Traduzione dei Significati del Sacro Corano - Traduzione kurmanji curda * - Indice Traduzioni
Al-A‘râf
كِتَٰبٌ أُنزِلَ إِلَيۡكَ فَلَا يَكُن فِي صَدۡرِكَ حَرَجٞ مِّنۡهُ لِتُنذِرَ بِهِۦ وَذِكۡرَىٰ لِلۡمُؤۡمِنِينَ
2. ئەڤ قورئانە كتێبەكە بۆ تە هاتییە خوارێ، ڤێجا بلا سینگێ تە تەنگ نەبیت [ژ بەر هەلویستێ موشركان ژ تە و ڤێ كتێبێ]، دا تو وان ب ڤێ قورئانێ بترسینی و هشیار بكەی، و دا ببیتە بیرئینان بۆ خودان باوەران.
Esegesi in lingua araba:
ٱتَّبِعُواْ مَآ أُنزِلَ إِلَيۡكُم مِّن رَّبِّكُمۡ وَلَا تَتَّبِعُواْ مِن دُونِهِۦٓ أَوۡلِيَآءَۗ قَلِيلٗا مَّا تَذَكَّرُونَ
3. [گەلی موسلمانان] ل دویڤ وێ هەڕن ئەوا ژ دەڤ خودایێ هەوە بۆ هەوە هاتییە خوارێ [كو قورئانە] و ژ بلی خودێ ب دویڤ چو هاریكار و دۆستان نەكەڤن [چ بوت و چ خێڤزانك و چ سەرەگاور]، و هوین كێم پێڤە دچن و دئیننە بیرا خۆ.
Esegesi in lingua araba:
فَلَنَسۡـَٔلَنَّ ٱلَّذِينَ أُرۡسِلَ إِلَيۡهِمۡ وَلَنَسۡـَٔلَنَّ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
6. بێ گۆمان ئەم دێ پسیارا وان [ملەتان] كەین، ئەوێت پێغەمبەر بۆ چۆیین [كا وان چاوا پێشوازییا وان كر، و چاوا بەرسڤا وان دا؟] و دێ پسیارا پێغەمبەران ژی كەین [ئەوێت بۆ وان هاتینە هنارتن كا وان ملەتان گوهێ خۆ دایینە وان یان نە؟].
Esegesi in lingua araba:
وَٱلۡوَزۡنُ يَوۡمَئِذٍ ٱلۡحَقُّۚ فَمَن ثَقُلَتۡ مَوَٰزِينُهُۥ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ
8. وێ ڕۆژێ كێشان و سەنگ یا ڕاست و دورستە [بێ كێم و كاسییە] ڤێجا هەر كەسێ ترازییا وی گران بوو، [و سەرێ ترازییا كار و كریارێت وی یێت قەنج ژ یێت خراب گرانتر لێ هات] ئەڤە ئەون یێت سەرفەراز.
Esegesi in lingua araba:
وَمَنۡ خَفَّتۡ مَوَٰزِينُهُۥ فَأُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ خَسِرُوٓاْ أَنفُسَهُم بِمَا كَانُواْ بِـَٔايَٰتِنَا يَظۡلِمُونَ
9. و هەر كەسێ ترازییا وی سڤك بوو [و سەرێ ترازییا كار و كریارێت وی یێت خراب ژ یێت قەنج گرانتر لێ هات]، ئەڤە ئەون یێت وان خۆ خوسارەت كرین، ژ بەر وێ گاوری و باوەری نەئینانا وان ب نیشان و ئایەتێت مە دكر.
Esegesi in lingua araba:
وَلَقَدۡ خَلَقۡنَٰكُمۡ ثُمَّ صَوَّرۡنَٰكُمۡ ثُمَّ قُلۡنَا لِلۡمَلَٰٓئِكَةِ ٱسۡجُدُواْ لِأٓدَمَ فَسَجَدُوٓاْ إِلَّآ إِبۡلِيسَ لَمۡ يَكُن مِّنَ ٱلسَّٰجِدِينَ
11. و ب سویند مە هوین چێكرینە [ئادەم بابێ هەمی مرۆڤان مە ژ هەڕییێ چێكرییە] پاشی مە [ئادەم] ب وێنە و شكل ئێخست، پاشی مە گۆتە ملیاكەتان سوجدەیێ [سوجدەیا سلاڤ و ڕێزگرتنێ] بۆ ئادەمی ببەن، هەمییان سوجدە بر، ئبلیس تێ نەبیت، نە ژ سوجدەبران بوو.
Esegesi in lingua araba:
قَالَ مَا مَنَعَكَ أَلَّا تَسۡجُدَ إِذۡ أَمَرۡتُكَۖ قَالَ أَنَا۠ خَيۡرٞ مِّنۡهُ خَلَقۡتَنِي مِن نَّارٖ وَخَلَقۡتَهُۥ مِن طِينٖ
12. [خودێ] گۆتێ: چ وەل تە كر تو سوجدەیێ نەبەی، دەمێ من فەرمانا تە پێ كری؟ گۆت: ب ڕاستی ئەز ژ وی چێترم، تە ئەز یێ ژ ئاگری چێكریم، و تە ئەو یێ ژ هەڕییێ چێكری.
Esegesi in lingua araba:
قَالَ أَنظِرۡنِيٓ إِلَىٰ يَوۡمِ يُبۡعَثُونَ
Esegesi in lingua araba:
قَالَ إِنَّكَ مِنَ ٱلۡمُنظَرِينَ
Esegesi in lingua araba:
ثُمَّ لَأٓتِيَنَّهُم مِّنۢ بَيۡنِ أَيۡدِيهِمۡ وَمِنۡ خَلۡفِهِمۡ وَعَنۡ أَيۡمَٰنِهِمۡ وَعَن شَمَآئِلِهِمۡۖ وَلَا تَجِدُ أَكۡثَرَهُمۡ شَٰكِرِينَ
17. پاشی ئەز دێ ژ پێشییا وانڤە و ژ پشتا وانڤە و ژ ملێ وان یێ ڕاستێڤە و ژ ملێ وان یێ چەپێڤە ئێمە وان [مەخسەد ژ هەمی ڕەخانڤە دێ ڕێكێت خراب ب بەر وان ئێخم و وان د سەردا بەم] كو تو باراپتر ژ وان شوكوردار و خودان باوەر نەبینی.
Esegesi in lingua araba:
وَيَٰٓـَٔادَمُ ٱسۡكُنۡ أَنتَ وَزَوۡجُكَ ٱلۡجَنَّةَ فَكُلَا مِنۡ حَيۡثُ شِئۡتُمَا وَلَا تَقۡرَبَا هَٰذِهِ ٱلشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ ٱلظَّٰلِمِينَ
19. و هەی ئادەم، تو و كابانییا خۆ د بەحەشتێدا ئاكنجی ببن، و ژ هەر جهێ هەوە بڤێت بێ منەت ژێ بخۆن، بەلێ خۆ نێزیكی ڤێ دارێ نەكەن، ئەگەر هوین دێ ژ ستەمكاران ئێنە هەژمارتن.
Esegesi in lingua araba:
فَوَسۡوَسَ لَهُمَا ٱلشَّيۡطَٰنُ لِيُبۡدِيَ لَهُمَا مَا وُۥرِيَ عَنۡهُمَا مِن سَوۡءَٰتِهِمَا وَقَالَ مَا نَهَىٰكُمَا رَبُّكُمَا عَنۡ هَٰذِهِ ٱلشَّجَرَةِ إِلَّآ أَن تَكُونَا مَلَكَيۡنِ أَوۡ تَكُونَا مِنَ ٱلۡخَٰلِدِينَ
20. بەلێ شەیتانی وەسواس و گۆمان ئێخستە دلێ وان [و د بەر خەلەتیێڕا كرن] دا شەرمگەهێ (عەورەتێ) وان یێ ڤەشارتی بۆ وان دیار بكەت، و گۆت (گۆتە وان): خودایێ هەوە هوین ژ ڤێ دارێ نەدایینە پاش ژ بەر هندێ نەبیت دا هوین هەردو نەبنە ملیاكەت یان ژی هەروهەر د بەحەشتێدا نەمینن.
Esegesi in lingua araba:
وَقَاسَمَهُمَآ إِنِّي لَكُمَا لَمِنَ ٱلنَّٰصِحِينَ
Esegesi in lingua araba:
فَدَلَّىٰهُمَا بِغُرُورٖۚ فَلَمَّا ذَاقَا ٱلشَّجَرَةَ بَدَتۡ لَهُمَا سَوۡءَٰتُهُمَا وَطَفِقَا يَخۡصِفَانِ عَلَيۡهِمَا مِن وَرَقِ ٱلۡجَنَّةِۖ وَنَادَىٰهُمَا رَبُّهُمَآ أَلَمۡ أَنۡهَكُمَا عَن تِلۡكُمَا ٱلشَّجَرَةِ وَأَقُل لَّكُمَآ إِنَّ ٱلشَّيۡطَٰنَ لَكُمَا عَدُوّٞ مُّبِينٞ
22. ڤێجا ب فند و فێلان ئەو خاپاندن و نزمكرن و ئینانە خوارێ [و د بەر خەلەتییێڕا كرن] ڤێجا وەختێ ژ دارێ خوارین شەرمگەها وان بۆ وان دیاربوو، و دەست هاڤێتنێ بەلگێت بەحەشتێ ژێڤەكرن و خۆ پێ نخافتن، و خودێ وان گازی كرە وان: ما من هوین ژ وێ دارێ نەدابوونە پاش [و نەهییا هەوە ژێ نەكربوو]، و ما من نەگۆتبوو هەوە، ب ڕاستی شەیتان بۆ هەوە دژمنەكێ دیار و ئاشكەرایە.
Esegesi in lingua araba:
قَالَا رَبَّنَا ظَلَمۡنَآ أَنفُسَنَا وَإِن لَّمۡ تَغۡفِرۡ لَنَا وَتَرۡحَمۡنَا لَنَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ
23. و هەردووكان [ئادەم و حەوایێ] گۆت: خودایێ مە، مە ستەم ل خۆ كر، و ئەگەر تو ل مە نەبۆری و گونەهێت مە ژێ نەبەی و دلۆڤانییێ ب مە نەبەی، ب سویند ئەم دێ ژ خوسارەتان بین.
Esegesi in lingua araba:
قَالَ ٱهۡبِطُواْ بَعۡضُكُمۡ لِبَعۡضٍ عَدُوّٞۖ وَلَكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُسۡتَقَرّٞ وَمَتَٰعٌ إِلَىٰ حِينٖ
24. مە گۆت [وان]: هوین هەمی ژ بەحەشتێ داكەڤن، هەڕنە خوارێ، هندەك ژ هەوە ل هندەكان نەیار و دژمن، و هەتا دەمەكێ دیاركری [ل دەڤ خودێ]، د ئەردیدا ئاكنجی ببن، و مفایی ژێ وەرگرن.
Esegesi in lingua araba:
قَالَ فِيهَا تَحۡيَوۡنَ وَفِيهَا تَمُوتُونَ وَمِنۡهَا تُخۡرَجُونَ
Esegesi in lingua araba:
يَٰبَنِيٓ ءَادَمَ قَدۡ أَنزَلۡنَا عَلَيۡكُمۡ لِبَاسٗا يُوَٰرِي سَوۡءَٰتِكُمۡ وَرِيشٗاۖ وَلِبَاسُ ٱلتَّقۡوَىٰ ذَٰلِكَ خَيۡرٞۚ ذَٰلِكَ مِنۡ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ لَعَلَّهُمۡ يَذَّكَّرُونَ
26. گەلی دویندەها ئادەمی ب ڕاستی مە جلكەك بۆ هەوە هنارت [ئانكو مە نیشا هەوە دا كو هوین هەمی ڕەنگێت پەڕۆك و جلكان چێ بكەن] كو شەرمگەهێ هەوە ڤەشێریت، و جلكەك هەوە جوان بكەت و بخەملینیت، و جلكێ تەقواداری و باوەرییێ باشترە، ئەڤە ژ نیشان و كەرەمێت خودێنە بەلكی بیننە بیرا خۆ.
Esegesi in lingua araba:
يَٰبَنِيٓ ءَادَمَ لَا يَفۡتِنَنَّكُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ كَمَآ أَخۡرَجَ أَبَوَيۡكُم مِّنَ ٱلۡجَنَّةِ يَنزِعُ عَنۡهُمَا لِبَاسَهُمَا لِيُرِيَهُمَا سَوۡءَٰتِهِمَآۚ إِنَّهُۥ يَرَىٰكُمۡ هُوَ وَقَبِيلُهُۥ مِنۡ حَيۡثُ لَا تَرَوۡنَهُمۡۗ إِنَّا جَعَلۡنَا ٱلشَّيَٰطِينَ أَوۡلِيَآءَ لِلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ
27. گەلی دویندەها ئادەمی: [هشیاری خۆ بن] شەیتان هەوە د سەردا نەبەت، هەروەكی دەیبابێت هەوە ژ بەحەشتێ دەرئێخستین، جلكێ وان ژ بەر وان دكەت، دا شەرمگەهێ وان نیشا وان بدەت، ب ڕاستی ئەو (شەیتان) و دەستەكا خۆ هەوە دبینن و هوین وان نابینن. ب ڕاستی مە شەیتان كرینە دۆست و هەڤال بۆ وان یێت باوەرییێ نەئینن.
Esegesi in lingua araba:
وَإِذَا فَعَلُواْ فَٰحِشَةٗ قَالُواْ وَجَدۡنَا عَلَيۡهَآ ءَابَآءَنَا وَٱللَّهُ أَمَرَنَا بِهَاۗ قُلۡ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَأۡمُرُ بِٱلۡفَحۡشَآءِۖ أَتَقُولُونَ عَلَى ٱللَّهِ مَا لَا تَعۡلَمُونَ
28. و [ئەوێت باوەرییێ نەئینن] هەر گاڤەكا كریارەكا كرێت و پیس كرن [وەكی شركێ یان زڤڕین ب ڕویسی ل دۆر كەعبەیێ... هتد] دبێژن: مە باب و باپیرێت خۆ یێت ل سەر [ڤی كاری] دیتین و خودێ ب خۆ فەرمانا مە یا پێكری. بێژە: ب ڕاستی خودێ فەرمانێ ب كریارێت كرێت ناكەت، هوین وێ ژ كیس خودێ دبێژن یا هوین نەزانن؟!!.
Esegesi in lingua araba:
قُلۡ أَمَرَ رَبِّي بِٱلۡقِسۡطِۖ وَأَقِيمُواْ وُجُوهَكُمۡ عِندَ كُلِّ مَسۡجِدٖ وَٱدۡعُوهُ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَۚ كَمَا بَدَأَكُمۡ تَعُودُونَ
29. بێژە: خودایێ من فەرمان ب ڕاستی و هەقییێ كرییە، و هوین هەمی د وەختێ هەر نڤێژەكێدا و ل هەر جهەكێ هەبیت بەرێ خۆ بدەنە خودێ، و ژ دل وی ب تنێ بپەرێسن، و كا چاوا وی جارا ئێكێ هوین چێكرینە، دێ جارەكا دی وەسا هەوە ساخكەتەڤە (دێ زڤڕنەڤە).
Esegesi in lingua araba:
فَرِيقًا هَدَىٰ وَفَرِيقًا حَقَّ عَلَيۡهِمُ ٱلضَّلَٰلَةُۚ إِنَّهُمُ ٱتَّخَذُواْ ٱلشَّيَٰطِينَ أَوۡلِيَآءَ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَيَحۡسَبُونَ أَنَّهُم مُّهۡتَدُونَ
30. دەستەكەك [خودێ] ڕاستەڕێكرن [كو موسلمانن]، و دەستەكەك ژی هێژایی گومڕابوونێ بوون [كو گاورن]، وان شەیتان شوینا خودێ پشتەڤان و هاریكار بۆ خۆ گرتن و هزر دكەن ژی كو ئەو د ڕاستەڕێكرینە.
Esegesi in lingua araba:
۞ يَٰبَنِيٓ ءَادَمَ خُذُواْ زِينَتَكُمۡ عِندَ كُلِّ مَسۡجِدٖ وَكُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ وَلَا تُسۡرِفُوٓاْۚ إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُسۡرِفِينَ
31. گەلی مرۆڤان، د گەل هەر نڤێژەكێ یان تەوافەكێ جلكێت خۆ یێت جوان بكەنە بەر خۆ و بخۆن و ڤەخۆن و دەڕێژییێ و دەستدڕیانێ نەكەن، ب ڕاستی خودێ حەژ دەستدڕیایان ناكەت.
Esegesi in lingua araba:
قُلۡ مَنۡ حَرَّمَ زِينَةَ ٱللَّهِ ٱلَّتِيٓ أَخۡرَجَ لِعِبَادِهِۦ وَٱلطَّيِّبَٰتِ مِنَ ٱلرِّزۡقِۚ قُلۡ هِيَ لِلَّذِينَ ءَامَنُواْ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا خَالِصَةٗ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۗ كَذَٰلِكَ نُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَعۡلَمُونَ
32. [هەی موحەممەد] بێژە: [وان ئەوێت ڕویس ل دۆر كەعبەیێ دزڤڕن و تشتێ خودێ بۆ وان دورست كری ژ خوارنان ل سەر خۆ حەرام دكەن] كێ ل سەر هەوە حەرام كرییە، ب وان جلكێت خودێ دایینە هەوە هوین خۆ جوان بكەن، یان خۆشییێ ب وان خوارنێت خۆش ببەن، ئەوێت خودێ دایینە بەندەیێت خۆ؟ بێژە: ئەڤە د ژیانا دنیایێدا بۆ وانن یێت باوەری ئینایین [و گاور ژی د گەل هەڤپشكن]، بەلێ ڕۆژا قیامەتێ خۆسەر بۆ وان ب تنێنە، [ئانكو بۆ خودان باوەران]، هۆسا ئەم نیشان و ئایەتێت خۆ ڕۆن و ئاشكەرا دكەین بۆ وان یێت دزانن و تێ دگەهن.
Esegesi in lingua araba:
قُلۡ إِنَّمَا حَرَّمَ رَبِّيَ ٱلۡفَوَٰحِشَ مَا ظَهَرَ مِنۡهَا وَمَا بَطَنَ وَٱلۡإِثۡمَ وَٱلۡبَغۡيَ بِغَيۡرِ ٱلۡحَقِّ وَأَن تُشۡرِكُواْ بِٱللَّهِ مَا لَمۡ يُنَزِّلۡ بِهِۦ سُلۡطَٰنٗا وَأَن تَقُولُواْ عَلَى ٱللَّهِ مَا لَا تَعۡلَمُونَ
33. بێژە: ب ڕاستی خودایێ من گونەهێت مەزن، یێت ئاشكەرا و یێت نەپەنی و هەمی ڕەنگێت گونەهان د گەل زۆردارییا ژ بێ بەختی حەرامكرینە و [دیسا حەرام كرییە] هوین هەڤال و هەڤپشكان بێ دەلیل و نیشانەك پێ هاتبیت بۆ خودێ چێكەن و [دیسا حەرام كرییە]، هوین وێ ژ كیسێ خودێ بێژن یا هوین نەزانن.
Esegesi in lingua araba:
يَٰبَنِيٓ ءَادَمَ إِمَّا يَأۡتِيَنَّكُمۡ رُسُلٞ مِّنكُمۡ يَقُصُّونَ عَلَيۡكُمۡ ءَايَٰتِي فَمَنِ ٱتَّقَىٰ وَأَصۡلَحَ فَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ
35. گەلی مرۆڤان ئەگەر پێغەمبەر ژ هەوە بۆ هەوە هاتن ئایەت و نیشانێت مە ل سەر هەوە خواندن [كتێبا من بۆ هەوە خواندن و ئەحكامێت من بۆ هەوە دیاركرن، گوهدارییا وان بكەن و ڕێكا وان بگرن]، ڤێجا هەر كەسێ پارێزكارییا خودێ بكەت و كار و كریارێت قەنج بكەت، نە ترس ل سەر وان هەیە و نە ب خەم ژی دكەڤن [ژ بەر ئەوا د دنیایێدا بەرهنگاری وان بوویی].
Esegesi in lingua araba:
فَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًا أَوۡ كَذَّبَ بِـَٔايَٰتِهِۦٓۚ أُوْلَٰٓئِكَ يَنَالُهُمۡ نَصِيبُهُم مِّنَ ٱلۡكِتَٰبِۖ حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَتۡهُمۡ رُسُلُنَا يَتَوَفَّوۡنَهُمۡ قَالُوٓاْ أَيۡنَ مَا كُنتُمۡ تَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِۖ قَالُواْ ضَلُّواْ عَنَّا وَشَهِدُواْ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡ أَنَّهُمۡ كَانُواْ كَٰفِرِينَ
37. ڤێجا ما كی ژ وی ستەمكارترە ئەوێ درەوێ ژ كیسێ خودێ دكەت، یان ژی نیشان و ئایەتێت وی درەو بدانیت؟ ئەڤە دێ گەهنە بارا خۆ ئەوا بۆ وان هاتییە نڤێسین [ژ دنیایێ]، هەتا ملیاكەتێت مە دئێنە وان و جانێ وان دستینن، و دبێژن: كا ئەوێت هەوە شوینا خودێ دپەراستن؟ دێ بێژن: ئەو ل مە بەرزەبوون، و شادەیی ل سەر خۆ دان كو ب ڕاستی ئەو د گاوربوون.
Esegesi in lingua araba:
قَالَ ٱدۡخُلُواْ فِيٓ أُمَمٖ قَدۡ خَلَتۡ مِن قَبۡلِكُم مِّنَ ٱلۡجِنِّ وَٱلۡإِنسِ فِي ٱلنَّارِۖ كُلَّمَا دَخَلَتۡ أُمَّةٞ لَّعَنَتۡ أُخۡتَهَاۖ حَتَّىٰٓ إِذَا ٱدَّارَكُواْ فِيهَا جَمِيعٗا قَالَتۡ أُخۡرَىٰهُمۡ لِأُولَىٰهُمۡ رَبَّنَا هَٰٓؤُلَآءِ أَضَلُّونَا فَـَٔاتِهِمۡ عَذَابٗا ضِعۡفٗا مِّنَ ٱلنَّارِۖ قَالَ لِكُلّٖ ضِعۡفٞ وَلَٰكِن لَّا تَعۡلَمُونَ
38. [و خودێ ئەڤە] گۆت [وان]، هوین د گەل ملەتێت بەری هەوە بۆرین ژ ئەجنە و مرۆڤان هەڕنە د ناڤ ئاگریدا، هەر وەختێ كۆم و دەستەكەك چۆنە تێدا، لەعنەتان ل یێ بەری خۆ دكەن [چونكی وان ددانن ئەگەر بۆ سەرداچۆنا خۆ] هەتا هەمی تێدا دگەهنە ئێك، یێت پاشییێ [ئەوێت دویماهییا هەمییان چۆیینە تێدا دویكەڤتییێت گرەگر و كەنكەنانە] د ڕاستا یێت پێشییێدا دێ بێژن: خودایێ مە، ئەها ئەڤەنە ئەم گومڕا كرین و د سەردا برین، ڤێجا تو دوقات ئیزایێ بدە بەر وان، [خودێ] دێ بێژیت: بۆ هەر ئێكی ژ هەوە ئیزا دوقاتە، بەلێ هوین پێ ناحەسن [ئانكو چو كۆم و دەستەك نوزانن كا ئیزایا كۆم و دەستەكا دی چەندە].
Esegesi in lingua araba:
وَقَالَتۡ أُولَىٰهُمۡ لِأُخۡرَىٰهُمۡ فَمَا كَانَ لَكُمۡ عَلَيۡنَا مِن فَضۡلٖ فَذُوقُواْ ٱلۡعَذَابَ بِمَا كُنتُمۡ تَكۡسِبُونَ
39. پێشییێت وان دێ بێژنە دویكەڤتییێت خۆ [یێت د دویڤ خۆڕا] هوین ژ مە چێتر نینن، ڤێجا ئیزایێ بخۆن و تامكەنێ [هەروەكی مە خواری] ژ بەر كار و كریارێت هەوە دكرن [ژ گونەهـ و خرابییان].
Esegesi in lingua araba:
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا وَٱسۡتَكۡبَرُواْ عَنۡهَا لَا تُفَتَّحُ لَهُمۡ أَبۡوَٰبُ ٱلسَّمَآءِ وَلَا يَدۡخُلُونَ ٱلۡجَنَّةَ حَتَّىٰ يَلِجَ ٱلۡجَمَلُ فِي سَمِّ ٱلۡخِيَاطِۚ وَكَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُجۡرِمِينَ
40. ب ڕاستی ئەوێت باوەری ب نیشان و ئایەتێت مە نەئینایین و درەو دانایین و خۆ ل سەر مەزن دیتین، دەرگەهێت ئەسمانی بۆ وان نائێنە ڤەكرن [كو جانێ وان یان دوعایێت وان یان كارێ وان سەربكەڤیت] و ئەو ناچنە بەحەشتێ هەتا حێشتر د كونا دەرزیكێڕا نەچیت، و ئەم هۆسا گونەهكاران ئیزا ددەین.
Esegesi in lingua araba:
لَهُم مِّن جَهَنَّمَ مِهَادٞ وَمِن فَوۡقِهِمۡ غَوَاشٖۚ وَكَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلظَّٰلِمِينَ
Esegesi in lingua araba:
وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ لَا نُكَلِّفُ نَفۡسًا إِلَّا وُسۡعَهَآ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَنَّةِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
42. و ئەوێت باوەری ئینایین و كار و كریارێت قەنج كرین، ئەم كەسەكی ژ بارێ وی زێدەتر ژێ ناخوازین، ئەو بەحەشتینە، و هەروهەر دێ د بەحەشتێدا بن.
Esegesi in lingua araba:
وَنَزَعۡنَا مَا فِي صُدُورِهِم مِّنۡ غِلّٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهِمُ ٱلۡأَنۡهَٰرُۖ وَقَالُواْ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ ٱلَّذِي هَدَىٰنَا لِهَٰذَا وَمَا كُنَّا لِنَهۡتَدِيَ لَوۡلَآ أَنۡ هَدَىٰنَا ٱللَّهُۖ لَقَدۡ جَآءَتۡ رُسُلُ رَبِّنَا بِٱلۡحَقِّۖ وَنُودُوٓاْ أَن تِلۡكُمُ ٱلۡجَنَّةُ أُورِثۡتُمُوهَا بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
43. و مە كەرب و نەڤیان ژ دلێت وان ئینادەر، ڕویبار د بن وانڕا دچن، و گۆتن سوپاسی هەمی بۆ خودێ، ئەوێ ئەم بۆ ڤێ ڕاستەڕێ كرین [و ئەڤە كرییە ڕزقێ مە] و ئەگەر خودێ ئەم ڕاستەڕێ نەكرباینە، ئەم ڕاستەڕێ نەدبوویین [و ئەڤە نەدبوو ڕزقێ مە]، ب سویند پێغەمبەرێت خودایێ مە ب هەقییێ هاتبوون، و گازی وان هاتەكرن: ئەو [ئەڤ بەحەشتا نوكە هوین تێدا] ئەو بەحەشتە ئەوا هەوە ب كار و كریارێت خۆ گەهاندییە خۆ.
Esegesi in lingua araba:
وَنَادَىٰٓ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَنَّةِ أَصۡحَٰبَ ٱلنَّارِ أَن قَدۡ وَجَدۡنَا مَا وَعَدَنَا رَبُّنَا حَقّٗا فَهَلۡ وَجَدتُّم مَّا وَعَدَ رَبُّكُمۡ حَقّٗاۖ قَالُواْ نَعَمۡۚ فَأَذَّنَ مُؤَذِّنُۢ بَيۡنَهُمۡ أَن لَّعۡنَةُ ٱللَّهِ عَلَى ٱلظَّٰلِمِينَ
44. بەحەشتییان گازی دۆژەهییان كر: [گەلی جەهنەمییان] ب ڕاستی ئەم گەهشتینە وێ پەیمانا خودایێ مە دایییە مە و مە دیت، ئەرێ هەوە ژی ئەو پەیمانا خودایێ هەوە دایییە هەوە ب دورستی دیت؟ گۆتن: بەلێ [مە دیت] پاشی بانگهلدێرەكی د ناڤ واندا گازی كر: ب ڕاستی لەعنەتا خودێ ل سەر ستەمكاران بیت.
Esegesi in lingua araba:
ٱلَّذِينَ يَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ وَيَبۡغُونَهَا عِوَجٗا وَهُم بِٱلۡأٓخِرَةِ كَٰفِرُونَ
45. ئەوێت دكەڤنە د ڕێكا خودێدا [و خەلكی ژێ ددەنە پاش] و دڤێن یا خواروڤیچ بیت [و ل بەر دلێ خەلكی ڕەش دكەن و دزانن ژی ڕێكا ڕاست و دورست هەر ئەوە]، و ئەو ب خۆ ژی باوەرییێ ب ڕۆژا ئاخرەتێ نائینن.
Esegesi in lingua araba:
وَبَيۡنَهُمَا حِجَابٞۚ وَعَلَى ٱلۡأَعۡرَافِ رِجَالٞ يَعۡرِفُونَ كُلَّۢا بِسِيمَىٰهُمۡۚ وَنَادَوۡاْ أَصۡحَٰبَ ٱلۡجَنَّةِ أَن سَلَٰمٌ عَلَيۡكُمۡۚ لَمۡ يَدۡخُلُوهَا وَهُمۡ يَطۡمَعُونَ
46. و د ناڤبەرا هەردوكاندا [جەهنەمی و بەحەشتییان] ناڤبڕەك هەیە، و ل سەر ناڤبڕێ هندەك زەلام هەنە [ئەون یێت خێر و گونەهێت وان هندی ئێك لێ هاتین، نە خێرێت وان پترن كو بچنە بەحەشتێ، و نە گونەهێت وان پترن كو بچنە دۆژەهێ، ل وێرێ یێت هاتینە ڕاوەستاندن هەتا خودێ فەرمانێ د دەرهەقێ واندا ددەت] ئەو هەردوكان [جەهنەمی و بەحەشتییان] ب سیما و سەروچاڤێت وان دنیاسن، گازی خەلكێ بەحەشتێ دكەن: سلاڤ ل هەوە بن، ئەو ب خۆ هێژ نەچۆیینە بەحەشتێ بەلێ حەز دكەن و ل وێ هیڤییێنە.
Esegesi in lingua araba:
وَنَادَىٰٓ أَصۡحَٰبُ ٱلۡأَعۡرَافِ رِجَالٗا يَعۡرِفُونَهُم بِسِيمَىٰهُمۡ قَالُواْ مَآ أَغۡنَىٰ عَنكُمۡ جَمۡعُكُمۡ وَمَا كُنتُمۡ تَسۡتَكۡبِرُونَ
48. و خودانێت ناڤبڕێ (ئەعرافییان) گازی هندەك زەلامان [یێت دۆژەهی] كر، ب سەر و چاڤان دنیاسین، گۆتن: كۆمكرن [یا مالی و خزمەتكاران] و خۆمەزنكرنا هەوە چ مفا گەهاندە هەوە.
Esegesi in lingua araba:
أَهَٰٓؤُلَآءِ ٱلَّذِينَ أَقۡسَمۡتُمۡ لَا يَنَالُهُمُ ٱللَّهُ بِرَحۡمَةٍۚ ٱدۡخُلُواْ ٱلۡجَنَّةَ لَا خَوۡفٌ عَلَيۡكُمۡ وَلَآ أَنتُمۡ تَحۡزَنُونَ
49. ئەرێ ئەڤە [بەحەشتی] ئەون ئەوێت هەوە سویند دخوار خودێ دلۆڤانییێ ب وان نابەت [و ناچنە بەحەشتێ]؟ هەڕنە بەحەشتێ، نە ترس بۆ هەوە هەیە و نە هوین ب خەم دكەڤن.
Esegesi in lingua araba:
وَنَادَىٰٓ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِ أَصۡحَٰبَ ٱلۡجَنَّةِ أَنۡ أَفِيضُواْ عَلَيۡنَا مِنَ ٱلۡمَآءِ أَوۡ مِمَّا رَزَقَكُمُ ٱللَّهُۚ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ حَرَّمَهُمَا عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ
50. و دۆژەهی گازی دكەنە بەحەشتییان، هندەك ژ ئاڤێ یان ژ ئەوا خودێ دایییە هەوە ب سەر مەدا داڕێژن، دێ بێژن: ب ڕاستی خودێ ئەڤە هەردو یێ ل سەر گاوران حەرامكرین.
Esegesi in lingua araba:
ٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ دِينَهُمۡ لَهۡوٗا وَلَعِبٗا وَغَرَّتۡهُمُ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَاۚ فَٱلۡيَوۡمَ نَنسَىٰهُمۡ كَمَا نَسُواْ لِقَآءَ يَوۡمِهِمۡ هَٰذَا وَمَا كَانُواْ بِـَٔايَٰتِنَا يَجۡحَدُونَ
51. ئەوێت دینێ خۆ كرینە مژویلاهی و تڕانە، و ژیانا دنیایێ ئەو د سەردا برین. ڤێجا ئەڤرۆ [ڕۆژا قیامەتێ] ئەم ژی دێ وان برسی و تێنی هێلینە د ئاگریدا، هەروەكی وان ژی دیتنا ڤێ ڕۆژێ ژ بیرا خۆ بری، و باوەری ب ئایەت و نیشانێت مە نەئینایی.
Esegesi in lingua araba:
هَلۡ يَنظُرُونَ إِلَّا تَأۡوِيلَهُۥۚ يَوۡمَ يَأۡتِي تَأۡوِيلُهُۥ يَقُولُ ٱلَّذِينَ نَسُوهُ مِن قَبۡلُ قَدۡ جَآءَتۡ رُسُلُ رَبِّنَا بِٱلۡحَقِّ فَهَل لَّنَا مِن شُفَعَآءَ فَيَشۡفَعُواْ لَنَآ أَوۡ نُرَدُّ فَنَعۡمَلَ غَيۡرَ ٱلَّذِي كُنَّا نَعۡمَلُۚ قَدۡ خَسِرُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ وَضَلَّ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ
53. ئەرێ خۆ دگرن كا دویماهییا وێ دێ چیتە سەر چ؟ ئەو ل هیڤییا چو نینن ئاشكەرابوونا دویماهییا ڤێ نەبیت [ئانكو ل هیڤییا هندێنە ژڤان و گەفێت د ڤێ كتێبێدا هاتین ژ خەلات و جزایان دێ ڕاست دەركەڤن یان نە؟]. ڤێجا وەختێ دویماهییا وێ دئێت [كو ڕۆژا قیامەتێیە] ئەوێت بەری نوكە پشتا خۆ دایینێ و ژ بیرا خۆ برین، دێ بێژن: ب سویند پێغەمبەرێت خودایێ مە ب هەقییێ بۆ مە هاتبوون، ئەرێ ڤێجا ئەڤرۆ مەهدەرچی هەنە ل مەهدەرا مە بێن [ئانكو خۆزی ئەڤرۆ ئێك بۆ مە ببایە بەڕەڤان و مەهدەرچی] یان ژی [بۆ دنیایێ] هاتباینە زڤڕاندن، دا مە ئەو كارە كربایە نە ئەوێ مە دكر؟ ب سویند وان خۆ خوسارەت كر، و ئەو درەوا وان دكر [بەڕەڤانی و مەهدەرا بوتان] ل وان بەرزەبوو.
Esegesi in lingua araba:
إِنَّ رَبَّكُمُ ٱللَّهُ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِۖ يُغۡشِي ٱلَّيۡلَ ٱلنَّهَارَ يَطۡلُبُهُۥ حَثِيثٗا وَٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَ وَٱلنُّجُومَ مُسَخَّرَٰتِۭ بِأَمۡرِهِۦٓۗ أَلَا لَهُ ٱلۡخَلۡقُ وَٱلۡأَمۡرُۗ تَبَارَكَ ٱللَّهُ رَبُّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
54. ب ڕاستی خودانێ هەوە خودێیە ئەوێ ئەرد و ئەسمان د شەش ڕۆژاندا دایین، پاشی بلند بوو سەر عەرشی [بلندبوونەكا هێژایی خودێ، و بێ چاوایی] شەڤێ ب سەر ڕۆژێ داددەت [و ڕۆناهییا وێ هلدچنیت] ب لەز ب دویڤ دكەڤیت، و ڕۆژ و هەیڤ و ستێر ژی یێت دایین، و ئەو ل بەر فەرمانا وی د ڕاوەستایینە. بزانن: دان و دانەكار [یا گەردوونی] ب وییە، پاكی و بلندی و پڕ خێر و بەرەكەت بوو خودانێ هەمی جیهانان.
Esegesi in lingua araba:
وَلَا تُفۡسِدُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ بَعۡدَ إِصۡلَٰحِهَا وَٱدۡعُوهُ خَوۡفٗا وَطَمَعًاۚ إِنَّ رَحۡمَتَ ٱللَّهِ قَرِيبٞ مِّنَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
56. و خرابییێ د ئەردیدا نەكەن پشتی چاككرنا وی (ب هاتنا پێغەمبەران و دیاركرنا بەرنامەیێ خودێ) و ب ترس و هیڤی دوعا ژ خودێ بكەن، ب ڕاستی دلۆڤانییا خودێ نێزیكی قەنجیخوازانە.
Esegesi in lingua araba:
وَهُوَ ٱلَّذِي يُرۡسِلُ ٱلرِّيَٰحَ بُشۡرَۢا بَيۡنَ يَدَيۡ رَحۡمَتِهِۦۖ حَتَّىٰٓ إِذَآ أَقَلَّتۡ سَحَابٗا ثِقَالٗا سُقۡنَٰهُ لِبَلَدٖ مَّيِّتٖ فَأَنزَلۡنَا بِهِ ٱلۡمَآءَ فَأَخۡرَجۡنَا بِهِۦ مِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِۚ كَذَٰلِكَ نُخۡرِجُ ٱلۡمَوۡتَىٰ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ
57. و هەر ئەوە بای بەری ڕەحما خۆ [ئانكو بارانێ] ب مزگینی دهنێریت، گاڤا عەورێت گران [بای] ب ئاڤێ هەلگرتن، ئەم بەرێ وان ددەینە وەلاتەكێ هشك، و پێ ئاڤ ددەین، و ئەم ئاڤێ بۆ وان ژ عەوران دئینین، و ب وێ ئاڤێ هەمی ڕەنگێت فێقی مە دەرئێخستن، و هۆسا [كا چاوا ئەردێ مری و هشك مە ساخ و شین كر] مرییان ژی [ڕۆژا قیامەتێ] دێ زێندی كەینەڤە [و ژ گۆڕان دێ ڕاكەینەڤە] دا هوین دەرسان ژێ وەرگرن [و بزانن چو فەرقی د ناڤبەرا ساخكرنا ئەردی و مرییاندا نینە].
Esegesi in lingua araba:
وَٱلۡبَلَدُ ٱلطَّيِّبُ يَخۡرُجُ نَبَاتُهُۥ بِإِذۡنِ رَبِّهِۦۖ وَٱلَّذِي خَبُثَ لَا يَخۡرُجُ إِلَّا نَكِدٗاۚ كَذَٰلِكَ نُصَرِّفُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَشۡكُرُونَ
58. ئەردێ ب خێروبێر و باش، دەرامەتێ وی ب دەستویرا خودێ [باش] دئێت (نموونەیە بۆ مرۆڤێ ئیماندار هاتییە گۆتن، كو ئەو یێ باشە و كار و كریارێت وی ژی دێ د باش بن) و ئەردێ پیس و كێرنەهاتی، ژ دەرامەتێ بێخێر پێڤەتر ژێ نائێت [نموونەیە بۆ مرۆڤێ گاور هاتییە گۆتن، كو ئەو یێ كێرنەهاتییە و كار و كریارێت وی ژی كێرنەهاتی دئێن]، و ئەم هۆسا و ب هەمی ڕەنگان نیشانان بۆ یێت سوپاسییا خودێ دكەن ئاشكەرا دكەین.
Esegesi in lingua araba:
لَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا نُوحًا إِلَىٰ قَوۡمِهِۦ فَقَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥٓ إِنِّيٓ أَخَافُ عَلَيۡكُمۡ عَذَابَ يَوۡمٍ عَظِيمٖ
59. و ب سویند مە نووح [ب پێغەمبەراتی] بۆ ملەتێ وی هنارت، گۆت: گەلی ملەتێ من، خودێ ب تنێ بپەرێسن، ب ڕاستی هەوە ژ وی پێڤەتر چو خودێ نینن، ب ڕاستی [ئەگەر هوین ئێكێ دی ژ وی پێڤەتر بپەرێسن] ئەز ژ ئیزایا ڕۆژەكا مەزن [ڕۆژا قیامەتێ، یان تۆفانێ] ل سەر هەوە دترسم.
Esegesi in lingua araba:
أُبَلِّغُكُمۡ رِسَٰلَٰتِ رَبِّي وَأَنصَحُ لَكُمۡ وَأَعۡلَمُ مِنَ ٱللَّهِ مَا لَا تَعۡلَمُونَ
Esegesi in lingua araba:
أَوَعَجِبۡتُمۡ أَن جَآءَكُمۡ ذِكۡرٞ مِّن رَّبِّكُمۡ عَلَىٰ رَجُلٖ مِّنكُمۡ لِيُنذِرَكُمۡ وَلِتَتَّقُواْ وَلَعَلَّكُمۡ تُرۡحَمُونَ
63. ئەرێ هوین حێبەتی دبن و دویر ددانن كتێبەك ژ خودایێ هەوە ل سەر ئەزمانێ زەلامەكی ژ هەوە بۆ هەوە بهێت؟ دا هەوە [ژ دویماهییا هەوە] بترسینیت، و دا هوین پارێزكارییا خودێ بكەن، دا ب بەر دلۆڤانییا خودێ بكەڤن.
Esegesi in lingua araba:
فَكَذَّبُوهُ فَأَنجَيۡنَٰهُ وَٱلَّذِينَ مَعَهُۥ فِي ٱلۡفُلۡكِ وَأَغۡرَقۡنَا ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَآۚ إِنَّهُمۡ كَانُواْ قَوۡمًا عَمِينَ
64. باوەری پێ نەئینان و درەوین دانان، ڤێجا مە ئەو [ئانكو نووح] و یێت د گەل د گەمییێدا، رزگار كرن، و ئەوێت باوەری نەئینایین، و نیشان و ئایەتێت مە درەو دانایین، مە [د ئاڤێدا] خەندقاندن. و ب ڕاستی ئەو، ملەتەكێ كۆرەبوون [هەقی نەددیتن و دل یێت ژێ تاری بوون].
Esegesi in lingua araba:
۞ وَإِلَىٰ عَادٍ أَخَاهُمۡ هُودٗاۚ قَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥٓۚ أَفَلَا تَتَّقُونَ
65. بۆ ملەتێ عادی هەر ژ وان ب خۆ مە هوود [ب پێغەمبەراتی] هنارت، گۆت: گەلی ملەتێ من، خودێ بپەرێسن، ب ڕاستی هەوە ژ وی پێڤەتر چو خودێ نینن، ئەرێ ما هوین ژ ئیزایا وی ناترسن.
Esegesi in lingua araba:
قَالَ يَٰقَوۡمِ لَيۡسَ بِي سَفَاهَةٞ وَلَٰكِنِّي رَسُولٞ مِّن رَّبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Esegesi in lingua araba:
أُبَلِّغُكُمۡ رِسَٰلَٰتِ رَبِّي وَأَنَا۠ لَكُمۡ نَاصِحٌ أَمِينٌ
Esegesi in lingua araba:
أَوَعَجِبۡتُمۡ أَن جَآءَكُمۡ ذِكۡرٞ مِّن رَّبِّكُمۡ عَلَىٰ رَجُلٖ مِّنكُمۡ لِيُنذِرَكُمۡۚ وَٱذۡكُرُوٓاْ إِذۡ جَعَلَكُمۡ خُلَفَآءَ مِنۢ بَعۡدِ قَوۡمِ نُوحٖ وَزَادَكُمۡ فِي ٱلۡخَلۡقِ بَصۜۡطَةٗۖ فَٱذۡكُرُوٓاْ ءَالَآءَ ٱللَّهِ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ
69. ئەرێ هوین حێبەتی دبن و دویر ددانن كتێبەك ژ خودایێ هەوە ل سەر ئەزمانێ زەلامەكی ژ هەوە بۆ هەوە بهێت؟ دا هەوە [ژ ئیزا و دیدارا خودێ] بترسینیت. و بیننە بیرا خۆ وەختێ خودێ هوین كرینە ئاكنجییێت ئەردی پشتی د هیلاكبرنا ملەتێ نووحی، و هێز و قەلافەت ژ وان پتر دا هەوە، ڤێجا نیعمەت و كەرەمێت خودێ بیننە بیرا خۆ دا هوین سەرفەراز ببن.
Esegesi in lingua araba:
قَالُوٓاْ أَجِئۡتَنَا لِنَعۡبُدَ ٱللَّهَ وَحۡدَهُۥ وَنَذَرَ مَا كَانَ يَعۡبُدُ ءَابَآؤُنَا فَأۡتِنَا بِمَا تَعِدُنَآ إِن كُنتَ مِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ
70. گۆتن: ئەرێ تو بۆ مە هاتی دا ئەم خودێ ب تنێ بپەرێسین؟! و ئەوێت باب و باپیرێت مە دپەرستن بهێلین؟! ڤێجا وێ ئیزایا تو پێ گەفان ل مە دكەی و دترسینی، بۆ مە بینە ئەگەر تو ژ ڕاستبێژانی.
Esegesi in lingua araba:
قَالَ قَدۡ وَقَعَ عَلَيۡكُم مِّن رَّبِّكُمۡ رِجۡسٞ وَغَضَبٌۖ أَتُجَٰدِلُونَنِي فِيٓ أَسۡمَآءٖ سَمَّيۡتُمُوهَآ أَنتُمۡ وَءَابَآؤُكُم مَّا نَزَّلَ ٱللَّهُ بِهَا مِن سُلۡطَٰنٖۚ فَٱنتَظِرُوٓاْ إِنِّي مَعَكُم مِّنَ ٱلۡمُنتَظِرِينَ
71. [هوود پێغەمبەر] گۆت: هوین هەژی جزا و كەربا خودێ بوون، هوین چاوا جڕەبڕێ د هندەك ناڤاندا د گەل من دكەن كو هەوە و باب و باپیرێت هەوە [ژ نك خۆ] یێت دانایین؟ خودێ چو دەلیل و نیشان پێ نەئینایینە خوارێ، خۆ [ل هیڤییا ژڤان و ئیزایا خودێ ئەوا هوین دخوازن] بگرن، ئەز ژی د گەل هەوە دێ ژ چاڤەڕێیان بم.
Esegesi in lingua araba:
فَأَنجَيۡنَٰهُ وَٱلَّذِينَ مَعَهُۥ بِرَحۡمَةٖ مِّنَّا وَقَطَعۡنَا دَابِرَ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَاۖ وَمَا كَانُواْ مُؤۡمِنِينَ
72. ڤێجا [وەختێ ئیزا ب سەر واندا هاتی] مە هوود و یێت د گەل ب دلۆڤانییا خۆ رزگار كرن، و ئەوێت باوەری ب ئایەتێت مە نەدئینان و درەو ددانان، مە بنبڕكرن و هەكە هێلابان ژی هەر باوەری نەدئینان.
Esegesi in lingua araba:
وَإِلَىٰ ثَمُودَ أَخَاهُمۡ صَٰلِحٗاۚ قَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥۖ قَدۡ جَآءَتۡكُم بَيِّنَةٞ مِّن رَّبِّكُمۡۖ هَٰذِهِۦ نَاقَةُ ٱللَّهِ لَكُمۡ ءَايَةٗۖ فَذَرُوهَا تَأۡكُلۡ فِيٓ أَرۡضِ ٱللَّهِۖ وَلَا تَمَسُّوهَا بِسُوٓءٖ فَيَأۡخُذَكُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
73. و بۆ (ثمود) برایێ وان صالح مە [ب پێغەمبەراتی] هنارت، گۆت: گەلی ملەتێ من، خودێ بپەرێسن، ب ڕاستی هەوە ژ وی پێڤەتر چو خودێ نینن. ب ڕاستی نیشانەكا ئاشكەرا [مەخسەد موعجیزەیەكا مەزن، ئەو ژی دەركەڤتنا حێشترێیە ژ بەری] ژ خودایێ هەوە، بۆ هەوە هات. ئەڤە حێشترا خودێیە موعجیزەیەكە بۆ هەوە [ل سەر ڕاستییا من]، ڤێجا بهێلن د ئەردێ خودێدا بچەریت، و دەستێ خۆ ب خرابی نەگەهیننێ، ئەگەر دێ بەرهنگاری ئیزایەكا ب ژان و دژوار بن.
Esegesi in lingua araba:
وَٱذۡكُرُوٓاْ إِذۡ جَعَلَكُمۡ خُلَفَآءَ مِنۢ بَعۡدِ عَادٖ وَبَوَّأَكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ تَتَّخِذُونَ مِن سُهُولِهَا قُصُورٗا وَتَنۡحِتُونَ ٱلۡجِبَالَ بُيُوتٗاۖ فَٱذۡكُرُوٓاْ ءَالَآءَ ٱللَّهِ وَلَا تَعۡثَوۡاْ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُفۡسِدِينَ
74. و بیننە بیرا خۆ وەختێ خودێ هوین ئینایین و د ئەردیدا ئاكنجی كرین پشتی خودێ عێلا عاد بەرئاتاف كری. ل دەشتێت وێ [هوین] قەسران ئاڤا دكەن و چیایان دكۆلن دكەنە خانی، ڤێجا قەنجی و كەرەمێت خودێ بیننە بیرا خۆ، و د ئەردیدا بەر ب خرابییێڤە نەچن.
Esegesi in lingua araba:
قَالَ ٱلۡمَلَأُ ٱلَّذِينَ ٱسۡتَكۡبَرُواْ مِن قَوۡمِهِۦ لِلَّذِينَ ٱسۡتُضۡعِفُواْ لِمَنۡ ءَامَنَ مِنۡهُمۡ أَتَعۡلَمُونَ أَنَّ صَٰلِحٗا مُّرۡسَلٞ مِّن رَّبِّهِۦۚ قَالُوٓاْ إِنَّا بِمَآ أُرۡسِلَ بِهِۦ مُؤۡمِنُونَ
75. كەنكەنەیێت ملەتێ وی ئەوێت خۆ مەزن كرین، گۆتنە وان ئەوێت هاتینە تەپەسەركرن، ژ وان ئەوێت باوەری ئینایین. ئەرێ هوین ل وێ باوەرێنە كو (صالح) ژ بەرێ خودایێ خۆڤە [ب پێغەمبەراتی] هاتییە هنارتن. [تەپەسەران] گۆت: بەلێ [وەسانە] ب ڕاستی ئەو تشتێ ئەو پێ هاتی ئەم ژێ ب باوەرین.
Esegesi in lingua araba:
قَالَ ٱلَّذِينَ ٱسۡتَكۡبَرُوٓاْ إِنَّا بِٱلَّذِيٓ ءَامَنتُم بِهِۦ كَٰفِرُونَ
Esegesi in lingua araba:
فَعَقَرُواْ ٱلنَّاقَةَ وَعَتَوۡاْ عَنۡ أَمۡرِ رَبِّهِمۡ وَقَالُواْ يَٰصَٰلِحُ ٱئۡتِنَا بِمَا تَعِدُنَآ إِن كُنتَ مِنَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
77. ڤێجا وان حێشتر كوشت، و ژ فەرمانا خودایێ خۆ دەركەڤتن [خۆ ل سەر مەزن دیتن و ڕكمانا فەرمانا خودێ كرن] و گۆتن: یا (صالح)، هەكە ڕاست تو ژ پێغەمبەرانی، وێ ژڤانا تو گەفێ پێ ل مە دكەی بۆ مە بینە.
Esegesi in lingua araba:
فَتَوَلَّىٰ عَنۡهُمۡ وَقَالَ يَٰقَوۡمِ لَقَدۡ أَبۡلَغۡتُكُمۡ رِسَالَةَ رَبِّي وَنَصَحۡتُ لَكُمۡ وَلَٰكِن لَّا تُحِبُّونَ ٱلنَّٰصِحِينَ
79. ڤێجا [صالحی] پشتا خۆ دا وان و گۆت: گەلی ملەتێ من، ب سویند من پەیاما خودایێ خۆ گەهاندە هەوە [و من هوین ژ ئیزایا وی ترساندن] و من شیرەت ل هەوە كرن، بەلێ پا هوین حەژ شیرەتكاران ناكەن.
Esegesi in lingua araba:
إِنَّكُمۡ لَتَأۡتُونَ ٱلرِّجَالَ شَهۡوَةٗ مِّن دُونِ ٱلنِّسَآءِۚ بَلۡ أَنتُمۡ قَوۡمٞ مُّسۡرِفُونَ
Esegesi in lingua araba:
وَإِلَىٰ مَدۡيَنَ أَخَاهُمۡ شُعَيۡبٗاۚ قَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥۖ قَدۡ جَآءَتۡكُم بَيِّنَةٞ مِّن رَّبِّكُمۡۖ فَأَوۡفُواْ ٱلۡكَيۡلَ وَٱلۡمِيزَانَ وَلَا تَبۡخَسُواْ ٱلنَّاسَ أَشۡيَآءَهُمۡ وَلَا تُفۡسِدُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ بَعۡدَ إِصۡلَٰحِهَاۚ ذَٰلِكُمۡ خَيۡرٞ لَّكُمۡ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
85. و مە بۆ خەلكێ مەدیەنێ برایێ وان شوعەیب پێغەمبەر هنارت، گۆت: گەلی ملەتێ من، خودێ [ب تنێ] بپەرێسن، ب ڕاستی هەوە ژ وی پێڤەتر چو خودایێت دی نینن، ب ڕاستی نیشانەك و موعجیزەیەك ژ خودایێ هەوە بۆ هەوە هات، ڤێجا ب دورستی كێشان و پیڤانێ بكەن، و تشتێت خەلكی [د كێشان و پیڤانێدا] كێم نەكەن، و خرابییێ د ئەردیدا نەكەن پشتی دورستكرنا وی [ب هنارتنا پێغەمبەران و ئینانەخوارا كتێبان]. ئەڤە [كێشان و پیڤانا دورست] بۆ هەوە چێترە ئەگەر هوین باوەر [ژ من] بكەن.
Esegesi in lingua araba:
وَلَا تَقۡعُدُواْ بِكُلِّ صِرَٰطٖ تُوعِدُونَ وَتَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ مَنۡ ءَامَنَ بِهِۦ وَتَبۡغُونَهَا عِوَجٗاۚ وَٱذۡكُرُوٓاْ إِذۡ كُنتُمۡ قَلِيلٗا فَكَثَّرَكُمۡۖ وَٱنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُفۡسِدِينَ
86. و ل سەر هەمی ڕێكان نەڕوینن، و خودان باوەران ب كوشتنێ بترسینن، و یێ باوەری ب خودێ ئینایی هوین ژ ڕێكان ددەنە پاش و هەوە [رێكا خودێ] خواروڤیچ دڤێت [و ل بەر دلێ خەلكی ڕەش دكەن]، و بیننە بیرا خۆ [ئانكو سوپاسییا خودێ بكەن]، وەختێ هوین د كێم [خودێ] هوین زێدەكرن، و بەرێ خۆ بدەنێ كا دویماهییا خرابكاران بوو چ.
Esegesi in lingua araba:
وَإِن كَانَ طَآئِفَةٞ مِّنكُمۡ ءَامَنُواْ بِٱلَّذِيٓ أُرۡسِلۡتُ بِهِۦ وَطَآئِفَةٞ لَّمۡ يُؤۡمِنُواْ فَٱصۡبِرُواْ حَتَّىٰ يَحۡكُمَ ٱللَّهُ بَيۡنَنَاۚ وَهُوَ خَيۡرُ ٱلۡحَٰكِمِينَ
87. و ئەگەر دەستەكەكێ ژ هەوە باوەری ب وێ ئینا یا ئەز پێ هاتیمە هنارتن، و دەستەكەكێ باوەری نەئینا، بێنا خۆ فرەهـ بكەن هەتا خودێ حوكمی د ناڤبەرا مەدا دكەت و ئەو چێترین حاكمە.
Esegesi in lingua araba:
۞ قَالَ ٱلۡمَلَأُ ٱلَّذِينَ ٱسۡتَكۡبَرُواْ مِن قَوۡمِهِۦ لَنُخۡرِجَنَّكَ يَٰشُعَيۡبُ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَعَكَ مِن قَرۡيَتِنَآ أَوۡ لَتَعُودُنَّ فِي مِلَّتِنَاۚ قَالَ أَوَلَوۡ كُنَّا كَٰرِهِينَ
88. كەنكەنەیێت ملەتێ وی ئەوێت خۆ مەزن دكرن، گۆتن: هەی شوعەیب، ب ڕاستی ئەم دێ تە و یێت د گەل تە باوەری ئینایین ژ گوندێ خۆ دەرئێخین، یان ژی هوین دێ زڤڕنەڤە سەر دینێ مە. [شوعەیبی] گۆت: خۆ هەكە مە دینێ هەوە نەڤێت ژی؟
Esegesi in lingua araba:
قَدِ ٱفۡتَرَيۡنَا عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًا إِنۡ عُدۡنَا فِي مِلَّتِكُم بَعۡدَ إِذۡ نَجَّىٰنَا ٱللَّهُ مِنۡهَاۚ وَمَا يَكُونُ لَنَآ أَن نَّعُودَ فِيهَآ إِلَّآ أَن يَشَآءَ ٱللَّهُ رَبُّنَاۚ وَسِعَ رَبُّنَا كُلَّ شَيۡءٍ عِلۡمًاۚ عَلَى ٱللَّهِ تَوَكَّلۡنَاۚ رَبَّنَا ٱفۡتَحۡ بَيۡنَنَا وَبَيۡنَ قَوۡمِنَا بِٱلۡحَقِّ وَأَنتَ خَيۡرُ ٱلۡفَٰتِحِينَ
89. ب ڕاستی ئەڤە مە درەو د گەل خودێ كر، گەر ئەم بزڤڕینە سەر دینێ هەوە پشتی خودێ ئەم ژێ ڕزگاركرین، و زڤڕاندن بۆ مە قەت چێنابیت. ئاگەهداری و زانینا خودایێ مە هەمی تشت یێت گرتین، مە پشتا خۆ ب خودێ گرێدا، خودێوۆ ب هەقییێ حوكمی د ناڤبەرا مە و ملەتێ مەدا بكە و تو چێترین حاكمی.
Esegesi in lingua araba:
فَأَخَذَتۡهُمُ ٱلرَّجۡفَةُ فَأَصۡبَحُواْ فِي دَارِهِمۡ جَٰثِمِينَ
Esegesi in lingua araba:
ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ شُعَيۡبٗا كَأَن لَّمۡ يَغۡنَوۡاْ فِيهَاۚ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ شُعَيۡبٗا كَانُواْ هُمُ ٱلۡخَٰسِرِينَ
92. ئەوێت شوعەیب درەوین دانایین هەروەكی ئەو نە د ڤی گوندیدا و نە ئاكنجیێت ڤی گوندی، [ئانكو بێ سەروشوین چۆن] و ئەوێت شوعەیب درەوین دانایین ئەو یێت خوسارەت بوون.
Esegesi in lingua araba:
فَتَوَلَّىٰ عَنۡهُمۡ وَقَالَ يَٰقَوۡمِ لَقَدۡ أَبۡلَغۡتُكُمۡ رِسَٰلَٰتِ رَبِّي وَنَصَحۡتُ لَكُمۡۖ فَكَيۡفَ ءَاسَىٰ عَلَىٰ قَوۡمٖ كَٰفِرِينَ
93. ڤێجا پشتا خۆ دا وان و گۆت: گەلی ملەتێ من، ب ڕاستی من پەیام و فەرمانێت خودێ گەهاندنە هەوە و من شیرەت ل هەوە كرن، ڤێجا ما ئەز دێ چاوا بۆ ملەتەكێ گاور ب خەم كەڤم.
Esegesi in lingua araba:
ثُمَّ بَدَّلۡنَا مَكَانَ ٱلسَّيِّئَةِ ٱلۡحَسَنَةَ حَتَّىٰ عَفَواْ وَّقَالُواْ قَدۡ مَسَّ ءَابَآءَنَا ٱلضَّرَّآءُ وَٱلسَّرَّآءُ فَأَخَذۡنَٰهُم بَغۡتَةٗ وَهُمۡ لَا يَشۡعُرُونَ
95. پاشی مە بەرفرەهی ل جهێ بەرتەنگییێ دانا [دا سوپاسییا خودێ بكەن] هەتا هەیی بوویین [بوویینە تێر مال و تێر زاڕۆك] و گۆتن: باب و باپیرێت مە بەرتەنگییێ هنگاڤتبوون، پاشی بەرفرەهییێ [نەدانە هزرا خۆ كو ئەڤە جەڕباندنە]، ڤێجا ژ نشكەكێڤە مە ئەو بەرئاتافكرن و وان های ژ خۆ نە.
Esegesi in lingua araba:
وَلَوۡ أَنَّ أَهۡلَ ٱلۡقُرَىٰٓ ءَامَنُواْ وَٱتَّقَوۡاْ لَفَتَحۡنَا عَلَيۡهِم بَرَكَٰتٖ مِّنَ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِ وَلَٰكِن كَذَّبُواْ فَأَخَذۡنَٰهُم بِمَا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ
96. و ئەگەر خەلكێ وان گوندان [ئەوێت مە پێغەمبەر بۆ هنارتین و بەرئاتاف كرین] باوەری ب خودێ ئینابانە و پارێزكاری كربانە، دا دەرگەهێ بەرەكەتێت ئەرد و ئەسمانان بۆ ڤەكەین، بەلێ نیشان و پێغەمبەرێت مە درەو دانان [نە باوەری ئینان و نە تەقوایا خودێ كرن] ڤێجا مە ئەو ب وان كار و كریارێت وان دكرن گرتن، و ب بەر ئیزایێ ئێخستن.
Esegesi in lingua araba:
أَوَلَمۡ يَهۡدِ لِلَّذِينَ يَرِثُونَ ٱلۡأَرۡضَ مِنۢ بَعۡدِ أَهۡلِهَآ أَن لَّوۡ نَشَآءُ أَصَبۡنَٰهُم بِذُنُوبِهِمۡۚ وَنَطۡبَعُ عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ فَهُمۡ لَا يَسۡمَعُونَ
100. ئەرێ بۆ وان دیارنەبوو ئەوێت ئەرد ب میراتی گەهشتییێ پشتی خودان نەمایین، كو ب ڕاستی ئەگەر مە [خودێ] بڤێت دێ وان ب گونەهێت وان هنگێڤین و ئیزادەین [هەروەكی مە یێت بەری وان هنگاڤتین]، و دلێت وان دێ مۆركەین [نە هەقی بچیتە تێدا و نە نەهەقی ژێ دەركەڤیت]، كو وان گول هەقییێ نەبیت.
Esegesi in lingua araba:
تِلۡكَ ٱلۡقُرَىٰ نَقُصُّ عَلَيۡكَ مِنۡ أَنۢبَآئِهَاۚ وَلَقَدۡ جَآءَتۡهُمۡ رُسُلُهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِ فَمَا كَانُواْ لِيُؤۡمِنُواْ بِمَا كَذَّبُواْ مِن قَبۡلُۚ كَذَٰلِكَ يَطۡبَعُ ٱللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِ ٱلۡكَٰفِرِينَ
101. گوندێت بۆرین [ژ ملەتێ نووح پێغەمبەر بگرە هەتا یێ شوعەیب پێغەمبەر] [ئەڤە] چەند بەحس و خەبەرەكێت وانە ئەم بۆ تە دبێژین [كا چ ب سەرێ وان هات و كا ڕكمانا وان بوو چ؟] ب ڕاستی پێغەمبەرێت وان ب نیشانێت ئاشكەرا و موعجیزەیان بۆ وان هاتن، بەلێ ئەو، ئەو نەبوون باوەرییێ بینن [چ بەری هاتنا موعجیزەیان، چ پشتی هاتنا وان] چونكی وان ئەو [پێغەمبەر] بەری هنگی درەوین دانابوون، و هۆسا خودێ دلێت گاوران مۆر دكەت.
Esegesi in lingua araba:
ثُمَّ بَعَثۡنَا مِنۢ بَعۡدِهِم مُّوسَىٰ بِـَٔايَٰتِنَآ إِلَىٰ فِرۡعَوۡنَ وَمَلَإِيْهِۦ فَظَلَمُواْ بِهَاۖ فَٱنظُرۡ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُفۡسِدِينَ
103. پشتی ڤان [پێغەمبەرێت بۆرین] مە مووسا ب نیشان و موعجیزەیێت خۆ بۆ فیرعەونی و دەستەكا وی هنارت، ڤێجا وان باوەری پێ نەئینا، كا بڕێنێ دویماهییا خرابكاران بوو چ؟.
Esegesi in lingua araba:
وَقَالَ مُوسَىٰ يَٰفِرۡعَوۡنُ إِنِّي رَسُولٞ مِّن رَّبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Esegesi in lingua araba:
حَقِيقٌ عَلَىٰٓ أَن لَّآ أَقُولَ عَلَى ٱللَّهِ إِلَّا ٱلۡحَقَّۚ قَدۡ جِئۡتُكُم بِبَيِّنَةٖ مِّن رَّبِّكُمۡ فَأَرۡسِلۡ مَعِيَ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ
105. پێدڤییە ل سەر من، ژ ڕاستی و هەقییێ پێڤەتر د ڕاستا خودێدا نەبێژم. ب ڕاستی من موعجیزە و نیشانەكا ئاشكەرا ژ دەڤ خودایێ هەوە بۆ هەوە ئینایییە [كو ڕاستییا پێغەمبەراتییا من دیار بكەت] ڤێجا ئسرائیلییان د گەل من بهنێرە.
Esegesi in lingua araba:
فَأَلۡقَىٰ عَصَاهُ فَإِذَا هِيَ ثُعۡبَانٞ مُّبِينٞ
Esegesi in lingua araba:
وَنَزَعَ يَدَهُۥ فَإِذَا هِيَ بَيۡضَآءُ لِلنَّٰظِرِينَ
Esegesi in lingua araba:
قَالَ ٱلۡمَلَأُ مِن قَوۡمِ فِرۡعَوۡنَ إِنَّ هَٰذَا لَسَٰحِرٌ عَلِيمٞ
Esegesi in lingua araba:
قَالُوٓاْ أَرۡجِهۡ وَأَخَاهُ وَأَرۡسِلۡ فِي ٱلۡمَدَآئِنِ حَٰشِرِينَ
Esegesi in lingua araba:
يَأۡتُوكَ بِكُلِّ سَٰحِرٍ عَلِيمٖ
Esegesi in lingua araba:
قَالَ أَلۡقُواْۖ فَلَمَّآ أَلۡقَوۡاْ سَحَرُوٓاْ أَعۡيُنَ ٱلنَّاسِ وَٱسۡتَرۡهَبُوهُمۡ وَجَآءُو بِسِحۡرٍ عَظِيمٖ
116. مووسایی گۆت: هوین باڤێژن، ڤێجا وەختێ وان وەریس و دارێت خۆ ئاڤێتین، سێرە ل چاڤێت خەلكی كرن و ترساندن [و هزركرن ئەڤە ب دورستی مارن نەكو سێرەیە]، و سێرەبەندییەكا مەزن ئینان و كرن.
Esegesi in lingua araba:
فَوَقَعَ ٱلۡحَقُّ وَبَطَلَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
Esegesi in lingua araba:
فَغُلِبُواْ هُنَالِكَ وَٱنقَلَبُواْ صَٰغِرِينَ
Esegesi in lingua araba:
وَأُلۡقِيَ ٱلسَّحَرَةُ سَٰجِدِينَ
Esegesi in lingua araba:
قَالُوٓاْ ءَامَنَّا بِرَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Esegesi in lingua araba:
رَبِّ مُوسَىٰ وَهَٰرُونَ
Esegesi in lingua araba:
قَالَ فِرۡعَوۡنُ ءَامَنتُم بِهِۦ قَبۡلَ أَنۡ ءَاذَنَ لَكُمۡۖ إِنَّ هَٰذَا لَمَكۡرٞ مَّكَرۡتُمُوهُ فِي ٱلۡمَدِينَةِ لِتُخۡرِجُواْ مِنۡهَآ أَهۡلَهَاۖ فَسَوۡفَ تَعۡلَمُونَ
123. فیرعەونی گۆت: ئەرێ هەوە باوەری پێ ئینا بەری ئەز دەستویرییێ بدەمە هەوە؟ ب ڕاستی ئەڤە فند و فێلەكە هەوە د ڤی باژێریدا گێڕایی، دا هوین خەلكێ وی ژێ دەربێخن، نێ هوین دێ زانن [كا ئەز دێ چ ئینمە سەرێ هەوە].
Esegesi in lingua araba:
قَالُوٓاْ إِنَّآ إِلَىٰ رَبِّنَا مُنقَلِبُونَ
Esegesi in lingua araba:
وَمَا تَنقِمُ مِنَّآ إِلَّآ أَنۡ ءَامَنَّا بِـَٔايَٰتِ رَبِّنَا لَمَّا جَآءَتۡنَاۚ رَبَّنَآ أَفۡرِغۡ عَلَيۡنَا صَبۡرٗا وَتَوَفَّنَا مُسۡلِمِينَ
126. و تو مە عەیبدار و لەكەدار ناكەی ژ بەر هندێ نەبیت، كو مە باوەری ب نیشان و ئایەتێت [موعجیزەیێت] خودایێ خۆ ئینایییە، وەختێ بۆ مە هاتین، خودێوۆ سەبری ب سەر مەدا داڕێژە، و مە ڕاگرە، و مە موسلمان بمرینە.
Esegesi in lingua araba:
وَقَالَ ٱلۡمَلَأُ مِن قَوۡمِ فِرۡعَوۡنَ أَتَذَرُ مُوسَىٰ وَقَوۡمَهُۥ لِيُفۡسِدُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَيَذَرَكَ وَءَالِهَتَكَۚ قَالَ سَنُقَتِّلُ أَبۡنَآءَهُمۡ وَنَسۡتَحۡيِۦ نِسَآءَهُمۡ وَإِنَّا فَوۡقَهُمۡ قَٰهِرُونَ
127. كەنكەنەیێت ملەتێ فیرعەونی گۆتن: ئەرێ ما دێ [تو] مووسایی و ملەتێ وی هێلی خرابییێ د ئەردیدا بكەن، و تە و پەرستییێت تە بهێلن؟ [فیرعەونی] گۆت: كوڕێت وان [ئانكو زەلامێت وان] دێ كوژین، و ژنێت وان دێ هێلینە ساخ [دا خدامینییا مە بكەن]، و ئەم سەردەستی وانین و ئەو بن دەستی مەنە.
Esegesi in lingua araba:
قَالَ مُوسَىٰ لِقَوۡمِهِ ٱسۡتَعِينُواْ بِٱللَّهِ وَٱصۡبِرُوٓاْۖ إِنَّ ٱلۡأَرۡضَ لِلَّهِ يُورِثُهَا مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦۖ وَٱلۡعَٰقِبَةُ لِلۡمُتَّقِينَ
128. مووسایی گۆتە ملەتێ خۆ: پشتا خۆ ب خودێ گرێدەن، و هاریكارییێ ژ وی بخوازن، و بێنا خۆ فرەهـ بكەن و خۆ ڕاگرن، ب ڕاستی ئەرد یێ خودێیە ددەتە وی بەندەیی ژ بەندەیێت خۆ یێ وی بڤێت، و دویماهیك هەر بۆ پارێزكارانە.
Esegesi in lingua araba:
قَالُوٓاْ أُوذِينَا مِن قَبۡلِ أَن تَأۡتِيَنَا وَمِنۢ بَعۡدِ مَا جِئۡتَنَاۚ قَالَ عَسَىٰ رَبُّكُمۡ أَن يُهۡلِكَ عَدُوَّكُمۡ وَيَسۡتَخۡلِفَكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَيَنظُرَ كَيۡفَ تَعۡمَلُونَ
129. گۆتن: بەری تو بێی ئەم یێت هاتینە ئێشاندن، و پشتی تو هاتی ژی ئەم یێت دئێینە ئێشاندن [ڤێجا نوزا كەنگی دێ ڕزگار بین؟] [مووسایی] گۆت: هیڤییا من ئەوە خودایێ هەوە دژمنێ هەوە د هیلاك ببەت، و هەوە شوینا وان د ئەردیدا ئاكنجی بكەت، ڤێجا دێ بەرێ خۆ دەتێ كا هوین دێ چ كەن.
Esegesi in lingua araba:
وَلَقَدۡ أَخَذۡنَآ ءَالَ فِرۡعَوۡنَ بِٱلسِّنِينَ وَنَقۡصٖ مِّنَ ٱلثَّمَرَٰتِ لَعَلَّهُمۡ يَذَّكَّرُونَ
Esegesi in lingua araba:
فَإِذَا جَآءَتۡهُمُ ٱلۡحَسَنَةُ قَالُواْ لَنَا هَٰذِهِۦۖ وَإِن تُصِبۡهُمۡ سَيِّئَةٞ يَطَّيَّرُواْ بِمُوسَىٰ وَمَن مَّعَهُۥٓۗ أَلَآ إِنَّمَا طَٰٓئِرُهُمۡ عِندَ ٱللَّهِ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
131. ڤێجا هەر گاڤەكا باشی و كەرەمەك گەهشتبایە وان، دگۆتن: ئەڤە ژ بەر مەیە، و ئەگەر نەخۆشییەكێ [ژ بەر هشكەسالان] هنگاڤتبانە، مووسا و یێت د گەل دكرنە ئەگەرا بێ وەغەرییا خۆ، بزانن ب ڕاستی، هەر تشتێ ژ خۆشی و نەخۆشییێ بگەهیتە وان ژ خودێیە، بەلێ پا باراپتر ژ وان نوزانن [كو هەر نەخۆشییەكا ب سەرێ وان هاتی ژ بەر گونەهێت وانە، و نە ژ بەر مووسایییە].
Esegesi in lingua araba:
فَأَرۡسَلۡنَا عَلَيۡهِمُ ٱلطُّوفَانَ وَٱلۡجَرَادَ وَٱلۡقُمَّلَ وَٱلضَّفَادِعَ وَٱلدَّمَ ءَايَٰتٖ مُّفَصَّلَٰتٖ فَٱسۡتَكۡبَرُواْ وَكَانُواْ قَوۡمٗا مُّجۡرِمِينَ
133. ڤێجا مە ژی بارانەكا دژوار و كولی و سپیه و بەق و خوین ب سەر واندا ئینان كو ئەڤە نیشانێت گەلەڕەنگن، ڤێجا [پشتی هاتنا ڤان نیشانان ژی] خۆ مەزن كرن [و باوەری نەئینان]، ب ڕاستی ئەو ملەتەكێ گونەهكار بوون.
Esegesi in lingua araba:
وَلَمَّا وَقَعَ عَلَيۡهِمُ ٱلرِّجۡزُ قَالُواْ يَٰمُوسَى ٱدۡعُ لَنَا رَبَّكَ بِمَا عَهِدَ عِندَكَۖ لَئِن كَشَفۡتَ عَنَّا ٱلرِّجۡزَ لَنُؤۡمِنَنَّ لَكَ وَلَنُرۡسِلَنَّ مَعَكَ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ
134. ڤێجا دەمێ ئیزا و عەزاب ب سەر واندا هاتی، گۆتن: هەی مووسا، تو بۆ مە ب وی قەدرێ خودێ دایییە تە [كو پێغەمبەراتییە] داخواز بكە، هەكە تو ڤێ ئیزا و بەلایێ ژ سەر مە ڕاكەی، ب ڕاستی ئەم دێ باوەرییێ ب تە ئینین، و ب ڕاستی ئەم دێ ئسرائیلییان د گەل تە هنێرین.
Esegesi in lingua araba:
وَأَوۡرَثۡنَا ٱلۡقَوۡمَ ٱلَّذِينَ كَانُواْ يُسۡتَضۡعَفُونَ مَشَٰرِقَ ٱلۡأَرۡضِ وَمَغَٰرِبَهَا ٱلَّتِي بَٰرَكۡنَا فِيهَاۖ وَتَمَّتۡ كَلِمَتُ رَبِّكَ ٱلۡحُسۡنَىٰ عَلَىٰ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ بِمَا صَبَرُواْۖ وَدَمَّرۡنَا مَا كَانَ يَصۡنَعُ فِرۡعَوۡنُ وَقَوۡمُهُۥ وَمَا كَانُواْ يَعۡرِشُونَ
137. و مە ئەو ملەتێ هاتییە تەپەسەركرن، كرە میراتگرێ ئەردێ شامێ ب ڕۆژهەلات و ڕۆژئاڤاڤە، ئەو ئەردێ مە پیرۆزكری [تێر خێروبێر كری]. و ژڤانێ خودایێ تە [كو دێ وی ئەردی] بۆ ئسرائیلییان [هێلیت] ب جهـ هات، ژ بەر سەبرا وان كێشایی، و ئەوا فیرعەونی و ملەتێ وی دكر، و ئەوا وان ئاڤا دكر مە هەڕافت.
Esegesi in lingua araba:
وَجَٰوَزۡنَا بِبَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ ٱلۡبَحۡرَ فَأَتَوۡاْ عَلَىٰ قَوۡمٖ يَعۡكُفُونَ عَلَىٰٓ أَصۡنَامٖ لَّهُمۡۚ قَالُواْ يَٰمُوسَى ٱجۡعَل لَّنَآ إِلَٰهٗا كَمَا لَهُمۡ ءَالِهَةٞۚ قَالَ إِنَّكُمۡ قَوۡمٞ تَجۡهَلُونَ
138. و مە ئسرائیلی ژ دەریایێ دەربازكرن، گەهشتنە دەڤ ملەتەكی ب بوتێت خۆڤە بوون، دپەرستن. ئینا گۆتن: هەی مووسا تو ژی بۆ مە پەرستییەكی بدانە هەروەكی ڤان پەرستی هەین. [مووسایی] گۆت: ب ڕاستی هوین ملەتەكێ نەزانن.
Esegesi in lingua araba:
إِنَّ هَٰٓؤُلَآءِ مُتَبَّرٞ مَّا هُمۡ فِيهِ وَبَٰطِلٞ مَّا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
Esegesi in lingua araba:
وَإِذۡ أَنجَيۡنَٰكُم مِّنۡ ءَالِ فِرۡعَوۡنَ يَسُومُونَكُمۡ سُوٓءَ ٱلۡعَذَابِ يُقَتِّلُونَ أَبۡنَآءَكُمۡ وَيَسۡتَحۡيُونَ نِسَآءَكُمۡۚ وَفِي ذَٰلِكُم بَلَآءٞ مِّن رَّبِّكُمۡ عَظِيمٞ
141. بیننە بیرا خۆ دەمێ مە هوین ژ دەستێت فیرعەونییان قورتال كرین، كو وان ئیزا و نەخۆشییەكا پیس و دژوار ددا بەر هەوە، كوڕێت هەوە دكوشتن، و كچێت هەوە [بۆ خدامینییێ] دهێلان، و ب ڕاستی ئەها د ڤێدا [ئیزا و نەخۆشییا هەوە ددیت، و ڕزگاركرنا هەوە ژ بەرێ خودێڤە] ئەزموونەكا [ئمتیحانەكا] مەزن بوو ژ خودایێ هەوە.
Esegesi in lingua araba:
۞ وَوَٰعَدۡنَا مُوسَىٰ ثَلَٰثِينَ لَيۡلَةٗ وَأَتۡمَمۡنَٰهَا بِعَشۡرٖ فَتَمَّ مِيقَٰتُ رَبِّهِۦٓ أَرۡبَعِينَ لَيۡلَةٗۚ وَقَالَ مُوسَىٰ لِأَخِيهِ هَٰرُونَ ٱخۡلُفۡنِي فِي قَوۡمِي وَأَصۡلِحۡ وَلَا تَتَّبِعۡ سَبِيلَ ٱلۡمُفۡسِدِينَ
142. و مە سیه شەڤان ژڤان دا مووسایی، و مە دەهێت دی ژی لێ زێدەكرن، ڤێجا وەختێ [دیدارێ دگەل] خودایێ وی بوونە چل شەڤێت دورست، و مووسایی گۆتە برایێ خۆ هاروونی جهێ من بگرە د ناڤ ملەتێ مندا، و قەنجییێ بكە و ڕێكا خرابكاران نەگرە.
Esegesi in lingua araba:
وَلَمَّا جَآءَ مُوسَىٰ لِمِيقَٰتِنَا وَكَلَّمَهُۥ رَبُّهُۥ قَالَ رَبِّ أَرِنِيٓ أَنظُرۡ إِلَيۡكَۚ قَالَ لَن تَرَىٰنِي وَلَٰكِنِ ٱنظُرۡ إِلَى ٱلۡجَبَلِ فَإِنِ ٱسۡتَقَرَّ مَكَانَهُۥ فَسَوۡفَ تَرَىٰنِيۚ فَلَمَّا تَجَلَّىٰ رَبُّهُۥ لِلۡجَبَلِ جَعَلَهُۥ دَكّٗا وَخَرَّ مُوسَىٰ صَعِقٗاۚ فَلَمَّآ أَفَاقَ قَالَ سُبۡحَٰنَكَ تُبۡتُ إِلَيۡكَ وَأَنَا۠ أَوَّلُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
143. ڤێجا وەختێ مووسا ل دویڤ وەختێ مە دانایی هاتی، و خودایێ وی د گەل ئاخڤتی [بێی كو ئێك د ناڤبەرا واندا هەبیت]، [مووسایی] گۆت: خودێوۆ خۆ نیشا من بدە، تە ببینم، [خودێ] گۆت: ب ڕاستی تو قەت من نابینی، بەلێ بەرێ خۆ بدە چیایی، ئەگەر ل جهێ خۆ ما، دبیت تو من ببینی، ڤێجا وەختێ خودایێ وی بۆ چیایی دیاربووی [دیاربوونەكا هێژایی وی و یا بێ چاوایی]، ڤێجا چیا پرت پرت بوو، و د گەل ئەردی ڕاست بوو. و مووسا كەڤت و های ژ خۆ نەما، ڤێجا دەمێ ب سەر خۆڤە هاتی و هشیاربووی، گۆت: ئەز تە ژ هەمی كێماسییان پاقژ دكەم، من تۆبەیە جارەكا دی ڤێ داخوازێ بكەم و ئەز خودان باوەرێ ئێكێمە.
Esegesi in lingua araba:
قَالَ يَٰمُوسَىٰٓ إِنِّي ٱصۡطَفَيۡتُكَ عَلَى ٱلنَّاسِ بِرِسَٰلَٰتِي وَبِكَلَٰمِي فَخُذۡ مَآ ءَاتَيۡتُكَ وَكُن مِّنَ ٱلشَّٰكِرِينَ
144. [خودێ] گۆت: هەی مووسا، ب ڕاستی من ب پێغەمبەراتییا خۆ و ب ئاخڤتنا خۆ، تو ل سەر خەلكی هەلبژارتی و كرییە سەرپشك، ڤێجا ئەڤا من دایییە تە [ژ تێگەهشتن و پێغەمبەراتییێ] بگرە، و ژ شوكورداران بە.
Esegesi in lingua araba:
وَكَتَبۡنَا لَهُۥ فِي ٱلۡأَلۡوَاحِ مِن كُلِّ شَيۡءٖ مَّوۡعِظَةٗ وَتَفۡصِيلٗا لِّكُلِّ شَيۡءٖ فَخُذۡهَا بِقُوَّةٖ وَأۡمُرۡ قَوۡمَكَ يَأۡخُذُواْ بِأَحۡسَنِهَاۚ سَأُوْرِيكُمۡ دَارَ ٱلۡفَٰسِقِينَ
145. و مە بۆ مووسایی ل سەر دەپێت تەوراتێ هەمی تشت ژ شیرەت و ئەحكامان ب درێژی نڤێسینە. ڤێجا ب هێز و ژ دل وەربگرە، و فەرمانا ملەتێ خۆ ژی بكە یا چێتر وەربگرن [وەكی لێ بۆرین و تۆلڤەكرنێ، ئانكو وێ بكەن یا پتر خێر بۆ وان پێ دئێتە نڤێسین]، و ب ڕاستی نێزیك ئەز دێ خانییێت ژ ڕێ دەركەڤتییان [وەكی فیرعەونی و ملەتێ وی] نیشا هەوە دەم [كا چ ل وارێ وان هاتییە].
Esegesi in lingua araba:
سَأَصۡرِفُ عَنۡ ءَايَٰتِيَ ٱلَّذِينَ يَتَكَبَّرُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِ بِغَيۡرِ ٱلۡحَقِّ وَإِن يَرَوۡاْ كُلَّ ءَايَةٖ لَّا يُؤۡمِنُواْ بِهَا وَإِن يَرَوۡاْ سَبِيلَ ٱلرُّشۡدِ لَا يَتَّخِذُوهُ سَبِيلٗا وَإِن يَرَوۡاْ سَبِيلَ ٱلۡغَيِّ يَتَّخِذُوهُ سَبِيلٗاۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا وَكَانُواْ عَنۡهَا غَٰفِلِينَ
146. ئەز ناهێلم ئەوێت ژ بێ بەختی و ژ نەهەقی خۆ د ئەردیدا مەزن دكەن، د نیشان و ئایەتێت من بگەهن، و ئەگەر هەمی نیشان و ئایەتان ژی ببینن، دیسا باوەرییێ پێ نائینن، و ئەگەر ڕێكا هیدایەتێ و ڕاستییێ ببینن ژی ناگرن، و ناكەنە ڕێكا خۆ، و ئەگەر ڕێكا خرابییێ و بەرزەبوونێ ببینن دێ بۆ خۆ كەنە ڕێك، چونكی ئایەت و نیشانێت مە درەو ددانان، و ژێ د بێ ئاگەهـ بوون.
Esegesi in lingua araba:
وَٱتَّخَذَ قَوۡمُ مُوسَىٰ مِنۢ بَعۡدِهِۦ مِنۡ حُلِيِّهِمۡ عِجۡلٗا جَسَدٗا لَّهُۥ خُوَارٌۚ أَلَمۡ يَرَوۡاْ أَنَّهُۥ لَا يُكَلِّمُهُمۡ وَلَا يَهۡدِيهِمۡ سَبِيلًاۘ ٱتَّخَذُوهُ وَكَانُواْ ظَٰلِمِينَ
148. و ملەتێ مووسایی، پشتی [چۆنا] وی، [پشتی مووسا چۆیییە ژڤانێ خودایێ خۆ] ژ چەكێت خۆ [ژ زێر و زینەتێ د گەل وان] گۆلكەك چێكرن، لەشەكێ بێ گیان بوو دەنگێ چێلێ هەبوو، ما نەددیتن وی [گۆلكی] ئەو نەدئاخڤتن و بەرێ وان نەددا چو ڕێكان، [و گۆلك] ب پەرستی بۆ خۆ كرنە پەرستی، و ئەو ب خۆ د ستەمكاران بوون.
Esegesi in lingua araba:
وَلَمَّا سُقِطَ فِيٓ أَيۡدِيهِمۡ وَرَأَوۡاْ أَنَّهُمۡ قَدۡ ضَلُّواْ قَالُواْ لَئِن لَّمۡ يَرۡحَمۡنَا رَبُّنَا وَيَغۡفِرۡ لَنَا لَنَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ
149. ڤێجا وەختێ پەشێمان بوویین و زانین یێت گومڕا بوویین، گۆتن: ئەگەر خودایێ مە دلۆڤانییێ ب مە نەبەت، و گونەهێت مە ژێ نەبەت، ب ڕاستی ئەم دێ ژ خوسارەتان بین.
Esegesi in lingua araba:
وَلَمَّا رَجَعَ مُوسَىٰٓ إِلَىٰ قَوۡمِهِۦ غَضۡبَٰنَ أَسِفٗا قَالَ بِئۡسَمَا خَلَفۡتُمُونِي مِنۢ بَعۡدِيٓۖ أَعَجِلۡتُمۡ أَمۡرَ رَبِّكُمۡۖ وَأَلۡقَى ٱلۡأَلۡوَاحَ وَأَخَذَ بِرَأۡسِ أَخِيهِ يَجُرُّهُۥٓ إِلَيۡهِۚ قَالَ ٱبۡنَ أُمَّ إِنَّ ٱلۡقَوۡمَ ٱسۡتَضۡعَفُونِي وَكَادُواْ يَقۡتُلُونَنِي فَلَا تُشۡمِتۡ بِيَ ٱلۡأَعۡدَآءَ وَلَا تَجۡعَلۡنِي مَعَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلظَّٰلِمِينَ
150. و وەختێ مووسا [ژ ژڤانا خودایێ خۆ] ب سەر ملەتێ خۆدا ڤەگەڕیایی، زێدە كەربگرتی و خەمگین ڤەگەریا، گۆت: پیسە شۆل بوو هەوە پشتی من كری [دەمێ هەوە گۆلك پەرستی] ئەرێ هەوە لەز ل فەرمانا خودێ كر [هەوە چ بوو؟ هەوە گۆلك پەرست، و هەوە خۆ نەگرت هەتا ئەز ژ ژڤانێ خودێ دزڤڕم، و فەرمانا خودێ بۆ هەوە دبێژم] و مووسایی دەپێت تەوراتێ ئاڤێتن، و دەست ئاڤێتە سەرێ برایێ خۆ، گرت و ب بەر خۆڤە كێشا، [هاروونی] گۆت: هەی كوڕێ دەیكا من، ب ڕاستی ملەتی ئەز بێزاركرم و نێزیك بوو من بكوژن، ڤێجا تو كەیفا نەیاران ب من نەئینە، و من نەدە د گەل ملەتێ ستەمكار [و من ژ وان حسێب نەكە].
Esegesi in lingua araba:
وَٱلَّذِينَ عَمِلُواْ ٱلسَّيِّـَٔاتِ ثُمَّ تَابُواْ مِنۢ بَعۡدِهَا وَءَامَنُوٓاْ إِنَّ رَبَّكَ مِنۢ بَعۡدِهَا لَغَفُورٞ رَّحِيمٞ
153. و ئەوێت كار و كریارێت خراب كرین، پاشی تۆبە كرین، و دلبێشی و دلسۆزی د باوەرییا خۆدا كرین، ب ڕاستی خودایێ تە پشتی ڤێ تۆبەیێ، گونەهـ ژێبەر و دلۆڤانە.
Esegesi in lingua araba:
وَلَمَّا سَكَتَ عَن مُّوسَى ٱلۡغَضَبُ أَخَذَ ٱلۡأَلۡوَاحَۖ وَفِي نُسۡخَتِهَا هُدٗى وَرَحۡمَةٞ لِّلَّذِينَ هُمۡ لِرَبِّهِمۡ يَرۡهَبُونَ
154. ڤێجا دەمێ كەربا مووسایی داهاتی، دەپێت تەوراتێ ڕاكرن، ئەوا [تەوراتا] ڕێكا ڕاستەڕێیی و دلۆڤانییێ تێدا نڤێسی، بۆ وان یێت ژ خودایێ خۆ دترسن.
Esegesi in lingua araba:
وَٱخۡتَارَ مُوسَىٰ قَوۡمَهُۥ سَبۡعِينَ رَجُلٗا لِّمِيقَٰتِنَاۖ فَلَمَّآ أَخَذَتۡهُمُ ٱلرَّجۡفَةُ قَالَ رَبِّ لَوۡ شِئۡتَ أَهۡلَكۡتَهُم مِّن قَبۡلُ وَإِيَّٰيَۖ أَتُهۡلِكُنَا بِمَا فَعَلَ ٱلسُّفَهَآءُ مِنَّآۖ إِنۡ هِيَ إِلَّا فِتۡنَتُكَ تُضِلُّ بِهَا مَن تَشَآءُ وَتَهۡدِي مَن تَشَآءُۖ أَنتَ وَلِيُّنَا فَٱغۡفِرۡ لَنَا وَٱرۡحَمۡنَاۖ وَأَنتَ خَيۡرُ ٱلۡغَٰفِرِينَ
155. و مووسایی ژ ملەتێ خۆ حەفتێ زەلام ژێ گرتن بۆ وەختێ مە دانایی [دا داخوازا لێبۆرینێ و لێنەگرتنێ ژ خەلەتییا خۆ یا مەزن بكەن، وەختێ گۆلك پەرستین]، ڤێجا دەمێ بیڤەلەرزا ب هێز ئەو گرتین [كەڤتن و نەهشبوون]، ئینا [مووسایی] گۆت: خودێوۆ ئەگەر تە ڤیابایە بەری نوكە دا من و وان د هیلاك بەی، ما دێ مە ب كریارا ساویلكەیان د هیلاك بەی؟ ئەڤە ژ جەڕباندن و ئەزموونا تە پێڤەتر نینە، یێ تە بڤێت ب وێ جەڕباندنێ گومڕا دكەی، و یێ تە بڤێت پێ ڕاستەڕێ دكەی، تویی سەمیان و هاریكارێ مە، ڤێجا ل گونەهێت مە ببۆرە و دلۆڤانییێ ب مە ببە، و ب ڕاستی تو چێترین لێنەگری.
Esegesi in lingua araba:
۞ وَٱكۡتُبۡ لَنَا فِي هَٰذِهِ ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٗ وَفِي ٱلۡأٓخِرَةِ إِنَّا هُدۡنَآ إِلَيۡكَۚ قَالَ عَذَابِيٓ أُصِيبُ بِهِۦ مَنۡ أَشَآءُۖ وَرَحۡمَتِي وَسِعَتۡ كُلَّ شَيۡءٖۚ فَسَأَكۡتُبُهَا لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ وَيُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَٱلَّذِينَ هُم بِـَٔايَٰتِنَا يُؤۡمِنُونَ
156. و تو د ڤێ جیهانێدا قەنجییێ بۆ مە بنڤێسە [ژ ژیانەكا خۆش، و دویماهیكەكا باش، و سەرفەرازی بۆ كارێ باش] و ل ئاخرەتێ ژی قەنجییێ بدە مە [كو بەحەشتە]، ب ڕاستی مە ب بال تەڤە تۆبە كرییە. [خودێ] گۆت: هەر كەسێ من بڤێت دێ ب ئیزایا خۆ هنگێڤم، و دلۆڤانییا من هەمی تشتان ڤەدگریت، ڤێجا ئەز دێ [ڤێ دلۆڤانییێ] سپەهی و خۆسەر [ڕۆژا قیامەتێ] بۆ وان نڤێسم ئەوێت پارێزكارییا من دكەن، و زەكاتا خۆ ددەن، و باوەرییێ ب هەمی كتێب و پێغەمبەرێت مە دئینن.
Esegesi in lingua araba:
ٱلَّذِينَ يَتَّبِعُونَ ٱلرَّسُولَ ٱلنَّبِيَّ ٱلۡأُمِّيَّ ٱلَّذِي يَجِدُونَهُۥ مَكۡتُوبًا عِندَهُمۡ فِي ٱلتَّوۡرَىٰةِ وَٱلۡإِنجِيلِ يَأۡمُرُهُم بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَيَنۡهَىٰهُمۡ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَيُحِلُّ لَهُمُ ٱلطَّيِّبَٰتِ وَيُحَرِّمُ عَلَيۡهِمُ ٱلۡخَبَٰٓئِثَ وَيَضَعُ عَنۡهُمۡ إِصۡرَهُمۡ وَٱلۡأَغۡلَٰلَ ٱلَّتِي كَانَتۡ عَلَيۡهِمۡۚ فَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِهِۦ وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُوهُ وَٱتَّبَعُواْ ٱلنُّورَ ٱلَّذِيٓ أُنزِلَ مَعَهُۥٓ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ
157. و ئەوێت ل دویڤ هنارتی و پێغەمبەرێ نەخواندەوار دچن، ئەوێ سالۆخەت و نیشانێت وی ل دەڤ خۆ د تەورات و ئنجیلێدا دبینن، فەرمانا وان ب قەنجییێ دكەت، و وان ژ خرابییێ ددەتە پاش، و تشتێ پاقژ بۆ وان دورست دكەت، و تشتێ پیس ل سەر وان حەرام دكەت، و بارێ وان یێ گران ل سەر وان ڕادكەت، و قەیدێت وان خۆ پێ گرێدایی ل سەر وان ڕادكەت [ئانكو وی بارێ وان، ژ وان ئەحكامێت وان خۆ پێ گرێدایی ژ نەدورستكرنا هندەك خوارنان و ژێڤەكرنا جهێ پیس ژ جلكێ وان و سۆتنا دەستكەڤتییان (الغنائم)... هتد، سڤك كر]، ڤێجا ئەوێت باوەری پێ ئینایین، و ڕێز لێ گرتین، و هاریكارییا وی ل سەر نەیاران كری، و ب دویڤ وێ ڕۆناهییێ كەڤتین ئەوا د گەل وی هاتی [كو قورئانە]، ئەڤە ئەون یێت سەرفەراز.
Esegesi in lingua araba:
قُلۡ يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِنِّي رَسُولُ ٱللَّهِ إِلَيۡكُمۡ جَمِيعًا ٱلَّذِي لَهُۥ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ يُحۡيِۦ وَيُمِيتُۖ فَـَٔامِنُواْ بِٱللَّهِ وَرَسُولِهِ ٱلنَّبِيِّ ٱلۡأُمِّيِّ ٱلَّذِي يُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ وَكَلِمَٰتِهِۦ وَٱتَّبِعُوهُ لَعَلَّكُمۡ تَهۡتَدُونَ
158. بێژە: گەلی مرۆڤان، ب ڕاستی ئەز پێغەمبەرێ خودێمە بۆ هەوە هەمییان، ئەو خودایێ ملكێ ئەرد و ئەسمانان یێ وی، چو پەرستی نینن ژ وی پێڤەتر، ئەوە ژیانێ ددەت، و دبەت، ڤێجا باوەرییێ ب خودێ و پێغەمبەرێ وی بینن، ئەو پێغەمبەرێ نەخواندەوار، ئەوێ (ئەو پێغەمبەرێ) باوەرییێ ب خودێ و كتێبێت وی دئینیت، و ل دویڤ وی هەڕن، دا هوین ڕاستەڕێ ببن.
Esegesi in lingua araba:
وَقَطَّعۡنَٰهُمُ ٱثۡنَتَيۡ عَشۡرَةَ أَسۡبَاطًا أُمَمٗاۚ وَأَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰ مُوسَىٰٓ إِذِ ٱسۡتَسۡقَىٰهُ قَوۡمُهُۥٓ أَنِ ٱضۡرِب بِّعَصَاكَ ٱلۡحَجَرَۖ فَٱنۢبَجَسَتۡ مِنۡهُ ٱثۡنَتَا عَشۡرَةَ عَيۡنٗاۖ قَدۡ عَلِمَ كُلُّ أُنَاسٖ مَّشۡرَبَهُمۡۚ وَظَلَّلۡنَا عَلَيۡهِمُ ٱلۡغَمَٰمَ وَأَنزَلۡنَا عَلَيۡهِمُ ٱلۡمَنَّ وَٱلسَّلۡوَىٰۖ كُلُواْ مِن طَيِّبَٰتِ مَا رَزَقۡنَٰكُمۡۚ وَمَا ظَلَمُونَا وَلَٰكِن كَانُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ
160. و مە ملەتێ مووسایی كرە دوازدە دەستەك و ئویجاخ، و دەمێ ملەتێ وی ئاڤ ژێ خواستی، مە وەحی بۆ هنارت: دارێ خۆ ل كەڤری بدە [هەر كەڤرەكێ هەبیت]، پشتی مووسایی دارێ خۆ ل كەڤری دایی، دوازدە كانی ژێ زان و دەركەڤتن [تەمەت هەژمارا ئویجاخێت وان]، و هەر ئێكی كانییا خۆ زانی و نیاسی، و مە عەور ل هنداڤی وان كرنە سهوانە [كو سهێ ل وان بكەن] و گەزۆ و سویسك مە ب سەر واندا باراندن، ڤێجا ژ حەلالێ پاك و پاقژێ مە ب ڕزقێ هەوە كری بخۆن، و ئەوان [ب كار و كریارێت خۆ یێت نە د ڕێدا و نەدورست] زیان ل مە نەكرییە، بەلكی هەر یا ل خۆ كرین.
Esegesi in lingua araba:
وَإِذۡ قِيلَ لَهُمُ ٱسۡكُنُواْ هَٰذِهِ ٱلۡقَرۡيَةَ وَكُلُواْ مِنۡهَا حَيۡثُ شِئۡتُمۡ وَقُولُواْ حِطَّةٞ وَٱدۡخُلُواْ ٱلۡبَابَ سُجَّدٗا نَّغۡفِرۡ لَكُمۡ خَطِيٓـَٰٔتِكُمۡۚ سَنَزِيدُ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
161. و وەختێ خودێ گۆتییە وان [مەخسەد پێ ئسرائیلییان] هەڕنە د ڤی گوندیدا [قودسێ] و ب بەرفرەهی و ل جهێ هەوە بڤێت ژێ بخۆن، و بێژن: خودێوۆ گونەهێت مە ژ مە داقوتە، و داچەمیایی [و خۆشكاندی بۆ خوادیێ هوین ژ بەرزەبوونێ ڕزگار كرین] بدەنە ژۆر، دێ ل گونەهێت هەوە بۆرم و ناهێلم، و ئەم دێ خێرا قەنجیكاران پتر لێ كەین.
Esegesi in lingua araba:
فَبَدَّلَ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ مِنۡهُمۡ قَوۡلًا غَيۡرَ ٱلَّذِي قِيلَ لَهُمۡ فَأَرۡسَلۡنَا عَلَيۡهِمۡ رِجۡزٗا مِّنَ ٱلسَّمَآءِ بِمَا كَانُواْ يَظۡلِمُونَ
162. بەلێ ئەوێت ستەم و زۆرداری كرین، ئەو فەرمانا خودێ ل وان كری [كو بێژن گونەهێت مە ژ مە داقوتە]، ب تشتەكێ دی یێ ژێ نەهاتییە خواستن، گوهارتن [ڤێجا ژ بەر هندێ]، و ژ بەر نەگوهداری و ستەما وان دكر مە ئیزایەك ژ ئەسمانی ب سەر واندا هنارت.
Esegesi in lingua araba:
وَسۡـَٔلۡهُمۡ عَنِ ٱلۡقَرۡيَةِ ٱلَّتِي كَانَتۡ حَاضِرَةَ ٱلۡبَحۡرِ إِذۡ يَعۡدُونَ فِي ٱلسَّبۡتِ إِذۡ تَأۡتِيهِمۡ حِيتَانُهُمۡ يَوۡمَ سَبۡتِهِمۡ شُرَّعٗا وَيَوۡمَ لَا يَسۡبِتُونَ لَا تَأۡتِيهِمۡۚ كَذَٰلِكَ نَبۡلُوهُم بِمَا كَانُواْ يَفۡسُقُونَ
163. و تو [هەی موحەممەد] پسیارا وی گوندێ نێزیكی دەریایێ [ژ ئسرائیلییان] بكە، وەختێ وان د ڕۆژا شەنبییێدا دەستدرێژی كرین، وەختێ ڕۆژا شەنبییێ ماسییێت وان سەر ئاڤ دبوون، و ڕۆژا نە شەنبی [كو یا بۆ وان دورست تێدا بگرن] نەدهاتن، مە هۆسا و ژ بەر ژ ڕێ دەركەڤتنا وان ب ڤێ بەلایێ جەڕباندن [كو ڕۆژا بۆ وان نەدورست ماسیان بگرن، ماسییێت ئاشكەرا سەرئاڤ ببن، و ڕۆژا بۆ وان دورست بگرن، ماسی نەئێن و دیار نەبن].
Esegesi in lingua araba:
وَإِذۡ قَالَتۡ أُمَّةٞ مِّنۡهُمۡ لِمَ تَعِظُونَ قَوۡمًا ٱللَّهُ مُهۡلِكُهُمۡ أَوۡ مُعَذِّبُهُمۡ عَذَابٗا شَدِيدٗاۖ قَالُواْ مَعۡذِرَةً إِلَىٰ رَبِّكُمۡ وَلَعَلَّهُمۡ يَتَّقُونَ
164. و وەختێ دەستەكەكێ ژ وان گۆتی [گەلی دەستەكا شیرەتكاران] هوین بۆ چ خەلكەكی شیرەت دكەن، كو خودێ دێ وان د هیلاك بەت، یان ژی دێ وان ب بەر ئیزایەكا دژوار ئێخیت، [كۆما شیرەتكار] گۆت: بۆ هندێیە دا بۆ مە ل دەڤ خودایێ هەوە ببیتە هەجەت (مهانە)، و بەلكی ئەو ل خۆ بزڤڕن و خۆ بپارێزن.
Esegesi in lingua araba:
فَلَمَّا نَسُواْ مَا ذُكِّرُواْ بِهِۦٓ أَنجَيۡنَا ٱلَّذِينَ يَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلسُّوٓءِ وَأَخَذۡنَا ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ بِعَذَابِۭ بَـِٔيسِۭ بِمَا كَانُواْ يَفۡسُقُونَ
165. ڤێجا وەختێ وان، ئەو شیرەتێت ل وان دهاتنە كرن، ژ بیرا خۆ برین و پویتە پێ نەكرین، مە ئەوێت بەرگەڕیان دكرن كو خرابی نەئێتە كرن رزگار كرن، و مە ئەوێت ستەم دكرن [یێت د ئەزموونا خۆدا كەڤتین و یێت خۆ ل سەر خرابییێ بێ دەنگ كرین] ب ئیزایەكا ب ژان و دژوار هنگاڤتن، ژ بەر ژ ڕێ دەركەڤتنا وان.
Esegesi in lingua araba:
وَإِذۡ تَأَذَّنَ رَبُّكَ لَيَبۡعَثَنَّ عَلَيۡهِمۡ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ مَن يَسُومُهُمۡ سُوٓءَ ٱلۡعَذَابِۗ إِنَّ رَبَّكَ لَسَرِيعُ ٱلۡعِقَابِ وَإِنَّهُۥ لَغَفُورٞ رَّحِيمٞ
167. و بۆ ملەتێ خۆ بێژە: وەختێ خودایێ تە [پێشییێت ئسرائیلییان] ئاگەهدار كرین، كو خودایێ تە هندەك مرۆڤێت وەسا ب سەر واندا دێ هنێریت، كو هەتا ڕۆژا قیامەتێ ئیزا و نەخۆشییەكا ب ژان و دژوار بدەنە بەر وان، و ب ڕاستی خودایێ تە جزا ب لەزە [ئانكو جزاكرنا وی یا ب لەزە]، و خودایێ تە ب ڕاستی گونەهـ ژێبەر و دلۆڤانە.
Esegesi in lingua araba:
وَقَطَّعۡنَٰهُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ أُمَمٗاۖ مِّنۡهُمُ ٱلصَّٰلِحُونَ وَمِنۡهُمۡ دُونَ ذَٰلِكَۖ وَبَلَوۡنَٰهُم بِٱلۡحَسَنَٰتِ وَٱلسَّيِّـَٔاتِ لَعَلَّهُمۡ يَرۡجِعُونَ
168. و مە ئەو (ئسرائیلی) د ئەردیدا كرنە كۆم كۆم [و مە ژێكڤەكرن]، هندەك ژ وان د قەنج و كێرهاتی بوون [ئەڤێت باوەری ب موحەممەد پێغەمبەر ئینایین، و یێت بەری هاتنا وی مرین]، و هندەك ژ وان د وەسا نەبوون، ڤێجا مە ئەو ب خۆشی و نەخۆشییان جەڕباندن، دا ل خۆ بزڤڕن.
Esegesi in lingua araba:
فَخَلَفَ مِنۢ بَعۡدِهِمۡ خَلۡفٞ وَرِثُواْ ٱلۡكِتَٰبَ يَأۡخُذُونَ عَرَضَ هَٰذَا ٱلۡأَدۡنَىٰ وَيَقُولُونَ سَيُغۡفَرُ لَنَا وَإِن يَأۡتِهِمۡ عَرَضٞ مِّثۡلُهُۥ يَأۡخُذُوهُۚ أَلَمۡ يُؤۡخَذۡ عَلَيۡهِم مِّيثَٰقُ ٱلۡكِتَٰبِ أَن لَّا يَقُولُواْ عَلَى ٱللَّهِ إِلَّا ٱلۡحَقَّ وَدَرَسُواْ مَا فِيهِۗ وَٱلدَّارُ ٱلۡأٓخِرَةُ خَيۡرٞ لِّلَّذِينَ يَتَّقُونَۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ
169. و د دویڤ ڤانڕا [ئەڤێت تێكەل، قەنج و خراب] دەستەكەك هات چو خێر تێدا نە، بوونە وێرسێت تەوراتێ [دخوینن، بەلێ كار پێ ناكەن] و لەزێ ل ئەڤا نێزیك و كێم دكەن [كو دنیایە، و پشتا خۆ ددەنە هەقییێ] و دبێژن: دێ خودێ مە ئازاكەت و ل مە ناگریت، و ئەگەر متایەكێ دی ژی وەكی وێ ب دەست وان بكەڤیت دێ ڕاكەن [ل نك نەخەمە، حەلالە یان حەرامە؟] ئەرێ ما پەیمان د تەوراتێدا ژ وان نەهاتبوو ستاندن، كو ئەو ژ ڕاستییێ پێڤەتر چو یێ دی ل سەر ناڤێ خودێ نەبێژن؟ [ڤێجا چاوا حەرامی دخۆن و دبێژن: خودێ ل مە ناگریت] و وان تەورات یا خواندی كا چ تێدایە. و ئاخرەت بۆ وان، یێت پارێزكارییا خودێ دكەن چێترە، ڤێجا ما هوین ئاقلێ خۆ نائیننە سەرێ خۆ.
Esegesi in lingua araba:
۞ وَإِذۡ نَتَقۡنَا ٱلۡجَبَلَ فَوۡقَهُمۡ كَأَنَّهُۥ ظُلَّةٞ وَظَنُّوٓاْ أَنَّهُۥ وَاقِعُۢ بِهِمۡ خُذُواْ مَآ ءَاتَيۡنَٰكُم بِقُوَّةٖ وَٱذۡكُرُواْ مَا فِيهِ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ
171. و بیننە بیرا خۆ دەمێ مە چیایێ (طور) ل هنداڤی وان وەكی بانەكی یان سهوانەكێ بلندكری، هزر دكرن دێ ب سەر واندا ئێت، [مە گۆتە وان] ئەڤا مە بۆ هەوە هنارتی ژ دل و ب هێز وەربگرن و لێ د ڕژد بن. و بیننە بیرا خۆ كا چ تێدایە و خۆ ژ بیرڤە نەكەن، دا ژ ئیزایێ بێنە پارستن.
Esegesi in lingua araba:
وَإِذۡ أَخَذَ رَبُّكَ مِنۢ بَنِيٓ ءَادَمَ مِن ظُهُورِهِمۡ ذُرِّيَّتَهُمۡ وَأَشۡهَدَهُمۡ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡ أَلَسۡتُ بِرَبِّكُمۡۖ قَالُواْ بَلَىٰ شَهِدۡنَآۚ أَن تَقُولُواْ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ إِنَّا كُنَّا عَنۡ هَٰذَا غَٰفِلِينَ
172. و وەختێ خودایێ تە ژ پشتا ئادەمی، دویندەها وی دەرئێخستی، و هەر ئەو [دویندەهـ] ل سەر دویندەهێ ب خۆ كرنە شاهد، [وی وەختی خودێ گۆتە وان]: ما ئەز نە خودایێ هەوەمە؟ گۆتن: بەلێ، ئەم شادەیییێ ددەین، ئەڤە دا هوین ڕۆژا قیامەتێ نەبێژن، ئەم ژ ڤێ د بێ ئاگەهـ بوویین.
Esegesi in lingua araba:
أَوۡ تَقُولُوٓاْ إِنَّمَآ أَشۡرَكَ ءَابَآؤُنَا مِن قَبۡلُ وَكُنَّا ذُرِّيَّةٗ مِّنۢ بَعۡدِهِمۡۖ أَفَتُهۡلِكُنَا بِمَا فَعَلَ ٱلۡمُبۡطِلُونَ
173. یان ژی دا هوین نەبێژن [ئەم چ بكەین] باب و باپیرێت مە بەری مە هەڤال و هەڤپشك [بۆ خودێ] چێكربوون، و ئەم ژی دویندەهەك بوویین پشتی وان هاتین [مە ژ نك خۆ هەڤال و هەڤپشك چێ نەكرینە، مە چاڤ ل وان كر]، ڤێجا ما دێ مە ب كریارا گومڕایان د هیلاك بەی؟.
Esegesi in lingua araba:
وَٱتۡلُ عَلَيۡهِمۡ نَبَأَ ٱلَّذِيٓ ءَاتَيۡنَٰهُ ءَايَٰتِنَا فَٱنسَلَخَ مِنۡهَا فَأَتۡبَعَهُ ٱلشَّيۡطَٰنُ فَكَانَ مِنَ ٱلۡغَاوِينَ
175. [هەی موحەممەد] تو بۆ وان [ئانكو ئسرائیلییان]، سەرهاتییا وی مرۆڤی بێژە و بخوینە، ئەوێ مە زانینا نیشان و ئایەتێت خۆ دایییێ، پاشی ئەو ژ زانینا وان ئایەتان دەركەڤت و خۆ ژێ كێشا [هەروەكی مار ژ كەڤلێ خۆ دەردكەڤیت]، ڤێجا شەیتان ب دویڤ كەڤت و خۆ گەهاندێ، و بوو ژ وان یێت زێدە گومڕا و بەرزە.
Esegesi in lingua araba:
وَلَوۡ شِئۡنَا لَرَفَعۡنَٰهُ بِهَا وَلَٰكِنَّهُۥٓ أَخۡلَدَ إِلَى ٱلۡأَرۡضِ وَٱتَّبَعَ هَوَىٰهُۚ فَمَثَلُهُۥ كَمَثَلِ ٱلۡكَلۡبِ إِن تَحۡمِلۡ عَلَيۡهِ يَلۡهَثۡ أَوۡ تَتۡرُكۡهُ يَلۡهَثۚ ذَّٰلِكَ مَثَلُ ٱلۡقَوۡمِ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَاۚ فَٱقۡصُصِ ٱلۡقَصَصَ لَعَلَّهُمۡ يَتَفَكَّرُونَ
176. و ئەگەر مە ڤیابایە ئەم دا وی ب وێ زانینا مە دایییێ بلندكەین و قەدری دەینێ، بەلێ ئەو ما ب دنیایێڤە، و ب دویڤ دلخوازییا خۆ كەڤت، ڤێجا مەتەلا وی [د خرابییێدا] وەكی مەتەلا سەیییە ئەگەر لێ بخوڕی و دەربێخی، دێ حلكەحلكێ كەت [ئانكو دێ ئەزمانێ خۆ دەرئێخیت] و ئەگەر بهێلی و دەرنەئێخی ژی، هەر دێ حلكەحلكێ كەت، و ئەڤ مەتەلە مەتەلا وانە یێت نیشانێت مە درەو دانایین و باوەری پێ نەئینایین [ئانكو ئەو ژی وەكی سەیینە چ شیرەتان ل وان بكەی یان لێ نەكەی، وەكی ئێكە، نائێنە سەر ڕێكا ڕاست]. ڤێجا ڤان چیرۆكان بۆ ڤەگێڕە، دا هزرا خۆ تێدا بكەن.
Esegesi in lingua araba:
وَلَقَدۡ ذَرَأۡنَا لِجَهَنَّمَ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلۡجِنِّ وَٱلۡإِنسِۖ لَهُمۡ قُلُوبٞ لَّا يَفۡقَهُونَ بِهَا وَلَهُمۡ أَعۡيُنٞ لَّا يُبۡصِرُونَ بِهَا وَلَهُمۡ ءَاذَانٞ لَّا يَسۡمَعُونَ بِهَآۚ أُوْلَٰٓئِكَ كَٱلۡأَنۡعَٰمِ بَلۡ هُمۡ أَضَلُّۚ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡغَٰفِلُونَ
179. ب سویند مە گەلەك ئەجنە و مرۆڤ بۆ دۆژەهێ یێت چێكرین، وان دل یێت هەین، هەقییێ پێ تێ ناگەهن، و چاڤ یێت هەین، پێ نابینن، و گوه یێت هەین پێ گولێ نابن (نابهیسن)، ئەڤە وەكی تەرش و كەوالانە [مفایی بۆ خۆ ژ ئەندامێت هەستكرنێ نابینن] بەلكی هێژ بەرزە و گومڕاترن، ئەڤەنە یێت ئاگەهـ ژ خۆ نەیی.
Esegesi in lingua araba:
وَلِلَّهِ ٱلۡأَسۡمَآءُ ٱلۡحُسۡنَىٰ فَٱدۡعُوهُ بِهَاۖ وَذَرُواْ ٱلَّذِينَ يُلۡحِدُونَ فِيٓ أَسۡمَٰٓئِهِۦۚ سَيُجۡزَوۡنَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
180. و [هەمی] باشناڤ بۆ خودێنە، ڤێجا ب وان دوعایان ژێ بكەن، و هوین وان بهێلن ئەوێت دەستكارییێ د ناڤێت ویدا (یێت خودێ) دكەن، دێ ئەو گەهنە جزایێ كارێ خۆ.
Esegesi in lingua araba:
وَأُمۡلِي لَهُمۡۚ إِنَّ كَيۡدِي مَتِينٌ
Esegesi in lingua araba:
أَوَلَمۡ يَنظُرُواْ فِي مَلَكُوتِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا خَلَقَ ٱللَّهُ مِن شَيۡءٖ وَأَنۡ عَسَىٰٓ أَن يَكُونَ قَدِ ٱقۡتَرَبَ أَجَلُهُمۡۖ فَبِأَيِّ حَدِيثِۭ بَعۡدَهُۥ يُؤۡمِنُونَ
185. ئەرێ ما ئەو هزرا خۆ د مەزناتییا ئەرد و ئەسمانان و د تشتێ خودێ چێكریدا ناكەن، و دبیت وەختێ مرنا وان [یان ئیزادانا وان ژ بەر گاورییا وان] نێزیك بووبیت، ڤێجا ما ئەو پشتی قورئانێ باوەرییێ ب كیژ ئاخڤتنێ دئینن؟.
Esegesi in lingua araba:
يَسۡـَٔلُونَكَ عَنِ ٱلسَّاعَةِ أَيَّانَ مُرۡسَىٰهَاۖ قُلۡ إِنَّمَا عِلۡمُهَا عِندَ رَبِّيۖ لَا يُجَلِّيهَا لِوَقۡتِهَآ إِلَّا هُوَۚ ثَقُلَتۡ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ لَا تَأۡتِيكُمۡ إِلَّا بَغۡتَةٗۗ يَسۡـَٔلُونَكَ كَأَنَّكَ حَفِيٌّ عَنۡهَاۖ قُلۡ إِنَّمَا عِلۡمُهَا عِندَ ٱللَّهِ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ
187. [هەی موحەممەد] پسیارا ڕۆژا قیامەتێ ژ تە دكەن، كا كەنگییە و كەنگی دێ ئێت؟ بێژە: ب ڕاستی زانینا وەختێ هاتنا وێ بەس ل دەڤ خودایێ منە، كەس نەشێت وەختێ وێ بدەتە ئاشكەراكرن خودێ نەبیت، ژ ئەرد و ئەسمانان مەزنترە بزانن [یان ڕۆژا دئێت یا گرانە ل سەر ئەرد و ئەسمانان] ب سەر هەوەدا نائێت ژ نشكەكێڤە نەبیت، پسیارا وێ ژ تە دكەن، هەروەكی تو دزانی و لێ دگەڕی، بێژە: ب ڕاستی زانینا [هاتنا] وێ [ڕۆژێ] بەس ل دەڤ خودێیە، بەلێ باراپتر ژ خەلكی [ڤێ ڕاستییێ] نوزانن.
Esegesi in lingua araba:
قُل لَّآ أَمۡلِكُ لِنَفۡسِي نَفۡعٗا وَلَا ضَرًّا إِلَّا مَا شَآءَ ٱللَّهُۚ وَلَوۡ كُنتُ أَعۡلَمُ ٱلۡغَيۡبَ لَٱسۡتَكۡثَرۡتُ مِنَ ٱلۡخَيۡرِ وَمَا مَسَّنِيَ ٱلسُّوٓءُۚ إِنۡ أَنَا۠ إِلَّا نَذِيرٞ وَبَشِيرٞ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
188. [هەی موحەممەد] بێژە: نە ب دەستێ منە مفایەكی بگەهینمە خۆ، یان زیانەكێ ژ خۆ بدەمە پاش، ئەو نەبیت یا خودێ حەزكری، و ئەگەر من غەیب [تشتێ نەئاشكرا و نەبوویی] زانیبایە، دا پتر فایدەكەم و خوسارەت نەدبووم [و زیان نەدگەهشتە من] و ئەز ژ ئاگەهداركەر و مزگینئینی پێڤەتر نینم، بۆ وی ملەتێ باوەرییێ بینیت.
Esegesi in lingua araba:
۞ هُوَ ٱلَّذِي خَلَقَكُم مِّن نَّفۡسٖ وَٰحِدَةٖ وَجَعَلَ مِنۡهَا زَوۡجَهَا لِيَسۡكُنَ إِلَيۡهَاۖ فَلَمَّا تَغَشَّىٰهَا حَمَلَتۡ حَمۡلًا خَفِيفٗا فَمَرَّتۡ بِهِۦۖ فَلَمَّآ أَثۡقَلَت دَّعَوَا ٱللَّهَ رَبَّهُمَا لَئِنۡ ءَاتَيۡتَنَا صَٰلِحٗا لَّنَكُونَنَّ مِنَ ٱلشَّٰكِرِينَ
189. و ئەوە [ئانكو خودێیە] هوین ژ ئێك كەس ب تنێ چێكرین، و هەڤسەرا وی ژی ژێ چێكر، دا بێنا (سەبرا) وی پێ بێت و ل دەڤ ڤەهەسیێت، ڤێجا وەختێ چۆیییە نڤینا وێ، ب حال كەڤت، حالەكێ سڤك، و ما د ڤی حالیدا، ڤێجا وەختێ گران بوویی، [و بچویك د زكیدا مەزن بوویی] وێ و زەلامێ خۆ دوعا ژ خودێ كرن: ئەگەر تو زاڕۆكەكێ ب كێرهاتی بدەیە مە، ئەم دێ ژ شوكورداران بین.
Esegesi in lingua araba:
فَلَمَّآ ءَاتَىٰهُمَا صَٰلِحٗا جَعَلَا لَهُۥ شُرَكَآءَ فِيمَآ ءَاتَىٰهُمَاۚ فَتَعَٰلَى ٱللَّهُ عَمَّا يُشۡرِكُونَ
190. ڤێجا وەختێ خودێ [دوعایا وان قەبویل كری] و زاڕۆكەكێ ب كێرهاتی دایییێ، هندە دویندەها وان هەڤپشكان [ب ڤێ دانێ] بۆ [خودێ] چێ دكەن، و خودێ بلندتر و پاقژترە ژ وێ شركا ئەو دكەن. [ئەڤ ئایەتە بەحسێ هندە دویندەها ئادەم پێغەمبەر و حەوایێ دكەت دەمێ خودێ دویندەهـ دایییێ شوینا سوپاسییا خودێ بكەن هەڤپشكان بۆ خودێ چێ دكەن چ ب ناڤكرنا وان ب ناڤێت خەلەت بكەنە بەندە نە بۆ خودێ یان غەیری خودێ ـ ئەوێ ئەو كەرم د گەل كری ـ دپەرێسن].
Esegesi in lingua araba:
أَيُشۡرِكُونَ مَا لَا يَخۡلُقُ شَيۡـٔٗا وَهُمۡ يُخۡلَقُونَ
Esegesi in lingua araba:
وَلَا يَسۡتَطِيعُونَ لَهُمۡ نَصۡرٗا وَلَآ أَنفُسَهُمۡ يَنصُرُونَ
Esegesi in lingua araba:
وَإِن تَدۡعُوهُمۡ إِلَى ٱلۡهُدَىٰ لَا يَتَّبِعُوكُمۡۚ سَوَآءٌ عَلَيۡكُمۡ أَدَعَوۡتُمُوهُمۡ أَمۡ أَنتُمۡ صَٰمِتُونَ
193. و ئەگەر هوین گازی وان [بوتان] بكەن بۆ ڕاستەرێیییێ، ل دویڤ هەوە نائێن [چونكی بەرن و د بێ ڕوحن]، وەكی ئێكە چ هوین گازی وان بكەن یان بێ دەنگ بمینن و گازی وان نەكەن.
Esegesi in lingua araba:
أَلَهُمۡ أَرۡجُلٞ يَمۡشُونَ بِهَآۖ أَمۡ لَهُمۡ أَيۡدٖ يَبۡطِشُونَ بِهَآۖ أَمۡ لَهُمۡ أَعۡيُنٞ يُبۡصِرُونَ بِهَآۖ أَمۡ لَهُمۡ ءَاذَانٞ يَسۡمَعُونَ بِهَاۗ قُلِ ٱدۡعُواْ شُرَكَآءَكُمۡ ثُمَّ كِيدُونِ فَلَا تُنظِرُونِ
195. ئەرێ ما وان [بوتان] پێ هەنە پێ ب ڕێڤە بچن؟ یان دەست هەنە پێ دربان بدانن؟ یان چاڤ هەنە پێ ببینن؟ یان گوه هەنە پێ گولێ ببن؟!! بێژە: هوین گازی هەمی هەڤپشكێت خۆ بكەن، پاشی هوین و ئەو پێكڤە پیلانێ بۆ من بگێڕن و چو دەرفەتێ ژی نەدەنە من.
Esegesi in lingua araba:
وَٱلَّذِينَ تَدۡعُونَ مِن دُونِهِۦ لَا يَسۡتَطِيعُونَ نَصۡرَكُمۡ وَلَآ أَنفُسَهُمۡ يَنصُرُونَ
Esegesi in lingua araba:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ إِذَا مَسَّهُمۡ طَٰٓئِفٞ مِّنَ ٱلشَّيۡطَٰنِ تَذَكَّرُواْ فَإِذَا هُم مُّبۡصِرُونَ
201. ب ڕاستی ئەوێت پارێزكاری كرین، هەر وەختەكێ وەسواسەك ژ شەیتانی گەهشتە وان، [فەرمانا خودێ] هاتە بیرا وان، ڤێجا ب خۆ دحەسن، و چاڤێت وان باش ڕۆن دبن، [و دزانن ئەڤە وەسواسا شەیتانییە، خۆ ژ گونەهێ ڤەدكێشن و گوهێ خۆ نادەنە شەیتانی].
Esegesi in lingua araba:
وَإِذَا لَمۡ تَأۡتِهِم بِـَٔايَةٖ قَالُواْ لَوۡلَا ٱجۡتَبَيۡتَهَاۚ قُلۡ إِنَّمَآ أَتَّبِعُ مَا يُوحَىٰٓ إِلَيَّ مِن رَّبِّيۚ هَٰذَا بَصَآئِرُ مِن رَّبِّكُمۡ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٞ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
203. و ئەگەر تو بۆ وان چو موعجیزەیان نەئینی، دێ بێژن: بلا تە ئێك ژ دەڤ خۆ ئینابایە [بۆ تڕانە]، بێژە: ئەز ل دویڤ وی تشتی دچم یێ كو وەحی بۆ من پێ هاتبیت ژ بەرێ خودایێ منڤە، ئەڤ قورئانە نیشان و دەلیلێت ئاشكەرانە ژ خودایێ هەوە، و ڕێكا هیدایەتێ و دلۆڤانییێیە بۆ ملەتێ باوەرییێ بینیت.
Esegesi in lingua araba:
وَٱذۡكُر رَّبَّكَ فِي نَفۡسِكَ تَضَرُّعٗا وَخِيفَةٗ وَدُونَ ٱلۡجَهۡرِ مِنَ ٱلۡقَوۡلِ بِٱلۡغُدُوِّ وَٱلۡأٓصَالِ وَلَا تَكُن مِّنَ ٱلۡغَٰفِلِينَ
205. و خودایێ خۆ ب ترس و ئاشكەراییڤە و ب نهینی و ناڤنجیڤە (ناڤبەرا دەنگێ نزم و یێ بلند) سپێدە و ئێڤاران بینە بیرا خۆ، و ژ بێ ئاگەهان نەبە.
Esegesi in lingua araba:
Traduzione dei significati Sura: Al-A‘râf
Traduzione dei Significati del Sacro Corano - Traduzione kurmanji curda - Indice Traduzioni
Traduzione dei significati del Nobile Corano in kurmanji curdo, a cura di Dr. Isma'il Sigerey