زمانی عەرەبی - مانای وشەکان * - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان
الرحمن
عَلَّمَهُ ٱلۡبَيَانَ
الْبَيَانَ: النُّطْقَ بِأَنْ يُبِينَ عَمَّا فِي نَفْسِهِ بِالنُّطْقِ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ٱلشَّمۡسُ وَٱلۡقَمَرُ بِحُسۡبَانٖ
بِحُسْبَانٍ: يَجْرِيَانِ مُتَعَاقِبَيْنِ، بِحِسَابٍ مُتْقَنٍ لَا يَضْطَرِبُ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱلنَّجۡمُ وَٱلشَّجَرُ يَسۡجُدَانِ
وَالنَّجْمُ: الكَوْكَبُ فِي السَّمَاءِ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱلسَّمَآءَ رَفَعَهَا وَوَضَعَ ٱلۡمِيزَانَ
وَوَضَعَ الْمِيزَانَ: وَضَعَ فِي الأَرْضِ العَدْلَ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَلَّا تَطۡغَوۡاْ فِي ٱلۡمِيزَانِ
أَلَّا تَطْغَوْا: لِئَلَّا تَعْتَدُوا، وَتَخُونُوا.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَقِيمُواْ ٱلۡوَزۡنَ بِٱلۡقِسۡطِ وَلَا تُخۡسِرُواْ ٱلۡمِيزَانَ
بِالْقِسْطِ: بِالعَدْلِ.
وَلَا تُخْسِرُوا: وَلَا تَنْقُصُوا.
وَلَا تُخْسِرُوا: وَلَا تَنْقُصُوا.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱلۡأَرۡضَ وَضَعَهَا لِلۡأَنَامِ
وَضَعَهَا لِلْأَنَامِ: مَهَّدَهَا؛ لِيَسْتَقِرَّ عَلَيْهَا الخَلْقُ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فِيهَا فَٰكِهَةٞ وَٱلنَّخۡلُ ذَاتُ ٱلۡأَكۡمَامِ
الْأَكْمَامِ: الأَوْعِيَةِ الَّتِي يَكُونُ مِنْهَا التَّمْرُ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱلۡحَبُّ ذُو ٱلۡعَصۡفِ وَٱلرَّيۡحَانُ
وَالْحَبُّ ذُو الْعَصْفِ: وَفِيهَا الحَبُّ ذُو القِشْرِ وَالتِّبْنِ؛ رِزْقًا لَكُمْ وَلِأَنْعَامِكُمْ.
وَالرَّيْحَانُ: كُلُّ نَبْتٍ طَيِّبِ الرَّائِحَةِ.
وَالرَّيْحَانُ: كُلُّ نَبْتٍ طَيِّبِ الرَّائِحَةِ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
خَلَقَ ٱلۡإِنسَٰنَ مِن صَلۡصَٰلٖ كَٱلۡفَخَّارِ
الْإِنسَانَ: آدَمَ - عليه السلام -.
صَلْصَالٍ: طِينٍ يَابِسٍ يُسْمَعُ لَهُ صَلْصَلَةٌ.
كَالْفَخَّارِ: هُوَ الطِّينُ الَّذِي يُطْبَخُ لِيَتَحَجَّرَ.
صَلْصَالٍ: طِينٍ يَابِسٍ يُسْمَعُ لَهُ صَلْصَلَةٌ.
كَالْفَخَّارِ: هُوَ الطِّينُ الَّذِي يُطْبَخُ لِيَتَحَجَّرَ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَخَلَقَ ٱلۡجَآنَّ مِن مَّارِجٖ مِّن نَّارٖ
الْجَانَّ: إِبْلِيسَ.
مَّارِجٍ مِّن نَّارٍ: لَهَبِ النَّارِ المُخْتَلِطِ بَعْضُهُ بِبَعْضٍ.
مَّارِجٍ مِّن نَّارٍ: لَهَبِ النَّارِ المُخْتَلِطِ بَعْضُهُ بِبَعْضٍ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَبِأَيِّ ءَالَآءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ
آلَاءِ رَبِّكُمَا: نِعَمِ رَبِّكُمَا.
تُكَذِّبَانِ: يَا مَعْشَرَ الإِنْسِ وَالِجنِّ.
تُكَذِّبَانِ: يَا مَعْشَرَ الإِنْسِ وَالِجنِّ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
رَبُّ ٱلۡمَشۡرِقَيۡنِ وَرَبُّ ٱلۡمَغۡرِبَيۡنِ
الْمَشْرِقَيْنِ: مَشْرِقِ الشَّمْسِ؛ فِي الشِّتَاءِ، وَالصَّيْفِ.
الْمَغْرِبَيْنِ: مَغْرِبِ الشَّمْسِ؛ فِي الشِّتَاءِ، وَالصَّيْفِ.
الْمَغْرِبَيْنِ: مَغْرِبِ الشَّمْسِ؛ فِي الشِّتَاءِ، وَالصَّيْفِ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مَرَجَ ٱلۡبَحۡرَيۡنِ يَلۡتَقِيَانِ
مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ: خَلَطَ مَاءَ البَحْرَيْنِ: العَذْبَ، وَالمَالِحَ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
بَيۡنَهُمَا بَرۡزَخٞ لَّا يَبۡغِيَانِ
بَرْزَخٌ: حَاجِزٌ.
لَّا يَبْغِيَانِ: لَا يَطْغَى أَحَدُهُمَا عَلَى الآخَرِ، وَيَذْهَبُ بِخَصَائِصِهِ.
لَّا يَبْغِيَانِ: لَا يَطْغَى أَحَدُهُمَا عَلَى الآخَرِ، وَيَذْهَبُ بِخَصَائِصِهِ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَهُ ٱلۡجَوَارِ ٱلۡمُنشَـَٔاتُ فِي ٱلۡبَحۡرِ كَٱلۡأَعۡلَٰمِ
الْجَوَارِ: السُّفُنُ الجَارِيَةُ الضَّخْمَةُ.
الْمُنشَآتُ: المَرْفُوعُاتُ الأَشْرِعَةِ.
كَالْأَعْلَامِ: كَالجِبَالِ فيِ عِظَمِهَا.
الْمُنشَآتُ: المَرْفُوعُاتُ الأَشْرِعَةِ.
كَالْأَعْلَامِ: كَالجِبَالِ فيِ عِظَمِهَا.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَيَبۡقَىٰ وَجۡهُ رَبِّكَ ذُو ٱلۡجَلَٰلِ وَٱلۡإِكۡرَامِ
ذُو الْجَلَالِ: صَاحِبُ العَظَمَةِ، وَالكِبْرِيَاءِ.
وَالْإِكْرَامِ: الفَضْلِ، وَالجُودِ.
وَالْإِكْرَامِ: الفَضْلِ، وَالجُودِ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَسۡـَٔلُهُۥ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ كُلَّ يَوۡمٍ هُوَ فِي شَأۡنٖ
فِي شَانٍ: أَيْ: أَمْرٍ فَيُعِزُّ وَيُذِلُّ، وَيُعْطِي وَيَمْنَعُ، وَيُحْيِي وَيُمِيتُ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَٰمَعۡشَرَ ٱلۡجِنِّ وَٱلۡإِنسِ إِنِ ٱسۡتَطَعۡتُمۡ أَن تَنفُذُواْ مِنۡ أَقۡطَارِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ فَٱنفُذُواْۚ لَا تَنفُذُونَ إِلَّا بِسُلۡطَٰنٖ
تَنفُذُوا: تَجِدُونَ مَنْفَذًا تَهْرُبُونَ مِنْهُ.
أَقْطَارِ: نَوَاحِي.
فَانفُذُوا: اهْرُبُوا (أَمْرَ تَعجِيزٍ).
بِسُلْطَانٍ: بِقُوَّةٍ، وَكَمَالِ قُدْرَةٍ.
أَقْطَارِ: نَوَاحِي.
فَانفُذُوا: اهْرُبُوا (أَمْرَ تَعجِيزٍ).
بِسُلْطَانٍ: بِقُوَّةٍ، وَكَمَالِ قُدْرَةٍ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يُرۡسَلُ عَلَيۡكُمَا شُوَاظٞ مِّن نَّارٖ وَنُحَاسٞ فَلَا تَنتَصِرَانِ
شُوَاظٌ: لَهَبٌ خَالِصٌ.
وَنُحَاسٌ: نُحَاسٌ مُذَابٌ، يُصَبُّ عَلَى رُؤُوسِكُمْ، أَوْ دُخَانٌ لَا لَهَبَ فِيهِ.
فَلَا تَنتَصِرَانِ: فَلا يَنْصُرُ بَعْضُكُمْ بَعْضًا.
وَنُحَاسٌ: نُحَاسٌ مُذَابٌ، يُصَبُّ عَلَى رُؤُوسِكُمْ، أَوْ دُخَانٌ لَا لَهَبَ فِيهِ.
فَلَا تَنتَصِرَانِ: فَلا يَنْصُرُ بَعْضُكُمْ بَعْضًا.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَإِذَا ٱنشَقَّتِ ٱلسَّمَآءُ فَكَانَتۡ وَرۡدَةٗ كَٱلدِّهَانِ
وَرْدَةً: حَمْرَاءَ كَلَوْنِ الوَرْدِ.
كَالدِّهَانِ: كَالزَّيْتِ المَغْلِيِّ، أَوْ كَالجِلْدِ الأَحْمَرِ.
كَالدِّهَانِ: كَالزَّيْتِ المَغْلِيِّ، أَوْ كَالجِلْدِ الأَحْمَرِ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَيَوۡمَئِذٖ لَّا يُسۡـَٔلُ عَن ذَنۢبِهِۦٓ إِنسٞ وَلَا جَآنّٞ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يُعۡرَفُ ٱلۡمُجۡرِمُونَ بِسِيمَٰهُمۡ فَيُؤۡخَذُ بِٱلنَّوَٰصِي وَٱلۡأَقۡدَامِ
بِسِيمَاهُمْ: بِعَلَامَاتِهِمْ.
فَيُؤْخَذُ بِالنَّوَاصِي: تَاخُذُهُمْ مَلَائِكَةُ العَذَابِ بِمُقَدِّمَةِ رُؤُوسِهِمْ، وَأَقْدَامِهِمْ فَتَرْمِيهِمْ فِي النَّارِ.
فَيُؤْخَذُ بِالنَّوَاصِي: تَاخُذُهُمْ مَلَائِكَةُ العَذَابِ بِمُقَدِّمَةِ رُؤُوسِهِمْ، وَأَقْدَامِهِمْ فَتَرْمِيهِمْ فِي النَّارِ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
هَٰذِهِۦ جَهَنَّمُ ٱلَّتِي يُكَذِّبُ بِهَا ٱلۡمُجۡرِمُونَ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَطُوفُونَ بَيۡنَهَا وَبَيۡنَ حَمِيمٍ ءَانٖ
يَطُوفُونَ: يَتَرَدَّدُونَ.
حَمِيمٍ آنٍ: مَاءٍ حَارٍّ قَدْ بَلَغَ الغَايَةَ فيِ الحَرَارَةِ.
حَمِيمٍ آنٍ: مَاءٍ حَارٍّ قَدْ بَلَغَ الغَايَةَ فيِ الحَرَارَةِ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَبِأَيِّ ءَالَآءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ
خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ: خَافَ القِيَامَ بَيْنَ يَدَيْ رَبِّهِ فِي مَوْقِفِ الحِسَابِ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ذَوَاتَآ أَفۡنَانٖ
أَفْنَانٍ: أَغْصَانٍ كَثِيرَةٍ نَضِرَةٍ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فِيهِمَا مِن كُلِّ فَٰكِهَةٖ زَوۡجَانِ
زَوْجَانِ: صِنْفَانِ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مُتَّكِـِٔينَ عَلَىٰ فُرُشِۭ بَطَآئِنُهَا مِنۡ إِسۡتَبۡرَقٖۚ وَجَنَى ٱلۡجَنَّتَيۡنِ دَانٖ
بَطَائِنُهَا: بِطَانَتُهَا.
إِسْتَبْرَقٍ: غَلِيظِ الدِّيبَاجِ.
وَجَنَى: ثَمَرُ.
دَانٍ: قَرِيبُ القِطَافِ.
إِسْتَبْرَقٍ: غَلِيظِ الدِّيبَاجِ.
وَجَنَى: ثَمَرُ.
دَانٍ: قَرِيبُ القِطَافِ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فِيهِنَّ قَٰصِرَٰتُ ٱلطَّرۡفِ لَمۡ يَطۡمِثۡهُنَّ إِنسٞ قَبۡلَهُمۡ وَلَا جَآنّٞ
قَاصِرَاتُ الطَّرْفِ: قَصَرْنَ أَبْصَارَهُنَّ عَلَى أَزْوَاجِهِنَّ؛ فَلَا يَنْظُرْنَ إِلَى غَيْرِهِمْ.
يَطْمِثْهُنَّ: يَطَاهُنَّ.
يَطْمِثْهُنَّ: يَطَاهُنَّ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمِن دُونِهِمَا جَنَّتَانِ
وَمِن دُونِهِمَا: أَيْ: أَدْنَى مِنَ الجَنَّتَيْنِ السَّابِقَتَيْنِ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مُدۡهَآمَّتَانِ
مُدْهَامَّتَانِ: خَضْرَاوَانِ قَدِ اشْتَدَّتْ خُضْرَتُهُمَا حَتَّى مَالَتْ إِلَى السَّوَادِ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فِيهِمَا عَيۡنَانِ نَضَّاخَتَانِ
نَضَّاخَتَانِ: فَوَّارَتَانِ بِالمَاءِ؛ لَا تَنْقَطِعَانِ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فِيهِنَّ خَيۡرَٰتٌ حِسَانٞ
خَيْرَاتٌ: زَوْجَاتٌ طَيِّبَاتُ الأَخْلَاقِ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
حُورٞ مَّقۡصُورَٰتٞ فِي ٱلۡخِيَامِ
حُورٌ: نِسَاءٌ بِيضٌ حِسَانٌ.
مَّقْصُورَاتٌ: مَسْتُورَاتٌ مَصُونَاتٌ.
مَّقْصُورَاتٌ: مَسْتُورَاتٌ مَصُونَاتٌ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَمۡ يَطۡمِثۡهُنَّ إِنسٞ قَبۡلَهُمۡ وَلَا جَآنّٞ
يَطْمِثْهُنَّ: يَطَاهُنَّ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مُتَّكِـِٔينَ عَلَىٰ رَفۡرَفٍ خُضۡرٖ وَعَبۡقَرِيٍّ حِسَانٖ
رَفْرَفٍ خُضْرٍ: وَسَائِدَ ذَوَاتِ أَغْطِيَةٍ خُضْرٍ.
وَعَبْقَرِيٍّ: فُرُشٍ، وَبُسُطٍ.
وَعَبْقَرِيٍّ: فُرُشٍ، وَبُسُطٍ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
تَبَٰرَكَ ٱسۡمُ رَبِّكَ ذِي ٱلۡجَلَٰلِ وَٱلۡإِكۡرَامِ
تَبَارَكَ: كَثُرَتْ بَرَكَتُهُ، وَخَيْرُهُ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوره‌تی: سورەتی الرحمن
زمانی عەرەبی - مانای وشەکان - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان
مانای وشەکان لە کتێبی (كتاب السراج في بيان غريب القرآن).