وه‌رگێڕانی ماناكان سوره‌تی عبس - وەرگێڕاوی ئازەری بۆ پوختەی تەفسیری قورئانی پیرۆز - ژمارەی پەڕە 585 - فرەفەرهەنگی قورئانی پیرۆز

Əbəsə

لە مەبەستەکانی سورەتەکە:

تذكير الكافرين المستغنين عن ربهم ببراهين البعث.

Rəbbinin dirilməni isbat edən dəlillərini qəbul etməyən kafirləri xəbərdar etmək.

---

ئایه‌تی: 1

عَبَسَ وَتَوَلَّىٰٓ

Rəsulullah (səllallahu aleyhi və səlləm) qaşqabağını tökdü və üzünü çevirdi.

ئایه‌تی: 2

أَن جَآءَهُ ٱلۡأَعۡمَىٰ

Rəsulullah (səllallahu aleyhi və səlləm) hidayət olunmaları ümidi ilə müşriklərin böyüklərini dəvət etməklə məşğul olduğu bir əsnada bu zaman gözləri görməyən Abdullah bin Ummu Məktumun gələrək Rəsulullahdən (səllallahu aleyhi və səlləm) ona İslam barədə xəbər verməsini istədikdə Rəsulullah (səllallahu aleyhi və səlləm) qaşqabağını töküb üzünü çevirdi.

ئایه‌تی: 3

وَمَا يُدۡرِيكَ لَعَلَّهُۥ يَزَّكَّىٰٓ

Ey Peyğəmbər! Nə bilirsən, bəlkə bu kor adam günahlarından təmizlənəcəkdi!

ئایه‌تی: 4

أَوۡ يَذَّكَّرُ فَتَنفَعَهُ ٱلذِّكۡرَىٰٓ

Və ya səndən eşitdiyi nəsihətlərdən ibrət alıb faydalanacaq.

ئایه‌تی: 5

أَمَّا مَنِ ٱسۡتَغۡنَىٰ

Əlində olan mal-dövlətlə kifayətlənib sənin gətirdiyin imana ehtiyacı olmayan kimsəyə gəlincə,

ئایه‌تی: 6

فَأَنتَ لَهُۥ تَصَدَّىٰ

Sən ona diqqət verir və ona tərəf üz tutursan.

ئایه‌تی: 7

وَمَا عَلَيۡكَ أَلَّا يَزَّكَّىٰ

Onun Allaha tövbə edib günahlarından təmizlənməməyinin sənə heç bir aidiyyəti yoxdur.

ئایه‌تی: 8

وَأَمَّا مَن جَآءَكَ يَسۡعَىٰ

Xeyir əldə etmək üçün səy göstərib sənin yanına gələn,

ئایه‌تی: 9

وَهُوَ يَخۡشَىٰ

Rəbbindən qorxan kimsəyə gəlincə,

ئایه‌تی: 10

فَأَنتَ عَنۡهُ تَلَهَّىٰ

Sən ona məhəl qoymayıb müşriklərin böyüklərindən biri ilə məşğul olursan.

ئایه‌تی: 11

كَلَّآ إِنَّهَا تَذۡكِرَةٞ

Bu heç də belə deyil. Bu sadəcə ibrət almaq istəyən kimsə üçün bir nəsihət və bir xatırlatmadır.

ئایه‌تی: 12

فَمَن شَآءَ ذَكَرَهُۥ

Kim Allahı yad etmək istəsə, Onu yad edər və bu Quranda zikr edilənlərdən ibrət alar.

ئایه‌تی: 13

فِي صُحُفٖ مُّكَرَّمَةٖ

Bu Quran mələklərin yanında olan şərəfli səhifələrdədir.

ئایه‌تی: 14

مَّرۡفُوعَةٖ مُّطَهَّرَةِۭ

Uca məqamda yerləşən, özünə, nə bir çirk, nə də murdar bir şey toxunan pak səhifələr.

ئایه‌تی: 15

بِأَيۡدِي سَفَرَةٖ

Bu səhifələr mələklərdən olan elçilərin əllərindədir.

ئایه‌تی: 16

كِرَامِۭ بَرَرَةٖ

Özlərinin Rəbbi yanında hörmətli olan, çoxlu xeyirxah işlər görən və müti olan mələklərin.

ئایه‌تی: 17

قُتِلَ ٱلۡإِنسَٰنُ مَآ أَكۡفَرَهُۥ

Lənətə gəlsin kafir adam! O, Allaha qarşı necə də nankordur.

ئایه‌تی: 18

مِنۡ أَيِّ شَيۡءٍ خَلَقَهُۥ

(Qoy bir düşünsün,) Allah onu nədən yaradıb ki, o, yer üzündə təkəbbür göstərir və Allaha küfr edir?!

ئایه‌تی: 19

مِن نُّطۡفَةٍ خَلَقَهُۥ فَقَدَّرَهُۥ

Allah onu bir damla sudan yaratmış və bu yaradılışı mərhələlərdən keçirərək müəyyən şəkilə salmışdır.

ئایه‌تی: 20

ثُمَّ ٱلسَّبِيلَ يَسَّرَهُۥ

Bu yaradılış mərhələləri başa çatdıqdan sonra ona anasının bətnindən çıxmağı asanlaşdırmışdır.

ئایه‌تی: 21

ثُمَّ أَمَاتَهُۥ فَأَقۡبَرَهُۥ

Onun qədərinə yazdığı ömürü bu həyatda ona yaşatdıqdan sonra onun canını almış və onu diriləcəyi günə qədər qalacağı qəbirə yerləşdirmişdir.

ئایه‌تی: 22

ثُمَّ إِذَا شَآءَ أَنشَرَهُۥ

Sonra da istədiyi zaman onu haqq-hesaba çəkmək və əməllərinin əvəzini vermək üçün onu dirildəcəkdir.

ئایه‌تی: 23

كَلَّا لَمَّا يَقۡضِ مَآ أَمَرَهُۥ

Bu iş heç də o kafirin düşündüyü kimi deyil. O kafir, Rəbbinin haqqını ödədiyini düşünür, halbuki o, Allahın ona vacib buyurduqlarını hələ yerinə yetirməmişdir.

ئایه‌تی: 24

فَلۡيَنظُرِ ٱلۡإِنسَٰنُ إِلَىٰ طَعَامِهِۦٓ

Qoy Allaha küfr edən kimsə yediyi yeməyə baxsın görsün, onu necə əldə edib?!

ئایه‌تی: 25

أَنَّا صَبَبۡنَا ٱلۡمَآءَ صَبّٗا

O yeməyin əsli göydən şırıl-şırıl və bol-bol yağan yağışdan əmələ gəlmişdir.

ئایه‌تی: 26

ثُمَّ شَقَقۡنَا ٱلۡأَرۡضَ شَقّٗا

Sonra biz yeri yardıq ki, orada bitkilər yetişsin.

ئایه‌تی: 27

فَأَنۢبَتۡنَا فِيهَا حَبّٗا

Orada buğda, qarğıdalı və başqa bu kimi dənli bitkilər yetişdirdik.

ئایه‌تی: 28

وَعِنَبٗا وَقَضۡبٗا

Orada üzüm və yonca yetişdirdik ki, (bu yonca) onların heyvanları üçün yem olsun.

ئایه‌تی: 29

وَزَيۡتُونٗا وَنَخۡلٗا

Həmçinin, zeytun və xurma ağacları da bitirdik.

ئایه‌تی: 30

وَحَدَآئِقَ غُلۡبٗا

Orada ağaclarla dolu bağlar yetişdirdik.

ئایه‌تی: 31

وَفَٰكِهَةٗ وَأَبّٗا

Həmçinin, meyvələr və heyvanlarınzın yediyi otları bitirdik.

ئایه‌تی: 32

مَّتَٰعٗا لَّكُمۡ وَلِأَنۡعَٰمِكُمۡ

(Bu nemətlər) sizin və heyvanlarınızın istifadəsi üçündür.

ئایه‌تی: 33

فَإِذَا جَآءَتِ ٱلصَّآخَّةُ

Qulaqları batıran dəhşətli səs gələcəyi - ikinci kərə sura üfürüləcəyi zaman

ئایه‌تی: 34

يَوۡمَ يَفِرُّ ٱلۡمَرۡءُ مِنۡ أَخِيهِ

Həmin gün adam öz qardaşından qaçacaq.

ئایه‌تی: 35

وَأُمِّهِۦ وَأَبِيهِ

Həmçinin, anasından və atasından qaçacaq.

ئایه‌تی: 36

وَصَٰحِبَتِهِۦ وَبَنِيهِ

Eləcə də həyat yoldaşından və övladlarından qaçacaq.

ئایه‌تی: 37

لِكُلِّ ٱمۡرِيٕٖ مِّنۡهُمۡ يَوۡمَئِذٖ شَأۡنٞ يُغۡنِيهِ

O gün kədərin şiddətindən onlardan hər biri öz hayında olacaq.

ئایه‌تی: 38

وُجُوهٞ يَوۡمَئِذٖ مُّسۡفِرَةٞ

Xoşbəxt insanların o gün üzləri nur saçacaq.

ئایه‌تی: 39

ضَاحِكَةٞ مُّسۡتَبۡشِرَةٞ

Uca Allahın Öz rəhmətində onlar üçün hazırladığı nemətlərə sevinib fərəhlənəcək.

ئایه‌تی: 40

وَوُجُوهٞ يَوۡمَئِذٍ عَلَيۡهَا غَبَرَةٞ

Bədbəxt insanların isə o gün üzlərinə toz-torpaq hopacaq.

سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:

• عتاب الله نبيَّه في شأن عبد الله بن أم مكتوم دل على أن القرآن من عند الله.

Uca Allahın Abdullah bin Ummu Məktuma görə, Öz peyğəmbərini qınaması Quranın Allahdan nazil edilməsinə dəlalət edir.

• الاهتمام بطالب العلم والمُسْتَرْشِد.

Elm öyrənmək və məsləhət almaq istəyən kimsəyə diqqət yetirmək.

• شدة أهوال يوم القيامة حيث لا ينشغل المرء إلا بنفسه، حتى الأنبياء يقولون: نفسي نفسي.

Qiyamət gününün vahiməsinin çox şiddətli olması. Belə ki, həmin vaxt hər kəs ancaq öz hayına qalacaq. Hətta peyğəmbərlər: "Nəfsim, nəfsim"- deyəcəklər.