وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - وەرگێڕاوی بۆسنی بۆ پوختەی تەفسیری قورئانی پیرۆز * - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان
Sura en-Nisa
لە مەبەستەکانی سورەتەکە:
تنظيم المجتمع المسلم وبناء علاقاته، وحفظ الحقوق، والحث على الجهاد، وإبطال دعوى قتل المسيح.
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ٱتَّقُواْ رَبَّكُمُ ٱلَّذِي خَلَقَكُم مِّن نَّفۡسٖ وَٰحِدَةٖ وَخَلَقَ مِنۡهَا زَوۡجَهَا وَبَثَّ مِنۡهُمَا رِجَالٗا كَثِيرٗا وَنِسَآءٗۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ ٱلَّذِي تَسَآءَلُونَ بِهِۦ وَٱلۡأَرۡحَامَۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلَيۡكُمۡ رَقِيبٗا
O ljudi, bojte se vašeg Gospodara; On vas je stvorio od jednog čovjeka – vašeg oca Adema, i od Adema je stvorio njegovu suprugu Havu – vašu majku, i od njih dvoje je rasprostranio mnogobrojne ljude i žene po cijeloj Zemlji. I bojte se Allaha čijim imenom jedni druge molite, govoreći: "Molim te Allahom da uradiš tako i tako", i čuvajte se kidanja rodbinskih veza, jer doista Allah nadzire ono što radite tako da Mu ništa ne promakne, i sva vaša djela će pobrojati i za njih vas obračunati.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَءَاتُواْ ٱلۡيَتَٰمَىٰٓ أَمۡوَٰلَهُمۡۖ وَلَا تَتَبَدَّلُواْ ٱلۡخَبِيثَ بِٱلطَّيِّبِۖ وَلَا تَأۡكُلُوٓاْ أَمۡوَٰلَهُمۡ إِلَىٰٓ أَمۡوَٰلِكُمۡۚ إِنَّهُۥ كَانَ حُوبٗا كَبِيرٗا
O vi koji ostavljate oporuku, dajte jetimima njihove imetke u potpunosti kada dostignu šerijatsku punoljetnost i budu razboriti, i nemojte mijenjati halal za haram uzimajući kvalitetni i dragocjeni dio njihovog imetka za sebe i dajući im u zamjenu za to vaš imetak niskog kvaliteta! I nemojte njihov imetak pripajati vašem imetku, jer je to veliki grijeh kod Allaha.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنۡ خِفۡتُمۡ أَلَّا تُقۡسِطُواْ فِي ٱلۡيَتَٰمَىٰ فَٱنكِحُواْ مَا طَابَ لَكُم مِّنَ ٱلنِّسَآءِ مَثۡنَىٰ وَثُلَٰثَ وَرُبَٰعَۖ فَإِنۡ خِفۡتُمۡ أَلَّا تَعۡدِلُواْ فَوَٰحِدَةً أَوۡ مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡۚ ذَٰلِكَ أَدۡنَىٰٓ أَلَّا تَعُولُواْ
Ako se bojite da nećete biti pravedni ako oženite djevojke jetime koje su pod vašim starateljstvom, kroz umanjivanje mehra koji je obaveza da im se da, ili kroz loše ophođenje prema njima – nemojte ih ženiti, već se oženite drugim dobrim ženama. Ako želite oženite dvije, tri ili četiri, a ako se bojite da nećete pravedni biti ograničite se na jednu ili na one koje su u posjedu vašem, prema kojima nemate obaveze kao prema suprugama. Ako budete ispoštovali ovo navedeno, bit ćete dalji od nepravde.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَا تُؤۡتُواْ ٱلسُّفَهَآءَ أَمۡوَٰلَكُمُ ٱلَّتِي جَعَلَ ٱللَّهُ لَكُمۡ قِيَٰمٗا وَٱرۡزُقُوهُمۡ فِيهَا وَٱكۡسُوهُمۡ وَقُولُواْ لَهُمۡ قَوۡلٗا مَّعۡرُوفٗا
O staratelji, nemojte davati imetak onima koji njime ne raspolažu razborito. Allah je imetak učinio uzrokom dunjalučkih koristi ljudi, a oni (vaši štićenici) koji nisu dostigli nivo razboritosti nisu kompetentni da čuvaju imetak. Vi na njih trošite iz njihovog imetka, lijepim govorom im se obraćajte i lijepo im obećajte da ćete im dati njihov imetak kada dostignu stepen razboritosti i mudrog raspolaganja imetkom.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱبۡتَلُواْ ٱلۡيَتَٰمَىٰ حَتَّىٰٓ إِذَا بَلَغُواْ ٱلنِّكَاحَ فَإِنۡ ءَانَسۡتُم مِّنۡهُمۡ رُشۡدٗا فَٱدۡفَعُوٓاْ إِلَيۡهِمۡ أَمۡوَٰلَهُمۡۖ وَلَا تَأۡكُلُوهَآ إِسۡرَافٗا وَبِدَارًا أَن يَكۡبَرُواْۚ وَمَن كَانَ غَنِيّٗا فَلۡيَسۡتَعۡفِفۡۖ وَمَن كَانَ فَقِيرٗا فَلۡيَأۡكُلۡ بِٱلۡمَعۡرُوفِۚ فَإِذَا دَفَعۡتُمۡ إِلَيۡهِمۡ أَمۡوَٰلَهُمۡ فَأَشۡهِدُواْ عَلَيۡهِمۡۚ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ حَسِيبٗا
O staratelji, testirajte siročad o kojima se starate kada postanu polno zreli, dajući im dio njihovog imetka da raspolažu njime. Ako ga budu mudro koristili i uvidite da su razboriti, predajte im imetke njihove u potpunosti. Nemojte od njihovih imetaka uzimati preko granice koju je Allah precizirao u slučaju potrebe, i nemojte im uzimati imetak iz straha da ga ne preuzmu kada dostignu šerijatsku punoljetnost. Onaj među vama koji ima svoj imetak koji mu je dovoljan, neka ništa ne uzima od imetka siročeta o kojem vodi brigu, a onaj od vas koji je siromašan neka uzme shodno potrebi. Kada im predate njihov imetak, nakon što postanu šerijatski punoljetni i razboriti, uzmite svjedoke koji će svjedočiti da ste im predali imetak, kako bi osigurali čuvanje prava i spriječili kasnije razilaženje i sporenje. Allah je dovoljan svjedok za sve to, i On će robove Svoje obračunati za ono što su radili.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• الأصل الذي يرجع إليه البشر واحد، فالواجب عليهم أن يتقوا ربهم الذي خلقهم، وأن يرحم بعضهم بعضًا.
Osnova čovječanstva je jedna, i obaveza svim ljudima je da se boje svog Gospodara, Koji ih je stvorio, i da budu milostivi jedni prema drugima.
• أوصى الله تعالى بالإحسان إلى الضعفة من النساء واليتامى، بأن تكون المعاملة معهم بين العدل والفضل.
Uzvišeni Allah je oporučio dobročinstvo prema slabima, ženama i siročadima, i prema njima se treba ophoditi na način koji je između pravde i milosti.
• جواز تعدد الزوجات إلى أربع نساء، بشرط العدل بينهن، والقدرة على القيام بما يجب لهن.
Ovi ajeti sadrže dozvolu višeženstva, do četiri žene, pod uslovom pravednosti među njima i sposobnosti da im se daju njihova prava.
• مشروعية الحَجْر على السفيه الذي لا يحسن التصرف، لمصلحته، وحفظًا للمال الذي تقوم به مصالح الدنيا من الضياع.
Ovi ajeti sadrže propisanost zabrane raspolaganja imetkom onome ko nije razborit i ne raspolaže tim imetkom na mudar način, za njegovo dobro, čuvajući od propasti imetak koji je uzrok dunjalučkih koristi.
لِّلرِّجَالِ نَصِيبٞ مِّمَّا تَرَكَ ٱلۡوَٰلِدَانِ وَٱلۡأَقۡرَبُونَ وَلِلنِّسَآءِ نَصِيبٞ مِّمَّا تَرَكَ ٱلۡوَٰلِدَانِ وَٱلۡأَقۡرَبُونَ مِمَّا قَلَّ مِنۡهُ أَوۡ كَثُرَۚ نَصِيبٗا مَّفۡرُوضٗا
Muškarcima pripada dio nasljedstva kojeg su ostavili roditelji i rođaci, poput braće i amidža, bilo malo ili mnogo, i ženama pripada dio tog nasljedstva, što je suprotno običaju koji je bio u pagansko doba, po kojem je ženama i djeci uskraćivano pravo na nasljedstvo. Svačiji udio je njegovo pravo koje je obavezno i precizirano od Allaha Uzvišenog.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِذَا حَضَرَ ٱلۡقِسۡمَةَ أُوْلُواْ ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينُ فَٱرۡزُقُوهُم مِّنۡهُ وَقُولُواْ لَهُمۡ قَوۡلٗا مَّعۡرُوفٗا
Ukoliko raspodjeli nasljedstva budu prisustvovali ljudi rođaci koji nemaju prava u nasljedstvu, poput rođaka, siročadi i siromaha, pohvalno je da im date nešto od tog imetka dobre volje. Oni ga priželjkuju, a vi ste ga dobili bez muke. I lijepim riječima obraćajte im se.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلۡيَخۡشَ ٱلَّذِينَ لَوۡ تَرَكُواْ مِنۡ خَلۡفِهِمۡ ذُرِّيَّةٗ ضِعَٰفًا خَافُواْ عَلَيۡهِمۡ فَلۡيَتَّقُواْ ٱللَّهَ وَلۡيَقُولُواْ قَوۡلٗا سَدِيدًا
Oni koji, ako umru, ostavljaju iza sebe malu i slabu djecu za koju se boje da će zanemarena biti, trebaju se (dodatno) bojati Allaha i čuvati nepravde prema jetimima čiji su staratelji, kako bi Allah dao da se i prema njihovoj djeci neko ophodi lijepo kao što su se oni lijepo ophodili prema jetimima. Ukoliko tokom njihovog oporučivanja bude prisustvovao neko ko ne spada u nasljednike, neka oporuče i njima jedan dio ostavštine, čineći na taj način dobro i prema djeci onih kojima oporučuje, s tim da oporukom ne nanesu nepravdu svojim nasljednicima.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ ٱلَّذِينَ يَأۡكُلُونَ أَمۡوَٰلَ ٱلۡيَتَٰمَىٰ ظُلۡمًا إِنَّمَا يَأۡكُلُونَ فِي بُطُونِهِمۡ نَارٗاۖ وَسَيَصۡلَوۡنَ سَعِيرٗا
Oni koji bespravno uzimaju imetke siročadi o kojima se staraju i tim imecima nepravedno upravljaju, takvi u svoju utrobu ubacuju vatru koja će ih pržiti na Sudnjem danu.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يُوصِيكُمُ ٱللَّهُ فِيٓ أَوۡلَٰدِكُمۡۖ لِلذَّكَرِ مِثۡلُ حَظِّ ٱلۡأُنثَيَيۡنِۚ فَإِن كُنَّ نِسَآءٗ فَوۡقَ ٱثۡنَتَيۡنِ فَلَهُنَّ ثُلُثَا مَا تَرَكَۖ وَإِن كَانَتۡ وَٰحِدَةٗ فَلَهَا ٱلنِّصۡفُۚ وَلِأَبَوَيۡهِ لِكُلِّ وَٰحِدٖ مِّنۡهُمَا ٱلسُّدُسُ مِمَّا تَرَكَ إِن كَانَ لَهُۥ وَلَدٞۚ فَإِن لَّمۡ يَكُن لَّهُۥ وَلَدٞ وَوَرِثَهُۥٓ أَبَوَاهُ فَلِأُمِّهِ ٱلثُّلُثُۚ فَإِن كَانَ لَهُۥٓ إِخۡوَةٞ فَلِأُمِّهِ ٱلسُّدُسُۚ مِنۢ بَعۡدِ وَصِيَّةٖ يُوصِي بِهَآ أَوۡ دَيۡنٍۗ ءَابَآؤُكُمۡ وَأَبۡنَآؤُكُمۡ لَا تَدۡرُونَ أَيُّهُمۡ أَقۡرَبُ لَكُمۡ نَفۡعٗاۚ فَرِيضَةٗ مِّنَ ٱللَّهِۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمٗا
Allah vam nalaže i naređuje da pri raspodjeli nasljedstva date sinu koliko dvjema kćerkama; pa ako umrli bude imao samo kćerke – od dvije pa naviše – pripada im dvije trećine nasljedstva; a ako ostavi samo jednu kćerku – pripada joj polovina nasljedstva. Ukoliko ostavi dijete, bilo muško ili žensko, i roditelje, roditeljima će pripasti po šestina, a ako ostavi roditelje, a ne ostavi djece, majci će pripasti trećina, a ocu ostatak. Ako umrli pored roditelja ostavi iza sebe još dvojicu ili više braće ili sestara, majci će pripasti šestina, a ocu ostatak, dok braći i sestrama ne pripada ništa. Ova podjela nasljedstva biva nakon što se iz ostavštine izdvoji dio imetka ako je oporučen, pod uslovom da nije oporučeno više od trećine imetka, i pod uslovom da su prije toga iz ostavštine vraćeni svi dugovi umrlog, ako ih je imao. Allah je na ovaj način podijelio nasljedstvo jer vi ne znate da li su vam roditelji ili sinovi bliži i korisniji na dunjaluku i ahiretu, pa nekada čovjek ima lijepo mišljenje o nekom od nasljednika pa njemu oporuči sav imetak, a nekada ima ružno mišljenje o nekom pa mu uskrati sav imetak, a stvarnost može biti drugačija od toga. Allah zna sve to, jer Njemu ništa nije skriveno, i zato je na ovaj način podijelio imetak i učinio je tu podjelu obavezom Njegovim robovima. Allah zna sve što je korisno za Njegove robove, i mudro propisuje zakone i uređuje stvorenja.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• دلت أحكام المواريث على أن الشريعة أعطت الرجال والنساء حقوقهم مراعية العدل بينهم وتحقيق المصلحة بينهم.
Propisi nasljedstva ukazuju na to da je šerijat dao prava i muškarcima i ženama vodeći računa o pravdi i onome što je najbolje.
۞ وَلَكُمۡ نِصۡفُ مَا تَرَكَ أَزۡوَٰجُكُمۡ إِن لَّمۡ يَكُن لَّهُنَّ وَلَدٞۚ فَإِن كَانَ لَهُنَّ وَلَدٞ فَلَكُمُ ٱلرُّبُعُ مِمَّا تَرَكۡنَۚ مِنۢ بَعۡدِ وَصِيَّةٖ يُوصِينَ بِهَآ أَوۡ دَيۡنٖۚ وَلَهُنَّ ٱلرُّبُعُ مِمَّا تَرَكۡتُمۡ إِن لَّمۡ يَكُن لَّكُمۡ وَلَدٞۚ فَإِن كَانَ لَكُمۡ وَلَدٞ فَلَهُنَّ ٱلثُّمُنُ مِمَّا تَرَكۡتُمۚ مِّنۢ بَعۡدِ وَصِيَّةٖ تُوصُونَ بِهَآ أَوۡ دَيۡنٖۗ وَإِن كَانَ رَجُلٞ يُورَثُ كَلَٰلَةً أَوِ ٱمۡرَأَةٞ وَلَهُۥٓ أَخٌ أَوۡ أُخۡتٞ فَلِكُلِّ وَٰحِدٖ مِّنۡهُمَا ٱلسُّدُسُۚ فَإِن كَانُوٓاْ أَكۡثَرَ مِن ذَٰلِكَ فَهُمۡ شُرَكَآءُ فِي ٱلثُّلُثِۚ مِنۢ بَعۡدِ وَصِيَّةٖ يُوصَىٰ بِهَآ أَوۡ دَيۡنٍ غَيۡرَ مُضَآرّٖۚ وَصِيَّةٗ مِّنَ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَلِيمٞ
O muževi, vama pripada polovina ostavštine vaših supruga koje iza sebe nisu ostavile dijete, bilo muško ili žensko, bilo da im je to dijete od vas ili od nekog drugog (prijašnjeg muža); a ako jesu ostavile dijete iza sebe –pripada vam četvrtina ostavštine. A vašim ženama pripada četvrtina onoga što vi ostavite u nasljedstvo, ukoliko iza sebe ne ostavite dijete, muško ili žensko, sa tim ženama ili nekim drugim (prijašnjim suprugama). Ukoliko iza sebe ostavite dijete, onda vašim suprugama pripada osmina nasljedstva. To će im biti podijeljeno nakon što se sprovede vaša oporuka i vrate dugovi. Ako umre neko i iza sebe ne ostavi ni djece ni roditelja, a ostavi brata ili sestru po majci, i bratu i sestri pripada po šestina, obavezno, a ako ih ima više od dvoje, onda među sobom dijele trećinu, obavezno, podjednako, bilo da su muškarci ili žene. Taj svoj udio uzimaju iz ostavštine nakon sprovedene oporuke i vraćenih dugova umrlog. Oporuka ne smije nanijeti štetu nasljednicima, poput oporučivanja više od trećine imetka. Ovaj propis koji je sadržan u ovom ajetu je Allahova obavezna oporuka vama, a Allah zna šta je dobro za Njegove robove i na dunjaluku i na ahiretu, i On je Strpljivi, Koji ne požuruje sa kaznom za grijehe.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
تِلۡكَ حُدُودُ ٱللَّهِۚ وَمَن يُطِعِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ يُدۡخِلۡهُ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَاۚ وَذَٰلِكَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ
Ovi spomenuti propisi u vezi jetima i drugih su Allahovi zakone koje je On pripisao da bi Njegovi robovi radili po njima, a ko se pokori Allahu i Njegovom Poslaniku u činjenju naređenog i klonjenju zabranjenog, Allah će ga uvesti u džennetske perivoje ispod čijih dvoraca rijeke teku i u kojima će vječno boraviti. Ta Allahova nagrada najveći je uspjeh.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَن يَعۡصِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَيَتَعَدَّ حُدُودَهُۥ يُدۡخِلۡهُ نَارًا خَٰلِدٗا فِيهَا وَلَهُۥ عَذَابٞ مُّهِينٞ
Ko je nepokoran Allahu i Njegovom Poslaniku, bilo poričući Njegove propise ili neradeći po njima ili sumnjajući u njih, Allah će ga uvesti u Vatru u kojoj će vječno boraviti, i u kojoj će ponižavajuću patnju imati.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• لا تقسم الأموال بين الورثة حتى يقضى ما على الميت من دين، ويخرج منها وصيته التي لا يجوز أن تتجاوز ثلث ماله.
Ostavština se ne dijeli nasljednicima sve dok se ne vrate dugovi koje je umrli imao, i dok se ne podijeli ono što je oporučio, a što ne smije biti više od trećine ukupne ostavštine.
• التحذير من التهاون في قسمة المواريث؛ لأنها عهد الله ووصيته لعباده المؤمنين؛ فلا يجوز تركها أو التهاون فيها.
Ovi ajeti sadrži upozorenje na olahko shvatanje pitanja podjele nasljedstva, jer je podjela nasljedstva Allahova obavezna oporuka vjernicima koju nije dozvoljeno ostaviti ili olahko shvatiti.
وَٱلَّٰتِي يَأۡتِينَ ٱلۡفَٰحِشَةَ مِن نِّسَآئِكُمۡ فَٱسۡتَشۡهِدُواْ عَلَيۡهِنَّ أَرۡبَعَةٗ مِّنكُمۡۖ فَإِن شَهِدُواْ فَأَمۡسِكُوهُنَّ فِي ٱلۡبُيُوتِ حَتَّىٰ يَتَوَفَّىٰهُنَّ ٱلۡمَوۡتُ أَوۡ يَجۡعَلَ ٱللَّهُ لَهُنَّ سَبِيلٗا
Protiv onih žena iz vaše porodice koje počine blud, bilo da su udavane ili ne, pozovite četiri pouzdana muslimana svjedoka, pa ako posvjedoče da su počinile to djelo, zatvorite ih kući za kaznu, sve dok ne umru u kućama ili im Allah ne propiše drugi način otkupa za to djelo mimo zatvaranja. Nakon toga je Uzvišeni Allah propisao sto udaraca i protjerivanje iz rodnog mjesta za onu koja nije udavana, a kamenovanje do smrti za onu koja je bila udata.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱلَّذَانِ يَأۡتِيَٰنِهَا مِنكُمۡ فَـَٔاذُوهُمَاۖ فَإِن تَابَا وَأَصۡلَحَا فَأَعۡرِضُواْ عَنۡهُمَآۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ تَوَّابٗا رَّحِيمًا
Onu dvojicu koja učine blud, bilo da su imali supruge ili ne, kaznite verbalno i fizički, pa ako se okanu tog djela i budu činili dobra djela, ostavite na miru, jer pokajnik je kao onaj koji nema grijeha. Allah puno prašta onome ko se kaje i milostiv je prema takvima. Ovakva je kazna bila u početku islama, a zatim je propisano bičevanje i protjerivanje onog ko nije imao suprugu, a kamenovanje onog ko je imao suprugu.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّمَا ٱلتَّوۡبَةُ عَلَى ٱللَّهِ لِلَّذِينَ يَعۡمَلُونَ ٱلسُّوٓءَ بِجَهَٰلَةٖ ثُمَّ يَتُوبُونَ مِن قَرِيبٖ فَأُوْلَٰٓئِكَ يَتُوبُ ٱللَّهُ عَلَيۡهِمۡۗ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمٗا
Allah prima pokajanje od onih koji počine grijeh, namjerno i nenamjerno, neznajući zlokobnost tog grijeha, a zatim se pokaju svom Gospodaru prije nego što im počne duša izlaziti. Takvima Allah prima pokajanje i oprašta grijehe, a Allah zna stanja Svojih stvorenja, i mudro upravlja njima i propisuje zakone.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَيۡسَتِ ٱلتَّوۡبَةُ لِلَّذِينَ يَعۡمَلُونَ ٱلسَّيِّـَٔاتِ حَتَّىٰٓ إِذَا حَضَرَ أَحَدَهُمُ ٱلۡمَوۡتُ قَالَ إِنِّي تُبۡتُ ٱلۡـَٰٔنَ وَلَا ٱلَّذِينَ يَمُوتُونَ وَهُمۡ كُفَّارٌۚ أُوْلَٰٓئِكَ أَعۡتَدۡنَا لَهُمۡ عَذَابًا أَلِيمٗا
Allah ne prima pokajanje onih koji ustrajavaju na grijesima i ne kaju se sve dok ne padnu u smrtne muke (prilikom izlaska duše iz tijela), kada reknu: "Sada se kajem za grijehe koje sam činio!" Isto tako Allah ne prima pokajanje onima koji umru ustrajni u nevjerovanju. Allah je pripremio bolnu kaznu onima koji ustrajavaju u grijesima sve do smrti i onima koji umru kao nevjernici.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا يَحِلُّ لَكُمۡ أَن تَرِثُواْ ٱلنِّسَآءَ كَرۡهٗاۖ وَلَا تَعۡضُلُوهُنَّ لِتَذۡهَبُواْ بِبَعۡضِ مَآ ءَاتَيۡتُمُوهُنَّ إِلَّآ أَن يَأۡتِينَ بِفَٰحِشَةٖ مُّبَيِّنَةٖۚ وَعَاشِرُوهُنَّ بِٱلۡمَعۡرُوفِۚ فَإِن كَرِهۡتُمُوهُنَّ فَعَسَىٰٓ أَن تَكۡرَهُواْ شَيۡـٔٗا وَيَجۡعَلَ ٱللَّهُ فِيهِ خَيۡرٗا كَثِيرٗا
O vi koji vjerujete u Allaha i slijedite Njegovog Poslanika, nije vam dozvoljeno da nasljeđujete žene očeva vaših i vaših rođaka kao što se nasljeđuje imetak, i da ih ženite, ili da ih kako vam se prohtije udajete za nekog, ili da im zabranjujete da se udaju. Nije vam dozvoljeno ni da vaše supruge koje mrzite zadržavate kod vas iz razloga da im naudite sve dok vam ne ustupe imetak kojeg ste im dali, bilo da je vjenčani dar ili nešto drugo. To vam nije dozvoljeno osim ukoliko učine jasan nemoral poput bluda; pa ako to urade onda ih možete zatvoriti i vršiti pritisak na njih dok vam ne ustupe imetak kojeg ste im dali. I ophodite se prema suprugama vašim na lijep način, ne uznemiravajući ih, i čineći im dobro. Ukoliko ih budete mrzili iz dunjalučkog razloga, strpite se sa njima, jer možda Allah da veliko dobro u onome što mrzite i na dunjaluku i na ahiretu.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• ارتكاب فاحشة الزنى من أكثر المعاصي خطرًا على الفرد والمجتمع؛ ولهذا جاءت العقوبات عليها شديدة.
Blud je jedan od najvećih i najopasnijih grijeha za pojedinca i društvo, i zato su propisane žestoke kazne za njega.
• لطف الله ورحمته بعباده حيث فتح باب التوبة لكل مذنب، ويسر له أسبابها، وأعانه على سلوك سبيلها.
Ovi ajeti ukazuju na Allahovu blagost i milost prema Njegovim robovima, jer im je otvorio vrata pokajanja i olakšao im puteve ka pokajanju i pomaže ih da idu tim putevima.
• كل من عصى الله تعالى بعمد أو بغير عمد فهو جاهل بقدر من عصاه جل وعلا، وجاهل بآثار المعاصي وشؤمها عليه.
Svako ko je nepokoran Allahu, namjerno ili nenamjerno, takav je neznalica o Allahu, prema Kojem čini grijeh, i neznalica o posljedicama i zlokobnosti grijeha.
• من أسباب استمرار الحياة الزوجية أن يكون نظر الزوج متوازنًا، فلا يحصر نظره فيما يكره، بل ينظر أيضا إلى ما فيه من خير، وقد يجعل الله فيه خيرًا كثيرًا.
Od uzroka trajnosti bračnog života jest da čovjek bude uravnotežen, i da ne gleda samo u ono što mu je mrsko Muž treba da gleda i u ono što je dobro, a možda Allah u tome da veliko dobro.
وَإِنۡ أَرَدتُّمُ ٱسۡتِبۡدَالَ زَوۡجٖ مَّكَانَ زَوۡجٖ وَءَاتَيۡتُمۡ إِحۡدَىٰهُنَّ قِنطَارٗا فَلَا تَأۡخُذُواْ مِنۡهُ شَيۡـًٔاۚ أَتَأۡخُذُونَهُۥ بُهۡتَٰنٗا وَإِثۡمٗا مُّبِينٗا
O muževi, ako želite da razvedete jednu ženu i oženite se drugom, nemate grijeha u tome. Ako ste ženama koje želite razvesti dali mehr, makar bio veliki, nije vam dozvoljeno da im bilo šta od toga uzmete, jer to je veliki i jasni grijeh.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَكَيۡفَ تَأۡخُذُونَهُۥ وَقَدۡ أَفۡضَىٰ بَعۡضُكُمۡ إِلَىٰ بَعۡضٖ وَأَخَذۡنَ مِنكُم مِّيثَٰقًا غَلِيظٗا
Kako da uzmete mehr kojeg ste im dali nakon veze i ljubavi koju ste imali, i nakon što ste se jedno drugim naslađivali, i jedno drugom skrivene stvari saznali. Želja za mehrom kojeg ste im dali nakon svega ovoga je ružna stvar. One su od vas uzele čvrstu obavezu, a to je da su vam Allahovom riječju dozvolile ono što je On propisao.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَا تَنكِحُواْ مَا نَكَحَ ءَابَآؤُكُم مِّنَ ٱلنِّسَآءِ إِلَّا مَا قَدۡ سَلَفَۚ إِنَّهُۥ كَانَ فَٰحِشَةٗ وَمَقۡتٗا وَسَآءَ سَبِيلًا
Ne ženite one žene koje su ženili očevi vaši, jer to je zabranjeno, a za ono što je bilo prije islama nećete biti kažnjeni. Da sin oženi očevu ženu je veliki i veoma ružan grijeh, koji uzroku Allahovu srdžbu i predstavlja veoma ružan put.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
حُرِّمَتۡ عَلَيۡكُمۡ أُمَّهَٰتُكُمۡ وَبَنَاتُكُمۡ وَأَخَوَٰتُكُمۡ وَعَمَّٰتُكُمۡ وَخَٰلَٰتُكُمۡ وَبَنَاتُ ٱلۡأَخِ وَبَنَاتُ ٱلۡأُخۡتِ وَأُمَّهَٰتُكُمُ ٱلَّٰتِيٓ أَرۡضَعۡنَكُمۡ وَأَخَوَٰتُكُم مِّنَ ٱلرَّضَٰعَةِ وَأُمَّهَٰتُ نِسَآئِكُمۡ وَرَبَٰٓئِبُكُمُ ٱلَّٰتِي فِي حُجُورِكُم مِّن نِّسَآئِكُمُ ٱلَّٰتِي دَخَلۡتُم بِهِنَّ فَإِن لَّمۡ تَكُونُواْ دَخَلۡتُم بِهِنَّ فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡكُمۡ وَحَلَٰٓئِلُ أَبۡنَآئِكُمُ ٱلَّذِينَ مِنۡ أَصۡلَٰبِكُمۡ وَأَن تَجۡمَعُواْ بَيۡنَ ٱلۡأُخۡتَيۡنِ إِلَّا مَا قَدۡ سَلَفَۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ غَفُورٗا رَّحِيمٗا
Allah vam je zabranio da se ženite majkama vašim i svim ženskim precima sa majčine i očeve strane, i zabranio vam je da se ženite kćerkama vašim i svim ženskim potomcima, i zabranio vam je da se ženite sestrama vašim, bilo da su vam sestre po majci i ocu, ili po jednom od njih, i zabranio vam je da se ženite očevim sestrama, kao i sestrama vaših djedova i sa očeve i sa majčine strane i tako uzlaznom putanjom, i zabranio vam je da se ženite sestrama majki vaših, i sestrama očevih i majčinih majki i tako uzlaznom putanjom, i zabranio vam je da se ženite kćerkama braće i sestara vaših i kćerkama tih kćerki i tako silaznom putanjom, i zabranio vam je da se ženite vašim majkama po mlijeku, i sestrama po mlijeku, i majkama supruga vaših, bilo da ste imali odnos sa tim suprugama ili niste, i kćerkama supruga vaših koje su one dobile sa prijašnjim mužem ukoliko ste sa tim suprugama imali odnos, dok ako niste imali odnos sa tim suprugama pa umru ili ih razvedete, dozvoljeno je da se oženite njihovim kćerkama (koje su dobile sa drugim mužem). I zabranio vam je da se ženite suprugama sinova vaših, makar oni nemali odnos sa njima (pa ih razveli ili ostavili kao udovice), u šta spadaju i vaši sinovi po mlijeku. I zabranio vam je da istovremeno za supruge imate dvije sestre, bilo da su sestre po krvi ili po mlijeku, a ono što je bilo prije islama oprošteno vam je. Allah puno prašta onima koji se kaju i milostiv je prema njima. U sunnetu je izrečena i zabrana da čovjek istovremeno za supruge ima ženu i sestru njenog oca ili sestru njene majke.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• إذا دخل الرجل بامرأته فقد ثبت مهرها، ولا يجوز له التعدي عليه أو الطمع فيه، حتى لو أراد فراقها وطلاقها.
Ukoliko čovjek ima odnos sa svojom suprugom, mehr postaje njeno apsolutno pravo i čovjeku nije dozvoljeno da ga potražuje makar htio da je razvede.
• حرم الله تعالى نكاح زوجات الآباء؛ لأنه فاحشة تمقتها العقول الصحيحة والفطر السليمة.
Uzvišeni Allah je zabranio brak sa očevim suprugama, jer je to razvrat koji zdrav razum prezire i od kojeg zdrava ljudska priroda bježi.
• بين الله تعالى بيانًا مفصلًا من يحل نكاحه من النساء ومن يحرم، سواء أكان بسبب النسب أو المصاهرة أو الرضاع؛ تعظيمًا لشأن الأعراض، وصيانة لها من الاعتداء.
Uzvišeni Allah je detaljno objasnio koga je zabranjeno i dozvoljeno ženiti, bilo da je uzrok zabrane srodstvo, dojenje ili tazbinska veza, što predstavlja poštovanje časti i njeno čuvanje od skrnavljenja.
۞ وَٱلۡمُحۡصَنَٰتُ مِنَ ٱلنِّسَآءِ إِلَّا مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡۖ كِتَٰبَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡۚ وَأُحِلَّ لَكُم مَّا وَرَآءَ ذَٰلِكُمۡ أَن تَبۡتَغُواْ بِأَمۡوَٰلِكُم مُّحۡصِنِينَ غَيۡرَ مُسَٰفِحِينَۚ فَمَا ٱسۡتَمۡتَعۡتُم بِهِۦ مِنۡهُنَّ فَـَٔاتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَرِيضَةٗۚ وَلَا جُنَاحَ عَلَيۡكُمۡ فِيمَا تَرَٰضَيۡتُم بِهِۦ مِنۢ بَعۡدِ ٱلۡفَرِيضَةِۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمٗا
Zabranjene su vam tuđe žene, osim onih koje su došle u posjed vaš na propisan način u borbi na Allahovom putu. Sa takvima vam je dozvoljeno imati spolni odnos nakon što prođe period čišćenja u vidu jednog mjesečnog pranja. Sve navedeno Allahovi su propisi koji se moraju poštovati. Sve ostale žene, mimo onih koje su ovdje navedene kao zabranjene, dozvoljene su vam za brak, kojima ćete vjenčane darove dati želeći sačuvati svoju čednost, a ne želeći činiti blud. Ženama sa kojima ste imali odnos u braku dajte vjenčane darove koje je Allah učinio vašom obavezom, a nemate grijeha za ono što se desi nakon određivanja obaveznog mehra, poput toga da im povećate mehr, ili da vam one oproste jedan njegov dio. Allah zna sve o Svojim stvorenjima, i mudar je u propisivanju i upravljanju.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَن لَّمۡ يَسۡتَطِعۡ مِنكُمۡ طَوۡلًا أَن يَنكِحَ ٱلۡمُحۡصَنَٰتِ ٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ فَمِن مَّا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُم مِّن فَتَيَٰتِكُمُ ٱلۡمُؤۡمِنَٰتِۚ وَٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِإِيمَٰنِكُمۚ بَعۡضُكُم مِّنۢ بَعۡضٖۚ فَٱنكِحُوهُنَّ بِإِذۡنِ أَهۡلِهِنَّ وَءَاتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ بِٱلۡمَعۡرُوفِ مُحۡصَنَٰتٍ غَيۡرَ مُسَٰفِحَٰتٖ وَلَا مُتَّخِذَٰتِ أَخۡدَانٖۚ فَإِذَآ أُحۡصِنَّ فَإِنۡ أَتَيۡنَ بِفَٰحِشَةٖ فَعَلَيۡهِنَّ نِصۡفُ مَا عَلَى ٱلۡمُحۡصَنَٰتِ مِنَ ٱلۡعَذَابِۚ ذَٰلِكَ لِمَنۡ خَشِيَ ٱلۡعَنَتَ مِنكُمۡۚ وَأَن تَصۡبِرُواْ خَيۡرٞ لَّكُمۡۗ وَٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
A onima od vas koji se zbog neimaštine ne mogu oženiti slobodnim ženama dozvoljeno je da se ožene robinjama koje su u tuđem posjedu, ako ispoljavaju vjerovanje. Allah zna stvarnost vašeg vjerovanja i vaša skrivena stanja. Vi i one ste jednaki u vjeri i tome da pripadate ljudskoj vrsti, pa nemojte osjećati averziju prema braku sa njima. Sklopite brak sa njima uz dozvolu njihovih vlasnika, i dajte im vjenčane darove bez umanjivanja ili odugovlačenja. Brak sa njima je dozvoljen samo ako su čedne, tj. ako se klone bluda, javno i tajno. Ukoliko počine blud, njihova kazna iznosi onoliko koliko iznosi pola kazne slobodne žene. To znači da ih kaznite sa pedeset udaraca bez kamenovanja, za razliku od slobodnih žena koje počine blud. Dozvola sklapanja braka sa tuđim čednim robinjama vjernicama važi za one koji se boje da će upasti u nemoral ako se ne ožene, a istovremeno nemaju uslova da se ožene slobodnom ženom. Pa ipak, bolje je da se strpe i ne žene robinjama kako njihova djeca ne bi pala u ropstvo. Allah puno prašta Svojim robovima koji se kaju, i milostiv je prema njima. U Njegovu milost spada i to što im je dozvolio stupanje u brak sa robinjama u slučaju da se ne mogu oženiti slobodnim ženama, a boje se bluda.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يُرِيدُ ٱللَّهُ لِيُبَيِّنَ لَكُمۡ وَيَهۡدِيَكُمۡ سُنَنَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكُمۡ وَيَتُوبَ عَلَيۡكُمۡۗ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٞ
Uzvišeni Allah ovim propisima želi da vam objasni Svoj zakon i vjeru, te dunjalučke i ahiretske koristi koje se u tome kriju; želi da vas, u načinu propisivanju halala i harama, uputi da slijedite vjerovjesnike koji su bili prije vas; želi da se okitite njihovim plemenitim osobinama i činite dobra djela koja su oni činili; želi da ostavite griješenje i budete Mu pokorni čineći dobra djela. Allah zna u čemu je korist za robove i to im propisuje. On je mudar u propisivanju i uređivanju.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• حُرمة نكاح المتزوجات: حرائر أو إماء حتى تنقضي عدتهن أيًّا كان سبب العدة.
Ovi ajeti sadrže zabranu sklapanja braka sa ženama koje su bile u braku, bilo slobodnim ili robinjama, sve dok im ne istekne propisano čišćenje (priček), ma koji uzrok bio za to čišćenje.
• أن مهر المرأة يتعين بعد الدخول بها، وجواز أن تحط بعض مهرها إذا كان بطيب نفس منها.
Vjenčani dar je obavezan nakon što čovjek uđe kod svoje žene kojom se vjenčao, i nije dozvoljeno umanjiti mehr koji je određen, osim uz pristanak te žene.
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَأۡكُلُوٓاْ أَمۡوَٰلَكُم بَيۡنَكُم بِٱلۡبَٰطِلِ إِلَّآ أَن تَكُونَ تِجَٰرَةً عَن تَرَاضٖ مِّنكُمۡۚ وَلَا تَقۡتُلُوٓاْ أَنفُسَكُمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِكُمۡ رَحِيمٗا
O vi koji vjerujete u Allaha i slijedite Njegovog Poslanika, nemojte jedni drugima bespravno imetak uzimati, kao npr. krađom, mitom i tome slično, već razmjenjujte imetak na dozvoljene načine, kao npr. trgovinom u kojoj su obje strane zadovoljne. I nemojte ubijati jedni druge, i nemojte ubijati sebe, i nemojte sebe bacati u propast, jer doista je Allah milostiv prema vama! U Allahovu milost spada i to što je zabranio da jedni drugima skrnavite živote, imetke i časti.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَن يَفۡعَلۡ ذَٰلِكَ عُدۡوَٰنٗا وَظُلۡمٗا فَسَوۡفَ نُصۡلِيهِ نَارٗاۚ وَكَانَ ذَٰلِكَ عَلَى ٱللَّهِ يَسِيرًا
Ko uradi ono što sam mu zabranio, pa bespravno jede tuđi imetak ili čini nasilje prema drugima tako što ih ubija i tome slično, svjesno i namjerno, a ne iz neznanja ili zaborava – Allah će ga uvesti u žestoku vatru na Sudnjem danu, u kojoj će patiti zbog njega vreline. To je Allahu lahko, jer On sve može.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِن تَجۡتَنِبُواْ كَبَآئِرَ مَا تُنۡهَوۡنَ عَنۡهُ نُكَفِّرۡ عَنكُمۡ سَيِّـَٔاتِكُمۡ وَنُدۡخِلۡكُم مُّدۡخَلٗا كَرِيمٗا
O vjernici, ako se udaljite od činjenja golemih grijeha, kao npr. širka, nepokornosti roditeljima, ubistva, poslovanja uz kamatu, oprostit ćemo vam male grijehe koje ste počinili, i uvest ćemo vas u mjesto koje je Allah plemenitim učinio – džennet.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَا تَتَمَنَّوۡاْ مَا فَضَّلَ ٱللَّهُ بِهِۦ بَعۡضَكُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖۚ لِّلرِّجَالِ نَصِيبٞ مِّمَّا ٱكۡتَسَبُواْۖ وَلِلنِّسَآءِ نَصِيبٞ مِّمَّا ٱكۡتَسَبۡنَۚ وَسۡـَٔلُواْ ٱللَّهَ مِن فَضۡلِهِۦٓۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٗا
O vjernici, nemojte priželjkivati ono čime je Allah odlikovao jedne nad drugima, kako to ne bi bilo uzrokom srdžbe i zavisti. Žene ne trebaju priželjkivati ono što je Allah učinio posebnim za muškarce, jer svako je zadužen onim što odgovara njegovoj vrsti. Od Allaha tražite da vam uveća blagodati, jer On sve zna i svakog zadužuje poslom koji je odgovarajući za njega.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلِكُلّٖ جَعَلۡنَا مَوَٰلِيَ مِمَّا تَرَكَ ٱلۡوَٰلِدَانِ وَٱلۡأَقۡرَبُونَۚ وَٱلَّذِينَ عَقَدَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡ فَـَٔاتُوهُمۡ نَصِيبَهُمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ شَهِيدًا
Svakom od vas smo učinili nasljednike iz rodbine, a onima sa kojim ste stupili u pakt međusobnog pomaganja zaklinjući se – dajte njihov udio u nasljedstvu. Allah je svemu svjedok, pa i vašim zakletvama i zavjetima. Nasljeđivanje na osnovu savezništva je bilo propisano u početku islama, a zatim je derogirano.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• سعة رحمة الله بعباده؛ فهو سبحانه يحب التوبة منهم، والتخفيف عنهم، وأما أهل الشهوات فإنما يريدون بهم ضلالًا عن الهدى.
Ovi ajeti ukazuju na veličanstvenost Allahove milosti prema Njegovim robovima. Allah voli kada se Njegovi robovi kaju i kada im prašta, i voli da im olakša, dok sljedbenici strasti žele da Njegove robove skrenu sa Pravog puta.
• حفظت الشريعة حقوق الناس؛ فحرمت الاعتداء على الأنفس والأموال والأعراض، ورتبت أعظم العقوبة على ذلك.
Šerijat je sačuvao ljudska prava, pa je zabranio skrnavljenje života, imetka i časti, te je za to propisao najžešće kazne.
• الابتعاد عن كبائر الذنوب سبب لدخول الجنة ومغفرة للصغائر.
ٱلرِّجَالُ قَوَّٰمُونَ عَلَى ٱلنِّسَآءِ بِمَا فَضَّلَ ٱللَّهُ بَعۡضَهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ وَبِمَآ أَنفَقُواْ مِنۡ أَمۡوَٰلِهِمۡۚ فَٱلصَّٰلِحَٰتُ قَٰنِتَٰتٌ حَٰفِظَٰتٞ لِّلۡغَيۡبِ بِمَا حَفِظَ ٱللَّهُۚ وَٱلَّٰتِي تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَٱهۡجُرُوهُنَّ فِي ٱلۡمَضَاجِعِ وَٱضۡرِبُوهُنَّۖ فَإِنۡ أَطَعۡنَكُمۡ فَلَا تَبۡغُواْ عَلَيۡهِنَّ سَبِيلًاۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلِيّٗا كَبِيرٗا
Muškarci vode računa o ženama, zbog prednosti koju im je Allah dao, u šta spada udjeljivanje na žene, osiguravanje onoga što im treba i sređivanja njihovih poslova. Dobre žene pokorne su svom Gospodaru, i pokorne su svojim muževima, čuvaju pravo svojih muževa kada su odsutni, a sve to zahvaljujući Allahovoj uputi. O muževi, što se tiče onih žena za koje se bojite da će biti nepokorne svojim muževima, bilo verbalno ili fizički, prvo ih posavjetujte i podsjetite na bogobojaznost; ako se ne poprave, onda ih u posteljama napustite i nemojte sa njima spolni odnos imati; ukoliko se ne poprave ni tada, udarite na način koji nije štetan po njih. Ako se nakon toga poprave i budu pokorne, nemojte im nepravdu učiniti, i nemojte ih koriti. Allah je uzvišen iznad svega, veličanstven u Svom Biću i svojstvima, pa Ga se bojte.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنۡ خِفۡتُمۡ شِقَاقَ بَيۡنِهِمَا فَٱبۡعَثُواْ حَكَمٗا مِّنۡ أَهۡلِهِۦ وَحَكَمٗا مِّنۡ أَهۡلِهَآ إِن يُرِيدَآ إِصۡلَٰحٗا يُوَفِّقِ ٱللَّهُ بَيۡنَهُمَآۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلِيمًا خَبِيرٗا
O vi koji ste zaštitnici ovih supružnika, ako se bojite da će doći to neprijateljstva između supružnika, pošaljite pravednog i pouzdanog čovjeka iz njene i njegove porodice, da njih dvojica donijesu odluku koja je u korist obje strane, bez obizira na radilo se o odluci o nastavku braka i pomirenju, ili o odluci o rastavi. Pomirenje je Allahu draže, i to je preče, pa ako to budu željeli arbitri obje strane i ka tome budu težili na najbolji način, Allah će pomiriti supružnike i njihov će spor ukloniti. Allahu ništa nije skriveno, On detaljno zna ono šta kriju srca robova Njegovih.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ وَٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ وَلَا تُشۡرِكُواْ بِهِۦ شَيۡـٔٗاۖ وَبِٱلۡوَٰلِدَيۡنِ إِحۡسَٰنٗا وَبِذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَٱلۡجَارِ ذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡجَارِ ٱلۡجُنُبِ وَٱلصَّاحِبِ بِٱلۡجَنۢبِ وَٱبۡنِ ٱلسَّبِيلِ وَمَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ مَن كَانَ مُخۡتَالٗا فَخُورًا
I obožavajte samo Allaha bivajući Mu predani, činite dobro roditeljima i ukažite im počast, činite dobro rođacima, siročadima, siromasima, potrebnima, komšijama koji su vam rođaci i onima koji vam nisu rođaci, životnim saputnicima, putnicima koji nemaju dovoljno imetka da se vrate u svoju zemlju, i činite dobro prema onima koji su u vašem posjedu. Valja vam znati da Allah ne voli samoljubive i ohole hvalisavce.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ٱلَّذِينَ يَبۡخَلُونَ وَيَأۡمُرُونَ ٱلنَّاسَ بِٱلۡبُخۡلِ وَيَكۡتُمُونَ مَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦۗ وَأَعۡتَدۡنَا لِلۡكَٰفِرِينَ عَذَابٗا مُّهِينٗا
Allah ne voli one koji neće da udijele ono što im je Allah obavezao da udijele iz opskrbe koju im je Allah dao, i koji riječima i djelima druge podstiču da budu takvi, te kriju Allahove blagodati koje im je On dao u vidu imetka, znanja i tako dalje, pa ljudima ne pojašnjavaju istinu, štaviše, ispoljavaju neistinu. To su osobine nevjernika, a Allah je nevjernicima pripremio ponižavajući kaznu.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• ثبوت قِوَامة الرجال على النساء بسبب تفضيل الله لهم باختصاصهم بالولايات، وبسبب ما يجب عليهم من الحقوق، وأبرزها النفقة على الزوجة.
U ovim ajetima je potvrđeno vođenje računa o ženama od strane muškaraca, zbog toga što ih je Allah odlikovao davanjem određenih ovlasti, ali i obaveza (srazmjerno ovlastima). Najistaknutija muževa obaveza jest izdržavanja supruge.
وَٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمۡوَٰلَهُمۡ رِئَآءَ ٱلنَّاسِ وَلَا يُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَلَا بِٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِۗ وَمَن يَكُنِ ٱلشَّيۡطَٰنُ لَهُۥ قَرِينٗا فَسَآءَ قَرِينٗا
I pripremili smo kaznu za one koji svoje imetke udjeljuju kako bi ih ljudi vidjeli i hvalili, a ne vjeruju u Allaha niti u Sudnji dan. Njima smo pripremili tu ponižavajuću kaznu, a u zabludu ih je odvelo njihovo slijeđenje šejtana. Kome šejtan bude prisni drug – lošeg druga ima.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَاذَا عَلَيۡهِمۡ لَوۡ ءَامَنُواْ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَأَنفَقُواْ مِمَّا رَزَقَهُمُ ٱللَّهُۚ وَكَانَ ٱللَّهُ بِهِمۡ عَلِيمًا
A da li bi oni imali štetu kada bi istinski vjerovali u Allaha i Sudnji dan, i kada bi svoj imetak davali tamo gdje je Allah zadovoljan. U tome bi našli svako dobro. Allah o njima sve zna, ništa mu skriveno nije i On će im dati adekvatnu naknadu.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَظۡلِمُ مِثۡقَالَ ذَرَّةٖۖ وَإِن تَكُ حَسَنَةٗ يُضَٰعِفۡهَا وَيُؤۡتِ مِن لَّدُنۡهُ أَجۡرًا عَظِيمٗا
Doista je Uzvišeni Allah pravedan, pa nikome neće umanjiti zasluženu nagradu za dobra djela ni koliko je težina jednog mrava, niti će im povećati kaznu mimo one koju su zaslužili. Naprotiv, ko bude imao koliko trun dobra, Allah će mu uvećati nagradu za to, iz Svoje dobrote, i dat će mu, pored umnogostručene nagrade, dodatnu nagradu.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَكَيۡفَ إِذَا جِئۡنَا مِن كُلِّ أُمَّةِۭ بِشَهِيدٖ وَجِئۡنَا بِكَ عَلَىٰ هَٰٓؤُلَآءِ شَهِيدٗا
Pa kako će biti na Sudnjem danu kada dovedemo vjerovjesnika iz svakog umeta, koji će biti svjedok protiv tog umeta, i kada ćemo tebe dovesti, o Poslaniče, da budeš svjedok protiv svog umeta?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَوۡمَئِذٖ يَوَدُّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَعَصَوُاْ ٱلرَّسُولَ لَوۡ تُسَوَّىٰ بِهِمُ ٱلۡأَرۡضُ وَلَا يَكۡتُمُونَ ٱللَّهَ حَدِيثٗا
U tom velikom danu poželjet će oni koji nisu vjerovali u Allaha i nisu se pokorili Njegovom Poslaniku da su zemlja, a ništa neće moći sakriti od Allaha, jer će Allah zapečatiti njihove jezike da ne govore, a dozvolit će njihovim udovima da svjedoče protiv njih govoreći šta su oni radili.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَقۡرَبُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَأَنتُمۡ سُكَٰرَىٰ حَتَّىٰ تَعۡلَمُواْ مَا تَقُولُونَ وَلَا جُنُبًا إِلَّا عَابِرِي سَبِيلٍ حَتَّىٰ تَغۡتَسِلُواْۚ وَإِن كُنتُم مَّرۡضَىٰٓ أَوۡ عَلَىٰ سَفَرٍ أَوۡ جَآءَ أَحَدٞ مِّنكُم مِّنَ ٱلۡغَآئِطِ أَوۡ لَٰمَسۡتُمُ ٱلنِّسَآءَ فَلَمۡ تَجِدُواْ مَآءٗ فَتَيَمَّمُواْ صَعِيدٗا طَيِّبٗا فَٱمۡسَحُواْ بِوُجُوهِكُمۡ وَأَيۡدِيكُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَفُوًّا غَفُورًا
O vi koji vjerujete u Allaha i slijedite Njegovog Poslanika, nemojte klanjati pijani, sve dok se ne otrijeznite i budete znali šta izgovarate! Ovo je bilo prije totalne zabrane konzumiranja alkohola. I nemojte klanjati ni ulaziti u džamije dok se džunupi, osim u prolazu i bez zadržavanja, sve dok se ne okupate. Ako ste bolesni tako da ne možete koristiti vodu, ili je ne možete naći dok ste putnici, ili ste izgubili abdest, ili ste imali odnos sa ženama – potrite svoja lica i ruke čistom zemljom. Doista Allah puno prašta vaše propuste.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَلَمۡ تَرَ إِلَى ٱلَّذِينَ أُوتُواْ نَصِيبٗا مِّنَ ٱلۡكِتَٰبِ يَشۡتَرُونَ ٱلضَّلَٰلَةَ وَيُرِيدُونَ أَن تَضِلُّواْ ٱلسَّبِيلَ
O Poslaniče, da li si znao da jevreji, kojima je Allah dao dio znanja o Tevratu, mijenjaju uputu za zabludu? O vjernici, zar ne znate da jevreji teže da i vas u zabludu odvedu, tj. da vas odvedu s Pravog puta, s kojim je došao Poslanik, e biste krenuli njihovim, krivim putem?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• من كمال عدله تعالى وتمام رحمته أنه لا يظلم عباده شيئًا مهما كان قليلًا، ويتفضل عليهم بمضاعفة حسناتهم.
Pokazatelj savršenstva Allahove pravde i milosti jest i to što nikome ne čini ni najmanju nepravdu, čak im od Sebe umnogostručava dobra djela.
• من شدة هول يوم القيامة وعظم ما ينتظر الكافر يتمنى أن يكون ترابًا.
Uslijed strahota Sudnjeg dana i velikih muka koje čekaju nevjernike, oni, krivovjerni, željet će da budu zemlja.
وَٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِأَعۡدَآئِكُمۡۚ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ وَلِيّٗا وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ نَصِيرٗا
Uzvišeni Allah bolje od vas poznaje vaše neprijatelje, o vjernici, i pojašnjava vam njihovo neprijateljstvo. Dovoljan je Allah kao zaštitnik, Koji vas čuva od njih, i dovoljan je Allah kao pomagač koji od vas udaljava njihove spletke i uznemiravanja, te vam pomaže protiv njih.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مِّنَ ٱلَّذِينَ هَادُواْ يُحَرِّفُونَ ٱلۡكَلِمَ عَن مَّوَاضِعِهِۦ وَيَقُولُونَ سَمِعۡنَا وَعَصَيۡنَا وَٱسۡمَعۡ غَيۡرَ مُسۡمَعٖ وَرَٰعِنَا لَيَّۢا بِأَلۡسِنَتِهِمۡ وَطَعۡنٗا فِي ٱلدِّينِۚ وَلَوۡ أَنَّهُمۡ قَالُواْ سَمِعۡنَا وَأَطَعۡنَا وَٱسۡمَعۡ وَٱنظُرۡنَا لَكَانَ خَيۡرٗا لَّهُمۡ وَأَقۡوَمَ وَلَٰكِن لَّعَنَهُمُ ٱللَّهُ بِكُفۡرِهِمۡ فَلَا يُؤۡمِنُونَ إِلَّا قَلِيلٗا
Među jevrejima ima loših ljudi koji mijenjaju govor koji im je Allah objavio, pa mu daju izvankontekstualni smisao, i Poslaniku govore, kada im nešto kaže da urade: "Čujemo te, ali ti se ne pokoravamo", i ismijavajući se, govore: "Slušaj šta kažemo, sluh izgubio." I obmanjuju ljude riječima: "Ra'ina", navodeći ih da pomisle kako ti oni govore da im posvetiš pažnju, a ustvari time žele reći da si malouman. Krive svoje jezike doveći protiv Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, i vrijeđaju vjeru. Da su rekli: "Čujemo šta kažeš i pokoravamo se", umjesto što su rekli: "Čujemo te, ali ti se ne pokoravamo", i da su umjesto: "Slušaj šta kažemo, sluh izgubio", rekli: "Poslušaj nas", i da su umjesto: "Maloumno", rekli: "Sačekaj nas", bilo bi im bolje i pravednije, jer je u tome lijep edeb koji dolikuje ophođenju prema Poslaniku, sallallahu alejhi ve sellem. Ali njih je Allah prokleo, pa ih je udaljio od Svoje milosti zbog njihovog nevjerstva, tako da ne vjeruju vjerovanjem koje će im koristiti.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ ءَامِنُواْ بِمَا نَزَّلۡنَا مُصَدِّقٗا لِّمَا مَعَكُم مِّن قَبۡلِ أَن نَّطۡمِسَ وُجُوهٗا فَنَرُدَّهَا عَلَىٰٓ أَدۡبَارِهَآ أَوۡ نَلۡعَنَهُمۡ كَمَا لَعَنَّآ أَصۡحَٰبَ ٱلسَّبۡتِۚ وَكَانَ أَمۡرُ ٱللَّهِ مَفۡعُولًا
O jevreji i kršćani kojima je data Knjiga, vjerujte u ono što smo objavili Muhammedu, sallallahu alejhi ve sellem, koji je došao da potvrdi vaše knjige Tevrat i Indžil, prije nego što uklonimo čula sa lica i okrenemo lica naopako, tako da budu tamo gdje su sada potiljci, i prije nego što vas otjeramo od milosti, kao što smo otjerali one koji su se o subotu ogriješili, koji su subotom lovili nakon što im je to zabranjeno, te ih je Allah pretvorio u majmune. Allahova odredba se mora desiti.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَغۡفِرُ أَن يُشۡرَكَ بِهِۦ وَيَغۡفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَن يَشَآءُۚ وَمَن يُشۡرِكۡ بِٱللَّهِ فَقَدِ ٱفۡتَرَىٰٓ إِثۡمًا عَظِيمًا
Doista Allah ne prašta da Mu se iko od stvorenja pripiše kao sudrug u Njegovom gospodarenju, ili u Njegovoj božanstvenosti i savršenstvu, a prašta ono što je manje od mnogoboštva i drugih vidova nevjerstva, poput grijeha. On prašta, iz dobrote Svoje, onome kome On hoće, ili kažnjava onoga koga On hoće, iz Svoje pravde. Ko Mu sudruga pripiše učinio je veliki grijeh koji mu neće biti oprošten ako se ne pokaje prije smrti.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَلَمۡ تَرَ إِلَى ٱلَّذِينَ يُزَكُّونَ أَنفُسَهُمۚ بَلِ ٱللَّهُ يُزَكِّي مَن يَشَآءُ وَلَا يُظۡلَمُونَ فَتِيلًا
O Poslaniče, da li znaš za slučaj onih koji hvale sebe (govoreći da su čisti od grijeha) i svoja djela? Allah je Taj Koji hvali i čisti koga On hoće, jer On zna ono što je u srcima skriveno, i neće im umanjiti zasluženu nagradu za djela, makar bila koliko jedan konac unutar košpice hurme.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَلَمۡ تَرَ إِلَى ٱلَّذِينَ أُوتُواْ نَصِيبٗا مِّنَ ٱلۡكِتَٰبِ يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡجِبۡتِ وَٱلطَّٰغُوتِ وَيَقُولُونَ لِلَّذِينَ كَفَرُواْ هَٰٓؤُلَآءِ أَهۡدَىٰ مِنَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ سَبِيلًا
O Poslaniče, zar ne znaš i ne čudiš se jevrejima, kojima je Allah dao dio znanja, kako vjeruju u razna božanstva koja su uzeli da obožavaju pored Allaha, i govore, dodvoravajući se mušricima, da su mušrici na ispravnijem putu od ashaba Allahovog poslanika Muhammeda, sallallahu alejhi ve sellem?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• كفاية الله للمؤمنين ونصره لهم تغنيهم عما سواه.
• بيان جرائم اليهود، كتحريفهم كلام الله، وسوء أدبهم مع رسوله صلى الله عليه وسلم، وتحاكمهم إلى غير شرعه سبحانه.
Ovi ajeti pojašnjavaju zločine jevreja, poput iskrivljivanja Allahovog govora i lošeg ophođenja prema Njegovom Poslaniku, sallallahu alejhi ve sellem, te njihovog traženja da im se presudi po nečijem drugo, a ne po njegovom zakonu.
• بيان خطر الشرك والكفر، وأنه لا يُغْفر لصاحبه إذا مات عليه، وأما ما دون ذلك فهو تحت مشيئة الله تعالى.
Ovi ajeti pojašnjavaju opasnost širka i kufra, i da neće biti oprošteno onome ko umre na širku i kufru, dok će onome ko umre ne pokajući se od grijeha koji je manji od širka ili kufra Allah oprostiti, ako bude htio.
أَمۡ يَحۡسُدُونَ ٱلنَّاسَ عَلَىٰ مَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦۖ فَقَدۡ ءَاتَيۡنَآ ءَالَ إِبۡرَٰهِيمَ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحِكۡمَةَ وَءَاتَيۡنَٰهُم مُّلۡكًا عَظِيمٗا
Oni zavide Muhammedu, sallallahu alejhi ve sellem, i njegovim ashabima na vjerovjesništvu, vjerovanju i vlasti koje im je Allah dao. Zašto im zavide, a ranije smo davali potomcima Ibrahimovim Knjigu i druge vrste Objave, i davali smo im veliku vlast nad ljudima?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَمِنۡهُم مَّنۡ ءَامَنَ بِهِۦ وَمِنۡهُم مَّن صَدَّ عَنۡهُۚ وَكَفَىٰ بِجَهَنَّمَ سَعِيرًا
Među sljedbenicima Knjige bijaše onih koji su vjerovali u Objavu koju je Allah dao Ibrahimu, alejhis-selam, i njegovim potomcima, a bilo je i onih koji su se okrenuli od vjerovanja, što je njihov stav i prema Objavi koja je data Muhammedu, sallallahu alejhi ve sellem. Vatra je odgovarajuća kazna onome među njima ko je bio nevjernik.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِـَٔايَٰتِنَا سَوۡفَ نُصۡلِيهِمۡ نَارٗا كُلَّمَا نَضِجَتۡ جُلُودُهُم بَدَّلۡنَٰهُمۡ جُلُودًا غَيۡرَهَا لِيَذُوقُواْ ٱلۡعَذَابَۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَزِيزًا حَكِيمٗا
One koji ne vjeruju u Naše ajete uvest ćemo u Vatru, koja će ih sa svih strana obuhvatiti na Sudnjem danu. Kada god im izgori koža, zamijenit ćemo je novom kožom, kako bi nastavili osjećati patnju. Allah je silan, te Ga niko ne može nadvladati, i mudar je u uređivanju i presuđivanju.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ سَنُدۡخِلُهُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدٗاۖ لَّهُمۡ فِيهَآ أَزۡوَٰجٞ مُّطَهَّرَةٞۖ وَنُدۡخِلُهُمۡ ظِلّٗا ظَلِيلًا
A one koji vjeruju u Allaha, slijede Njegovog Poslanika i čine dobra djela uvest ćemo na Sudnjem danu u džennetske perivoje, ispod čijih dvoraca rijeke teku, u kojima će vječno boraviti. U tim džennetskim perivojima će imati supruge koje su čiste u svakom smislu, i uvest ćemo ih u dugu gustu hladovinu u kojoj im neće biti ni hladno ni vruće.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ إِنَّ ٱللَّهَ يَأۡمُرُكُمۡ أَن تُؤَدُّواْ ٱلۡأَمَٰنَٰتِ إِلَىٰٓ أَهۡلِهَا وَإِذَا حَكَمۡتُم بَيۡنَ ٱلنَّاسِ أَن تَحۡكُمُواْ بِٱلۡعَدۡلِۚ إِنَّ ٱللَّهَ نِعِمَّا يَعِظُكُم بِهِۦٓۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ سَمِيعَۢا بَصِيرٗا
Allah vam naređuje emanete date onima kojima pripadaju, i kada sudite među ljudima, da sudite pravedno, te da ne naginjete nijednoj strani i da nepravdu ne činite. Allahovi savjetu su, uistinu, veličanstveni, i On vas usmjerava u svim vašim poslovima, On čuje šta govorite i vidi šta radite.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُواْ ٱلرَّسُولَ وَأُوْلِي ٱلۡأَمۡرِ مِنكُمۡۖ فَإِن تَنَٰزَعۡتُمۡ فِي شَيۡءٖ فَرُدُّوهُ إِلَى ٱللَّهِ وَٱلرَّسُولِ إِن كُنتُمۡ تُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِۚ ذَٰلِكَ خَيۡرٞ وَأَحۡسَنُ تَأۡوِيلًا
O vi koji vjerujete u Allaha i slijedite Njegovog Poslanika, pokoravajte se Allahu i pokoravajte se Poslaniku čineći naređeno i kloneći se zabranjenog, i pokoravajte se pretpostavljenima ako vam ne naređuju grijeh. Ako se oko nečega raziđete, vratite se Kur'anu i sunnetu, ako vjerujete u Allaha i Sudnji dan. To vaše vraćanje na Kur'an i sunnet je bolje od raspirivanja razilaženja i iznošenja stavova na osnovu pukog mišljenja; bolji će biti ishod po vas.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• من أعظم أسباب كفر أهل الكتاب حسدهم المؤمنين على ما أنعم الله به عليهم من النبوة والتمكين في الأرض.
Jedan od najvećih uzroka nevjerstva onih kojima je data Knjiga jest zavist prema vjernicima zbog blagodati koje im je Allah dao, poput vjerovjesništva i vlasti.
• الأمر بمكارم الأخلاق من المحافظة على الأمانات، والحكم بالعدل.
Ovi ajeti naređuju da se čovjek okiti plemenitim osobinama, u šta spada čuvanje emaneta i pravedno suđenje.
• وجوب طاعة ولاة الأمر ما لم يأمروا بمعصية، والرجوع عند التنازع إلى حكم الله ورسوله صلى الله عليه وسلم تحقيقًا لمعنى الإيمان.
Obaveznost pokornosti pretpostavljenima ako ne naređuju grijeh. Međusobni sporovi rješavaju se
shodno propisima uspostavljenim od Allaha i Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, čime se ostvaruje suštinsko značenje vjerovanje.
أَلَمۡ تَرَ إِلَى ٱلَّذِينَ يَزۡعُمُونَ أَنَّهُمۡ ءَامَنُواْ بِمَآ أُنزِلَ إِلَيۡكَ وَمَآ أُنزِلَ مِن قَبۡلِكَ يُرِيدُونَ أَن يَتَحَاكَمُوٓاْ إِلَى ٱلطَّٰغُوتِ وَقَدۡ أُمِرُوٓاْ أَن يَكۡفُرُواْ بِهِۦۖ وَيُرِيدُ ٱلشَّيۡطَٰنُ أَن يُضِلَّهُمۡ ضَلَٰلَۢا بَعِيدٗا
O Poslaniče, zar nisi vidio kontradiktornost licemjera među jevrejima koji lažno tvrde da vjeruju u ono što je tebi objavljeno i što je objavljeno prijašnjim vjerovjesnicima, a žele da se u svojim sporovima parniče pred zakonom koji nije Allahov, a koji su ljudi izmislili, premda im je naređeno da ne vjeruju u te zakone. Šejtan želi da ih udalji od istine i da nikad ne krenu Pravim putem.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِذَا قِيلَ لَهُمۡ تَعَالَوۡاْ إِلَىٰ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ وَإِلَى ٱلرَّسُولِ رَأَيۡتَ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ يَصُدُّونَ عَنكَ صُدُودٗا
Kada se ovim licemjerima kaže: "Pristupite presudi koju je Allah objavio u Svojoj knjizi, i pristupite Poslaniku da presudi među vama u vašim sporovima", vidiš ih kako se od tebe potpuno okreću i traže presudu od drugog.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَكَيۡفَ إِذَآ أَصَٰبَتۡهُم مُّصِيبَةُۢ بِمَا قَدَّمَتۡ أَيۡدِيهِمۡ ثُمَّ جَآءُوكَ يَحۡلِفُونَ بِٱللَّهِ إِنۡ أَرَدۡنَآ إِلَّآ إِحۡسَٰنٗا وَتَوۡفِيقًا
Kakvo će biti stanje licemjera kada ih zadese nedaće zbog grijeha koje su činili, a zatim ti dođu ispričavajući se i zaklinjući se Allahom: "Mi se nismo parničili pred nekim drugim osim želeći učiniti dobro i pomiriti one koji se spore", a pritom lažu? Dobročinstvo je u prihvatanju Allahovog zakona za sudiju među Allahovim robovima.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ يَعۡلَمُ ٱللَّهُ مَا فِي قُلُوبِهِمۡ فَأَعۡرِضۡ عَنۡهُمۡ وَعِظۡهُمۡ وَقُل لَّهُمۡ فِيٓ أَنفُسِهِمۡ قَوۡلَۢا بَلِيغٗا
To su oni kojima Allah zna licemjerstvo i ružne namjere koje kriju u srcima, pa ih ostavi i okreni se od njih. Tvoje je da im pojasniš Allahov propis, podstičući ih da ga prihvate i zastrašujući ih ako ga ne prihvate, i da im kažeš ono što će ostaviti dubok trag na njihove duše.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَآ أَرۡسَلۡنَا مِن رَّسُولٍ إِلَّا لِيُطَاعَ بِإِذۡنِ ٱللَّهِۚ وَلَوۡ أَنَّهُمۡ إِذ ظَّلَمُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ جَآءُوكَ فَٱسۡتَغۡفَرُواْ ٱللَّهَ وَٱسۡتَغۡفَرَ لَهُمُ ٱلرَّسُولُ لَوَجَدُواْ ٱللَّهَ تَوَّابٗا رَّحِيمٗا
Mi nismo nijednog poslanika poslali prije tebe osim zato da bi mu se ljudi pokoravali u onome što naređuje, Allahovom voljom i određenjem. Da su, kada su sami sebi nepravdu učinili činjenjem grijeha, došli tebi, o Poslaniče, za tvog života i priznali svoje grijehe, kajući se i tražeći oprost od Allaha, pa da i ti zatražiš od Allah da im oprosti – sigurno bi im Allah oprostio i bio bi milostiv prema njima.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَلَا وَرَبِّكَ لَا يُؤۡمِنُونَ حَتَّىٰ يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيۡنَهُمۡ ثُمَّ لَا يَجِدُواْ فِيٓ أَنفُسِهِمۡ حَرَجٗا مِّمَّا قَضَيۡتَ وَيُسَلِّمُواْ تَسۡلِيمٗا
Nije onako kako misle ovi licemjeri! Allah se zakleo Svojim uzvišenim Bićem da oni neće istinski vjerovati sve dok ne budu lično Poslanika uzeli za sudiju, dok bude živ, i njegov šerijat, kada više on ne bude živ, u svim njihovim sporovima, a zatim budu zadovoljni njegovom presudom, ne osjećajući nikakve tjeskobe niti sumnje u prsima, i dok se potpuno ne pokore, vanjštinom i nutrinom, formalno i suštinski.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• الاحتكام إلى غير شرع الله والرضا به مناقض للإيمان بالله تعالى، ولا يكون الإيمان التام إلا بالاحتكام إلى الشرع، مع رضا القلب والتسليم الظاهر والباطن بما يحكم به الشرع.
Traženje presude u nekom zakonu mimo Allahovog zakona i zadovoljstvo time je suprotno imanu u Uzvišenog Allaha, i potpuni iman se neće ostvariti osim traženjem presude u Allahovom šerijatu uz zadovoljstvo srcem i predanost vanjštinom i nutrinom presudi šerijata.
وَلَوۡ أَنَّا كَتَبۡنَا عَلَيۡهِمۡ أَنِ ٱقۡتُلُوٓاْ أَنفُسَكُمۡ أَوِ ٱخۡرُجُواْ مِن دِيَٰرِكُم مَّا فَعَلُوهُ إِلَّا قَلِيلٞ مِّنۡهُمۡۖ وَلَوۡ أَنَّهُمۡ فَعَلُواْ مَا يُوعَظُونَ بِهِۦ لَكَانَ خَيۡرٗا لَّهُمۡ وَأَشَدَّ تَثۡبِيتٗا
Ako bismo im propisali kao obavezu da jedni druge ubiju ili da se isele iz svog zavičaja, malo ko bi to uradio, pa neka se zahvale Allahu što ih nije obavezao onim što im je teško. Ako se pokore Allahu onako kako im se savjetuje – to im je bolje nego da se suprotstavljaju, to bi im iman učvrstilo, i dali bismo im veliku nagradu za to i uputili bismo ih putem koji Allahu i džennetu vodi.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِذٗا لَّأٓتَيۡنَٰهُم مِّن لَّدُنَّآ أَجۡرًا عَظِيمٗا
Ako bismo im propisali kao obavezu da jedni druge ubiju ili da se isele iz svog zavičaja, malo ko bi to uradio, pa neka se zahvale Allahu što ih nije obavezao onim što im je teško. Ako se pokore Allahu onako kako im se savjetuje – to im je bolje nego da se suprotstavljaju, to bi im iman učvrstilo, i dali bismo im veliku nagradu za to i uputili bismo ih putem koji Allahu i džennetu vodi.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَهَدَيۡنَٰهُمۡ صِرَٰطٗا مُّسۡتَقِيمٗا
Ako bismo im propisali kao obavezu da jedni druge ubiju ili da se isele iz svog zavičaja, malo ko bi to uradio, pa neka se zahvale Allahu što ih nije obavezao onim što im je teško. Ako se pokore Allahu onako kako im se savjetuje – to im je bolje nego da se suprotstavljaju, to bi im iman učvrstilo, i dali bismo im veliku nagradu za to i uputili bismo ih putem koji Allahu i džennetu vodi.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَن يُطِعِ ٱللَّهَ وَٱلرَّسُولَ فَأُوْلَٰٓئِكَ مَعَ ٱلَّذِينَ أَنۡعَمَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِم مِّنَ ٱلنَّبِيِّـۧنَ وَٱلصِّدِّيقِينَ وَٱلشُّهَدَآءِ وَٱلصَّٰلِحِينَۚ وَحَسُنَ أُوْلَٰٓئِكَ رَفِيقٗا
Ko se pokori Allahu i Poslaniku bit će sa onima kojima je Allah dao blagodat ulaska u džennet: vjerovjesnicima; istinoljubivima, koji su savršeno vjerovali u ono sa čime su došli poslanici i radili po tome; šehidima, koji su ubijeni na Allahovom putu; i dobrim ljudima, koji su bili dobri i vanjštinom i nutrinom, pa su činili dobra djela. Kako je to divno društvo u džennetu!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ خُذُواْ حِذۡرَكُمۡ فَٱنفِرُواْ ثُبَاتٍ أَوِ ٱنفِرُواْ جَمِيعٗا
O vi koji vjerujete u Allaha i slijedite Njegovog Poslanika, budite oprezni spram svojih neprijatelja, poduzimajući uzroke koji će vam pomoći da se protiv njih borite. Procijenite šta je bolje u borbi protiv njih, pa protiv njih izlazite skupina po skupina, ili svi zajedno.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّ مِنكُمۡ لَمَن لَّيُبَطِّئَنَّ فَإِنۡ أَصَٰبَتۡكُم مُّصِيبَةٞ قَالَ قَدۡ أَنۡعَمَ ٱللَّهُ عَلَيَّ إِذۡ لَمۡ أَكُن مَّعَهُمۡ شَهِيدٗا
O muslimani, od vas ima ljudi koji oklijevaju da odu u borbu zbog svog kukavičluka, i druge odvraćaju. To su licemjeri i oni koji imaju slab iman. Ako budete ubijeni ili poraženi, oni od sreće kažu: "Allah mi se smilovao te nisam otišao u bitku sa njima, pa da me pogodi ono što je njih pogodilo."
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَئِنۡ أَصَٰبَكُمۡ فَضۡلٞ مِّنَ ٱللَّهِ لَيَقُولَنَّ كَأَن لَّمۡ تَكُنۢ بَيۡنَكُمۡ وَبَيۡنَهُۥ مَوَدَّةٞ يَٰلَيۡتَنِي كُنتُ مَعَهُمۡ فَأَفُوزَ فَوۡزًا عَظِيمٗا
A ako vam Allah da blagodat pobjede ili ratnog plijena, oni kažu: "Kamo sreće da sam bio sa njima u bici pa da dobijem ono što su oni dobili", kao da nisu od vas i kao da među vama nije bilo prijateljstva i druženja.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ فَلۡيُقَٰتِلۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ ٱلَّذِينَ يَشۡرُونَ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا بِٱلۡأٓخِرَةِۚ وَمَن يُقَٰتِلۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَيُقۡتَلۡ أَوۡ يَغۡلِبۡ فَسَوۡفَ نُؤۡتِيهِ أَجۡرًا عَظِيمٗا
Neka se na Allahovom putu bore da bi Allahova riječ bila gornja; neka se bore iskreni vjernici koji su prodali ovaj svijet za ahiret. Ko se bori na Allahovom putu da bi Allahova riječ bila gornja pa pogine kao šehid ili pobijedi neprijatelja – Allah će mu dati veliku nagradu, tj. džennet, i On će biti zadovoljan njime.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• فعل الطاعات من أهم أسباب الثبات على الدين.
• أخذ الحيطة والحذر باتخاذ جميع الأسباب المعينة على قتال العدو، لا بالقعود والتخاذل.
Ovi ajeti podstiču na poduzimanje mjera predostrožnosti i svih uzroka koji pomažu u pobjeđivanju neprijatelja, te upozoravaju na izostajanje iz borbe i klonulost.
• الحذر من التباطؤ عن الجهاد وتثبيط الناس عنه؛ لأن الجهاد أعظم أسباب عزة المسلمين ومنع تسلط العدو عليهم.
Ovi ajeti upozoravaju na oklijevanje u odlasku u borbu ili pak odvraćanje drugih od borbe, jer je borba jedan od najvećih uzroka snage muslimana i sprečavanja ovladavanja neprijatelja muslimanima.
وَمَا لَكُمۡ لَا تُقَٰتِلُونَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَٱلۡمُسۡتَضۡعَفِينَ مِنَ ٱلرِّجَالِ وَٱلنِّسَآءِ وَٱلۡوِلۡدَٰنِ ٱلَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَآ أَخۡرِجۡنَا مِنۡ هَٰذِهِ ٱلۡقَرۡيَةِ ٱلظَّالِمِ أَهۡلُهَا وَٱجۡعَل لَّنَا مِن لَّدُنكَ وَلِيّٗا وَٱجۡعَل لَّنَا مِن لَّدُنكَ نَصِيرًا
O vjernici, šta vas sprečava od borbe na Allahovom putu radi uzdizanja Njegove riječi i izbavljanja potlačenih ljudi, žena i djece muslimana, koji mole Allaha govoreći: "Gospodaru naš, izbavi nas iz Meke, čiji stanovnici čine nepravdu pripisujući Allahu druge ravnim i čine nasilje prema vjernicima, i pošalji nam nekog ko će nas čuvati, pomoći i odagnati zlo od nas."
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ يُقَٰتِلُونَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِۖ وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ يُقَٰتِلُونَ فِي سَبِيلِ ٱلطَّٰغُوتِ فَقَٰتِلُوٓاْ أَوۡلِيَآءَ ٱلشَّيۡطَٰنِۖ إِنَّ كَيۡدَ ٱلشَّيۡطَٰنِ كَانَ ضَعِيفًا
Iskreni vjernici se bore na Allahovom putu radi uzdizanja Njegove riječi, a nevjernici se bore na putu svojih božanstava, pa, borite se protiv šejtanovih pomagača! Ako se budete borili protiv njih, pobijedit ćete ih, jer su šejtanovi planovi slabi i ne mogu nauditi onima koji se oslanjaju na Uzvišenog Allaha.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَلَمۡ تَرَ إِلَى ٱلَّذِينَ قِيلَ لَهُمۡ كُفُّوٓاْ أَيۡدِيَكُمۡ وَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتُواْ ٱلزَّكَوٰةَ فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيۡهِمُ ٱلۡقِتَالُ إِذَا فَرِيقٞ مِّنۡهُمۡ يَخۡشَوۡنَ ٱلنَّاسَ كَخَشۡيَةِ ٱللَّهِ أَوۡ أَشَدَّ خَشۡيَةٗۚ وَقَالُواْ رَبَّنَا لِمَ كَتَبۡتَ عَلَيۡنَا ٱلۡقِتَالَ لَوۡلَآ أَخَّرۡتَنَآ إِلَىٰٓ أَجَلٖ قَرِيبٖۗ قُلۡ مَتَٰعُ ٱلدُّنۡيَا قَلِيلٞ وَٱلۡأٓخِرَةُ خَيۡرٞ لِّمَنِ ٱتَّقَىٰ وَلَا تُظۡلَمُونَ فَتِيلًا
O Poslaniče, da li znaš slučaj nekih tvojih drugova koji su tražili da im se propiše obavezna borba, pa im je rečeno: "Suzdržite se od borbe, i obavljajte namaz i dajte zekat", pa kada su učinili hidžru u Medinu i kada su muslimani dobili snagu i propisana im obavezna borba – bilo je teško nekima od njih, pa su se počeli bojati ljudi kao što se od Allaha boje, ili čak još više, i govore: "Gospodaru naš, zašto si nam propisao obaveznu borbu? Kamo sreće da si još malo odložio, da možemo da uživamo na dunjaluku." Reci im, Poslaniče: "Dunjalučki ukrasi su beznačajni i prolazni, ma koliki bili, a ahiret je bolji onome ko se boji Allaha Uzvišenog, zbog vječnosti njegovih uživanja. I neće vam biti umanjena zaslužena nagrada za dobra djela koja ste radili, makar bila koliko konac u košpici hurme."
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَيۡنَمَا تَكُونُواْ يُدۡرِككُّمُ ٱلۡمَوۡتُ وَلَوۡ كُنتُمۡ فِي بُرُوجٖ مُّشَيَّدَةٖۗ وَإِن تُصِبۡهُمۡ حَسَنَةٞ يَقُولُواْ هَٰذِهِۦ مِنۡ عِندِ ٱللَّهِۖ وَإِن تُصِبۡهُمۡ سَيِّئَةٞ يَقُولُواْ هَٰذِهِۦ مِنۡ عِندِكَۚ قُلۡ كُلّٞ مِّنۡ عِندِ ٱللَّهِۖ فَمَالِ هَٰٓؤُلَآءِ ٱلۡقَوۡمِ لَا يَكَادُونَ يَفۡقَهُونَ حَدِيثٗا
Gdje god vi bili, stići će vas smrt kada za to dođe vrijeme, makar bili u neprobojnim kulama, daleko od bojnog polja. Kada ovi munafici dobiju nešto što ih raduje, poput djeteta ili velikog imetka, kažu: "Ovo je od Allaha", a kada im se desi neka nevolja u djetetu ili imetku, misle da im je to Muhammed, sallallahu alejhi ve sellem, prouzrokovao, te govore: "Ovo zlo je zbog tebe!" Reci im, Poslaniče: "Sve što se desi, dobro ili zlo, biva Allahovom odredbom." Šta je ljudima koji tako govore, zar ne razumiju tvoje obraćanje njima?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مَّآ أَصَابَكَ مِنۡ حَسَنَةٖ فَمِنَ ٱللَّهِۖ وَمَآ أَصَابَكَ مِن سَيِّئَةٖ فَمِن نَّفۡسِكَۚ وَأَرۡسَلۡنَٰكَ لِلنَّاسِ رَسُولٗاۚ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ شَهِيدٗا
O čovječe, lijepe stvari koje te zadese, poput imetka i djece – to je iz Allahove dobrote prema tebi, a nedaće koje te zadese u imetku ili porodu – to je zbog tvojih grijeha. O Vjerovjesniče, Mi smo te poslali svim ljudima kao poslanika, da im dostaviš objavu Gospodara tvog, a Allah je dovoljan svjedok da istinu govoriš kada Njegovu objavu dostavljaš i to potvrđuje dokazima i argumentima koje ti je dao.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• وجوب القتال لإعلاء كلمة الله ونصرة المستضعفين، وذم الخوف والجبن والاعتراض على أحكام الله.
Ovi ajeti upućuju na obaveznost borbe za uzdizanje Allahove riječi i pomaganje potlačenih, i na ružnoću straha od ljudi i kukavičluka, te na ogavnost suprotstavljanja Allahovim propisima.
• الدار الآخرة خير من الدنيا وما فيها من متاع وشهوات لمن اتقى الله تعالى وعمل بطاعته.
مَّن يُطِعِ ٱلرَّسُولَ فَقَدۡ أَطَاعَ ٱللَّهَۖ وَمَن تَوَلَّىٰ فَمَآ أَرۡسَلۡنَٰكَ عَلَيۡهِمۡ حَفِيظٗا
Ko se pokori tebi, o Poslaniče, primjenom onoga što si naredio i klonjenjem onoga što si zabranio, takav se odazvao Allahovoj naredbi, a ko ti se ne pokori – pa ti nemoj tugovati zbog njega i bditi nad njim, kako bi sačuvao njegova djela. Mi ćemo zapisati sve što radi i obračunati ga za to.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَيَقُولُونَ طَاعَةٞ فَإِذَا بَرَزُواْ مِنۡ عِندِكَ بَيَّتَ طَآئِفَةٞ مِّنۡهُمۡ غَيۡرَ ٱلَّذِي تَقُولُۖ وَٱللَّهُ يَكۡتُبُ مَا يُبَيِّتُونَۖ فَأَعۡرِضۡ عَنۡهُمۡ وَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِۚ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ وَكِيلًا
Munafici ti govore: "Pokoravamo se tvojoj naredbi", a kada odu od tebe, jedan dio njih krišom planira suprotno od onoga što su ti rekli. Allah zna sve ono što oni planiraju i obračunat će ih za spletke njihove, a ti se ne osvrći na nih, ništa ti ne mogu nauditi. Prepusti svoj slučaj Allahu i na Njega se osloni, jer je Allah dovoljan zaštitnik na koga se treba osloniti.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ ٱلۡقُرۡءَانَۚ وَلَوۡ كَانَ مِنۡ عِندِ غَيۡرِ ٱللَّهِ لَوَجَدُواْ فِيهِ ٱخۡتِلَٰفٗا كَثِيرٗا
Zašto oni ne razmisle o Kur'anu, i zašto ga ne proučavaju kako bi im postalo jasno da u njemu nema oprečnosti i nepravilnosti? Zašto ga ne proučavaju, pa da vide istinitost onoga sa čim si došao? Da je Kur'an od nekog drugog mimo Allaha Uzvišenog, u njemu bi našli mnoge nepravilnosti, u propisima i značenjima.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِذَا جَآءَهُمۡ أَمۡرٞ مِّنَ ٱلۡأَمۡنِ أَوِ ٱلۡخَوۡفِ أَذَاعُواْ بِهِۦۖ وَلَوۡ رَدُّوهُ إِلَى ٱلرَّسُولِ وَإِلَىٰٓ أُوْلِي ٱلۡأَمۡرِ مِنۡهُمۡ لَعَلِمَهُ ٱلَّذِينَ يَسۡتَنۢبِطُونَهُۥ مِنۡهُمۡۗ وَلَوۡلَا فَضۡلُ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ وَرَحۡمَتُهُۥ لَٱتَّبَعۡتُمُ ٱلشَّيۡطَٰنَ إِلَّا قَلِيلٗا
Kada do ovih licemjera dođe neka vijest koja se tiče bezbjednosti i sreće muslimana, ili njihovog straha i tuge, oni to rašire među ljudima, a da su bili oprezni i te stvari prepustili Allahovom Poslaniku, sallallahu alejhi ve sellem, i učenima, učeni bi znali šta treba da se objavi, a šta da se sakrije. O vjernici, da nije Allahove dobrote i milosti prema vama zbog koje vas je sačuvao onoga čime je iskušao ove munafike, slijedili biste šejtanova došaptavanja, osim mali broj vas.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَقَٰتِلۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ لَا تُكَلَّفُ إِلَّا نَفۡسَكَۚ وَحَرِّضِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَۖ عَسَى ٱللَّهُ أَن يَكُفَّ بَأۡسَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْۚ وَٱللَّهُ أَشَدُّ بَأۡسٗا وَأَشَدُّ تَنكِيلٗا
O Poslaniče, bori se na Allahovom putu radi uzdizanja Njegove riječi, jer ćeš biti pitan jedino za sebe, odgovarat ćeš samo za sebe! Ti si dužan da lično izađeš u borbu i da podstakneš vjernike, a možda Allah vašom borbom odbije nevjerničku silu. Allah posjeduje veću snagu i silu, i žešće kažnjava.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مَّن يَشۡفَعۡ شَفَٰعَةً حَسَنَةٗ يَكُن لَّهُۥ نَصِيبٞ مِّنۡهَاۖ وَمَن يَشۡفَعۡ شَفَٰعَةٗ سَيِّئَةٗ يَكُن لَّهُۥ كِفۡلٞ مِّنۡهَاۗ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ مُّقِيتٗا
Ko teži da drugom pribavi dobro, imat će udjela u nagradi, a ko teži da drugom pribavi zlo, imat će udjela u grijehu. Allah je svjedok svega što ljudi rade i dat će im ono što su zaslužili. Ko bude uzrokom dobra, imat će udjela u tome, a ko bude uzrokom zla, također će imati udjela u tome.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِذَا حُيِّيتُم بِتَحِيَّةٖ فَحَيُّواْ بِأَحۡسَنَ مِنۡهَآ أَوۡ رُدُّوهَآۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٍ حَسِيبًا
Kada vas neko poselami, vi mu uzvratite još ljepše, ili slično njegovom selamu. Uzvraćanje ljepšim je bolje, a Allah čuva sve što radite i svako će biti tretiran u skladu s onim što je lično uradio.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• تدبر القرآن الكريم يورث اليقين بأنه تنزيل من الله؛ لسلامته من الاضطراب، ويظهر عظيم ما تضمنه من الأحكام.
Promišljanje o Plemenitom Kur'anu budi čvrsto uvjerenje da je on Allahova objava, jer u njemu nema nepravilnosti, i u njemu su veličanstveni propisi.
• لا يجوز نشر الأخبار التي تنشأ عنها زعزعة أمن المؤمنين، أو دبُّ الرعب بين صفوفهم.
Nije dozvoljeno širenje vijesti zbog kojih može doći do ugrožavanja sigurnosti vjernika ili ubacivanje straha u njihove redove.
• التحدث بقضايا المسلمين والشؤون العامة المتصلة بهم يجب أن يصدر من أهل العلم وأولي الأمر منهم.
• مشروعية الشفاعة الحسنة التي لا إثم فيها ولا اعتداء على حقوق الناس، وتحريم كل شفاعة فيها إثم أو اعتداء.
Ovi ajeti ukazuju na propisanost lijepog zauzimanja za drugog, u kojem nema grijeha niti skrnavljenja tuđih prava, i na zabranu svakog zauzimanja u kojem ima grijeha ili skrnavljenja tuđih prava.
ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۚ لَيَجۡمَعَنَّكُمۡ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ لَا رَيۡبَ فِيهِۗ وَمَنۡ أَصۡدَقُ مِنَ ٱللَّهِ حَدِيثٗا
Samo Allah zaslužuje da bude obožavan! On će sve vas okupiti na Sudnjem danu, u koji nema sumnje, kako bi svakom dao naknadu za ono što je radio, a Njegov govor je najistinitiji govor.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ فَمَا لَكُمۡ فِي ٱلۡمُنَٰفِقِينَ فِئَتَيۡنِ وَٱللَّهُ أَرۡكَسَهُم بِمَا كَسَبُوٓاْۚ أَتُرِيدُونَ أَن تَهۡدُواْ مَنۡ أَضَلَّ ٱللَّهُۖ وَمَن يُضۡلِلِ ٱللَّهُ فَلَن تَجِدَ لَهُۥ سَبِيلٗا
O vjernici, zašto ste se podijelili u dvije skupine u vezi munafika? Jedna skupina je za borbu protiv njih zbog njihovog kufra, a druga skupina je da se ostave na miru zbog njihovog imana. Ne trebate se dijeliti oko njih, Allah ih je vratio u nevjerstvo i zabludu zbog njihovih djela. Zar želite uputiti onoga koga Allah nije uputio ka istini? A koga Allah u zabludu odvede, toga nećeš moći na Pravi put izvesti.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَدُّواْ لَوۡ تَكۡفُرُونَ كَمَا كَفَرُواْ فَتَكُونُونَ سَوَآءٗۖ فَلَا تَتَّخِذُواْ مِنۡهُمۡ أَوۡلِيَآءَ حَتَّىٰ يُهَاجِرُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِۚ فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَخُذُوهُمۡ وَٱقۡتُلُوهُمۡ حَيۡثُ وَجَدتُّمُوهُمۡۖ وَلَا تَتَّخِذُواْ مِنۡهُمۡ وَلِيّٗا وَلَا نَصِيرًا
Munafici priželjkuju da i vi budete nevjernici u ono što vam je objavljeno kao što su i oni nevjernici, pa da budete isti kao oni u nevjerstvu. Nemojte ih uzimati za zaštitnike, zbog njihovog neprijateljstva, sve dok ne učine hidžru na Allahovom putu iz mjesta nevjerstva u mjesto islama, što će biti dokaz njihovog imana. Ako se okrenu i ustraju na svom neprijateljstvu, ubijajte ih gdje god ih nađete, i nemojte od njih uzimati ni zaštitnike ni pomagače...
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِلَّا ٱلَّذِينَ يَصِلُونَ إِلَىٰ قَوۡمِۭ بَيۡنَكُمۡ وَبَيۡنَهُم مِّيثَٰقٌ أَوۡ جَآءُوكُمۡ حَصِرَتۡ صُدُورُهُمۡ أَن يُقَٰتِلُوكُمۡ أَوۡ يُقَٰتِلُواْ قَوۡمَهُمۡۚ وَلَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ لَسَلَّطَهُمۡ عَلَيۡكُمۡ فَلَقَٰتَلُوكُمۡۚ فَإِنِ ٱعۡتَزَلُوكُمۡ فَلَمۡ يُقَٰتِلُوكُمۡ وَأَلۡقَوۡاْ إِلَيۡكُمُ ٱلسَّلَمَ فَمَا جَعَلَ ٱللَّهُ لَكُمۡ عَلَيۡهِمۡ سَبِيلٗا
...osim onih koji odu do naroda (plemena) sa kojim imate ugovor o primirju, ili dođu vama sa tjeskobom u prsima ne želeći da se bore protiv vas ni protiv svog naroda. Da Allah hoće mogao je dati da oni ovladaju vama te bi se borili protiv vas, pa prihvatite to što vas je Allah sačuvao i nemojte ih zarobljavati ni ubijati. Ako vas oni ostave na miru i ne bore se protiv vas, nego vam ponude mir – Allah vam nije dozvolio da ih ubijate niti zarobljavate.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سَتَجِدُونَ ءَاخَرِينَ يُرِيدُونَ أَن يَأۡمَنُوكُمۡ وَيَأۡمَنُواْ قَوۡمَهُمۡ كُلَّ مَا رُدُّوٓاْ إِلَى ٱلۡفِتۡنَةِ أُرۡكِسُواْ فِيهَاۚ فَإِن لَّمۡ يَعۡتَزِلُوكُمۡ وَيُلۡقُوٓاْ إِلَيۡكُمُ ٱلسَّلَمَ وَيَكُفُّوٓاْ أَيۡدِيَهُمۡ فَخُذُوهُمۡ وَٱقۡتُلُوهُمۡ حَيۡثُ ثَقِفۡتُمُوهُمۡۚ وَأُوْلَٰٓئِكُمۡ جَعَلۡنَا لَكُمۡ عَلَيۡهِمۡ سُلۡطَٰنٗا مُّبِينٗا
O vjernici, naći ćete drugu skupinu munafika koji ispoljavaju iman kako bi bili sigurni za svoje živote, a kada se vrate svojim, nevjerničkim plemenima, ispoljavaju nevjerstvo, da bi bili sigurni od njih. Kad god budu pozvani da učine nevjerstvo u Allaha ili da Mu druga pripišu, oni u to duboko upadnu. Ako ovi munafici pokrenu borbu protiv vas, umjesto da vam dođu želeći mir i da zadrže svoje ruke od vas, onda ih zarobljavajte i ubijajte gdje god ih nađete. Za zarobljavanje i ubijanje takvih ljudi dali smo vam jasan dokaz. To je tako, jer oni krše ugovore kuju spletke.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• خفاء حال بعض المنافقين أوقع الخلاف بين المؤمنين في حكم التعامل معهم.
Skrivenost stanja nekih munafika izazvalo je razilaženje među vjernicima u vezi s ophođenjem prema njima.
• بيان كيفية التعامل مع المنافقين بحسب أحوالهم ومقتضى المصلحة معهم.
Ovi ajeti objašnjavaju kako se treba ophoditi prema munaficima, shodno njihovom stanju i općoj koristi.
وَمَا كَانَ لِمُؤۡمِنٍ أَن يَقۡتُلَ مُؤۡمِنًا إِلَّا خَطَـٔٗاۚ وَمَن قَتَلَ مُؤۡمِنًا خَطَـٔٗا فَتَحۡرِيرُ رَقَبَةٖ مُّؤۡمِنَةٖ وَدِيَةٞ مُّسَلَّمَةٌ إِلَىٰٓ أَهۡلِهِۦٓ إِلَّآ أَن يَصَّدَّقُواْۚ فَإِن كَانَ مِن قَوۡمٍ عَدُوّٖ لَّكُمۡ وَهُوَ مُؤۡمِنٞ فَتَحۡرِيرُ رَقَبَةٖ مُّؤۡمِنَةٖۖ وَإِن كَانَ مِن قَوۡمِۭ بَيۡنَكُمۡ وَبَيۡنَهُم مِّيثَٰقٞ فَدِيَةٞ مُّسَلَّمَةٌ إِلَىٰٓ أَهۡلِهِۦ وَتَحۡرِيرُ رَقَبَةٖ مُّؤۡمِنَةٖۖ فَمَن لَّمۡ يَجِدۡ فَصِيَامُ شَهۡرَيۡنِ مُتَتَابِعَيۡنِ تَوۡبَةٗ مِّنَ ٱللَّهِۗ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمٗا
Ne smije se desiti da vjernik ubije vjernika, osim ako se to desi nenamjerno. Ukoliko se desi da vjernik ubije vjernika nenamjerno, mora osloboditi roba vjernika kao iskup za svoje djelo, a rođaci ubice koji su njegovi nasljednici trebaju platiti krvarinu nasljedncima ubijenog, osim da oni odustanu od tražnja krvarine. Ukoliko ubijeni pripada narodu (plemenu) sa kojim ste u ratu, a vjernik je, onda ubica mora osloboditi roba vjernika, ali ne mora dati krvarinu. Ako je ubijeni nevjernik, ali je iz naroda (plemena) sa kojim imate ugovor, poput ugovora o zaštiti sljedbenika Knjige, rođaci ubice koji ga nasljeđuju trebaju dati krvarinu nasljednicima ubijenog, a ubica treba osloboditi roba vjernika. Ako ubica nema roba kojeg bi oslobodio ili nema novca da plati oslobađanje roba, treba postiti dva mjeseca uzastopno, bez pauze, da bi mu Allah oprostio to što je uradio. Allah zna šta Njegovi robovi rade i smjeraju, i mudar je propisivanju zakona i uređivanju stvorenja.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَن يَقۡتُلۡ مُؤۡمِنٗا مُّتَعَمِّدٗا فَجَزَآؤُهُۥ جَهَنَّمُ خَٰلِدٗا فِيهَا وَغَضِبَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِ وَلَعَنَهُۥ وَأَعَدَّ لَهُۥ عَذَابًا عَظِيمٗا
A onome koji bespravno i namjerno ubije vjernika, kazna je vječni boravak u džehennemu, ukoliko takav postupak dozvoli ili se pak ne pokaje. Takvome pripada i Allahova srdžba i udaljavanje od Njegove milosti. Njemu je Allah pripremio veliku patnju, zbog velikog grijeha kojeg je počinio.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا ضَرَبۡتُمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَتَبَيَّنُواْ وَلَا تَقُولُواْ لِمَنۡ أَلۡقَىٰٓ إِلَيۡكُمُ ٱلسَّلَٰمَ لَسۡتَ مُؤۡمِنٗا تَبۡتَغُونَ عَرَضَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا فَعِندَ ٱللَّهِ مَغَانِمُ كَثِيرَةٞۚ كَذَٰلِكَ كُنتُم مِّن قَبۡلُ فَمَنَّ ٱللَّهُ عَلَيۡكُمۡ فَتَبَيَّنُوٓاْۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٗا
O vi koji vjerujete u Allaha i slijedite Njegovog Poslanika, kada odete da se borite na Allahovom putu, dobro provjerite ko su oni protiv kojih se borite, i nemojte onome ko vam ispolji nešto što ukazuje da je musliman reći: "Nisi vjernik, ti to ispoljavaš plašeći se za svoj život i imetak", pa da ga ubijete, želeći time prolazne dunjalučke ukrase, poput ratnog plijena. Kod Allaha su mnoga dobra, koja su bolja i veličanstvenija od toga. Takvi ste i vi bili ranije, poput ovog koji krije svoje vjerovanje od svog plemena, pa vam je Allah dao blagodat kroz islam i zaštitio je vaše živote. Zato dobro provjerite šta radite, a Allahu ništa od vaših djela nije skriveno makar bilo i neznatno, i obračunat će vas za to.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• جاء القرآن الكريم معظِّمًا حرمة نفس المؤمن، وناهيًا عن انتهاكها، ومرتبًا على ذلك أشد العقوبات.
Plemeniti Kur'an objavljen je s ciljem da ukaže na svetost vjerničkog života i da spriječi njegovo skrnavljenje, određujući teške sankcije i kazne onima koji napadaju na čovjekov život.
• من عقيدة أهل السُّنَّة والجماعة أن المؤمن القاتل لا يُخلَّد أبدًا في النار، وإنما يُعذَّب فيها مدة طويلة ثم يخرج منها برحمة الله تعالى.
U vjerovanje pripadnika ehli-sunneta spada vjerovanje u to da ubica koji je musliman neće vječno biti u džehennemu, već će biti kažnjavan dug vremenski period, a zatim će, Allahovom milošću, izaći iz Vatre.
لَّا يَسۡتَوِي ٱلۡقَٰعِدُونَ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ غَيۡرُ أُوْلِي ٱلضَّرَرِ وَٱلۡمُجَٰهِدُونَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ بِأَمۡوَٰلِهِمۡ وَأَنفُسِهِمۡۚ فَضَّلَ ٱللَّهُ ٱلۡمُجَٰهِدِينَ بِأَمۡوَٰلِهِمۡ وَأَنفُسِهِمۡ عَلَى ٱلۡقَٰعِدِينَ دَرَجَةٗۚ وَكُلّٗا وَعَدَ ٱللَّهُ ٱلۡحُسۡنَىٰۚ وَفَضَّلَ ٱللَّهُ ٱلۡمُجَٰهِدِينَ عَلَى ٱلۡقَٰعِدِينَ أَجۡرًا عَظِيمٗا
Nisu isti vjernici koji izostaju iz borbe na Allahovom putu, mimo onih koji imaju opravdan razlog, poput bolesnih i slijepih, i oni koji se bore na Allahovom putu ulažući imetke i živote svoje. Allah je uzdigao stepen boraca na Njegovom putu iznad onih koji su izostali, a zasluženu nagradu dobit će i borci i oni koji su izostali s opravdanim razlogom. Allah je, uistinu, odlikovao borce na Njegovom putu u odnosu na one koji se ne bore tako što im je dao veličanstvenu nagradu za to.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ ٱلَّذِينَ تَوَفَّىٰهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ ظَالِمِيٓ أَنفُسِهِمۡ قَالُواْ فِيمَ كُنتُمۡۖ قَالُواْ كُنَّا مُسۡتَضۡعَفِينَ فِي ٱلۡأَرۡضِۚ قَالُوٓاْ أَلَمۡ تَكُنۡ أَرۡضُ ٱللَّهِ وَٰسِعَةٗ فَتُهَاجِرُواْ فِيهَاۚ فَأُوْلَٰٓئِكَ مَأۡوَىٰهُمۡ جَهَنَّمُۖ وَسَآءَتۡ مَصِيرًا
Uistinu, onima koji sami sebu nepravdu učiniše ne želivši da se isele iz mjesta nevjerstva u mjesto islama, kada meleki budu vadili duše, reći će im, koreći ih: "Kakvo vam je bilo stanje u životu? Po čemu ste se razlikovali od mušrika?" A oni će se pravdati: "Bili smo potlačeni, nemoćni da se branimo", a meleki će ih ukoriti: "Zar Allahova Zemlja nije bila prostrana, pa da se iselite kako biste bili sigurni za svoju vjeru i sigurni za svoje živote od tlačenja i ponižavanja?" Ti koji nisu učinili hidžru skončat će u džehennemu, a grozno je on mjesto povratka.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِلَّا ٱلۡمُسۡتَضۡعَفِينَ مِنَ ٱلرِّجَالِ وَٱلنِّسَآءِ وَٱلۡوِلۡدَٰنِ لَا يَسۡتَطِيعُونَ حِيلَةٗ وَلَا يَهۡتَدُونَ سَبِيلٗا
Iz ove prijetnje izuzimaju se oni koji su stvarno bili slabi i imali opravdan razlog da ne učine hidžru, bilo da se radi o muškarcima, ženama ili djeci. Takvi nisu mogli od sebe odagnati nepravdu i potlačenost, niti su mogli naći put kojim bi se izbavili iz te potlačenosti. Takvima će Allah oprostiti, iz Svoje milosti i blagosti, a Allah puno prašta Svojim robovima koji se kaju.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأُوْلَٰٓئِكَ عَسَى ٱللَّهُ أَن يَعۡفُوَ عَنۡهُمۡۚ وَكَانَ ٱللَّهُ عَفُوًّا غَفُورٗا
Iz ove prijetnje izuzimaju se oni koji su stvarno bili slabi i imali opravdan razlog da ne učine hidžru, bilo da se radi o muškarcima, ženama ili djeci. Takvi nisu mogli od sebe odagnati nepravdu i potlačenost, niti su mogli naći put kojim bi se izbavili iz te potlačenosti. Takvima će Allah oprostiti, iz Svoje milosti i blagosti, a Allah puno prašta Svojim robovima koji se kaju.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ وَمَن يُهَاجِرۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ يَجِدۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُرَٰغَمٗا كَثِيرٗا وَسَعَةٗۚ وَمَن يَخۡرُجۡ مِنۢ بَيۡتِهِۦ مُهَاجِرًا إِلَى ٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦ ثُمَّ يُدۡرِكۡهُ ٱلۡمَوۡتُ فَقَدۡ وَقَعَ أَجۡرُهُۥ عَلَى ٱللَّهِۗ وَكَانَ ٱللَّهُ غَفُورٗا رَّحِيمٗا
Ko učini hidžru iz mjesta nevjerstva u mjesto islama želeći steći Allahovo zadovoljstvo, naći će u mjestu u koje se iselio ponos i veliku opskrbu. A ko napusti svoj dom želeći učiniti hidžru Allahu i Poslaniku, a zatim umre prije nego što stigne na odredište, njegova nagrada je osigurana u Allaha, i ništa mu se neće umanjiti zbog toga što nije stigao na odredište. Allah puno prašta Svojim robovima koji se kaju i milostiv je prema njima.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِذَا ضَرَبۡتُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَلَيۡسَ عَلَيۡكُمۡ جُنَاحٌ أَن تَقۡصُرُواْ مِنَ ٱلصَّلَوٰةِ إِنۡ خِفۡتُمۡ أَن يَفۡتِنَكُمُ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْۚ إِنَّ ٱلۡكَٰفِرِينَ كَانُواْ لَكُمۡ عَدُوّٗا مُّبِينٗا
A kada budete putovali po Zemlji i bojite se da vas nevjernici napadnu, nemate grijeha u tome da skratite namaz sa četiri na dva rek'ata. Doista je neprijateljstvo nevjernika prema vama očito i jasno. U ispravnim hadisima navodi se dozvola kraćenja namaza kada smo na putovanju, pa makar bili i sigurni.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• فضل الجهاد في سبيل الله وعظم أجر المجاهدين، وأن الله وعدهم منازل عالية في الجنة لا يبلغها غيرهم.
Ovi ajeti ukazuju na vrijednost borbe na Allahovom putu i veličinu nagrade boraca. Njima je Allah obećao visoke stepene u džennetu koje ne mogu dostići oni koji se na bore.
• أصحاب الأعذار يسقط عنهم فرض الجهاد مع ما لهم من أجر إن حسنت نيتهم.
Obaveza borbe spada sa onih koji imaju opravdanje, a imaju nagradu ukoliko imaju namjeru da se bore.
وَإِذَا كُنتَ فِيهِمۡ فَأَقَمۡتَ لَهُمُ ٱلصَّلَوٰةَ فَلۡتَقُمۡ طَآئِفَةٞ مِّنۡهُم مَّعَكَ وَلۡيَأۡخُذُوٓاْ أَسۡلِحَتَهُمۡۖ فَإِذَا سَجَدُواْ فَلۡيَكُونُواْ مِن وَرَآئِكُمۡ وَلۡتَأۡتِ طَآئِفَةٌ أُخۡرَىٰ لَمۡ يُصَلُّواْ فَلۡيُصَلُّواْ مَعَكَ وَلۡيَأۡخُذُواْ حِذۡرَهُمۡ وَأَسۡلِحَتَهُمۡۗ وَدَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَوۡ تَغۡفُلُونَ عَنۡ أَسۡلِحَتِكُمۡ وَأَمۡتِعَتِكُمۡ فَيَمِيلُونَ عَلَيۡكُم مَّيۡلَةٗ وَٰحِدَةٗۚ وَلَا جُنَاحَ عَلَيۡكُمۡ إِن كَانَ بِكُمۡ أَذٗى مِّن مَّطَرٍ أَوۡ كُنتُم مَّرۡضَىٰٓ أَن تَضَعُوٓاْ أَسۡلِحَتَكُمۡۖ وَخُذُواْ حِذۡرَكُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ أَعَدَّ لِلۡكَٰفِرِينَ عَذَابٗا مُّهِينٗا
O Poslaniče, ako si sa vojnicima tokom bitke i želiš obaviti namaz, podijeli vojsku na dva dijela: dio koji će klanjati sa tobom, uzevši svoje oružje sa sobom dok su u namazu, a drugi dio koji će čuvati stražu. Kada prvi dio vojske završi jedan rekat sa tobom, neka dovrši drugi rekat za sebe, a kada završe namaz, neka odu da vam čuvaju stražu iza leđa, ondje gdje je neprijatelj, a onaj drugi dio vojske, koji nije klanjao, neka dođe da klanja jedan rekat za tobom. Kada ti predaš selam, nakon tog rekata (koji je za tebe drugi, a za njih prvi), oni neka ustanu i dovrše namaz za sebe. I neka budu oprezni spram neprijatelja, i neka sa sobom nose svoje oružje, jer nevjernici priželjkuju da vi zaboravite na svoje oružje i stvari dok klanjate pa da vas odjedanput napadnu dok ste nemarni. Ukoliko imate poteškoću zbog kiše, bolesti i tome slično, nije vam grijeh da ne nosite oružje u namazu, ali se čuvajte neprijatelja koliko god možete. Allah je nevjernicima pripremio ponižavajuću kaznu.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَإِذَا قَضَيۡتُمُ ٱلصَّلَوٰةَ فَٱذۡكُرُواْ ٱللَّهَ قِيَٰمٗا وَقُعُودٗا وَعَلَىٰ جُنُوبِكُمۡۚ فَإِذَا ٱطۡمَأۡنَنتُمۡ فَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَۚ إِنَّ ٱلصَّلَوٰةَ كَانَتۡ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ كِتَٰبٗا مَّوۡقُوتٗا
O vjernici, kada završite namaz, spominjite Allaha kroz tesbih (subhanallah), tahmid (elhamdulillah) i tehlil (la ilahe illallah) u svakoj situaciji: stojeći, sjedeći i ležeći, a kada prođe opasnost od neprijatelja, onda klanjajte namaz potpuno, sa svim njegovim vadžibima i sunnetima, onako kako vam je naređeno. Namaz je za vjernike obaveza u tačno određenom vremenu, i nije ga dozvoljeno odložiti osim u opravdanoj situaciji. Tako postupite ako niste putnici, a ako ste putnici, dozvoljeno vam je da kratite i spajate namaze.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَا تَهِنُواْ فِي ٱبۡتِغَآءِ ٱلۡقَوۡمِۖ إِن تَكُونُواْ تَأۡلَمُونَ فَإِنَّهُمۡ يَأۡلَمُونَ كَمَا تَأۡلَمُونَۖ وَتَرۡجُونَ مِنَ ٱللَّهِ مَا لَا يَرۡجُونَۗ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا
O vjernici, nemojte biti lijeni u gonjenju neprijatelja među nevjernicima! Ako vi patite od rana i pogibije, i oni isto tako pate od rana i pogibije, pa neka njihovo strpljenje ne bude veće od vašeg strpljenja! Vi se od Allaha nadate nagradi, pomoći i pobjedi, čemu se oni ne nadaju. A Allah zna stanja Svojih robova i mudar je u uređivanju i propisivanju.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّآ أَنزَلۡنَآ إِلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ بِٱلۡحَقِّ لِتَحۡكُمَ بَيۡنَ ٱلنَّاسِ بِمَآ أَرَىٰكَ ٱللَّهُۚ وَلَا تَكُن لِّلۡخَآئِنِينَ خَصِيمٗا
O Poslaniče, Mi smo objavili Kur'an koji sadrži istinu, kako bi ti među ljudima sudio u njihovim poslovima, i to onako kako te je Allah naučio, a ne prema svom mišljenju ili prema svojim prohtjevima! I nemoj biti branilac onih koji su pronevjerili sebe i svoje emanete, pa da ih braniš od onog ko od njih potražuje svoje pravo.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• استحباب صلاة الخوف وبيان أحكامها وصفتها.
• الأمر بالأخذ بالأسباب في كل الأحوال، وأن المؤمن لا يعذر في تركها حتى لو كان في عبادة.
Ovi ajet naređuju poduzimanje potrebnih koraka u svim situacijama, i da vjernik nema opravdanje da to izostavi, makar bio zaokupljen ibadetom.
وَٱسۡتَغۡفِرِ ٱللَّهَۖ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ غَفُورٗا رَّحِيمٗا
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَسۡتَخۡفُونَ مِنَ ٱلنَّاسِ وَلَا يَسۡتَخۡفُونَ مِنَ ٱللَّهِ وَهُوَ مَعَهُمۡ إِذۡ يُبَيِّتُونَ مَا لَا يَرۡضَىٰ مِنَ ٱلۡقَوۡلِۚ وَكَانَ ٱللَّهُ بِمَا يَعۡمَلُونَ مُحِيطًا
Kriju se od ljudi kada urade kakav grijeh, iz straha i stida od ljudi, a ne kriju se od Allaha premda je On sa njima, zna sve ono što krijući dogovaraju, a čime On nije zadovoljan, poput stajanja na stranu grešnika i optuživanje nedužnog za taj grijeh. Allah zna ono što rade tajno i javno, i obračunat će ih za njihova djela.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
هَٰٓأَنتُمۡ هَٰٓؤُلَآءِ جَٰدَلۡتُمۡ عَنۡهُمۡ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا فَمَن يُجَٰدِلُ ٱللَّهَ عَنۡهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ أَم مَّن يَكُونُ عَلَيۡهِمۡ وَكِيلٗا
Eto, vi koje zanimaju ovi počinioci zločina, raspravljate braneći ih na dunjaluku, kako biste dokazali njihovu nevinost i sačuvali ih od kazne, ali ko će sa Allahom raspravljati na Sudnjem danu braneći ih, kad Allah zna njihovo stvarno stanje? Ko će biti njihov advokat u tom Danu? Bez sumnje, niko.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَن يَعۡمَلۡ سُوٓءًا أَوۡ يَظۡلِمۡ نَفۡسَهُۥ ثُمَّ يَسۡتَغۡفِرِ ٱللَّهَ يَجِدِ ٱللَّهَ غَفُورٗا رَّحِيمٗا
Ko bude uradio grijeh, čineći tako nepravdu samom sebi, a zatim zatraži oprost od Allaha, priznajući svoj grijeh i napuštajući ga, vidjet će da će mu Allah oprostiti i milostiv prema njemu biti.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَوۡلَا فَضۡلُ ٱللَّهِ عَلَيۡكَ وَرَحۡمَتُهُۥ لَهَمَّت طَّآئِفَةٞ مِّنۡهُمۡ أَن يُضِلُّوكَ وَمَا يُضِلُّونَ إِلَّآ أَنفُسَهُمۡۖ وَمَا يَضُرُّونَكَ مِن شَيۡءٖۚ وَأَنزَلَ ٱللَّهُ عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحِكۡمَةَ وَعَلَّمَكَ مَا لَمۡ تَكُن تَعۡلَمُۚ وَكَانَ فَضۡلُ ٱللَّهِ عَلَيۡكَ عَظِيمٗا
O Poslaniče, da nije Allahove blagodati prema tebi, pa te je sačuvao, skupina ovih izdajnika bila bi čvrsta u odluci da te navede da presudiš nepravedno! Oni, u stvarnosti, zavode sami sebe, jer njihov pokušaj odvođenja drugih u zabludu donijet će negativne posljedice po njih same jer neće moći tebi naštetiti zbog toga što te Uzvišeni čuva. Allah ti je objavio Kur'an i sunnet, poučio te onome što nisi znao, prije toga, od upute i svjetlosti. Allahova blagodat prema tebi je velika jer ti je dao vjerovjesništvo i zaštitio te od greške u dostavljanju Objave.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• النهي عن المدافعة والمخاصمة عن المبطلين؛ لأن ذلك من التعاون على الإثم والعدوان.
Ovi ajeti sadrže zabranu stajanja na stranu zločinaca i lažova, jer je to potpomaganje u grijehu i neprijateljstvu.
• ينبغي للمؤمن الحق أن يكون خوفه من الله وتعظيمه والحياء منه فوق كل أحد من الناس.
۞ لَّا خَيۡرَ فِي كَثِيرٖ مِّن نَّجۡوَىٰهُمۡ إِلَّا مَنۡ أَمَرَ بِصَدَقَةٍ أَوۡ مَعۡرُوفٍ أَوۡ إِصۡلَٰحِۭ بَيۡنَ ٱلنَّاسِۚ وَمَن يَفۡعَلۡ ذَٰلِكَ ٱبۡتِغَآءَ مَرۡضَاتِ ٱللَّهِ فَسَوۡفَ نُؤۡتِيهِ أَجۡرًا عَظِيمٗا
U mnogim skrivenim razgovorima nema koristi, osim ukoliko se u njima podstiče na sadaku ili bilo koje dobro koje je propisano šerijatom i na koje je ukazao razum, ili na popravljanje odnosa između onih koji se spore. Onom ko tako postupi zarad Allahovog zadovoljstva dat ćemo veliku nagradu.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَن يُشَاقِقِ ٱلرَّسُولَ مِنۢ بَعۡدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُ ٱلۡهُدَىٰ وَيَتَّبِعۡ غَيۡرَ سَبِيلِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ نُوَلِّهِۦ مَا تَوَلَّىٰ وَنُصۡلِهِۦ جَهَنَّمَۖ وَسَآءَتۡ مَصِيرًا
Ko prkosi Poslaniku i suprotstavlja mu se, nakon što mu je istina postala jasna, i ide putem koji nije put vjernika, ostavit ćemo ga na onome što je za sebe izabrao, i nećemo ga uputiti ka istini, jer se namjerno okreće od istine, i uvest ćemo ga u džehennem, u kojem će se pržiti, a grozno li je to mjesto povratka.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَغۡفِرُ أَن يُشۡرَكَ بِهِۦ وَيَغۡفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَن يَشَآءُۚ وَمَن يُشۡرِكۡ بِٱللَّهِ فَقَدۡ ضَلَّ ضَلَٰلَۢا بَعِيدًا
Doista Allah neće oprostiti da Mu se širk čini, već će mušrika u Vatru baciti, u kojoj će vječno ostati, dok će manje grijehe od toga oprostiti onome kome On hoće, iz Svoje milosti i dobrote. Ko Allahu širk učini, takav je zalutao daleko od istine, jer je izjednačio Stvoritelja i stvorenje.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِن يَدۡعُونَ مِن دُونِهِۦٓ إِلَّآ إِنَٰثٗا وَإِن يَدۡعُونَ إِلَّا شَيۡطَٰنٗا مَّرِيدٗا
Ovi mnogobošci samo obožavaju kipove kojima su oni dali ženska imena, kao npr. Lat i Uzza, koji ne mogu ni štetiti niti koristiti. Oni, u stvarnosti, samo šejtana obožavaju, jer on im je to naredio, a on je napustio pokornost Allahu, u čemu nema nikakvog dobra.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَأُضِلَّنَّهُمۡ وَلَأُمَنِّيَنَّهُمۡ وَلَأٓمُرَنَّهُمۡ فَلَيُبَتِّكُنَّ ءَاذَانَ ٱلۡأَنۡعَٰمِ وَلَأٓمُرَنَّهُمۡ فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلۡقَ ٱللَّهِۚ وَمَن يَتَّخِذِ ٱلشَّيۡطَٰنَ وَلِيّٗا مِّن دُونِ ٱللَّهِ فَقَدۡ خَسِرَ خُسۡرَانٗا مُّبِينٗا
"I odvraćat ću ih s Tvog puta, davat ću im lažna obećanja kojima ću im uljepšati njihovu zabludu, i naređivat ću im da sijeku uši svoje stoke kako bi zabranili ono što im je Allah dozvolio, i naređivat ću im da mijenjaju Allahova stvorenja i njihovu neiskvarenu prirodu." A ko šejtana za zaštitnika uzme i pokori mu se, takav je pravi gubitnik.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَعِدُهُمۡ وَيُمَنِّيهِمۡۖ وَمَا يَعِدُهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ إِلَّا غُرُورًا
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• أكثر تناجي الناس لا خير فيه، بل ربما كان فيه وزر، وقليل من كلامهم فيما بينهم يتضمن خيرًا ومعروفًا.
Većina onoga o čemu ljudi vode međusobne razgovore ne sadrži u sebi nikakvo dobro, već sadrži grijeh, a mali dio njihovog razgovora sadrži dobro.
• معاندة الرسول صلى الله عليه وسلم ومخالفة سبيل المؤمنين نهايتها البعد عن الله ودخول النار.
Prkošenje Poslaniku, sallallahu alejhi ve sellem, i skretanje sa puta vjernika udaljava čovjeka od Allaha i vodi u Vatru.
وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ سَنُدۡخِلُهُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدٗاۖ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٗاۚ وَمَنۡ أَصۡدَقُ مِنَ ٱللَّهِ قِيلٗا
A one koji vjeruju u Allaha i rade dobra djela koja ih približavaju Njemu uvest ćemo u džennetske perivoje ispod čijih zamaka rijeke teku, u kojima će vječno boraviti. To je Allahovo obećanje, a Njegovo obećanje je istina. On ne krši ono što obeća, i niko ne govori istinitije od Njega.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَّيۡسَ بِأَمَانِيِّكُمۡ وَلَآ أَمَانِيِّ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِۗ مَن يَعۡمَلۡ سُوٓءٗا يُجۡزَ بِهِۦ وَلَا يَجِدۡ لَهُۥ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَلِيّٗا وَلَا نَصِيرٗا
O muslimani, spas i pobjeda ne dolaze na osnovu pustih želja, niti onako kako priželjkuju oni kojima je data Knjiga, već na osnovu djela. Onaj ko bude radio loša djela bit će kažnjen za njih na Sudnjem danu, i niko mu, mimo Allaha, neće moći pomoći niti ga spasiti.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَن يَعۡمَلۡ مِنَ ٱلصَّٰلِحَٰتِ مِن ذَكَرٍ أَوۡ أُنثَىٰ وَهُوَ مُؤۡمِنٞ فَأُوْلَٰٓئِكَ يَدۡخُلُونَ ٱلۡجَنَّةَ وَلَا يُظۡلَمُونَ نَقِيرٗا
A onaj ko bude radio dobra djela, bio muško ili žensko, a vjeruje u Allaha istinskim vjerovanjem, takav je spojio između vjerovanja i djelovanja, i takvi ulaze u džennet. Nimalo im zaslužena nagrada neće biti umanjena, ni koliko tačka na košpici hurme.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَنۡ أَحۡسَنُ دِينٗا مِّمَّنۡ أَسۡلَمَ وَجۡهَهُۥ لِلَّهِ وَهُوَ مُحۡسِنٞ وَٱتَّبَعَ مِلَّةَ إِبۡرَٰهِيمَ حَنِيفٗاۗ وَٱتَّخَذَ ٱللَّهُ إِبۡرَٰهِيمَ خَلِيلٗا
Niko nije ljepše vjere od onog ko se iskreno Allahu predao i vanjštinom i nutrinom, čineći dobra djela i slijedeći ono što je Allah propisao, slijedeći vjeru Ibrahimovu, koja je osnova vjere Muhammedove, sallallahu alejhi ve sellem, ostavljajući širk (mnogoboštvo) i kufr (nevjerstvo), i afirmirajući tevhid (monoteizam) i iman (vjerovanje). Allah je odabrao Svog vjerovjesnika Ibrahima, alejhis-selam, za prijatelja, za onog kojeg voli potpunom ljubavlju.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَيَسۡتَفۡتُونَكَ فِي ٱلنِّسَآءِۖ قُلِ ٱللَّهُ يُفۡتِيكُمۡ فِيهِنَّ وَمَا يُتۡلَىٰ عَلَيۡكُمۡ فِي ٱلۡكِتَٰبِ فِي يَتَٰمَى ٱلنِّسَآءِ ٱلَّٰتِي لَا تُؤۡتُونَهُنَّ مَا كُتِبَ لَهُنَّ وَتَرۡغَبُونَ أَن تَنكِحُوهُنَّ وَٱلۡمُسۡتَضۡعَفِينَ مِنَ ٱلۡوِلۡدَٰنِ وَأَن تَقُومُواْ لِلۡيَتَٰمَىٰ بِٱلۡقِسۡطِۚ وَمَا تَفۡعَلُواْ مِنۡ خَيۡرٖ فَإِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِهِۦ عَلِيمٗا
O Poslaniče, pitaju te o obavezama i pravima žena, reci: "Allah će vam odgovoriti na vaše pitanje, i objasnit će vam ajete kur'anske koji vam se kazuju o ženama siroticama koje su pod vašim starateljstvom. Vi im ne dajete ono što vam je Allah učinio obaveznim, poput mehra i nasljedstva, i ne želite da se njima oženite, niti im dozvoljavate da se udaju za nekog, iz pohlepe za njihovim imetkom. I Allah će vam objasniti obaveze prema slabašnoj djeci – koliki im dio nasljedstva morate dati, da im nepravedno imetak ne smijete uzimati i da prema siročadima pravedni morate biti, o njima računa voditi čineći ono što je najbolje za njih i na dunjaluku i na ahiretu. Kakvo god dobro uradite prema siročadima i prema bilo kom drugom – Allah to zna i za to će vas nagraditi.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• ما عند الله من الثواب لا يُنال بمجرد الأماني والدعاوى، بل لا بد من الإيمان والعمل الصالح.
• الجزاء من جنس العمل، فمن يعمل سوءًا يُجْز به، ومن يعمل خيرًا يُجْز بأحسن منه.
Kako radiš, tako ti se vraća. Onaj ko čini loša djela bit će kažnjen za njih, a onaj ko čini dobra djela bit će nagrađen boljom nagradom.
• الإخلاص والاتباع هما مقياس قبول العمل عند الله تعالى.
Kriterij Allahovog prihvatanja naših djela jesu iskrenost i slijeđenje Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem.
• عَظّمَ الإسلام حقوق الفئات الضعيفة من النساء والصغار، فحرم الاعتداء عليهم، وأوجب رعاية مصالحهم في ضوء ما شرع.
Islam je posebnu pažnju posvetio slabijim slojevima društva, poput djece i žena, i posebno je zabranio činjenje nepravde prema njima, te traži vođenje posebne brige o onome što je najbolje za njih, u skladu sa Allahovim zakonom.
وَإِنِ ٱمۡرَأَةٌ خَافَتۡ مِنۢ بَعۡلِهَا نُشُوزًا أَوۡ إِعۡرَاضٗا فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡهِمَآ أَن يُصۡلِحَا بَيۡنَهُمَا صُلۡحٗاۚ وَٱلصُّلۡحُ خَيۡرٞۗ وَأُحۡضِرَتِ ٱلۡأَنفُسُ ٱلشُّحَّۚ وَإِن تُحۡسِنُواْ وَتَتَّقُواْ فَإِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٗا
Ako se žena boji da će je muž izbjegavati i udaljiti se od nje, nije im grijeh da se dogovore tako što će se ona odreći nekih svojih obaveznih prava, poput izdržavanja i spavanja kod nje. Bolje im je da se dogovore nego da se razvedu. Međutim, ljudske su duše sklone pohlepi i škrtosti, ne žele da odstupe od svojih prava, te supružnici trebaju liječiti bolesti duše kroz prakticiranje tolerancije i dobročinstva. Ako budete dobro činili u svakom aspektu života i budete se Allaha bojali čineći naređeno i kloneći se zabranjenog, Allah to savršeno zna i za to će vas sigurno nagraditi.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَن تَسۡتَطِيعُوٓاْ أَن تَعۡدِلُواْ بَيۡنَ ٱلنِّسَآءِ وَلَوۡ حَرَصۡتُمۡۖ فَلَا تَمِيلُواْ كُلَّ ٱلۡمَيۡلِ فَتَذَرُوهَا كَٱلۡمُعَلَّقَةِۚ وَإِن تُصۡلِحُواْ وَتَتَّقُواْ فَإِنَّ ٱللَّهَ كَانَ غَفُورٗا رَّحِيمٗا
O muževi, ne možete biti potpuno srcem pravedni prema svojim ženama, makar to i htjeli, zbog određenih pojava koje su izvan vaše kontrole i volje. Ali se čuvajte potpune udaljenosti od one koju ne volite, pa da je ostavite kao da visi, niti ima muža koji joj daje njena prava, niti je slobodna da se uda. Ukoliko popravite vaš odnos, dajući sve od sebe da ispunite prava svojih žena i da se bojite Allaha glede njih, Allah će vam oprostiti i bit će milostiv prema vama.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِن يَتَفَرَّقَا يُغۡنِ ٱللَّهُ كُلّٗا مِّن سَعَتِهِۦۚ وَكَانَ ٱللَّهُ وَٰسِعًا حَكِيمٗا
Ako se supružnici razdvoje razvodom koji muž da ili dogovorom o razvrgnuću (hul') braka, Allah će svakom od supružnika dati opskrbu, iz Svog obilja. Allahove blagodati su velike i Njegova milost je veličanstvena, i On mudro uređuje ono što je stvorio.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۗ وَلَقَدۡ وَصَّيۡنَا ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ مِن قَبۡلِكُمۡ وَإِيَّاكُمۡ أَنِ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ وَإِن تَكۡفُرُواْ فَإِنَّ لِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۚ وَكَانَ ٱللَّهُ غَنِيًّا حَمِيدٗا
Samo Allahu pripada vlast nad svim što je na nebesima i na Zemlji i između njih. Mi smo uzeli zavjet od jevreja i kršćana, kao i od vas, da ćete činiti ono što vam naređujemo i kloniti se onoga što vam zabranjujemo. Ako poreknete ovaj zavjet – pa, to je na vašu štetu, a Allah je neovisan o vašim dobrim djelima i vašoj pokornosti. Njemu pripada sve što je na nebesima i na Zemlji, On je neovisan o svim Svojim stvorenjima i hvale je dostojan zbog Svojih savršenih svojstava i djela.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مَّن كَانَ يُرِيدُ ثَوَابَ ٱلدُّنۡيَا فَعِندَ ٱللَّهِ ثَوَابُ ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةِۚ وَكَانَ ٱللَّهُ سَمِيعَۢا بَصِيرٗا
O ljudi, ko od vas čini dobra djela samo radi dunjalučke nagrade neka zna da je kod Allaha i dunjalučka i ahiretska nagrada, i neka oboje traži samo od Njega. Allah čuje ono što govorite i vidi ono što radite, On će vas za sve to obračunati.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• استحباب المصالحة بين الزوجين عند المنازعة، وتغليب المصلحة بالتنازل عن بعض الحقوق إدامة لعقد الزوجية.
Ovi ajeti ukazuju na pohvalnost dogovora među supružnicima kada dođe do spora, i da je bolje odreći se nekih svojih prava radi opstanka braka.
• أوجب الله تعالى العدل بين الزوجات خاصة في الأمور المادية التي هي في مقدور الأزواج، وتسامح الشرع حين يتعذر العدل في الأمور المعنوية، كالحب والميل القلبي.
Uzvišeni Allah je obavezao muškarce pravdom prema ženama, posebno u materijalnim pitanjima koja su u okviru muževih mogućnosti, dok oprašta ono što je van čovjekovih mogućnosti poput nematerijalnih stvari: ljubavi i srčane naklonosti.
• لا حرج على الزوجين في الفراق إذا تعذرت العِشْرة بينهما.
۞ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُونُواْ قَوَّٰمِينَ بِٱلۡقِسۡطِ شُهَدَآءَ لِلَّهِ وَلَوۡ عَلَىٰٓ أَنفُسِكُمۡ أَوِ ٱلۡوَٰلِدَيۡنِ وَٱلۡأَقۡرَبِينَۚ إِن يَكُنۡ غَنِيًّا أَوۡ فَقِيرٗا فَٱللَّهُ أَوۡلَىٰ بِهِمَاۖ فَلَا تَتَّبِعُواْ ٱلۡهَوَىٰٓ أَن تَعۡدِلُواْۚ وَإِن تَلۡوُۥٓاْ أَوۡ تُعۡرِضُواْ فَإِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٗا
O vi koji vjerujete u Allaha i slijedite Allahovog Poslanika, budite pravedni u svim situacijama i istinito svjedočanstvo izrecite o kome god da se radi, makar to iziskivalo da svjedočite protiv sebe jer istina to iziskuje, ili protiv svojih roditelja i bližnjih! Neka nečije bogatstvo ili siromaštvo ne budu povod vašeg svjedočenja, Allah je preči i siromašnom i bogatom nego vi, i On bolje zna ono što je dobro za njih, pa nemojte slijediti svoje prohtjeve u svjedočenju, e da ne biste skrenuli sa puta istine. Ako promijenite iskaz ili odbijete da svjedočite, znajte da Allah savršeno zna ono što radite.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ ءَامِنُواْ بِٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦ وَٱلۡكِتَٰبِ ٱلَّذِي نَزَّلَ عَلَىٰ رَسُولِهِۦ وَٱلۡكِتَٰبِ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ مِن قَبۡلُۚ وَمَن يَكۡفُرۡ بِٱللَّهِ وَمَلَٰٓئِكَتِهِۦ وَكُتُبِهِۦ وَرُسُلِهِۦ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ فَقَدۡ ضَلَّ ضَلَٰلَۢا بَعِيدًا
O vi koji vjerujete u Allaha, budite postojani u vjerovanju u Njega i Njegovog Poslanika, i u Kur'an, koji je objavio Svom Poslaniku, i u Knjige koje su objavljene prije njega. Ko uznevjeruje u Allaha, Njegove meleke, Njegove knjige i Sudnji dan, takav se puno udaljio od Pravog puta.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ثُمَّ كَفَرُواْ ثُمَّ ءَامَنُواْ ثُمَّ كَفَرُواْ ثُمَّ ٱزۡدَادُواْ كُفۡرٗا لَّمۡ يَكُنِ ٱللَّهُ لِيَغۡفِرَ لَهُمۡ وَلَا لِيَهۡدِيَهُمۡ سَبِيلَۢا
Onima koji su se više puta iz vjerovanja vraćali u nevjerstvo a zatim su ustrajali na nevjerstvu do smrti – Allah neće oprostiti, niti ih je htio uputiti na Pravi put dok su bili živi.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ٱلَّذِينَ يَتَّخِذُونَ ٱلۡكَٰفِرِينَ أَوۡلِيَآءَ مِن دُونِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَۚ أَيَبۡتَغُونَ عِندَهُمُ ٱلۡعِزَّةَ فَإِنَّ ٱلۡعِزَّةَ لِلَّهِ جَمِيعٗا
Tu su kaznu zaslužili jer su nevjernike, a ne vjernike, uzeli za pomagače i zaštitnike. Čudan je njihov razlog za takav čin! Zar traže snagu i moć od njih kako bi se uzdigli?! Sva snaga i moć pripadaju Allahu!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَقَدۡ نَزَّلَ عَلَيۡكُمۡ فِي ٱلۡكِتَٰبِ أَنۡ إِذَا سَمِعۡتُمۡ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ يُكۡفَرُ بِهَا وَيُسۡتَهۡزَأُ بِهَا فَلَا تَقۡعُدُواْ مَعَهُمۡ حَتَّىٰ يَخُوضُواْ فِي حَدِيثٍ غَيۡرِهِۦٓ إِنَّكُمۡ إِذٗا مِّثۡلُهُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ جَامِعُ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ وَٱلۡكَٰفِرِينَ فِي جَهَنَّمَ جَمِيعًا
O vjernici, Allah vam je u Kur'anu objavio da kada sjedite na nekom sijelu u kojem se prisutni ismijavaju Allahovim ajetima i ispoljavaju nevjerstvo u njih – obaveza vam je da napustite to sijelo, sve dok ne počnu pričati o nečemu drugom. Ukoliko budete sa njima sjedili dok to rade nakon što ste to čuli, isti ste kao oni u kršenju Allahove naredbe, jer ste zgriješili prema Allahu sjedeći tamo gdje sjede oni koji griješe ispoljavajući nevjerstvo. Allah će sakupiti munafike u džehennemsku vatru na Sudnjem danu zajedno sa nevjernicima, jer oni skrivaju nevjerstvo, a pokazuju se kao vjernici.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• وجوب العدل في القضاء بين الناس وعند أداء الشهادة، حتى لو كان الحق على النفس أو على أحد من القرابة.
Ovi ajeti ukazuju da nam je obavezna pravda u suđenju među ljudima, i pri svjedočenju, makar istina bila protiv nas samih ili naših bližnjih.
• على المؤمن أن يجتهد في فعل ما يزيد إيمانه من أعمال القلوب والجوارح، ويثبته في قلبه.
Vjernik se treba truditi da čini dobra djela, djela srca i djela tijela, koja njegov iman učvršćuju u njegovom srcu i povećavaju ga.
ٱلَّذِينَ يَتَرَبَّصُونَ بِكُمۡ فَإِن كَانَ لَكُمۡ فَتۡحٞ مِّنَ ٱللَّهِ قَالُوٓاْ أَلَمۡ نَكُن مَّعَكُمۡ وَإِن كَانَ لِلۡكَٰفِرِينَ نَصِيبٞ قَالُوٓاْ أَلَمۡ نَسۡتَحۡوِذۡ عَلَيۡكُمۡ وَنَمۡنَعۡكُم مِّنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَۚ فَٱللَّهُ يَحۡكُمُ بَيۡنَكُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۚ وَلَن يَجۡعَلَ ٱللَّهُ لِلۡكَٰفِرِينَ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ سَبِيلًا
Oni koji vrebaju šta će vam se desiti, dobro ili zlo, pa ako vas Allah pomogne i zaplijenite ratni plijen, oni kažu: "Zar i mi nismo sa vama, svjedočili smo isto što i vi?", kako bi imali udio u plijenu, a ako nevjernici pobijede, munafici im kažu: "Zar se nismo o vama brinuli i pažnju i pomoć vam pružili, i od vjernika vas zaštitili i protiv njih vas pomogli, dok smo njih odvraćali od borbe?" Allah će među vama presuditi na Sudnjem danu, pa će vjernike nagraditi ulaskom u džennet, a munafike će kazniti bacanjem u najniži kat džehennema. Allah, zbog Svoje milosti, neće dati da nevjernici imaju bilo kakav dokaz protiv vjernika na Sudnjem danu, već će konačna pobjeda pripasti vjernicima, sve dok budu praktikovali šerijat i iskreno vjerovali.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ يُخَٰدِعُونَ ٱللَّهَ وَهُوَ خَٰدِعُهُمۡ وَإِذَا قَامُوٓاْ إِلَى ٱلصَّلَوٰةِ قَامُواْ كُسَالَىٰ يُرَآءُونَ ٱلنَّاسَ وَلَا يَذۡكُرُونَ ٱللَّهَ إِلَّا قَلِيلٗا
Licemjeri pokušavaju prevariti Allaha ispoljavajući islam, a krijući svoje nevjerstvo, ali Allah je za njih varku pripremio, jer je njihove živote učinio zaštićenim i pored njihovog nevjerstva, dok im je priredio najtežu kaznu na ahiretu. Kada licemjeri hoće obaviti namaz, oni to lijeno i mrzovoljno čine, žele samo da ih ljudi vide. Oni to ne čine iskreno radi Allaha, a samo Ga malo spominju, i to onda kada ih vjernici gledaju.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مُّذَبۡذَبِينَ بَيۡنَ ذَٰلِكَ لَآ إِلَىٰ هَٰٓؤُلَآءِ وَلَآ إِلَىٰ هَٰٓؤُلَآءِۚ وَمَن يُضۡلِلِ ٱللَّهُ فَلَن تَجِدَ لَهُۥ سَبِيلٗا
Ovi munafici su stalno zbunjeni, nisi su sa vjernicima u potpunosti niti su sa nevjernicima u potpunosti, već se pokazuju da su sa vjernicima, dok su u suštini sa nevjernicima. A koga Allah odvede u zabludu, toga nećeš moći na Pravi put izvesti.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُواْ ٱلۡكَٰفِرِينَ أَوۡلِيَآءَ مِن دُونِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَۚ أَتُرِيدُونَ أَن تَجۡعَلُواْ لِلَّهِ عَلَيۡكُمۡ سُلۡطَٰنٗا مُّبِينًا
O vi koji vjerujete u Allaha i slijedite Njegovog Poslanika, ne uzimajte one koji u Allaha ne vjeruju za prisne prijatelje mimo vjernika! Zar želite da time pružite Allahu očigledan dokaz da zaslužujete kaznu?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِلَّا ٱلَّذِينَ تَابُواْ وَأَصۡلَحُواْ وَٱعۡتَصَمُواْ بِٱللَّهِ وَأَخۡلَصُواْ دِينَهُمۡ لِلَّهِ فَأُوْلَٰٓئِكَ مَعَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَۖ وَسَوۡفَ يُؤۡتِ ٱللَّهُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ أَجۡرًا عَظِيمٗا
Osim onih koji se Allahu pokaju od svog licemjerstva i poprave svoju nutrinu, i pridržavaju se zavjeta datog Allahu, čineći dobra djela iskreno radi Allaha – takvi će biti sa vjernicima i na dunjaluku i na ahiretu, a Allah će vjernicima dati obilnu nagradu.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مَّا يَفۡعَلُ ٱللَّهُ بِعَذَابِكُمۡ إِن شَكَرۡتُمۡ وَءَامَنتُمۡۚ وَكَانَ ٱللَّهُ شَاكِرًا عَلِيمٗا
Allahu vas neće kazniti ako budete vjernici, Njemu zahvalni, jer On je milostivi dobročinitelj, već će vas kazniti zbog grijeha vaših. Ako popravite svoja djela i budete Allahu zahvalni na Njegovim blagodatima, obilnu će vam nagradu dati. Allah zna ko vjeruje i svakog će za njegova djela obračunati.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• بيان صفات المنافقين، ومنها: حرصهم على حظ أنفسهم سواء كان مع المؤمنين أو مع الكافرين.
Ovi ajeti objašnjavaju osobine munafika od kojih je i njihova težnja za ličnom dunjalučkom koristi bilo da je dobiju preko vjernika ili nevjernika.
• أعظم صفات المنافقين تَذَبْذُبُهم وحيرتهم واضطرابهم، فلا هم مع المؤمنين حقًّا ولا مع الكافرين.
Najistaknutija osobina munafika jest njihovo kolebanje i zbunjenost, pa niti su stvarno sa vjernicima, niti sa nevjernicima.
• النهي الشديد عن اتخاذ الكافرين أولياء من دون المؤمنين.
۞ لَّا يُحِبُّ ٱللَّهُ ٱلۡجَهۡرَ بِٱلسُّوٓءِ مِنَ ٱلۡقَوۡلِ إِلَّا مَن ظُلِمَۚ وَكَانَ ٱللَّهُ سَمِيعًا عَلِيمًا
Allah ne voli da se glasno ružno govori, već to prezire i za to prijeti kaznom, osim onome kome je nepravda učinjena; njemu je dozvoljeno da kaže ono što je (u osnovi) ružan govor o onom ko mu je nepravdu učinio, poput žaljenja na njega, upućivanja dove protiv njega, poput verbalnog uzvraćanja istom mjerom, ali je bolje da se strpi nego da o zlu javno glasno govori. Allah čuje sve što govorite i zna vaše namjere, pa se čuvajte da ne izgovarate i da ne namjeravate zlo.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِن تُبۡدُواْ خَيۡرًا أَوۡ تُخۡفُوهُ أَوۡ تَعۡفُواْ عَن سُوٓءٖ فَإِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَفُوّٗا قَدِيرًا
Bilo da javno učinite ili kažete dobro, ili to sakrijete, ili oprostite zlo koje vam neko učini – pa Allah je Onaj Koji prašta i Koji sve može; učinite opraštanje svojom vrlinom kako bi i vama Allah oprostio.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ ٱلَّذِينَ يَكۡفُرُونَ بِٱللَّهِ وَرُسُلِهِۦ وَيُرِيدُونَ أَن يُفَرِّقُواْ بَيۡنَ ٱللَّهِ وَرُسُلِهِۦ وَيَقُولُونَ نُؤۡمِنُ بِبَعۡضٖ وَنَكۡفُرُ بِبَعۡضٖ وَيُرِيدُونَ أَن يَتَّخِذُواْ بَيۡنَ ذَٰلِكَ سَبِيلًا
Oni koji ne vjeruju u Allaha i Njegove poslanike, i koji žele razdvojiti između Allaha i Njegovih poslanika tako što u Njega vjeruju, a u njih ne vjeruju, i govore: "U neke vjerujemo a u druge ne vjerujemo", i žele da idu putem između nevjerstva i vjerovanja misleći da će ih to spasiti...
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡكَٰفِرُونَ حَقّٗاۚ وَأَعۡتَدۡنَا لِلۡكَٰفِرِينَ عَذَابٗا مُّهِينٗا
Takvi, koji tim putem idu, jesu istinski nevjernici, jer ko učini nevjerstvo u sve ili neke poslanike nevjernik je u Allaha i Njegove poslanike, a Allah je nevjernicima priredio ponižavajuću kaznu na Sudnjem danu, zbog njihovog oholog odbijanja da vjeruju u Allaha i Njegove poslanike.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِٱللَّهِ وَرُسُلِهِۦ وَلَمۡ يُفَرِّقُواْ بَيۡنَ أَحَدٖ مِّنۡهُمۡ أُوْلَٰٓئِكَ سَوۡفَ يُؤۡتِيهِمۡ أُجُورَهُمۡۚ وَكَانَ ٱللَّهُ غَفُورٗا رَّحِيمٗا
A onima koji vjeruju u Allaha Jedinog ne pridružujući Mu nikog kao saučesnika, i vjeruju u sve Njegove poslanike, te ne prave razliku između njih preferirajući jedne nad drugima, nego vjeruju u poslanike sve skupa – Allah će dati veliku nagradu za njihovo vjerovanje i njihova dobra djela koja su rezultat tog vjerovanja. Allah puno prašta onome ko se kaje i milostiv je prema njemu.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَسۡـَٔلُكَ أَهۡلُ ٱلۡكِتَٰبِ أَن تُنَزِّلَ عَلَيۡهِمۡ كِتَٰبٗا مِّنَ ٱلسَّمَآءِۚ فَقَدۡ سَأَلُواْ مُوسَىٰٓ أَكۡبَرَ مِن ذَٰلِكَ فَقَالُوٓاْ أَرِنَا ٱللَّهَ جَهۡرَةٗ فَأَخَذَتۡهُمُ ٱلصَّٰعِقَةُ بِظُلۡمِهِمۡۚ ثُمَّ ٱتَّخَذُواْ ٱلۡعِجۡلَ مِنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَتۡهُمُ ٱلۡبَيِّنَٰتُ فَعَفَوۡنَا عَن ذَٰلِكَۚ وَءَاتَيۡنَا مُوسَىٰ سُلۡطَٰنٗا مُّبِينٗا
O Poslaniče, jevreji traže od tebe da im spustiš cijelu knjigu sa neba, kao što je Musau objavljen Tevrat, da bi to bio znak istinitosti tvog poslanstva. Ne smatraj to što traže nečim velikim: njihovi su preci od Musaa tražili još veće – da im pokaže Allaha, da Ga vide direktno, pa su pomrli, što bijaše kazna za to što su tražili. Nakon toga ih je Allah oživio, pa su obožavali tele mimo Allaha, i to nakon što su im jasni dokazi došli, dokazi Allahove jednoće, dokazi da samo Allah sve stvara, sve posjeduje i svime upravlja, dokazi da samo Allah zaslužuje da bude obožavan. Zatim smo prešli preko toga što su uradili. Musau smo dali jasni dokaz protiv njegovog naroda.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَرَفَعۡنَا فَوۡقَهُمُ ٱلطُّورَ بِمِيثَٰقِهِمۡ وَقُلۡنَا لَهُمُ ٱدۡخُلُواْ ٱلۡبَابَ سُجَّدٗا وَقُلۡنَا لَهُمۡ لَا تَعۡدُواْ فِي ٱلسَّبۡتِ وَأَخَذۡنَا مِنۡهُم مِّيثَٰقًا غَلِيظٗا
Mi smo iznad njih brdo podigli, da bi čvrst zavjet od njih uzeli, plašeći ih, kako bi po njemu radili. Rekli smo im tada: "Uđite u Bejtul-makdis pognutih glava"; ali su ušli idući unazad (ismijavajući se). I rekli smo im: "Nemojte činiti prijestup loveći subotom", ali su oni učinili taj prijestup. Uzeli smo od njih čvrst zavjet, ali su ga oni prekršili.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• يجوز للمظلوم أن يتحدث عن ظلمه وظالمه لمن يُرْجى منه أن يأخذ له حقه، وإن قال ما لا يسر الظالم.
Onome kome je nepravda učinjena dozvoljeno je da govori o tome i da govori o nepravedniku, kazujući to onome od koga se nada da mu može pomoći i vratiti mu njegovo pravo, makar rekao i ono što nepravednik ne voli da se o njemu kaže.
فَبِمَا نَقۡضِهِم مِّيثَٰقَهُمۡ وَكُفۡرِهِم بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَقَتۡلِهِمُ ٱلۡأَنۢبِيَآءَ بِغَيۡرِ حَقّٖ وَقَوۡلِهِمۡ قُلُوبُنَا غُلۡفُۢۚ بَلۡ طَبَعَ ٱللَّهُ عَلَيۡهَا بِكُفۡرِهِمۡ فَلَا يُؤۡمِنُونَ إِلَّا قَلِيلٗا
Zatim smo ih udaljili od Naše milosti, zbog kršenja čvrstog zavjeta kojeg su dali, i zbog nevjerstva u Allahove ajete, i zbog smjelosti da ubijaju vjerovjesnike, i zbog toga što govore Muhammedu, sallallahu alejhi ve sellem: "Naša su srca prekrivena, pa ne shvataju ono što govoriš." Nije tako, već im je Allah zapečatio srca, te do njih ne dopire dobro, i oni ne vjeruju, osim neznatnim vjerovanjem od kojeg koristi nemaju.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَقَوۡلِهِمۡ إِنَّا قَتَلۡنَا ٱلۡمَسِيحَ عِيسَى ٱبۡنَ مَرۡيَمَ رَسُولَ ٱللَّهِ وَمَا قَتَلُوهُ وَمَا صَلَبُوهُ وَلَٰكِن شُبِّهَ لَهُمۡۚ وَإِنَّ ٱلَّذِينَ ٱخۡتَلَفُواْ فِيهِ لَفِي شَكّٖ مِّنۡهُۚ مَا لَهُم بِهِۦ مِنۡ عِلۡمٍ إِلَّا ٱتِّبَاعَ ٱلظَّنِّۚ وَمَا قَتَلُوهُ يَقِينَۢا
I prokleli smo ih zbog njihovih laži: "Mi smo ubili Isaa, sina Merjeminog, Allahovog poslanika." A nisu ga ubili, kako to tvrde, niti su ga raspeli, već su ubili drugog čovjeka kojeg je Allah učinio sličnim Isau, i razapeli njega, pa su mislili da su ubili Isaa, alejhis-selam. Oni jevreji koji tvrde da su ubili Isaa, i oni sljedbenici Isaovi koji su ga izdali i predali tim jevrejima, zbunjeni kad je o njemu, Isau, riječ; o njemu nemaju znanja, već slijede nagađanja i pretpostavke. Ta mišljenja ne mogu zamijeniti istinu, i oni sigurno nisu ubili, ni razapeli Isaa.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِن مِّنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ إِلَّا لَيُؤۡمِنَنَّ بِهِۦ قَبۡلَ مَوۡتِهِۦۖ وَيَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ يَكُونُ عَلَيۡهِمۡ شَهِيدٗا
Svaki će sljedbenik Knjige povjerovati u Isaa, alejhis-selam, nakon što se on, Isa, spusti neposredno pred Sudnji dan, a prije nego što umre. Na Sudnjem danu će Isa, alejhis-selam, biti svjedok protiv njihovih djela, i ukazat će na ono što je u skladu s Allahovim zakonom i na ono što nije.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَبِظُلۡمٖ مِّنَ ٱلَّذِينَ هَادُواْ حَرَّمۡنَا عَلَيۡهِمۡ طَيِّبَٰتٍ أُحِلَّتۡ لَهُمۡ وَبِصَدِّهِمۡ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ كَثِيرٗا
Zbog zuluma koji jevreji čine zabranili smo im mnoga lijepa jela koja su im bila dozvoljena, i zbog njihovog bježanja od Pravog puta, te odvraćanja drugih od slijeđenja tog puta, u toj mjeri da im je to postala stalna osobina. Zabranili smo im sve životinje koje imaju kopita ili pandže, a kad je riječ o govedima i bravima, zabranili smo njihov loj, osim onog s leđa.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَخۡذِهِمُ ٱلرِّبَوٰاْ وَقَدۡ نُهُواْ عَنۡهُ وَأَكۡلِهِمۡ أَمۡوَٰلَ ٱلنَّاسِ بِٱلۡبَٰطِلِۚ وَأَعۡتَدۡنَا لِلۡكَٰفِرِينَ مِنۡهُمۡ عَذَابًا أَلِيمٗا
I zbog poslovanja uz kamatu, nakon što im je Allah to zabranio, i zbog bespravnog uzimanja tuđeg imetka, a nevjernicima smo priredili bolnu patnju.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَّٰكِنِ ٱلرَّٰسِخُونَ فِي ٱلۡعِلۡمِ مِنۡهُمۡ وَٱلۡمُؤۡمِنُونَ يُؤۡمِنُونَ بِمَآ أُنزِلَ إِلَيۡكَ وَمَآ أُنزِلَ مِن قَبۡلِكَۚ وَٱلۡمُقِيمِينَ ٱلصَّلَوٰةَۚ وَٱلۡمُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَٱلۡمُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ أُوْلَٰٓئِكَ سَنُؤۡتِيهِمۡ أَجۡرًا عَظِيمًا
Ali onim jevrejima koji su postojani u znanju i koji vjeruju u Kur'an, koji ti je Allah objavio, o Poslaniče, i koji vjeruju u knjige, kao npr. Tevrati i Indžil, koje su objavljene poslanicima prije tebe, i koji klanjaju namaz i daju zekat, i koji vjeruju u Allaha, Koji jedini zaslužuje da bude obožavan, i vjeruju u Sudnji dan – Allah će dati veliku nagradu.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• عاقبة الكفر الختم على القلوب، والختم عليها سبب لحرمانها من الفهم.
• بيان عداوة اليهود لنبي الله عيسى عليه السلام، حتى إنهم وصلوا لمرحلة محاولة قتله.
Ovi ajeti govore o neprijateljstvu jevreja prema Allahovom poslaniku Isau, alejhis-selam, koje je dostiglo tako visoku razinu da su ga pokušali ubiti.
• بيان جهل النصارى وحيرتهم في مسألة الصلب، وتعاملهم فيها بالظنون الفاسدة.
Ovi ajeti nam objašnjavaju neznanje i zbunjenost kršćana glede razapinjanja Isaa, alejhis-selam, i njihovog oslanjanja na neispravne pretpostavke.
• بيان فضل العلم، فإن من أهل الكتاب من هو متمكن في العلم حتى أدى به تمكنه هذا للإيمان بالنبي محمد صلى الله عليه وسلم.
Ovi ajeti nam objašnjavaju vrijednost znanja, jer ima sljedbenika Knjige koji su toliko čvrsti u ispravnom znanju da ih je ono ponukalo na to da povjeruju u vjerovjesnika Muhammeda, sallallahu alejhi ve sellem.
۞ إِنَّآ أَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡكَ كَمَآ أَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰ نُوحٖ وَٱلنَّبِيِّـۧنَ مِنۢ بَعۡدِهِۦۚ وَأَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰٓ إِبۡرَٰهِيمَ وَإِسۡمَٰعِيلَ وَإِسۡحَٰقَ وَيَعۡقُوبَ وَٱلۡأَسۡبَاطِ وَعِيسَىٰ وَأَيُّوبَ وَيُونُسَ وَهَٰرُونَ وَسُلَيۡمَٰنَۚ وَءَاتَيۡنَا دَاوُۥدَ زَبُورٗا
O Poslaniče, tebi smo spustili Objavu, kao i vjerovjesnicima prije tebe! Ti nisi prvi poslanik! Objavili smo Nuhu i vjerovjesnicima nakon njega: Ibrahimu, njegovim sinovima Ismailu i Ishaku, zatim Ishakovom sinu Jakubu, njegovim potomcima koji su bili u dvanaest Israilskih plemena, poteklih od dvanaest Jakubovih sinova. Objavljivali smo i Isau, Ejjubu, Junusu, Harunu, Sulejmanu, a Davudu smo Zebur dali.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَرُسُلٗا قَدۡ قَصَصۡنَٰهُمۡ عَلَيۡكَ مِن قَبۡلُ وَرُسُلٗا لَّمۡ نَقۡصُصۡهُمۡ عَلَيۡكَۚ وَكَلَّمَ ٱللَّهُ مُوسَىٰ تَكۡلِيمٗا
I poslali smo poslanike o kojima smo ti govorili u Kur'anu, ali i poslanike o kojima ti nismo govorili, i to iz određene mudrosti. I Allah je stvarno i neposredno razgovarao s Musaom, onako kako to Allahu dolikuje, time mu je počast ukazao i učinio ga vjerovjesnikom (i poslanikom).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
رُّسُلٗا مُّبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَ لِئَلَّا يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَى ٱللَّهِ حُجَّةُۢ بَعۡدَ ٱلرُّسُلِۚ وَكَانَ ٱللَّهُ عَزِيزًا حَكِيمٗا
Mi smo ih poslali da radosne vijesti o Allahovoj plemenitoj nagradi donose onome ko u Njega vjeruje, a da one koji ne vjeruju upozore na bolnu kaznu. Poslali smo ih da se ljudi ne bi mogli ispričavati kod Allaha kako im nisu poslati poslanici (i kako nisu znali istinu), a Allah je Silni u Svojoj vlasti, i Mudri je u Svom određivanju, propisivanju i presuđivanju.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَّٰكِنِ ٱللَّهُ يَشۡهَدُ بِمَآ أَنزَلَ إِلَيۡكَۖ أَنزَلَهُۥ بِعِلۡمِهِۦۖ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ يَشۡهَدُونَۚ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ شَهِيدًا
Ako jevreji ne vjeruju u Tebe – pa, Allah svjedoči istinitost Kur'ana, koji ti objavljuje, Poslaniče. On je u Kur'anu objavio dio Svog znanja s kojim je želio upoznati Svoje robove, a koje ukazuje na ono što On voli i što mrzi i prezire. Uz to i meleki svjedoče istinitost Objave sa kojom si došao, a Allah je dovoljan svjedok, nakon Njegovog svjedočenja nema potrebe za drugim svjedočenjem.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَظَلَمُواْ لَمۡ يَكُنِ ٱللَّهُ لِيَغۡفِرَ لَهُمۡ وَلَا لِيَهۡدِيَهُمۡ طَرِيقًا
Onima koji ne vjeruju u Allaha i Njegove poslanike i koji čine nepravdu prema sebi ustrajavajući u nevjerstvu, Uzvišeni Allah neće oprostiti, niti će ih na Pravi put, koji bi ih sačuvao Njegove kazne, uputiti.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ قَدۡ جَآءَكُمُ ٱلرَّسُولُ بِٱلۡحَقِّ مِن رَّبِّكُمۡ فَـَٔامِنُواْ خَيۡرٗا لَّكُمۡۚ وَإِن تَكۡفُرُواْ فَإِنَّ لِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمٗا
O ljudi, došao vam je poslanik Muhammed, sallallahu alejhi ve sellem, sa uputom i istinitom vjerom od Uzvišenog Allaha, pa vjerujte u to – bolje vam je i na dunjaluku i na ahiretu. Ako ne budete vjerovali u Allaha, znajte da je Allah neovisan o vama i ne može Mu nimalo naštetiti vaše nevjerstvo. Njemu pripada vlast nad svime što je na nebesima i na Zemlji i između njih, i On zna ko zaslužuje uputu, pa mu olakša koračanje Pravim putem, odnosno zna ko ne zaslužuje uputu, te ga učini slijepim spram nje. On je mudar u onome što kaže i uradi, i u onome što propiše i odredi.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• إثبات النبوة والرسالة في شأن نوح وإبراهيم وغيرِهما مِن ذرياتهما ممن ذكرهم الله وممن لم يذكر أخبارهم لحكمة يعلمها سبحانه.
Ovi ajeti potvrđuju vjerovjesništvo i poslanstvo Nuha, Ibrahima i drugih među njihovim potomcima, alejhimus-selam, koje je Allah spomenuo, kao i onih koje nije spomenuo, iz mudrosti koja je Njemu poznata.
• إثبات صفة الكلام لله تعالى على وجه يليق بذاته وجلاله، فقد كلّم الله تعالى نبيه موسى عليه السلام.
Ovi ajeti potvrđuju svojstvo govora Uzvišenom Allahu onako kako to dolikuje Njegovom uzvišenom Biću i veličanstvu. On je razgovarao sa Svojim vjerovjesnikom Musaom, alejhis-selam.
• تسلية النبي محمد عليه الصلاة والسلام ببيان أن الله تعالى يشهد على صدق دعواه في كونه نبيًّا، وكذلك تشهد الملائكة.
Ovi ajeti sadrže utjehu za poslanika Muhammeda, sallallahu alejhi ve sellem, objašnjavajući da Uzvišeni Allah svjedoči istinitosti njegovog poslanstva, kao i da su meleki tome svjedoci.
يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لَا تَغۡلُواْ فِي دِينِكُمۡ وَلَا تَقُولُواْ عَلَى ٱللَّهِ إِلَّا ٱلۡحَقَّۚ إِنَّمَا ٱلۡمَسِيحُ عِيسَى ٱبۡنُ مَرۡيَمَ رَسُولُ ٱللَّهِ وَكَلِمَتُهُۥٓ أَلۡقَىٰهَآ إِلَىٰ مَرۡيَمَ وَرُوحٞ مِّنۡهُۖ فَـَٔامِنُواْ بِٱللَّهِ وَرُسُلِهِۦۖ وَلَا تَقُولُواْ ثَلَٰثَةٌۚ ٱنتَهُواْ خَيۡرٗا لَّكُمۡۚ إِنَّمَا ٱللَّهُ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞۖ سُبۡحَٰنَهُۥٓ أَن يَكُونَ لَهُۥ وَلَدٞۘ لَّهُۥ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۗ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ وَكِيلٗا
O Poslaniče, reci kršćanima, kojima je dat Indžil: "Nemojte prelaziti granicu koju je postavila vaša vjera, nemojte o Isau govoriti neistinu! On je Allahov poslanik kojeg je Allah poslao sa istinom. Stvorio ga je riječju Svojom koju je poslao preko Džibrila, alejhis-selam, Merjemi, a koja glasi: 'Budi!', nakon čega Isa bī. To je duša koju je Allah poslao da je Džibril udahne u njega, po Allahovoj naredbi, pa vjerujte u Allaha i sve Njegove poslanike i ne pravite među njima razliku. I nemojte govoriti: 'Tri su Boga.' Prestanite sa tim lažnim tvrdnjama, bolje vam je i na dunjaluku i na ahiretu. Samo je Allah bog, uzvišen iznad toga da ima sudruga ili dijete. On je apsolutno neovisan, Njemu pripada vlast nebesa i Zemlje i svega što je na njima. I nebesima i Zemlji dovoljno je to što ih On održava i njima upravlja.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَّن يَسۡتَنكِفَ ٱلۡمَسِيحُ أَن يَكُونَ عَبۡدٗا لِّلَّهِ وَلَا ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ ٱلۡمُقَرَّبُونَۚ وَمَن يَسۡتَنكِفۡ عَنۡ عِبَادَتِهِۦ وَيَسۡتَكۡبِرۡ فَسَيَحۡشُرُهُمۡ إِلَيۡهِ جَمِيعٗا
Isa sin Merjemin neće se sustezati niti ustručavati da bude Allahov rob, kao što se ne sustežu meleki koje je Allah učinio Njemu bliskim i na visokim stepenima, pa kako da Isaa uzmete za boga?! I kako da višebošci uzmu meleke za bogove?! Ko se (iz oholosti) susteže da Allaha obožava – pa, Allah će sve okupiti na Sudnjem danu i svakom će dati ono što je zaslužio.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَمَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ فَيُوَفِّيهِمۡ أُجُورَهُمۡ وَيَزِيدُهُم مِّن فَضۡلِهِۦۖ وَأَمَّا ٱلَّذِينَ ٱسۡتَنكَفُواْ وَٱسۡتَكۡبَرُواْ فَيُعَذِّبُهُمۡ عَذَابًا أَلِيمٗا وَلَا يَجِدُونَ لَهُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ وَلِيّٗا وَلَا نَصِيرٗا
Onima koji su vjerovali u Allaha i Njegove poslanike, i koji su činili dobra djela iskreno, u ime Allaha, i u skladu sa Njegovim zakonom, On će dati zasluženu nagradu, bez umanjivanja, pa štaviše, uvećat će je, iz Svoje milosti i dobrote. A one koji su se sustezali da Ga obožavaju i da Mu se pokoravaju, jer su oholi bili, On će kazniti bolnom kaznom, i niko im neće moći pomoći.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ قَدۡ جَآءَكُم بُرۡهَٰنٞ مِّن رَّبِّكُمۡ وَأَنزَلۡنَآ إِلَيۡكُمۡ نُورٗا مُّبِينٗا
O ljudi, od vašeg Gospodara vam je došao jasan dokaz koji sumnje otklanja i nakon kojeg niko nema izgovora! Taj dokaz je Muhammed, sallallahu alejhi ve sellem. I objavili smo vam jasnu Svjetlost – Kur'an!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَمَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِٱللَّهِ وَٱعۡتَصَمُواْ بِهِۦ فَسَيُدۡخِلُهُمۡ فِي رَحۡمَةٖ مِّنۡهُ وَفَضۡلٖ وَيَهۡدِيهِمۡ إِلَيۡهِ صِرَٰطٗا مُّسۡتَقِيمٗا
Onima koji vjeruju u Allaha i drže se Kur'ana, koji je On objavio Svom Vjerovjesniku, Allah će se smilovati, u džennet će ih uvesti, nagradu će im uvećati i na više razine uzdići, a prije toga će ih uputiti da idu Pravim putem, koji vodi ka edenskim vrtovima u džennetu.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• بيان أن المسيح بشر، وأن أمه كذلك، وأن الضالين من النصارى غلوا فيهما حتى أخرجوهما من حد البشرية.
Ovi ajeti objašnjavaju da je Isa, alejhis-selam, čovjek, i da je njegova majka ljudsko biće, te da su zabludjeli kršćani pretjerali glede njih pa su ih izveli izvan okvira ljudskih bića.
• بيان بطلان شرك النصارى القائلين بالتثليث، وتنزيه الله تعالى عن أن يكون له شريك أو شبيه أو مقارب، وبيان انفراده - سبحانه - بالوحدانية في الذات والأسماء والصفات.
Ovi ajeti objašnjavaju ništavnost kršćanskog višeboštva, koji vjeruju u trojstvo, i ukazuju na to da je Allah čist od toga da ima sudruga, ili da Mu je neko sličan, kao što ukazuju na to da je Allah jedinstven u Svom Biću, u imenima i svojstvima.
• إثبات أن عيسى عليه السلام والملائكة جميعهم عباد مخلوقون لا يستكبرون عن الاعتراف بعبوديتهم لله تعالى والانقياد لأوامره، فكيف يسوغ اتخاذهم آلهة مع كونهم عبيدًا لله تعالى؟!
Ovi ajeti potvrđuju da su Isa, alejhis-selam, i meleki robovi Božiji koje je On stvorio, i da se oni ne ohole da priznaju da su robovi, i da ne zaziru od pokoravanja Allahovim naredbama, pa kako da ih uzmete za bogove?
يَسۡتَفۡتُونَكَ قُلِ ٱللَّهُ يُفۡتِيكُمۡ فِي ٱلۡكَلَٰلَةِۚ إِنِ ٱمۡرُؤٌاْ هَلَكَ لَيۡسَ لَهُۥ وَلَدٞ وَلَهُۥٓ أُخۡتٞ فَلَهَا نِصۡفُ مَا تَرَكَۚ وَهُوَ يَرِثُهَآ إِن لَّمۡ يَكُن لَّهَا وَلَدٞۚ فَإِن كَانَتَا ٱثۡنَتَيۡنِ فَلَهُمَا ٱلثُّلُثَانِ مِمَّا تَرَكَۚ وَإِن كَانُوٓاْ إِخۡوَةٗ رِّجَالٗا وَنِسَآءٗ فَلِلذَّكَرِ مِثۡلُ حَظِّ ٱلۡأُنثَيَيۡنِۗ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمۡ أَن تَضِلُّواْۗ وَٱللَّهُ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمُۢ
O Poslaniče, pitaju te o nasljedstvu onog ko nije ostavio roditelja ni potomaka, reci im: "Allah će vam objasniti propis takvih: ako umre čovjek koji nema roditelja ni djeteta, a ima sestru po ocu i majci, ili sestru po ocu a ne i po majci, njoj fiksno pripada pola nasljedstva, a ako ima samo brata po ocu i majci, ili samo po ocu, on nasljeđuje sav imetak, ukoliko nema nikog drugog ko ima svoj fiksni udio. Ukoliko pored brata ima i neko sa fiksnim udjelom, brat će naslijediti ono što ostane nakon tog fiksnog dijela. Ako ima dvije ili više sestara (po ocu i majci, ili samo po ocu), pripada im dvije trećine od nasljedstva i to će jednako podijeliti, kao fiksni udio, a ako budu braća i sestre zajedno (po ocu i majci ili samo po ocu), onda će imetak podijeliti shodno pravilu: 'Muškom pripada onoliko koliko pripada dvjema ženskima.' Allah vam objašnjava ove i druge propise nasljedstva kako ne biste pogriješili, a Allah sve zna, ništa Mu skriveno nije."
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• عناية الله بجميع أحوال الورثة في تقسيم الميراث عليهم.
• الأصل هو حِلُّ الأكل من كل بهيمة الأنعام، سوى ما خصه الدليل بالتحريم، أو ما كان صيدًا يعرض للمحرم في حجه أو عمرته.
Osnova je da je dozvoljeno jesti stoku, osim one na čiju je zabranu ukazao šerijatski dokaz, ili je produkt lova od onoga ko je u ihramima za hadž i ili umru.
• النهي عن استحلال المحرَّمات، ومنها: محظورات الإحرام، والصيد في الحرم، والقتال في الأشهر الحُرُم، واستحلال الهدي بغصب ونحوه، أو مَنْع وصوله إلى محله.
Ovi ajeti sadrže zabranu skrnavljenja svetinja, poput zabranjenih djela tokom ihrama, lova u okviru Harema (onome ko nije u ihramima, ili i unutar i van okvira Harema onome ko je u ihramima), borbe u svetim mjesecima, i skrnavljenja kurbana otimanjem ili sprečavanjem da dođu tamo gdje im je mjesto.
وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - وەرگێڕاوی بۆسنی بۆ پوختەی تەفسیری قورئانی پیرۆز - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان
وەرگێڕاوی بۆسنی بۆ پوختەی تەفسیری قورئانی پیرۆز، لە لایەن ناوەندی تەفسیر بۆ خوێندنەوە قورئانیەکان.