Traduzione dei significati Sura Al-Furqân - الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - L'Enciclopedia del Nobile Corano

Фурқон сураси

Alcuni scopi di questa Sura comprendono:

الانتصار للرسول صلى الله عليه وسلم وللقرآن ودفع شبه المشركين.

Мушрикларнинг шубҳалари даф бўлди. Ғалаба Пайғамбар алайҳиссалом ва Қуръонники бўлди.

---

Versetto: 1

تَبَارَكَ ٱلَّذِي نَزَّلَ ٱلۡفُرۡقَانَ عَلَىٰ عَبۡدِهِۦ لِيَكُونَ لِلۡعَٰلَمِينَ نَذِيرًا

Бандаси Муҳаммад алайҳиссаломга ҳақ билан ноҳақни ажратиб берадиган Қуръонни нозил қилган Зот баракотли, улуғ бўлди. Токи, у инсу жинга юборилган ва уларни Аллоҳнинг азобидан огоҳлантирадиган бир пайғамбар бўлсин.

Versetto: 2

ٱلَّذِي لَهُۥ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَلَمۡ يَتَّخِذۡ وَلَدٗا وَلَمۡ يَكُن لَّهُۥ شَرِيكٞ فِي ٱلۡمُلۡكِ وَخَلَقَ كُلَّ شَيۡءٖ فَقَدَّرَهُۥ تَقۡدِيرٗا

У шундай Зотки, осмонлару ернинг мулки ёлғиз Уникидир. Бола тутмаган. Подшоҳлигида бирон шериги бўлмаган. Ҳамма нарсаларни яратган ҳамда илми ва ҳикмати тақозоси бўйича аниқ ва муносиб қилиб ўлчаб қўйган.

Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:

• دين الإسلام دين النظام والآداب، وفي الالتزام بالآداب بركة وخير.

Ислом дини тартиб ва одоб динидир. Одобга риоя қилишда барака ва хайр бор.

• منزلة رسول الله صلى الله عليه وسلم تقتضي توقيره واحترامه أكثر من غيره.

Пайғамбар алайҳиссаломнинг мартабалари у зотни бошқалардан кўра кўпроқ улуғлаш ва ҳурмат қилишни тақозо этади.

• شؤم مخالفة سُنَّة النبي صلى الله عليه وسلم.

Пайғамбар алайҳиссаломнинг суннатига хилоф қилиш машъум оқибатга олиб боради.

• إحاطة ملك الله وعلمه بكل شيء.

Аллоҳ таолонинг мулки ва илми ҳамма-ҳамма нарсани қамраб олгандир.

Versetto: 3

وَٱتَّخَذُواْ مِن دُونِهِۦٓ ءَالِهَةٗ لَّا يَخۡلُقُونَ شَيۡـٔٗا وَهُمۡ يُخۡلَقُونَ وَلَا يَمۡلِكُونَ لِأَنفُسِهِمۡ ضَرّٗا وَلَا نَفۡعٗا وَلَا يَمۡلِكُونَ مَوۡتٗا وَلَا حَيَوٰةٗ وَلَا نُشُورٗا

Мушриклар Аллоҳни қўйиб, бошқа нарсаларни ўзларига худо қилиб олдилар. У бечора "худо"лар каттадир, кичикдир, бирон нарсани яратолмайдилар. Ўзлари яратилганлар. Аллоҳ уларни йўқдан бор қилди. Улар ўзларидан зарарни даф қилолмайдилар, ўзларига фойда келтиролмайдилар. Тирикни ўлдиролмайдилар. Ўликни тирилтиролмайдилар. Қабрлардаги маййитларга қайтадан жон ато этолмайдилар.

Versetto: 4

وَقَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّآ إِفۡكٌ ٱفۡتَرَىٰهُ وَأَعَانَهُۥ عَلَيۡهِ قَوۡمٌ ءَاخَرُونَۖ فَقَدۡ جَآءُو ظُلۡمٗا وَزُورٗا

Аллоҳга ва Пайғамбарига куфр келтирган кимсалар шундай дедилар: "Бу Қуръон уйдирмадан бошқа нарса эмас. Уни Муҳаммаднинг ўзи тўқиб чиқарган ва уни Аллоҳнинг каломи деб, Аллоҳга туҳмат қилган. Унинг бу ишига бошқа одамлар ёрдам берганлар". Бас, анави кофирлар ноҳақ гапни тўқиб чиқардилар. Зеро, Қуръон Аллоҳнинг каломидир. Инс ҳам, жин ҳам унинг ўхшашини келтира олмайди.

Versetto: 5

وَقَالُوٓاْ أَسَٰطِيرُ ٱلۡأَوَّلِينَ ٱكۡتَتَبَهَا فَهِيَ تُمۡلَىٰ عَلَيۡهِ بُكۡرَةٗ وَأَصِيلٗا

Қуръонни ёлғонга чиқарганлар шундай дедилар: "Қуръон олдингилар тўқиб чиқарган афсоналардир. Муҳаммад улардан нусха кўчириб олган. Бу афсоналар Муҳаммадга кеча-ю кундуз ўқиб берилади".

Versetto: 6

قُلۡ أَنزَلَهُ ٱلَّذِي يَعۡلَمُ ٱلسِّرَّ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ إِنَّهُۥ كَانَ غَفُورٗا رَّحِيمٗا

Эй Пайғамбар, анави ҳақни тан олмаётганларга айтинг: "Қуръонни осмонлару ердаги ҳамма нарсани биладиган Аллоҳ нозил қилган. У сизлар ўйлаганингиздек, тўқилган эмас. Албатта, Аллоҳ тавба қилган бандаларини Кечиргувчи, уларга Меҳрибон Зотдир".

Versetto: 7

وَقَالُواْ مَالِ هَٰذَا ٱلرَّسُولِ يَأۡكُلُ ٱلطَّعَامَ وَيَمۡشِي فِي ٱلۡأَسۡوَاقِ لَوۡلَآ أُنزِلَ إِلَيۡهِ مَلَكٞ فَيَكُونَ مَعَهُۥ نَذِيرًا

Пайғамбар алайҳиссаломни ёлғончига чиқарган мушриклар шундай дедилар: "Қанақасига бу пайғамбар бўлсин? Ахир у бошқа одамларга ўхшаб овқат ейди-ку, тирикчилик учун бозорларда юради-ку. Аллоҳ унга қўшиб, уни тасдиқлайдиган, қўллаб-қувватлайдиган, унга ҳамроҳ бўладиган бир фариштани ҳам туширмабди-да".

Versetto: 8

أَوۡ يُلۡقَىٰٓ إِلَيۡهِ كَنزٌ أَوۡ تَكُونُ لَهُۥ جَنَّةٞ يَأۡكُلُ مِنۡهَاۚ وَقَالَ ٱلظَّٰلِمُونَ إِن تَتَّبِعُونَ إِلَّا رَجُلٗا مَّسۡحُورًا

Яна дедилар: "Ёки унга самодан бир хазина туширилса ёхуд унинг бир боғи бўлса-ю, ундан тановул қилса. Шу билан тирикчилик учун бозорларда юришига ҳожат қолмаса". Золимлар дедилар: "Эй мўминлар, сизлар пайғамбарга эмас, бир жодуланиб, ақлдан озган кишига эргашяпсизлар".

Versetto: 9

ٱنظُرۡ كَيۡفَ ضَرَبُواْ لَكَ ٱلۡأَمۡثَٰلَ فَضَلُّواْ فَلَا يَسۡتَطِيعُونَ سَبِيلٗا

Эй Пайғамбар, ажабким, улар сиз ҳақингизда бўлмағур гапларни айтдилар. Сеҳргар, сеҳрланган, мажнун ва ҳоказо... Шу билан ҳақ йўлдан оздилар. Бас, энди ҳидоят йўлини топа олмаслар. Сизнинг ростгўй ва омонатдор эканингизга ҳам тил тегиза олмайдилар.

Versetto: 10

تَبَارَكَ ٱلَّذِيٓ إِن شَآءَ جَعَلَ لَكَ خَيۡرٗا مِّن ذَٰلِكَ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ وَيَجۡعَل لَّكَ قُصُورَۢا

Агар хоҳласа, сизга уларнинг топган-тутганларидан яшироғини, шу дунёнинг ўзидаёқ қасрлари ва дарахтлари остидан анҳорлар оқиб ўтадиган боғларни қилиб берадиган, яшашингиз учун сизга саройларни қилиб бера оладиган Зот баракотли буюк бўлди.

Versetto: 11

بَلۡ كَذَّبُواْ بِٱلسَّاعَةِۖ وَأَعۡتَدۡنَا لِمَن كَذَّبَ بِٱلسَّاعَةِ سَعِيرًا

Улардан чиқаётган гаплар ҳақни аниқлаштириб олиш, ҳужжат излаш учун эмас, балки Қиёмат кунини ёлғонга чиқариш мақсадида айтиляпти. Қиёмат кунини ёлғонга чиқарганларга шиддат билан ёнадиган дўзахни тайёрлаб қўйганмиз.

Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:

• اتصاف الإله الحق بالخلق والنفع والإماتة والإحياء، وعجز الأصنام عن كل ذلك.

Яратиш, фойда бериш, ўлдириш, тирилтириш чин илоҳнинг ишидир. Бутларнинг қўлидан бундай ишлар келмайди.

• إثبات صفتي المغفرة والرحمة لله.

Оятларда Аллоҳнинг мағфиратлилик ва меҳрибонлик сифатлари борлиги ўз исботини топиб турибди.

• الرسالة لا تستلزم انتفاء البشرية عن الرسول.

Пайғамбарлик пайғамбарда инсоний эҳтиёжлар бўлмаслигини тақозо этмайди.

• تواضع النبي صلى الله عليه وسلم حيث يعيش كما يعيش الناس.

Пайғамбар алайҳиссалом оддий одамлар каби ўта камтар ҳаёт кечирган.

Versetto: 12

إِذَا رَأَتۡهُم مِّن مَّكَانِۭ بَعِيدٖ سَمِعُواْ لَهَا تَغَيُّظٗا وَزَفِيرٗا

Кофирлар дўзахга ҳайдаб кетилаётганларида узоқдан кўрганларида ҳам унинг даҳшатли ғазаб билан бўкираётганини эшитадилар.

Versetto: 13

وَإِذَآ أُلۡقُواْ مِنۡهَا مَكَانٗا ضَيِّقٗا مُّقَرَّنِينَ دَعَوۡاْ هُنَالِكَ ثُبُورٗا

Кофирлар қўллари бўйинларига кишанланиб, дўзахнинг тор бир жойига ташланганларида бу азобдан қутулиш учун ўзларига ўлим тилаб қоладилар.

Versetto: 14

لَّا تَدۡعُواْ ٱلۡيَوۡمَ ثُبُورٗا وَٰحِدٗا وَٱدۡعُواْ ثُبُورٗا كَثِيرٗا

"Эй кофирлар, бир ўлимни эмас, кўп ўлимни тиласангиз ҳам, тилагингиз ҳеч қачон қондирилмас. Энди аламли азобда абадий қоласизлар".

Versetto: 15

قُلۡ أَذَٰلِكَ خَيۡرٌ أَمۡ جَنَّةُ ٱلۡخُلۡدِ ٱلَّتِي وُعِدَ ٱلۡمُتَّقُونَۚ كَانَتۡ لَهُمۡ جَزَآءٗ وَمَصِيرٗا

Эй Пайғамбар, айтинг: "Мана шу тавсифланаётган азоб яхшими ёки тақводор мўмин бандаларга ваъда қилинган, ҳеч қачон тугамайдиган мангу жаннатми?!" Бу жаннат Қиёмат куни тақводорларга бир савоб, мукофот сифатида берилади. Уларнинг борар жойи ўша жаннат бўлади.

Versetto: 16

لَّهُمۡ فِيهَا مَا يَشَآءُونَ خَٰلِدِينَۚ كَانَ عَلَىٰ رَبِّكَ وَعۡدٗا مَّسۡـُٔولٗا

Жаннатда улар учун истаган неъматлари муҳайё қилинади. Бу иш Аллоҳнинг зиммасидаги ваъда эди. Уни Аллоҳдан тақводор бандалари сўрайдилар. Аллоҳнинг ваъдаси бажарилиши муқаррардир. Аллоҳ ваъдасига хилоф қилмас.

Versetto: 17

وَيَوۡمَ يَحۡشُرُهُمۡ وَمَا يَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ فَيَقُولُ ءَأَنتُمۡ أَضۡلَلۡتُمۡ عِبَادِي هَٰٓؤُلَآءِ أَمۡ هُمۡ ضَلُّواْ ٱلسَّبِيلَ

Аллоҳ ҳақни ёлғонга чиқарадиган мушрикларни ҳам, уларнинг Аллоҳни қўйиб ибодат қилаётган бутларини ҳам бир жойга тўплаган кунда ўша бутларга шундай дейди: "Бандаларимни ўзларингизга ибодат қилдириб, сизлар адаштирдингизми ёки уларнинг ўзлари йўлдан оздиларми?"

Versetto: 18

قَالُواْ سُبۡحَٰنَكَ مَا كَانَ يَنۢبَغِي لَنَآ أَن نَّتَّخِذَ مِن دُونِكَ مِنۡ أَوۡلِيَآءَ وَلَٰكِن مَّتَّعۡتَهُمۡ وَءَابَآءَهُمۡ حَتَّىٰ نَسُواْ ٱلذِّكۡرَ وَكَانُواْ قَوۡمَۢا بُورٗا

"Худолар" айтади: "Парвардигоро, сен ҳар қандай шерикдан Поксан! Сендан бошқани дўст тутмоқ бизга ярашмайди. Шундай экан, қандай қилиб бандаларингни ўзимизга ибодат қилишга даъват этайлик? Лекин Сен ўша мушрикларни ҳам, уларнинг ота-боболарини ҳам дунё лаззатларига шу қадар ғарқ айладингки, ҳатто улар Сени эсламай қўйдилар. Шу билан Сендан бошқаларга ибодат қила бошладилар. Оқибатда бадбахтликлари туфайли ҳалок бўладиган қавмга айландилар".

Versetto: 19

فَقَدۡ كَذَّبُوكُم بِمَا تَقُولُونَ فَمَا تَسۡتَطِيعُونَ صَرۡفٗا وَلَا نَصۡرٗاۚ وَمَن يَظۡلِم مِّنكُمۡ نُذِقۡهُ عَذَابٗا كَبِيرٗا

Эй мушриклар, мана, Аллоҳни қўйиб ибодат қилган худоларингиз сизларни ёлғончига чиқариб турибди. Энди ўзларингиздан азобни даф ҳам қилолмайсизлар, бирон ёдам ҳам ололмайсизлар. Эй мўминлар, сизлардан ким Аллоҳга ширк келтириш ила зулм қилган бўлса, унга буюк азобни тотдирамиз.

Versetto: 20

وَمَآ أَرۡسَلۡنَا قَبۡلَكَ مِنَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ إِلَّآ إِنَّهُمۡ لَيَأۡكُلُونَ ٱلطَّعَامَ وَيَمۡشُونَ فِي ٱلۡأَسۡوَاقِۗ وَجَعَلۡنَا بَعۡضَكُمۡ لِبَعۡضٖ فِتۡنَةً أَتَصۡبِرُونَۗ وَكَانَ رَبُّكَ بَصِيرٗا

Эй Пайғамбар, сиздан олдин юборганимиз пайғамбарлар ҳам таом ейдиган, бозорларда юрадиган одамлар бўлганлар. Сизнинг ҳам шундай бўлишингиз янгилик эмас. Эй одамлар, бирингизни бирингизга бойлик ва камбағаллик, соғлик ва касаллик каби ишларда синов қилиб қўйдик. Бошингизга келган балога сабр қилиб, Аллоҳнинг савобига ноил бўла олармикансиз? Аллоҳ сабр қилганларни ҳам, қилмаганларни ҳам, итоат этганларни ҳам, этмаганларни ҳам кўриб-билиб туради.

Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:

• الجمع بين الترهيب من عذاب الله والترغيب في ثوابه.

Аллоҳнинг азобидан қўрқитиш билан савобидан умидвор этиш орасини мувофиқлаштириш.

• متع الدنيا مُنْسِية لذكر الله.

Дунё неъматлари Аллоҳнинг зикрини унуттиради.

• بشرية الرسل نعمة من الله للناس لسهولة التعامل معهم.

Пайғамбарларнинг инсон наслидан бўлиши Аллоҳнинг бир неъматидир. Зеро, шунда улар билан муомала-муносабатга киришиш осон кечади.

• تفاوت الناس في النعم والنقم اختبار إلهي لعباده.

Неъмат ва мусибатларда инсонларнинг турлича бўлишлари бандалар учун илоҳий синовдир.

Versetto: 21

۞ وَقَالَ ٱلَّذِينَ لَا يَرۡجُونَ لِقَآءَنَا لَوۡلَآ أُنزِلَ عَلَيۡنَا ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ أَوۡ نَرَىٰ رَبَّنَاۗ لَقَدِ ٱسۡتَكۡبَرُواْ فِيٓ أَنفُسِهِمۡ وَعَتَوۡ عُتُوّٗا كَبِيرٗا

Биз билан учрашишдан умидвор бўлмайдиган ва азобимиздан қўрқмайдиган кофирлар: "Аллоҳ бизга фаришталарни туширганида эди ва улар Муҳаммаднинг рост гапираётганини айтганларида эди ёки Парвардигоримизни ўз кўзларимиз билан кўрганимизда эди ва У бизга гапирганида эди", дедилар. Улардаги кибр уларни иймондан тўсадиган даражада катта. Улар нонкўрлик қилиш ва ҳаддан ошиш борасида мана шу гапни айтишгача бордилар.

Versetto: 22

يَوۡمَ يَرَوۡنَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ لَا بُشۡرَىٰ يَوۡمَئِذٖ لِّلۡمُجۡرِمِينَ وَيَقُولُونَ حِجۡرٗا مَّحۡجُورٗا

Кофирлар ўлим пайтида, барзах ҳаётида, қайта тирилиб, ҳисоб учун олиб кетилаётганларида ва дўзахга кираётганларида фаришталарни кўрадилар. У пайтларда мўминлардан фарқли ўлароқ, уларга ҳеч бир хушхабар бўлмас. Фаришталар уларга шундай дейдилар: "Энди сизларга Аллоҳ тарафидан хушхабар бўлиши мутлақо ҳаром".

Versetto: 23

وَقَدِمۡنَآ إِلَىٰ مَا عَمِلُواْ مِنۡ عَمَلٖ فَجَعَلۡنَٰهُ هَبَآءٗ مَّنثُورًا

Кофирларнинг шу дунёда қилган ҳар бир яхши амалига келдик-да, уни кофирлиги сабабли фойда бермайдиган, туйнукдан тушаётган қуёш нуридагина кўринадиган тўзонга айлантириб қўйдик.

Versetto: 24

أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَنَّةِ يَوۡمَئِذٍ خَيۡرٞ مُّسۡتَقَرّٗا وَأَحۡسَنُ مَقِيلٗا

Ўша кунда жаннатий мўминлар энг яхши жойларда, энг гўзал оромгоҳларда бўлурлар. Уларнинг оромгоҳлари бу дунёдаги кофирларнинг оромгоҳларидан анча яхшироқ бўлур. Бу неъматларга иймонлари ва солиҳ амаллари туфайли эришурлар.

Versetto: 25

وَيَوۡمَ تَشَقَّقُ ٱلسَّمَآءُ بِٱلۡغَمَٰمِ وَنُزِّلَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ تَنزِيلًا

Эй Пайғамбар, эсланг! У кунда оппоқ булутли осмон ёрилиб, фаришталар маҳшаргоҳга жуда кўп бўлганлари учун бўлак-бўлак туширилурлар.

Versetto: 26

ٱلۡمُلۡكُ يَوۡمَئِذٍ ٱلۡحَقُّ لِلرَّحۡمَٰنِۚ وَكَانَ يَوۡمًا عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ عَسِيرٗا

Қиёмат куни ҳақиқий ҳокимият Раҳмон субҳонаҳунинг Қўлида бўлади. У кун мўминлардан фарқли ўлароқ, кофирлар учун жуда оғир кун бўлур.

Versetto: 27

وَيَوۡمَ يَعَضُّ ٱلظَّالِمُ عَلَىٰ يَدَيۡهِ يَقُولُ يَٰلَيۡتَنِي ٱتَّخَذۡتُ مَعَ ٱلرَّسُولِ سَبِيلٗا

Эй Пайғамбар, эсланг! У кунда золим Пайғамбарга эргашмагани учун минг афсус-надомат чекиб, қўлларини тишлаб: "Қанийди мен ҳам пайғамбарга эргашиб, у билан бирга нажот йўлини тутганимда", деб қолур.

Versetto: 28

يَٰوَيۡلَتَىٰ لَيۡتَنِي لَمۡ أَتَّخِذۡ فُلَانًا خَلِيلٗا

Афсус-надоматлар чекиб, "Эй воҳ! Қанийди фалон кофирни дўст тутмаганимда", деб қолади.

Versetto: 29

لَّقَدۡ أَضَلَّنِي عَنِ ٱلذِّكۡرِ بَعۡدَ إِذۡ جَآءَنِيۗ وَكَانَ ٱلشَّيۡطَٰنُ لِلۡإِنسَٰنِ خَذُولٗا

Бу кофир дўст мени Пайғамбар орқали ёнимга келиб турган Қуръондан адаштирди. Шайтон инсонга хиёнат қилади. Унинг бошига кулфат келса, ёрдам бермай ташлаб кетади.

Versetto: 30

وَقَالَ ٱلرَّسُولُ يَٰرَبِّ إِنَّ قَوۡمِي ٱتَّخَذُواْ هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانَ مَهۡجُورٗا

Ўша кунда Пайғамбар қавмидан шикоят қилиб шундай деди: "Эй Парвардигорим, қавмим мен олиб келган ушбу Қуръонни ўзларидан йироқ тутдилар, ундан юз ўгирдилар".

Versetto: 31

وَكَذَٰلِكَ جَعَلۡنَا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوّٗا مِّنَ ٱلۡمُجۡرِمِينَۗ وَكَفَىٰ بِرَبِّكَ هَادِيٗا وَنَصِيرٗا

Эй Пайғамбар, сиз қавмингиз тарафидан озорларга, тўсиқларга учраган бўлсангиз, сиздан олдинги пайғамбарларга ҳам қавми орасидаги жиноятчилардан бир душман қилганмиз. Ҳақ йўлга ҳидоят қилиш ва душманга қарши мадад беришда Парвардигорингиз кифоя қилур.

Versetto: 32

وَقَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَوۡلَا نُزِّلَ عَلَيۡهِ ٱلۡقُرۡءَانُ جُمۡلَةٗ وَٰحِدَةٗۚ كَذَٰلِكَ لِنُثَبِّتَ بِهِۦ فُؤَادَكَۖ وَرَتَّلۡنَٰهُ تَرۡتِيلٗا

Аллоҳга куфр келтирган кимсалар дедилар: "Унга Қуръон бўлиб-бўлиб эмас, бир тўплам ҳолида туширилганда эди". Эй Пайғамбар, сизнинг қалбингизни у билан собит қилиш учун мана шундай бўлиб-бўлиб, кетма-кет нозил қилдик. Тушуниш ва ёдлаб олиш осон бўлиши учун оз-оздан туширдик.

Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:

• الكفر مانع من قبول الأعمال الصالحة.

Куфр яхши амаллар йўлини тўсиб туради.

• خطر قرناء السوء.

Ёмонга яқинлашсанг, балоси юқади.

• ضرر هجر القرآن.

Қуръондан узоқлашиш ўта хатарли.

• من حِكَمِ تنزيل القرآن مُفَرّقًا طمأنة النبي صلى الله عليه وسلم وتيسير فهمه وحفظه والعمل به.

Қуръон бўлиб-бўлиб туширилди. Бу ишнинг ҳикматларидан бири Пайғамбар алайҳиссаломнинг кўнглини хотиржам қилиш ҳамда Қуръонни тушуниш, ёдлаб олиш ва унга амал қилишни қулайлаштиришдир.

Versetto: 33

وَلَا يَأۡتُونَكَ بِمَثَلٍ إِلَّا جِئۡنَٰكَ بِٱلۡحَقِّ وَأَحۡسَنَ تَفۡسِيرًا

Эй Пайғамбар, мушриклар сизни айблаш учун бирон масал келтирган бўлсалар, Биз, албатта, унга қарши ҳақ жавобни ва ундан кўра яхшироқ баённи келтириб қўйдик.

Versetto: 34

ٱلَّذِينَ يُحۡشَرُونَ عَلَىٰ وُجُوهِهِمۡ إِلَىٰ جَهَنَّمَ أُوْلَٰٓئِكَ شَرّٞ مَّكَانٗا وَأَضَلُّ سَبِيلٗا

Қиёмат куни жаҳаннам сари юзтубан қилиб судраладиган кимсалар, ана ўшалар энг аҳволи забун ва ҳақ йўлдан энг узоқлашиб кетган кимсалардир. Чунки уларнинг жойи жаҳаннамдир, йўллари эса залолат ва куфрдир.

Versetto: 35

وَلَقَدۡ ءَاتَيۡنَا مُوسَى ٱلۡكِتَٰبَ وَجَعَلۡنَا مَعَهُۥٓ أَخَاهُ هَٰرُونَ وَزِيرٗا

Дарҳақиқат, Мусога Тавротни бердик ва биродари Ҳорунни унга ёрдамчи элчи қилдик.

Versetto: 36

فَقُلۡنَا ٱذۡهَبَآ إِلَى ٱلۡقَوۡمِ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا فَدَمَّرۡنَٰهُمۡ تَدۡمِيرٗا

Иккисига: "Бизнинг оятларимизни ёлғонга чиқарган Фиръавн ва унинг қавмига боринглар", дедик. Улар фармонимизга бўйсуниб, қавм олдига бордилар ва уларни Аллоҳга даъват этдилар. Қавм эса Мусо билан Ҳорунни ёлғончига чиқардилар. Бас, Биз уларни қириб ташладик.

Versetto: 37

وَقَوۡمَ نُوحٖ لَّمَّا كَذَّبُواْ ٱلرُّسُلَ أَغۡرَقۡنَٰهُمۡ وَجَعَلۡنَٰهُمۡ لِلنَّاسِ ءَايَةٗۖ وَأَعۡتَدۡنَا لِلظَّٰلِمِينَ عَذَابًا أَلِيمٗا

Нуҳ қавми Нуҳ алайҳиссаломнинг пайғамбарлигини тан олмай, ҳамма пайғамбарларни ёлғончига чиқарганларида уларни денгизга ғарқ айладик ва бу ишни золимларни қириб ташлайдиган қудратимизни намойиш этувчи бир ибрат қилдик. Қиёмат кунида эса золимларга аламли азобни тайёрлаб қўйганмиз.

Versetto: 38

وَعَادٗا وَثَمُودَاْ وَأَصۡحَٰبَ ٱلرَّسِّ وَقُرُونَۢا بَيۡنَ ذَٰلِكَ كَثِيرٗا

Ҳуднинг қавми Одни ҳам, Солиҳнинг қавми Самудни ҳам, қудуқ эгаларини ҳам, шу уч қавм оралиғидаги кўп умматларни ҳам ҳалок этдик.

Versetto: 39

وَكُلّٗا ضَرَبۡنَا لَهُ ٱلۡأَمۡثَٰلَۖ وَكُلّٗا تَبَّرۡنَا تَتۡبِيرٗا

Ҳаммаларига ибрат олишлари учун олдинги умматларнинг ҳалок бўлиш сабабларини баён қилдик. Ибрат олмасдан, куфру саркашлигида туриб олганларидан кейин уларни ҳам қириб ташладик.

Versetto: 40

وَلَقَدۡ أَتَوۡاْ عَلَى ٱلۡقَرۡيَةِ ٱلَّتِيٓ أُمۡطِرَتۡ مَطَرَ ٱلسَّوۡءِۚ أَفَلَمۡ يَكُونُواْ يَرَوۡنَهَاۚ بَلۡ كَانُواْ لَا يَرۡجُونَ نُشُورٗا

Қавмингиз орасидаги ҳақни ёлғонга чиқарганлар Шомга кетаётганларида қилган бузуқликларига жазо ўлароқ осмондан тош ёғдирилган Лут қавмининг қишлоғидан ўтгандилар. Шундан ибрат олсалар бўларди. Кўзлари кўрми эдики, уни кўрмаган бўлсалар? Йўқ! Улар ибрат олмадилар. Улар қайта тирилишдан ҳам, ҳисоб-китобдан ҳам умидвор бўлмайдиган кимсалар эдилар.

Versetto: 41

وَإِذَا رَأَوۡكَ إِن يَتَّخِذُونَكَ إِلَّا هُزُوًا أَهَٰذَا ٱلَّذِي بَعَثَ ٱللَّهُ رَسُولًا

Эй Пайғамбар, ҳақни ёлғон дейдиганлар сизга рўбарў келганларида фақат масхара қилишиб: "Аллоҳ бизга пайғамбар қилиб юборган кимса шуми", дерлар.

Versetto: 42

إِن كَادَ لَيُضِلُّنَا عَنۡ ءَالِهَتِنَا لَوۡلَآ أَن صَبَرۡنَا عَلَيۡهَاۚ وَسَوۡفَ يَعۡلَمُونَ حِينَ يَرَوۡنَ ٱلۡعَذَابَ مَنۡ أَضَلُّ سَبِيلًا

Сабр қилиб маҳкам турмаганимизда ўзининг ҳужжат-далиллари билан бизни худоларимиздан оздираёзарди-я, дейишди. Яқинда қабрларида ва Қиёмат кунида азобни кўрган вақтларида ким йўлдан озганини билиб оладилар.

Versetto: 43

أَرَءَيۡتَ مَنِ ٱتَّخَذَ إِلَٰهَهُۥ هَوَىٰهُ أَفَأَنتَ تَكُونُ عَلَيۡهِ وَكِيلًا

Эй Пайғамбар, ҳавойи нафсини ўзига худо қилиб олиб, ўшангагина итоат қилаётган кимсани кўрдингизми? Сиз ўшани ҳимоя қилиб, куфрдан қайтармоқчи ва иймонга жалб қилмоқчи бўляпсизми?

Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:

• الكفر بالله والتكذيب بآياته سبب إهلاك الأمم.

Аллоҳга куфр келтириш ва У Зотнинг оятларини ёлғонга чиқариш умматларни ҳалокатга олиб боради.

• غياب الإيمان بالبعث سبب عدم الاتعاظ.

Қайта тирилишга иймон келтирмаган одам ибрат ололмайди.

• السخرية بأهل الحق شأن الكافرين.

Ҳақ аҳлини масхара қилиш кофирлар ишидир.

• خطر اتباع الهوى.

Ҳавойи нафсга эргашиш ўта хатарли.

Versetto: 44

أَمۡ تَحۡسَبُ أَنَّ أَكۡثَرَهُمۡ يَسۡمَعُونَ أَوۡ يَعۡقِلُونَۚ إِنۡ هُمۡ إِلَّا كَٱلۡأَنۡعَٰمِ بَلۡ هُمۡ أَضَلُّ سَبِيلًا

Эй Пайғамбар, сиз Аллоҳга ҳеч нарсани шерик қўшмай ибодат қилиш ва У Зотга итоат этишга даъват қилаётган пайтингизда уларнинг аксари тинглаяптилар ё ҳужжат-далилларни англаяптилар, деб ўйлайсизми? Улар тинглаш бобида ҳам, тушуниш, англаш бобида ҳам ҳайвонлардан фарқ қилмайдилар. Яна ҳам тўғрироғи, улар ҳайвонлардан ҳам баттарроқ йўлдан озган кимсалардир.

Versetto: 45

أَلَمۡ تَرَ إِلَىٰ رَبِّكَ كَيۡفَ مَدَّ ٱلظِّلَّ وَلَوۡ شَآءَ لَجَعَلَهُۥ سَاكِنٗا ثُمَّ جَعَلۡنَا ٱلشَّمۡسَ عَلَيۡهِ دَلِيلٗا

Эй Пайғамбар, Аллоҳнинг қудратини кўрмадингизми?! Сояни ер юзига ёйиб қўйди. Агар истаганида уни қимирламасдан бир жойда қотиб турадиган қилиб қўярди. Кейин қуёшни унинг борлигига далил қилдик. Унга қараб, узаяди ва қисқаради.

Versetto: 46

ثُمَّ قَبَضۡنَٰهُ إِلَيۡنَا قَبۡضٗا يَسِيرٗا

Кейин қуёш кўтарилгани сари сояни Ўзимизга аста-секин тортиб олдик.

Versetto: 47

وَهُوَ ٱلَّذِي جَعَلَ لَكُمُ ٱلَّيۡلَ لِبَاسٗا وَٱلنَّوۡمَ سُبَاتٗا وَجَعَلَ ٱلنَّهَارَ نُشُورٗا

Аллоҳ шундай Зотки, сизларга кечани худди либосдек баданингизни ҳам, бошқа нарсаларни ҳам тўсиб турадиган қилиб қўйди. Уйқуни ором қилиб берди. Мириқиб дам олиб, кучга тўлиб уйғонасизлар. Кундузни эса меҳнат қилишга мослаб қўйди.

Versetto: 48

وَهُوَ ٱلَّذِيٓ أَرۡسَلَ ٱلرِّيَٰحَ بُشۡرَۢا بَيۡنَ يَدَيۡ رَحۡمَتِهِۦۚ وَأَنزَلۡنَا مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ طَهُورٗا

У шундай Зотки, бандаларига раҳмат қилиб ёғдирадиган ёмғир олдидан шамолларни хушхабар элтувчи қилиб юборди. Осмондан пок ёмғирни ёғдирдик. Токи, у билан поклансинлар.

Versetto: 49

لِّنُحۡـِۧيَ بِهِۦ بَلۡدَةٗ مَّيۡتٗا وَنُسۡقِيَهُۥ مِمَّا خَلَقۡنَآ أَنۡعَٰمٗا وَأَنَاسِيَّ كَثِيرٗا

Токи, шу ёғган ёмғир билан бир гиёҳи йўқ қақраб ётган ерни турли ўсимликлар билан яшнатамиз ҳамда Ўзимиз яратган кўп чорваларни ва одамларни суғорамиз.

Versetto: 50

وَلَقَدۡ صَرَّفۡنَٰهُ بَيۡنَهُمۡ لِيَذَّكَّرُواْ فَأَبَىٰٓ أَكۡثَرُ ٱلنَّاسِ إِلَّا كُفُورٗا

Биз Қуръонда ҳужжат-далилларни хилма-хил қилиб қўйдик. Токи, улардан эслатма-ибрат олсинлар. Бас, одамларнинг аксари ҳақни тан олмаслик ва инкор этишдан бошқасига ярамадилар.

Versetto: 51

وَلَوۡ شِئۡنَا لَبَعَثۡنَا فِي كُلِّ قَرۡيَةٖ نَّذِيرٗا

Истаганимизда, ҳар бир шаҳарга бир пайғамбар юборар эдик. Пайғамбар уларни Аллоҳнинг азобидан огоҳлантирган бўларди. Лекин Биз буни хоҳламадик. Муҳаммад алайҳиссаломни ҳамма одамларга пайғамбар қилиб юбордик.

Versetto: 52

فَلَا تُطِعِ ٱلۡكَٰفِرِينَ وَجَٰهِدۡهُم بِهِۦ جِهَادٗا كَبِيرٗا

Кофирларнинг талабларига қулоқ солиб, муроса қилиш учун уларга бўйсуна кўрманг. Уларнинг кирдикорларига парво қилманг. Ўзингизга нозил қилинган шу Қуръон билан уларга қарши курашинг. Аллоҳга даъват қилиш йўлида учрайдиган машаққатларга, уларнинг озорларига сабр қилинг.

Versetto: 53

۞ وَهُوَ ٱلَّذِي مَرَجَ ٱلۡبَحۡرَيۡنِ هَٰذَا عَذۡبٞ فُرَاتٞ وَهَٰذَا مِلۡحٌ أُجَاجٞ وَجَعَلَ بَيۡنَهُمَا بَرۡزَخٗا وَحِجۡرٗا مَّحۡجُورٗا

Аллоҳ шундай Зотки, икки денгиз сувларини аралаштириб қўйган. Бирининг суви ширин, бошқасиники шўр. Улар орасига бир тўсиқ қилиб, кўринмас парда тортиб қўйган.

Versetto: 54

وَهُوَ ٱلَّذِي خَلَقَ مِنَ ٱلۡمَآءِ بَشَرٗا فَجَعَلَهُۥ نَسَبٗا وَصِهۡرٗاۗ وَكَانَ رَبُّكَ قَدِيرٗا

У шундай Зотки, аёл ва эркакнинг пушти камаридан, сувидан инсонни яратди. Кейин улар орасида қариндошчилик, қудачилик ришталарини боғлади. Эй Пайғамбар, Парвардигорингиз ҳар ишга Қодир. У Зотнинг қўлидан келмайдиган иш йўқ. Инсонни бир томчи сувдан яратгани ҳам ўша қудратининг бир кўринишидир.

Versetto: 55

وَيَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا يَنفَعُهُمۡ وَلَا يَضُرُّهُمۡۗ وَكَانَ ٱلۡكَافِرُ عَلَىٰ رَبِّهِۦ ظَهِيرٗا

Кофирлар Аллоҳни қўйиб, итоати учун фойда ҳам, осийлиги учун зарар ҳам келтира олмайдиган бутларга ибодат қиладилар. Кофир Аллоҳни ғазаблантирадиган ишларни қилишда шайтоннинг малайидир.

Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:

• انحطاط الكافر إلى مستوى دون مستوى الحيوان بسبب كفره بالله.

Кофир кофирлиги туфайли ҳайвондан ҳам қуйи даражага тушиб кетади.

• ظاهرة الظل آية من آيات الله الدالة على قدرته.

Соя Аллоҳнинг қудратини кўрсатиб турган бир мўъжизадир.

• تنويع الحجج والبراهين أسلوب تربوي ناجح.

Ҳужжат-далилларни хилма-хиллаштириш муваффақиятли тарбиявий услубдир.

• الدعوة بالقرآن من صور الجهاد في سبيل الله.

Қуръон билан даъват қилиш Аллоҳ йўлидаги жиҳоднинг бир кўринишидир.

Versetto: 56

وَمَآ أَرۡسَلۡنَٰكَ إِلَّا مُبَشِّرٗا وَنَذِيرٗا

Эй Пайғамбар, сизни иймон ва солиҳ амал ила Аллоҳга итоат этган кимсаларга хушхабар бергувчи, куфру исён ила У Зотга осийлик қилганларни эса огоҳлантирувчи қилибгина юбордик.

Versetto: 57

قُلۡ مَآ أَسۡـَٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ مِنۡ أَجۡرٍ إِلَّا مَن شَآءَ أَن يَتَّخِذَ إِلَىٰ رَبِّهِۦ سَبِيلٗا

Эй Пайғамбар, айтинг: "Рисолатни етказганим учун сизлардан бирон ажр-мукофот сўрамайман. Фақат ким Аллоҳнинг ризоси сари йўл олишни истаса, шундай қилсин, холос".

Versetto: 58

وَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱلۡحَيِّ ٱلَّذِي لَا يَمُوتُ وَسَبِّحۡ بِحَمۡدِهِۦۚ وَكَفَىٰ بِهِۦ بِذُنُوبِ عِبَادِهِۦ خَبِيرًا

Эй Пайғамбар, ҳамма ишларингизда ҳеч қачон ўлмайдиган боқий, барҳаёт Аллоҳга таваккул қилинг. Унга ҳамду сано айтинг, тасбеҳ айтинг. Бандаларининг гуноҳларидан хабардор бўлиб туриш бобида У Зотнинг Ўзи кифоядир. Бирон нарса У Зотдан яширин қола олмас. Яқинда ҳамманинг қилган амалларига яраша жазо ёки мукофотини берур.

Versetto: 59

ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ وَمَا بَيۡنَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِۖ ٱلرَّحۡمَٰنُ فَسۡـَٔلۡ بِهِۦ خَبِيرٗا

У шундай Зотки, осмонлару ерни ва уларнинг орасидаги нарсаларни олти кунда яратди. Сўнг Ўз улуғлиги ва буюклигига лойиқ тарзда Аршга кўтарилди. У Раҳмондир. Бас, эй Пайғамбар, У ҳақда хабардор Зотдан сўранг. У ҳамма нарсани биладиган Аллоҳдир. Бирон нарса У Зотдан яширин қола олмас.

Versetto: 60

وَإِذَا قِيلَ لَهُمُ ٱسۡجُدُواْۤ لِلرَّحۡمَٰنِ قَالُواْ وَمَا ٱلرَّحۡمَٰنُ أَنَسۡجُدُ لِمَا تَأۡمُرُنَا وَزَادَهُمۡ نُفُورٗا۩

Кофирларга: "Раҳмонга сажда қилинглар", дейилса: "Раҳмонга сажда қилмаймиз. Раҳмон ўзи нима? Уни танимаймиз, тан ҳам олмаймиз. Сен буюрган нарсага билмасак-танимасак ҳам сажда қилаверамизми?", дедилар. Бу иш уларни Аллоҳга иймон келтиришдан янада узоқлаштириб юборди.

Versetto: 61

تَبَارَكَ ٱلَّذِي جَعَلَ فِي ٱلسَّمَآءِ بُرُوجٗا وَجَعَلَ فِيهَا سِرَٰجٗا وَقَمَرٗا مُّنِيرٗا

Самода сайёр юлдузлар учун буржларни ўрнатиб қўйган ҳамда нур таратувчи қуёшни ва қуёш шуъласининг инъикоси ила заминни ёритиб турган ойни пайдо қилган Зот баракотлидир.

Versetto: 62

وَهُوَ ٱلَّذِي جَعَلَ ٱلَّيۡلَ وَٱلنَّهَارَ خِلۡفَةٗ لِّمَنۡ أَرَادَ أَن يَذَّكَّرَ أَوۡ أَرَادَ شُكُورٗا

У шундай Зотки, Аллоҳнинг оятларидан ибрат олиб, ҳидоят топишни ёки берган неъматлари учун Аллоҳга шукр қилишни истаган кимсалар учун кеча ва кундузни кетма-кет келиб, бирининг ўрнини бошқаси эгаллайдиган қилиб қўйди.

Versetto: 63

وَعِبَادُ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلَّذِينَ يَمۡشُونَ عَلَى ٱلۡأَرۡضِ هَوۡنٗا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ ٱلۡجَٰهِلُونَ قَالُواْ سَلَٰمٗا

Раҳмоннинг бандалари шундай зотларки, замин узра тавозе билан, айни пайтда виқор билан юрадилар. Уларга жоҳиллар хитоб қилганида, улар билан талашиб-тортишиб ўтирмасдан: "Саломат бўлинглар", дея яхши гапириб қўя қоладилар.

Versetto: 64

وَٱلَّذِينَ يَبِيتُونَ لِرَبِّهِمۡ سُجَّدٗا وَقِيَٰمٗا

Шундай зотларки, тунларини Парвардигорларига бош уриб, сажда қилиб ва намозларда оёқда туриб бедор ўтказадилар.

Versetto: 65

وَٱلَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا ٱصۡرِفۡ عَنَّا عَذَابَ جَهَنَّمَۖ إِنَّ عَذَابَهَا كَانَ غَرَامًا

Шундай зотларки, дуоларида: "Парвардигоро, биздан дўзах азобини даф қил, албатта, унинг азоби кофир бўлиб ўлганлар учун мангудир", дейдилар.

Versetto: 66

إِنَّهَا سَآءَتۡ مُسۡتَقَرّٗا وَمُقَامٗا

Дарҳақиқат, у дўзахийлар учун энг ёмон қароргоҳ ва энг ёмон жойдир.

Versetto: 67

وَٱلَّذِينَ إِذَآ أَنفَقُواْ لَمۡ يُسۡرِفُواْ وَلَمۡ يَقۡتُرُواْ وَكَانَ بَيۡنَ ذَٰلِكَ قَوَامٗا

Шундай зотларки, мол-дунёларини сарфлаган пайтларида исроф ҳам қилиб юбормайдилар, ҳақдорларга беришдан бахиллик ҳам қилмайдилар. Шу икки иш ўртасида мўътадил бўладилар.

Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:

• الداعي إلى الله لا يطلب الجزاء من الناس.

Аллоҳга чақирадиган даъватчи одамлардан мукофот кутмайди.

• ثبوت صفة الاستواء لله بما يليق به سبحانه وتعالى.

Аллоҳ таолонинг Ўзига хос бир тарзда кўтарилиш сифати борлиги ўз исботини топиб турибди.

• أن الرحمن اسم من أسماء الله لا يشاركه فيه أحد قط، دال على صفة من صفاته وهي الرحمة.

Раҳмон Аллоҳ таолонинг раҳматига далолат қиладиган номларидан биридир. Бу номда У Зот ёлғиздир, шериксиздир.

• إعانة العبد بتعاقب الليل والنهار على تدارُكِ ما فاتَهُ من الطاعة في أحدهما.

Кеча ва кундузнинг алмашиниб туришида бандани қўллаш бор. Улардан бирида қила олмай қолгани тоатини бошқасида қилиб олиши мумкин.

• من صفات عباد الرحمن التواضع والحلم، وطاعة الله عند غفلة الناس، والخوف من الله، والتزام التوسط في الإنفاق وفي غيره من الأمور.

Раҳмон бандаларининг сифатларидан бири шуки, тавозе билан ҳалим бўлиб юрадилар. Ғофил бандалар орасида ҳам Аллоҳга тоат этишда, Аллоҳдан қўрқишда, У Зот учун инфоқ-эҳсон қилишда бардавом бўладилар.

Versetto: 68

وَٱلَّذِينَ لَا يَدۡعُونَ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَ وَلَا يَقۡتُلُونَ ٱلنَّفۡسَ ٱلَّتِي حَرَّمَ ٱللَّهُ إِلَّا بِٱلۡحَقِّ وَلَا يَزۡنُونَۚ وَمَن يَفۡعَلۡ ذَٰلِكَ يَلۡقَ أَثَامٗا

Шундай зотларки, Аллоҳ билан бирга бошқа бирон маъбудга сиғинмайдилар, дуо қилмайдилар. Аллоҳ ўлдиришни ҳаром қилган жонни ноҳақ ўлдирмайдилар. Қотил, муртад, зоний каби қатлга мустаҳиқлар бундан мустасно. Зино қилмайдилар. Ким мана шу гуноҳи кабираларни қилса, Қиёмат кунида азобга йўлиқади.

Versetto: 69

يُضَٰعَفۡ لَهُ ٱلۡعَذَابُ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَيَخۡلُدۡ فِيهِۦ مُهَانًا

Қиёмат куни унга азоб бир неча баробар қилиб берилур ва хор бўлиб азоб ичра мангу қолур.

Versetto: 70

إِلَّا مَن تَابَ وَءَامَنَ وَعَمِلَ عَمَلٗا صَٰلِحٗا فَأُوْلَٰٓئِكَ يُبَدِّلُ ٱللَّهُ سَيِّـَٔاتِهِمۡ حَسَنَٰتٖۗ وَكَانَ ٱللَّهُ غَفُورٗا رَّحِيمٗا

Тавба қилиб, иймон келтирганлар ва тавбасини тасдиқлаб турадиган яхши амалларни қилганлар бундан мустасно. Аллоҳ ана ўшаларнинг ёмонликларини яхшиликларга алмаштириб қўюр. Аллоҳ тавба қилган бандаларига Кечиримли ва Раҳмли Зотдир.

Versetto: 71

وَمَن تَابَ وَعَمِلَ صَٰلِحٗا فَإِنَّهُۥ يَتُوبُ إِلَى ٱللَّهِ مَتَابٗا

Ким Аллоҳга тавба қилса ва тавбасини тоат-ибодат қилиш ҳамда гуноҳлардан тийилиш ила исбот этса, бас, унинг тавбаси мақбул тавбадир.

Versetto: 72

وَٱلَّذِينَ لَا يَشۡهَدُونَ ٱلزُّورَ وَإِذَا مَرُّواْ بِٱللَّغۡوِ مَرُّواْ كِرَامٗا

Шундай зотларки, гуноҳ ва ҳаром-ҳариш ишлар юз бераётган жойларга бормайдилар. Беҳуда гаплар, кераксиз ишлар ёнидан ўтиб қолсалар, аралашиб қолишдан ўзларини эҳтиёт қилиб, улуғворлик ила ўтиб кетадилар.

Versetto: 73

وَٱلَّذِينَ إِذَا ذُكِّرُواْ بِـَٔايَٰتِ رَبِّهِمۡ لَمۡ يَخِرُّواْ عَلَيۡهَا صُمّٗا وَعُمۡيَانٗا

Аллоҳнинг қулоқ билан эшитиш ва кўз билан кўриш мумкин бўлган оят-аломатлари зикр қилинганда ўзларини гунг ва кўр қилиб кўрсатмайдилар.

Versetto: 74

وَٱلَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا هَبۡ لَنَا مِنۡ أَزۡوَٰجِنَا وَذُرِّيَّٰتِنَا قُرَّةَ أَعۡيُنٖ وَٱجۡعَلۡنَا لِلۡمُتَّقِينَ إِمَامًا

Шундай зотларки, Парвардигорларига дуо қилганларида шундай дейдилар: "Парвардигоро, бизга жуфтларимиз ва зурриётимиздан кўзларимиз қувончини ато эт, уларнинг тақвоси ва ҳақ устида барқарорлигини кўриб, кўзларимиз қувонсин ҳамда бизни тақводорларга пешво айла".

Versetto: 75

أُوْلَٰٓئِكَ يُجۡزَوۡنَ ٱلۡغُرۡفَةَ بِمَا صَبَرُواْ وَيُلَقَّوۡنَ فِيهَا تَحِيَّةٗ وَسَلَٰمًا

Шу сифатларга эга бўлганлар Аллоҳга итоат этиш йўлидаги балоларга сабр қилганлари туфайли Фирдавс жаннатларидаги олий мақомларга ноил бўлиб, фаришталар тарафидан салом ила қарши олинадилар ҳамда офатлардан омонда бўладилар.

Versetto: 76

خَٰلِدِينَ فِيهَاۚ حَسُنَتۡ مُسۡتَقَرّٗا وَمُقَامٗا

У ерда абадий қоладилар. У нақадар хуш манзил ва гўзал қароргоҳ!

Versetto: 77

قُلۡ مَا يَعۡبَؤُاْ بِكُمۡ رَبِّي لَوۡلَا دُعَآؤُكُمۡۖ فَقَدۡ كَذَّبۡتُمۡ فَسَوۡفَ يَكُونُ لِزَامَۢا

Эй Пайғамбар, ҳақни тан олмайдиган саркаш кофирларга айтинг: "Унга сиғиниб ва ҳожатини сўраб дуо қиладиган бандалари бўлмаганида сизларга парво қилмаган бўларди. Сизлар Пайғамбарнинг Парвардигорингиз тарафидан олиб келган рисолатини тан олмай, уни ёлғончига чиқардингизлар. Бас, энди шу қилмишингизнинг жазосини олишингиз муқаррар".

Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:

• من صفات عباد الرحمن: البعد عن الشرك، وتجنُّب قتل الأنفس بغير حق، والبعد عن الزنى، والبعد عن الباطل، والاعتبار بآيات الله، والدعاء.

Ширкдан, ботилдан, зинодан, бировни ноҳақ ўлдиришдан узоқ бўлиш ҳамда Аллоҳнинг оятларидан ибрат олиб, дуо-илтижо қилиш Раҳмон бандаларининг сифатларидан биридир.

• التوبة النصوح تقتضي ترك المعصية وفعل الطاعة.

Чин тавба гуноҳни тарк этиш ва тоатга берилишни тақозо этади.

• الصبر سبب في دخول الفردوس الأعلى من الجنة.

Сабр Фирдавс жаннатига олиб борадиган омиллардан биридир.

• غنى الله عن إيمان الكفار.

Аллоҳ кофирларнинг иймонга келишидан беҳожат Зотдир.