Traduzione dei Significati del Sacro Corano - الترجمة القيرغيزية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - Indice Traduzioni
Аaраф
Alcuni scopi di questa Sura comprendono:
انتصار الحق في صراعه مع الباطل، وبيان عاقبة المستكبرين في الدنيا والآخرة.
الٓمٓصٓ
Esegesi in lingua araba:
كِتَٰبٌ أُنزِلَ إِلَيۡكَ فَلَا يَكُن فِي صَدۡرِكَ حَرَجٞ مِّنۡهُ لِتُنذِرَ بِهِۦ وَذِكۡرَىٰ لِلۡمُؤۡمِنِينَ
Оо, элчи, Курани Карим Аллах сага түшүргөн китеп, жүрөгүңдө ага эч шек-күмөн болбосун. Аны менен адамдарды коркутууң жана аларга далил кылууң, ошондой эле эскертүүдөн пайда алуучу ыймандууларга эскертүүң үчүн сага аны түшүрдүк.
Esegesi in lingua araba:
ٱتَّبِعُواْ مَآ أُنزِلَ إِلَيۡكُم مِّن رَّبِّكُمۡ وَلَا تَتَّبِعُواْ مِن دُونِهِۦٓ أَوۡلِيَآءَۗ قَلِيلٗا مَّا تَذَكَّرُونَ
Оо, адамдар, Раббиңер силерге түшургөн китепке жана пайгамбарыңардын сүннөтүнө ээрчигиле. жаман ишти кооз көрсөткөн шайтандардын досторунун каалоосуна ээрчибегиле. Каалооңорго жаккан үчүн силерге түшкөн нерсени таштап аларды үзгүлтүксүз ээрчийсиңер. Силер өтө аз эскересиңер; Эгер башкага караганда чындыкка жакын экениңерди эстегениңерде , элчиңер алып келген динге ээрчип, ошону аткарып, андан башкасынын баарын таштайт элеңер.
Esegesi in lingua araba:
وَكَم مِّن قَرۡيَةٍ أَهۡلَكۡنَٰهَا فَجَآءَهَا بَأۡسُنَا بَيَٰتًا أَوۡ هُمۡ قَآئِلُونَ
Каапырлыкка жана адашууга кирип кеткен өтө көп айылдарды азабыбыз менен кыйраттык. Катуу азаптарыбыз алар эч нерседен капарсыз турган күндөрдө жана түндөрдө түштү. Алар өздөрүн азаптан сактай алган жок жана алар кудай деп эсептеген нерселери да сактап кала алган жок
Esegesi in lingua araba:
فَلَنَسۡـَٔلَنَّ ٱلَّذِينَ أُرۡسِلَ إِلَيۡهِمۡ وَلَنَسۡـَٔلَنَّ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
Кыямат күнү элчилерибиз жиберилген элдерден, алар элчилерге кандай жооп бергенин сурайбыз. Ошондой эле элчилерден аларга жүктөлгөн милдетти кандай жеткиргендигин жана эли аларга кандай жооп бергенин сурайбыз.
Esegesi in lingua araba:
فَلَنَقُصَّنَّ عَلَيۡهِم بِعِلۡمٖۖ وَمَا كُنَّا غَآئِبِينَ
Өзүбүздүн илимибиз менен бардык жаратылгандарга алар дүйнөдө кандай иштерди кылганын айтып беребиз. Акыйкатта, Биз алардын кылган иштеринин баарын билүүчү болгонбуз, анын эч нерсеси бизге белгисиз болуп калбайт. Биз эч бир убакта алардын жанында жок болуп калган эмеспиз.
Esegesi in lingua araba:
وَٱلۡوَزۡنُ يَوۡمَئِذٍ ٱلۡحَقُّۚ فَمَن ثَقُلَتۡ مَوَٰزِينُهُۥ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ
Кыямат күнү иштерди таразага тартуу адилдик менен болот, анда эч ким жабыр жана залым кылынбайт. Таразада кимдин жакшы иштери жаман иштерине караганда салмактуу болсо, мына ошолор самаганына жетет, коркконунан кутулат.
Esegesi in lingua araba:
وَمَنۡ خَفَّتۡ مَوَٰزِينُهُۥ فَأُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ خَسِرُوٓاْ أَنفُسَهُم بِمَا كَانُواْ بِـَٔايَٰتِنَا يَظۡلِمُونَ
Ал эми таразада кимдин жаман иштери жакшы иштерине караганда салмактуу болсо, алар Аллахтын аяттарын танганы себептүү кыямат күндө болуучу азапты тандап өздөрүнө зыян кылып алгандар
Esegesi in lingua araba:
وَلَقَدۡ مَكَّنَّٰكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَجَعَلۡنَا لَكُمۡ فِيهَا مَعَٰيِشَۗ قَلِيلٗا مَّا تَشۡكُرُونَ
Оо, Адам балдары, чынында, Биз силерди жерге отурукташтырдык жана анда жашап кетүүгө себептерди кылдык. Бул үчүн силер Аллахка шүгүр кылышыңар керек эле, бирок, өтө аз шүгүр кылдыңар.
Esegesi in lingua araba:
وَلَقَدۡ خَلَقۡنَٰكُمۡ ثُمَّ صَوَّرۡنَٰكُمۡ ثُمَّ قُلۡنَا لِلۡمَلَٰٓئِكَةِ ٱسۡجُدُواْ لِأٓدَمَ فَسَجَدُوٓاْ إِلَّآ إِبۡلِيسَ لَمۡ يَكُن مِّنَ ٱلسَّٰجِدِينَ
Оо, адамдар, Биз атаңар Адамды жараттык, ага өтө кооз сурөт жана кейип бердик. Анан урмат көрсөтүү үчүн периштелерди ага сажда кылууга буйрудук, алар буйрукту аткарып, сажда кылышты. Бир гана Ибилис текеберлик жана кежирлик кылып, сажда кылуудан баш тартты.
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• من مقاصد إنزال القرآن الإنذار للكافرين والمعاندين، والتذكير للمؤمنين.
Курандын тушүрүлүүдөгү максаттарынын бири - каапырларды жана кежирлерди коркутуу, ыймандууларды эскертүү.
• أنزل الله القرآن إلى المؤمنين ليتبعوه ويعملوا به، فإن فعلوا ذلك كملت تربيتهم، وتمت عليهم النعمة، وهُدُوا لأحسن الأعمال والأخلاق.
Аллах Таала Куранды ыймандуулар ага ээрчип, андагыларды аткаруусу үчүн түшүрдү. Эгер ушундай кылышса, тарбиялары толук, жакшылыктары жеткиликтүү болуп, эң жакшы иш жана ахлакка багытталат.
قَالَ مَا مَنَعَكَ أَلَّا تَسۡجُدَ إِذۡ أَمَرۡتُكَۖ قَالَ أَنَا۠ خَيۡرٞ مِّنۡهُ خَلَقۡتَنِي مِن نَّارٖ وَخَلَقۡتَهُۥ مِن طِينٖ
Аллах Таала Ибилисти жемелеп: "Адамга сажда кыл деген буйругумду аткаруудан сени эмне тоту?" деди. Ибилис Раббисине жооп кылып: "мени тоскон нерсе - мен андан жакшымын, мени оттон жараткансың, а, аны болсо, ылайдан жараттың. От ылайдан кадырлуу" деди
Esegesi in lingua araba:
قَالَ فَٱهۡبِطۡ مِنۡهَا فَمَا يَكُونُ لَكَ أَن تَتَكَبَّرَ فِيهَا فَٱخۡرُجۡ إِنَّكَ مِنَ ٱلصَّٰغِرِينَ
Аллах ага мындай деди: "Бейиштен чык, сага бейиште текеберленип жүрүүгө болбойт. Анткени, бейиш жакшы, тазалардын жайы. Сага анда жүрүүгө уруксат эмес. Сен, эй, ибилис, өзүңдү адамдан кадырлуумун деп эсептесең, анда жек көрүлгөн, митаамдардансың".
Esegesi in lingua araba:
قَالَ فَبِمَآ أَغۡوَيۡتَنِي لَأَقۡعُدَنَّ لَهُمۡ صِرَٰطَكَ ٱلۡمُسۡتَقِيمَ
Ибилис минтип айтты: "Мен Сенин адамга сажда кыл деген буйругуңду аткарбай, Сен мени адаштырганың себептүү, мен эми Сенин туура жолуңда адам балдарын карап отурамын, мени алардын атасына сажда кылууда адаштырганың сыяктуу мен да аларды туура жолдон тайдырып, адаштырамын".
Esegesi in lingua araba:
ثُمَّ لَأٓتِيَنَّهُم مِّنۢ بَيۡنِ أَيۡدِيهِمۡ وَمِنۡ خَلۡفِهِمۡ وَعَنۡ أَيۡمَٰنِهِمۡ وَعَن شَمَآئِلِهِمۡۖ وَلَا تَجِدُ أَكۡثَرَهُمۡ شَٰكِرِينَ
Мен аларга ар тарабынан келип, акыреттен көңүлүн буруп, дүйнөгө кызыктырамын, күмөнгө киргизем, кумардуу иштерди жакшы көрсөтөм. О, Рабби, алар каапырлыкка ийилип, көбү Сага шүгүр кылбаганын көрөсүң.
Esegesi in lingua araba:
قَالَ ٱخۡرُجۡ مِنۡهَا مَذۡءُومٗا مَّدۡحُورٗاۖ لَّمَن تَبِعَكَ مِنۡهُمۡ لَأَمۡلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنكُمۡ أَجۡمَعِينَ
Аллах минтип айтты: "Эй, ибилис, бейиштен кор болуп, Аллахтын ырайымынан куулган абалда бейиштен чык! Кыяматта сени жана сени ээрчип, сага баш ийип Раббисине күнөөкөр болгондордун баарын тозокко киргизип, тозокту толтурамын"
Esegesi in lingua araba:
وَيَٰٓـَٔادَمُ ٱسۡكُنۡ أَنتَ وَزَوۡجُكَ ٱلۡجَنَّةَ فَكُلَا مِنۡ حَيۡثُ شِئۡتُمَا وَلَا تَقۡرَبَا هَٰذِهِ ٱلشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ ٱلظَّٰلِمِينَ
Алла Адамга минтип айтты: "Эй, Адам, аялың Хава экөөң бейиште тургула. андагы таза нерселерден каалаганыңарды жегиле. Бирок, мобу (Аллах дайындап көрсөткөн) даракка жакындабагыла. Тыйылганыңардан кийин ал дарактын мөмөсүнөн жесеңер, анда Аллахтын чегинен чыгуучулардан болосуңар".
Esegesi in lingua araba:
فَوَسۡوَسَ لَهُمَا ٱلشَّيۡطَٰنُ لِيُبۡدِيَ لَهُمَا مَا وُۥرِيَ عَنۡهُمَا مِن سَوۡءَٰتِهِمَا وَقَالَ مَا نَهَىٰكُمَا رَبُّكُمَا عَنۡ هَٰذِهِ ٱلشَّجَرَةِ إِلَّآ أَن تَكُونَا مَلَكَيۡنِ أَوۡ تَكُونَا مِنَ ٱلۡخَٰلِدِينَ
Аларга авреттери ачылып калганын көрсөтүү үчүн, ибилис аларга жашыруун сөз таштап, мындай деди: "Аллах силерди бул дарактан жеп, периште болуп калбооңор үчүн, же бейиште түбөлүк жашап калуучулардан болбооңор үчүн мунун мөмөсүнөн жегенге тыюу салды".
Esegesi in lingua araba:
فَدَلَّىٰهُمَا بِغُرُورٖۚ فَلَمَّا ذَاقَا ٱلشَّجَرَةَ بَدَتۡ لَهُمَا سَوۡءَٰتُهُمَا وَطَفِقَا يَخۡصِفَانِ عَلَيۡهِمَا مِن وَرَقِ ٱلۡجَنَّةِۖ وَنَادَىٰهُمَا رَبُّهُمَآ أَلَمۡ أَنۡهَكُمَا عَن تِلۡكُمَا ٱلشَّجَرَةِ وَأَقُل لَّكُمَآ إِنَّ ٱلشَّيۡطَٰنَ لَكُمَا عَدُوّٞ مُّبِينٞ
Аларды куулук жана алдоо менен турган даражаларынан түшүрдү. Аларга жегенге тыюу салынган дарактын мөмөсүнөн жээр замат, авреттери ачык болуп көрүнүп калды. Бейиштеги жалбырактар менен авреттерин жабышты. Анан аларга Раббиси кайрылып: "Силерди бул дарактан жегенге тыйбадым беле жана силерди эскертип: шайтан силерге душмандыгы анык болгон душман деп айтпадым беле" деди.
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• دلّت الآيات على أن من عصى مولاه فهو ذليل.
قَالَا رَبَّنَا ظَلَمۡنَآ أَنفُسَنَا وَإِن لَّمۡ تَغۡفِرۡ لَنَا وَتَرۡحَمۡنَا لَنَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ
Адам менен Хава мындай деди: "О, Раббибиз, дарактан жебегле деген тыюуңду бузуп, күнөө ылуу менен өзүбүзгө залым кылып алдык. Сен биздин күнөөбүздү кечирбесең, ырайымың менен ырайым кылбасаң, анда дүйнө жана акыреттег насибибизден ажырап зыян көрүүчүлөрдөн болуп калабыз".
Esegesi in lingua araba:
قَالَ ٱهۡبِطُواْ بَعۡضُكُمۡ لِبَعۡضٍ عَدُوّٞۖ وَلَكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُسۡتَقَرّٞ وَمَتَٰعٌ إِلَىٰ حِينٖ
Аллах Адамга, Хавага жана Ибилиске мындай деди: "Бейиштен жерге түшкүлө, эми бири-бириңе душман болосу-ар, белгилүү бир мөөнөткө чейин силерге жер бетинде отурукташып жашоо бар, белгиленген мөөнөт келгиче андагы нерселерди пайдалангыла"
Esegesi in lingua araba:
يَٰبَنِيٓ ءَادَمَ قَدۡ أَنزَلۡنَا عَلَيۡكُمۡ لِبَاسٗا يُوَٰرِي سَوۡءَٰتِكُمۡ وَرِيشٗاۖ وَلِبَاسُ ٱلتَّقۡوَىٰ ذَٰلِكَ خَيۡرٞۚ ذَٰلِكَ مِنۡ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ لَعَلَّهُمۡ يَذَّكَّرُونَ
Оо, Адам балдары, силердин авретиңерди жаба турган зарыл кийимди бердик, ошондой эле эл алдында жасанып кийинүү үчүн толук кийимдерди да бердик. Аллахтын буйругун аткарып, тыйганынан тыйылып такыба болуу кийими бул кийимдерден жакшы. бул айтылган кийимдер Аллахтын кудуретине далил болчу белгилерден. Аллахтын силерге берген мындай жакшылыктарын эстеп, шүгүр кылаарсыңар.
Esegesi in lingua araba:
يَٰبَنِيٓ ءَادَمَ لَا يَفۡتِنَنَّكُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ كَمَآ أَخۡرَجَ أَبَوَيۡكُم مِّنَ ٱلۡجَنَّةِ يَنزِعُ عَنۡهُمَا لِبَاسَهُمَا لِيُرِيَهُمَا سَوۡءَٰتِهِمَآۚ إِنَّهُۥ يَرَىٰكُمۡ هُوَ وَقَبِيلُهُۥ مِنۡ حَيۡثُ لَا تَرَوۡنَهُمۡۗ إِنَّا جَعَلۡنَا ٱلشَّيَٰطِينَ أَوۡلِيَآءَ لِلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ
Оо, Адам балдары, шайтан авретиңерди ачуу үчүн силерди кийимиңерди чечүүгө жана такыба кийимин таштап коюууга кызыктырып азгырбасын. Чынында, шайтан силердин атаңарды аларга тыюу салынган дарактын мөмөсүнөн жегенге кызыктырып алдаган, бул алардын аврети ачылып калуусуна жана бейиштен чыгарылуусуна себеп болгон.Акыйкатта, шайтан жана анын урпактары силерди көрүп, күбө болуп турат, силер аларды көрбөйсүңөр да, күбө да болбойсуңар. Адан жана анын урпактарынан сактангыла. Биз шайтандарды Аллахка ишенбегендер дос кылып койгонбуз. Ал эми жакшы иштерди кылган ыймандуулар алара кошулбайт.
Esegesi in lingua araba:
وَإِذَا فَعَلُواْ فَٰحِشَةٗ قَالُواْ وَجَدۡنَا عَلَيۡهَآ ءَابَآءَنَا وَٱللَّهُ أَمَرَنَا بِهَاۗ قُلۡ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَأۡمُرُ بِٱلۡفَحۡشَآءِۖ أَتَقُولُونَ عَلَى ٱللَّهِ مَا لَا تَعۡلَمُونَ
Бутпарастар ширк кылуу, же Каабаны жылаңач тооп кылуус ыяктуу оор күнөөлрдү жасаса, бул иштерди Аллахтын буйругу менен ата-бабалары ушинтип аткарганын айтып шылтоо кылышат. Эй, Мухаммад, алардын айтканын кайтарып: Аллах күнөө ишке буйрубайт, андан тыят, кантип бул иштериңерди Аллахка төңкөрөсүңөр? Эй, бутпарастар, Аллахка билбеген нерсеңерди жалган, жалаа кылып айтасыңарбы? дегин.
Esegesi in lingua araba:
قُلۡ أَمَرَ رَبِّي بِٱلۡقِسۡطِۖ وَأَقِيمُواْ وُجُوهَكُمۡ عِندَ كُلِّ مَسۡجِدٖ وَٱدۡعُوهُ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَۚ كَمَا بَدَأَكُمۡ تَعُودُونَ
Оо, Мухаммад, бутпарастарга минтип айт: Чынында Аллах адилеттикке буйруду, жаман, бузук иштерге буйруган жок. Баардык ибадаттарды калыс Ага аткарууга буйруду. Ага ыкылас кылып, баш ийип дуба кылууга буйруду. Ал силердин жоктон бар кылып жараткан сыяктуу экинчи жолу дагы тирилтет. Жок нерсени жаратканга кудурети жеткен, кайра жаратууга жана тирилтүүгө да кудурети жетет.
Esegesi in lingua araba:
فَرِيقًا هَدَىٰ وَفَرِيقًا حَقَّ عَلَيۡهِمُ ٱلضَّلَٰلَةُۚ إِنَّهُمُ ٱتَّخَذُواْ ٱلشَّيَٰطِينَ أَوۡلِيَآءَ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَيَحۡسَبُونَ أَنَّهُم مُّهۡتَدُونَ
Аллах адамдарды эки топ кылган: бир тобун туура жолго салган, аларга туура жолго түшүү себептерин жеңил кылган, тоскоолдуктарды алып салган. Бир тобун чындыктын жолунан адашууну жазып койгон, анткени алар Аллахты эмес, шайтандарды дос тутушту жана билбестен аларды ээрчишти. Алар өздөрүн туура жолдо деп ойлошот.
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• من أَشْبَهَ آدم بالاعتراف وسؤال المغفرة والندم والإقلاع - إذا صدرت منه الذنوب - اجتباه ربه وهداه. ومن أَشْبَهَ إبليس - إذا صدر منه الذنب بالإصرار والعناد - فإنه لا يزداد من الله إلا بُعْدًا.
Күнөө кылып алгандан кийин Адам ата сыяктуу моюнуна алып, аны экинчи кайталабоого убада берип, өкүнүп, кечирим сураган адамды Раббиси кечирип, туура жолго салат. Ал эми күнөө кылгандан кийин Ибилиске окшоп күнөөсүн улантып, каш көйлүк кылган адам, Аллахтан алыстагандан алыстай берет.
• اللباس نوعان: ظاهري يستر العورةَ، وباطني وهو التقوى الذي يستمر مع العبد، وهو جمال القلب والروح.
Кийим эки түрдүү болот: сырткы кийим аврет, денени жаба турган кийим, ички пенде менен бирге болчу такыбалык кийим, бул кийим жүрөктүн рухтун көркү.
۞ يَٰبَنِيٓ ءَادَمَ خُذُواْ زِينَتَكُمۡ عِندَ كُلِّ مَسۡجِدٖ وَكُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ وَلَا تُسۡرِفُوٓاْۚ إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُسۡرِفِينَ
Оо, Адам баласы, авретиңерди жаба турган кийимдерди кийгиле, намаз окуганда жана тооп кылганда таза, жакшы кийимдериңерди кийгиле. Аллах адал кылган таза нерселерден каалаганыңарды жегиле жана ичкиле. Бирок, анын орточо чегинен чыгып кетпегиле, адалдан арамга өтүп чектен чыкпагыла. Акыйкатта, Аллах орточо чегинен ашып кеткендерди жакшы көрбөйт.
Esegesi in lingua araba:
قُلۡ مَنۡ حَرَّمَ زِينَةَ ٱللَّهِ ٱلَّتِيٓ أَخۡرَجَ لِعِبَادِهِۦ وَٱلطَّيِّبَٰتِ مِنَ ٱلرِّزۡقِۚ قُلۡ هِيَ لِلَّذِينَ ءَامَنُواْ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا خَالِصَةٗ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۗ كَذَٰلِكَ نُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَعۡلَمُونَ
Оо, элчи, Аллах адал кылган кийимдерди, таза тамак-аштарды арамга чыгарган бутпарастарга жооп кылып: "Силерге көрк берчү кийимдерди ким арамга чыгарды? Аллах силерге ырыскы кылып берген таза тамак жана суусундуктарды ким арамга чыгарды? деп айт. Эй, элчи, чынында, бул таза нерселер бул дүйнөдө ыймандууларга таандык, эгер башкалар шерик болушса, бул дүйнөдө гана шерик боло алышат, акыретте каапырлар ага шерик боло алышпайт. Анткени, каапырлар бейишке кирбейт. Ушинтип түшүндүргөн сыяктуу аяттарыбызды да түшүнгөн коомго айтып беребиз, анткени алар мындан пайда ала турган адамдар.
Esegesi in lingua araba:
قُلۡ إِنَّمَا حَرَّمَ رَبِّيَ ٱلۡفَوَٰحِشَ مَا ظَهَرَ مِنۡهَا وَمَا بَطَنَ وَٱلۡإِثۡمَ وَٱلۡبَغۡيَ بِغَيۡرِ ٱلۡحَقِّ وَأَن تُشۡرِكُواْ بِٱللَّهِ مَا لَمۡ يُنَزِّلۡ بِهِۦ سُلۡطَٰنٗا وَأَن تَقُولُواْ عَلَى ٱللَّهِ مَا لَا تَعۡلَمُونَ
Оо, элчи, Аллах адал кылган нерсени арамга чыгарган бутпарастарга минтип айт: "Акыйкатта, Аллах пенделерине бузуку иштерди арам кылды, мейли жашыруу, мейли ашкере болсун, алар күнөөлөрдүн эң жамандары. Ошондой эле күнөөлөрдүн баарын жана адамдардын жанына, малына, абийирине залым кылып душмандык кылууну арам кылды. Дагы, кудайлыгына эч бир далили жок нерселерди Аллахка шерик кылып алууңарды арам кылды. Анан да, эч нерсени билбей туруп Анын ысымдары, сыпаттары, иштери жана шарияты тууралуу сүйлөөнү арам кылды".
Esegesi in lingua araba:
يَٰبَنِيٓ ءَادَمَ إِمَّا يَأۡتِيَنَّكُمۡ رُسُلٞ مِّنكُمۡ يَقُصُّونَ عَلَيۡكُمۡ ءَايَٰتِي فَمَنِ ٱتَّقَىٰ وَأَصۡلَحَ فَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ
Оо, Адам балдары, силерге өзүңөрдүн коомуңардан элчилерди чыгарып, алар Мен түшүргөн китептерди силерге окуп берсе, аларга баш ийгиле, алар алып келген нерсеге ээрчигиле. Буйруктарын аткарып, тыйганынан тыйылып, жакшы иштерди кылып, Аллахка такыба болгон пенделерге кыямат күнү коркунуч болбойт, ошондой эле алар дүйнө насибинде кылып өткөн иштерине өкүнбөйт.
Esegesi in lingua araba:
فَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًا أَوۡ كَذَّبَ بِـَٔايَٰتِهِۦٓۚ أُوْلَٰٓئِكَ يَنَالُهُمۡ نَصِيبُهُم مِّنَ ٱلۡكِتَٰبِۖ حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَتۡهُمۡ رُسُلُنَا يَتَوَفَّوۡنَهُمۡ قَالُوٓاْ أَيۡنَ مَا كُنتُمۡ تَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِۖ قَالُواْ ضَلُّواْ عَنَّا وَشَهِدُواْ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡ أَنَّهُمۡ كَانُواْ كَٰفِرِينَ
Аллахтын шериги бар деп же кемчиликтүү деп же Ал айтпаган нерсени айтты деп Ага жалган жалаа жапкан, же туура жолго баштаган аяттарын жалганга чыгарган адамдан өткөн залым болобу. Мына ушул жогорудагы сыпаттардын ээлерине Лавх ал-Махфузда жазылган ажал-мөөнөтү келип, өлүм периштеси жана анын жардамчылары алардын жандарын алганы келгенде, аларды жемелеп: "Аллахты таштап, Анын ордуна ибадат кылган кудайларыңар кана!? Силерге жардам берүүсү үчүн аларды чакыргыла" дешет. Ошондо бутпарастар периштелерге: "Биз ибадат кылган кудайларыбыз жок болуп кетти, алар кайда экенин билбейбиз" дешет. Каапыр болушканын ошентип моюндарына алышат, бирок, ал учурда моюндарына алганы өздөрүнө каршы далил болот жана пайдасын тийгизбейт.
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• المؤمن مأمور بتعظيم شعائر الله من خلال ستر العورة والتجمل في أثناء صلاته وخاصة عند التوجه للمسجد.
Ыймандуулар авретин жаап, таза кийинип, айрыкча мечитке барганда таза, жакшы кийинип Аллахтын шариятын кадырлоого буйрулган.
• من فسر القرآن بغير علم أو أفتى بغير علم أو حكم بغير علم فقد قال على الله بغير علم وهذا من أعظم المحرمات.
Ким билбей туруп Куранды чечмелесе, же билбей туруп фатва чыгарса, же билбей туруп өкүм берсе, мындай адамдар Аллахка жалган айткан болуп эсептелет, бул тыюу салынган арам иштердин өтө чоңу
• في الآيات دليل على أن المؤمنين يوم القيامة لا يخافون ولا يحزنون، ولا يلحقهم رعب ولا فزع، وإذا لحقهم فمآلهم الأمن.
• أظلم الناس من عطَّل مراد الله تعالى من جهتين: جهة إبطال ما يدل على مراده، وجهة إيهام الناس بأن الله أراد منهم ما لا يريده الله.
Аллахтын каалоосуна эки түрдүү жол менен тоскоол болгондор адамдардын эн залымым: биринчиси, Аллахтын каалоосун билдирген нерселерди жокко чыгаруу, экинчиси, адамдарды Аллах алардан каалабаган нерсени каалайт деп алаксытуу.
قَالَ ٱدۡخُلُواْ فِيٓ أُمَمٖ قَدۡ خَلَتۡ مِن قَبۡلِكُم مِّنَ ٱلۡجِنِّ وَٱلۡإِنسِ فِي ٱلنَّارِۖ كُلَّمَا دَخَلَتۡ أُمَّةٞ لَّعَنَتۡ أُخۡتَهَاۖ حَتَّىٰٓ إِذَا ٱدَّارَكُواْ فِيهَا جَمِيعٗا قَالَتۡ أُخۡرَىٰهُمۡ لِأُولَىٰهُمۡ رَبَّنَا هَٰٓؤُلَآءِ أَضَلُّونَا فَـَٔاتِهِمۡ عَذَابٗا ضِعۡفٗا مِّنَ ٱلنَّارِۖ قَالَ لِكُلّٖ ضِعۡفٞ وَلَٰكِن لَّا تَعۡلَمُونَ
Периштелер аларга: "Эй, бутпарастар, силерден мурда каапырлык жана адашуу менен өткөн жин жана инсандардын жамааты менен бирге тозокко киргиле" деп айтышат. Ар бир үммөт тозокко кирген сайын, аларды ушул жолго баштаган, мурдараак тозокко кирген жол башчыларына каргыш айтышат. Баары тозокко киргенден кийин, мурдагыларды кем акылдык менен ээрчип, анан тозокко акыры болуп киргендер, мурда кирген башчы, чоңдоруна карап, (анан Раббисине): "Эй, Раббибиз, мына ушул чоңдорубуз бизди туура жолдон адаштырган, бизге адашууну кооздоп көрсөткөнү үчүн алардын азабына катуу кыл" дешет. Аллах аларга жооп кылып:Силердин ар бириңерге тиешелүү күчөтүлгөн азап бар, бирок, силер аны билбейсиңер.
Esegesi in lingua araba:
وَقَالَتۡ أُولَىٰهُمۡ لِأُخۡرَىٰهُمۡ فَمَا كَانَ لَكُمۡ عَلَيۡنَا مِن فَضۡلٖ فَذُوقُواْ ٱلۡعَذَابَ بِمَا كُنتُمۡ تَكۡسِبُونَ
Чоңдору артынан ээрчигендерине: "Эй, ээрчүүчүлөр, силердин азабыңарды жеңилдеткидей, силер бизден артык эмессиңер, кылган ишиңердин натыйжасы ушул, жалганды ээрчигениңер үчүн силерге кечирим жок, эй, ээрчүүчүлөр, каапырлыгыңар жана күнөөкөрлүгүңөр себептүү биз сыяктуу эле силер да азаптын даамын таткыла" дейшет.
Esegesi in lingua araba:
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا وَٱسۡتَكۡبَرُواْ عَنۡهَا لَا تُفَتَّحُ لَهُمۡ أَبۡوَٰبُ ٱلسَّمَآءِ وَلَا يَدۡخُلُونَ ٱلۡجَنَّةَ حَتَّىٰ يَلِجَ ٱلۡجَمَلُ فِي سَمِّ ٱلۡخِيَاطِۚ وَكَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُجۡرِمِينَ
Биздин ачык-айкын аяттарыбызды жалганга чыгарганы, текеберлик кылып баш ийбегени үчүн жакшылыктан куру калгандарга, каапырлыгы себептүү алардын кылган иштерине жана алар өлгөндө алардын рухтарына асман эшиктери ачылбайт. Жан-жаныбарлардын чоңу болгон төө буюмдардын эң кичинекейи болгон ийненин көзүнөн өтө албаган сыяктуу, алар да эч качан бейишке кире албайт. Төөнүн ийненин көзүнөн өтүүсү мүмкүн бологон сыяктуу алардын бейишке кирүүсү да мүмкүн эмес. Аллах аларды күнөөлөрү өтө чоң болгону үчүн ушинтип жазалайт.
Esegesi in lingua araba:
وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ لَا نُكَلِّفُ نَفۡسًا إِلَّا وُسۡعَهَآ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَنَّةِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
Раббисине ыйман келтирип, колунан келишинче жакшы иштерди жасагандар бейишке кирип, анда түбөлүк калышат. Аллах эч кимди колунан келбеген ишке буйрубайт.
Esegesi in lingua araba:
وَنَزَعۡنَا مَا فِي صُدُورِهِم مِّنۡ غِلّٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهِمُ ٱلۡأَنۡهَٰرُۖ وَقَالُواْ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ ٱلَّذِي هَدَىٰنَا لِهَٰذَا وَمَا كُنَّا لِنَهۡتَدِيَ لَوۡلَآ أَنۡ هَدَىٰنَا ٱللَّهُۖ لَقَدۡ جَآءَتۡ رُسُلُ رَبِّنَا بِٱلۡحَقِّۖ وَنُودُوٓاْ أَن تِلۡكُمُ ٱلۡجَنَّةُ أُورِثۡتُمُوهَا بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
Бейиштеги жакшылыктардын кемчиликсиздиги ушул, анда адамдардын жүрөгүндөгү жек көрүү, кектер алынып салынат, алардын бут алдынан дарыялар агып турат. Алар Аллахтын аларга берген жакшылыктарын моюндап: "Биздин ушул жайга кирүүбүзгө себеп болгон жакшы иштерди аткарууга багыт берген Аллахка мактоо болсун. Раббибиздин элчилери эч шеги жок акыйкатты, бейиш жана тозок тууралуу чын убадаларды алып келишкен экен" дешет. Анан аларга мындай деген үн угулат: "Бул силерге Менин элчилерим кабарын берген - бейиш. Муну Аллах силерге, Аллахтын ыраазылыгы үчүн дүйнө жашоосунда жакшы иштерди кылганыңардын сыйы катары берди.
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• المودة التي كانت بين المكذبين في الدنيا تنقلب يوم القيامة عداوة وملاعنة.
• أرواح المؤمنين تفتح لها أبواب السماء حتى تَعْرُج إلى الله، وتبتهج بالقرب من ربها والحظوة برضوانه.
Ыймандуулардын рухтарына асман эшиктери ачылып, Аллахка көтөрүлөт, Раббисине жакын болгонуна жана Анын ыраазылыгына киргенине кубанат.
• أرواح المكذبين المعرضين لا تفتح لها أبواب السماء، وإذا ماتوا وصعدت فهي تستأذن فلا يؤذن لها، فهي كما لم تصعد في الدنيا بالإيمان بالله ومعرفته ومحبته، فكذلك لا تصعد بعد الموت، فإن الجزاء من جنس العمل.
Тоң моюн, жалганчылардын рухтарына асман эшиктери ачылбайт. Алар өлгөндө рухтары көтөрүлүп кирүүгө уруксат сурайт, бирок, уруксат берилбейт. Бул дүйнөдө да алар Аллахка ыйман келтирүү, Аны таануу жана сүйүү менен көтөрүлгөн эмес. Ар бир ишке өзүнө жараша жаза каралат.
وَنَادَىٰٓ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَنَّةِ أَصۡحَٰبَ ٱلنَّارِ أَن قَدۡ وَجَدۡنَا مَا وَعَدَنَا رَبُّنَا حَقّٗا فَهَلۡ وَجَدتُّم مَّا وَعَدَ رَبُّكُمۡ حَقّٗاۖ قَالُواْ نَعَمۡۚ فَأَذَّنَ مُؤَذِّنُۢ بَيۡنَهُمۡ أَن لَّعۡنَةُ ٱللَّهِ عَلَى ٱلظَّٰلِمِينَ
Баары өздөрүнө ылайык убада кылынган жайларына киргенден кийин, бейишке киргендер тозокко киргендерге: "Биз Рааббибиз бизге убада кылган бейишке чындап жолуктук жана ага кирдик. Эй, каапырлар, силер да Аллах силерге убада кылган тозокко кирдиңерби?" деп үн салышат. Каапырлар: "Бизге убада кылынган тозокко чындап кирдик" дешет. Ошондо: Аллах залымдарды ырайымынан куусун" деген үн угулат. Дүйнө жашоосунда аларга ырайым эшиги ачылган эле, бирок алар андан баш тартышткан.
Esegesi in lingua araba:
ٱلَّذِينَ يَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ وَيَبۡغُونَهَا عِوَجٗا وَهُم بِٱلۡأٓخِرَةِ كَٰفِرُونَ
Ал залымдар өздөрү Аллахтын жолуна баш тарткан жана башкаларды да баш тартууга алып келишкен, чындыктын жолу адамдар ага түшпөй турган татаал болуусун каалап, үмүт кылышкан. Алар акыретке ишенишкен эмес жана даярданышкан да эмес.
Esegesi in lingua araba:
وَبَيۡنَهُمَا حِجَابٞۚ وَعَلَى ٱلۡأَعۡرَافِ رِجَالٞ يَعۡرِفُونَ كُلَّۢا بِسِيمَىٰهُمۡۚ وَنَادَوۡاْ أَصۡحَٰبَ ٱلۡجَنَّةِ أَن سَلَٰمٌ عَلَيۡكُمۡۚ لَمۡ يَدۡخُلُوهَا وَهُمۡ يَطۡمَعُونَ
Бул эки топтун ортосунда, б.а.бейишке кирүүчүлөр менен тозокко кирүүчүлөрдүн ортосунда бийик орунда "Аьраф" деп аталган тосмо бар. Бул бийик тосмодо жакшылык иштери менен күнөөлөрү бирдей болуп калган адамдар топтолот. Алар бейишке кирүүчүлөрдү жүздөрүнүн актыгы сыяктуу белгилеринен, ал эми тозокко кирүүчүлөрдү жүздөрүнүн каралыгы сыяктуу белгилеринен таанып билишет. Бул жердеги адамдар бейишке кире турган адамдарга урмат көрсөтүп: "Силерге тынчтык болсун" деп салам айтышат. Алар бул учурда бейишке кире элек, бирок бейишке кирүүгө Аллахтын ырайымын күтүп турган болушат.
Esegesi in lingua araba:
۞ وَإِذَا صُرِفَتۡ أَبۡصَٰرُهُمۡ تِلۡقَآءَ أَصۡحَٰبِ ٱلنَّارِ قَالُواْ رَبَّنَا لَا تَجۡعَلۡنَا مَعَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلظَّٰلِمِينَ
Эгер Аьрафта тургандар тозокко кирүүчүлөргө көзү бурулуп, алардын катуу азапка дуушар болушканын көрүшсө, Аллахка кайрылып: "Оо, Раббибиз, Сага каапырлык жана ширк кылган залым коом менен бирге кылба" деп дуба кылышат.
Esegesi in lingua araba:
وَنَادَىٰٓ أَصۡحَٰبُ ٱلۡأَعۡرَافِ رِجَالٗا يَعۡرِفُونَهُم بِسِيمَىٰهُمۡ قَالُواْ مَآ أَغۡنَىٰ عَنكُمۡ جَمۡعُكُمۡ وَمَا كُنتُمۡ تَسۡتَكۡبِرُونَ
Аьрафта турган ададмар тозокко кире турган адамдарыд аларды чочулаган көздөрүнөн, карарган жүздөрүнөн таанып, аларга: "Силерге мал-мүлкүңөрдүн жана саныңардын көптүгү менен мактанганыңар жана чындык жолдон текеберленип, менменсинип баш тартканыңар пайда бербедиби?" дешет.
Esegesi in lingua araba:
أَهَٰٓؤُلَآءِ ٱلَّذِينَ أَقۡسَمۡتُمۡ لَا يَنَالُهُمُ ٱللَّهُ بِرَحۡمَةٍۚ ٱدۡخُلُواْ ٱلۡجَنَّةَ لَا خَوۡفٌ عَلَيۡكُمۡ وَلَآ أَنتُمۡ تَحۡزَنُونَ
Анан: "Силер: "Аллах аларды ырайымына албайт" деген ададмар ушуларбы?" дешет (бейишке кирүүчүлөрдү көрсөтүп). Анан Аллах Таала ыймандууларган: "Оо, ыймандуулар, бейишке киргиле, силерге келечекте эч коркунуч болбойт жана дүйнө насибиңерде кылган ишиңер үчүн өкүнбөйсүңөр, анткени, түбөлүктүү жакшылкка кирдиңер" дейт.
Esegesi in lingua araba:
وَنَادَىٰٓ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِ أَصۡحَٰبَ ٱلۡجَنَّةِ أَنۡ أَفِيضُواْ عَلَيۡنَا مِنَ ٱلۡمَآءِ أَوۡ مِمَّا رَزَقَكُمُ ٱللَّهُۚ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ حَرَّمَهُمَا عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ
Тозокко кирүүчүлөр бейишке кирүүчүлөрдөн жалынып: "Эй, бейишке кирүүчүлөр, бизге суу жана Аллах силерге ырыскы кылып берген тамактардан бергиле" деп суранышат. Бейишке кирүүчүлөр: "Аллах Таала бул нерселерди каапыр болгону себептүү каапырларга арам кылган, Аллах арам кылган нерсени биз бере албайбыз" дешет.
Esegesi in lingua araba:
ٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ دِينَهُمۡ لَهۡوٗا وَلَعِبٗا وَغَرَّتۡهُمُ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَاۚ فَٱلۡيَوۡمَ نَنسَىٰهُمۡ كَمَا نَسُواْ لِقَآءَ يَوۡمِهِمۡ هَٰذَا وَمَا كَانُواْ بِـَٔايَٰتِنَا يَجۡحَدُونَ
Ал каапырлар диндерин оюн, тамаша кылышкан, аларды дүйнө жашоосу кооздук ырахаты менен алдап койгон. Алар бул дүйнөдө кыямат күнүндөгү жолугууну унутуп, ага эч аракет кылышпай, даярданышпай, Аллахтын ачык далил-белгилерин танып, анын чындык экенин билип туруп четке кагышканы үчүн, кыямат күнү Аллах аларды азап үстүнө калтырып унутуп коёт.
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• عدم الإيمان بالبعث سبب مباشر للإقبال على الشهوات.
• يتيقن الناس يوم القيامة تحقق وعد الله لأهل طاعته، وتحقق وعيده للكافرين.
Кыямат күнү адамдар Аллах Тааланын баш ийгендер бейишке, каапырлар тозокко кирет деген убадысы акыйкат экенине чын жүрөгүнөн ишенишет
• الناس يوم القيامة فريقان: فريق في الجنة وفريق في النار، وبينهما فريق في مكان وسط لتساوي حسناتهم وسيئاتهم، ومصيرهم إلى الجنة.
кыямат күнү адамдар эки топко бөлүнөт: бир топ бейиште, бир топ тозокто. Бул экөөнүн ортосунда жакшы иштери менен күнөө иштери бирлей болуп калган адамдар турат, алардын барар жери бейиш болот
وَلَقَدۡ جِئۡنَٰهُم بِكِتَٰبٖ فَصَّلۡنَٰهُ عَلَىٰ عِلۡمٍ هُدٗى وَرَحۡمَةٗ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
Акыйкатта, Биз силерге Мухаммадга (ага Аллахтын тынчтыгы, саламаттыгы жана мактоо дубасы болсун) түшүрүлгөн Куранды алып келдик. Ал - Куран, ыймандууларды чындыкка жана туура жолго баштоочу жана аларга дүйнө менен акыреттин жакшылыктарын билдирүүчү ырайым.
Esegesi in lingua araba:
هَلۡ يَنظُرُونَ إِلَّا تَأۡوِيلَهُۥۚ يَوۡمَ يَأۡتِي تَأۡوِيلُهُۥ يَقُولُ ٱلَّذِينَ نَسُوهُ مِن قَبۡلُ قَدۡ جَآءَتۡ رُسُلُ رَبِّنَا بِٱلۡحَقِّ فَهَل لَّنَا مِن شُفَعَآءَ فَيَشۡفَعُواْ لَنَآ أَوۡ نُرَدُّ فَنَعۡمَلَ غَيۡرَ ٱلَّذِي كُنَّا نَعۡمَلُۚ قَدۡ خَسِرُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ وَضَلَّ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ
Каапырлар аларга акыретте иштерине жараша бериле турган катуу азап тууралуу кабардын ишке ашуусун күтүшөт. Аларга кабары берилген азап жана ыймандууларга кабары берилген сый бериле турган убак келгенде, дүйнөдө Куранды унутуп, андагы буйруктарды аткарбагандар минтип арман кылышат: "Рабибиздин элчилери Аллахтан экенине эч шеги жок, кемчиликсиз чындыкты алып келишкен экен. Эми бизди колдоп, азаптан сактап калууга Аллахка ортомчу боло турган колдоочу болсо кана. Же дүйнө жашоосуна кайра кайтып, мурда аткарган жаман иштерибиздин ордуна жакшы иштерди кылып келсек кана". Катуу азапка туш болоруна ишенбей, каапырлар өздөрүн зыянга учуратып алышты. Ошондой эле алар ибадат кылган жалган "кудайлары" аларга эч пайдасын тийгизбей жок болуп кетти.
Esegesi in lingua araba:
إِنَّ رَبَّكُمُ ٱللَّهُ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِۖ يُغۡشِي ٱلَّيۡلَ ٱلنَّهَارَ يَطۡلُبُهُۥ حَثِيثٗا وَٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَ وَٱلنُّجُومَ مُسَخَّرَٰتِۭ بِأَمۡرِهِۦٓۗ أَلَا لَهُ ٱلۡخَلۡقُ وَٱلۡأَمۡرُۗ تَبَارَكَ ٱللَّهُ رَبُّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Оо, адамдар, акыйкатта силердин Раббиңер ал - мурда эч окшошу болбогон жерди алты күндө жараткан Аллах. Андан кийин өзүнүн улуулугуна ылайык биздин акылыбыз жетпеген көтөрүлүү менен Аршына көтөрүлдү. Ал түндүн караңгылыгын күндүздүн жарыгы менен, күндүздүн жарыгын түндүн караңгылыгы менен кетирет. Алар бири-биринин артынан ылдам кечикпестен кууп жүрөт да, бири кеткенде, экинчиси келет. Ал Өзүнө моюн сунган күндү, айды жана жылдыздарды жаратты. Билип алгыла, жаратуу бир гана Аллахка таандык, андан башка жаратуучу барбы?! Иштин баары Ага таандык, Анын жакшылыгы улуу, жакшылык кылуусу көп, улуу жана толук деген сыпаттар менен сыпатталган, ааламдардын Раббиси.
Esegesi in lingua araba:
ٱدۡعُواْ رَبَّكُمۡ تَضَرُّعٗا وَخُفۡيَةًۚ إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُعۡتَدِينَ
Оо, ыймандуулар, Раббиңерге кичи пейилдик менен берилип купуя, жашыруун дуба кылгыла. Көрсөтүү үчүн эмес, чын ыклас менен Кемчиликсиз Аллахка эч нерсени шерик кылбай дуба кылгыла. Акыйкатта Ал дубада чектен чыгуучуларды жакшы көрбөйт, дубадагы чектен чыгуунун эң жаманы бутпарастар сыяктуу Ага кошуп башка нерселерге дуба кылуу.
Esegesi in lingua araba:
وَلَا تُفۡسِدُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ بَعۡدَ إِصۡلَٰحِهَا وَٱدۡعُوهُ خَوۡفٗا وَطَمَعًاۚ إِنَّ رَحۡمَتَ ٱللَّهِ قَرِيبٞ مِّنَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
Аллах элчилерин жиберип жер бетиндегилерди бир Өзүнө баш ийдирип оңдогондон кийин, кайра күнөөгө берилип аны бузбагыла. Азабынан коркконуңарды билдирип, сооп-сыйына жетүүгө үмүт кылып Аллахка дуба кылгыла. Акыйкатта Аллахтын ырайымы жакшылык кылуучуларга жакын, ушулардан болгула.
Esegesi in lingua araba:
وَهُوَ ٱلَّذِي يُرۡسِلُ ٱلرِّيَٰحَ بُشۡرَۢا بَيۡنَ يَدَيۡ رَحۡمَتِهِۦۖ حَتَّىٰٓ إِذَآ أَقَلَّتۡ سَحَابٗا ثِقَالٗا سُقۡنَٰهُ لِبَلَدٖ مَّيِّتٖ فَأَنزَلۡنَا بِهِ ٱلۡمَآءَ فَأَخۡرَجۡنَا بِهِۦ مِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِۚ كَذَٰلِكَ نُخۡرِجُ ٱلۡمَوۡتَىٰ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ
Жамгырдын жакшы кабарын алып келүүчү шамалдарды Аллах жиберет. Шамал сууга толгон оор булуттарды алып келгенде аларды кургакчылык болгон жайларга жаадырып, анын суусу менен түрдүү мөмолөрдү чыгарабыз. мына ушул мөмөлөр өнүп чыккан сыяктуу кыяматта өлүктөр да кабырларынан тирилип чыгышат. Эй, адамдар, Аллахтын кудуретин, жоктон бар кылуучулугун жана өлүктөрдү тирилтүүгө кадыр экенин эстйт го деген үмүттө ушундай иштерди кылабыз.
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• القرآن الكريم كتاب هداية فيه تفصيل ما تحتاج إليه البشرية، رحمة من الله وهداية لمن أقبل عليه بقلب صادق.
Касиеттүү Куран туура жолго баштоочу китеп, анда адам баласы муктаж болчу нерсенин баары бар. Бул, чын жүрөгүнөн ага берилген адамдар үчүн Аллахтын ырайымы жана туура жолу.
• خلق الله السماوات والأرض في ستة أيام لحكمة أرادها سبحانه، ولو شاء لقال لها: كوني فكانت.
Аллах асман-жерди өзү каалаган даанышмандыгы менен алты күндө жаратты, эгер кааласа, ага "бол" деп айтса, болуп калмак.
• يتعين على المؤمنين دعاء الله تعالى بكل خشوع وتضرع حتى يستجيب لهم بفضله.
وَٱلۡبَلَدُ ٱلطَّيِّبُ يَخۡرُجُ نَبَاتُهُۥ بِإِذۡنِ رَبِّهِۦۖ وَٱلَّذِي خَبُثَ لَا يَخۡرُجُ إِلَّا نَكِدٗاۚ كَذَٰلِكَ نُصَرِّفُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَشۡكُرُونَ
Таза топурактуу жерде, Аллахтын уруксаты менен, өсүмдүк кооз,жетиле өсүп чыгат. Ошол сыяктуу эле ыймандуу адам насаатты угуп, андан пайдаланып, жакшы иштерди аткарат. Ал эми шор каптаган таштак жерге өсүмдүк кыйынчылык менен чыгып, көрксүз болот. Ошол сыяктуу каапыр адам насааттан пайда албайт, ага пайдасын тийгизүүчү жакшы иши да жок. Раббисине баш ийип, Ага каапырлык кылбай, Анын жакшылыктарына шүгүр кылган адамдарга чындыкты бекемдөө үчүн ушундай түрдүү далилдерди көрсөтөбүз.
Esegesi in lingua araba:
لَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا نُوحًا إِلَىٰ قَوۡمِهِۦ فَقَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥٓ إِنِّيٓ أَخَافُ عَلَيۡكُمۡ عَذَابَ يَوۡمٍ عَظِيمٖ
Бир Аллахка ибадат кылып, андан башкасын таштоого үндөө үчүн Нухту коомуна элчи кылдык. Нух коомуна: "Эй, коомум, Аллахка жалгыз Өзүнө сыйынгыла, силерге Андан башка ибадат кылууга татыктуу жок.Эй, коомум, каапырлык кылып жүрүп, кыямат күнү азапка кабылып каласыңар го деп корком.
Esegesi in lingua araba:
قَالَ يَٰقَوۡمِ لَيۡسَ بِي ضَلَٰلَةٞ وَلَٰكِنِّي رَسُولٞ مِّن رَّبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Нух пайгамбар коомунун аттуу-баштууларына: "Мен силер ойлогондой адашуучу эмесмин, мен Раббимдин туура жолундамын. Силерге менин, силердин жана бүт ааламдардын Раббиси Аллах тарабынан жиберилген элчимин" - деди.
Esegesi in lingua araba:
أُبَلِّغُكُمۡ رِسَٰلَٰتِ رَبِّي وَأَنصَحُ لَكُمۡ وَأَعۡلَمُ مِنَ ٱللَّهِ مَا لَا تَعۡلَمُونَ
Берилген аян кабар аркылуу Аллах мени жиберген динди силерге жеткиремин. Аллахтын буйруктарын аткаруу аркылуу сооп-сыйга жетүүгө кызыктырып силерге жакшылык каалаймын. Тыюу салынган иштерге берилүү аркылуу азапка дуушар болуп калууңардан эскертемин. Аллахтан Анын аян кабары аркылуу силер билбеген нерсени билип турам.
Esegesi in lingua araba:
أَوَعَجِبۡتُمۡ أَن جَآءَكُمۡ ذِكۡرٞ مِّن رَّبِّكُمۡ عَلَىٰ رَجُلٖ مِّنكُمۡ لِيُنذِرَكُمۡ وَلِتَتَّقُواْ وَلَعَلَّكُمۡ تُرۡحَمُونَ
Раббиңердин аян кабары жана насаат эскертүүсү силердин араңардагы өзүңөргө тааныш адамдын тили аркылуу келгенине таң калууңар күчөдүбү?! Ал силердин араңарда өсүп чоңойгон, өзүңөрдүн жынсыңардан, жалган сүйлөбөгөн, адашкан да эмес. Ал, силер жалган айтып, күнөөкөр болгонуңарда Аллахтын азабын эскертип силерди коркутуу жана Аллахтын буйругун аткарып, тыюусунан тыйылып такыба болууңар үчүн ошондой эле Ага ыйман келтирип Анын ырайымына ээ болууңарды үмүт кылып келген.
Esegesi in lingua araba:
فَكَذَّبُوهُ فَأَنجَيۡنَٰهُ وَٱلَّذِينَ مَعَهُۥ فِي ٱلۡفُلۡكِ وَأَغۡرَقۡنَا ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَآۚ إِنَّهُمۡ كَانُواْ قَوۡمًا عَمِينَ
Коому аны жалганга чыгарып, ыйман келтиришпеди, каапырлыктарын уланта беришти. Ошондо аларды кыйратууну суранып Аллахка дуба кылды. Аны жана аны менен бирге ыйман келтирген адамдарды кемеге чыгарып топон суудан сактап калдык. Биздин аяттарыбызды жалган деп, ошол оюнан кайтпаган каапырларды топон сууга чөктүрүп азаптадык. Акыйкатта алардын жүрөгү чындыкты көрбөгөн сокур эле.
Esegesi in lingua araba:
۞ وَإِلَىٰ عَادٍ أَخَاهُمۡ هُودٗاۚ قَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥٓۚ أَفَلَا تَتَّقُونَ
Аад элине өздөрүнүн арасынан Худду (ага Аллахтын тынчтыгы болсун) пайгамбар кылып жибердик. Ал: "Эй, коомум, Аллахтын Өзүнө гана ибадат кылгыла, силерге Андан башка ибадатка татыктуу жок. Анын азабынан аман калууңар үчүн буйруктарын аткарып, тыюуларынан тыйылып, такыба болбойсуңарбы?!" - деди.
Esegesi in lingua araba:
قَالَ ٱلۡمَلَأُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِن قَوۡمِهِۦٓ إِنَّا لَنَرَىٰكَ فِي سَفَاهَةٖ وَإِنَّا لَنَظُنُّكَ مِنَ ٱلۡكَٰذِبِينَ
Коомундагы Аллахка каапыр болуп, Анын элчисин жалганга чыгарган аттуу-баштуулары: "Эй, Худ, бизди бут-айкелдерге ибадат кылууну таштап, жалгыз Аллахка ибадат кылууга үндөгөнүңдөн сенин кем акыл, келесоолугуңду билип жатабыз. Өзүңдү пайгамбар деп эсептегениң анык жалганчылык экенине бекем ишенебиз" - дешти.
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• الأرض الطيبة مثال للقلوب الطيبة حين ينزل عليها الوحي الذي هو مادة الحياة، وكما أن الغيث مادة الحياة، فإن القلوب الطيبة حين يجيئها الوحي، تقبله وتعلمه وتنبت بحسب طيب أصلها، وحسن عنصرها، والعكس.
Жашоонун негизи болгон аян кабар түшкөндө аны кабыл кылган таза жүрөк, тирүүлүктүн негизи болгон жамгыр жааганда аны кабыл кылган жумшак топурактуу жакшы жерге окшош. Таза жүрөк ага аян кабар айтылганда кабыл кылып, аны үйрөнөт жана анын таза негизи менен тарбияланып өсөт. Ал эми таза эмес жүрөк, мунун тескерисинче болот.
• الأنبياء والمرسلون يشفقون على الخلق أعظم من شفقة آبائهم وأمهاتهم.
• من سُنَّة الله إرسال كل رسول من قومه وبلسانهم؛ تأليفًا لقلوب الذين لم تفسد فطرتهم، وتيسيرًا على البشر.
Ар бир элге алардын өздөрүнөн, ошолордун тилинде сүйлөгөн адамды элчи кылып жиберүү Аллахтын сүннөт жолу. Адам баласына жеңил болуусу жана таза ишеними бузулбаган жүрөктөргө ыңгайлуу болуусу үчүн ушундай кылат.
أَوَعَجِبۡتُمۡ أَن جَآءَكُمۡ ذِكۡرٞ مِّن رَّبِّكُمۡ عَلَىٰ رَجُلٖ مِّنكُمۡ لِيُنذِرَكُمۡۚ وَٱذۡكُرُوٓاْ إِذۡ جَعَلَكُمۡ خُلَفَآءَ مِنۢ بَعۡدِ قَوۡمِ نُوحٖ وَزَادَكُمۡ فِي ٱلۡخَلۡقِ بَصۜۡطَةٗۖ فَٱذۡكُرُوٓاْ ءَالَآءَ ٱللَّهِ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ
Раббиңердин аян кабары жана насаат эскертүүсү силердин жынсыңардагы адамдын, периште же жин жынсынан эмес,тили аркылуу келгенине таң калууңар күчөдүбү?! Силерди жерге жайгаштырып койгонуна жана каапырлыктары үчүн Аллах кыйратып жок кылган Нухтун коомуна орун басар кылганы үчүн Аллахка мактоо айтып, шүгүр кылгыла. Силерге олбурлуу дене, чоң күч-кубат бергенине шүгүр кылгыла. Азап-тозоктон кутулууну үмүт кылсаңар, анда Аллахтын силерге берген көп жакшылыктарын эстегиле.
Esegesi in lingua araba:
قَالُوٓاْ أَجِئۡتَنَا لِنَعۡبُدَ ٱللَّهَ وَحۡدَهُۥ وَنَذَرَ مَا كَانَ يَعۡبُدُ ءَابَآؤُنَا فَأۡتِنَا بِمَا تَعِدُنَآ إِن كُنتَ مِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ
Коому Худга кайрылып: "Эй, Худ, бизди ата-бабаларыбыз ибадат кылып келген бут-айкелдерди таштап, жалгыз Аллахка ибадат кылууга буйруйсуңбу?! Айткандарың чын болсо, анда бизге убада кылып жаткан азабыңды алып келе бер" - дешти.
Esegesi in lingua araba:
قَالَ قَدۡ وَقَعَ عَلَيۡكُم مِّن رَّبِّكُمۡ رِجۡسٞ وَغَضَبٌۖ أَتُجَٰدِلُونَنِي فِيٓ أَسۡمَآءٖ سَمَّيۡتُمُوهَآ أَنتُمۡ وَءَابَآؤُكُم مَّا نَزَّلَ ٱللَّهُ بِهَا مِن سُلۡطَٰنٖۚ فَٱنتَظِرُوٓاْ إِنِّي مَعَكُم مِّنَ ٱلۡمُنتَظِرِينَ
Худ аларга жооп кылып: "Чынында, Аллахтын азабын жана каарын талап кылдыңар, мунун силерге келерине эч шек жок. Атаңар да, силер да "кудай" деп атап алган, чындыкка дал келбеген бут-айкелдер тууралуу мени менен талашасыңарбы?! Аллах алардын "кудай" экенине далил боло турган далилди түшүргөн эмес. Өзүңөр батыраак жиберүүсүн Аллахтан талап кылган азапты күткүлө, мен да аны силер менен бирге күтөм, ал жакында болот.
Esegesi in lingua araba:
فَأَنجَيۡنَٰهُ وَٱلَّذِينَ مَعَهُۥ بِرَحۡمَةٖ مِّنَّا وَقَطَعۡنَا دَابِرَ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَاۖ وَمَا كَانُواْ مُؤۡمِنِينَ
Худду жана аны менен бирге болгон ыймандууларга ырайым кылып, азаптан сактап калдык. Ал эми Биздин аяттарыбызды жалганга чыгарып, ыйман келтиришпей, жалганчы болгондорду кыйратып жок кылдык, алар ушундай азапка ылайык болчу.
Esegesi in lingua araba:
وَإِلَىٰ ثَمُودَ أَخَاهُمۡ صَٰلِحٗاۚ قَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥۖ قَدۡ جَآءَتۡكُم بَيِّنَةٞ مِّن رَّبِّكُمۡۖ هَٰذِهِۦ نَاقَةُ ٱللَّهِ لَكُمۡ ءَايَةٗۖ فَذَرُوهَا تَأۡكُلۡ فِيٓ أَرۡضِ ٱللَّهِۖ وَلَا تَمَسُّوهَا بِسُوٓءٖ فَيَأۡخُذَكُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
Самуд коомуна өздөрүнүн ичинен Салихти пайгамбар кылдык. Ал аларды Аллахты жалгыз деп билүүгө жана Ага ибадат кылууга чакырды. Салих коомуна кайрылып: "Аллахка Өзүнө гана ибадат кылгыла, силерге Андан башка ибадатка татыктуу жок. Менин пайгамбарлыгымдын чындык экенине ачык-айкын далил болуучу белги келди. Ал ташты жарып чыккан төө. Анын суу иче турган белгилүү убактысы бар, силер да сууну өзүңөргө тиешелүү убакта алгыла. Ага тийбегиле, Аллахтын жеринде оттоп жүрө берсин, анын силерге зыяны жок. Силер да ага зыян тийгизбегиле. Эгер ага зыян тийгизсеңер, ошол себептүү азапка кириптер болосуңар.
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• ينبغي التّحلّي بالصبر في الدعوة إلى الله تأسيًا بالأنبياء عليهم السلام.
• من أولويات الدعوة إلى الله الدعوة إلى عبادة الله وحده لا شريك له، ورفض الإشراك به ونبذه.
Аллахка даават кылуунун эң маанилүүсү - Эч шериги жок жалгыз Аллахка гана ибадат кылууга чакыруу жана ширктен кайтаруу.
• الاغترار بالقوة المادية والجسدية يصرف صاحبها عن الاستجابة لأوامر الله ونواهيه.
Материалдык жана физикалык күч-кубатка ишенип, ага таянуу адамды - Аллахтын буйругун аткарып, тыйган күнөөдөн тыйылуусуна жолтоо болот.
وَٱذۡكُرُوٓاْ إِذۡ جَعَلَكُمۡ خُلَفَآءَ مِنۢ بَعۡدِ عَادٖ وَبَوَّأَكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ تَتَّخِذُونَ مِن سُهُولِهَا قُصُورٗا وَتَنۡحِتُونَ ٱلۡجِبَالَ بُيُوتٗاۖ فَٱذۡكُرُوٓاْ ءَالَآءَ ٱللَّهِ وَلَا تَعۡثَوۡاْ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُفۡسِدِينَ
Силерди Аад коомунун артынан алып келгендеги Аллахтын жакшылыктарын эстегиле. Жалганчылыгы жана каапырлыгы чектен чыккан Аад коому кыйратылгандан кийин силерди жерге жайгаштырып, анда орун-очок алдыңар, издегениңерди таптыңар. Силер эми жердин тегиз бетине ак сарайларды саласыңар, үй жасоо үчүн тоолорду кесесиңер. Аллахка шүгүр кылуу үчүн Анын жакшылыктарын эстегиле. Жер бетинде бузукулук кылып жүрүүнү таштагыла. Бузкулукту таштоо - Аллахка каапырлык кылууну жана күнөөлөрдү таштоо аркылуу болот.
Esegesi in lingua araba:
قَالَ ٱلۡمَلَأُ ٱلَّذِينَ ٱسۡتَكۡبَرُواْ مِن قَوۡمِهِۦ لِلَّذِينَ ٱسۡتُضۡعِفُواْ لِمَنۡ ءَامَنَ مِنۡهُمۡ أَتَعۡلَمُونَ أَنَّ صَٰلِحٗا مُّرۡسَلٞ مِّن رَّبِّهِۦۚ قَالُوٓاْ إِنَّا بِمَآ أُرۡسِلَ بِهِۦ مُؤۡمِنُونَ
Коомундагы текеберленген байлары жана башчылары ыйман келтирген жарды-жармачтарды (шылдыңдап): "Эй, ыймандуулар, силер, Салих чын эле Аллахтын пайгамбары деп ишенесиңерби? - дешет. Кедей ыймандуулар аларга жооп кылып: "Биз Салих алып келген нерсеге ишенүүчү, тастыктоочу, баш ийүүчү жана анын шариятын аткаруучубуз" - дешти.
Esegesi in lingua araba:
فَعَقَرُواْ ٱلنَّاقَةَ وَعَتَوۡاْ عَنۡ أَمۡرِ رَبِّهِمۡ وَقَالُواْ يَٰصَٰلِحُ ٱئۡتِنَا بِمَا تَعِدُنَآ إِن كُنتَ مِنَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
Анан Аллахтын буйругун аткарууга текеберлик кылып, зыян тийгизбегиле деп буйруган төөнү союп салышты да, Салих аларга убада кылган азапка ишенбей, шылдыңдап: "Эй, Салих, эгер чындап эле Аллахтын элчилеринен болсоң, бизге айтып жүргөн катуу азабыңды алып кел" - дешти.
Esegesi in lingua araba:
فَتَوَلَّىٰ عَنۡهُمۡ وَقَالَ يَٰقَوۡمِ لَقَدۡ أَبۡلَغۡتُكُمۡ رِسَالَةَ رَبِّي وَنَصَحۡتُ لَكُمۡ وَلَٰكِن لَّا تُحِبُّونَ ٱلنَّٰصِحِينَ
Салих, коому аны кабыл кылуусунан үмүтүн үзгөндөн кийин, алардан тескери бурулуп: "Эй, коомум, Аллах мага силерге жеткирүүну буйруган нерсени жеткирдим, силерди коркутуп жана кызыктырып насаат айттым, бирок, силер жакшылыкка жакындатып, жамандыктан алыстатууга кызыкдар болгон насаат айтуучуларды жактырбадыңар" - деди.
Esegesi in lingua araba:
وَلُوطًا إِذۡ قَالَ لِقَوۡمِهِۦٓ أَتَأۡتُونَ ٱلۡفَٰحِشَةَ مَا سَبَقَكُم بِهَا مِنۡ أَحَدٖ مِّنَ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Өзүнүн коомуна жийиркенип: "Эркекти эркек эңсеген эң жаман жийиркеничтүү ишти кыласыңарбы?! Бул ишти силер баштап жатасыңар, силерге чейин мындай ишке эч ким барган эмес" - деген Лут пайгамбарды да эстегин.
Esegesi in lingua araba:
إِنَّكُمۡ لَتَأۡتُونَ ٱلرِّجَالَ شَهۡوَةٗ مِّن دُونِ ٱلنِّسَآءِۚ بَلۡ أَنتُمۡ قَوۡمٞ مُّسۡرِفُونَ
Кумарыңарды кандырууга ылайык жаратылган аялдарды карабай, эркектер менен кумар кандырууну каалайсынарбы. Бул кылыгыңар акылга да сыйбайт, адамдын таза табиятына да туура келбейт. Силер адамдык сапаттан чыгып жана адамдын акылы менен табияты талап кылган нерсени бузуп, Аллах чектенген чегинен чыгып кеттиңер!
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• الاستكبار يتولد غالبًا من كثرة المال والجاه، وقلة المال والجاه تحمل على الإيمان والتصديق والانقياد غالبًا.
Көбүнчө адамды байлыгы менен мансабы текеберликке түртөт. Ал эми кедейлик жана мансаптын жоктугу адамды ыйманга, ишенимге жана баш ийүүгө алып барат.
• جواز البناء الرفيع كالقصور ونحوها؛ لأن من آثار النعمة: البناء الحسن مع شكر المنعم.
Бийик, жакшы үйлөрдү салууга болот, анткени, жакшы үйлөрдү салуу жана жакшылыкты берүүчүгө шүгүр кылуу - жакшылыктын бир көрүнүшү.
• الغالب في دعوة الأنبياء أن يبادر الضعفاء والفقراء إلى الإصغاء لكلمة الحق التي جاؤوا بها، وأما السادة والزعماء فيتمردون ويستعلون عليها.
Пайгамбарлардын чакырыгында, көбүнчө, алсыз, кедей-кембагалдар алар алып келген чындык сөздү угууга шашылышат. Ал эми башчы, чоңдору болсо, моюн сунбайт жана текеберленет.
وَمَا كَانَ جَوَابَ قَوۡمِهِۦٓ إِلَّآ أَن قَالُوٓاْ أَخۡرِجُوهُم مِّن قَرۡيَتِكُمۡۖ إِنَّهُمۡ أُنَاسٞ يَتَطَهَّرُونَ
Бузукулукка берилген адамдар чындыктан баш тартып, бул кайтарууга минтип жооп беришти: "Лутту жана ага ишенгендерди айылдан чыгарып салгыла! Алар биз кылып жаткан ишке барышпайт экен, мындайлар менен чогуу жашоо бизге ылайык эмес".
Esegesi in lingua araba:
وَأَمۡطَرۡنَا عَلَيۡهِم مَّطَرٗاۖ فَٱنظُرۡ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُجۡرِمِينَ
Алардын үстүнө ысык ылайдан катуу жамгыр жаадырдык, айылды болсо, астын-үстүн кылдык. Оо, элчи, Лут пайгамбардын күнөөкөр коомунун акыбети кандай болгонуна ой жүгүрт, акыйкатта, алардын акыбети кыйроо жана түбөлүк азап болду.
Esegesi in lingua araba:
وَإِلَىٰ مَدۡيَنَ أَخَاهُمۡ شُعَيۡبٗاۚ قَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥۖ قَدۡ جَآءَتۡكُم بَيِّنَةٞ مِّن رَّبِّكُمۡۖ فَأَوۡفُواْ ٱلۡكَيۡلَ وَٱلۡمِيزَانَ وَلَا تَبۡخَسُواْ ٱلنَّاسَ أَشۡيَآءَهُمۡ وَلَا تُفۡسِدُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ بَعۡدَ إِصۡلَٰحِهَاۚ ذَٰلِكُمۡ خَيۡرٞ لَّكُمۡ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
Чынында Биз Мадиян элине өздөрүнөн Шуайбды пайгамбар кылдык. Ал коомуна кайрылып: "Эй, коомум, жалгыз Аллахка ибадат кылгыла, Андан башка ибадат кылууга татыктуу жок. Силерге, Мен Рабимден алып келген диндин чындык экенине далил болчу ачык-айкын белгилер келди. Өлчөөнү жана таразада тартууну так кылып, адамдардын акысын жебегиле. буюмдарынын айыбы менен адамдардын баасын түшүрбөгүлө. Мурда пайгамбарларды жиберүү аркылуу оңдогон жер бетинде кайра бузукулукту таратпагыла. Ушул айтылгандар эгер ыйман келтирсеңер силер үчүн пайдалуу жана жакшы. Анткени, Аллахтын тыюусуна баш ийип күнөөну таштайсыңар жана Анын буйругун аткаруу менен Ага жакындайсыңар.
Esegesi in lingua araba:
وَلَا تَقۡعُدُواْ بِكُلِّ صِرَٰطٖ تُوعِدُونَ وَتَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ مَنۡ ءَامَنَ بِهِۦ وَتَبۡغُونَهَا عِوَجٗاۚ وَٱذۡكُرُوٓاْ إِذۡ كُنتُمۡ قَلِيلٗا فَكَثَّرَكُمۡۖ وَٱنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُفۡسِدِينَ
Малын тоноо, динге кирүүнү каалаган адамдарды Аллахтын дининен тосуу, адамдар ага кирбесин үчүн динди бурмалап көрсөтүү аркылуу ары-бери өткөн адамдарды коркутуп ар кайсы жолдун боюнда турбагыла. Аллахка шүгүр кылуу үчүн Анын жакшылыктарын эстегиле; силердин саныңар аз эле, Ал аны көбөйттү. Силерден мурдагы жер бетинде бузукулук кылып өткөн адамдардын акыбети кандай болгонун ойлоп көргүлө. Алардын акыбети кырап жок болуу менен буткөн.
Esegesi in lingua araba:
وَإِن كَانَ طَآئِفَةٞ مِّنكُمۡ ءَامَنُواْ بِٱلَّذِيٓ أُرۡسِلۡتُ بِهِۦ وَطَآئِفَةٞ لَّمۡ يُؤۡمِنُواْ فَٱصۡبِرُواْ حَتَّىٰ يَحۡكُمَ ٱللَّهُ بَيۡنَنَاۚ وَهُوَ خَيۡرُ ٱلۡحَٰكِمِينَ
Эгер мен Рабимден алып келген нерсеге силердин араңардан бир жамаат ыйман келтирсе, бир жамаат буга ыйман келтирбесе, анда, эй, жалганчылар, Аллах силердин ортоңорду ажыратканча күтүп тургула. Ал эң жакшы ажыратуучу жа эң адилеттүү өкүм чыгаруучу.
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• اللواط فاحشة تدلُّ على انتكاس الفطرة، وناسب أن يكون عقابهم من جنس عملهم فنكس الله عليهم قُراهم.
Бачабаздык адамдагы таза табиятты тескери кыла турган жийиркеничтүү күнөө. Ошон үчүн аларды акыбети күнөөсүнө жараша болуп, Аллах алардын жашоосун тескери каратып, айылын астын-үстүн кылды.
• تقوم دعوة الأنبياء - ومنهم شعيب عليه السلام - على أصلين: تعظيم أمر الله: ويشمل الإقرار بالتوحيد وتصديق النبوة. والشفقة على خلق الله: ويشمل ترك البَخْس وترك الإفساد وكل أنواع الإيذاء.
Баардык пайгамбарлардын, анын ичинде Шуайб пайгамбардын да дааваты, эки ишке негизделген: биринчиси, Аллахтын буйругун аткаруу, бул, Аллахтын жалгыздыгын моюндоону жана пайгамбарлыкка ишенүүнү ичине камтыйт. Экинчиси, жаратылгандарга боорукерлик кылуу, бул, кемсинтүүнү таштоону, бузукулукту таштоону жана бардык зыяндуу иштерди таштоону өз ичине камтыйт.
• الإفساد في الأرض بعد الإصلاح جُرْم اجتماعي في حق الإنسانية؛ لأن صلاح الأرض بالعقيدة والأخلاق فيه خير للجميع، وإفساد الأرض عدوان على الناس.
Жер бети оңолгондон кийин анда кайра бузукулукту таратуу, адам баласына укугун тебелеген коомдук кылмыш болуп эсептелет. Анткени, туура ишеним жана жакшы ахлак менен жер бетин оңдоо коомго жакшылык алып келет, ал эми жерде бузукулук кылуу адамзаттын душманы.
• من أعظم الذنوب وأكبرها وأشدها وأفحشها أخذُ ما لا يحقُّ أخذه شرعًا من الوظائف المالية بالقهر والجبر؛ فإنه غصب وظلم وعسف على الناس وإذاعة للمنكر وعمل به ودوام عليه وإقرار له.
Күнөөлөрдүн эң чоңу, эн жаманы, эң катуусу жана эң зыяндуусу шариятта акысы болбогон бирөөнүн малын мажбур тартып алуу. Анткени, бул адамдарга зомбулук, залымдык жана кысым болот,
۞ قَالَ ٱلۡمَلَأُ ٱلَّذِينَ ٱسۡتَكۡبَرُواْ مِن قَوۡمِهِۦ لَنُخۡرِجَنَّكَ يَٰشُعَيۡبُ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَعَكَ مِن قَرۡيَتِنَآ أَوۡ لَتَعُودُنَّ فِي مِلَّتِنَاۚ قَالَ أَوَلَوۡ كُنَّا كَٰرِهِينَ
Шуайбдын коомундагы текеберленген чоңдору жана башчылары ага: "Эй, Шуайб, биздин динибизге кайра кайткыла, болбосо сени да, сага ишенип ыйман келтиргендерди да айылдан кууп чыгабыз" - дешти. Шуайб аларга таң калып жана алардын айтканын четке кагып: "Силер тутунган диндин жалган экенин билип, аны жаман көрүп турсак, кантип кабылдамак элек?!" - деди.
Esegesi in lingua araba:
قَدِ ٱفۡتَرَيۡنَا عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًا إِنۡ عُدۡنَا فِي مِلَّتِكُم بَعۡدَ إِذۡ نَجَّىٰنَا ٱللَّهُ مِنۡهَاۚ وَمَا يَكُونُ لَنَآ أَن نَّعُودَ فِيهَآ إِلَّآ أَن يَشَآءَ ٱللَّهُ رَبُّنَاۚ وَسِعَ رَبُّنَا كُلَّ شَيۡءٍ عِلۡمًاۚ عَلَى ٱللَّهِ تَوَكَّلۡنَاۚ رَبَّنَا ٱفۡتَحۡ بَيۡنَنَا وَبَيۡنَ قَوۡمِنَا بِٱلۡحَقِّ وَأَنتَ خَيۡرُ ٱلۡفَٰتِحِينَ
"Биз силердин каапырлык жана ширкке негизделген "диниңерге" кайтсак, Аллахка жалганчы болуп калабыз, анткени, Аллах Өзү бизди каапырлык жана ширктен куткарып чыгарган. Силердин жалган ишенимиңерге кайтуу бизге туура да келбейт, ылайык да эмес, бирок, Аллах кааласа гана. Көз карандылыктын баары Аллахтын каалоосунда, Раббибиз илими менен бардык нерсени ороп алган, Ага эч нерсе жашыруун болбойт. Туура жолдон тайдырбай кадамдарыбызды бекем кылуусу жана тозоктун жолунан сактоосу үчүн бир гана Аллахка таянабыз. Оо, Рабби, биз менен каапыр коомубуздун ортосуна Өзүң өкүм чыгар. Көк беттик менен зыян көрсөткөн залымдарга каршы туура жолдо зыян тартып жаткандарга жардам бер.Оо, Рабби, Сен өкүм чыгаруучулардын эң жакшысысың" - деди.
Esegesi in lingua araba:
وَقَالَ ٱلۡمَلَأُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِن قَوۡمِهِۦ لَئِنِ ٱتَّبَعۡتُمۡ شُعَيۡبًا إِنَّكُمۡ إِذٗا لَّخَٰسِرُونَ
Коомундагы Аллахты жалгыз деп билүү дааватына каршы болгон каапырлардын чоңдору жана башчылары Шуайбдан жана анын дининен кайтарып: "Эй, элдер, эгер ата-бабаңардан бери келе жаткан диниңерди таштап, Шуайбдын динине киресеңер, анда кыйрап жок болосуңар" - деп коркутушту.
Esegesi in lingua araba:
فَأَخَذَتۡهُمُ ٱلرَّجۡفَةُ فَأَصۡبَحُواْ فِي دَارِهِمۡ جَٰثِمِينَ
Esegesi in lingua araba:
ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ شُعَيۡبٗا كَأَن لَّمۡ يَغۡنَوۡاْ فِيهَاۚ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ شُعَيۡبٗا كَانُواْ هُمُ ٱلۡخَٰسِرِينَ
Шуайбды жалганга чыгаргандардын баары, ал жерде такыр жашабаган сыяктуу тып-тыйпыл болуп кыйрап жоголду. Шуайбды жалганга чыгаргандар өздөрү зыянга туш болду, анткени алар өздөрүнө, өздөрү ээлик кылгандарга зыян кылып алышты. Ал эми жалганчы каапырлар "кыйрайт" деп ойлогон эл арасындагы ыймандуулар эч кандай зыянга учураган жок.
Esegesi in lingua araba:
فَتَوَلَّىٰ عَنۡهُمۡ وَقَالَ يَٰقَوۡمِ لَقَدۡ أَبۡلَغۡتُكُمۡ رِسَٰلَٰتِ رَبِّي وَنَصَحۡتُ لَكُمۡۖ فَكَيۡفَ ءَاسَىٰ عَلَىٰ قَوۡمٖ كَٰفِرِينَ
Алар кыйрап калгандан кийин Шуайб тескери бурулуп: "Эй, элим, Раббим силерге жеткир деп буйруган нерсени жеткирдим, силерге насаат айттым, насаатымды укпадыңар, мен баштаган жолго баспадыңар. Аллахка каапыр болуп, каапырлыгынан кайтпаган элге эмнеге кайгырмак элем?!" - деди.
Esegesi in lingua araba:
وَمَآ أَرۡسَلۡنَا فِي قَرۡيَةٖ مِّن نَّبِيٍّ إِلَّآ أَخَذۡنَآ أَهۡلَهَا بِٱلۡبَأۡسَآءِ وَٱلضَّرَّآءِ لَعَلَّهُمۡ يَضَّرَّعُونَ
Биз кайсы бир айылга кайсы бир пайгамбарды жиберсек, бирок ал жердин эли аны жалганга чыгарып каапыр болсо, алар каапырлыгын жана текеберлигин таштап, Аллахка баш иеби деген үмүттө, аларды кедейлик, кыйынчылык, оору-сыркоо менен эскертебиз. Ушул эскертүү курайштарга да, бардык каапыр, жалганчыларга тиешелүү Аллахтын сүннөт жолу.
Esegesi in lingua araba:
ثُمَّ بَدَّلۡنَا مَكَانَ ٱلسَّيِّئَةِ ٱلۡحَسَنَةَ حَتَّىٰ عَفَواْ وَّقَالُواْ قَدۡ مَسَّ ءَابَآءَنَا ٱلضَّرَّآءُ وَٱلسَّرَّآءُ فَأَخَذۡنَٰهُم بَغۡتَةٗ وَهُمۡ لَا يَشۡعُرُونَ
Жакырлык, ооруу-сыркоо менен эскерткенден кийин, алардын жашоосун жакшылык, аманчылыкка айландырдык эле алардын саны өсүп, мал-жаны көбөйдү. Ошондо алар: "Биздин башыбызга келип жаткан каатчылык жана токчулук мурдагылардын да башына түшкөн адаттагы эле көрүнүш" - дешти. Этибар алсын деп берилген кыйынчылыкты да, өнөк алсын деп берилген жыргалчылыкты да сезишкен жок. Анан алар бейкапар, даярдыксыз турганда капыстан азапка алдык.
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• من مظاهر إكرام الله لعباده الصالحين أنه فتح لهم أبواب العلم ببيان الحق من الباطل، وبنجاة المؤمنين، وعقاب الكافرين.
Чындык жана жалганды, ыймандуулардын ийгилигин жана каапырлардын акыбетин анык баяндап бергени - Аллахтын саалих пенделерине кылган жакшылыктарынын бири.
وَلَوۡ أَنَّ أَهۡلَ ٱلۡقُرَىٰٓ ءَامَنُواْ وَٱتَّقَوۡاْ لَفَتَحۡنَا عَلَيۡهِم بَرَكَٰتٖ مِّنَ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِ وَلَٰكِن كَذَّبُواْ فَأَخَذۡنَٰهُم بِمَا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ
Эгер Биз элчилерибизди жиберген айылдардын элдери элчилер алып келген динге ишенип, Раббисине такыба болуп, каапырлык жана күнөөнү таштап, Анын буйруктарын аткарышканда, аларга бардык атараптан жакшылык эшиктерин ачып коймокпуз. Бирок, алар ишенишкен да жок, такыба да болушкан жок. Тескерисинче, элчилер алып келген нерсени жалганга чыгарышты. Анан күнөө, катаалары себептүү Биз аларды кокустан азапка туш кылдык.
Esegesi in lingua araba:
أَفَأَمِنُواْ مَكۡرَ ٱللَّهِۚ فَلَا يَأۡمَنُ مَكۡرَ ٱللَّهِ إِلَّا ٱلۡقَوۡمُ ٱلۡخَٰسِرُونَ
Аллахтын аларга берген мүмкүнчүлүктөрүн карагыла, өсүп-өнүгүүсү үчүн аларга күч-кубат, кенен ырыскы берди. Бул айылдардын ишенбөөчү элдери Аллахтын айлакерлигинен жана жашыруун чара көрүүсүнөн кабарсыз беле? Аллахтын айлакерлигинен кыйроочу коом гана кабарсыз калат. Ал эми ийгиликке жетүүчу коом Анын айлакерлигинен коркот, өздөрүнө берилген жакшылыктарга азгырылбайт жана аны сый катары көрүп, ал үчүн шүгүр кылат.
Esegesi in lingua araba:
أَوَلَمۡ يَهۡدِ لِلَّذِينَ يَرِثُونَ ٱلۡأَرۡضَ مِنۢ بَعۡدِ أَهۡلِهَآ أَن لَّوۡ نَشَآءُ أَصَبۡنَٰهُم بِذُنُوبِهِمۡۚ وَنَطۡبَعُ عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ فَهُمۡ لَا يَسۡمَعُونَ
Күнөөлөрүнүн айынан кыйроого учураган мурдагы элдердин ордуна жайгашып, алардын кыйроосунан этибар албай, кайра ошолордун кылган ишин кайталаган адамдарга эгер Аллах кааласа күнөөлөрү себептүү мурдагылар кабылган балээге кабылтып коёру белгилүү эмеспи? Же жүрөктөрүнө мөөр басып, насааттан таасирленбей, эскертүүдөн пайда албай турган кылып коёрун билишпейби?
Esegesi in lingua araba:
تِلۡكَ ٱلۡقُرَىٰ نَقُصُّ عَلَيۡكَ مِنۡ أَنۢبَآئِهَاۚ وَلَقَدۡ جَآءَتۡهُمۡ رُسُلُهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِ فَمَا كَانُواْ لِيُؤۡمِنُواْ بِمَا كَذَّبُواْ مِن قَبۡلُۚ كَذَٰلِكَ يَطۡبَعُ ٱللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِ ٱلۡكَٰفِرِينَ
Оо, пайгамбар, сага мурдагы өткөн Нух, Худ, Салих, Лут жана Шуайб пайгамбарлардын коомдору тууралуу, алардын пайгамбарларын жалганга чыгарганы, тоң моюндугу жана кыйроого учураганы тууралуу кабар беребиз. Бул, мындан үлгү алгандарга үлгү, насаат алгандарга насаат болуусу үчүн. Бул айылдын элине пайгамбарлары өздөрүнүн чындык экенине ачык-айкын далилдерди алып келсе да, пайгамабрлары келгенде ыйман келтиришпеди, булардын жалганга чыгаруусу Аллахтын илиминде бар эле. Ошол пайгамбарларын жалганга чыгарган айыл элдеринин жүрөктөрүн мөөрлөп койгон сыяктуу Мухаммад пайгамбарга (ага Аллахтын тынчтыгы, саламаттыгы жана мактоо дубасы болсун) каапыр болгондордун да жүрөгүн мөөрлөп коёбуз, алар ыйман жолуна түшө алышпайт.
Esegesi in lingua araba:
ثُمَّ بَعَثۡنَا مِنۢ بَعۡدِهِم مُّوسَىٰ بِـَٔايَٰتِنَآ إِلَىٰ فِرۡعَوۡنَ وَمَلَإِيْهِۦ فَظَلَمُواْ بِهَاۖ فَٱنظُرۡ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُفۡسِدِينَ
Ал элчилерден кийин Фараонго жана анын коомуна Муса пайгамбарды пайгамбарлыгы чындык экенине ачык-айкын далил, белгилери менен жибердик. Бирок, алар да анын белгилерин жокко чыгарып, ага каапыр болушту. Оо, элчи, анан Фараондун жана анын коомунун акыбети кандай болгонун кара; Аллах аларды чөктүрүп жок кылды жана дүйнө, акыретте каргышка дуушар кылды.
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• الإيمان والعمل الصالح سبب لإفاضة الخيرات والبركات من السماء والأرض على الأمة.
Үммөткө асман-жерден келүүчү жакшылык, берекенин көп болуусуна алардын ыйманы жана жакшы иштери себеп болот.
• الصلة وثيقة بين سعة الرزق والتقوى، وإنْ أنعم الله على الكافرين فإن هذا استدراج لهم ومكر بهم.
Ырысыкы менен такыбалыктын ортосунда терең байланыш бар, эгер Аллах каапырларга ырысыкыны кенен берсе, демек бул аларды сыноо жана аларды алдоо үчүн болот.
• على العبد ألا يأمن من عذاب الله المفاجئ الذي قد يأتي في أية ساعة من ليل أو نهار.
حَقِيقٌ عَلَىٰٓ أَن لَّآ أَقُولَ عَلَى ٱللَّهِ إِلَّا ٱلۡحَقَّۚ قَدۡ جِئۡتُكُم بِبَيِّنَةٖ مِّن رَّبِّكُمۡ فَأَرۡسِلۡ مَعِيَ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ
Муса дагы: "Мен Андан келгендиктен, Ал тууралуу жалаң гана чындыкты айтууга милдеттүүмүн. Силерге пайгамбарлыгымдын чындыгына жана Раббим тарабынан жиберилген элчи экендигиме ачык-айкын далилдерди алып келдим. Эми Исраил урпактарын туткундан чыгарып мени менен жибер" - деди.
Esegesi in lingua araba:
فَأَلۡقَىٰ عَصَاهُ فَإِذَا هِيَ ثُعۡبَانٞ مُّبِينٞ
Esegesi in lingua araba:
يَأۡتُوكَ بِكُلِّ سَٰحِرٍ عَلِيمٖ
Esegesi in lingua araba:
قَالَ أَلۡقُواْۖ فَلَمَّآ أَلۡقَوۡاْ سَحَرُوٓاْ أَعۡيُنَ ٱلنَّاسِ وَٱسۡتَرۡهَبُوهُمۡ وَجَآءُو بِسِحۡرٍ عَظِيمٖ
Раббисинин жардамына бекем ишенген Муса аларга маани бербестен: "Таяк жана жибиңерди силер биринчи таштагыла" - деди. Алар таяктарын жана жиптерин таштаганда, адамдардын көздөрүн боёп, үрөй учура турган күчтүү сыйкырды эл көзүнө көрсөтүштү.
Esegesi in lingua araba:
۞ وَأَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰ مُوسَىٰٓ أَنۡ أَلۡقِ عَصَاكَۖ فَإِذَا هِيَ تَلۡقَفُ مَا يَأۡفِكُونَ
Ошондо Аллах пайгамбары Мусага: "Эй, Муса, колуңдагы таякты ташта" - деп аян кабар берди. Муса таягын таштады, ошондо ал чоң жыланга айланып, тигилердин эл көзүнө сойлогон жыландай көрүнгөн таяк жана жиптерин оп тартып жутуп койду.
Esegesi in lingua araba:
فَغُلِبُواْ هُنَالِكَ وَٱنقَلَبُواْ صَٰغِرِينَ
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• من حكمة الله ورحمته أن جعل آية كل نبي مما يدركه قومه، وقد تكون من جنس ما برعوا فيه.
Ар бир пайгамбарга анын эли алек болгон далил белгини берип жиберүүсү Аллах Тааланын даанышмандыгынан
قَالُوٓاْ ءَامَنَّا بِرَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Esegesi in lingua araba:
قَالَ فِرۡعَوۡنُ ءَامَنتُم بِهِۦ قَبۡلَ أَنۡ ءَاذَنَ لَكُمۡۖ إِنَّ هَٰذَا لَمَكۡرٞ مَّكَرۡتُمُوهُ فِي ٱلۡمَدِينَةِ لِتُخۡرِجُواْ مِنۡهَآ أَهۡلَهَاۖ فَسَوۡفَ تَعۡلَمُونَ
Алар жалгыз Аллахка ыйман келтиргенден кийин Фараон аларды коркутуп: "Менин уруксатымсыз эле Мусага ишенип алдыңарбы? Ага ыйман келтирүңөр жана Муса алып келген нерсени тастыктап, ишенүүңөр, шаар элин чыгарып кетүү үчүн Муса менен келишип алган алдоо, куулугуңар эле. Эй, сыйкырчылар, силерге кандай азап жана кандай жазалоо болорун эми көрөсүңөр" - деди.
Esegesi in lingua araba:
لَأُقَطِّعَنَّ أَيۡدِيَكُمۡ وَأَرۡجُلَكُم مِّنۡ خِلَٰفٖ ثُمَّ لَأُصَلِّبَنَّكُمۡ أَجۡمَعِينَ
"Силердин оң колуңар менен сол бутуңарды, же сол бутуңар менен оң колуңарды кайчылаш кестирип, анан курма дарагына кердирип өлтүрөмүн. Бул силерге жаза жана силердин көргөндөрдүн баарына эскертүү болот" - деди.
Esegesi in lingua araba:
وَمَا تَنقِمُ مِنَّآ إِلَّآ أَنۡ ءَامَنَّا بِـَٔايَٰتِ رَبِّنَا لَمَّا جَآءَتۡنَاۚ رَبَّنَآ أَفۡرِغۡ عَلَيۡنَا صَبۡرٗا وَتَوَفَّنَا مُسۡلِمِينَ
"Эй, Фараон, биз Мсуа аркылуу келген Раббибиздин белгисине ишенгенибиз үчүн сен өч алып жатасың, эгер ушул кылганыбыз айыптала турган күнөө болсо, анда биздин күнөөбүз ушу" - дешти. Анан Аллахка жалбаруу менен дуба кылып: "Оо, Раббибиз, чындыктан тайбай турууга бизге сабыр бер, бизди сага мусулман болуп, буйругуңа баш ийип, элчиңе ээрчиген абалда өлтүр" - дешти.
Esegesi in lingua araba:
وَقَالَ ٱلۡمَلَأُ مِن قَوۡمِ فِرۡعَوۡنَ أَتَذَرُ مُوسَىٰ وَقَوۡمَهُۥ لِيُفۡسِدُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَيَذَرَكَ وَءَالِهَتَكَۚ قَالَ سَنُقَتِّلُ أَبۡنَآءَهُمۡ وَنَسۡتَحۡيِۦ نِسَآءَهُمۡ وَإِنَّا فَوۡقَهُمۡ قَٰهِرُونَ
Фараондун коомундагы аттуу-баштуулар Фираунду Мусага жана аны ээрчиген ыймандууларга каршы үндөп: "Эй, Фираун, Муса менен анын коомун жерде бузукулук кылдырып таштап коёсуңбу? Алар сени жана сенин кудайларыңды таштап, жалгыз Аллахка дуба кылып жатышат." - дешти. Фираун: "Эми Исраил урпактарынын эркектерин бут кырдырып, кызмат кылдыруу үчүн аялдарын гана алап каламын, Биз аларга бийлик, күч менен мажбурлоо менен үстөмдүк кылабыз" - деди.
Esegesi in lingua araba:
قَالَ مُوسَىٰ لِقَوۡمِهِ ٱسۡتَعِينُواْ بِٱللَّهِ وَٱصۡبِرُوٓاْۖ إِنَّ ٱلۡأَرۡضَ لِلَّهِ يُورِثُهَا مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦۖ وَٱلۡعَٰقِبَةُ لِلۡمُتَّقِينَ
Муса коомуна осуят кылып: "Эй, коомум, жамандыктан сактанууда, жакшылыкка жетүүдө жалгыз Аллахтан жардам сурагыла, башыңарга түшкөн сыноого сабыр кылгыла, акыйкатта, жер Аллахтыкы, анда каалагандай өкүм чыгаргыдай жер Фираунга же башка бирөөгө таандык эмес. Аны Аллах пенделерине каалагандай бөлүштүрөт. Бирок, жердеги жашоонун жакшы жыйынтыгы Анын буйругун аткарып, тыюусунан тыйылган ыймандууларга болот. Сыноо, мээнет канча оор болсо да, жыйынтыгында силерге жакшылык болот" - деди.
Esegesi in lingua araba:
قَالُوٓاْ أُوذِينَا مِن قَبۡلِ أَن تَأۡتِيَنَا وَمِنۢ بَعۡدِ مَا جِئۡتَنَاۚ قَالَ عَسَىٰ رَبُّكُمۡ أَن يُهۡلِكَ عَدُوَّكُمۡ وَيَسۡتَخۡلِفَكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَيَنظُرَ كَيۡفَ تَعۡمَلُونَ
Исраил урпактарынан болгон Мусанын коому ага кайрылып: "Эй, Муса, Фираун сен келгенге чейин балдарыбызды өлтүрүп, аялдарыбызды тирүү калтырып азаптап келген эле, бул азабы сен келгенден кийин деле уланып жатат" - дешти. Муса аларга насаат кылып жана кутулар күндү сүйүнчүлөп: "Раббиңер силердин душманыңар болгон Фираунду жана анын элин өлтүрүп, силерди жер бетинде сактап калаар. Ошондон кийин силер шүгүр кыласыңарбы же каапыр болосуңарбы карап турат.
Esegesi in lingua araba:
وَلَقَدۡ أَخَذۡنَآ ءَالَ فِرۡعَوۡنَ بِٱلسِّنِينَ وَنَقۡصٖ مِّنَ ٱلثَّمَرَٰتِ لَعَلَّهُمۡ يَذَّكَّرُونَ
Фараондун элин каатчылык жана кургакчылык менен азаптадык, мөмө-жемиштердин жана түшүмдүн тартыштыгы менен сынадык. Бул болуп жаткандар каапырлыктары себептүү болуп жатканын эскерип, андан сабак алып тобо кылышабы деген үмүттө ушундай кылдык.
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• موقف السّحرة وإعلان إيمانهم بجرأة وصراحة يدلّ على أنّ الإنسان إذا تجرّد عن هواه، وأذعن للعقل والفكر السّليم بادر إلى الإيمان عند ظهور الأدلّة عليه.
Сыйкырчылардын абалы жана ыйманын дароо, ачык жарыя кылышканы, инсан эгер каалоо кумарынан алыстаса жана таза ой-пикирине баш ийсе, ачык далилди көрөр замат ыйманга шашыларына далил.
• أهل الإيمان بالله واليوم الآخر هم أشدّ الناس حزمًا، وأكثرهم شجاعة وصبرًا في أوقات الأزمات والمحن والحروب.
Аллахка жана кыямат күнүнө ишенген ыймандуулар согуш, мээнет жана кыйынчылык учурдагы адамдардын эң чечкиндүүлөрү, эр жүрөктөрү жана сабырдуулары болушат
فَإِذَا جَآءَتۡهُمُ ٱلۡحَسَنَةُ قَالُواْ لَنَا هَٰذِهِۦۖ وَإِن تُصِبۡهُمۡ سَيِّئَةٞ يَطَّيَّرُواْ بِمُوسَىٰ وَمَن مَّعَهُۥٓۗ أَلَآ إِنَّمَا طَٰٓئِرُهُمۡ عِندَ ٱللَّهِ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
Фараондун эли, кеңирчилик болуп, мөмө-жемиш көбөйүп, баалар арзандаса: "Биз ушуга татыктуубуз, биз үчүң ушундай кеңирчилик болуп жатат" - деп эсептешти. А эгер кургакчылык болуп, каатчылык башталса, ооруу-сыркоо көбөйсө ж.б. балээлер башына түшсө, муну Муса жана аны менен бирге жүргөн Исраил урпактарынын айынан деп ырым кылышты. Чынында, алардын башына келип жаткан иштин баары Кемчиликсиз Аллах Тааланын тагдыры, буга алардын да, Мусанын да тиешеси жок. Аларга каршы Мусанын дубасынын гана тиешеси бар. Бирок, муну алардын көбү билбейт жана мунун себебин Аллахтан башкага төңкөрүшөт.
Esegesi in lingua araba:
وَقَالُواْ مَهۡمَا تَأۡتِنَا بِهِۦ مِنۡ ءَايَةٖ لِّتَسۡحَرَنَا بِهَا فَمَا نَحۡنُ لَكَ بِمُؤۡمِنِينَ
Фараондун коому чындыкты кабылдоого тоң моюндук кылып: "Биз ибадат кылып жаткан нерселерден бизди кайтаруу үчүн жана өзүң алып келген дин чыныгы дин экенин далилдөөгө аракеттенип, кандай далил алып келбе, кандай мужиза көрсөтпө, биз баары бир сага ишенбейбиз жана тастыктабайбыз" - дешти.
Esegesi in lingua araba:
فَأَرۡسَلۡنَا عَلَيۡهِمُ ٱلطُّوفَانَ وَٱلۡجَرَادَ وَٱلۡقُمَّلَ وَٱلضَّفَادِعَ وَٱلدَّمَ ءَايَٰتٖ مُّفَصَّلَٰتٖ فَٱسۡتَكۡبَرُواْ وَكَانُواْ قَوۡمٗا مُّجۡرِمِينَ
Жалганга чыгарганы жана тоң моюндугу үчүн аларды жазалап, эгин талааларын, мөмө бактарын сууга чайпаттык, жыйган-терген түшүмдөрүнө чегиртке каптаттык, эгиндерин куурата турган жана адамдардын чачын аралап аза бере турган биттерди пайда кылдык, идиш-аяктарын аралап, тамак-аштарын бузуп,төшөк-орундарын аралап кеткен бакаларды жибердик, кудуктарындагы, дарыяларындагы сууларына кан аралаштырдык. Мына ушул ачык-айкын белгилерди биринин-артынан бирин удаа-удаа жибердик. Бирок, бул белгилер келген сайын ыйман келтирүүдөн жана Муса алып келген динди тастыктоодон текеберленип баш тарта беришти. Ошентип күнөөгө баткан коом болушту, жалгандан суурулуп чыга алышпады, чындыктын жолуна түшө алышпады.
Esegesi in lingua araba:
وَلَمَّا وَقَعَ عَلَيۡهِمُ ٱلرِّجۡزُ قَالُواْ يَٰمُوسَى ٱدۡعُ لَنَا رَبَّكَ بِمَا عَهِدَ عِندَكَۖ لَئِن كَشَفۡتَ عَنَّا ٱلرِّجۡزَ لَنُؤۡمِنَنَّ لَكَ وَلَنُرۡسِلَنَّ مَعَكَ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ
Жогорудагы балээлер башына түшкөндө Мусага кайрылып: "Эй, Муса, сага гана тиешелүү болгон пайгамбарлыгыңды жана тобо кылгандарды балээден арылта турган келишимиңди ортого салып Раббиңе дуба кыл, бизди балээден арылтсын. Эгер бизди ушул балээлерден сактап калсаң, сага ыйман келтиребиз жана Исраил урпактарын азаттыкка чыгарып сени менен кетиребиз" - дешет.
Esegesi in lingua araba:
فَلَمَّا كَشَفۡنَا عَنۡهُمُ ٱلرِّجۡزَ إِلَىٰٓ أَجَلٍ هُم بَٰلِغُوهُ إِذَا هُمۡ يَنكُثُونَ
Чөгүп жок болоордон мурда белгилүү бир мөөнөткө аларды балээден арылтсак, динди тастыктайбыз жана Исраил урпактарын азат кылып кетиребиз деген убадаларын бузуп, кайра эле каапырлыгын улантып Исраил урпактарына Муса менен бирге кетүүгө тоскоол болушту.
Esegesi in lingua araba:
فَٱنتَقَمۡنَا مِنۡهُمۡ فَأَغۡرَقۡنَٰهُمۡ فِي ٱلۡيَمِّ بِأَنَّهُمۡ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا وَكَانُواْ عَنۡهَا غَٰفِلِينَ
Качаг алардын жок боло турган мөөнөтү келгенде алардан өч алып деңизге чөктүрүп жибердик. Бул алардын Аллахтын аят-белгилерин жалганга чыгарганы жана эч шек-күмөнү жок чындыктан баш тартканы себептүү болду.
Esegesi in lingua araba:
وَأَوۡرَثۡنَا ٱلۡقَوۡمَ ٱلَّذِينَ كَانُواْ يُسۡتَضۡعَفُونَ مَشَٰرِقَ ٱلۡأَرۡضِ وَمَغَٰرِبَهَا ٱلَّتِي بَٰرَكۡنَا فِيهَاۖ وَتَمَّتۡ كَلِمَتُ رَبِّكَ ٱلۡحُسۡنَىٰ عَلَىٰ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ بِمَا صَبَرُواْۖ وَدَمَّرۡنَا مَا كَانَ يَصۡنَعُ فِرۡعَوۡنُ وَقَوۡمُهُۥ وَمَا كَانُواْ يَعۡرِشُونَ
Фараон жана анын элинен кордук көргөн Исраил урпактарына жердин чыгыш жана батышын мурастап бердик. Б.а. Шам мамлекетин бердик, ал эгин, мөмөлөрү көп берекелүү жер болчу. Эй, элчи, ошентип Раббиң айткан сөзүнүн өтөөсүнө чыкты. Ал: "Биз жерде (Мисирде) зыян көргөн адамдарга жакшылык кылып, аларды алдыңкылар жана мураскорлор кылууну кааладык" (Касас,5-аят) деп айткан эле. Аларга мындай жерди Фараон жана анын элинин азабына чыдап, сабыр кылганы үчүн берди. Ал эми Фараон жасаган эгиндерин, турак-жайларын, ак сарайларын баарын талкалап жок кылдык.
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• الخير والشر والحسنات والسيئات كلها بقضاء الله وقدره، لا يخرج منها شيء عن ذلك.
Жакшылык жана жамандык, жакшы иштер жана күнөөлөр, баары Аллахтын тагдыры жана ишке ашыруусу менен болот, каза-кадардан сырткары эч нерсе болбойт.
• شأن الناس في وقت المحنة والمصائب اللجوء إلى الله بدافع نداء الإيمان الفطري.
• يحسن بالمؤمن تأمل آيات الله وسننه في الخلق، والتدبر في أسبابها ونتائجها.
Ыймандуулар Аллахтын аят-белгилерине жана жаратуудагы сүннөт жолуна пикир кылып, анын себептерине жана натыйжасына ой жүгүртүүсү керек.
وَجَٰوَزۡنَا بِبَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ ٱلۡبَحۡرَ فَأَتَوۡاْ عَلَىٰ قَوۡمٖ يَعۡكُفُونَ عَلَىٰٓ أَصۡنَامٖ لَّهُمۡۚ قَالُواْ يَٰمُوسَى ٱجۡعَل لَّنَآ إِلَٰهٗا كَمَا لَهُمۡ ءَالِهَةٞۚ قَالَ إِنَّكُمۡ قَوۡمٞ تَجۡهَلُونَ
Муса пайгамбар таягы менен деңизди чапканда, Биз аны экиге ажыратып, Исраил коомун андан алып өттүк. Алар бут-айкелдерди жасап алып, Аллахты таштап ошол айкелдерге ибадат кылып жаткан элдин жанынан өтүштү. Ошондо Исраил урпактары Мусага: "Эй, Муса, мобу адамдар ибадат кылып жаткан бут-айкелдер сыяктуу бизге да бут-айкелдерди жасап бер, биз ошого ибадат кылалы" - дешти. Муса аларга: "Эй, коомум, силер Аллахты улуктоо, жалгыздоо милдет экенин билбей экенсиңер, ширк кылып, Андан башка нерсеге ибадат кылуу Ага ылайык эмес" - деди.
Esegesi in lingua araba:
قَالَ أَغَيۡرَ ٱللَّهِ أَبۡغِيكُمۡ إِلَٰهٗا وَهُوَ فَضَّلَكُمۡ عَلَى ٱلۡعَٰلَمِينَ
Муса коомуна: "Эй, коомум, Аллахтан башка, ибадат кыла турган кудайды силерге кантип таап берем? Анын чоң белгилерин көрдүңөр, Аллах Таала силерди өз заманында ааламдарга артыкча кылып, душмандарыңарды талкалап, алардын ордуна силерди орун-очок алдырбадыбы?" -деди.
Esegesi in lingua araba:
وَإِذۡ أَنجَيۡنَٰكُم مِّنۡ ءَالِ فِرۡعَوۡنَ يَسُومُونَكُمۡ سُوٓءَ ٱلۡعَذَابِ يُقَتِّلُونَ أَبۡنَآءَكُمۡ وَيَسۡتَحۡيُونَ نِسَآءَكُمۡۚ وَفِي ذَٰلِكُم بَلَآءٞ مِّن رَّبِّكُمۡ عَظِيمٞ
"Оо, Исраил урпактары, эркек балдарыңарды өлтүрүп, аялдарды кызмат кылдыруу үчүн алып калып, силерге түрдүү азаптын даамын таттырган Фираун жана анын элинин кордугунан куткарган учурубузду эстегиле! Силерди Фараон жана анын элинен куткаруусу, шүгүр кылар бекен деген чоң сыноо эле" - деди.
Esegesi in lingua araba:
۞ وَوَٰعَدۡنَا مُوسَىٰ ثَلَٰثِينَ لَيۡلَةٗ وَأَتۡمَمۡنَٰهَا بِعَشۡرٖ فَتَمَّ مِيقَٰتُ رَبِّهِۦٓ أَرۡبَعِينَ لَيۡلَةٗۚ وَقَالَ مُوسَىٰ لِأَخِيهِ هَٰرُونَ ٱخۡلُفۡنِي فِي قَوۡمِي وَأَصۡلِحۡ وَلَا تَتَّبِعۡ سَبِيلَ ٱلۡمُفۡسِدِينَ
Аллах жашыруун сүйлөшүү үчүн Мусаны отуз түнгө убадалашып, анан дагы он түн кошуп, кырк түн кылды. Анан Раббиси менен сүйлөшүүгө жөнөп жатканда Муса бир тууганы Харунга кайрылып: "Эй, Харун, менин ордума коомду башкарып тур, жакшы саясат жүргүзүп, жумшактык менен аларды башкар, күнөөгө бут коюп, бузукулардын жолуна түшүп кетпе жана күнөөгө баштоочу болбо!" - деди.
Esegesi in lingua araba:
وَلَمَّا جَآءَ مُوسَىٰ لِمِيقَٰتِنَا وَكَلَّمَهُۥ رَبُّهُۥ قَالَ رَبِّ أَرِنِيٓ أَنظُرۡ إِلَيۡكَۚ قَالَ لَن تَرَىٰنِي وَلَٰكِنِ ٱنظُرۡ إِلَى ٱلۡجَبَلِ فَإِنِ ٱسۡتَقَرَّ مَكَانَهُۥ فَسَوۡفَ تَرَىٰنِيۚ فَلَمَّا تَجَلَّىٰ رَبُّهُۥ لِلۡجَبَلِ جَعَلَهُۥ دَكّٗا وَخَرَّ مُوسَىٰ صَعِقٗاۚ فَلَمَّآ أَفَاقَ قَالَ سُبۡحَٰنَكَ تُبۡتُ إِلَيۡكَ وَأَنَا۠ أَوَّلُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
Муса Раббиси менен кырк түндүк сүйлөшүүгө убадалашкан күнү келгенде, Раббиси ага буйруктар, тыюулар жана башка нерселерди айтты. Муса Аллахтын жүзүн көргүсү келип, Аны көрүүнү суранды. Аллах Таала ага жооп берип: "Мени бул дүйнө жашоосунда көрө албайсың; көрүүгө кудуретиң жетпейт. Азыр мобу тоону кара, Мен ага көрүнгөнүмдө ал таасирленбей, ордунда кала алса, анда сен да Мени көрө аласың, а эгер жерге тегизделип кетсе, анда Мени бул дүйнөдө көрө албайсың" - деди. Ошентип Аллах тоого көрүнгөндө аны жер менен жексен кыла койду. Мусанын эси ооп жыгылды. Качан өзүнө келип, ордунан турганда: "Эй, Рабби, Сени Сага ылайыксыз болгон кемчиликтин баарынан аруулаймын, Сени бул дүйнөдө көрүүнү суранганыма тобо кылдым, мен коомумдагы биринчи ыйман келтирген адам болдум" - деди.
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• تؤكد الأحداث أن بني إسرائيل كانوا ينتقلون من ضلالة إلى أخرى على الرغم من وجود نبي الله موسى بينهم.
Исраил урпактары Муса пайгамбар алардын арасында жүргөн учурда да бир адашуудан экинчи адашууга өтө беришкенин ушул окуялардан билебиз.
• من مظاهر خذلان الأمة أن تُحَسِّن القبيح، وتُقَبِّح الحسن بمجرد الرأي والأهواء.
Үммөттүн жардамсыз калуусуна алардын жакшыны жаман, жаманды жакшы деп каалоо напсилерин ээрчип кетүүсу себеп болот.
• إصلاح الأمة وإغلاق أبواب الفساد هدف سام للأنبياء والدعاة.
قَالَ يَٰمُوسَىٰٓ إِنِّي ٱصۡطَفَيۡتُكَ عَلَى ٱلنَّاسِ بِرِسَٰلَٰتِي وَبِكَلَٰمِي فَخُذۡ مَآ ءَاتَيۡتُكَ وَكُن مِّنَ ٱلشَّٰكِرِينَ
Аллах Таала Мусага: "Эй, Муса, Мен сени Өзүмдүн диним менен жөнөткөндө сени адамдардан тандап артыкча кылдым. Ошондой эле, эч ортомчусуз сүйлөп сени артыкча кылдым. Мен берген бул кадыр-баркты ал жана бул улуу сый үчүн Аллахка шүгүр кылуучулардан бол" - деди.
Esegesi in lingua araba:
وَكَتَبۡنَا لَهُۥ فِي ٱلۡأَلۡوَاحِ مِن كُلِّ شَيۡءٖ مَّوۡعِظَةٗ وَتَفۡصِيلٗا لِّكُلِّ شَيۡءٖ فَخُذۡهَا بِقُوَّةٖ وَأۡمُرۡ قَوۡمَكَ يَأۡخُذُواْ بِأَحۡسَنِهَاۚ سَأُوْرِيكُمۡ دَارَ ٱلۡفَٰسِقِينَ
Анан Мусага Исраил урпактары дүйнө жана акырет иштеринде муктаж боло турган бардык иштерди угуучулар үчүн насаат кылып жана баяндоого муктаж болгон өкүмдөрдүн баян-чечилмелерин тактайга ж.б. нерселерге жазып бердик. Эй, Муса, Тооротту бекем кармап, коомуң Исраил урпактарын анда айтылган сабырдуулук, кечиримдүүлүк сыяктуу сооп-сыйы көп жакшы иштерди аткарууга буйру. Менин буйругумду аткарбай, баш ийүүдөн чыгып кеткендердин акыбети кыйроо болорун силерге көрсөтөмүн".
Esegesi in lingua araba:
سَأَصۡرِفُ عَنۡ ءَايَٰتِيَ ٱلَّذِينَ يَتَكَبَّرُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِ بِغَيۡرِ ٱلۡحَقِّ وَإِن يَرَوۡاْ كُلَّ ءَايَةٖ لَّا يُؤۡمِنُواْ بِهَا وَإِن يَرَوۡاْ سَبِيلَ ٱلرُّشۡدِ لَا يَتَّخِذُوهُ سَبِيلٗا وَإِن يَرَوۡاْ سَبِيلَ ٱلۡغَيِّ يَتَّخِذُوهُ سَبِيلٗاۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا وَكَانُواْ عَنۡهَا غَٰفِلِينَ
Аллахтын пенделерине жана чындыкка акыйкатсыздык менен текеберленип, далил-белгилерди көргөн сайын жокко чыгарып, ага тоскоолдук кылып, андан четтеге жана Аллах менен Анын элчисинин чегинен чыккан, Аллахтын ыраазылыгына алып бара турган туура жолду көрсө ага түшпөгөн жана кызыкпаган, Аллахтын казабына алып бара турган тескери жолду көрсө, ошого түшүп кеткен адамдарды өзүндөгү жана ааламдагы белгилерге көңүл бурбай турган жана китебимдеги аяттарды түшүнө албай турган кылып буруп коёмун. Бул алардын элчилер алып келген нерсенин чын экендигине далил болгон Аллахтын аят-белгилерин жалганга чыгарып, ага көңүл буруп карабаганы үчүн болду.
Esegesi in lingua araba:
وَٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا وَلِقَآءِ ٱلۡأٓخِرَةِ حَبِطَتۡ أَعۡمَٰلُهُمۡۚ هَلۡ يُجۡزَوۡنَ إِلَّا مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
Пайгамбарларыбыздын чындык экенине далил болгон биздин аяттарбызды жана кыямат күну Аллахка жолугууну жалганга чыгаргандардын ибадат катары жасаган иштери жараксыз болуп текке кетет жана ал үчүн сооп алышпайт, анткени иштердин кабыл болуусунун негизги шарты болгон ыйман болбоду. Кыямат күнү алар Аллахка ширк кылганы жана каапырлыгы үчүн жазаланат, алардын жазасы тозоктоо түбөлүк калуу.
Esegesi in lingua araba:
وَٱتَّخَذَ قَوۡمُ مُوسَىٰ مِنۢ بَعۡدِهِۦ مِنۡ حُلِيِّهِمۡ عِجۡلٗا جَسَدٗا لَّهُۥ خُوَارٌۚ أَلَمۡ يَرَوۡاْ أَنَّهُۥ لَا يُكَلِّمُهُمۡ وَلَا يَهۡدِيهِمۡ سَبِيلًاۘ ٱتَّخَذُوهُ وَكَانُواْ ظَٰلِمِينَ
Муса Раббиси менен сүйлөшүүгө кеткенден кийин, өздөрүндөгү жасалгаларынан жаны жок, үн чыга турган музоонун айкелин жасатып алышты. Бул музоо аларга сүйлөй албастыгын, жакшы жолго материалдык жактан да, моралдык жактан да баштай албастыгын, аларга пайдасын тийгизе албастыгын жана зыяндан тыя албастыгын билишпей беле?! Алар ушундай нерсени ибадат кылуучу кылып алып, өз жандарына зыян кылышты.
Esegesi in lingua araba:
وَلَمَّا سُقِطَ فِيٓ أَيۡدِيهِمۡ وَرَأَوۡاْ أَنَّهُمۡ قَدۡ ضَلُّواْ قَالُواْ لَئِن لَّمۡ يَرۡحَمۡنَا رَبُّنَا وَيَغۡفِرۡ لَنَا لَنَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ
Качан гана, музоону Аллах менен бирге ибадат кылуучу нерсеге айландыруу аркылуу туура жолдон адашканын билиишип, өкүнүшкөндө, Аллах Таалага жалбарып: "Өзүңө баш ийүүгө топук берип ырайым кылбасаң, музоого ибадат кылган күнөөбүздү кечирбесең, дүйнө акыретте зыянга учуроочулардан болуп калабыз" - дешти.
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• على العبد أن يكون من المُظْهِرين لإحسان الله وفضله عليه، فإن الشكر مقرون بالمزيد.
Пенде Аллах берген жакшылык жана артыкчылыкка шүгүр кылуучу болуусу керек, шүгүр аркылуу берлиген нерселер дагы көбөйөт
وَلَمَّا رَجَعَ مُوسَىٰٓ إِلَىٰ قَوۡمِهِۦ غَضۡبَٰنَ أَسِفٗا قَالَ بِئۡسَمَا خَلَفۡتُمُونِي مِنۢ بَعۡدِيٓۖ أَعَجِلۡتُمۡ أَمۡرَ رَبِّكُمۡۖ وَأَلۡقَى ٱلۡأَلۡوَاحَ وَأَخَذَ بِرَأۡسِ أَخِيهِ يَجُرُّهُۥٓ إِلَيۡهِۚ قَالَ ٱبۡنَ أُمَّ إِنَّ ٱلۡقَوۡمَ ٱسۡتَضۡعَفُونِي وَكَادُواْ يَقۡتُلُونَنِي فَلَا تُشۡمِتۡ بِيَ ٱلۡأَعۡدَآءَ وَلَا تَجۡعَلۡنِي مَعَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلظَّٰلِمِينَ
Муса Аллах Таала менен сүйлөшүп коомуна келгенде, музоого сыйынып кетишкенин көрүп, аларга ачууланып, кайгырып: "Эй, коом, мен жокто кыйроону жана бактысыздыкты шаштырган турган өтө жаман иш кылыпсыңар, мени күтпөй, музоого сыйынууга бет алдыңарбы?!" - деди. Ачуусунун жана кайгысынын катуулугуан колундагы тактайларын жерге таштап, бир тууганы Харундун чач-сакалынан силкилдетип, музоого сыйынып кеткен коомду өзгөрпөй, алар менен бирге жүргөнүнө айыптай баштады. Харун Мусадан кечирим сурап, ага жагынып: "Эй, апмадын уулу, булар мени алсыз санап, кордошту, аз жерден өлтүрүп коёюн дешти, мени душмандарыма ылайык жаза менен жазалаба, аччуң менен мени Аллахтан башкага ибадат кылган коомдогу залымдардын катарына кошпо" - деди.
Esegesi in lingua araba:
قَالَ رَبِّ ٱغۡفِرۡ لِي وَلِأَخِي وَأَدۡخِلۡنَا فِي رَحۡمَتِكَۖ وَأَنتَ أَرۡحَمُ ٱلرَّٰحِمِينَ
Муса Раббисине дуба кылып: "Эй, Раббим, мени кечир, бир тууганым Харунду да кечир, бизди ырайымыңа ал жана ар тараптан ырайымыңа бөлө, Сен , оо, Раббим, бизге бардык ырайым кылуучулардан ырайымдуусуң" - деди.
Esegesi in lingua araba:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ ٱلۡعِجۡلَ سَيَنَالُهُمۡ غَضَبٞ مِّن رَّبِّهِمۡ وَذِلَّةٞ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۚ وَكَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُفۡتَرِينَ
Музоону кудай деп эсептеп, ага ибадат кылгандар Раббисинин катуу ачуусуна кабылат жана Рабисин ачуулантканы, Аны кемсинткени себептүү бул дүйнөдө кордукка кабылышат. Мына ушундай жаза менен Аллахка жалган ойлоп тапкандарды жазалайбыз.
Esegesi in lingua araba:
وَٱلَّذِينَ عَمِلُواْ ٱلسَّيِّـَٔاتِ ثُمَّ تَابُواْ مِنۢ بَعۡدِهَا وَءَامَنُوٓاْ إِنَّ رَبَّكَ مِنۢ بَعۡدِهَا لَغَفُورٞ رَّحِيمٞ
Аллахка ширк келтирип, күнөө кылып жаман иштерди жасагандар, бул иштеринен кийин, Аллахка ыйман келтирип, кылып жүргөн күнөө иштерден арылып, Аллахка тобо кылса, эй, элчи, ширктен ыйманга, күнөөдөн ибадатка кайткан тободон кийин Раббиң алардын күнөөсүн кечирүү, жана айыбын жашыруу менен аларга Кечиримдүү жана Ырайымдуу.
Esegesi in lingua araba:
وَلَمَّا سَكَتَ عَن مُّوسَى ٱلۡغَضَبُ أَخَذَ ٱلۡأَلۡوَاحَۖ وَفِي نُسۡخَتِهَا هُدٗى وَرَحۡمَةٞ لِّلَّذِينَ هُمۡ لِرَبِّهِمۡ يَرۡهَبُونَ
Мусанын ачуусу тараганда ачуусу келгенде ыргытып жиберген тактайларын алды. Бул тактайларда адашуудан кайтаруучу туура жол, чындык тууралуу баян, Раабисинен коркуп, Анын азабынан чочулагандар үчүн ырайым болору тууралуу жазылган эле.
Esegesi in lingua araba:
وَٱخۡتَارَ مُوسَىٰ قَوۡمَهُۥ سَبۡعِينَ رَجُلٗا لِّمِيقَٰتِنَاۖ فَلَمَّآ أَخَذَتۡهُمُ ٱلرَّجۡفَةُ قَالَ رَبِّ لَوۡ شِئۡتَ أَهۡلَكۡتَهُم مِّن قَبۡلُ وَإِيَّٰيَۖ أَتُهۡلِكُنَا بِمَا فَعَلَ ٱلسُّفَهَآءُ مِنَّآۖ إِنۡ هِيَ إِلَّا فِتۡنَتُكَ تُضِلُّ بِهَا مَن تَشَآءُ وَتَهۡدِي مَن تَشَآءُۖ أَنتَ وَلِيُّنَا فَٱغۡفِرۡ لَنَا وَٱرۡحَمۡنَاۖ وَأَنتَ خَيۡرُ ٱلۡغَٰفِرِينَ
Арасындагы келесоо, кем акылдары музоого сыйынып кеткени үчүн Раббисинен кечирим суроого Муса коомундагы жакшы адамдардан жетимишти тандап алды. Анан Аллах белгилеген убакка барышты. Баргандан кийин Аллахка оройлук кылып, Мусадан Аллахты өз көздөрү менен көрүүнү талап кылышты. Ошондо жер титиреп, катуу чагылган түшүп кыйрап жок болушту. Муса Раббисине жалынып: "Оо, Раббим, эгер буларды, булар менен бирге мени жок кылууну каалаганыңда, биз бул жерге келе электе эле жок кылат элең. Эми бул акылы тайыздардын айынан бизди жок кыласыңбы? Коомумдун музоого ибадат кылып кетүүсү, каалаган адамыңды адаштыруу, каалаган адамыңды туура жолго салуу үчүн сыноо, Сен биздин ишибизди башкаруучусуң, биздин күнөөбүздү кечир, кенен ырайымың менен ырайым кыл, Сен күнөө-каталарды эң жакшы кечиресиң.
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• في الآيات دليل على أن الخطأ في الاجتهاد مع وضوح الأدلة لا يعذر فيه صاحبه عند إجراء الأحكام عليه، وهو ما يسميه الفقهاء بالتأويل البعيد.
Аяттарда, ачык далилдер менен өкүм кылганда ката кетирген адам ал өкүмдөр аткарылганда кечирилбейт, муну аалымдар "тавиил ал-баид" деп аташат.
• من آداب الدعاء البدء بالنفس، حيث بدأ موسى عليه السلام دعاءه فطلب المغفرة لنفسه تأدُّبًا مع الله فيما ظهر عليه من الغضب، ثم طلب المغفرة لأخيه فيما عسى أن يكون قد ظهر منه من تفريط أو تساهل في رَدْع عَبَدة العجل عن ذلك.
Дуба кылганда биринчи өзүнө дуба кылуу жакшы, Муса пайгамбар дуба кылганда сылыктык менен алгач өзүнүн ачууга алдырганына кечирим тилеп, андан соң бир тууганы аларды музоого ибадат кылуудан тыюуда алсыздык кылып, кош көңүл болгону үчүн ага кечирим тиледи.
۞ وَٱكۡتُبۡ لَنَا فِي هَٰذِهِ ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٗ وَفِي ٱلۡأٓخِرَةِ إِنَّا هُدۡنَآ إِلَيۡكَۚ قَالَ عَذَابِيٓ أُصِيبُ بِهِۦ مَنۡ أَشَآءُۖ وَرَحۡمَتِي وَسِعَتۡ كُلَّ شَيۡءٖۚ فَسَأَكۡتُبُهَا لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ وَيُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَٱلَّذِينَ هُم بِـَٔايَٰتِنَا يُؤۡمِنُونَ
"Бул дүйнөдө Сен жакшылык берип, кечирип, жакшы иштерди жасатып урматтаган адамдардын катарында кыл. Акыретте болсо, аларга бейиш даярдалып коюлган саалих пенделериңдин катарында кыл. Биз Сага тобо кылдык, кемчиликтерибизди моюндап, Өзүңө кайттык" - деди. Аллах Таала: "Бактысыздыкка алып баруучу ишти кылган адамдардан каалаганыма азабым түшөт, бул дүйнөдө ырайымым баардык нерсени ороп турат; Аллахтын ырайымы жаратылгандардан бирөөсүнө да жетпей калбайт, Анын артыкчылыгы менен жакшылыгы баарын курчап турат. Ал эми акыретте Мен ырайымымды Аллахтын буйругун аткарып, тыюусунан тыйылып такыба болгондорго, тиешелүү адамдарга байлыгынан зекет бергендерге, Биздин аяттарыбызга ыйман келтиргендерге жазамын.
Esegesi in lingua araba:
ٱلَّذِينَ يَتَّبِعُونَ ٱلرَّسُولَ ٱلنَّبِيَّ ٱلۡأُمِّيَّ ٱلَّذِي يَجِدُونَهُۥ مَكۡتُوبًا عِندَهُمۡ فِي ٱلتَّوۡرَىٰةِ وَٱلۡإِنجِيلِ يَأۡمُرُهُم بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَيَنۡهَىٰهُمۡ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَيُحِلُّ لَهُمُ ٱلطَّيِّبَٰتِ وَيُحَرِّمُ عَلَيۡهِمُ ٱلۡخَبَٰٓئِثَ وَيَضَعُ عَنۡهُمۡ إِصۡرَهُمۡ وَٱلۡأَغۡلَٰلَ ٱلَّتِي كَانَتۡ عَلَيۡهِمۡۚ فَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِهِۦ وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُوهُ وَٱتَّبَعُواْ ٱلنُّورَ ٱلَّذِيٓ أُنزِلَ مَعَهُۥٓ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ
Жазууну да, окууну да билбеген, Раббисинен гана аян-кабар алган пайгамбар Мухаммадды (ага Аллахтын тынчтыгы, саламаттыгы жана мактоо дубасы болсун) ээрчигендер анын аты жана сыпаттары Муса пайгамбарга түшүрүлгөн Тооротто жана Иса пайгамбарга түшүрүлгөн Инжилде жазылуу экенин көрүшкөн. Ал аларды жакшылыгы анык жана оңдоп-түзөй турган иштерге үндөйт, акылга жана таза ишенимге жаман экендиги билинип турган иштерден тыят. Тамактануу, суусундук ичүү жана никеленүү сыяктуу зыянсыз иштерди аткарууну ыктыярдуу кылган. Булардан таза, адал эместерин аларга арам кылат. Мурда моюндарына жүктөлгөн оор иштерди, мисалы, атайын же кокустан адам өлтүргөн кишиден өч алып аны өлтүрүү сыяктуу иштерди алардын моюнуна жүктөбөйт. Исраил урпактарыбы же башкаларбы, айтор, ким ага ыйман келтирсе, аны урматтап-сыйласа, каапырларга каршы ага жардам берсе, туура жолго баштоочу нур болуп түшүрүлгөн Куранды ээрчисе, мына ошолор каалаган нерсесине жетип, корккон нерсесинен кутулуп ийгиликке жетишет.
Esegesi in lingua araba:
قُلۡ يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِنِّي رَسُولُ ٱللَّهِ إِلَيۡكُمۡ جَمِيعًا ٱلَّذِي لَهُۥ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ يُحۡيِۦ وَيُمِيتُۖ فَـَٔامِنُواْ بِٱللَّهِ وَرَسُولِهِ ٱلنَّبِيِّ ٱلۡأُمِّيِّ ٱلَّذِي يُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ وَكَلِمَٰتِهِۦ وَٱتَّبِعُوهُ لَعَلَّكُمۡ تَهۡتَدُونَ
Оо, элчи, аларга: "Оо, адамдар, мен силердин баарыңарга, арабыңарга да арап эмесиңерге да Аллах тарабынан жиберилген элчимин. Асман жана жердин мүлкү Ага таандык. Андан башка ибадатка татыктуу жок. Ал өлүүлөрдү тирилтет жана тирүүлөрдү өлтүрөт. Эй, адамдар, Аллахка жана Анын жазууну да, окууну да билбеген, Раббиси ага түшүргөн аян-кабарды алып келген, Аллахка ыйман келтирген, анын өзүнө жана өзүнөн мурдагы пайгамбарларга түшүрүлгөн нерсеге эч ажыратып бөлбөстөн ыйман келтирген элчи-пайгамбары Мухаммадга (ага Аллахтын тынчтыгы саламаттыгы жана мактоо дубасы болсун) ыйман келтиргиле. Дүйнөдө да, акыретте да пайдалуу болгон жолго түшүүнү үмүт кылып, ал Раббисинен алып келген динге ээрчигиле.
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• تضمَّنت التوراة والإنجيل أدلة ظاهرة على بعثة النبي محمد صلى الله عليه وسلم وعلى صدقه.
Тоорот менен Инжилде Мухаммад пайгамбардын (ага Аллахтын тынчтыгы, саламаттыгы жана мактоо дубасы болсун) пайгамбарлыгына жана анын чындык экенине ачык далилдер келген.
• رحمة الله وسعت كل شيء، ولكن رحمة الله عباده ذات مراتب متفاوتة، تتفاوت بحسب الإيمان والعمل الصالح.
Аллахтын ырайымы бардык нерсени ороп алган, бирок, пенделерине болгон ырайымынын даражалары ар түрдүү, бул алардын ыйманына жана жакшы иштерине жараша ар түрдүү болот.
• الدعاء قد يكون مُجْملًا وقد يكون مُفَصَّلًا حسب الأحوال، وموسى في هذا المقام أجمل في دعائه.
• من صور عدل الله عز وجل إنصافه للقِلَّة المؤمنة، حيث ذكر صفات بني إسرائيل المنافية للكمال المناقضة للهداية، فربما توهَّم متوهِّم أن هذا يعم جميعهم، فَذَكَر تعالى أن منهم طائفة مستقيمة هادية مهدية.
Аз сандагы ыймандууларды да эске алганы - Аллах Тааланын адилеттүүлүгүнөн. Исраил урпактарынын туура жолдон баш тартып, катуу каршылык көрсөтүүчү сыпаттарын айтканда, көп адамдар бул сыпаттар алардын баарына тиешелүү экен деп ойлоп калуусу мүмкүн эле, ошон үчүн Аллах Таала алардын арасында туура жолдогулары да бар экенин эскеркен.
وَقَطَّعۡنَٰهُمُ ٱثۡنَتَيۡ عَشۡرَةَ أَسۡبَاطًا أُمَمٗاۚ وَأَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰ مُوسَىٰٓ إِذِ ٱسۡتَسۡقَىٰهُ قَوۡمُهُۥٓ أَنِ ٱضۡرِب بِّعَصَاكَ ٱلۡحَجَرَۖ فَٱنۢبَجَسَتۡ مِنۡهُ ٱثۡنَتَا عَشۡرَةَ عَيۡنٗاۖ قَدۡ عَلِمَ كُلُّ أُنَاسٖ مَّشۡرَبَهُمۡۚ وَظَلَّلۡنَا عَلَيۡهِمُ ٱلۡغَمَٰمَ وَأَنزَلۡنَا عَلَيۡهِمُ ٱلۡمَنَّ وَٱلسَّلۡوَىٰۖ كُلُواْ مِن طَيِّبَٰتِ مَا رَزَقۡنَٰكُمۡۚ وَمَا ظَلَمُونَا وَلَٰكِن كَانُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ
Исраил урпактарын он эки урууга бөлдүк. Алар Мусадан Аллахка дуба кылып суу сура деп талап кылышканда, ага, эй, Муса, таягың менен ташты ур деп аян кылдык. Ал ташты урганда, андан коомундагы он эки уруунун санына жарша он эки булак агып чыгып, ар бир уруу өзүнө тиешелүү булакты билип, ага башка уруулар шериктеш болбой турган болду. Алар кайда басса жылып, токтосо токтоп алардын үстүнө көлөкө түшүрө турган булутту дайындап койдук. Аларга жакшылык кылып бал сыяктуу даамдуу суусундукту, бөдөнө сыяктуу эти даамдуу чымчыкты түшүруп бердик. Анан аларга: "Силерге ырыскы кылып берген таза нерселерди жегиле, жакшылыкка каапырдык кылуу, залымдык сыяктуу кемчиликтерди кылбагыла. ага өзүно ылайык баа бербей койбогула" - дедик. Бирок, алар өздөрүнө өздөрү залым кылып, Аллахтын жакшылыктарын четке кагып, Анын буйруктарына каршы чыгып күнөөкөр болуу менен кыйроого туш болушту.
Esegesi in lingua araba:
وَإِذۡ قِيلَ لَهُمُ ٱسۡكُنُواْ هَٰذِهِ ٱلۡقَرۡيَةَ وَكُلُواْ مِنۡهَا حَيۡثُ شِئۡتُمۡ وَقُولُواْ حِطَّةٞ وَٱدۡخُلُواْ ٱلۡبَابَ سُجَّدٗا نَّغۡفِرۡ لَكُمۡ خَطِيٓـَٰٔتِكُمۡۚ سَنَزِيدُ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
Оо, элчи, дагы эстегин, Аллах Исраил урпактарына: "Ыйык үйгө киргиле, андагы айылдан каалаган убакта, каалаган тамагыңарды жегиле. Оо, Раббибиз, биздин каталарыбызды өчүр деп, Раббиңерге кичипейилдик менен үрүкү кылып ийилип киргиле. Эгер ушундай кылсаңар, күнөөңөрдү кечиребиз, жакшылык кылуучуларга дүйнө, акыреттин жакшылышыг көбөйтөбүз" - деп айтты.
Esegesi in lingua araba:
فَبَدَّلَ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ مِنۡهُمۡ قَوۡلًا غَيۡرَ ٱلَّذِي قِيلَ لَهُمۡ فَأَرۡسَلۡنَا عَلَيۡهِمۡ رِجۡزٗا مِّنَ ٱلسَّمَآءِ بِمَا كَانُواْ يَظۡلِمُونَ
Алардын залымдары аларга буйрук иретинде айтылган сөздү бурмалап, "кечирим тилегиле" деген сөздүн ордуна "арпанын даны" деген сөздү алмаштырып, аларга буйрулган ишти өзгөртүп, эшиктен башын ийип кичи пейилдик менен кирүүнүн ордуна, артын салып жөрмөлөп киришти. Анан алардын залымдыгы себептүү асмандан азап түшүрдүк.
Esegesi in lingua araba:
وَسۡـَٔلۡهُمۡ عَنِ ٱلۡقَرۡيَةِ ٱلَّتِي كَانَتۡ حَاضِرَةَ ٱلۡبَحۡرِ إِذۡ يَعۡدُونَ فِي ٱلسَّبۡتِ إِذۡ تَأۡتِيهِمۡ حِيتَانُهُمۡ يَوۡمَ سَبۡتِهِمۡ شُرَّعٗا وَيَوۡمَ لَا يَسۡبِتُونَ لَا تَأۡتِيهِمۡۚ كَذَٰلِكَ نَبۡلُوهُم بِمَا كَانُواْ يَفۡسُقُونَ
Оо, элчи, жөөттөргө эскертүү иретинде айылдагы бир окуянын айынан азапка кабылышканын сурагын. Ал айыл деңиздин жээгинде болчу. Аллах аларды сыноо үчүн ишемби күндөрү балыктарды деңиз бетине жакын алып келип, башка күндөрү алыстатып, анан ишемби күнү аларга балык уулоого тыюу салган эле. Бирок, алар Аллахтын чегинен чыгыа ишемби күну балык уулашты. Аллах аларды мындай сыноо менен алар баш ийбей, күнөөгө берилип кеткен себептүү сынады. Алар куулук кылып, ишемби күнү торлорун жайып, чукурларды казып коюп, ага түшүп калган балыктарды жекшемби күнү тартып алып, жешти.
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• الجحود والكفران سبب في الحرمان من النعم.
وَإِذۡ قَالَتۡ أُمَّةٞ مِّنۡهُمۡ لِمَ تَعِظُونَ قَوۡمًا ٱللَّهُ مُهۡلِكُهُمۡ أَوۡ مُعَذِّبُهُمۡ عَذَابٗا شَدِيدٗاۖ قَالُواْ مَعۡذِرَةً إِلَىٰ رَبِّكُمۡ وَلَعَلَّهُمۡ يَتَّقُونَ
Оо, элчи, дагы эстегин, бир жамаат аларды бул тыюу салынган ишти (балык уулоону) аткаруудан тыйып, эскерткенде, башка бир жамааты: "Күнөөлөрү үчүн Аллах бул дүйнөдө кыйратып жок кылып, акыретте катуу азапка дууша кыла турган адамдарга эмне үчүн насаат айтасыңар?! - дешти. Насаат айтып жаткандар: "Аллахтын бизге буйруган жакшылыкка чакыруу жана жамандыктан кайтаруу буйругун аткарып, аны аткарбай коюп азапка кабылбоо үчүн насаат айтып жатабыз. мүмкүн алар насааттан пайда алышар жана кылып жаткан күнөө иштеринен кол үзөөр" - дешти.
Esegesi in lingua araba:
فَلَمَّا نَسُواْ مَا ذُكِّرُواْ بِهِۦٓ أَنجَيۡنَا ٱلَّذِينَ يَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلسُّوٓءِ وَأَخَذۡنَا ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ بِعَذَابِۭ بَـِٔيسِۭ بِمَا كَانُواْ يَفۡسُقُونَ
Күнөөкөрлөр насаат айтуучулардын айтканына көңүл бурбай, кылып жаткан иштерин уланта бергенде, аларды жаман иштен тыйгандарды куткарып, ишемби күнү балук уулап залымдык кылгандарды Аллахтын чегинен чыгып, күнөөнү уланта бергени үчүн катуу азап менен азаптадык.
Esegesi in lingua araba:
فَلَمَّا عَتَوۡاْ عَن مَّا نُهُواْ عَنۡهُ قُلۡنَا لَهُمۡ كُونُواْ قِرَدَةً خَٰسِـِٔينَ
Насаатты укпай, текеберилиги жана кежирлиги менен Аллахка күнөө кылып чектен чыгышканда, аларга: "Эй, күнөөкөрлөр, кор болгон маймылдарга айлангыла" - дедик. Анан алар Биз каалагандай болушту. Биз кайсы бир ишти кааласак, ага: "Бол" - деп айтсак, болуп калат.
Esegesi in lingua araba:
وَإِذۡ تَأَذَّنَ رَبُّكَ لَيَبۡعَثَنَّ عَلَيۡهِمۡ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ مَن يَسُومُهُمۡ سُوٓءَ ٱلۡعَذَابِۗ إِنَّ رَبَّكَ لَسَرِيعُ ٱلۡعِقَابِ وَإِنَّهُۥ لَغَفُورٞ رَّحِيمٞ
Оо, элчи, дагы эстегин, Аллах жөттөрдүн үстүнөн аларды дүйнө жашоосунда тээ кыяматка чейин кордоп, коркутуп тура турган адамдарды жиберерин ачык жарыя кылды. Эй, элчи, акыйкатта, Раббиң, күнөө кылгандардын жазасын өтө тез берүүчү, аларга бул дүйнө жашоосунда эле жазалап коёт. Ошондой эле Ал пенделеринен тобо кылгандарга Кечиримдүү жана аларга Ырайымдуу.
Esegesi in lingua araba:
وَقَطَّعۡنَٰهُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ أُمَمٗاۖ مِّنۡهُمُ ٱلصَّٰلِحُونَ وَمِنۡهُمۡ دُونَ ذَٰلِكَۖ وَبَلَوۡنَٰهُم بِٱلۡحَسَنَٰتِ وَٱلسَّيِّـَٔاتِ لَعَلَّهُمۡ يَرۡجِعُونَ
Аларды жер бетинде бөлүп-жарып, бир канча тайпаларга ажыратып койдук, буга чейин алар бир чогуу жамаат болчу. Алардын арасында Аллахтын да, пенденин да акысын аткаргандары, орточолору жана күнөө жасап өз жандарына зыян кылгандары да бар. Аларды кылып жаткан иштеринен кайтабы деген үмүттө жыргал менен да куурал менен да сынап көрдүк.
Esegesi in lingua araba:
فَخَلَفَ مِنۢ بَعۡدِهِمۡ خَلۡفٞ وَرِثُواْ ٱلۡكِتَٰبَ يَأۡخُذُونَ عَرَضَ هَٰذَا ٱلۡأَدۡنَىٰ وَيَقُولُونَ سَيُغۡفَرُ لَنَا وَإِن يَأۡتِهِمۡ عَرَضٞ مِّثۡلُهُۥ يَأۡخُذُوهُۚ أَلَمۡ يُؤۡخَذۡ عَلَيۡهِم مِّيثَٰقُ ٱلۡكِتَٰبِ أَن لَّا يَقُولُواْ عَلَى ٱللَّهِ إِلَّا ٱلۡحَقَّ وَدَرَسُواْ مَا فِيهِۗ وَٱلدَّارُ ٱلۡأٓخِرَةُ خَيۡرٞ لِّلَّذِينَ يَتَّقُونَۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ
Анан бул жаман иш жасагандардын артында орун басар болуп бир муун келди. Алар мурдагылардан Тооротту мурас алып, аны окуп бирок, анда жазылгандарды аткарбай, Аллахтын китебин өзгөртүү үчүн жана өкүмдөрдү түшкөн максатынан бурмалоо үчүн жарыбаган дүйнө буюмдарынан пара алып, Аллах күнөөлөрүбүздү кечирет деп өздөрүн алаксытышты. Аларга жок болуп кетүүчү дүйнө буюмдарын алып келишкен сайын, биринин артынан бирин ала беришти. Акйыкатта, Аллах Таала алар менен чындыкты эч өзгөртпөстөн, бурмалабастан айтууга келишим, убада кылган эмсе беле?! Китепте жазылган иштерди алар билбестиктен кылбай койгон жок, тескерисинче аларда илими бар болчу, алар аны окуп, билишкен. Ошон үчүн алардын күнөөсү оор болду. Акырет коргону, анда Аллахтын тыйганынан тыйылып, буйруганын аткарып, такыба болгондор үчүн, бул дүйнөдөгү жок болуп кетүүчү нерселерге караганда түбөлүктүү жакшылыктар бар. Мына ушул жок болуп кетүүчү дүйнө буюмдарын алуучулар, Аллах такыбаларга акыретте жакшы жана түбөлүктүү нерселерди даярдап койгонуна акыл жүгүртүшпөйбү?!
Esegesi in lingua araba:
وَٱلَّذِينَ يُمَسِّكُونَ بِٱلۡكِتَٰبِ وَأَقَامُواْ ٱلصَّلَوٰةَ إِنَّا لَا نُضِيعُ أَجۡرَ ٱلۡمُصۡلِحِينَ
(Алардын арасында) китепти бекем карманган, анда жазылгандарды иш жүзүндө аткарган, намзадарын убактысында бардык шарттарын, важыбдарын жана сүннөттөрүн толук аткарып окугандары да бар. Эми Аллах аларды кылган иштерине жараша сыйлайт, Аллах жакшы иштерди кылгандардын сооп-сыйын текке кетирбейт.
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• إذا نزل عذاب الله على قوم بسبب ذنوبهم ينجو منه من كانوا يأمرون بالمعروف وينهون عن المنكر فيهم.
Эгер коомго күнөөлөрү себептүү азап түшсө, аларды жакшылыкка буйруп, жамандыктан кайтаргандар андан кутулушат.
• يجب الحذر من عذاب الله؛ فإنه قد يكون رهيبًا في الدنيا، كما فعل سبحانه بطائفة من بني إسرائيل حين مَسَخَهم قردة بسبب تمردهم.
Аллахтын азабынан сактануу важыб; анткени ал бул дүйнөдө коркунуч жаратуусу мүмкүн. Аллах Таала чектен чыкканы себептүү Исраил урпактарынан маймылга айландырып койгону сыяктуу.
• نعيم الدنيا مهما بدا أنه عظيم فإنه قليل تافه بجانب نعيم الآخرة الدائم.
Аллах Таала Исраил урпактарына кордукту жана жакырдыкты жазып, алардын залымдыгы жана туура жолдон тайганы себептүү ар дайым азап жөнөтүп турарын жарыялаган.
۞ وَإِذۡ نَتَقۡنَا ٱلۡجَبَلَ فَوۡقَهُمۡ كَأَنَّهُۥ ظُلَّةٞ وَظَنُّوٓاْ أَنَّهُۥ وَاقِعُۢ بِهِمۡ خُذُواْ مَآ ءَاتَيۡنَٰكُم بِقُوَّةٖ وَٱذۡكُرُواْ مَا فِيهِ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ
Оо, Мухаммад, дагы эстегин, Тооротто айтылгандарды аткаруудан баш тартышканда, Биз тоону ажыратып алып, Исраил урпактарынын үстүнө көтөрүп, тоо аларды көлөкөлөгөн булут сыяктуу болуп, алар тоо үстүбузгө түшөт деп ишенип калышканда, аларга: "Биз силерге берген китепти тырышуу менен бекем кармагыла, анда Аллах силерге шарият кылган өкүмдөрдү эстегиле жана ушун кылып такыба болууну үмүт кылсаңар аны унутпагыла" - деп айтылды.
Esegesi in lingua araba:
وَإِذۡ أَخَذَ رَبُّكَ مِنۢ بَنِيٓ ءَادَمَ مِن ظُهُورِهِمۡ ذُرِّيَّتَهُمۡ وَأَشۡهَدَهُمۡ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡ أَلَسۡتُ بِرَبِّكُمۡۖ قَالُواْ بَلَىٰ شَهِدۡنَآۚ أَن تَقُولُواْ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ إِنَّا كُنَّا عَنۡ هَٰذَا غَٰفِلِينَ
Оо, Мухаммад, дагы эстегин, Раббиң адам баласынын белинен анын урпактарын чыгарды. Ошондо алар Анын Жаратуучу жана Рабби экенин таза табияты менен кабыл кылышты. Раббиси аларга: "Мен силердин Раббиңер эмесминби?" - деди. Алар баары биригип: "Ооба, Сен биздин Раббибизсиң" - дешти. Аллах: "Чынында, силер кыямат күнү далилдерди четке кагып, бул тууралуу эч нерсе билбейбиз деп айтпооңор үчүн, Биз силерди сынадык жана убадаңарды алдык" - деди.
Esegesi in lingua araba:
أَوۡ تَقُولُوٓاْ إِنَّمَآ أَشۡرَكَ ءَابَآؤُنَا مِن قَبۡلُ وَكُنَّا ذُرِّيَّةٗ مِّنۢ بَعۡدِهِمۡۖ أَفَتُهۡلِكُنَا بِمَا فَعَلَ ٱلۡمُبۡطِلُونَ
"Же ата-бабаңар бутпарас болуп, келишимди бузганын айтып, силер болсо алардын ширк ишенимдерин ээрчип кеткениңерди шылтоо кылып: "Эй, Раббибиз, бизди ширк кылып иш-амалдарын ок кылып алган ата-бабалар үчүн азаптайсыңбы? Бизде күнөө жок, биз билбестен аталарыбыздын кылганын кылдык" - деп танып кетпөөңөр үчүн ушундай кылдык"- деди.
Esegesi in lingua araba:
وَٱتۡلُ عَلَيۡهِمۡ نَبَأَ ٱلَّذِيٓ ءَاتَيۡنَٰهُ ءَايَٰتِنَا فَٱنسَلَخَ مِنۡهَا فَأَتۡبَعَهُ ٱلشَّيۡطَٰنُ فَكَانَ مِنَ ٱلۡغَاوِينَ
Оо, Мухаммад, Исраил урпактарына алардын өзүнөн чыккан бир адам тууралуу окуп бер. Биз ага аяттарыбызды берип, ал аны билип, ага далил болгон чындыкты түшүнүп туруп, аны иш жүзүндө аткарбады, аны таштап, андан үзүлдү. Ошондо ага шайтан жолугуп, аны өзүнө жакын кылып алды. Анан ал ийгиликке жетүүчу туура жолдон, кыйроого учуроочу кыйшык жолго тушүп алды.
Esegesi in lingua araba:
وَلَوۡ شِئۡنَا لَرَفَعۡنَٰهُ بِهَا وَلَٰكِنَّهُۥٓ أَخۡلَدَ إِلَى ٱلۡأَرۡضِ وَٱتَّبَعَ هَوَىٰهُۚ فَمَثَلُهُۥ كَمَثَلِ ٱلۡكَلۡبِ إِن تَحۡمِلۡ عَلَيۡهِ يَلۡهَثۡ أَوۡ تَتۡرُكۡهُ يَلۡهَثۚ ذَّٰلِكَ مَثَلُ ٱلۡقَوۡمِ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَاۚ فَٱقۡصُصِ ٱلۡقَصَصَ لَعَلَّهُمۡ يَتَفَكَّرُونَ
Эгер ушул аяттар аркылуу анын даражасын көтөрүүнү кааласак, аны иш жүзүндө аткарууга жеңилдик берип, дүйнө , акыретте көтөрүп коймокпуз. Бирок, ал акыретке караганда дүйнө ырахаттарына таасирленип, жардамсыз кала турган жолду тантап алды. Анын дүйнөгө ач көздүгү, итке окшош, ит баардык абалында сугалактанып тилин салаңдата берет, жатса да, тилин салаңдатат, куусаң да тилиин салаңдатат.Бул салыштыруу, Биздин аяттарыбызды жалганга чыгарып адашкан коомго окшош. Эй, элчи, пикри кылып, өздөрүнүн жалганын, адашуусун таштап калуусун үмүт кылып, аларга ушундай аңгемелерди аңгемеле.
Esegesi in lingua araba:
مَن يَهۡدِ ٱللَّهُ فَهُوَ ٱلۡمُهۡتَدِيۖ وَمَن يُضۡلِلۡ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡخَٰسِرُونَ
Аллах кимди туура жолго ылайыктуу кылып, түз жолго салып койсо, ал чындап туура жолго түшөт; кимди түз жолдон алыстатып койсо, алар чындап өздөрүнүн насибин кемитүүчүлөр. Алар кыямат күнү өздөрүнө жана үй-бүлөлөрүнө зыян кылуучулар, бул анык зыян тартуу.
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• المقصود من إنزال الكتب السماوية العمل بمقتضاها لا تلاوتها باللسان وترتيلها فقط، فإن ذلك نَبْذ لها.
Асман китептерин түшүрүүдөгү максат, аларды жөн эле окуп коюу эмес, анда жазылгандарды иш жүзүндө аткаруу.
• أن الله خلق في الإنسان من وقت تكوينه إدراك أدلة الوحدانية، فإذا كانت فطرته سليمة، ولم يدخل عليها ما يفسدها أدرك هذه الأدلة، وعمل بمقتضاها.
Акыйкатта, Аллах Таала инсанды пайда кылган учурда эле, анда бир Кудайга ишенүү далилин сезүүнү кошо жараткан. Кимдин табияты таза болсо, табиятына аны буза тургантуура эмес ишенимдер кирбесе, ал ошол далилди сезип, ошонун талабына жараша иш-аракет кылат.
وَلَقَدۡ ذَرَأۡنَا لِجَهَنَّمَ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلۡجِنِّ وَٱلۡإِنسِۖ لَهُمۡ قُلُوبٞ لَّا يَفۡقَهُونَ بِهَا وَلَهُمۡ أَعۡيُنٞ لَّا يُبۡصِرُونَ بِهَا وَلَهُمۡ ءَاذَانٞ لَّا يَسۡمَعُونَ بِهَآۚ أُوْلَٰٓئِكَ كَٱلۡأَنۡعَٰمِ بَلۡ هُمۡ أَضَلُّۚ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡغَٰفِلُونَ
Акыйкатта, тозокко ылайыктуу иштерди кыларын билип, көптөгөн жиндерди жана адамдарды тозокко татыктуу кылып жараттык. Алардын жүрөгү болгон менен жүрөгү пайда берүүчүнү да, зыян берүүчүнү да сезбейт. Алардын көздөрү болгон менен өздөрүндөгү жана ааламдагы Аллахтын белгилерин көрбөйт жана андан этибар алышпайт. Алардын кулагы болгону менен Аллахтын аяттарын угушпайт жана ага акыл калчабайт. Ушул жогорудагы сыпаттар менен сыпатталган адамдар акылсыздыкта айбандар сыяктуу, а түгүл, адашууда булар айбандарга караганда жаман. Булар Аллахка жана кыямат күнүнө ыйман келтирүүдөн бей капар калышкан.
Esegesi in lingua araba:
وَلِلَّهِ ٱلۡأَسۡمَآءُ ٱلۡحُسۡنَىٰ فَٱدۡعُوهُ بِهَاۖ وَذَرُواْ ٱلَّذِينَ يُلۡحِدُونَ فِيٓ أَسۡمَٰٓئِهِۦۚ سَيُجۡزَوۡنَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
Кемчиликсиз Аллахта Анын улуулугун жана кемелдигин айгинелеген кооз ысымдары бар. Ошол ысымдары менен Аллахка мактоо айтып, ошол ысымары аркылуу Андан каалаганыңарды сурагыла. Аллахтын ысысмдарында чектен чыгып, бул ысымдарды Аллахтан башкага ыйгарган, же Аллахка мындай ысымдарды ыраа көрбөгөн, же маанисин бурмалаган, же башка нерсеге окшоткон адамдардан алыс болгула. Кийин Аллахтын ысымдарында чектен чыккандарды кылган кылыктары үчүн катуу азап менен жазалайбыз.
Esegesi in lingua araba:
وَٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا سَنَسۡتَدۡرِجُهُم مِّنۡ حَيۡثُ لَا يَعۡلَمُونَ
Биздин аяттарыбызга ыйман келтирбей, тескерсинче, аларды четке кагып, жалганга чыгаргандарга, ырыскы эшиктерин ачабыз. Бирок, бул аларды сыйлоо үчүн эмес, күнөөлөрүн удаа-удаа уланта берип, адашуулары өтө күчөөсү үчүн ушундай кылабыз. Анан кокустан аларга азап жиберебиз.
Esegesi in lingua araba:
وَأُمۡلِي لَهُمۡۚ إِنَّ كَيۡدِي مَتِينٌ
Алардын азабы кечиктирилип, азапталбайбыз го деп ойлоп калышат да, жалганга чыгаруусун жана каапырлыгын уланта беришет, ошентип алардын азабы да күчөй берет. Менин айлам күчтүү, аларга жакшылык кылып жаткандай көрүнүп, бирок жардамсыз таштап коём.
Esegesi in lingua araba:
أَوَلَمۡ يَتَفَكَّرُواْۗ مَا بِصَاحِبِهِم مِّن جِنَّةٍۚ إِنۡ هُوَ إِلَّا نَذِيرٞ مُّبِينٌ
Аллахтын аяттарын жана элчисин жалганга чыгаргандар Мухаммаддын (ага Аллахтын тынчтыгы, саламаттыгы жана мактоо дубасы болсун) жинди эмес экенине пикир кылып, акылдарын иштетпейби. Ал Аллахтын элчиси, аны Аллахтын азабын ачык-айкын эскертүү үчүн эскертүүчү кылып жиберген.
Esegesi in lingua araba:
أَوَلَمۡ يَنظُرُواْ فِي مَلَكُوتِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا خَلَقَ ٱللَّهُ مِن شَيۡءٖ وَأَنۡ عَسَىٰٓ أَن يَكُونَ قَدِ ٱقۡتَرَبَ أَجَلُهُمۡۖ فَبِأَيِّ حَدِيثِۭ بَعۡدَهُۥ يُؤۡمِنُونَ
Алар Аллахтын асман-жердеги мүлктөрүнө этибар кылып карашпайбы. Аллах асман-жерде жараткан айбанат, өсүмдүк жана башка нерселерге карашпайбы. Өтө жакныдап калган ажалдарына карап, убакытты өткөрбөй тобо кылышпайбы. Эгер Куранга жанаанда айтылган жакшы жана жаман убадаларга ишенишпесе, анда кайсы китепке ишенишмек эле?!
Esegesi in lingua araba:
مَن يُضۡلِلِ ٱللَّهُ فَلَا هَادِيَ لَهُۥۚ وَيَذَرُهُمۡ فِي طُغۡيَٰنِهِمۡ يَعۡمَهُونَ
Аллах кимди чындыкка алып баруучу туура жолдон четтетип, туз жолдон адаштырып койсо, аны түз жолго башточу башка эч ким болбойт. Аллах аларды адашкан, каапыр абалдарында таштап коёт да, алар аргасыз туура жолду таба албай кала беришет.
Esegesi in lingua araba:
يَسۡـَٔلُونَكَ عَنِ ٱلسَّاعَةِ أَيَّانَ مُرۡسَىٰهَاۖ قُلۡ إِنَّمَا عِلۡمُهَا عِندَ رَبِّيۖ لَا يُجَلِّيهَا لِوَقۡتِهَآ إِلَّا هُوَۚ ثَقُلَتۡ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ لَا تَأۡتِيكُمۡ إِلَّا بَغۡتَةٗۗ يَسۡـَٔلُونَكَ كَأَنَّكَ حَفِيٌّ عَنۡهَاۖ قُلۡ إِنَّمَا عِلۡمُهَا عِندَ ٱللَّهِ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ
Жалганга чыгаруучу көк беттер сенден кыямат тууралуу, анын качан болору тууралуу сурашат. Эй, Мухаммад, аларга: "Кыяматтын илимин мен да, менден башка да билбейт, Аны бир гана Аллах билет, анын белгиленген убактысын бир гана Аллах ачыкка чыгарат, анын ачыкка чыгары асман-жердегинин баарына жашыруун. Ал кокустан болот" - деп айт. Сен кыямат тууралуу билүүгө кызыкдар болгонсуп, сенден ал тууралуу сурашат. Сен Раббиңди жакшы билгендиктен, кыямат тууралуу Андан сурабастыгыңды билишпейт. Эй, Мухаммад, аларга: "Кыяматтын илими бир гана Аллахта, бирок, көп адамдар муну билишпейт" деп айткын.
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• خلق الله للبشر آلات الإدراك والعلم - القلوب والأعين والآذان - لتحصيل المنافع ودفع المضار.
Аллах адам баласына пайдалууну кабылдап, пайдасыздан сактануу үчүн сезүү жана билүү аспаптарын - жүрөктү, көздү, кулакты жараткан.
• الدعاء بأسماء الله الحسنى سبب في إجابة الدعاء، فيُدْعَى في كل مطلوب بما يناسب ذلك المطلوب، مثل: اللهمَّ تب عَلَيَّ يا تواب.
Аллахтын кооз ысымдары аркылуу дуба кылуу дубанын кабыл болуусуна себеп болот. Суралган нерсеге жараша, ошого ылайык ысымы айтылып дуба кылынат, мисалы: Аллахым, менин күнөөлөрүмдү кечир, оо, Тобону кабыл кылуучу ж.б.у.с.
قُل لَّآ أَمۡلِكُ لِنَفۡسِي نَفۡعٗا وَلَا ضَرًّا إِلَّا مَا شَآءَ ٱللَّهُۚ وَلَوۡ كُنتُ أَعۡلَمُ ٱلۡغَيۡبَ لَٱسۡتَكۡثَرۡتُ مِنَ ٱلۡخَيۡرِ وَمَا مَسَّنِيَ ٱلسُّوٓءُۚ إِنۡ أَنَا۠ إِلَّا نَذِيرٞ وَبَشِيرٞ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
Оо, Мухаммад, аларга минтип айт: "Аллах каалабаса, мен өзүмө жакшылык алып келе албаймын, өзүмдү жамандыктан сактай да албаймын, жакшылык берүү жана жамандыктан сактоо Аллахтын колунда. Ошондой эле, Аллах билдирген нерсени гана билем, кайыпты билбеймин. Эгер кайыпты билгенимде, ишке аша элекиштердин эмне болурун билип алып, мага жакшылык алып келе турган, жамандыкты кетире турган себептерди жасап алмакмын. Мен Аллах тарабынан жиберилген элчимин, менин Аллахтан жиберилген элчи экениме ыйман келтирген жана мен алып келген динди тастыктаган адамдарга Аллахтын катуу азыбын эскертем, улук сооп-сыйын сүйүнчүлөймүн.
Esegesi in lingua araba:
۞ هُوَ ٱلَّذِي خَلَقَكُم مِّن نَّفۡسٖ وَٰحِدَةٖ وَجَعَلَ مِنۡهَا زَوۡجَهَا لِيَسۡكُنَ إِلَيۡهَاۖ فَلَمَّا تَغَشَّىٰهَا حَمَلَتۡ حَمۡلًا خَفِيفٗا فَمَرَّتۡ بِهِۦۖ فَلَمَّآ أَثۡقَلَت دَّعَوَا ٱللَّهَ رَبَّهُمَا لَئِنۡ ءَاتَيۡتَنَا صَٰلِحٗا لَّنَكُونَنَّ مِنَ ٱلشَّٰكِرِينَ
Оо, эркектер жана аялдар, Аллах силерди бир жандан, Адам атадан жаратты. Адамдан анын аялы Обону жаратты. Обону Адамга үйрөнүп, Адам аны менен бейпил жашоосу үчүн анын кабыргасынан жаратты. Жубайлар кошулгандан кийин Обо боюна бүтүп, бирок аны сезбей жүрө берди. Анткени, боюна биринчи жолу болуп жаткандыктан, баштапкы мезгилде эч кандай оорлукту байкаган жок, качан гана түйүлдүк чоңоюп жүгү оорлогондо, жубайлар Раббисине дуба кылып: "Оо, Раббибиз, бизге бал берсең, салих, дени соо бала бергин, Сенин жакшылыгыңа шүгүр кылуучулардан болобу" - дешти.
Esegesi in lingua araba:
فَلَمَّآ ءَاتَىٰهُمَا صَٰلِحٗا جَعَلَا لَهُۥ شُرَكَآءَ فِيمَآ ءَاتَىٰهُمَاۚ فَتَعَٰلَى ٱللَّهُ عَمَّا يُشۡرِكُونَ
Аллах алардын дубасы кабыл кылып, алар сурангандай таза, саалих бала бергенде, баласын Аллахтан башкага кул кылып, (Абдул Хаарис) "Жердин кулу" деп атап, ширк кылышты. Аллах болсо бардык шериктерден таза, жаратууда да, ибадат кылууда да жалгыз.
Esegesi in lingua araba:
أَيُشۡرِكُونَ مَا لَا يَخۡلُقُ شَيۡـٔٗا وَهُمۡ يُخۡلَقُونَ
Бут-айкелдерди жана башка нерселерди ибадатта Аллахка шерик кылышат. Алар бул ибадат кылып жаткан нерселери эч нерсе жаратпаган, тескерисинче, өзү жаратылган анан да ибадат кылууга татыксыз экенин билишет. анан кантип ушундай нерселерди Аллахка шерик кылышат?!
Esegesi in lingua araba:
وَإِن تَدۡعُوهُمۡ إِلَى ٱلۡهُدَىٰ لَا يَتَّبِعُوكُمۡۚ سَوَآءٌ عَلَيۡكُمۡ أَدَعَوۡتُمُوهُمۡ أَمۡ أَنتُمۡ صَٰمِتُونَ
Эй, бутпарастар, эгер силер Аллахтын ордуна кудай кылып алган бут-айкелдерди туура жолго чакырсаңар, чакырыгыңарга жооп да бербейт, ээрчибейт дагы. Аларды туура жолго чакырасыңарбы, же унчукпай коёсуңарбы аларга баары бир, анткени алар жансыз затттар; акыл жүгүртө албайт, укпайт жана сүйлөбөйт.
Esegesi in lingua araba:
إِنَّ ٱلَّذِينَ تَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ عِبَادٌ أَمۡثَالُكُمۡۖ فَٱدۡعُوهُمۡ فَلۡيَسۡتَجِيبُواْ لَكُمۡ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
Эй, бутпарастар, силер Аллахтын ордуна ибадат кылып жаткан нерселер силер сыяктуу эле Аллах тарабынан жаратылган анын мүлктөрү, бирок алар силерге карганда жакшыраак. Анткени, силер сүйлөгөн, баскан, уккан жана көргөн тирүү жансыңар, ал эми бут-айкелдериңер болсо, мындай эмес. Аларды кудай дегениңер чын болсо, аларга дуба кылгылачы, дубаңарга жооп беришер бекен?!
Esegesi in lingua araba:
أَلَهُمۡ أَرۡجُلٞ يَمۡشُونَ بِهَآۖ أَمۡ لَهُمۡ أَيۡدٖ يَبۡطِشُونَ بِهَآۖ أَمۡ لَهُمۡ أَعۡيُنٞ يُبۡصِرُونَ بِهَآۖ أَمۡ لَهُمۡ ءَاذَانٞ يَسۡمَعُونَ بِهَاۗ قُلِ ٱدۡعُواْ شُرَكَآءَكُمۡ ثُمَّ كِيدُونِ فَلَا تُنظِرُونِ
Силер кудай кылып алган бут-айкелдердин муктаждыктарына чыгуу үчүн баса турган буттары барбы? Же аларда силерден жамандыкты күч менен кармап токтотуп кала турган колдору барбы? Же силердин жоголгон нерсеңерди көрүп, силерге кабар бере турган көздөрү барбы? Же силерге угулбай калган нерсени угуп, силерге жеткирип тура турган кулактары барбы? Эгер бул айьылгандардын бир да болбосо, анда эмне үчүн алардан пайда берет, зыяндан сактайт деп үмүт кыласыңар?! Эй, элчи, бул бутпарастарга: "Ошол Аллахка теңеген бут-айкелдериңерге дуба кыла бергиле жана мага зыян берүүгө аракет кыла бергиле, мени күтпөгүлө" - дегин.
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• في الآيات بيان جهل من يقصد النبي صلى الله عليه وسلم ويدعوه لحصول نفع أو دفع ضر؛ لأن النفع إنما يحصل من قِبَلِ ما أرسل به من البشارة والنذارة.
Аяттарда пайгамбарыбызга ал пайда берет, зыяндан коргойт деген ишеним менен дуба кылуу илимсиздиктен экени баян кылынган. Анткени, пайда анын эскертүүсү жана сүйүнчүлөөсү тарабынан болот.
• جعل الله بمنَّته من نوع الرجل زوجه؛ ليألفها ولا يجفو قربها ويأنس بها؛ لتتحقق الحكمة الإلهية في التناسل.
Бири-бирине көнүп, бейпил, тынч алып жашап, урпактарын көбөйтүүсү үчүн Өзүнүн даанышмандыгы менен Аллах ырайым кылып эркектен анын аялын жаратты.
• لا يليق بالأفضل الأكمل الأشرف من المخلوقات وهو الإنسان أن يشتغل بعبادة الأخس والأرذل من الحجارة والخشب وغيرها من الآلهة الباطلة.
Жаратылгандардын эң жакшысы, эн кемели, эң кадырлуусу болгон инсандын таштан же жыгачтан ж.б. нерседен жасалган эң баасыз жаман жалган кудайларга ибадат кылуусу ылайыксыз иш.
إِنَّ وَلِـِّۧيَ ٱللَّهُ ٱلَّذِي نَزَّلَ ٱلۡكِتَٰبَۖ وَهُوَ يَتَوَلَّى ٱلصَّٰلِحِينَ
Албетте, менин коргоочум жана жардамчым Аллах, Ал мени сактайт, Андан башкадан үмүт кылбайм.Силердин бут-айкелдериңерден эч коркпойм. Ал мага адамдарга туура жол болгон Куранды түшүргөн, Ал пенделеринен салихтерди дос кылган, аларды сактаган жана жардам берген.
Esegesi in lingua araba:
وَٱلَّذِينَ تَدۡعُونَ مِن دُونِهِۦ لَا يَسۡتَطِيعُونَ نَصۡرَكُمۡ وَلَآ أَنفُسَهُمۡ يَنصُرُونَ
Эй, бутпарастар, силер ибадат кылып жаткан бут-айкелдер силерге жардам бергенге жарабайт, а түгүл, өздөрүнө да жардам бере албайт. Алар алсыз, Аллахтын ордуна кантип ошолорго ибадат кыласыңар?!
Esegesi in lingua araba:
وَإِن تَدۡعُوهُمۡ إِلَى ٱلۡهُدَىٰ لَا يَسۡمَعُواْۖ وَتَرَىٰهُمۡ يَنظُرُونَ إِلَيۡكَ وَهُمۡ لَا يُبۡصِرُونَ
Эй бутпарастар, ошол Аллахтын ордуна ибадат кылып жаткан бут-айкелдериңерге дуба кылсаңар, угушпайт, жалдырап карап турушканын гана көрөсүңөр, алар жансыз заттар, алар көрбөйт. Бул эстеликтерди адамдын, айбанаттардын кейпинде жасашкан, алардын, колу, буту жана көздору бар, бирок, алар жансыз заттар, жаны да жок кыймылы да жок.
Esegesi in lingua araba:
خُذِ ٱلۡعَفۡوَ وَأۡمُرۡ بِٱلۡعُرۡفِ وَأَعۡرِضۡ عَنِ ٱلۡجَٰهِلِينَ
Оо, элчи, адамдарга иштерди жана ахлактарды алардын напсиси көтөрө ала тургандай жүктө, алардын табиятына оор келе турган нерсени жүктөбө, андай кылсаң, аларды качырат, аларга жылуу сөз жана жакшы иш менен буйрук бер. Ал эми караңгы, илимсиздерден алыс бол, алардын караңгылыгына жараша иш кылба. Сага зыян тийгизгенге зыян тийгизбе, сени куру калтырганды сен куру калтырба.
Esegesi in lingua araba:
وَإِمَّا يَنزَغَنَّكَ مِنَ ٱلشَّيۡطَٰنِ نَزۡغٞ فَٱسۡتَعِذۡ بِٱللَّهِۚ إِنَّهُۥ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
Оо, элчи, эгер шайтандын сага үстөмдүк кыла баштаган азгырыгын сезсең, Аллахтан коргоо тилеп, Ага таян. Анткени, Ал сен айтканды Угуучу, сенин коргонууңду Билүүчү, Ал сени шайтандан коргойт.
Esegesi in lingua araba:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ إِذَا مَسَّهُمۡ طَٰٓئِفٞ مِّنَ ٱلشَّيۡطَٰنِ تَذَكَّرُواْ فَإِذَا هُم مُّبۡصِرُونَ
Аллах тыюу салган күнөө иштеден тыйылып, буйруган иштерди аткарып, Ага такыба болгондорду кокустан шайтан азгырып, күнөө кылышса, дароо Аллахтын улуулугун, Анын күнөөкөрлөргө берүүчү азабын, бай ийүүчүлөргө берүүчү сооп-сыйын эстеп, күнөөлөрүнөн тобо кылат, Раббисине кайтат. Ошентип, алар чындыкка бекем турушат, кылган күнөөсүн таштап, экинчи кылбайт.
Esegesi in lingua araba:
وَإِخۡوَٰنُهُمۡ يَمُدُّونَهُمۡ فِي ٱلۡغَيِّ ثُمَّ لَا يُقۡصِرُونَ
Ал эми күнөөкөр жана каапырлардан болгон шайтандын туугандарын шайтандар улам адашуусун күчөтүп, алар күнөө үстүнө күнөө жасай беришет. Шайтандар азгыруудан жана адаштыруудан чарчабайт, күнөөкөр инсандар болсо аларды ээрчүүдөн жана жаман иштерди кылуудан тыйылбайт.
Esegesi in lingua araba:
وَإِذَا لَمۡ تَأۡتِهِم بِـَٔايَةٖ قَالُواْ لَوۡلَا ٱجۡتَبَيۡتَهَاۚ قُلۡ إِنَّمَآ أَتَّبِعُ مَا يُوحَىٰٓ إِلَيَّ مِن رَّبِّيۚ هَٰذَا بَصَآئِرُ مِن رَّبِّكُمۡ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٞ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
Оо, элчи, сен аларга аят-белгилерди көрсөткөнүңдө, сени жалганга чыгарып, ал белгилерден жүз бурушту, а аят-белгилерди көрсөтпөй койсоң: "Кана, өзүн эле ойлоп таап жасай койбойсуңбу?" деп келекелешти. Эй, элчи, аларга: "Өз алдынча аят-белгилерди көрсөтө албайм, Аллах аян-кабар кылган нерсени гана ээчиймин, мен силерге окуп берип жаткан Куран Аллахтын силердин Жаратуучуңар жана иштериңерди башкаруучуңар экенине ачык-айкын далил жана ыймандуу пенделери үчүн туура жол жана ырайым. Ал эми ыймандуулардан башкалары бактысыз адашуучулар.
Esegesi in lingua araba:
وَٱذۡكُر رَّبَّكَ فِي نَفۡسِكَ تَضَرُّعٗا وَخِيفَةٗ وَدُونَ ٱلۡجَهۡرِ مِنَ ٱلۡقَوۡلِ بِٱلۡغُدُوِّ وَٱلۡأٓصَالِ وَلَا تَكُن مِّنَ ٱلۡغَٰفِلِينَ
Оо, элчи, Раббиңди, берилип, кичи пейил болуп, коркуу менен эсте (зикр кыл). Артыкчылыгы бар эки убакта, т.а. эртең менен жана кечинде үнүңдү өтө бийик да, өтө акырын да чыгарбай орточо үнүң менен дуба кыл
Esegesi in lingua araba:
إِنَّ ٱلَّذِينَ عِندَ رَبِّكَ لَا يَسۡتَكۡبِرُونَ عَنۡ عِبَادَتِهِۦ وَيُسَبِّحُونَهُۥ وَلَهُۥ يَسۡجُدُونَۤ۩
Оо, элчи, периштелер да Раббисине ибадат кылууда текеберленбейт, ибадатты берилип, баш ийүү менен аткарышат, кош көңүлдүк кылышпайт. Алар күнү-түнү Аллахты ага ылайык келбеген кемчиликтерден аруулап, даңктап турушат жана Анын Өзүнө сажда кылышат.
Esegesi in lingua araba:
Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:
• في الآيات بشارة للمسلمين المستقيمين على صراط نبيهم صلى الله عليه وسلم بأن ينصرهم الله كما نصر نبيه وأولياءه.
Акылдуу адамдын Аллахка ибадат кылуусу важыб. Анткени, Ал ага бүт дин илимин камтыган китепти түшүрүп, дин жана дүйнө пайдаларын көрсөттү. Ошондой эле салих пенделерине дос кылып, аны (жамандыктан) сактап, жардам берип, душмандарынын зыянынан коргоду.
• في الآيات جماع الأخلاق، فعلى العبد أن يعفو عمن ظلمه، ويعطي من حرمه، ويصل من قطعه.
Аяттарда пайгамбарынын түз жолунан тайбай жүргөн мусулмандарга Аллах Таала пайгамбарына жана досторуна жардам берген сыяктуу жардам берери сүйүнчүлөнгөн.
• على العبد إذا مَسَّه سوء من الشيطان - فأذنب بفعل محرم، أو ترك واجب - أن يستغفر الله تعالى، ويستدرك ما فرط منه بالتوبة النصوح والحسنات الماحية.
Аяттарда зыянын тийгизген адамды кечирүү, эч нерсе бербеген адамга бир нерсе берүү, катташпай койгон адам менен катташуу сыяктуу жакшы кулк-мүнөздүн зарылдыгы айтылган.
• الواجب على العاقل عبادة الله تعالى؛ لأنه هو الذي يحقق له منافع الدين بإنزال الكتاب المشتمل على العلوم العظيمة في الدّين، ومنافع الدنيا بتولّي الصالحين من عباده وحفظه لهم ونصرته إياهم، فلا تضرهم عداوة من عاداهم.
Эгер пендени шайтан азгырып, арам ишти жасасс, же кайсы бир буйрукту аткарбай күнөө кылса, дароо Аллахтан кечирим сурап, кылган ишин чыныгы тобо кылуу жана жакшы иштерди аткаруу менен жууп тазалоосу важыб.
Traduzione dei Significati del Sacro Corano - الترجمة القيرغيزية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - Indice Traduzioni
الترجمة القيرغيزية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.