه بێده‌سه‌ڵات بووین و به‌زۆر زاڵ بوون به‌سه‌رماندا، یاخود كافران به شه‌یتانه‌كان ده‌ڵێن: ئێوه له لاى خێرو حه‌ق و چاكه‌وه بۆ ئێمه هاتن و ئێمه‌تان سارد ده‌كرده‌وه لێى و قه‌ده‌غه‌تان ده‌كردین لێى و باتڵتان بۆ ده‌رازاندینه‌وه تا بچینه سه‌رى.
Esegesi in lingua araba:
وَمَا كَانَ لَنَا عَلَيۡكُم مِّن سُلۡطَٰنِۭۖ بَلۡ كُنتُمۡ قَوۡمٗا طَٰغِينَ
[ وَمَا كَانَ لَنَا عَلَيْكُمْ مِنْ سُلْطَانٍ ] وه ئێمه هیچ تواناو ده‌سه‌ڵاتێكمان به‌سه‌ر ئێوه‌دا نه‌بوو كه به زۆر كافرتان بكه‌ین، یان هیچ به‌ڵگه‌مان پێ نه‌بوو له‌سه‌ر راستێتى ئه‌وه‌ى كه ئێوه‌مان بانگ كرد بۆى [ بَلْ كُنْتُمْ قَوْمًا طَاغِينَ (٣٠) ] به‌ڵكو ئێوه خۆتان كه‌سانێك بوون سنووری خوای گه‌وره‌تان به‌زاندبوو له كوفرو گومڕاییدا، بۆ وه‌ڵامى ئێمه‌تان دایه‌وه‌و شوێنمان كه‌وتن؟
Esegesi in lingua araba:
إِنَّا كَذَٰلِكَ نَفۡعَلُ بِٱلۡمُجۡرِمِينَ
Esegesi in lingua araba:
إِنَّهُمۡ كَانُوٓاْ إِذَا قِيلَ لَهُمۡ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا ٱللَّهُ يَسۡتَكۡبِرُونَ
[ إِنَّهُمْ كَانُوا إِذَا قِيلَ لَهُمْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ يَسْتَكْبِرُونَ (٣٥) ] ئه‌وان له دونیادا كاتێك كه پێیان بووترایه بڵێن: (لا إله إلا الله) خۆیان به گه‌وره ئه‌زانی له وه‌رگرتنی حه‌ق و (لا إله إلا الله) داو نه‌یانده‌وت و شوێنی نه‌ده‌كه‌وتن.
Esegesi in lingua araba:
وَيَقُولُونَ أَئِنَّا لَتَارِكُوٓاْ ءَالِهَتِنَا لِشَاعِرٖ مَّجۡنُونِۭ
[ وَيَقُولُونَ أَئِنَّا لَتَارِكُو آلِهَتِنَا لِشَاعِرٍ مَجْنُونٍ (٣٦) ] وه ئه‌یانووت: ئایا ئێمه واز له خواكانی خۆمان بێنین له‌به‌ر قسه‌ی شاعیرێكی شێت، كه مه‌به‌ستیان پێغه‌مبه‌ری خوا - صلی الله علیه وسلم - بوو.
Esegesi in lingua araba:
بَلۡ جَآءَ بِٱلۡحَقِّ وَصَدَّقَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
[ بَلْ جَاءَ بِالْحَقِّ وَصَدَّقَ الْمُرْسَلِينَ (٣٧) ] خوای گه‌وره به‌رگرى له پێغه‌مبه‌ره‌كه‌ى - صلی الله علیه وسلم - ده‌كات و به درۆیان ده‌خاته‌وه‌و ئه‌فه‌رمووێ: به‌ڵكو پێغه‌مبه‌ری خوا - صلی الله علیه وسلم - حه‌ق و ته‌وحیدی هێناوه وه پێغه‌مبه‌رانی پێش خۆیشی به‌ڕاست داناوه.
Esegesi in lingua araba:
إِنَّكُمۡ لَذَآئِقُواْ ٱلۡعَذَابِ ٱلۡأَلِيمِ
[ إِنَّكُمْ لَذَائِقُو الْعَذَابِ الْأَلِيمِ (٣٨) ] به دڵنیایى ده‌بێت ئێوه ئه‌و سزا به‌ئێش و ئازاره‌ى ئاگرى دۆزه‌خ بچێژن[ وَمَا تُجْزَوْنَ إِلَّا مَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (٣٩) ] وه سزایش ناچێژن و سزاش نادرێنه‌وه ته‌نها به‌هۆی ئه‌و كرده‌وه خراپانه‌ی خۆتانه‌وه نه‌بێت له كوفرو تاوان و سه‌رپێچی.
Esegesi in lingua araba:
إِلَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِينَ
[ إِلَّا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ (٤٠) ] ته‌نها به‌نده دڵسۆزه‌كانی خوای گه‌وره نه‌بێت كه به تاك و ته‌نها خوایان په‌رستووه به دڵسۆزی و نیازپاكى یه‌وه ئه‌وان سزا ناچێژن و لێپرسینه‌وه‌یان له‌گه‌ڵدا ناكرێت، به‌ڵكو خواى گه‌وره لێیان خۆش ده‌بێت.
Esegesi in lingua araba:
فِي جَنَّٰتِ ٱلنَّعِيمِ
Esegesi in lingua araba:
أَءِذَا مِتۡنَا وَكُنَّا تُرَابٗا وَعِظَٰمًا أَءِنَّا لَمَدِينُونَ
[ أَإِذَا مِتْنَا وَكُنَّا تُرَابًا وَعِظَامًا أَإِنَّا لَمَدِينُونَ (٥٣) ] ئایا ئێمه ئه‌گه‌ر بمرین و ببین به خۆڵ و ئێسقانه‌كانمان بڕزێ ئایا ئێمه سه‌رله‌نوێ زیندوو ئه‌بینه‌وه‌و لێپرسینه‌وه‌مان له‌گه‌ڵدا ده‌كرێت و سزا ده‌درێین له‌سه‌ر كرده‌وه‌كانمان؟!
Esegesi in lingua araba:
قَالَ تَٱللَّهِ إِن كِدتَّ لَتُرۡدِينِ
[ قَالَ تَاللَّهِ إِنْ كِدْتَ لَتُرْدِينِ (٥٦) ] قسه‌ی له‌گه‌ڵدا ئه‌كات و ئه‌ڵێ: سوێند به‌خوای گه‌وره نزیك بوو منیش له‌گه‌ڵ خۆتدا فڕێ بده‌یته ناو ئاگری دۆزه‌خه‌وه ئه‌گه‌ر به قسه‌تم بكردایه‌و شوێنت بكه‌وتمایه، (ئه‌م ئایه‌ته به‌ڵگه‌یه له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى به‌هه‌شتیان ده‌توانن ته‌ماشاى ناو دۆزه‌خ بكه‌ن و دۆزه‌خیه‌كان ببینن و بیانناسنه‌وه‌و قسه‌یان له‌گه‌ڵدا بكه‌ن).
Esegesi in lingua araba:
وَلَوۡلَا نِعۡمَةُ رَبِّي لَكُنتُ مِنَ ٱلۡمُحۡضَرِينَ
[ وَلَوْلَا نِعْمَةُ رَبِّي لَكُنْتُ مِنَ الْمُحْضَرِينَ (٥٧) ] وه ئه‌گه‌ر فه‌زڵ و چاكه‌و ڕه‌حمه‌ت و نیعمه‌تی خوای گه‌وره نه‌بوایه به‌سه‌ر منه‌وه كه هیدایه‌تی دام و رێنمایى كردم بۆ یه‌كخواپه‌رستى وه پاراستمی له گومڕایی ئه‌وه منیش ئێستا له‌گه‌ڵ تۆدا له‌ناو ئاگری دۆزه‌خدا ئاماده ئه‌بووم و له ئاماده بووان ئه‌بووم، (پێویسته مرۆڤى موسڵمان خۆى له هاوڕێى خراپ دوور بخاته‌وه تا له‌گه‌ڵ خۆیدا بۆ دۆزه‌خى نه‌بات).
Esegesi in lingua araba:
أَذَٰلِكَ خَيۡرٞ نُّزُلًا أَمۡ شَجَرَةُ ٱلزَّقُّومِ
{دارى شه‌قنه‌بوت خۆراكى دۆزه‌خییه‌كانه} [ أَذَلِكَ خَيْرٌ نُزُلًا أَمْ شَجَرَةُ الزَّقُّومِ (٦٢) ] ئایا ئه‌م به‌هه‌شته كه پڕه له نازو نیعمه‌ت و شوێنی ڕێز لێنانه باشتره یاخود ئاگرى دۆزه‌خ كه داری زه‌قومى تیایه‌و خواردنی دۆزه‌خیه‌كانه؟
Esegesi in lingua araba:
ثُمَّ إِنَّ لَهُمۡ عَلَيۡهَا لَشَوۡبٗا مِّنۡ حَمِيمٖ
[ ثُمَّ إِنَّ لَهُمْ عَلَيْهَا لَشَوْبًا مِنْ حَمِيمٍ (٦٧) ] پاشان له‌به‌ر ئه‌وه‌ی كه زۆر له‌و داره ئه‌خۆن ئینجا تینوویانه پاشان خوای گه‌وره ئاوێكی كوڵاویان ئه‌داتێ كه به ئاگری دۆزه‌خ كوڵاوه‌و تێكه‌ڵ به برین و زوخاوى دۆزه‌خیه‌كان كراوه كه له‌لاشه‌یان ده‌چۆڕێته‌وه‌و هه‌موو لاشه و پێست و ناو سكیان ئه‌تاوێنێته‌وه، پێغه‌مبه‌ر - صلی الله علیه وسلم - ئه‌م ئایه‌ته‌ى خوێنده‌وه‌و فه‌رمووی: (ئه‌گه‌ر ته‌نها دڵۆپێكی ئه‌و زه‌قومه بخرێته ناو ده‌ریاكانی دونیاوه ئه‌وه ژیان له خه‌ڵكی سه‌ر رووى زه‌وی تێك ئه‌دات، ئه‌ی ئیتر چۆن ئه‌گه‌ر كه‌سێك ئه‌وه خواردنه‌كه‌ی بێت) په‌نا به‌خوای گه‌وره‌و بمانپارێزێت.
Esegesi in lingua araba:
وَلَقَدۡ نَادَىٰنَا نُوحٞ فَلَنِعۡمَ ٱلۡمُجِيبُونَ
{وه‌ڵامدانه‌وه‌ى نوح پێغه‌مبه‌ر - صلی الله علیه وسلم - } [ وَلَقَدْ نَادَانَا نُوحٌ فَلَنِعْمَ الْمُجِيبُونَ (٧٥) ] وه كاتێكیش كه نوح - صلی الله علیه وسلم - نۆسه‌دو په‌نجا ساڵ بانگه‌وازى نه‌ته‌وه‌كه‌ى كرد ته‌نها كه‌مێكیان باوه‌ڕیان هێناو لێیان بێئومێد بوو، بانگی له ئێمه كردو لێمان پاڕایه‌وه ئێمه‌یش باشترین وه‌ڵامده‌ره‌وه بووین بۆ نوح و - صلی الله علیه وسلم - دوعاكه‌یمان قبووڵ كردو قه‌ومه‌كه‌یمان له‌ناوبرد.
Esegesi in lingua araba:
۞ وَإِنَّ مِن شِيعَتِهِۦ لَإِبۡرَٰهِيمَ
{به‌سه‌رهاتى ئیبراهیم پێغه‌مبه‌ر - صلی الله علیه وسلم - و قه‌ومه‌كه‌ى} [ وَإِنَّ مِنْ شِيعَتِهِ لَإِبْرَاهِيمَ (٨٣) ] وه ئیبراهیمش - صلی الله علیه وسلم - له‌سه‌ر دین و په‌یڕه‌و و رێبازه‌كه‌ی نوح - صلی الله علیه وسلم - بووه له ته‌وحیدو یه‌كخواپه‌رستی و ئیمان هێنان و كرده‌وه‌ى چاك.
Esegesi in lingua araba:
فَمَا ظَنُّكُم بِرَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
[ فَمَا ظَنُّكُمْ بِرَبِّ الْعَالَمِينَ (٨٧) ] ئه‌ی ئێوه گومانتان چیه به په‌روه‌ردگارى هه‌موو جیهان كاتێك رووبه‌ڕووی ببنه‌وه چیتان به‌سه‌ر بێنێ كه ئێوه عیباده‌تی جگه له‌و ئه‌كه‌ن، واته: چاوه‌ڕوانى سزاى سه‌خت و هه‌میشه‌یى ئاگرى دۆزه‌خ بن.
Esegesi in lingua araba:
فَنَظَرَ نَظۡرَةٗ فِي ٱلنُّجُومِ
Esegesi in lingua araba:
فَقَالَ إِنِّي سَقِيمٞ
[ فَقَالَ إِنِّي سَقِيمٌ (٨٩) ] كاتێك ئه‌وان جه‌ژنیان هه‌بوو وتیان ئه‌چینه ده‌ره‌وه‌ى شار بۆ ئاهه‌نگ گێڕان تۆیش له‌گه‌ڵماندا وه‌ره، ئیبراهیم - صلی الله علیه وسلم - وتی: من نه‌خۆشم، یاخود نه‌خۆشی تاعونم هه‌یه بۆ ئه‌وه‌ى ئه‌وان وازى لێبێنن و له ترسى تووش بوون لێى دوور بكه‌ونه‌وه، یاخود واته: من لاوازم، یاخود مه‌به‌ستى نه‌خۆشى مردن بوو له داهاتوودا، یاخود دڵم نه‌خۆشه له‌و بتانه‌ى كه ئێوه ده‌یانپه‌رستن، پێغه‌مبه‌ر - صلی الله علیه وسلم - ده‌فه‌رمێت: (ئیبراهیم - صلی الله علیه وسلم - ته‌نها سێ جار ناڕاستى وتووه: دووانیان له‌به‌ر خوا بوو كه وتى: نه‌خۆشم، وه بته‌كانى شكاند وتى: بته گه‌وره‌كه شكاندوونى، وه جارێكیش بۆ پاراستنى ساره‌ى خێزانى بوو له ده‌ستى پاشاكه كه وتى: خوشكمه) و مه‌به‌ستى خوشكى دینى بوو
Esegesi in lingua araba:
فَرَاغَ إِلَىٰٓ ءَالِهَتِهِمۡ فَقَالَ أَلَا تَأۡكُلُونَ
[ فَرَاغَ إِلَى آلِهَتِهِمْ ] كاتێك كه كه‌س دیار نه‌ما ئه‌میش به خێرایى و نهێنى ڕۆیشت بۆ لای خواكانیان [ فَقَالَ أَلَا تَأْكُلُونَ (٩١) ] خواردنێكی زۆریان بۆ دانرابوو ئه‌میش وه‌كو گاڵته‌پێكردن و سووكایه‌تی پێكردن پێی وتن ئایا ئێوه له‌م خواردنانه ناخۆن؟
Esegesi in lingua araba:
مَا لَكُمۡ لَا تَنطِقُونَ
Esegesi in lingua araba:
قَالُواْ ٱبۡنُواْ لَهُۥ بُنۡيَٰنٗا فَأَلۡقُوهُ فِي ٱلۡجَحِيمِ
{هه‌وڵى سوتاندنى ئیبراهیم پێغه‌مبه‌ر - صلی الله علیه وسلم - ده‌درێت} [ قَالُوا ابْنُوا لَهُ بُنْيَانًا فَأَلْقُوهُ فِي الْجَحِيمِ (٩٧) ] ئه‌وانیش وتیان: خانوو خه‌نده‌قێكى گه‌وره‌ی بۆ دروست بكه‌ن وه ئاگرێكی گه‌وره‌ی تیا بكه‌نه‌وه وه له دووره‌وه هه‌ڵی بده‌نه ناویه‌وه له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ئاگره‌كه یه‌كجار گه‌وره بوو نه‌یانئه‌توانی لێی نزیك ببنه‌وه‌و هه‌ڵی بده‌نه ناوی، بۆیه له دووره‌وه به مه‌نجه‌نیق هه‌ڵیاندایه ناوى
Esegesi in lingua araba:
فَأَرَادُواْ بِهِۦ كَيۡدٗا فَجَعَلۡنَٰهُمُ ٱلۡأَسۡفَلِينَ
[ فَأَرَادُوا بِهِ كَيْدًا فَجَعَلْنَاهُمُ الْأَسْفَلِينَ (٩٨) ] ئه‌وان نه‌خشه‌و پیلانیان دانا به‌ڵام ئێمه ئه‌وانمان ژێر خست و هیچیان بۆ نه‌كرا، وه ئاگره‌كه ساردو سه‌لامه‌ت بوو ئیبراهیم - صلی الله علیه وسلم - لێی هاته ده‌ره‌وه.
Esegesi in lingua araba:
فَبَشَّرۡنَٰهُ بِغُلَٰمٍ حَلِيمٖ
[ فَبَشَّرْنَاهُ بِغُلَامٍ حَلِيمٍ (١٠١) ] منداڵێكمان پێی به‌خشی كه ئیسماعیل - صلی الله علیه وسلم - بوو كه دواتر منداڵێكی حه‌لیم و هێمن و ئارام و له‌سه‌رخۆ بوو، ئارامى گرت و رازى بوو كه باوكى سه‌ری ببڕێت، وه یه‌كه‌م منداڵى بوو، وه له ئیسحاق - صلی الله علیه وسلم - گه‌وره‌تر بوو.
Esegesi in lingua araba:
فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ ٱلسَّعۡيَ قَالَ يَٰبُنَيَّ إِنِّيٓ أَرَىٰ فِي ٱلۡمَنَامِ أَنِّيٓ أَذۡبَحُكَ فَٱنظُرۡ مَاذَا تَرَىٰۚ قَالَ يَٰٓأَبَتِ ٱفۡعَلۡ مَا تُؤۡمَرُۖ سَتَجِدُنِيٓ إِن شَآءَ ٱللَّهُ مِنَ ٱلصَّٰبِرِينَ
{ئیبراهیم پێغه‌مبه‌ر - صلی الله علیه وسلم - له خه‌ودا ئیسماعیلى كوڕى - صلی الله علیه وسلم - سه‌رده‌بڕێت} [ فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعْيَ قَالَ يَا بُنَيَّ إِنِّي أَرَى فِي الْمَنَامِ أَنِّي أَذْبَحُكَ فَانْظُرْ مَاذَا تَرَى ] كاتێك كه ئیسماعیل - صلی الله علیه وسلم - پێ گه‌یشت وه له‌گه‌ڵیدا ئه‌هات و ئه‌ڕۆیشت ئیبراهیم - صلی الله علیه وسلم - وتی: ئه‌ی كوڕی خۆم من له خه‌ودا ئه‌بینم كه سه‌رت ئه‌بڕم تۆیش ته‌ماشا بكه بزانه بۆچوونت چیه‌و وه‌ڵامت چیه؟ (له‌به‌ر ئه‌وه‌ی خه‌وی پێغه‌مبه‌ران وه‌حیه‌و له‌لایه‌ن خوای گه‌وره‌وه‌یه) [ قَالَ يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ ] ئه‌ویش به بێ دوودڵى فه‌رمووی: ئه‌ی باوكی خۆم ئه‌وه‌ی فه‌رمانت پێكراوه له‌لایه‌ن خوای گه‌وره‌وه جێبه‌جێی بكه [ سَتَجِدُنِي إِنْ شَاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ (١٠٢) ] (إن شاء الله) ئه‌بینی من له ئارامگرانم و ئارام ئه‌گرم له‌سه‌ر فه‌رمانی خوای گه‌وره‌و سه‌رم ببڕه.
Esegesi in lingua araba:
فَلَمَّآ أَسۡلَمَا وَتَلَّهُۥ لِلۡجَبِينِ
[ فَلَمَّا أَسْلَمَا ] كاتێك كه هه‌ردووكیان ملكه‌چ و ته‌سلیمی فه‌رمانی خوای گه‌وره بوون [ وَتَلَّهُ لِلْجَبِينِ (١٠٣) ] وه له‌سه‌ر ناوچه‌وان و ڕووی ڕایخست له‌سه‌ر زه‌ویه‌كه بۆ ئه‌وه‌ی له پشته‌وه سه‌ری ببڕێ و ده‌موچاوى نه‌بینێت تا ئاسانتر بێت، كه له (مینا) بووه.
Esegesi in lingua araba:
قَدۡ صَدَّقۡتَ ٱلرُّءۡيَآۚ إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ
[ قَدْ صَدَّقْتَ الرُّؤْيَا ] به‌ڕاستی تۆ خه‌وه‌كه‌ت جێبه‌جێ كردو ڕاستگۆ بوویت و خه‌وه‌كه‌ت به‌ڕاست دانا [ إِنَّا كَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ (١٠٥) ] ئێمه به‌م شێوازه پاداشتی چاكه‌كاران ئه‌ده‌ینه‌وه‌و ئه‌وه‌ى گوێڕایه‌ڵیمان بكات ناخۆشى و ته‌نگانه‌ى له‌سه‌ر لاده‌به‌ین و ده‌روى خێرى لێده‌كه‌ینه‌وه.
Esegesi in lingua araba:
وَفَدَيۡنَٰهُ بِذِبۡحٍ عَظِيمٖ
{خواى گه‌وره له جیاتى ئیسماعیل - صلی الله علیه وسلم - به‌رانێك ده‌نێرێت} [ وَفَدَيْنَاهُ بِذِبْحٍ عَظِيمٍ (١٠٧) ] وه خوای گه‌وره له جیاتی ئیسماعیل - صلی الله علیه وسلم - به‌رانێكی شاخدارى له به‌هه‌شته‌وه بۆ ئیبراهیم - صلی الله علیه وسلم - نارد تا له جیاتی ئیسماعیلی كوڕی - صلی الله علیه وسلم - سه‌ری ببڕێت، (له‌م كاته‌وه قوربانى كردن ته‌شریع بووه‌و عیباده‌تێكى گه‌وره‌یه‌و پێغه‌مبه‌رى خوا - صلی الله علیه وسلم - هه‌موو ساڵێك دوو به‌رانى شاخدارى ره‌ش و سپى كردووه به قوربانى و پێویسته ئه‌وه‌ى تواناى هه‌بێت قوربانى بكات).
Esegesi in lingua araba:
سَلَٰمٌ عَلَىٰٓ إِبۡرَٰهِيمَ
Esegesi in lingua araba:
كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ
Esegesi in lingua araba:
وَبَشَّرۡنَٰهُ بِإِسۡحَٰقَ نَبِيّٗا مِّنَ ٱلصَّٰلِحِينَ
[ وَبَشَّرْنَاهُ بِإِسْحَاقَ نَبِيًّا مِنَ الصَّالِحِينَ (١١٢) ] وه له دوای ئیسماعیل - صلی الله علیه وسلم - موژده‌مان پێدا به كوڕێكی تر كه ناوی ئیسحاق - صلی الله علیه وسلم - بووه، وه له داهاتوودا ده‌بێت به پێغه‌مبه‌رێك له پیاوچاكان.
Esegesi in lingua araba:
وَبَٰرَكۡنَا عَلَيۡهِ وَعَلَىٰٓ إِسۡحَٰقَۚ وَمِن ذُرِّيَّتِهِمَا مُحۡسِنٞ وَظَالِمٞ لِّنَفۡسِهِۦ مُبِينٞ
[ وَبَارَكْنَا عَلَيْهِ وَعَلَى إِسْحَاقَ ] وه به‌ره‌كه‌تیشمان دابه‌زانده سه‌ریان و خسته ناو نه‌وه‌كانیه‌وه‌و منداڵمان زۆر كردن، وه له نه‌وه‌ی ئیسحاقیش كه‌سانی تر ده‌بن به پێغه‌مبه‌ر [ وَمِنْ ذُرِّيَّتِهِمَا مُحْسِنٌ وَظَالِمٌ لِنَفْسِهِ مُبِينٌ (١١٣) ] له نه‌وه‌ی ئه‌مانیش هه‌بووه چاكه‌كار بووه، وه هه‌یشبووه تاوانبارو خراپه‌كار بووه، وه‌كو یه‌هودو نه‌صارا له نه‌وه‌ی ئیسحاق بوونه‌و خراپه‌كار بوونه كه به ئاشكرا خراپه‌یان كردووه
Esegesi in lingua araba:
وَإِنَّ إِلۡيَاسَ لَمِنَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
{بانگه‌وازى ئیلیاس پێغه‌مبه‌ر - صلی الله علیه وسلم - } [ وَإِنَّ إِلْيَاسَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ (١٢٣) ] وه ئیلیاسیش - صلی الله علیه وسلم - پێغه‌مبه‌رێكی تر بووه له پێغه‌مبه‌ره‌كانی به‌نى ئیسرائیل، یان وتراوه: ئیدریس - صلی الله علیه وسلم - بووه.
Esegesi in lingua araba:
أَتَدۡعُونَ بَعۡلٗا وَتَذَرُونَ أَحۡسَنَ ٱلۡخَٰلِقِينَ
[ أَتَدْعُونَ بَعْلًا ] ئایا ئێوه عیباده‌ت بۆ (به‌عل) ئه‌كه‌ن كه ناوی بتێك بووه، یان ناوی ئافره‌تێك بووه په‌رستوویانه، یان ناوی په‌روه‌ردگار بووه‌و بتێكتان كردووه به په‌روه‌ردگار [ وَتَذَرُونَ أَحْسَنَ الْخَالِقِينَ (١٢٥) ] وه وازتان له باشترین دروستكار هێناوه كه خوای گه‌وره‌یه‌و عیباده‌تی ئه‌و ناكه‌ن، كه ته‌نها ئه‌و په‌رستراوى حه‌قه‌و شایانى په‌رستنه‌و په‌رستراوه‌كانى تر پوچه‌ڵ و بێبنه‌مان.
Esegesi in lingua araba:
ثُمَّ دَمَّرۡنَا ٱلۡأٓخَرِينَ
Esegesi in lingua araba:
وَبِٱلَّيۡلِۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ
[ وَبِاللَّيْلِ ] وه به شه‌وانیش هه‌ر به گه‌ڕانه‌وه‌تان له شامدا به‌سه‌ریاندا تێئه‌په‌ڕن [ أَفَلَا تَعْقِلُونَ (١٣٨) ] ئه‌وه بۆ په‌ندو ئامۆژگاری وه‌رناگرن بزانن خوای گه‌وره چۆن سزای دان دوایی سزای ئێوه‌ش ئه‌دات ئه‌گه‌ر ئیمان نه‌هێنن، خواى گه‌وره شوێنه‌كه‌ى كردن به ده‌ریاچه‌یه‌كى پیسى بۆگه‌نى ناشیرین.
Esegesi in lingua araba:
فَسَاهَمَ فَكَانَ مِنَ ٱلۡمُدۡحَضِينَ
[ فَسَاهَمَ ] نزیك بووه كه‌شتییه‌كه نوقم بێت تیرو پشكیان كرد بۆ ئه‌وه‌ی هه‌موویان نقوم نه‌بن كه‌سێك فڕێ بده‌نه ناو ئاوه‌كه بۆ ئه‌وه‌ی كه‌شتیه‌كه ڕزگاری بێت [ فَكَانَ مِنَ الْمُدْحَضِينَ (١٤١) ] كاتێك كه تیروپشك كرا سآ جار یونس - صلی الله علیه وسلم - ده‌رچوو وه فڕێیان دایه ناو ده‌ریاكه‌وه.
Esegesi in lingua araba:
فَلَوۡلَآ أَنَّهُۥ كَانَ مِنَ ٱلۡمُسَبِّحِينَ
[ فَلَوْلَا أَنَّهُ كَانَ مِنَ الْمُسَبِّحِينَ (١٤٣) ] ئه‌گه‌ر یونس - صلی الله علیه وسلم - له‌ناو سكی نه‌هه‌نگه‌كه ته‌سبیحاتی خوای گه‌وره‌ی نه‌كردایه یان نوێژی نه‌كردایه، ئه‌ووترێ: پێشترو له‌ناو سكى نه‌هه‌نگه‌كه‌یش نوێژو زیكری خوای گه‌وره‌ی كردووه.
Esegesi in lingua araba:
۞ فَنَبَذۡنَٰهُ بِٱلۡعَرَآءِ وَهُوَ سَقِيمٞ
{یونس پێغه‌مبه‌ر - صلی الله علیه وسلم - رزگارى ده‌بێت} [ فَنَبَذْنَاهُ بِالْعَرَاءِ وَهُوَ سَقِيمٌ (١٤٥) ] خوای گه‌وره فه‌رمانی كرد به نه‌هه‌نگه‌كه له ده‌مییه‌وه فڕێی دایه ده‌شت و شوێنێكی چۆڵه‌وه كه هیچ رووه‌كى لێنه‌بوو، وه لاوازو نه‌خۆش بوو جلوبه‌رگی له‌به‌ردا نه‌مابوو.
Esegesi in lingua araba:
فَـَٔامَنُواْ فَمَتَّعۡنَٰهُمۡ إِلَىٰ حِينٖ
[ فَآمَنُوا ] دوای ئه‌وه‌ی كه نیشانه‌ی پێغه‌مبه‌رایه‌تیان بینی، یاخود هه‌ندێك له نیشانه‌كانی سزای خوای گه‌وره‌یان بینی هه‌موویان ئیمانیان هێناو خوای گه‌وره سزای نه‌دان [ فَمَتَّعْنَاهُمْ إِلَى حِينٍ (١٤٨) ] وه ژیانماندن تا كۆتایی ئه‌جه‌ل و كاتی دیاریكراوی خۆیان.
Esegesi in lingua araba:
فَٱسۡتَفۡتِهِمۡ أَلِرَبِّكَ ٱلۡبَنَاتُ وَلَهُمُ ٱلۡبَنُونَ
{كافران بوهتان بۆ خواى گه‌وره ده‌كه‌ن } [ فَاسْتَفْتِهِمْ ] ئه‌ی محمد - صلی الله علیه وسلم - تۆ پرسیار له كافرانى قوڕه‌یش بكه وه‌كو به‌رهه‌ڵستى كردن و نكوڵى كردن [ أَلِرَبِّكَ الْبَنَاتُ وَلَهُمُ الْبَنُونَ (١٤٩) ] ئایا ئه‌وان بۆچى ئه‌ڵێن: مه‌لائیكه‌ت كچی خوای گه‌وره‌یه له‌كاتێكدا بۆ خۆیان ڕازی نابن كچیان ببێت و كچ زینده به‌چاڵ ئه‌كه‌ن ئایا خوای گه‌وره كچی هه‌یه‌و ئه‌وان كوڕیان هه‌یه! چۆن به شتێك بۆ خۆیان ڕازی نابن ئه‌یده‌نه پاڵ خوای گه‌وره.
Esegesi in lingua araba:
مَا لَكُمۡ كَيۡفَ تَحۡكُمُونَ
Esegesi in lingua araba:
وَجَعَلُواْ بَيۡنَهُۥ وَبَيۡنَ ٱلۡجِنَّةِ نَسَبٗاۚ وَلَقَدۡ عَلِمَتِ ٱلۡجِنَّةُ إِنَّهُمۡ لَمُحۡضَرُونَ
[ وَجَعَلُوا بَيْنَهُ وَبَيْنَ الْجِنَّةِ نَسَبًا ] ئه‌یانووت: خوای گه‌وره له‌گه‌ڵ جنیه‌كاندا نه‌سه‌ب له نێوانیاندا هه‌یه (وَالْعِيَاذُ بِالله) ئه‌یانووت: ژن و ژنخوازی له نێوانیاندا هه‌یه خوای گه‌وره داوای جنی كردووه جنیان داوه‌ته‌وه خوای گه‌وره‌و مه‌لائیكه‌تیش له‌و بووه (وَالْعِيَاذُ بِالله) [ وَلَقَدْ عَلِمَتِ الْجِنَّةُ إِنَّهُمْ لَمُحْضَرُونَ (١٥٨) ] له كاتێكدا كه جنیه كافره‌كانیش ئه‌زانن ئاماده‌ی ئاگری دۆزه‌خ و سزای خوای گه‌وره ئه‌بن له‌سه‌ر ئه‌م درۆ هه‌ڵبه‌ستنانه.
Esegesi in lingua araba:
إِلَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِينَ
[ إِلَّا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ (١٦٠) ] ته‌نها به‌نده دڵسۆزه‌كانی خوای گه‌وره ئاماده‌ی سزای خوای گه‌وره نابن، یاخود ئه‌و وه‌سفانه ناده‌نه پاڵ خوای گه‌وره به‌ڵكو به‌تاك و ته‌نها خوای گه‌وره ئه‌په‌رستن و خوای گه‌وره به پاك ڕائه‌گرن له هه‌موو وه‌سفێك كه شایانى خواى گه‌وره نه‌بێت.
Esegesi in lingua araba:
فَإِنَّكُمۡ وَمَا تَعۡبُدُونَ
Esegesi in lingua araba:
مَآ أَنتُمۡ عَلَيۡهِ بِفَٰتِنِينَ
Esegesi in lingua araba:
وَإِن كَانُواْ لَيَقُولُونَ
Esegesi in lingua araba:
فَكَفَرُواْ بِهِۦۖ فَسَوۡفَ يَعۡلَمُونَ
[ فَكَفَرُوا بِهِ ] به‌ڵام كاتێك كه كتابیان بۆ هات له‌لایه‌ن خوای گه‌وره‌وه كه قورئان بوو ئه‌وان كوفریان پێ كرد [ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ (١٧٠) ] ئه‌وه له داهاتوودا سه‌ره‌نجامی كوفره‌كه‌یان ئه‌زانن كه خوای گه‌وره چۆن سزایان ئه‌دات.
Esegesi in lingua araba:
وَلَقَدۡ سَبَقَتۡ كَلِمَتُنَا لِعِبَادِنَا ٱلۡمُرۡسَلِينَ
[ وَلَقَدْ سَبَقَتْ كَلِمَتُنَا لِعِبَادِنَا الْمُرْسَلِينَ (١٧١) ] خوای گه‌وره ئه‌فه‌رمووێ: وه به دڵنیایى پێشتریش ئێمه وشه‌و قسه‌ى خۆمان پێش خستووه بۆ به‌نده نێردراوه‌كانی خۆمان بۆ پێغه‌مبه‌ران كه ئه‌بێ ئه‌وان سه‌ركه‌ون.
Esegesi in lingua araba:
وَأَبۡصِرۡهُمۡ فَسَوۡفَ يُبۡصِرُونَ
[ وَأَبْصِرْهُمْ ] وه كاتێك كه سزای خوای گه‌وره دێت به كوشتن و به دیل گرتن، یان له رۆژى قیامه‌ت تۆ ته‌ماشایان بكه [ فَسَوْفَ يُبْصِرُونَ (١٧٥) ] ئه‌وانیش به چاوی خۆیان ئه‌و شته ئه‌بینن و ته‌ماشای ئه‌كه‌ن به‌ڵام سوودیان پێ ناگه‌یه‌نێت.
Esegesi in lingua araba:
فَإِذَا نَزَلَ بِسَاحَتِهِمۡ فَسَآءَ صَبَاحُ ٱلۡمُنذَرِينَ
[ فَإِذَا نَزَلَ بِسَاحَتِهِمْ ] كاتێك سزای ئێمه دائه‌به‌زێ بۆ گۆڕه‌پان و ماڵ و شوێنی ئه‌وان له كاتی جه‌نگدا [ فَسَاءَ صَبَاحُ الْمُنْذَرِينَ (١٧٧) ] ئه‌وه خراپترین به‌یانیه بۆ ئه‌و كه‌سانه‌ی كه ئاگادار كراونه‌ته‌وه كه تیایدا تێكئه‌شكێن.
Esegesi in lingua araba:
سُبۡحَٰنَ رَبِّكَ رَبِّ ٱلۡعِزَّةِ عَمَّا يَصِفُونَ
[ سُبْحَانَ رَبِّكَ رَبِّ الْعِزَّةِ عَمَّا يَصِفُونَ (١٨٠) ] پاك و مونه‌ززه‌هی بۆ په‌روه‌ردگارت ئه‌و په‌روه‌ردگاره‌ی كه به عیززه‌ته له هه‌موو ئه‌و وه‌سفه ناشیرینانه‌ی كه كافران و موشریكان ئه‌یده‌نه پاڵ خوای گه‌وره.
Esegesi in lingua araba:
Traduzione dei significati Sura: As-Sâffât
Traduzione dei Significati del Sacro Corano - Traduzione curda - Salahuddin - Indice Traduzioni
Traduzione dei significati del Nobile Corano in curdo di Salahuddin Abdulkarim