وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - وەرگێڕاوی جۆرجی * - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان
سورەتی المائدة
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَوۡفُواْ بِٱلۡعُقُودِۚ أُحِلَّتۡ لَكُم بَهِيمَةُ ٱلۡأَنۡعَٰمِ إِلَّا مَا يُتۡلَىٰ عَلَيۡكُمۡ غَيۡرَ مُحِلِّي ٱلصَّيۡدِ وَأَنتُمۡ حُرُمٌۗ إِنَّ ٱللَّهَ يَحۡكُمُ مَا يُرِيدُ
ეი, თქვენ, რომელთაც ირწმუნეთ! დადებულ პირობას უერთგულეთ. თქვენთვის ჰალალია შინაური პირუტყვი, გარდა იმისა, რომელთა (ჰარამობის) შესახებაც გეცნობებათ, ასევე, არ მიიჩნიოთ ჰალალად ის ნანადირევი, რომელიც იჰრამით* შემოსილებმა მოინადირეთ. ჭეშმარიტად, ალლაჰი დაადგენს იმას, რასაც ინებებს.
*ორიგინალი - „იჰრამ“ (إحرام): ნაკრძალი მდგომარეობა ჰაჯობის ან უმრას ღვთისმსახურებისას, როდესაც ჰაჯობის კანდიდატებს აკრძალული აქვთ გარკვეული მოქმედებები, მათ შორის ნადირობა ან ნებისმიერი ცოცხალი ორგანიზმის მოკვდინება, მცენარის ფოთლების, ყლორტების ან ყვავილის მოწყვეტა. იჰრამი წმინდა მიწების ნაკრძალ ტერიტორიაზე ჰაჯობის ან უმრას ნიეთით შეცვლით იწყება და ბოლო ტავაფით სრულდება. ასევე იჰრამის სახელითაა ცნობილი აღნიშნულ რიტუალში მონაწილე მამაკაცებისთვის განკუთვნილი სამოსი, რომელიც ქსოვილის ორი ნაჭერისგან შედგება და ერთს წელზე, ხოლო მეორეს მხრებზე იხვევენ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُحِلُّواْ شَعَٰٓئِرَ ٱللَّهِ وَلَا ٱلشَّهۡرَ ٱلۡحَرَامَ وَلَا ٱلۡهَدۡيَ وَلَا ٱلۡقَلَٰٓئِدَ وَلَآ ءَآمِّينَ ٱلۡبَيۡتَ ٱلۡحَرَامَ يَبۡتَغُونَ فَضۡلٗا مِّن رَّبِّهِمۡ وَرِضۡوَٰنٗاۚ وَإِذَا حَلَلۡتُمۡ فَٱصۡطَادُواْۚ وَلَا يَجۡرِمَنَّكُمۡ شَنَـَٔانُ قَوۡمٍ أَن صَدُّوكُمۡ عَنِ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ أَن تَعۡتَدُواْۘ وَتَعَاوَنُواْ عَلَى ٱلۡبِرِّ وَٱلتَّقۡوَىٰۖ وَلَا تَعَاوَنُواْ عَلَى ٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡعُدۡوَٰنِۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۖ إِنَّ ٱللَّهَ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ
ეი, თქვენ, რომელთაც ირწმუნეთ! არ შებღალოთ ალლაჰის (მორჩილების) ნიშნულები*, არც ნაკრძალი მთვარე**, არც ზვარაკი, არც მათი საყელურები*** და არც ნაკრძალი სახლისკენ**** მიმავალთა უფლებები, რომლებიც თავიანთი ღმერთის მადლისა და კმაყოფილებისკენ მიისწრაფვიან. ხოლო როგორც კი (იჰრამის სარიტუალო მდგომარეობიდან) გათავისუფლდებით, (თუ ისურვებთ) ინადირეთ. რაკი (ადრე) ნაკრძალ მეჩეთს***** არ გაკარებდნენ, ახლა იმ ხალხის მიმართ ჯავრმა არ გიბიძგოთ ზღვარგადასულობისკენ! სიკეთესა და ღვთისმოშიშობაში დაეხმარეთ ერთმანეთს და ნუ დაეხმარებით უკეთურებასა და მტრობაში! რიდი გქონდეთ ალლაჰისა, უეჭველად, ალლაჰი მკაცრსასჯელიანია.
*ზოგადად, ყველა ჰარამი, ალლაჰის მიერ აკრძალული, კერძოდ, ჰაჯობისა და უმრას ღვთისმსახურების დროს იჰრამით შემოსილთათვის აკრძალული მოქმედებები.
**ორიგინალი – „ალ-შეჰრ ალ-ჰარამ“ (الشهر الحرام): ნაკრძალი მთვარე; – საუბარია კონკრეტულ მთვარეებზე, რომლებშიც აკრძალულია ომი, სისხლისღვრა და ყოველგვარი სიავე. მთვარის კალენდრის მიხედვით ესენია: პირველი - მუჰარემის, მეშვიდე - რეჯების, მეთერთმეტე – ზილყა’დეს და მეთორმეტე - ზილჰიჯჯეს მთვარეები.
***შესაწირი ცხოველი, რომელსაც საცნობ ნიშნად საყელური უკეთია.
****ორიგინალი – „ალბეით ალ-ჰარამ“ (البيت الحرام ): ნაკრძალი სახლი; – ანუ ქააბას წმინდა სამლოცველო.
*****ორიგინალი – „ალმესჯიდ ალ-ჰარამ“ (المسجد الحرام): ნაკრძალი მეჩეთი; – ანუ ქააბას წმინდა სამლოცველო.
**ორიგინალი – „ალ-შეჰრ ალ-ჰარამ“ (الشهر الحرام): ნაკრძალი მთვარე; – საუბარია კონკრეტულ მთვარეებზე, რომლებშიც აკრძალულია ომი, სისხლისღვრა და ყოველგვარი სიავე. მთვარის კალენდრის მიხედვით ესენია: პირველი - მუჰარემის, მეშვიდე - რეჯების, მეთერთმეტე – ზილყა’დეს და მეთორმეტე - ზილჰიჯჯეს მთვარეები.
***შესაწირი ცხოველი, რომელსაც საცნობ ნიშნად საყელური უკეთია.
****ორიგინალი – „ალბეით ალ-ჰარამ“ (البيت الحرام ): ნაკრძალი სახლი; – ანუ ქააბას წმინდა სამლოცველო.
*****ორიგინალი – „ალმესჯიდ ალ-ჰარამ“ (المسجد الحرام): ნაკრძალი მეჩეთი; – ანუ ქააბას წმინდა სამლოცველო.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
حُرِّمَتۡ عَلَيۡكُمُ ٱلۡمَيۡتَةُ وَٱلدَّمُ وَلَحۡمُ ٱلۡخِنزِيرِ وَمَآ أُهِلَّ لِغَيۡرِ ٱللَّهِ بِهِۦ وَٱلۡمُنۡخَنِقَةُ وَٱلۡمَوۡقُوذَةُ وَٱلۡمُتَرَدِّيَةُ وَٱلنَّطِيحَةُ وَمَآ أَكَلَ ٱلسَّبُعُ إِلَّا مَا ذَكَّيۡتُمۡ وَمَا ذُبِحَ عَلَى ٱلنُّصُبِ وَأَن تَسۡتَقۡسِمُواْ بِٱلۡأَزۡلَٰمِۚ ذَٰلِكُمۡ فِسۡقٌۗ ٱلۡيَوۡمَ يَئِسَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِن دِينِكُمۡ فَلَا تَخۡشَوۡهُمۡ وَٱخۡشَوۡنِۚ ٱلۡيَوۡمَ أَكۡمَلۡتُ لَكُمۡ دِينَكُمۡ وَأَتۡمَمۡتُ عَلَيۡكُمۡ نِعۡمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ ٱلۡإِسۡلَٰمَ دِينٗاۚ فَمَنِ ٱضۡطُرَّ فِي مَخۡمَصَةٍ غَيۡرَ مُتَجَانِفٖ لِّإِثۡمٖ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
თქვენთვის ჰარამია: ლეში, სისხლი, ღორის ხორცი, ის, რაც ალლაჰის გარდა სხვისთვის დაიკლა*, დამხრჩვალი, დარტყმის, ზემოდან ჩამოვარდნის ან რქებზე წამოგების შედეგად მკვდარი და მტაცებელი ცხოველის მიერ დაგლეჯილი, გარდა იმისა, რაც თქვენ დაკალით. ასევე, ჰარამია: ის, რაც კერპებზე შესაწირად დაიკლა, და ისრებით წილყრა**... - ეს ყველაფერი სიბილწეა. დღეიდან იმედი მოიკვეთეს თქვენი რჯულიდან მათ, ვინც არ ირწმუნეს***, ასე რომ, ნუ გეშინიათ მათი, ჩემი გეშინოდეთ****. მე დღეს სრულვყავი თქვენი რჯული, დავასრულე ჩემი წყალობა თქვენდამი და კმაყოფილი ვარ თქვენთვის ბოძებული ისლამის რჯულით*****. ხოლო ვინც შიმშილმა აიძულა****** და არა ცოდვისკენ ლტოლვამ, ჭეშმარიტად, ალლაჰი უსაზღვროდ მპატიებელია; მწყალობელია.
*ანუ დაკვლისას ალლაჰის გარდა სხვისი სახელი ახსენეს.
**წარმართი არაბები იღბლის დასადგენად ან რაიმე მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილებების მისაღებად საგანგებოდ ისრების გამოყენებით აწყობდნენ წილყრის რიტუალს. მათ ამისთვის განკუთვნილი შვიდი ისარი ქონდათ, თითოზე ეწერა შემდეგი სიტყვები: „დიახ, არა, თქვენგანაა, თქვენგან არ არის, გააკეთე, არ გააკეთო“, ხოლო ერთი ისარი ცარიელი იყო. ამ ისრებიდან რომელიც შეხვდებოდათ, გადაწყვეტილებასაც იმის მიხედვით ღებულობდნენ, ხოლო თუ ცარიელი ისარი ამოუვიდოდათ, მაშინ წილყრას კიდევ ერთხელ მოაწყობდნენ, ვიდრე რომელიმე სიტყვა არ ამოუვიდოდათ. იხ. თაფსირუ ბეღავი. ეს აკრძალვა ზოგადია და მოიცავს როგორც მკითხაობის, ასევე კამათელით თამაშის ან სხვა მსგავსი თამაშების აკრძალვას.
***თქვენი რჯულის განადგურების ან მისგან თქვენი ზურგშექცევის იმედი დაკარგეს.
****ჩემი ბრძანებებისა და აკრძალვების დარღვევის გეშინოდეთ.
*****ანუ ამ აიათის ჩამოვლენით ფარძის, სუნნეთის, სასჯელების, ჯიჰადის, ჰალალ-ჰარამის სახით ისლამის რჯულში არსებული ყველა საკითხი სრულვყავი. ამ აიათის ჩამოლინების შემდეგ ჰალალ-ჰარამის, ან ფარძების შესახებ სხვა აიათი აღარ ჩამოვლინებულა. იხ. თაფსირუ ბეღავი.
******და ჰარამი შეჭამა.
**წარმართი არაბები იღბლის დასადგენად ან რაიმე მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილებების მისაღებად საგანგებოდ ისრების გამოყენებით აწყობდნენ წილყრის რიტუალს. მათ ამისთვის განკუთვნილი შვიდი ისარი ქონდათ, თითოზე ეწერა შემდეგი სიტყვები: „დიახ, არა, თქვენგანაა, თქვენგან არ არის, გააკეთე, არ გააკეთო“, ხოლო ერთი ისარი ცარიელი იყო. ამ ისრებიდან რომელიც შეხვდებოდათ, გადაწყვეტილებასაც იმის მიხედვით ღებულობდნენ, ხოლო თუ ცარიელი ისარი ამოუვიდოდათ, მაშინ წილყრას კიდევ ერთხელ მოაწყობდნენ, ვიდრე რომელიმე სიტყვა არ ამოუვიდოდათ. იხ. თაფსირუ ბეღავი. ეს აკრძალვა ზოგადია და მოიცავს როგორც მკითხაობის, ასევე კამათელით თამაშის ან სხვა მსგავსი თამაშების აკრძალვას.
***თქვენი რჯულის განადგურების ან მისგან თქვენი ზურგშექცევის იმედი დაკარგეს.
****ჩემი ბრძანებებისა და აკრძალვების დარღვევის გეშინოდეთ.
*****ანუ ამ აიათის ჩამოვლენით ფარძის, სუნნეთის, სასჯელების, ჯიჰადის, ჰალალ-ჰარამის სახით ისლამის რჯულში არსებული ყველა საკითხი სრულვყავი. ამ აიათის ჩამოლინების შემდეგ ჰალალ-ჰარამის, ან ფარძების შესახებ სხვა აიათი აღარ ჩამოვლინებულა. იხ. თაფსირუ ბეღავი.
******და ჰარამი შეჭამა.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَسۡـَٔلُونَكَ مَاذَآ أُحِلَّ لَهُمۡۖ قُلۡ أُحِلَّ لَكُمُ ٱلطَّيِّبَٰتُ وَمَا عَلَّمۡتُم مِّنَ ٱلۡجَوَارِحِ مُكَلِّبِينَ تُعَلِّمُونَهُنَّ مِمَّا عَلَّمَكُمُ ٱللَّهُۖ فَكُلُواْ مِمَّآ أَمۡسَكۡنَ عَلَيۡكُمۡ وَٱذۡكُرُواْ ٱسۡمَ ٱللَّهِ عَلَيۡهِۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ سَرِيعُ ٱلۡحِسَابِ
გეკითხებიან შენ – რა არის ჰალალი მათთვის. უთხარი: ჰალალია თქვენთვის ყველაფერი, რაც სუფთაა და რაც გაწვრთნილ მტაცებელს არ დაუჭერია თქვენთვის, - მტაცებელს, რომელსაც წვრთნით ალლაჰის ბოძებული ცოდნით. მიირთვით იგი (ჰალალი საკვები) ალლაჰის სახელის ხსენებით. რიდი გქონდეთ ალლაჰისა, უეჭველად ალლაჰი მსწრაფლანგარიშმგებია.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ٱلۡيَوۡمَ أُحِلَّ لَكُمُ ٱلطَّيِّبَٰتُۖ وَطَعَامُ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ حِلّٞ لَّكُمۡ وَطَعَامُكُمۡ حِلّٞ لَّهُمۡۖ وَٱلۡمُحۡصَنَٰتُ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ وَٱلۡمُحۡصَنَٰتُ مِنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ مِن قَبۡلِكُمۡ إِذَآ ءَاتَيۡتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ مُحۡصِنِينَ غَيۡرَ مُسَٰفِحِينَ وَلَا مُتَّخِذِيٓ أَخۡدَانٖۗ وَمَن يَكۡفُرۡ بِٱلۡإِيمَٰنِ فَقَدۡ حَبِطَ عَمَلُهُۥ وَهُوَ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ
დღეიდან ჰალალია თქვენთვის ყველაფერი, რაც კი სუფთაა. - ჰალალია მათი საჭმელი, რომელთაც წიგნი ებოძათ*, და თქვენი საჭმელიც ჰალალია მათთვის; ასევე პატიოსანი ქალები მორწმუნეთაგან და პატიოსანი ქალები მათგან, ვისაც თქვენზე ადრე ებოძათ წიგნი**, თუკი მიაგებთ თავიან მეჰრს პატიოსნად და არა სიძვისათვის, არცა საყვარლად აყვანისთვის. ხოლო ვინც რწმენას უარყოფს***, უეჭველად, გაცამტვერდება მისი ნამოქმედარი და უკანასკნელ დღეს წაგებულთა შორის აღმოჩნდება.
*იბნი აბბასი, აბუ უმამე, მუჯაჰიდი, სა’იიდ ბინ ჯუბეირი, ‘იქრიმე, ‘ატა, ჰასან ალ-ბასრი, მექჰული, იბრაჰიმ ან-ნეხა’ი, სუდდი და მუყათილ ბინ ჰაიანი განმარტავენ, რომ აქ იგულისხმება მათ მიერ დაკლული ჰალალი ცხოველის ან ფრინველის ხორცი. როგორც იბნი ქესირი გადმოგვცემს, ამ საკითხზე სწავლულთა შორის კონსესუსუსია (იჯმა’). იხ. თაფსირუ’ლ-ყურანი’ლ-‘აზიიმ. ერთმა იუდეველმა ქალმა ალლაჰის შუამავალს ﷺ და მის მეგობრებს სუფრა გაუშალა და შემწვარი ცხვრის ხორცი მიართვა, რაზეც შუამავალს და მის მეგობრებს უარი არ უთქვამთ (აბუ დავუდ, დიათ 6/4511- 4512.). გადმოცემების თანახმად, საჰაბე აბუ დერდას კითხეს ცხვრის ხორცის შესახებ, რომელიც ერთ-ერთი ეკლესიის შესაწირად იყო დაკლული და მუსლიმს აჩუქეს. აბუ დერდამ ასეთი კითხვის გამო ემოციები ვერ დამალა და თქვა: „ღმერთო გვაპატიე! უეჭველად, ისინი წიგნბოძებულნი არიან. მათი საჭმელი ჰალალია ჩვენთვის და ჩვენი საჭმელი ჰალალია მათთვის.“ და მათ ჭამა უბრძანა. იხ. თაფსირუ ტაბერი.
**ალლაჰის შუამავალმა ﷺ თქვა: „ჩვენ ვირთავთ წიგნბოძებულთა ქალებს, თუმცა ისინი ვერ შეირთავენ ჩვენს ქალებს.“ იხ. თაფსირუ ტაბერი, 2/221-ე აიათის თაფსირი.
***რწმენა აბსოლუტურია, რომელიც სრულად მოიცავს რწმენის პირობებს და არ ღებულობს დაყოფას და დანაწევრებას. ვინც უზენაესი ალლაჰის მიერ დადგენილ წესებს მთლიანად ან ნაწილობრივ უარყოფს, ის მთელ რწმენას უარყოფს.
**ალლაჰის შუამავალმა ﷺ თქვა: „ჩვენ ვირთავთ წიგნბოძებულთა ქალებს, თუმცა ისინი ვერ შეირთავენ ჩვენს ქალებს.“ იხ. თაფსირუ ტაბერი, 2/221-ე აიათის თაფსირი.
***რწმენა აბსოლუტურია, რომელიც სრულად მოიცავს რწმენის პირობებს და არ ღებულობს დაყოფას და დანაწევრებას. ვინც უზენაესი ალლაჰის მიერ დადგენილ წესებს მთლიანად ან ნაწილობრივ უარყოფს, ის მთელ რწმენას უარყოფს.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا قُمۡتُمۡ إِلَى ٱلصَّلَوٰةِ فَٱغۡسِلُواْ وُجُوهَكُمۡ وَأَيۡدِيَكُمۡ إِلَى ٱلۡمَرَافِقِ وَٱمۡسَحُواْ بِرُءُوسِكُمۡ وَأَرۡجُلَكُمۡ إِلَى ٱلۡكَعۡبَيۡنِۚ وَإِن كُنتُمۡ جُنُبٗا فَٱطَّهَّرُواْۚ وَإِن كُنتُم مَّرۡضَىٰٓ أَوۡ عَلَىٰ سَفَرٍ أَوۡ جَآءَ أَحَدٞ مِّنكُم مِّنَ ٱلۡغَآئِطِ أَوۡ لَٰمَسۡتُمُ ٱلنِّسَآءَ فَلَمۡ تَجِدُواْ مَآءٗ فَتَيَمَّمُواْ صَعِيدٗا طَيِّبٗا فَٱمۡسَحُواْ بِوُجُوهِكُمۡ وَأَيۡدِيكُم مِّنۡهُۚ مَا يُرِيدُ ٱللَّهُ لِيَجۡعَلَ عَلَيۡكُم مِّنۡ حَرَجٖ وَلَٰكِن يُرِيدُ لِيُطَهِّرَكُمۡ وَلِيُتِمَّ نِعۡمَتَهُۥ عَلَيۡكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ
ეი, თქვენ, რომელთაც ირწმუნეთ! ნამაზზე დადგომისას დაიბანეთ: სახეები და ხელები იდაყვებითურთ, თავზე ჩამოისვით (სველი ხელი), ასევე ფეხები კოჭებითურთ; ხოლო თუ იქნებით ჯუნუბი*, მაშინ (განბანვით) განიწმინდეთ; და თუ ავად ან მგზავრად იქნებით, ანდაც ფეხსალაგიდან გამოხვალთ, ან კიდევ ქალს შეეხეთ და წყალი ვერ ჰპოვეთ, მაშინ სუფთა მიწით თეიემუმი** გააკეთეთ - სახეზე და მკლავებზე მოისვით იგი. ალლაჰს არ უნდა სირთულე თქვენთვის, მაგრამ უნდა, რომ განგწმინდოთ და მისი წყალობა სრულად გიბოძოთ, რომ იქნებ მადლიერი იყოთ.
*ორიგინალი - „ჯუნუბ“ (جنب): სქესობრირვი კავშირის, მენსტრუაციის, მშობიარობის ან ინტიმური სიზმრის ნახვის შედეგად გამოწვეული უსუფთურობა, რომელიც საჭიროებს წესისამებრ განბანვას.
**ორიგინალი - „თეიემუმ“ (تيمم): წყლის არარსებობის ან არსებული წყლის გარკვეული მიზეზების გამო აბდესისთვის არახელსაყრელობისას, აბდესის ნაცვლად სუფთა მიწაზე ხელისგულებით შეხების შემდეგ სახესა და მკლავებზე მოსმა.
**ორიგინალი - „თეიემუმ“ (تيمم): წყლის არარსებობის ან არსებული წყლის გარკვეული მიზეზების გამო აბდესისთვის არახელსაყრელობისას, აბდესის ნაცვლად სუფთა მიწაზე ხელისგულებით შეხების შემდეგ სახესა და მკლავებზე მოსმა.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱذۡكُرُواْ نِعۡمَةَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ وَمِيثَٰقَهُ ٱلَّذِي وَاثَقَكُم بِهِۦٓ إِذۡ قُلۡتُمۡ سَمِعۡنَا وَأَطَعۡنَاۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ
გაიხსენეთ ალლაჰის წყალობა თქვენზე და აღთქმა, რომელიც თქვენგან აიღო, როცა თქვით ,,შევისმინეთ და დავემორჩილეთ''*. მაშ, რიდი გქონდეთ ალლაჰისა! ჭეშმარიტად, უნაკლოდ იცის ალლაჰმა თქვენს გულებში არსებულის შესახებ.
*შევისმინეთ შენი სიტყვა და დავემორჩილეთ შენს ბრძანებას.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُونُواْ قَوَّٰمِينَ لِلَّهِ شُهَدَآءَ بِٱلۡقِسۡطِۖ وَلَا يَجۡرِمَنَّكُمۡ شَنَـَٔانُ قَوۡمٍ عَلَىٰٓ أَلَّا تَعۡدِلُواْۚ ٱعۡدِلُواْ هُوَ أَقۡرَبُ لِلتَّقۡوَىٰۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ خَبِيرُۢ بِمَا تَعۡمَلُونَ
ეი, თქვენ, რომელთაც ირწმუნეთ! იყავით მტკიცენი, ალლაჰისთვის სამართლიანად დამმოწმებელნი და ხალხის რომელიმე ჯგუფის მიმართ სიძულვილმა არ გაიძულოთ, რომ არ იქცეოდეთ სამართლიანად. იყავით სამართლიანი*, რამეთუ იგი ყველაზე ახლოსაა ღვთისმოშიშობასთან. რიდი გქონდეთ ალლაჰისა. ჭეშმარიტად, ალლაჰი მცოდნეა ყოველივესი, რასაც თქვენ აკეთებთ.
*როგორც მოყვრის, ასევე მტრის მიმართაც.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَعَدَ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ لَهُم مَّغۡفِرَةٞ وَأَجۡرٌ عَظِيمٞ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَكَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَآ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَحِيمِ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱذۡكُرُواْ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ إِذۡ هَمَّ قَوۡمٌ أَن يَبۡسُطُوٓاْ إِلَيۡكُمۡ أَيۡدِيَهُمۡ فَكَفَّ أَيۡدِيَهُمۡ عَنكُمۡۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ وَعَلَى ٱللَّهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ
ეი, თქვენ, რომელთაც ირწმუნეთ! გაიხსენეთ ალლაჰის წყალობა, როცა ხალხმა თქვენზე ხელის აღმართვა განიზრახეს და მან აგაცილათ მათი ხელები*. რიდი გქონდეთ ალლაჰისა, და მხოლოდ ალლაჰს მიენდონ მორწმუნეები.
*სხვადასხვა დროს სხვადასხვა საშუალებებით ურწმუნოები მუჰამმედ შუამავლის ﷺ სიცოცხლის მოსპობას ცდილობდნენ და ამისთვის შეთქმულებებს აწყობდნენ, თუმცა ყველა ჯერზე ალლაჰი იცავდა თავის შუამავალს და მას ატყობინებდა ურწმუნოთა მზაკვრული გეგმების შესახებ. მაგალითად, ერთ-ერთი ასეთი შემთხვევა მოხდა ჰიჯრეთის IV წელს, როდესაც მუჰამმედ შუამავალი ﷺ რამდენიმე საჰაბესთან ერთად ბენი ნადრ-ის გვარის იუდეველებთან მივიდა, რათა მათთან გაფორმებული სამოკავშირეო ხელშეკრულებიდან გამომდინარე საერთო საქმეები იყო შესასრულებელი. იუდეველებმა ისინი სუფრაზე მიიპატიჟეს და როგორც საპატიო სტუმარს, ისე გაუმასპინძლდნენ. სინამდვილეში მასპინძლებს შენობის სახურავიდან დიდი ლოდის გადმოგდება და შუამავლის სიცოცხლის ხელყოფა ჰქონდათ დაგეგმილი. ალლაჰმა შუამავალს ჯიბრილ ანგელოზის საშუალებით შეატყობინა ბოროტმოქმედთა ზრახვების შესახებ და შუამავალმა იქაურობა მანამდე დატოვა, ვიდრე ისინი თავიანთ გეგმას სისრულეში მოიყვანდნენ. იხ. თაფსირუ ტაბერი. ასევე, შუამავლის სიცოცხლის მოსპობის მცდელობის სხვა ფაქტების შესახებ იხ. 4/102 და 5/5-ე აიათებზე ჩვენ მიერ დართული განმარტებები.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ وَلَقَدۡ أَخَذَ ٱللَّهُ مِيثَٰقَ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ وَبَعَثۡنَا مِنۡهُمُ ٱثۡنَيۡ عَشَرَ نَقِيبٗاۖ وَقَالَ ٱللَّهُ إِنِّي مَعَكُمۡۖ لَئِنۡ أَقَمۡتُمُ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتَيۡتُمُ ٱلزَّكَوٰةَ وَءَامَنتُم بِرُسُلِي وَعَزَّرۡتُمُوهُمۡ وَأَقۡرَضۡتُمُ ٱللَّهَ قَرۡضًا حَسَنٗا لَّأُكَفِّرَنَّ عَنكُمۡ سَيِّـَٔاتِكُمۡ وَلَأُدۡخِلَنَّكُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُۚ فَمَن كَفَرَ بَعۡدَ ذَٰلِكَ مِنكُمۡ فَقَدۡ ضَلَّ سَوَآءَ ٱلسَّبِيلِ
ჭეშმარიტად, ისრაელის მოდგმის აღთქმა აიღო ალლაჰმა, და თორმეტი წარმომადგენელი (ზედამხედველი) მივავლინეთ მათგან. და ალლაჰმა აღუთქვა: ჭეშმარიტად, მე თქვენთან ვარ, თუკი ნამაზს აღასრულებთ, ზექათს გასცემთ, ირწმუნებთ ჩემს შუამავლებს და მხარში ამოუდგებით მათ, ასესხებთ ალლაჰს მშვენიერ სესხს*. - აი, მაშინ ნამდვილად დაგიფარავთ უკეთურობებს და უთუოდ შეგიყვანთ სამოთხეებში, რომლის ქვეშაც დიან მდინარენი. და ვინც ამის შემდეგაც არ ირწმუნა, უეჭველად, მან გადაცდა სწორი გზიდან.
*ალლაჰის გზაზე ხარჯვით, რომელიც იმქვეყნად დაუბრუნდება.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَبِمَا نَقۡضِهِم مِّيثَٰقَهُمۡ لَعَنَّٰهُمۡ وَجَعَلۡنَا قُلُوبَهُمۡ قَٰسِيَةٗۖ يُحَرِّفُونَ ٱلۡكَلِمَ عَن مَّوَاضِعِهِۦ وَنَسُواْ حَظّٗا مِّمَّا ذُكِّرُواْ بِهِۦۚ وَلَا تَزَالُ تَطَّلِعُ عَلَىٰ خَآئِنَةٖ مِّنۡهُمۡ إِلَّا قَلِيلٗا مِّنۡهُمۡۖ فَٱعۡفُ عَنۡهُمۡ وَٱصۡفَحۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
დავწყევლეთ ისინი თავიანთი აღთქმის დარღვევის გამო და გულები გავუუხეშეთ. ადგილს უცვლიან სიტყვებს და დაივიწყეს თავიანთი ხვედრი იქიდან, რითაც იყვნენ შეგონებულნი. ყოველთვის გაიგებ ღალატს მათზე, გარდა მცირედისა. შენ მაინც აპატიე მათ და განერიდე. ჭეშმარიტად, ალლაჰს უყვარს კეთილმორწმუნენი.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمِنَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّا نَصَٰرَىٰٓ أَخَذۡنَا مِيثَٰقَهُمۡ فَنَسُواْ حَظّٗا مِّمَّا ذُكِّرُواْ بِهِۦ فَأَغۡرَيۡنَا بَيۡنَهُمُ ٱلۡعَدَاوَةَ وَٱلۡبَغۡضَآءَ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِۚ وَسَوۡفَ يُنَبِّئُهُمُ ٱللَّهُ بِمَا كَانُواْ يَصۡنَعُونَ
და აღთქმა ავიღეთ მათგანაც, რომელთაც თქვეს, რომ ჩვენ ვართ ნაზარეველნიო, შემდეგ კი დაივიწყეს თავიანთი ხვედრი იქიდან, რითაც იყვნენ შეგონებულნი. ამიტომაც მტრობა და სიძულვილი ჩამოვაგდეთ მათ შორის განკითხვის დღემდე, ბოლოს კი ალლაჰი აცნობებს მათ იმის შესახებ, რასაც სჩადიოდნენ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ قَدۡ جَآءَكُمۡ رَسُولُنَا يُبَيِّنُ لَكُمۡ كَثِيرٗا مِّمَّا كُنتُمۡ تُخۡفُونَ مِنَ ٱلۡكِتَٰبِ وَيَعۡفُواْ عَن كَثِيرٖۚ قَدۡ جَآءَكُم مِّنَ ٱللَّهِ نُورٞ وَكِتَٰبٞ مُّبِينٞ
ეი, წიგნბოძებულნო! ჭეშმარიტად, თქვენთან მოვიდა ჩვენი შუამავალი და ძალიან ბევრს გიცხადებთ, რასაც მალავდით წიგნიდან*, ბევრს კი საერთოდ არ ამბობს. ჭეშმარიტად, თქვენთან მოვიდა შუქი** და ცხადი წიგნი ალლაჰისგან.
*მაგალითად, მუჰამმედ შუამავლის ﷺ დახასიათება და მემრუშის სასჯელი მხოლოდ მცირედია იმათგან, რაც წიგნბოძებულებმა თავიანთი წიგნებიდან ამოიღეს. იბნი აბბასმა თქვა: ვინც უარყოფს რეჯმს (დაქორწინებული მემრუშის ჩაქოლვით დასჯას), ის ისე უარყოფს ყურანს, რომ ვერც კი წარმოიდგენს. უზენაესი ალლაჰი ბრძანებს: „ეი, წიგნბოძებულნო! ჭეშმარიტად, თქვენთან მოვიდა ჩვენი შუამავალი, ძალიან ბევრს გიცხადებთ იმათგან, რასაც თქვენ მალავდით წიგნიდან“. სწორედ რეჯმი იყო, რასაც ისინი მალავდნენ. (ჰაქიმ, ალ-მუსთედრექ, ჰ.ნ. 8069.)
**ისლამი.
**ისლამი.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَهۡدِي بِهِ ٱللَّهُ مَنِ ٱتَّبَعَ رِضۡوَٰنَهُۥ سُبُلَ ٱلسَّلَٰمِ وَيُخۡرِجُهُم مِّنَ ٱلظُّلُمَٰتِ إِلَى ٱلنُّورِ بِإِذۡنِهِۦ وَيَهۡدِيهِمۡ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ
მისი მეშვეობით* ალლაჰი უსაფრთხო გზებისკენ დააკვალიანებს მათ, ვინც გაჰყვება მის კმაყოფილებას, ასევე მისი ნებით ბნელეთიდან ნათელში** გაიყვანს და სწორი გზისკენ დააკვალიანებს.
*ყურანის.
**ურწმუნოებისა და გზააცდენილობის ბნელეთიდან - რწმენის, ღვთის მორჩილებისა და თავჰიდის ნათელში.
**ურწმუნოებისა და გზააცდენილობის ბნელეთიდან - რწმენის, ღვთის მორჩილებისა და თავჰიდის ნათელში.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَّقَدۡ كَفَرَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡمَسِيحُ ٱبۡنُ مَرۡيَمَۚ قُلۡ فَمَن يَمۡلِكُ مِنَ ٱللَّهِ شَيۡـًٔا إِنۡ أَرَادَ أَن يُهۡلِكَ ٱلۡمَسِيحَ ٱبۡنَ مَرۡيَمَ وَأُمَّهُۥ وَمَن فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗاۗ وَلِلَّهِ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَيۡنَهُمَاۚ يَخۡلُقُ مَا يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
ჭეშმარიტად, ურწმუნოება გამოავლინეს მათ, რომლებმაც თქვეს, რომ ღმერთი არის - მესია, ძე მარიამისა. უთხარი: თუკი ინება ალლაჰმა, რომ დაღუპოს მესია, ძე მარიამისა, მისი დედა და ყველაფერი, რაცაა დედამიწაზე, – ვის შეუძლია ამათგან რომელიმეს დაბრკოლება? ალლაჰს ეკუთვნის ხელმწიფება ცათა და დედამიწისა და რაცაა მათ შორის, და აჩენს იმას, რაც სურს. ალლაჰი ყოვლისშემძლეა.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَقَالَتِ ٱلۡيَهُودُ وَٱلنَّصَٰرَىٰ نَحۡنُ أَبۡنَٰٓؤُاْ ٱللَّهِ وَأَحِبَّٰٓؤُهُۥۚ قُلۡ فَلِمَ يُعَذِّبُكُم بِذُنُوبِكُمۖ بَلۡ أَنتُم بَشَرٞ مِّمَّنۡ خَلَقَۚ يَغۡفِرُ لِمَن يَشَآءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشَآءُۚ وَلِلَّهِ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَيۡنَهُمَاۖ وَإِلَيۡهِ ٱلۡمَصِيرُ
იუდეველებმა და ქრისტიანებმა თქვეს, რომ ჩვენ ვართ ალლაჰის ძენი და მისი მოყვარენიო. უთხარი: მაშ რატომღა გსჯით თქვენივე ცოდვების გამო? პირიქით, თქვენ ჩვეულებრივი ადამიანები ხართ იმათგან, ვინც მან გააჩინა. ის პატიობს მას, ვისაც ინებებს და სჯის მას, ვისაც ინებებს*. ალლაჰს ეკუთვნის ხელმწიფება ცათა და დედამიწისა და რაცაა მათ შორის, და მასთანაა საბოლოო მისაქციელი.
*ცოდვილთა პატიება წყალობაა მისგან, ხოლო დასჯა - სამართალი.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ قَدۡ جَآءَكُمۡ رَسُولُنَا يُبَيِّنُ لَكُمۡ عَلَىٰ فَتۡرَةٖ مِّنَ ٱلرُّسُلِ أَن تَقُولُواْ مَا جَآءَنَا مِنۢ بَشِيرٖ وَلَا نَذِيرٖۖ فَقَدۡ جَآءَكُم بَشِيرٞ وَنَذِيرٞۗ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
ეი, წიგნბოძებულნო! ჭეშმარიტად, უშუამავლობის ჟამის შემდეგ თქვენთან მოვიდა ჩვენი შუამავალი, რომელიც განგიმარტავთ, რათა არ გეთქვათ, რომ ჩვენ არ მოგვსვლია მახარობელი და შემგონებელიო. ჭეშმარიტად, - მოგივიდათ თქვენ მახარობელიც და შემგონებელიც. ალლაჰი ყოვლისშემძლეა.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِذۡ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوۡمِهِۦ يَٰقَوۡمِ ٱذۡكُرُواْ نِعۡمَةَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ إِذۡ جَعَلَ فِيكُمۡ أَنۢبِيَآءَ وَجَعَلَكُم مُّلُوكٗا وَءَاتَىٰكُم مَّا لَمۡ يُؤۡتِ أَحَدٗا مِّنَ ٱلۡعَٰلَمِينَ
აკი მუსამ თავის ხალხს მიმართა: ეი, ხალხო ჩემო! გაიხსენეთ ალლაჰის წყალობა თქვენდამი, როცა თქვენივე წიაღიდან დაადგინა მაცნეები, ხელმწიფეებად გაქციათ და გიბოძათ ის, რაც სამყაროში არავისთვის უბოძებია.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالُواْ يَٰمُوسَىٰٓ إِنَّ فِيهَا قَوۡمٗا جَبَّارِينَ وَإِنَّا لَن نَّدۡخُلَهَا حَتَّىٰ يَخۡرُجُواْ مِنۡهَا فَإِن يَخۡرُجُواْ مِنۡهَا فَإِنَّا دَٰخِلُونَ
უთხრეს: ო, მუსა! უეჭველად, იქ არის გოლიათი ხალხი და ჩვენ არ შეგვიძლია შევიდეთ, ვიდრე ისინი არ გამოვლენ იქიდან, ხოლო თუ იქიდან გამოვლენ, მაშინ ჩვენც შევალთ აუცილებლადო.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ رَجُلَانِ مِنَ ٱلَّذِينَ يَخَافُونَ أَنۡعَمَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِمَا ٱدۡخُلُواْ عَلَيۡهِمُ ٱلۡبَابَ فَإِذَا دَخَلۡتُمُوهُ فَإِنَّكُمۡ غَٰلِبُونَۚ وَعَلَى ٱللَّهِ فَتَوَكَّلُوٓاْ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
მათგან ორმა ღვთისმოშიშმა კაცმა, რომლებზეც ალლაჰმა წყალობა მოიღო, თქვეს: კარიბჭიდან შეუტიეთ მათ და როცა იქ შეხვალთ, უთუოდ, თქვენ იქნებით გამარჯვებულნი. მაშ, ალლაჰს მიენდეთ, თუკი თქვენ ხართ მორწმუნენი.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ وَٱتۡلُ عَلَيۡهِمۡ نَبَأَ ٱبۡنَيۡ ءَادَمَ بِٱلۡحَقِّ إِذۡ قَرَّبَا قُرۡبَانٗا فَتُقُبِّلَ مِنۡ أَحَدِهِمَا وَلَمۡ يُتَقَبَّلۡ مِنَ ٱلۡأٓخَرِ قَالَ لَأَقۡتُلَنَّكَۖ قَالَ إِنَّمَا يَتَقَبَّلُ ٱللَّهُ مِنَ ٱلۡمُتَّقِينَ
და წაუკითხე მათ ჭეშმარიტი ამბავი ადამის ორი ძისა*, როდესაც მსხვერპლი შესწირეს და შეწყნარებულ იქნა ერთისა და არ შეწყნარებულა მეორესი. (ამ უკანასკნელმა) თქვა: ნამდვილად მოგკლავ მე შენ! (პირველმა) მიუგო: ჭეშმარიტად, ალლაჰი მხოლოდ ღვთისმოშიშებისგან ყაბულობს.
*ისლამურ ლიტერატურაში ცნობილია როგორც ჰაბილი და ყაბილი, ანუ აბელი და კაენი.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنِّيٓ أُرِيدُ أَن تَبُوٓأَ بِإِثۡمِي وَإِثۡمِكَ فَتَكُونَ مِنۡ أَصۡحَٰبِ ٱلنَّارِۚ وَذَٰلِكَ جَزَٰٓؤُاْ ٱلظَّٰلِمِينَ
მე მირჩევნია, რომ ჩემი ცოდვაც და შენი ცოდვაც* შენ იტვირთო და ცეცხლის მკვიდრთაგან იყო. ასეთია უსამართლოთა სასჯელი.
*ჩემი მოკვდინების ცოდვა და შენი წარსულში ჩადენილი შურიანობის ან სხვა ცოდვები, რომელიც შენი შესაწირის შეუწყნარებლობის მიზეზი გახდა.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَطَوَّعَتۡ لَهُۥ نَفۡسُهُۥ قَتۡلَ أَخِيهِ فَقَتَلَهُۥ فَأَصۡبَحَ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ
*ალლაჰის შუამავალმა ﷺ თქვა: „რამდენი ადამიანიც მოიკლება უსამართლოდ, ყველას ცოდვა ადამის პირველ შვილსაც დაედება, რადგანაც ის იყო პირველი, ვინც კაცის კვლა წამოიწყო.“ (ბუხარი, ენბია, ჰ.ნ. 3335.)
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَبَعَثَ ٱللَّهُ غُرَابٗا يَبۡحَثُ فِي ٱلۡأَرۡضِ لِيُرِيَهُۥ كَيۡفَ يُوَٰرِي سَوۡءَةَ أَخِيهِۚ قَالَ يَٰوَيۡلَتَىٰٓ أَعَجَزۡتُ أَنۡ أَكُونَ مِثۡلَ هَٰذَا ٱلۡغُرَابِ فَأُوَٰرِيَ سَوۡءَةَ أَخِيۖ فَأَصۡبَحَ مِنَ ٱلنَّٰدِمِينَ
შემდეგ ალლაჰმა ყვავი წარგზავნა, რომელიც მიწას ჩიჩქნიდა, რათა ეჩევენებინა, თუ როგორ დაემარხა თავისი ძმის ცხედარი. (მაშინ) თქვა: ვაი, ჩემს თავს! ისიც არ შემიძლია, რომ ამ ყვავის მსგავსი მაინც ვიყო და ჩემი ძმის ცხედარი დავმარხო? და იქცა მონანულთაგანი.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مِنۡ أَجۡلِ ذَٰلِكَ كَتَبۡنَا عَلَىٰ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ أَنَّهُۥ مَن قَتَلَ نَفۡسَۢا بِغَيۡرِ نَفۡسٍ أَوۡ فَسَادٖ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَكَأَنَّمَا قَتَلَ ٱلنَّاسَ جَمِيعٗا وَمَنۡ أَحۡيَاهَا فَكَأَنَّمَآ أَحۡيَا ٱلنَّاسَ جَمِيعٗاۚ وَلَقَدۡ جَآءَتۡهُمۡ رُسُلُنَا بِٱلۡبَيِّنَٰتِ ثُمَّ إِنَّ كَثِيرٗا مِّنۡهُم بَعۡدَ ذَٰلِكَ فِي ٱلۡأَرۡضِ لَمُسۡرِفُونَ
- ამის გამო ისრაელის მოდგმას დავუწესეთ, რომ ვინც მოკლა სული არა სულის წილ ან უკეთურების გამო ქვეყნიერებაზე, მან თითქოს მთელი კაცობრიობა მოაკვდინა; ხოლო ვინც აცოცხლა იგი*, მან თითქოს მთელი კაცობრიობა აცოცხლა. ჭეშმარიტად, ჩვენი შუამავლები ცხადი მტკიცებულებებით მივიდნენ მათთან, მაგრამ ამის მიუხედავად მათი უმრავლესობა მაინც არაზომიერია.
*საფრთხის ქვეშ მყოფი სიკვდილს გადაარჩინა, კაცის კვლაზე უარი თქვა ან მოდავემ მკვლელს აპატია და სიკვდილით დასჯის გაუქმება მოითხოვა.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّمَا جَزَٰٓؤُاْ ٱلَّذِينَ يُحَارِبُونَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَيَسۡعَوۡنَ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَسَادًا أَن يُقَتَّلُوٓاْ أَوۡ يُصَلَّبُوٓاْ أَوۡ تُقَطَّعَ أَيۡدِيهِمۡ وَأَرۡجُلُهُم مِّنۡ خِلَٰفٍ أَوۡ يُنفَوۡاْ مِنَ ٱلۡأَرۡضِۚ ذَٰلِكَ لَهُمۡ خِزۡيٞ فِي ٱلدُّنۡيَاۖ وَلَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ
ჭეშმარიტად, სასჯელი მათი, – რომელნიც ალლაჰსა და მის შუამავალს ეომებიან და ქვეყნად უკეთურებას ესწრაფვიან, – სიკვდილით დასჯა ან ძელზე გაკვრა, ან ხელებისა და ფეხების ურთიერთსაპირისპიროდ მოკვეთა*, ან ქვეყნიდან გაძევება! მათთვის ამქვეყნად ამგვარი დამცირებაა, ხოლო იმქვეყნად - დიდი სასჯელი.
*მარჯვენა ხელისა და მარცხენა ფეხის მოკვეთა, ხოლო თუ შემდეგ იგივე დააშავა, მაშინ მარცხენა ხელის და მარჯვენა ფეხის მოკვეთა.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِلَّا ٱلَّذِينَ تَابُواْ مِن قَبۡلِ أَن تَقۡدِرُواْ عَلَيۡهِمۡۖ فَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
გარდა იმათი, რომლებმაც მანამდე მოინანიეს, ვიდრე მათი პასუხისგების შესაძლებლობას მოიპოვებდით (ვიდრე თქვენ მათ შეიპყრობდით). მაშ, იცოდეთ, რომ ალლაჰი მართლაც უსაზღვროდ მპატიებელია, მწყალობელი.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱبۡتَغُوٓاْ إِلَيۡهِ ٱلۡوَسِيلَةَ وَجَٰهِدُواْ فِي سَبِيلِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ
ეი, თქვენ, რომელთაც იწმუნეთ! რიდი გქონდეთ ალლაჰისა და მასთან დაახლოების საშუალება ეძიეთ*; მის გზაზე იბრძოლეთ, რომ იქნებ გადარჩეთ.
*ყურანსა და სუნნეთში მოცემული ღვთისმსახურებებით, სამადლო საქმეებით და აკრძალულებისგან თავის შეკავებით.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَوۡ أَنَّ لَهُم مَّا فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗا وَمِثۡلَهُۥ مَعَهُۥ لِيَفۡتَدُواْ بِهِۦ مِنۡ عَذَابِ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ مَا تُقُبِّلَ مِنۡهُمۡۖ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
ჭეშმარიტად, ისინი, რომელთაც არ ირწმუნეს, – ყველაფერსაც რომ ფლობდნენ, რაც დედამიწაზე არსებობს და კიდევ ერთ იმდენს, - აუცილებლად გაიღებდნენ განკითხვის დღის სასჯელიდან თავის გამოსახსნელად, თუმცა არ მიიღება იგი მათგან და მათთვისაა მწარე სასჯელი.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يُرِيدُونَ أَن يَخۡرُجُواْ مِنَ ٱلنَّارِ وَمَا هُم بِخَٰرِجِينَ مِنۡهَاۖ وَلَهُمۡ عَذَابٞ مُّقِيمٞ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱلسَّارِقُ وَٱلسَّارِقَةُ فَٱقۡطَعُوٓاْ أَيۡدِيَهُمَا جَزَآءَۢ بِمَا كَسَبَا نَكَٰلٗا مِّنَ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٞ
მომპარავ კაცსა და მომპარავ ქალს, – იმის საზღაურად, რაც მოიხვეჭეს, და სამაგალითო სასჯელად ალლაჰისგან, – ხელები მოჰკვეთეთ*. ალლაჰი ძლევამოსილია; ბრძენია.
*აღნიშნული სასჯელის სისრულეში მოყვანა გარკვეულ პირობებზეა დამოკდებული: 1. ქურდი უნდა იყოს ზრდასრული და ჭკვიანი, მოპარულ ქონებაზე არ უნდა ქონდეს სრული ან ნაწილობრივი საკუთრების უფლება. ქურდი არ უნდა იყოს დაზარალებულის ყმა ან პირიქით, - ანუ დაზარალებულის ბატონი. იგივე მიდგომაა მამა-შვილს შორის წარმოქმნილ მოპარვის შემთხვევებშიც; 2. მოპარული ქონების მინიმალური ოდენობა: მოპარული ქონების მინიმალურ ოდენობასთან დაკავშირებით მეზჰებებს შორის აზრთა სხვადასხვაობაა: ჰანეფი მეზჰების მიხედვით, მოპარული ქონების ღირებულება მინიმუმ 10 დირჰემი, ხოლო მალიქი, შაფი და ჰანბელი მეზჰების მიხედვით დინარის მეოთხედი ან სამი დირჰემი უნდა იყოს (1 დირჰემი=2.97 გრ. ვერცხლის ფული. 1 დინარი=4.25 ოქროს ფული. 1 დინარი=10 დირჰემი); 3. მოპარული ნივთები უნდა იყოს დაცული, ანუ მფლობელს ქონების დასაცავად გარკვეული ზომები უნდა ქონდეს მიღებული. ასევე მუსლიმისთვის მისი ფლობა ჰალალი უნდა იყოს, ანუ ჰარამის კატეგორიას არ უნდა მიეკუთვნებოდეს; 4. მინიმუმ ორმა თვითმხილველმა მოწმემ უნდა დაამოწმოს ან თვითონ მომპარავმა უნდა მისცეს აღიარებითი ჩვენება; 5.განაჩენის გამოტანა და სასჯელის აღსრულება უნდა მოხდეს მხოლოდ სახელმწიფო ორგანოების მიერ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَلَمۡ تَعۡلَمۡ أَنَّ ٱللَّهَ لَهُۥ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ يُعَذِّبُ مَن يَشَآءُ وَيَغۡفِرُ لِمَن يَشَآءُۗ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
განა არ იცი, რომ მართლაც ალლაჰს ეკუთვნის ცათა და დედამიწის ხელმწიფება? დასჯის მას, ვისაც ინებებს და აპატიებს მას, ვისაც ინებებს. ალლაჰი ყოვლისშემძლეა.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ يَٰٓأَيُّهَا ٱلرَّسُولُ لَا يَحۡزُنكَ ٱلَّذِينَ يُسَٰرِعُونَ فِي ٱلۡكُفۡرِ مِنَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ ءَامَنَّا بِأَفۡوَٰهِهِمۡ وَلَمۡ تُؤۡمِن قُلُوبُهُمۡۛ وَمِنَ ٱلَّذِينَ هَادُواْۛ سَمَّٰعُونَ لِلۡكَذِبِ سَمَّٰعُونَ لِقَوۡمٍ ءَاخَرِينَ لَمۡ يَأۡتُوكَۖ يُحَرِّفُونَ ٱلۡكَلِمَ مِنۢ بَعۡدِ مَوَاضِعِهِۦۖ يَقُولُونَ إِنۡ أُوتِيتُمۡ هَٰذَا فَخُذُوهُ وَإِن لَّمۡ تُؤۡتَوۡهُ فَٱحۡذَرُواْۚ وَمَن يُرِدِ ٱللَّهُ فِتۡنَتَهُۥ فَلَن تَمۡلِكَ لَهُۥ مِنَ ٱللَّهِ شَيۡـًٔاۚ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ لَمۡ يُرِدِ ٱللَّهُ أَن يُطَهِّرَ قُلُوبَهُمۡۚ لَهُمۡ فِي ٱلدُّنۡيَا خِزۡيٞۖ وَلَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٞ
ეი, შუამავალო! ნუ დამწუხრდები იმათ გამო, რომელთა გულებსაც არ ურწმუნია, - პირით ამბობენ ვირწმუნეთო და ურწმუნოებისკენ მიისწრაფვიან. არც იმ იუდეველების გამო დამწუხრდე, რომელნიც სიცრუეს უგდებენ ყურს და კიდევ სხვა ხალხს უსმენენ, რომლებიც შენთან არც კი მოსულან*. ისინი (წმინდა წერილში) სიტყვებს ადგილებს** უცვლიან და ამბობენ: თუკი მოგეცემათ, ეს მაშინ აიღეთ, ხოლო თუ არ მოგეცათ, მაშინ მოერიდეთ***. ვის განსაცდელსაც ინებებს ალლაჰი, შენ მის საშველად ვერაფერს ჰპოვებ ალლაჰის წინაშე. ეგენი არიან, ვისი გულების გაწმენდაც არ ინება ალლაჰმა. მათთვისაა დამცირება ამქვეყნად, და მათთვისაა დიდი სასჯელი იმქვეყნად.
*შენს შესახებ ათას სიცრუეს და ცილისწამებას უსმენენ, ასევე ისეთ ხალხს უსმენენ, რომლებიც შენთან არც კი მოსულან, თუმცა შენს შესახებ სიცრუეს თხზავენ.
**ცდილობენ, წმინდა წერილის დადგენილებები შეცვალონ, გააბათილონ ან დამალონ. აბდულლაჰ ბინ ომარის გადმოცემის თანახმად, ერთხელ ალლაჰის შუამავალთან ﷺ იუდეველი ქალი და მამაკაცი მიიყვანეს, რომლებმაც იმრუშეს და მუჰამმედის კანონებით უნდოდათ გასამართლება, რადგანაც თევრათის დადგენილებით, მემრუშე ჩაქოლვით უნდა დასჯილიყო, მათ კი ამ სასჯელის აღსრულება არ უნდოდათ და ფიქრობდნენ, რომ მუჰამმედ შუამავალი ﷺ უფრო მსუბუქ სასჯელს შეუფარდებდა. ალლაჰის შუამავალი ﷺ იუდეველებთან მივიდა და უთხრა: რა წერია თევრათში მრუშობის სასჯელის შესახებ? მათ მიუგეს, რომ თევრათის მიხედვით, სახეები შავად უნდა შეეღებათ, ერთმანეთისგან განსხვავებული მიმართულებით პირუტყვზე შეესვათ და მთელი ქალაქი ასე შემოეტარებინათ. შუამავალმა ﷺ უთხრა თევრათი მოიტანეთ და ვნახოთ, თუ მართალს ამბობთო. თევრათი მოიტანეს და მისი კითხვა დაიწყეს. როდესაც მიაღწიეს აიათს, სადაც ჩაქოლვის შესახებ ეწერა, ახალგაზრდამ, რომელიც ჩაქოლვის აიათს კითხულობდა, თითი დააფარა მას და მხოლოდ წინა და მომდევნო აიათები წაიკითხა. ამდროს გამუსლიმებულმა ებრაელმა აბდულლაჰ ბინ სელამმა ხელის აღება მოითხოვა. როდესაც ხელი აიღო და ქვეშ ჩაქოლვის აიათი აღმოჩნდა, ალლაჰის შუამავალმაც ﷺ აიათის შესაბამისად ჩაქოლვა უბრძანა და ორივე ჩაქოლეს (მუსლიმ, ჰუდუდ 6/1699; ბუხარი, მენაყიბ 26/3635.).
***მუჰამმედთან რომ მიხვალთ, თქვენთვის სასურველი განაჩენი თუ გამოიტანა, მაშინ აიღეთ, ხოლო თუ თქვენს გემოვნებას არ დაემთხვევა, მაშინ მოერიდეთ.
**ცდილობენ, წმინდა წერილის დადგენილებები შეცვალონ, გააბათილონ ან დამალონ. აბდულლაჰ ბინ ომარის გადმოცემის თანახმად, ერთხელ ალლაჰის შუამავალთან ﷺ იუდეველი ქალი და მამაკაცი მიიყვანეს, რომლებმაც იმრუშეს და მუჰამმედის კანონებით უნდოდათ გასამართლება, რადგანაც თევრათის დადგენილებით, მემრუშე ჩაქოლვით უნდა დასჯილიყო, მათ კი ამ სასჯელის აღსრულება არ უნდოდათ და ფიქრობდნენ, რომ მუჰამმედ შუამავალი ﷺ უფრო მსუბუქ სასჯელს შეუფარდებდა. ალლაჰის შუამავალი ﷺ იუდეველებთან მივიდა და უთხრა: რა წერია თევრათში მრუშობის სასჯელის შესახებ? მათ მიუგეს, რომ თევრათის მიხედვით, სახეები შავად უნდა შეეღებათ, ერთმანეთისგან განსხვავებული მიმართულებით პირუტყვზე შეესვათ და მთელი ქალაქი ასე შემოეტარებინათ. შუამავალმა ﷺ უთხრა თევრათი მოიტანეთ და ვნახოთ, თუ მართალს ამბობთო. თევრათი მოიტანეს და მისი კითხვა დაიწყეს. როდესაც მიაღწიეს აიათს, სადაც ჩაქოლვის შესახებ ეწერა, ახალგაზრდამ, რომელიც ჩაქოლვის აიათს კითხულობდა, თითი დააფარა მას და მხოლოდ წინა და მომდევნო აიათები წაიკითხა. ამდროს გამუსლიმებულმა ებრაელმა აბდულლაჰ ბინ სელამმა ხელის აღება მოითხოვა. როდესაც ხელი აიღო და ქვეშ ჩაქოლვის აიათი აღმოჩნდა, ალლაჰის შუამავალმაც ﷺ აიათის შესაბამისად ჩაქოლვა უბრძანა და ორივე ჩაქოლეს (მუსლიმ, ჰუდუდ 6/1699; ბუხარი, მენაყიბ 26/3635.).
***მუჰამმედთან რომ მიხვალთ, თქვენთვის სასურველი განაჩენი თუ გამოიტანა, მაშინ აიღეთ, ხოლო თუ თქვენს გემოვნებას არ დაემთხვევა, მაშინ მოერიდეთ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سَمَّٰعُونَ لِلۡكَذِبِ أَكَّٰلُونَ لِلسُّحۡتِۚ فَإِن جَآءُوكَ فَٱحۡكُم بَيۡنَهُمۡ أَوۡ أَعۡرِضۡ عَنۡهُمۡۖ وَإِن تُعۡرِضۡ عَنۡهُمۡ فَلَن يَضُرُّوكَ شَيۡـٔٗاۖ وَإِنۡ حَكَمۡتَ فَٱحۡكُم بَيۡنَهُم بِٱلۡقِسۡطِۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُقۡسِطِينَ
გამუდმებით უსმენენ ისინი სიცრუეს და ხშირად ჭამენ ნებადაურთველს*. თუ შენთან მოვლენ, განსაჯე შენ მათ შორის ან პირი იბრუნე მათგან, და თუ პირს იბრუნებ, ვერაფერს გავნებენ. ხოლო თუ განსჯი, მაშინ სამართლიანად განსაჯე მათ შორის**. ჭეშმარიტად, უყვარს ალლაჰს სამართლიანნი.
*ქრთამს, ვახშს და მსგავს ჰარამ შემოსავალს.
**შენი ნებაა, იმსაჯულებ თუ არა მათ შორის არსებული უთანხმოებების მოსაგვარებლად, მაგრამ თუ მსაჯულობას გადაწყვეტ, მაშინ ვალდებული ხარ, სამართლიანად განსაჯო, მიუხედავად იმისა, რომ ისინი შენს მიმართ მტრულად არიან განწყობილნი.
**შენი ნებაა, იმსაჯულებ თუ არა მათ შორის არსებული უთანხმოებების მოსაგვარებლად, მაგრამ თუ მსაჯულობას გადაწყვეტ, მაშინ ვალდებული ხარ, სამართლიანად განსაჯო, მიუხედავად იმისა, რომ ისინი შენს მიმართ მტრულად არიან განწყობილნი.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَكَيۡفَ يُحَكِّمُونَكَ وَعِندَهُمُ ٱلتَّوۡرَىٰةُ فِيهَا حُكۡمُ ٱللَّهِ ثُمَّ يَتَوَلَّوۡنَ مِنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَۚ وَمَآ أُوْلَٰٓئِكَ بِٱلۡمُؤۡمِنِينَ
(საკვირველია) როგორ გირჩევენ შენ მსაჯულად, როცა თევრათი მათთანაა და იქ ალლაჰის განაჩენია*. მერე კი ზურგს იქცევენ ამის შემდეგ**, და არ არიან ეგენი მორწმუნენი***.
*დაქორწინებული მემრუშის ჩაქოლვით დასჯის შესახებ.
**როცა შენ განსაჯე თავიანთი წიგნის შესაბამისად, რაც მიუღებელი აღმოჩნდა მათთვის.
***მათ არც თავიანთი წიგნისა სწამთ და არც შენი სამართალისა.
**როცა შენ განსაჯე თავიანთი წიგნის შესაბამისად, რაც მიუღებელი აღმოჩნდა მათთვის.
***მათ არც თავიანთი წიგნისა სწამთ და არც შენი სამართალისა.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّآ أَنزَلۡنَا ٱلتَّوۡرَىٰةَ فِيهَا هُدٗى وَنُورٞۚ يَحۡكُمُ بِهَا ٱلنَّبِيُّونَ ٱلَّذِينَ أَسۡلَمُواْ لِلَّذِينَ هَادُواْ وَٱلرَّبَّٰنِيُّونَ وَٱلۡأَحۡبَارُ بِمَا ٱسۡتُحۡفِظُواْ مِن كِتَٰبِ ٱللَّهِ وَكَانُواْ عَلَيۡهِ شُهَدَآءَۚ فَلَا تَخۡشَوُاْ ٱلنَّاسَ وَٱخۡشَوۡنِ وَلَا تَشۡتَرُواْ بِـَٔايَٰتِي ثَمَنٗا قَلِيلٗاۚ وَمَن لَّمۡ يَحۡكُم بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡكَٰفِرُونَ
ჭეშმარიტად, ჩვენ თევრათი ჩამოვავლინეთ, მასშია სწორი გზა და სინათლე; მორჩილი შუამავლები მისით განსჯიდნენ იუდეველთათვის, ასევე რაბინები და სწავლულებიც, რადგანაც ისინი ალლაჰის წიგნის დაცვით იყვნენ დავალებულნი და მოწმენი ამ ყველაფერზე. მაშ, ნუ შეუშინდებით ხალხს, ჩემი გეშინოდეთ, და ნურც ჩემს აიათებს გაყიდით მცირე ფასის სანაცვლოდ. ხოლო ვინც არ განსჯის იმით, რაც ალლაჰმა ჩამოავლინა, სწორედ ისინი არიან ურწმუნონი*.
*იმრან ბინ ჰუდაირი მოგვითხრობს: აბუ მიჯლეზთან ხარიჯიტები მივიდნენ და საუბარი დაუწყეს: ო, აბუ მიჯლეზ, რას ფიქრობ უზენაესი ალაჰის შემდეგ სიტყვებზე: „ვინც არ განსჯის იმით, რაც ალლაჰმა ჩამოავლინა, ისინი ქააფირები, უსამართლოები და უღირსები არიან“ - არის თუ არა იგი ჭეშმარიტება? მან უპასუხა: დიახ. მაშ აბუ მიჯლეზ, დღეს ჩვენი მმართველები განსჯიან იმით, რაც ალლაჰმა ჩამოავლინა? მან ასე უპასუხა: ისინი ამ სარწმუნოების მიმდევრები არიან, ამ სარწმუნოებიდან გამომდინარე საუბრობენ, ხალხს ამ სარწმუნოებისკენ მოუწოდებენ. ხოლო ამ სარწმუნოებიდან რამე თუ მიატოვეს, ისიც იციან, რომ ამით ცოდვას ჩადიან. მათ თქვეს: არა, ალლაჰს ვფიცავარ, შენც კარგად იცი, რომ ასე არ არის, მაგრამ აღიარების გეშინია. მან ასე უპასუხა: ასეთ შეფასებას თქვენ უფრო იმსახურებთ. მე ისე არ ვიცი, როგორც თქვენ გესმით, მაგრამ თქვენ მათი შიშით ისე ვერ მოქმედებთ, როგორც იცით და როგორც სწორად მიგაჩნიათ. ეს აიათი იუდეველების, ქრისტიანებისა და მუშრიქების შესახებ ჩამოევლინა.
იბნი ზეიდმა ამ აიათის განმარტებისას თქვა: ვინც თავისი ხელით დაწერილი წიგნით განსჯის, ალლაჰის წიგნი მიატოვა და მის მიერ დაწერილი წიგნის შესახებ ამტკიცებს, რომ იგი ალლაჰის მხრიდანაა, ის ქააფირია.
ტავუსმა თქვა: ამ აიათში ხსენებული ქუფრი არ გულისხმობს ქუფრს, რომლითაც ადამიანი ისლამიდან გადის.
აბდულლაჰ ბინ აბბასმა თქვა: ამ აიათში ნახსენებია ქუფრი, თუმცა ეს არ არის ალლაჰის, ანგელოზების, წიგნებისა და შუამავლების უარყოფის მსგავსი. ვინც უარყოფს იმას, რაც ალლაჰმა ჩამოავლინა ის ქააფირია, ხოლო ვინც აღიარებს მას, თუმცა მისით არ განსჯის, ის უსამართლო და უღირსია.
იბნი ტავუსი თავისი მამისგან გადმოგვცემს: ერთი კაცი მივიდ აბდულლაჰ ბინ აბბასთან და კითხა: „ვინც არ განსჯის იმით, რაც ალლაჰმა ჩამოავლინია“ – ვინც ასე მოიქცევა, ის ქააფირი გახდება? მან ასე უპასუხა: თუ ის ასე მოიქცევა, ეს იქნება ქუფრი, ოღონდ ეს არ არის ისეთი ქუფრი, როგორც ალლაჰის, უკანასკნელი დღის და ა.შ. უარყოფა. ოთხივე გადმოცემა ციტირებულია იმამ ტაბერის თაფსირიდან. იხ. თაფსირუ ტაბერი.
იბნი აბბასის გადმოცემის თანახმად მას უთქვამს: უეჭველად, აქ არ იგულისხმება ის ქუფრი, საითაც ის (ხარიჯიტებს) მიჰყავთ. აქ საუბარია ქუფრზე, რომელითაც ისლამის უმმეთიდან არ გადის. ესაა ისლამიდან გამყვან ქუფრზე უფრო დაბალი ხარისხის ქუფრი. იხ. ჰაქიმ, ალ-მუსთედრექ, ჰ.ნ. 3219; ბიეჰაყი, სუნენ ალ-ქუბრა, ჰ.ნ. 15854.
ხარიჯიტებმა თქვეს: ყველა, ვინც ალლაჰს ეურჩება, ქააფირია. სწავლულთა უმრავლესობა ამბობს, რომ ეს საქმე ასე არ არის. თუმცა ხარიჯიტები ამ აიათზე დაყრდნობით ამბობენ: ეს არის მტკიცებულება იმისა, რომ ვინც განსჯის იმით, რაც ალლაჰს არ ჩამოუვლენია, ის ქააფირია. ყველა, ვინც ცოდვას ჩადის და გადაწყვეტილებას მიიღებს იმით, რაც ალლაჰს არ ჩამოუვლენია აქედან გამომდინარე, ის ქააფირი ხდება.
‘იქრიმემ განმარტა: აიათში „ვინც არ განსჯის იმით, რაც ალლაჰმა ჩამოავლინა“ იგულისხმება ის, ვინც უარყო გულით და შეეწინააღმდეგა ენით. მაგრამ ვინც გულითა და ენით ალლაჰის დადგენილებებს აღიარებს, მაგრამ აკეთებს ამის საპირისპიროდ, ის სინამდვილეში იმით განსჯის, რაც ალლაჰმა ჩამოავლინა, მან უბრალოდ მიატოვა ამის შესაბამისად მოქმედება. აქედან გამომდინარე, ასეთი ადამიანი ამ აიათის არეში არ შედის. იხ. მეფათიჰუ’ლ-ღაიბ.
იბნი ზეიდმა ამ აიათის განმარტებისას თქვა: ვინც თავისი ხელით დაწერილი წიგნით განსჯის, ალლაჰის წიგნი მიატოვა და მის მიერ დაწერილი წიგნის შესახებ ამტკიცებს, რომ იგი ალლაჰის მხრიდანაა, ის ქააფირია.
ტავუსმა თქვა: ამ აიათში ხსენებული ქუფრი არ გულისხმობს ქუფრს, რომლითაც ადამიანი ისლამიდან გადის.
აბდულლაჰ ბინ აბბასმა თქვა: ამ აიათში ნახსენებია ქუფრი, თუმცა ეს არ არის ალლაჰის, ანგელოზების, წიგნებისა და შუამავლების უარყოფის მსგავსი. ვინც უარყოფს იმას, რაც ალლაჰმა ჩამოავლინა ის ქააფირია, ხოლო ვინც აღიარებს მას, თუმცა მისით არ განსჯის, ის უსამართლო და უღირსია.
იბნი ტავუსი თავისი მამისგან გადმოგვცემს: ერთი კაცი მივიდ აბდულლაჰ ბინ აბბასთან და კითხა: „ვინც არ განსჯის იმით, რაც ალლაჰმა ჩამოავლინია“ – ვინც ასე მოიქცევა, ის ქააფირი გახდება? მან ასე უპასუხა: თუ ის ასე მოიქცევა, ეს იქნება ქუფრი, ოღონდ ეს არ არის ისეთი ქუფრი, როგორც ალლაჰის, უკანასკნელი დღის და ა.შ. უარყოფა. ოთხივე გადმოცემა ციტირებულია იმამ ტაბერის თაფსირიდან. იხ. თაფსირუ ტაბერი.
იბნი აბბასის გადმოცემის თანახმად მას უთქვამს: უეჭველად, აქ არ იგულისხმება ის ქუფრი, საითაც ის (ხარიჯიტებს) მიჰყავთ. აქ საუბარია ქუფრზე, რომელითაც ისლამის უმმეთიდან არ გადის. ესაა ისლამიდან გამყვან ქუფრზე უფრო დაბალი ხარისხის ქუფრი. იხ. ჰაქიმ, ალ-მუსთედრექ, ჰ.ნ. 3219; ბიეჰაყი, სუნენ ალ-ქუბრა, ჰ.ნ. 15854.
ხარიჯიტებმა თქვეს: ყველა, ვინც ალლაჰს ეურჩება, ქააფირია. სწავლულთა უმრავლესობა ამბობს, რომ ეს საქმე ასე არ არის. თუმცა ხარიჯიტები ამ აიათზე დაყრდნობით ამბობენ: ეს არის მტკიცებულება იმისა, რომ ვინც განსჯის იმით, რაც ალლაჰს არ ჩამოუვლენია, ის ქააფირია. ყველა, ვინც ცოდვას ჩადის და გადაწყვეტილებას მიიღებს იმით, რაც ალლაჰს არ ჩამოუვლენია აქედან გამომდინარე, ის ქააფირი ხდება.
‘იქრიმემ განმარტა: აიათში „ვინც არ განსჯის იმით, რაც ალლაჰმა ჩამოავლინა“ იგულისხმება ის, ვინც უარყო გულით და შეეწინააღმდეგა ენით. მაგრამ ვინც გულითა და ენით ალლაჰის დადგენილებებს აღიარებს, მაგრამ აკეთებს ამის საპირისპიროდ, ის სინამდვილეში იმით განსჯის, რაც ალლაჰმა ჩამოავლინა, მან უბრალოდ მიატოვა ამის შესაბამისად მოქმედება. აქედან გამომდინარე, ასეთი ადამიანი ამ აიათის არეში არ შედის. იხ. მეფათიჰუ’ლ-ღაიბ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَكَتَبۡنَا عَلَيۡهِمۡ فِيهَآ أَنَّ ٱلنَّفۡسَ بِٱلنَّفۡسِ وَٱلۡعَيۡنَ بِٱلۡعَيۡنِ وَٱلۡأَنفَ بِٱلۡأَنفِ وَٱلۡأُذُنَ بِٱلۡأُذُنِ وَٱلسِّنَّ بِٱلسِّنِّ وَٱلۡجُرُوحَ قِصَاصٞۚ فَمَن تَصَدَّقَ بِهِۦ فَهُوَ كَفَّارَةٞ لَّهُۥۚ وَمَن لَّمۡ يَحۡكُم بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلظَّٰلِمُونَ
და მასში* ჩვენ დავუკანონეთ: სული სულის წილ, თვალი თვალის წილ, ცხვირი ცხვირის წილ, ყური ყურის წილ, კბილი კბილის წილ, ასევე ყისასი** დავუწესეთ ჭრილობების შესახებაც. ხოლო ვინც აპატიებს მოწყალების ნიშნად, იგი იქნება მისი ცოდვების გამოსასყიდი***, და ვინც არ განსჯიან იმით, რაც ალლაჰმა ჩამოავლიანა, სწორედ ისინი არიან უსამართლონი.
*თევრათში/თორაში.
**ორიგინალი – „ყისაას“ (قصاص): ლექსიკონური მნიშვნელობით იგივე ფორმით სამაგიეროს გადახდას ან სასჯელს ნიშნავს. როგორც ტერმინი - ყისასი – დანაშაულისა და სასჯელის თანაბრობას გულისხმობს, შარიათის თანახმად კი მკვლელის – მოკლულის სანაცვლოდ სიკვდილით დასჯას; ჭრილობის მიყენების ან ორგანოს მოკვეთის შემთხვევაში – დამნაშავის იგივენაირად დასჯას ნიშნავს. ყისასი – აღნიშნული დანაშაულის განზრახ ჩადენისა და დაზარალებულის მხრიდან სრული აღსრულების მოთხოვნის შემთხვევაში ხდება აუცილებელი. დაზარალებულს შეუძლია: ყისასზე უარი თქვას, სისხლის გამოსასყიდი თანხა მოითხოვოს ან უსასყიდლოდ აპატიოს.
***ალლაჰის შუამავალმა ﷺ თქვა: „რომელ ადამიანსაც სხეულზე ჭრილობას მიაყენებენ, ხოლო ის ამას მოწყალების ნიშნად აპატიებს, ალლაჰი მას აუცილებლად აპატიებს იმის თანასწორ ცოდვას, რაც გაიღო მოწყალებად“ (აჰმედ, ალ-მუსნედ, ჰ.ნ. 22701.).
**ორიგინალი – „ყისაას“ (قصاص): ლექსიკონური მნიშვნელობით იგივე ფორმით სამაგიეროს გადახდას ან სასჯელს ნიშნავს. როგორც ტერმინი - ყისასი – დანაშაულისა და სასჯელის თანაბრობას გულისხმობს, შარიათის თანახმად კი მკვლელის – მოკლულის სანაცვლოდ სიკვდილით დასჯას; ჭრილობის მიყენების ან ორგანოს მოკვეთის შემთხვევაში – დამნაშავის იგივენაირად დასჯას ნიშნავს. ყისასი – აღნიშნული დანაშაულის განზრახ ჩადენისა და დაზარალებულის მხრიდან სრული აღსრულების მოთხოვნის შემთხვევაში ხდება აუცილებელი. დაზარალებულს შეუძლია: ყისასზე უარი თქვას, სისხლის გამოსასყიდი თანხა მოითხოვოს ან უსასყიდლოდ აპატიოს.
***ალლაჰის შუამავალმა ﷺ თქვა: „რომელ ადამიანსაც სხეულზე ჭრილობას მიაყენებენ, ხოლო ის ამას მოწყალების ნიშნად აპატიებს, ალლაჰი მას აუცილებლად აპატიებს იმის თანასწორ ცოდვას, რაც გაიღო მოწყალებად“ (აჰმედ, ალ-მუსნედ, ჰ.ნ. 22701.).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَقَفَّيۡنَا عَلَىٰٓ ءَاثَٰرِهِم بِعِيسَى ٱبۡنِ مَرۡيَمَ مُصَدِّقٗا لِّمَا بَيۡنَ يَدَيۡهِ مِنَ ٱلتَّوۡرَىٰةِۖ وَءَاتَيۡنَٰهُ ٱلۡإِنجِيلَ فِيهِ هُدٗى وَنُورٞ وَمُصَدِّقٗا لِّمَا بَيۡنَ يَدَيۡهِ مِنَ ٱلتَّوۡرَىٰةِ وَهُدٗى وَمَوۡعِظَةٗ لِّلۡمُتَّقِينَ
და კვალდაკვალ* მივაყოლეთ მათ ‘ისა - ძე მარიამისა, დამამოწმებლად იმისა, რაც იყო თევრათში – მასზე ადრე; და მას ვუბოძეთ ინჯილი, მასშია სწორი გზა და სინათლე; იგია** დამამოწმებელი იმისა, რაც იყო თევრათში მასზე ადრე - სწორი გზის მაჩვენებელად და შესაგონებლად ღვთისმოშითათვის.
*ღვთისადმი მორჩილ შუამავალთა კვალდაკვალ.
**ინჯილი/სახარება.
**ინჯილი/სახარება.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلۡيَحۡكُمۡ أَهۡلُ ٱلۡإِنجِيلِ بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ فِيهِۚ وَمَن لَّمۡ يَحۡكُم بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡفَٰسِقُونَ
მაშ, ინჯილის ხალხმა იმით განსაჯონ, რაც ალლაჰმა მასში ჩამოავლინა, ხოლო ვინც არ განსჯის იმით, რაც ალლაჰმა ჩამოავლიანა, სწორედ ეგენი არიან უღირსნი*.
*ბერა ბინ ‘აზიბი გადმოგვცემს: მაცნესთან ﷺ შავად სახეშეღებილი და გაროზგილი იუდეველი ჩამოატარეს. შუამავალმა ﷺ მათ დაუძახა და კითხა: წმინდა წიგნში მემრუშის სასჯელად ეს გიწერიათ? მათ უპასუხეს: დიახ. შუამავალმა ﷺ მათ სწავლულთაგან ერთ-ერთი იხმო და უთხრა: ღმერთს გაფიცებ, რომელმაც მუსას თევრათი ჩამოუვლინა, თქვენს წმინდა წიგნში მემრუშის სასჯელად ამას პოულობთ? მან უპასუხა: არა, ასე რომ არ დაგეფიცებინა, არასოდეს გაგიმხელდი ამას. წმინდა წიგნში ჩაქოლვა გვიწერია, მაგრამ მრუშობამ საკმაოდ იმატა წარჩინებულთა შორის, მაგრამ მათ ხელს ვერ ვახლებდით, ხოლო თუ გლახაკები იმრუშებდნენ, მას აღნიშნული სასჯელით ვსჯიდით. შემდეგ ვთქვით, მოდით ისეთი სასჯელი შემოვიღოთ, რითაც წარჩინებულსაც დავსჯით და ღარიბსაცო. ამის შემდეგ ჩაქოლვის ნაცვლად სახის შავად შეღებვა და გაროზგვა შემოვიღეთ. ალლაჰის შუამავალმა ﷺ თქვა: ღმერთო, მე ვიქნები პირველი, ვინც შენს ბრძანებას გამოაცოცხლებს, რომელიც მათ მოაკვდინეს. შუამავალმა ﷺ უბრძანა და ისიც ჩაქოლეს. ამის შემდეგ უზენაესმა ალლაჰმა ჩამოავლინა „ეი, შუამავალო! ნუ დამწუხრდები იმათ გამო, რომლებიც ურწმუნოებისკენ მიისწრაფვიან“ - აიათი შემდეგ სიტყვებამდე: „თუკი მოგეცათ, ეს მაშინ აიღეთ.“ ანუ ისინი ამბობდნენ: მიდით მუჰამმედთან ﷺ და კითხეთ, თუ გეტყვით, რომ სახე შავად შეუღებეთ და გაროზგეთო, მაშინ აიღეთ, ხოლო თუ ჩაქოლვის განაჩენი გამოიტანა, მაშინ მოერიდეთ. ამის შემდეგ უზენაესმა ალლაჰმა ჩამოავლინა შემდეგი აიათები: „ვინც არ განსჯის იმით, რაც ალლაჰმა ჩამოავლინა, ისინი ქააფირები არიან“, „ვინც არ განსჯის იმით, რაც ალლაჰმა ჩამოავლინა, ისინი უსამართლოები არიან“, „ვინც არ განსჯის იმით, რაც ალლაჰმა ჩამოავლინა, ისინი უღირსები არიან“ და ეს აიათები ყველა ქააფირების შესახებაა (მუსლიმ, ჰუდუდ 6/1700.).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَنزَلۡنَآ إِلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ بِٱلۡحَقِّ مُصَدِّقٗا لِّمَا بَيۡنَ يَدَيۡهِ مِنَ ٱلۡكِتَٰبِ وَمُهَيۡمِنًا عَلَيۡهِۖ فَٱحۡكُم بَيۡنَهُم بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُۖ وَلَا تَتَّبِعۡ أَهۡوَآءَهُمۡ عَمَّا جَآءَكَ مِنَ ٱلۡحَقِّۚ لِكُلّٖ جَعَلۡنَا مِنكُمۡ شِرۡعَةٗ وَمِنۡهَاجٗاۚ وَلَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ لَجَعَلَكُمۡ أُمَّةٗ وَٰحِدَةٗ وَلَٰكِن لِّيَبۡلُوَكُمۡ فِي مَآ ءَاتَىٰكُمۡۖ فَٱسۡتَبِقُواْ ٱلۡخَيۡرَٰتِۚ إِلَى ٱللَّهِ مَرۡجِعُكُمۡ جَمِيعٗا فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ فِيهِ تَخۡتَلِفُونَ
და ჩვენ წიგნი ჩამოგივლინეთ ჭეშმარიტებითურთ, მასზე ადრე მყოფი წიგნის დასტურად და მოწმედ*, მაშ, იმსაჯულე მათ შორის იმით, რაც ალლაჰმა ჩამოავლინა და მათ გემოვნებაზე აყოლით არ გადაუხვიო იმ ჭეშმარიტებას, რაც უკვე მიგიღია. ჩვენ ყველა თქვენგანს დავუდგინეთ თავისი შარიათი (კანონები) და გზა. ალლაჰს რომ ენება, ყველას ერთ თემად გაქცევდათ, მაგრამ მან თქვენი გამოცდა ინება – იმის მიხედვით, რაც გიბოძათ. ამიტომ სიკეთეში შეეჯიბრეთ ერთმანეთს. ბოლოს ალლაჰთანაა ყველა თქვენგანის მისაქციელი და ის გამცნობთ იმის შესახებ, რაზეც თქვენ ცილობდით.
*ყურანი ადასტურებს, რომ წინანდელი ზეციური წიგნები ღვთისგანაა მოვლინებული; ასევე ამოწმებს მასში არსებულ სიმართლეს ან კიდევ ამხელს იმ ცვლილებებს, რაც ადამიანთა ჩარევით განიცადა.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَنِ ٱحۡكُم بَيۡنَهُم بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ وَلَا تَتَّبِعۡ أَهۡوَآءَهُمۡ وَٱحۡذَرۡهُمۡ أَن يَفۡتِنُوكَ عَنۢ بَعۡضِ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ إِلَيۡكَۖ فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَٱعۡلَمۡ أَنَّمَا يُرِيدُ ٱللَّهُ أَن يُصِيبَهُم بِبَعۡضِ ذُنُوبِهِمۡۗ وَإِنَّ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلنَّاسِ لَفَٰسِقُونَ
მაშ, იმსაჯულე მათ შორის იმით, რაც ალლაჰმა ჩამოავლინა და ნუ აჰყვები მათ გემოვნებას, სიფრთხილე გამოიჩინე მათ მიმართ, რათა არ აგაცდინონ იმის ნაწილს, რაც ალლაჰმა ჩამოგივლინა. ხოლო თუ პირი იბრუნეს, იცოდე, რომ ალლაჰს მათი დასჯა სწადია - ნაწილი მათი ცოდვების გამო. უეჭველად, ბევრი ადამიანი მართლაც უღირსია.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَفَحُكۡمَ ٱلۡجَٰهِلِيَّةِ يَبۡغُونَۚ وَمَنۡ أَحۡسَنُ مِنَ ٱللَّهِ حُكۡمٗا لِّقَوۡمٖ يُوقِنُونَ
განა უმეცრების დროინდელ მსაჯულებას ეძებენ?* მაშ, ვინაა ალლაჰზე უკეთესი მსაჯული - ღრმადმორწმუნე ხალხისთვის?
*ო, მუჰამმედ! ისინი უკადრისობენ შენს მიერ მიღებულ გადაწყვეტილებებს, რომელიც ალლაჰის მიერ ჩამოვლენილი კანონით განსჯის შედეგია და უმეცრების დროინდელ წეს-ჩვეულებებს უბრუნდებიან თავიანთი გემოვნების კარნახის შესაბამისად. ალლაჰის შუამავალმა ﷺ თქვა: „ალლაჰის წინაშე ადამიანთა შორის ყველაზე საძაგელია სამი: მესჯიდი ჰარამის ნაკრძალ ტერიტორიაზე უსამართლობის ჩამდენი, ისლამის მიუხედავად უმეცრების დროინდელი წესების მოტრფიალე და უსამართლოდ ადამიანის სისხლის დაღვრით მოწადინებული“ (ბუხარი, დიათ 9/6882.).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُواْ ٱلۡيَهُودَ وَٱلنَّصَٰرَىٰٓ أَوۡلِيَآءَۘ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلِيَآءُ بَعۡضٖۚ وَمَن يَتَوَلَّهُم مِّنكُمۡ فَإِنَّهُۥ مِنۡهُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلظَّٰلِمِينَ
ეი, თქვენ, რომელთაც ირწმუნეთ! არ აიყვანოთ მეგობრებად იუდეველნი და ნაზარეველნი*, ისინი ერთმანეთის მეგობრები არიან. ხოლო რომელი თქვენგანიც დაუმეგობრდება მათ, ჭეშმარიტად, ისიც (ერთ-ერთი) მათგანია**. ჭეშმარიტად, ალლაჰი უსამართლო ხალხს არ დააკვალიანებს ჭეშმარიტ გზაზე.
*იბნი ჯერირ ატ-ტაბერი წერს: უზენაესმა ალლაჰმა ამ აიათით მორწმუნეებს, ალლაჰისა და მისი შუამავლის მიმართ რწმენის მქონე ხალხის წინააღმდეგ იუდეველებისა და ქრისტიანების დამეგობრება, მუსლიმთა საწინააღმდეგოდ დახმარებისთვის მიმართვა აუკრძალა. ვინც მათ ალლაჰის, მისი შუამავლის და მორწმუნეების ნაცვლად, დამხმარედ და თანამოკავშირედ დაიდგენს, ისიც მათ მსგავსად ალლაჰის, მისი შუამავლისა და მორწმუნეების მოწინააღმდეგეა. იხ. თაფსირუ ტაბერი.
**იმამი ყურტუბი წერს: ვინც მათ მუსლიმების წინააღმდეგ მხარს დაუჭერს, ის ერთ-ერთი მათგანია. იხ. ალ-ჯაამი’უ’ლი-აჰქაამი’ლ-ყურაან.
**იმამი ყურტუბი წერს: ვინც მათ მუსლიმების წინააღმდეგ მხარს დაუჭერს, ის ერთ-ერთი მათგანია. იხ. ალ-ჯაამი’უ’ლი-აჰქაამი’ლ-ყურაან.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَتَرَى ٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٞ يُسَٰرِعُونَ فِيهِمۡ يَقُولُونَ نَخۡشَىٰٓ أَن تُصِيبَنَا دَآئِرَةٞۚ فَعَسَى ٱللَّهُ أَن يَأۡتِيَ بِٱلۡفَتۡحِ أَوۡ أَمۡرٖ مِّنۡ عِندِهِۦ فَيُصۡبِحُواْ عَلَىٰ مَآ أَسَرُّواْ فِيٓ أَنفُسِهِمۡ نَٰدِمِينَ
აი, ვისაც სნეულება აქვთ გულებში, ხედავ, თუ როგორ მიისწრაფვიან მათკენ* და ამბობენ: ვშიშობთ, რაიმე უბედურება არ დაგვატყდეს თავს. შესაძლოა, ალლაჰმა გამარჯვება ან რაიმე წარმატება მოავლინოს თავისი წიაღიდან და მონანულებად გადაიქცნენ იმის გამო, რასაც მალავდნენ თავიანთ გულებში.
*მიესწრაფვიან მათ მხარში დგომასა და დახმარებას.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَيَقُولُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَهَٰٓؤُلَآءِ ٱلَّذِينَ أَقۡسَمُواْ بِٱللَّهِ جَهۡدَ أَيۡمَٰنِهِمۡ إِنَّهُمۡ لَمَعَكُمۡۚ حَبِطَتۡ أَعۡمَٰلُهُمۡ فَأَصۡبَحُواْ خَٰسِرِينَ
და მორწმუნეები (გაკვირვებით) ამბობენ: ნუთუ ეგენი არიან, ვინც ალლაჰს იფიცებოდნენ მთელი თავგამოდებით, რომ ისინი უთუოდ თქვენთან ერთად იქნებოდნენ? უქმად იქცა მათი ნამოქმედარი და წაგებულებად გადაიქცნენ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَن يَرۡتَدَّ مِنكُمۡ عَن دِينِهِۦ فَسَوۡفَ يَأۡتِي ٱللَّهُ بِقَوۡمٖ يُحِبُّهُمۡ وَيُحِبُّونَهُۥٓ أَذِلَّةٍ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ يُجَٰهِدُونَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَلَا يَخَافُونَ لَوۡمَةَ لَآئِمٖۚ ذَٰلِكَ فَضۡلُ ٱللَّهِ يُؤۡتِيهِ مَن يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ وَٰسِعٌ عَلِيمٌ
ეი, თქვენ, რომელთაც ირწმუნეთ! რომელი თქვენგანიც თავის რწმენას განუდგება (დაიღუპება), (მის ადგილზე) შემდეგ ალლაჰი სხვა ხალხს მოიყვანს, რომლებიც ეყვარება მას, და მათაც ეყვარებათ იგი, თავმდაბალნი იქნებიან მორწმუნეთა მიმართ და მტკიცენი - ურწმუნოთა წინაშე, ალლაჰის გზაზე იბრძოლებენ და არ შეეშინდებათ მკიცხველის გაკიცხვისა. ეს ალლაჰის წყალობაა, რომელსაც უბოძებს მას, ვისთვისაც ინებებს. ალლაჰი უხვმწყალობია, ყოვლისმცოდნე.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱلَّذِينَ يُقِيمُونَ ٱلصَّلَوٰةَ وَيُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَهُمۡ رَٰكِعُونَ
ჭეშმარიტად, თქვენი მეგობარია - ალლაჰი, მისი შუამავალი და ისინი, რომელთაც ირწმუნეს, ნამაზს აღასრულებენ, ზექათს გასცემენ და ქედმოხრილნი არიან.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُواْ ٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ دِينَكُمۡ هُزُوٗا وَلَعِبٗا مِّنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ مِن قَبۡلِكُمۡ وَٱلۡكُفَّارَ أَوۡلِيَآءَۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
ეი, თქვენ, რომელთაც ირწმუნეთ! არ აიყვანოთ მეგობრებად თქვენამდე წიგნბოძებულნი ან ურწმუნონი, რომლებმაც თქვენი რჯული გასართობად და მასხრად აიგდეს. რიდი გქონდეთ ალლაჰისა, თუკი ხართ თქვენ მორწმუნენი.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قُلۡ يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ هَلۡ تَنقِمُونَ مِنَّآ إِلَّآ أَنۡ ءَامَنَّا بِٱللَّهِ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيۡنَا وَمَآ أُنزِلَ مِن قَبۡلُ وَأَنَّ أَكۡثَرَكُمۡ فَٰسِقُونَ
უთხარი: ეი, წიგნბოძებულნო! ნუთუ მხოლოდ იმისთვის გეჯავრებით, რომ ვირწმუნეთ ალლაჰი და ის, რაც ჩამოგვევლინა, ასევე ისიც ვირწმუნეთ, რაც ჩვენზე ადრე ჩამოვლენილა... - და ბევრი თქვენგანი უღირსია?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قُلۡ هَلۡ أُنَبِّئُكُم بِشَرّٖ مِّن ذَٰلِكَ مَثُوبَةً عِندَ ٱللَّهِۚ مَن لَّعَنَهُ ٱللَّهُ وَغَضِبَ عَلَيۡهِ وَجَعَلَ مِنۡهُمُ ٱلۡقِرَدَةَ وَٱلۡخَنَازِيرَ وَعَبَدَ ٱلطَّٰغُوتَۚ أُوْلَٰٓئِكَ شَرّٞ مَّكَانٗا وَأَضَلُّ عَن سَوَآءِ ٱلسَّبِيلِ
უთხარი: ხომ არ გიამბოთ ალლაჰის წინაშე სასჯელის მხრივ ამაზე უფრო ცუდის შესახებ? ვინც ალლაჰმა დასწყევლა, - შერისხა, მათგან მაიმუნები და ღორები დაადგინა და ტაღუთს* ეთაყვანებოდნენ; აი, ეგენი არიან ყველაზე ცუდი ადგილის მქონენი და სწორი გზიდან ყველაზე ამცდარნი.
*ორიგინალი – „ალ-ტაღუთ“ (الطاغوت): სიტყვის ფუძის მნიშვნელობაა ზღვარსგადასულობა, ურჩობა ან ურჩობის გამომწვევი მიზეზი. ძირითადად გამოიყენება სატანის, კერპის და ყოველივე იმის აღსანიშნავად, რაც ადამიანს ღვთისკენ მიმავალ გზაზე ეღობება და ღვთის ნაცვლად თავისი მორჩილების არჩევანს უქმნის ან ამ მორჩილებისკენ უბიძგებს; ან იმის აღსანიშნავად, რაც შეიძლება გახდეს ზღვარგადასულობისა და ურჩობის მიზეზი.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِذَا جَآءُوكُمۡ قَالُوٓاْ ءَامَنَّا وَقَد دَّخَلُواْ بِٱلۡكُفۡرِ وَهُمۡ قَدۡ خَرَجُواْ بِهِۦۚ وَٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا كَانُواْ يَكۡتُمُونَ
როდესაც თქვენთან მოვლენ, იტყვიან, ვირწმუნეთო. უეჭველად, ეგენი ურწმუნოებით შემოვიდნენ და, რათქმაუნდა, ამითვე გავიდნენ. ალლაჰმა უკეთ იცის, რასაც ეგენი მალავენ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَقَالَتِ ٱلۡيَهُودُ يَدُ ٱللَّهِ مَغۡلُولَةٌۚ غُلَّتۡ أَيۡدِيهِمۡ وَلُعِنُواْ بِمَا قَالُواْۘ بَلۡ يَدَاهُ مَبۡسُوطَتَانِ يُنفِقُ كَيۡفَ يَشَآءُۚ وَلَيَزِيدَنَّ كَثِيرٗا مِّنۡهُم مَّآ أُنزِلَ إِلَيۡكَ مِن رَّبِّكَ طُغۡيَٰنٗا وَكُفۡرٗاۚ وَأَلۡقَيۡنَا بَيۡنَهُمُ ٱلۡعَدَٰوَةَ وَٱلۡبَغۡضَآءَ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِۚ كُلَّمَآ أَوۡقَدُواْ نَارٗا لِّلۡحَرۡبِ أَطۡفَأَهَا ٱللَّهُۚ وَيَسۡعَوۡنَ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَسَادٗاۚ وَٱللَّهُ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُفۡسِدِينَ
იუდეველებმა თქვეს: „ალლაჰის ხელი შეკრულია“. თვითონ შეეკრათ ხელები და დაიწყევლონ იმის გამო, რაც თქვეს. პირიქით, მისი ორივე ხელი* ფართოდაა გაშლილი, წყალობას გასცემს, როგორც თვითონ ინებებს. რაც შენი ღმერთისგან ჩამოგევლინა, ის ბევრ მათგანს უთუოდ შეჰმატებს ზღვარგადასულობასა და ურწმუნოებას. განკითხვის დღემდე მათ შორის მტრობა და სიძულვილი ჩავაგდეთ. ყოველთვის, როცა ომისთვის ცეცხლს ანთებენ, - ალლაჰი აქრობს მას, და უკეთურების თესვას მიესწრაფვიან დედამიწაზე, და ალლაჰს არ უყვარს უკეთურების მოქმედნი.
*ალლაჰის ხელი მისი თვისებებიდან ერთ-ერთია, როგორებიცაა სმენა, ხედვა, სახე და ა.შ. ალლაჰი წმინდა ყურანში ბრძანებს: „რაც გავაჩინე - ჩემი ორი ხელით“ (სად 38/75.). ასევე ალლაჰის შუამავალმა ﷺ თქვა: „ალლაჰის ორივე ხელი მარჯვენაა“ (მუსლიმ, იმარე 5/1827.). თვისებების რაობას მხოლოდ ალლაჰი უწყის, მსახურთა ვალი მხოლოდ რწმენა და მორჩილებაა. ეჰლი სუნნეთის პირველი თაობის სწავლულები ამბობდნენ: „თვისებები ისევე გაატარეთ, როგორც არის გადმოცემული და ნუ შეუდგებით მისი რაობის ან როგორობის განხილვას“. იხ. თაფსირუ ბეღავი.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَوۡ أَنَّهُمۡ أَقَامُواْ ٱلتَّوۡرَىٰةَ وَٱلۡإِنجِيلَ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيۡهِم مِّن رَّبِّهِمۡ لَأَكَلُواْ مِن فَوۡقِهِمۡ وَمِن تَحۡتِ أَرۡجُلِهِمۚ مِّنۡهُمۡ أُمَّةٞ مُّقۡتَصِدَةٞۖ وَكَثِيرٞ مِّنۡهُمۡ سَآءَ مَا يَعۡمَلُونَ
ისინი რომ მტკიცედ მდგარიყვნენ თევრათსა და ინჯილზე, და იმაზე, რაც ჩამოევლინათ თავიანთი ღმერთისგან, მაშინ უთუოდ მიირთმევდნენ - ზემოდან და ფეხთა ქვეშიდან*. მათში ზომიერი თემიცაა, თუმცა ცუდია, რასაც მათი უმრავლესობა აკეთებს.
*ყოველი მხრიდან ალლაჰის სარჩოს ეწეოდნენ, ეს იქნებოდა ზემოდან ჩამომავალი წყალობა წვიმისა და მზის სახით, ასევე ქვემოდან მიღებული მიწისქვეშა სიმდიდრეები და მიწაზე მოყვანილი მოსავალი.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ يَٰٓأَيُّهَا ٱلرَّسُولُ بَلِّغۡ مَآ أُنزِلَ إِلَيۡكَ مِن رَّبِّكَۖ وَإِن لَّمۡ تَفۡعَلۡ فَمَا بَلَّغۡتَ رِسَالَتَهُۥۚ وَٱللَّهُ يَعۡصِمُكَ مِنَ ٱلنَّاسِۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡكَٰفِرِينَ
ო, შუამავალო! (ხალხს) მიუწვდინე იგი, რაც ჩამოგევლინა შენი ღმერთისგან; და თუ არ იზამ, მაშინ არ მიგიწვდენია მისი წერილი*. ხოლო ხალხისგან ალლაჰი დაგიცავს. უეჭველად, ალლაჰი ურწმუნო ხალხს არ დააკვალიანებს ჭეშმარიტ გზაზე.
*აიშამ თქვა: ვინც გითხრას, რომ მუჰამმედმა რამე დამალა იქიდან, რაც მასთან ჩამოევლინა, ის უთუოდ ტყუის, რადგანაც ალლაჰი ბრძანებს: „ო, შუამავალო! (ხალხს) მიუწვდინე იგი, რაც ჩამოგევლინა“ (ბუხარი, თაფსიირ 7/4612.).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قُلۡ يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لَسۡتُمۡ عَلَىٰ شَيۡءٍ حَتَّىٰ تُقِيمُواْ ٱلتَّوۡرَىٰةَ وَٱلۡإِنجِيلَ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيۡكُم مِّن رَّبِّكُمۡۗ وَلَيَزِيدَنَّ كَثِيرٗا مِّنۡهُم مَّآ أُنزِلَ إِلَيۡكَ مِن رَّبِّكَ طُغۡيَٰنٗا وَكُفۡرٗاۖ فَلَا تَأۡسَ عَلَى ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡكَٰفِرِينَ
უთხარი: ეი, წიგნბოძებულნო! არ გაგაჩნდებათ არანაირი საფუძველი*, რომ არ აღასრულოთ თევრათი, ინჯილი და ის, რაც თქვენი ღმერთისგან ჩამოგევლინათ**; მართლაც ბევრ მათგანს სიურჩესა და ურწმუნოებას შეჰმატებს იგი, რაც შენი ღმერთისგან ჩამოგევლინა, ამიტომ არ დამწუხრდე შენ ურწმუნო ხალხის გამო.
*ღვთიურ წერილში მოცემული წესების დაუცველად თქვენი რწმენა საფუძველს მოკლებულია.
**ყურანი.
**ყურანი.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَٱلَّذِينَ هَادُواْ وَٱلصَّٰبِـُٔونَ وَٱلنَّصَٰرَىٰ مَنۡ ءَامَنَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَعَمِلَ صَٰلِحٗا فَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ
ჭეშმარიტად, ვინც მორწმუნეა, და იუდეველნი, საბიელნი* და ნაზარეველნი – ვინც ირწმუნა ალლაჰი და დღე უკანასკნელი, და კეთილის მქნელია, - მათზე არც შიშია მოსალოდნელი და არც დამწუხრდებიან ეგენი.
*საბიელნი: მუფესსირები საბიელთა ვინაობის შესახებ რამდენიმე განსხვავებულ აზრს გამოთქვამენ: ა. წიგნბოძებულთა ერთ-ერთი განშტოება ბ. ვარსკვლავთ-მოთაყვანენი გ. ხალხი, რომლებიც არცერთი რელიგიის აღმსარებელნი არ იყვნენ, არც წარმართობდნენ და შენარჩუნებული ჰქონდათ სპეტაკი ბუნებაც, ანუ ,,ფიტრათი". დ. ხალხი, რომლებმაც წარსულ შუამავალთაგან რომელიმეს შარიათი შემოინახეს; ალლაჰის ერთობა და განკითხვის დღის ჭეშმარიტება სწამდათ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَقَدۡ أَخَذۡنَا مِيثَٰقَ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ وَأَرۡسَلۡنَآ إِلَيۡهِمۡ رُسُلٗاۖ كُلَّمَا جَآءَهُمۡ رَسُولُۢ بِمَا لَا تَهۡوَىٰٓ أَنفُسُهُمۡ فَرِيقٗا كَذَّبُواْ وَفَرِيقٗا يَقۡتُلُونَ
დიახ, ჩვენ აღთქმა დავუდეთ ისრაელის მოდგმას და წარვუგზავნეთ შუამავლები. ყოველთვის, როცა მათთან მიდიოდა შუამავალი იმით, რაც მათ არ მოსწონდათ, ნაწილს ცრუდ რაცხავდნენ და ნაწილს ხოცავდნენ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَحَسِبُوٓاْ أَلَّا تَكُونَ فِتۡنَةٞ فَعَمُواْ وَصَمُّواْ ثُمَّ تَابَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِمۡ ثُمَّ عَمُواْ وَصَمُّواْ كَثِيرٞ مِّنۡهُمۡۚ وَٱللَّهُ بَصِيرُۢ بِمَا يَعۡمَلُونَ
ეგონათ, რომ განსაცდელი არ ეწეოდათ, ამიტომაც წაუბრმავეს და წაუყრუეს,* შემდეგ ალლაჰმა მათი სინანული შეისმინა. შემდეგ მათმა უმრავლესობამ ისევ წაუბრმავა და წაუყრუა. ყველაფერს ხედავს ალლაჰი, რასაც ისინი აკეთებენ.
*სწორი გზის მიმართ - ბრმმასავით და ჭეშმარიტი სიტყვის მიმართ - ყრუსავით იქცევოდნენ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَقَدۡ كَفَرَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡمَسِيحُ ٱبۡنُ مَرۡيَمَۖ وَقَالَ ٱلۡمَسِيحُ يَٰبَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ رَبِّي وَرَبَّكُمۡۖ إِنَّهُۥ مَن يُشۡرِكۡ بِٱللَّهِ فَقَدۡ حَرَّمَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِ ٱلۡجَنَّةَ وَمَأۡوَىٰهُ ٱلنَّارُۖ وَمَا لِلظَّٰلِمِينَ مِنۡ أَنصَارٖ
მართლაც ურწმუნოდ იქცნენ ისინი, ვინც თქვეს, რომ ჭეშმარიტად, ალლაჰია - მესია, ძე მარიამისაო. და მესია ამბობდა: ეი, ისრაელის მოდგმავ! თაყვანი ეცით ალლაჰს, ჩემს ღმერთს და თქვენს ღმერთსო. უეჭველად, ვინც უთანაზიარებს ალლაჰს, - აკრძალა ალლაჰმა მისთვის სამოთხე და ცეცხლია მისი თავშესაფარი... და არავინაა დამხმარე – უსამართლოთა.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَّقَدۡ كَفَرَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ ثَالِثُ ثَلَٰثَةٖۘ وَمَا مِنۡ إِلَٰهٍ إِلَّآ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞۚ وَإِن لَّمۡ يَنتَهُواْ عَمَّا يَقُولُونَ لَيَمَسَّنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِنۡهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٌ
მართლაც ურწმუნოდ იქცნენ ისინი, ვინც თქვეს, რომ ჭეშმარიტად, ალლაჰია სამთაგან მესამე. არადა ერთადერთი ღმერთის გარდა სხვა ღვთაება არ არსებობს, ხოლო თუკი არ მოიშლიან იმას, რასაც ამბობენ, მაშინ ურწმუნოებს აუცილებლად შეეხებათ მწარე სასჯელი.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مَّا ٱلۡمَسِيحُ ٱبۡنُ مَرۡيَمَ إِلَّا رَسُولٞ قَدۡ خَلَتۡ مِن قَبۡلِهِ ٱلرُّسُلُ وَأُمُّهُۥ صِدِّيقَةٞۖ كَانَا يَأۡكُلَانِ ٱلطَّعَامَۗ ٱنظُرۡ كَيۡفَ نُبَيِّنُ لَهُمُ ٱلۡأٓيَٰتِ ثُمَّ ٱنظُرۡ أَنَّىٰ يُؤۡفَكُونَ
მესია - ძე მარიამისა, მხოლოდ შუამავალია. უეჭველად, მასზე ადრეც განვლეს შუამავლებმა, მისი დედა უმართლესი ქალია, ორივე მათგანი კი საჭმელს მიირთმევდა. შეხედე, თუ როგორ განვმარტავთ მათთვის აიათებს; შემდეგ კვლავ შეხედე, თუ როგორ იქცევენ პირს.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قُلۡ يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لَا تَغۡلُواْ فِي دِينِكُمۡ غَيۡرَ ٱلۡحَقِّ وَلَا تَتَّبِعُوٓاْ أَهۡوَآءَ قَوۡمٖ قَدۡ ضَلُّواْ مِن قَبۡلُ وَأَضَلُّواْ كَثِيرٗا وَضَلُّواْ عَن سَوَآءِ ٱلسَّبِيلِ
უთხარი: ეი, წიგნბოძებულნო! ზღვარს ნუ გადახვალთ ჭეშმარიტების მიღმა, თქვენივე სარწმუნოებაში, და ნუ გაჰყვებით იმ ხალხის გემოვნებას, რომლებიც ადრე უკვე ასცდნენ ჭეშმარიტებას, სხვაც ბევრი აცდუნეს, და სწორი გზიდან გადავიდნენ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لُعِنَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِنۢ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ عَلَىٰ لِسَانِ دَاوُۥدَ وَعِيسَى ٱبۡنِ مَرۡيَمَۚ ذَٰلِكَ بِمَا عَصَواْ وَّكَانُواْ يَعۡتَدُونَ
დავუდისა და ‘ისა მარიამის ძის ენით დაიწყევლნენ ისინი, ვინც ურწმუნო იყო ისრაელის ძეთა შორის. სწორედ თავიანთი ურჩობისა და ზღვარგადასულობის გამო იწვნიეს იგი.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
كَانُواْ لَا يَتَنَاهَوۡنَ عَن مُّنكَرٖ فَعَلُوهُۚ لَبِئۡسَ مَا كَانُواْ يَفۡعَلُونَ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
تَرَىٰ كَثِيرٗا مِّنۡهُمۡ يَتَوَلَّوۡنَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْۚ لَبِئۡسَ مَا قَدَّمَتۡ لَهُمۡ أَنفُسُهُمۡ أَن سَخِطَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِمۡ وَفِي ٱلۡعَذَابِ هُمۡ خَٰلِدُونَ
ხედავ, ბევრი მათგანი როგორ მეგობრობენ იმათთან, ვინც არ ირწმუნეს. მართლაც რაოდენ ცუდია, რასაც თავიანთი სულები სამომავლოდ უმზადებენ იმათ, რათა განურისხდეთ ალლაჰი და მარადიულ სატანჯველში აღმოჩნდნენ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ ٱلنَّاسِ عَدَٰوَةٗ لِّلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱلۡيَهُودَ وَٱلَّذِينَ أَشۡرَكُواْۖ وَلَتَجِدَنَّ أَقۡرَبَهُم مَّوَدَّةٗ لِّلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّا نَصَٰرَىٰۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّ مِنۡهُمۡ قِسِّيسِينَ وَرُهۡبَانٗا وَأَنَّهُمۡ لَا يَسۡتَكۡبِرُونَ
უთუოდ ჰპოვებ, რომ კაცთაგან მორწმუნეთა მიმართ ყველაზე მკაცრი სიძულვილით იუდეველები და წარმართები გამოირჩევიან; ასევე ჰპოვებ, რომ მათში მორწმუნეთა მიმართ სიყვარულით ისინი გამოირჩევან, რომლებმაც თქვეს, ჩვენ ნაზარეველნი ვართო; ეს იმიტომ, რომ მათგან არიან მღვდლები და ბერები, რომლებიც არ ამპარტავნობენ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِذَا سَمِعُواْ مَآ أُنزِلَ إِلَى ٱلرَّسُولِ تَرَىٰٓ أَعۡيُنَهُمۡ تَفِيضُ مِنَ ٱلدَّمۡعِ مِمَّا عَرَفُواْ مِنَ ٱلۡحَقِّۖ يَقُولُونَ رَبَّنَآ ءَامَنَّا فَٱكۡتُبۡنَا مَعَ ٱلشَّٰهِدِينَ
ხოლო როდესაც ისმენენ იმას, რაც ჩამოევლინა შუამავალთან, ნახავ ,რომ ცრემლით აევსებათ თვალები იმის გამო, რაც შეიცნეს ჭეშმარიტებიდან; ისინი ამბობენ: ღმერთო ჩვენო! ჩვენ უკვე ვირწმუნეთ, მაშ, ჩაგვწერე დამმოწმებელთა რიგებში!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَا لَنَا لَا نُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ وَمَا جَآءَنَا مِنَ ٱلۡحَقِّ وَنَطۡمَعُ أَن يُدۡخِلَنَا رَبُّنَا مَعَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلصَّٰلِحِينَ
რატომაც არ უნდა ვირწმუნოთ ალლაჰი და ის, რაც ჭეშმარიტებიდან მოვიდა ჩვენთან? - ჩვენ ხომ მოლოდინი გვაქვს, რომ ჩვენი ღმერთი სათნო ხალხთან ერთად შეგვიყვანს (სამოთხეში).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَثَٰبَهُمُ ٱللَّهُ بِمَا قَالُواْ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَاۚ وَذَٰلِكَ جَزَآءُ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
შემდეგ მიჰმადლა მათ ალლაჰმა თავიანთი (გულწრფელი) სიტყვებისთვის სამოთხეები, რომლის ქვეშაც მდინარეები მიედინება, მასში იქნებიან მარადჟამს და ესაა კეთილმორწმუნეთა საზღაური.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَكَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَآ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَحِيمِ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُحَرِّمُواْ طَيِّبَٰتِ مَآ أَحَلَّ ٱللَّهُ لَكُمۡ وَلَا تَعۡتَدُوٓاْۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُعۡتَدِينَ
ეი, თქვენ, რომელთაც ირწმუნეთ! არ აიკრძალოთ ის სიკეთენი, რაც ჰალალჰყო თქვენთვის ალლაჰმა და არც ზღვარს გადახვიდეთ; უეჭვლად, ალლაჰს არ უყვარს ზღვარგადასულნი.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَا يُؤَاخِذُكُمُ ٱللَّهُ بِٱللَّغۡوِ فِيٓ أَيۡمَٰنِكُمۡ وَلَٰكِن يُؤَاخِذُكُم بِمَا عَقَّدتُّمُ ٱلۡأَيۡمَٰنَۖ فَكَفَّٰرَتُهُۥٓ إِطۡعَامُ عَشَرَةِ مَسَٰكِينَ مِنۡ أَوۡسَطِ مَا تُطۡعِمُونَ أَهۡلِيكُمۡ أَوۡ كِسۡوَتُهُمۡ أَوۡ تَحۡرِيرُ رَقَبَةٖۖ فَمَن لَّمۡ يَجِدۡ فَصِيَامُ ثَلَٰثَةِ أَيَّامٖۚ ذَٰلِكَ كَفَّٰرَةُ أَيۡمَٰنِكُمۡ إِذَا حَلَفۡتُمۡۚ وَٱحۡفَظُوٓاْ أَيۡمَٰنَكُمۡۚ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمۡ ءَايَٰتِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ
ალლაჰი არ გაკისრებთ პასუხისმგებლობას (იმ) დაფიცებულზე, რომელიც წამოგცდათ (გაუცნობიერებლად) , თუმცა პასუხისმგებლობას გაკისრებთ იმაზე, რაც შეგნებულად დაიფიცეთ. და ამის გამოსასყიდია: ათი ღატაკის გამოკვება - საშუალოდ იმით, რასაც მიართმევთ ხოლმე თქვენს ოჯახს; ან მათი შემოსვა; ან ერთი მონის გათავისუფლება. ხოლო ვისაც (ეს) არ მოეპოვება, მასზეა (დაკისრებული) სამი დღის მარხვა. ესაა გამოსასყიდი თქვენი ფიცისა, თუკი გატეხავთ. მაშ, დაიცავით თქვენი ფიცი! ასე განგიმარტავთ ალლაჰი თავის აიათებს, - იქნებ მადლიერნი ყოფილიყავით.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِنَّمَا ٱلۡخَمۡرُ وَٱلۡمَيۡسِرُ وَٱلۡأَنصَابُ وَٱلۡأَزۡلَٰمُ رِجۡسٞ مِّنۡ عَمَلِ ٱلشَّيۡطَٰنِ فَٱجۡتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ
ეი, თქვენ, რომელთაც ირწმუნეთ! უეჭველად, ღვინო, ყუმარი, კერპები და (სამკითხაო) ისრები* სატანის საძაგელ საქმეთაგანაა და განერიდეთ მას – იქნებ გადარჩეთ.
*მკითხაობის ერთ-ერთი მეთოდი: ისრების გამოყენება, როცა ცდილობდნენ თავიანთი წილის/ხვედრის განსაზღვრას. იგივე სტატუსს ექვემდებარება ბანქო, ზარი და სხვა ატრიბუტები, რაც მკითხაობისას ან აზარტული თამაშებისას გამოიყენება.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّمَا يُرِيدُ ٱلشَّيۡطَٰنُ أَن يُوقِعَ بَيۡنَكُمُ ٱلۡعَدَٰوَةَ وَٱلۡبَغۡضَآءَ فِي ٱلۡخَمۡرِ وَٱلۡمَيۡسِرِ وَيَصُدَّكُمۡ عَن ذِكۡرِ ٱللَّهِ وَعَنِ ٱلصَّلَوٰةِۖ فَهَلۡ أَنتُم مُّنتَهُونَ
სატანას მხოლოდ ის უნდა, რომ მტრობა და სიძულვილი ჩააგდოს თქვენ შორის ღვინითა და ყუმარით; დაგაშოროთ ალლაჰის დიდებას/ხსენებას და ნამაზს. მაშ, ხომ იქნებით ამის დამთმობნი?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُواْ ٱلرَّسُولَ وَٱحۡذَرُواْۚ فَإِن تَوَلَّيۡتُمۡ فَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّمَا عَلَىٰ رَسُولِنَا ٱلۡبَلَٰغُ ٱلۡمُبِينُ
მაშ, დაემორჩილეთ ალლაჰს, დაემორჩილეთ შუამავალს და სიფრთხილე გამოიჩინეთ, ხოლო თუკი გადაიხრებით, მაშინ იცოდეთ, რომ ჩვენს შუამავალს მხოლოდ ცხადი გზავნილის მიწვდენა აკისრია.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَيۡسَ عَلَى ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ جُنَاحٞ فِيمَا طَعِمُوٓاْ إِذَا مَا ٱتَّقَواْ وَّءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ ثُمَّ ٱتَّقَواْ وَّءَامَنُواْ ثُمَّ ٱتَّقَواْ وَّأَحۡسَنُواْۚ وَٱللَّهُ يُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
რომელთაც ირწმუნეს და სიკეთე აკეთეს, მათ არ დაედებათ ცოდვა იმაში, რაც (ადრე) უგემიათ,* თუ (ახლა) ღვთისმოშიშებას იჩენენ, სწამთ და სიკეთეს აკეთებენ; შემდეგ ისევ ღვთისმოშიშებას იჩენენ და სწამთ; შემდეგ ისევ ღვთისმოშიშებას იჩენენ და სიკეთეს აკეთებენ. ალლაჰს უყვარს კეთილისმქმნელნი.
*ენეს იბნ მაალიქი გადმოგვცემს: ერთხელ მე, აბუ ტალჰა, აბუ უბეიდა ბინ ალ-ჯერრაჰი, მუაზ ბინ ჯებელი, სუჰეილ იბნ ბეიდა და აბუ დუჯანე ერთად ვქეიფობდით. მე ვიყავი მელიქიფე. სუფრის წევრები საკმაოდ შეზარხოშებულნი იყვნენ და თავი სუფრისკენ წაეხარათ, როცა ქუჩიდან ხმა შემოგვესმა: ,,ყურადღებით, ამიერიდან ღვინო უკვე ჰარამია!'' ამის გაგონებაზე, ჩვენ, სანამ ვინმე გარეთ გავიდოდა ან გარედან ვინმე შემოვიდოდა, მაშინვე დავღვარეთ ღვინო, რაც იყო დარჩენილი, და ღვინის ჭურჭელი დავამსხვრიეთ. ზოგიერთმა ჩვენგანმა აბდესი აიღო, ზოგიერთებმაც ტანი დაიბანა. უმმუ სულეიმის სუნამო წავისვით და შუამავლის მეჩეთს მივაშურეთ. ამ დროს ალლაჰის შუამავალი ﷺ სურა მაიდეს (90-92-ე) აიათებს კითხულობდა. ამის მოსმენის შემდეგ ერთმა კაცმა იკითხა: ო, ალლაჰის შუამავალო! რა ბედი ეწევათ მათ, რომლებიც ადრე ღვინოს მიირთმევდნენ და ამ აიათის ჩამოვლინებამდე გარდაიცვალენ? ამ კითხვის საპასუხოდ უზენაესმა ალლაჰმა შემდეგი აიათი ჩამოავლინა: „რომელთაც ირწმუნეს და კეთილი ჰქმნეს, მათ ცოდვა არ აქვთ იმაში, რაც უგემიათ ...“ იხ. თაფსირუ ტაბარი.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَيَبۡلُوَنَّكُمُ ٱللَّهُ بِشَيۡءٖ مِّنَ ٱلصَّيۡدِ تَنَالُهُۥٓ أَيۡدِيكُمۡ وَرِمَاحُكُمۡ لِيَعۡلَمَ ٱللَّهُ مَن يَخَافُهُۥ بِٱلۡغَيۡبِۚ فَمَنِ ٱعۡتَدَىٰ بَعۡدَ ذَٰلِكَ فَلَهُۥ عَذَابٌ أَلِيمٞ
ეი, თქვენ, რომელთაც ირწმუნეთ! ალლაჰი აუცილებლად გამოგცდით ნადირით,* რომელსაც სწვდება თქვენი ხელები და შუბები, რათა გამოამჟღავნოს, თუ ვის აქვს მისი შიში - როცა ვერავინ ხედავს მას, გარდა ალლაჰისა. ხოლო ვინც შემდგომ ზღვარს გადავა, სწორედ მისთვისაა მწარე სასჯელი.
*ეს აიათი ჰუდეიბიას სამშვიდობო ზავის წელს ჩამოევლინა, როდესაც მორწმუნეები იჰრამით იყვნენ შემოსილნი. უზენაესმა ალაჰმა იჰრამით შემოსილებს ნადირობა აუკრძალა და ამგვარად გამოცადა ისინი. იმ წელიწადს მათ ირგვლივ იმდენი გარეული ცხოველი იმყოფებოდა, რომ მათ ბანაკშიც კი გადაადგილდებოდნენ, ამიტომ ზოგიერთ მათგანს ნადირობის სურვილი უჩნდებოდა. იხ. თაფსირუ ბეღავი.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَقۡتُلُواْ ٱلصَّيۡدَ وَأَنتُمۡ حُرُمٞۚ وَمَن قَتَلَهُۥ مِنكُم مُّتَعَمِّدٗا فَجَزَآءٞ مِّثۡلُ مَا قَتَلَ مِنَ ٱلنَّعَمِ يَحۡكُمُ بِهِۦ ذَوَا عَدۡلٖ مِّنكُمۡ هَدۡيَۢا بَٰلِغَ ٱلۡكَعۡبَةِ أَوۡ كَفَّٰرَةٞ طَعَامُ مَسَٰكِينَ أَوۡ عَدۡلُ ذَٰلِكَ صِيَامٗا لِّيَذُوقَ وَبَالَ أَمۡرِهِۦۗ عَفَا ٱللَّهُ عَمَّا سَلَفَۚ وَمَنۡ عَادَ فَيَنتَقِمُ ٱللَّهُ مِنۡهُۚ وَٱللَّهُ عَزِيزٞ ذُو ٱنتِقَامٍ
ეი, თქვენ, რომელთაც ირწმუნეთ! არ მოკლათ ნადირი* მაშინ, როცა იჰრამით ხართ შემოსილნი. და ვინც მოკლავს გააზრებულად, მისი სასჯელი: ქააბაში შესაწირად გაგზავნაა შინაური ცხოველისა, მის მიერ მოკლულის მსგავსის, რასაც თქვენ შორის ორი სამართლიანი კაცი განსაზღვრავს; ან გამოსასყიდად ღარიბების დაპურება; ან სანაცვლოდ მარხვაა, რათა პასუხისმგებლობა იგრძნოს თავისი საქციელის. ალლაჰმა შეუნდო, რაც უკვე მოხდა, ხოლო თუ კვლავ დაუბრუნდება, ალლაჰი შურს იძიებს მასზე. ალლაჰი უძლეველია, შურისმგებია.
*აიშა გადმოგვცემს, რომ ალლაჰის შუამავალმა ﷺ თქვა: „ხუთი სახის მავნე სულიერი არსებობს, რომელთა მოკვლა იჰრამით შემოსილ მდგომარეობაშიც კი შეიძლება. ესენია: ყვავი, ძერა, მორიელი, თაგვი და ცოფიანი ძაღლი.“ (ბუხარი, ჯეზაუ’ლ-საიდ, 7/1829.)
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أُحِلَّ لَكُمۡ صَيۡدُ ٱلۡبَحۡرِ وَطَعَامُهُۥ مَتَٰعٗا لَّكُمۡ وَلِلسَّيَّارَةِۖ وَحُرِّمَ عَلَيۡكُمۡ صَيۡدُ ٱلۡبَرِّ مَا دُمۡتُمۡ حُرُمٗاۗ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ ٱلَّذِيٓ إِلَيۡهِ تُحۡشَرُونَ
ნება მოგეცათ ზღვის ნადირობაზე (თევზაობა) და ამით დანაყრებაზე, მგზავრთა და თქვენდა სასარგებლოდ, ხოლო აგეკრძალათ სახმელეთო ნადირობა, მანამ, ვიდრე იჰრამით იქნებით შემოსილნი. რიდი გქონდეთ ალლაჰის, რომლის წინაშეც იქნებით აღდგენილნი.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ جَعَلَ ٱللَّهُ ٱلۡكَعۡبَةَ ٱلۡبَيۡتَ ٱلۡحَرَامَ قِيَٰمٗا لِّلنَّاسِ وَٱلشَّهۡرَ ٱلۡحَرَامَ وَٱلۡهَدۡيَ وَٱلۡقَلَٰٓئِدَۚ ذَٰلِكَ لِتَعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَأَنَّ ٱللَّهَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٌ
ალლაჰმა ადამიანთა სასიკეთოდ ქააბა, ანუ ნაკრძალი სახლი, ნაკრძალი მთვარე, შესაწირი და გირლანდაშებმული სამსხვერპლოები დაადგინა, რათა გცოდნოდათ, რომ ალლაჰი უწყის, რაცაა ცათა შინა და რაცაა ქვეყანაზე, და ის (გცოდნოდათ), რომ ალლაჰი ყოვლისმცოდნეა.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قُل لَّا يَسۡتَوِي ٱلۡخَبِيثُ وَٱلطَّيِّبُ وَلَوۡ أَعۡجَبَكَ كَثۡرَةُ ٱلۡخَبِيثِۚ فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ يَٰٓأُوْلِي ٱلۡأَلۡبَٰبِ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ
უთხარი: უწმინდური და სუფთა არაა თანასწორი*, თუნდაც უწმინდურობის სიმრავლემ თავი მოგაწონოს! მაშ, გონიერნო, გეშინოდეთ ალლაჰის, იქნებ გადარჩეთ.
*სუფთა და უწმინდური, ჰალალი და ჰარამი, მორწმუნე და ურწმუნო, მორჩილი და ურჩი, მცოდნე და უვიცი, კეთილი და ბოროტი, მობიდათე და სუნნეთის მიმდევარი - ერთმანეთის თანასწორი არ არის.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَسۡـَٔلُواْ عَنۡ أَشۡيَآءَ إِن تُبۡدَ لَكُمۡ تَسُؤۡكُمۡ وَإِن تَسۡـَٔلُواْ عَنۡهَا حِينَ يُنَزَّلُ ٱلۡقُرۡءَانُ تُبۡدَ لَكُمۡ عَفَا ٱللَّهُ عَنۡهَاۗ وَٱللَّهُ غَفُورٌ حَلِيمٞ
ეი, თქვენ, რომელთაც ირწმუნეთ! არ იკითხოთ ისეთი რამეები, რომლებიც დაგამწუხრებთ, თუ გაგემარტებათ*; და თუ იკითხავთ ყურანის ჩამოვლინებისას, – გაგემარტებათ. (რაც უკვე იკითხეთ) ალლაჰმა შეგარჩინათ**. ალლაჰი უსაზღვროდ მპატიებელია, ლმობიერი.
*აკრძალულია ზედმეტი და უსარგებლო კითხვები ან ისეთი კითხვები, რომელთა განმარტებასაც დამატებითი პასუხისმგებლობები და მწუხარება მოყვება. მაგალითად: ერთმა კაცმა, რომლის მამაც ისლამის მიუღებლად გარდაიცვალა, ალლაჰის შუამავალს ﷺ კითხა: ო, ალლაჰის შუამავალო! მამაჩემი სად არის? მან უპასუხა: ცეცხლში. როდესაც კაცი წამოდგა და წასვლას აპირებდა, შუამავალმა ﷺ უკან იხმო და უთხრა: უეჭველად, შენი მამაც და ჩემი მამაც ცეცხლში არიან. (მუსლიმ, იმან 88/203.) ერთხელ ალლაჰის შუამავალმა ﷺ ხუტბაზე თქვა: ეი, ხალხო! ალლაჰმა ჰაჯობა ფარძად დაგიწესათ, მაშ, შეასრულეთ ჰაჯობა! ერთმა კაცმა იკითხა: ო, ალლაჰის შუამავალო! ყოველ წელიწადს? შუამავალი ﷺ მანამდე დუმდა, ვიდრე იმ კაცმა იგივე კითხვა სამჯერ არ გაიმეორა, შემდეგ კი უპასუხა: რომ ვთქვა – ,,დიახ'', - მაშინ უთუოდ სავალდებულო გახდება, ხოლო თუ სავალდებულო გახდება, რასაკვირველია, ამას თქვენ ვერ შეძლებთ. შემდეგ მან ასე გააგრძელა: სადაც მე თქვენთვის თავისუფლება მაქვს მოცემული, იქ მეც მომეცით თავისუფლება. უეჭველად, თქვენზე ადრე მყოფები ბევრი (უსაფუძვლო) კითხვებითა და შუამავლებისგან განსხვავებულად მოქმედებით დაიღუპნენ. როდესაც მე თქვენ რამეს გიბრძანებთ, ის შეძლებისდაგვარად შეასრულეთ, ხოლო რასაც აგიკრძალავთ, ის მიატოვეთ (მუსლიმ, ჰაჯჯ 73/1337.)
**რაც აქამდე გიკითხავთ; ან რაც ალლაჰს ყურანში და მის შუამავალს სუნნეთში არ განუცხადებია, ის ცოდვად არ ჩაგეთვლებათ.
**რაც აქამდე გიკითხავთ; ან რაც ალლაჰს ყურანში და მის შუამავალს სუნნეთში არ განუცხადებია, ის ცოდვად არ ჩაგეთვლებათ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَدۡ سَأَلَهَا قَوۡمٞ مِّن قَبۡلِكُمۡ ثُمَّ أَصۡبَحُواْ بِهَا كَٰفِرِينَ
*უპირველესად, უნდა განვმარტოთ, რომ არაბულ ენაში ზმნა سَاَلَ (სე ე ლე) როგორც კითხვის დასმას, ასევე მოთხოვნასაც ნიშნავს, რომელიც ჩვენს თარგმანში ყველაზე გავრცელებული ფორმით - კითხვის დასმის სახით ვთარგმნეთ. ვინ იყო ხალხი, რომლებმაც კითხვა დასვეს ან რამე მოითხოვეს და თავიანთ კითხვაზე რომ პასუხი გაეცათ ან სათხოვარი შეუსრულდათ, ამის საფუძველზე ურწმუნოებად გადაიქცნენ? ამის შესახებ წმინდა ყურანში რამდენიმე მაგალითია მოყვანილი: 1. სალიჰ შუამავლის ხალხი, რომლებმაც სასწაულის ნიშნად აქლემი მოითხოვეს, ხოლო შემდეგ უმადურად მოიქცნენ და აქლემი დაკლეს. იხ. ა’რაფ, 7/73-80. 2. მუსა შუამავლის ხალხი, რომლებმაც თავიანთ შუამავალს მოსთხოვეს, ალლაჰი დაგვანახეო. იხ. ბაყარა 2/55. 3. ‘ისა შუამავლის ხალხი, რომლებმაც იკითხეს, შეეძლო თუ არა ღმერთს ზეციდან სუფრის ჩამოვლინება. იხ. მაიდე 5/112-15. 4. ასევე ბაყარა სურას 246-251 აიათებში მოთხრობილი ტალუთისა და ჯალუთის ამბავიც ამის მაგალითია, როდესაც ხალხმა მეფე ინატრა, რათა წინ გაძღოლოდათ და მასთან ერთად ალლაჰის გზაზე ეომათ, თუმცა მეფის მოვლინების შემდეგ თავიანთი სიტყვა არ შეასრულეს.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مَا جَعَلَ ٱللَّهُ مِنۢ بَحِيرَةٖ وَلَا سَآئِبَةٖ وَلَا وَصِيلَةٖ وَلَا حَامٖ وَلَٰكِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ يَفۡتَرُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَۖ وَأَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡقِلُونَ
არ დაუდგენია ალლაჰს არც ბაჰირა, არც საიბე, არც ვასილა და არც ჰამი,* თუმცა ისინი, ვინც არ ირწმუნეს, ცილს სწამებენ ალლაჰს და სიცრუეს თხზავენ მის შესახებ, თანაც მათი უმრავლესობა ვერც კი აზროვნებს.
*ბაჰირა, საიბე, ვასილა და ჰამი ისლამამდელ პერიოდში წარმართი არაბების მიერ კერპებისთვის ცოცხლად შეწირული შინაური ცხოველებია. ზემოთ ჩამოთვლილი შესაწირის ყველა სახეობა თავისებური თვისებებით გამოირჩეოდა, რომლებიც ხელშეუხებლად ითვლებოდა და თავიანთ ნებაზე იყვნენ საძოვარზე გაშვებული. არც მათი ხორცით, არც ნაწველით, არც ბეწვით სარგებლობდნენ და არც ტრანსპორტად გამოიყენებდნენ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِذَا قِيلَ لَهُمۡ تَعَالَوۡاْ إِلَىٰ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ وَإِلَى ٱلرَّسُولِ قَالُواْ حَسۡبُنَا مَا وَجَدۡنَا عَلَيۡهِ ءَابَآءَنَآۚ أَوَلَوۡ كَانَ ءَابَآؤُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ شَيۡـٔٗا وَلَا يَهۡتَدُونَ
და როცა უთხრეს: მოდით იმაზე, რაც ალლაჰმა ჩამოავლინაო, და (მოდით) შუამავალთანო, მათ თქვეს: ჩვენთვის ისიც საკმარისია, რაზედაც ვპოვეთ ჩვენი მამა-პაპანი... – თუნდაც მათ მამებს არაფერი გაგებოდათ და არც სწორ გზაზე მდგარიყვნენ?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ عَلَيۡكُمۡ أَنفُسَكُمۡۖ لَا يَضُرُّكُم مَّن ضَلَّ إِذَا ٱهۡتَدَيۡتُمۡۚ إِلَى ٱللَّهِ مَرۡجِعُكُمۡ جَمِيعٗا فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
ეი, თქვენ, რომელთაც ირწმუნეთ! თქვენ გაკისრიათ თქვენი თავის პასუხისმგებლობა. ვერას გავნებთ ის, ვინც გზააცდენილია, თუ თქვენ სწორ გზას დაადგებით*. ალლაჰთანაა ყველა თქვენგანის საბოლოო მისაქციელი და ის გამცნობთ იმის შესახებ, რასაც აკეთებდით.
*აბუ ბექირ ას-სიდდიყისგან გადმოგვცემენ, რომ მას უთქვამს: ეი, ხალხო! თქვენ კითხულობთ აიათს: ,,ეი, თქვენ, რომელთაც ირწმუნეთ! თქვენ გაკისრიათ თქვენი თავის პასუხისმგებლობა. ვერას გავნებთ ის, ვინც გზააცდენილია, თუ თქვენ სწორ გზას დაადგებით''. უეჭველად, მე ალლაჰის შუამავლისგან ﷺ მოვისმინე, რომ ის ამბობდა: „უეჭველად, როდესაც ხალხი ხედავენ უსამართლო მჩაგვრელს და ხელს არ უშლიან მას, ძალიან ადვილი შესაძლებელია, რომ ალლაჰმა ყველა მათგანზე განავრცოს ამის სასჯელი.“ (თირმიზი, ფითან 8/2168.)
აბუ უმეიე აშ-შა’ბანიი გადმოგვცემს: აბუ სა’ლაბა ალ-ხუშანიეს ვკითხე: ეი, აბუ სა’ლაბა! შენ როგორ განმარტავ შემდეგ აიათს: „თქვენ გაკისრიათ თქვენი თავის პასუხისმგებლობა“? მან მითხრა: ალლაჰს ვფიცავარ, შენ ზუსტად მცოდნეს კითხე ეს საკითხი. მე ამის შესახებ ალლაჰის შუამავალს ﷺ ვკითხე და მან მითხრა: „სიკეთისკენ მოუწოდეთ და უკეთურება დაგმეთ, ვიდრე იხილავთ ისეთ დროს, როდესაც ადამიანებს სიძუნწე დაიმონებს, ვნებებს აუყვებიან, ეს ქვეყანა ყველაფერს ერჩივნებათ და ყველა საკუთარი მოსაზრებით თავს მოიწონებს. ასეთ დროს შენი ვალია საკუთარი თავის მიხედვა. მოერიდე ხალხზე აყოლას. უეჭველად, წინ გაქვთ მოთმინების დღეები. მაშინ მოთმინება შიშველი ხელით ნაკვერჩხლის დაჭერას ჰგავს. იმ დროს ვინც სწორ საქციელს გამოავლენს, ის იმდენ მადლს მოიგებს, რამდენსაც იგივე საქციელით ორმოცდაათი კაცი.“ სხვა გადმომცემმა დამატებით თქვა: ვიღაცამ იკითხა: ო, ალლაჰის შუამავალო! თავიანთი დროის ორმოცდაათი კაცის ნამოქმედარი მადლის ტოლი? მან უპასუხა: „ორმოცდაათი თქვენთაგანის მადლის ტოლი.“ (აბუ დავუდ, მალაჰიმ 17/4341.)
ჯუბეირ ბინ ნუფეირი გადმოგვცემს: ერთ-ერთ მეჯლისზე ვიმყოფებოდი, სადაც ალლაჰის შუამავლის ﷺ საჰაბეები იყვნენ. მე მათ შორის ყველაზე უმცროსი ვიყავი. მათ კეთილის მოწოდებასა და ბოროტის დაგმობაზე დაიწყეს საუბარი. ამ დროს მე ვთქვი: განა ალლაჰი ასე არ ამბობს თავის წიგნში: „ეი თქვენ, რომელთაც ირწმუნეთ! თქვენ გაკისრიათ თქვენი თავის პასუხისმგებლობა, ვერას გავნებთ ის, ვინც გზააცდენილია – თუკი სწორ გზას დაადგებით“? ამაზე ყველამ ერთხმად მიპასუხეს: შენ ყურანიდან მოგყავს აიათი, რომლის შესახებ არაფერი იცი და არც მისი განმარტება გაგეგება?! ამის გამო ვინატრე, ნეტავ საერთოდ ხმა არ ამომეღო. მათ ისევ გააგრძელეს საუბარი. ბოლოს წასვლის წინ მითხრეს: შენ ჯერ ახალგაზრდა ხარ და მოგყავს აიათი, რომლის შესახებაც არაფერი იცი. ალბათ მოესწრები იმ დროს, როდესაც ნახავ სიძუნწის მონებს, ვნებებს აყოლილებს, და საკუთარი აზრით თავმომწონეებს; აი სწორედ ასეთ დროს შენი ვალია საკუთარ თავს მიხედო და მაშინ ვერას გავნებს ის, ვინც გზას ამცდარია, - თუკი სწორ გზას დაადგები. იხ. თაფსიირუ ტაბერი.
აბუ უმეიე აშ-შა’ბანიი გადმოგვცემს: აბუ სა’ლაბა ალ-ხუშანიეს ვკითხე: ეი, აბუ სა’ლაბა! შენ როგორ განმარტავ შემდეგ აიათს: „თქვენ გაკისრიათ თქვენი თავის პასუხისმგებლობა“? მან მითხრა: ალლაჰს ვფიცავარ, შენ ზუსტად მცოდნეს კითხე ეს საკითხი. მე ამის შესახებ ალლაჰის შუამავალს ﷺ ვკითხე და მან მითხრა: „სიკეთისკენ მოუწოდეთ და უკეთურება დაგმეთ, ვიდრე იხილავთ ისეთ დროს, როდესაც ადამიანებს სიძუნწე დაიმონებს, ვნებებს აუყვებიან, ეს ქვეყანა ყველაფერს ერჩივნებათ და ყველა საკუთარი მოსაზრებით თავს მოიწონებს. ასეთ დროს შენი ვალია საკუთარი თავის მიხედვა. მოერიდე ხალხზე აყოლას. უეჭველად, წინ გაქვთ მოთმინების დღეები. მაშინ მოთმინება შიშველი ხელით ნაკვერჩხლის დაჭერას ჰგავს. იმ დროს ვინც სწორ საქციელს გამოავლენს, ის იმდენ მადლს მოიგებს, რამდენსაც იგივე საქციელით ორმოცდაათი კაცი.“ სხვა გადმომცემმა დამატებით თქვა: ვიღაცამ იკითხა: ო, ალლაჰის შუამავალო! თავიანთი დროის ორმოცდაათი კაცის ნამოქმედარი მადლის ტოლი? მან უპასუხა: „ორმოცდაათი თქვენთაგანის მადლის ტოლი.“ (აბუ დავუდ, მალაჰიმ 17/4341.)
ჯუბეირ ბინ ნუფეირი გადმოგვცემს: ერთ-ერთ მეჯლისზე ვიმყოფებოდი, სადაც ალლაჰის შუამავლის ﷺ საჰაბეები იყვნენ. მე მათ შორის ყველაზე უმცროსი ვიყავი. მათ კეთილის მოწოდებასა და ბოროტის დაგმობაზე დაიწყეს საუბარი. ამ დროს მე ვთქვი: განა ალლაჰი ასე არ ამბობს თავის წიგნში: „ეი თქვენ, რომელთაც ირწმუნეთ! თქვენ გაკისრიათ თქვენი თავის პასუხისმგებლობა, ვერას გავნებთ ის, ვინც გზააცდენილია – თუკი სწორ გზას დაადგებით“? ამაზე ყველამ ერთხმად მიპასუხეს: შენ ყურანიდან მოგყავს აიათი, რომლის შესახებ არაფერი იცი და არც მისი განმარტება გაგეგება?! ამის გამო ვინატრე, ნეტავ საერთოდ ხმა არ ამომეღო. მათ ისევ გააგრძელეს საუბარი. ბოლოს წასვლის წინ მითხრეს: შენ ჯერ ახალგაზრდა ხარ და მოგყავს აიათი, რომლის შესახებაც არაფერი იცი. ალბათ მოესწრები იმ დროს, როდესაც ნახავ სიძუნწის მონებს, ვნებებს აყოლილებს, და საკუთარი აზრით თავმომწონეებს; აი სწორედ ასეთ დროს შენი ვალია საკუთარ თავს მიხედო და მაშინ ვერას გავნებს ის, ვინც გზას ამცდარია, - თუკი სწორ გზას დაადგები. იხ. თაფსიირუ ტაბერი.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ شَهَٰدَةُ بَيۡنِكُمۡ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ ٱلۡمَوۡتُ حِينَ ٱلۡوَصِيَّةِ ٱثۡنَانِ ذَوَا عَدۡلٖ مِّنكُمۡ أَوۡ ءَاخَرَانِ مِنۡ غَيۡرِكُمۡ إِنۡ أَنتُمۡ ضَرَبۡتُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَأَصَٰبَتۡكُم مُّصِيبَةُ ٱلۡمَوۡتِۚ تَحۡبِسُونَهُمَا مِنۢ بَعۡدِ ٱلصَّلَوٰةِ فَيُقۡسِمَانِ بِٱللَّهِ إِنِ ٱرۡتَبۡتُمۡ لَا نَشۡتَرِي بِهِۦ ثَمَنٗا وَلَوۡ كَانَ ذَا قُرۡبَىٰ وَلَا نَكۡتُمُ شَهَٰدَةَ ٱللَّهِ إِنَّآ إِذٗا لَّمِنَ ٱلۡأٓثِمِينَ
ეი, თქვენ, რომელთაც ირწმუნეთ! როცა სიკვდილი გეახლებათ, ანდერძის მოწმე იყოს ორი სამართლიანი თქვენ შორის ან ორი არათქვენგანთაგანი, თუკი მგზავრად იმყოფებით და სიკვდილის უბედურება დაგატყდათ. თუ ეჭვი შეგეპარათ მათში, - ლოცვის შემდეგ შეაყოვნეთ ორივე მათგანი და ღმერთზე დაიფიცონ: ,,თუ რამის საფასურად გავყიდით მას, თუნდაც ნათესავთა სასარგებლოდ, და დავმალავთ ალლაჰის წინაშე დადებულ მოწმობას, მაშინ ჩვენ ცოდვილთაგან ვიყოთო''.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَإِنۡ عُثِرَ عَلَىٰٓ أَنَّهُمَا ٱسۡتَحَقَّآ إِثۡمٗا فَـَٔاخَرَانِ يَقُومَانِ مَقَامَهُمَا مِنَ ٱلَّذِينَ ٱسۡتَحَقَّ عَلَيۡهِمُ ٱلۡأَوۡلَيَٰنِ فَيُقۡسِمَانِ بِٱللَّهِ لَشَهَٰدَتُنَآ أَحَقُّ مِن شَهَٰدَتِهِمَا وَمَا ٱعۡتَدَيۡنَآ إِنَّآ إِذٗا لَّمِنَ ٱلظَّٰلِمِينَ
ხოლო თუკი გამოაშკარავდა რომ ამ ორმა (ცრუმოწმობით) ცოდვა დაიმსახურეს, მაშინ სხვა ორნი დაიკავებენ მათ ადგილს, იმათგან, რომლებიც (მოანდერძესთან) სიახლოვის უპირატესობას ფლობენ და ალლაჰზე დაიფიცებენ, რომ ჩვენი მოწმობა უფრო სანდოა მათ მოწმობაზე და არ გავთელავთ მას, წინააღმდეგ შემთხვევაში ჩვენ ვიქნებით უსამართლოთაგანიო.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ذَٰلِكَ أَدۡنَىٰٓ أَن يَأۡتُواْ بِٱلشَّهَٰدَةِ عَلَىٰ وَجۡهِهَآ أَوۡ يَخَافُوٓاْ أَن تُرَدَّ أَيۡمَٰنُۢ بَعۡدَ أَيۡمَٰنِهِمۡۗ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱسۡمَعُواْۗ وَٱللَّهُ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡفَٰسِقِينَ
ეს უმჯობესია, რათა წესისამებრ აღსრულდეს მოწმობა ან ეშინოდეთ, რომ უარყოფილი იქნება მათი ფიცი, მას შემდეგ, რაც დაიფიცეს. მაშ, რიდი გქონდეთ ალლაჰისა და შეისმინეთ. ჭეშმარიტად, უღირს ხალხს არ დააკვალიანებს ალლაჰი ჭეშმარიტ გზაზე.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ يَوۡمَ يَجۡمَعُ ٱللَّهُ ٱلرُّسُلَ فَيَقُولُ مَاذَآ أُجِبۡتُمۡۖ قَالُواْ لَا عِلۡمَ لَنَآۖ إِنَّكَ أَنتَ عَلَّٰمُ ٱلۡغُيُوبِ
ერთ დღესაც ალლაჰი შეკრებს შუამავლებს და კითხვაზე - ,,რა პასუხი მიიღეთ?'' - ეტყვიან: ჩვენ არანაირ ცოდნას არ ვფლობთ, ჭეშმარიტად, შენ ხარ უხილავთა უნაკლოდ მცოდნე!*
*განკითხვის დღეს ალლაჰი შუამავლებს ჰკითხავს, თუ რა პასუხი მიიღეს თავიანთი უმმეთებისგან, როდესაც ისინი ერთღმერთიანობისკენ მოიპატიჟეს. მათი ამგვარი პასუხი რამდენიმე მიზეზით აიხსნება: 1. შუამავალთა მოკრძალება, ყოვლის მცოდნე ალლაჰის წინაშე; 2. მათ თავიანთი უმმეთის მხოლოდ მცირედს მოესწრნენ, უფრო დიდი ნაწილი მათი გარდაცვალების შემდეგ ცხოვრობდა; 3. ისინი მორწმუნეებს მხოლოდ გარეგნული საქციელით ცნობდნენ, ხოლო მათ გულებში არსებული - უხილავი იყო მათთვის, რადგან ეს ალლაჰის გარდა არავინ იცის.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِذۡ قَالَ ٱللَّهُ يَٰعِيسَى ٱبۡنَ مَرۡيَمَ ٱذۡكُرۡ نِعۡمَتِي عَلَيۡكَ وَعَلَىٰ وَٰلِدَتِكَ إِذۡ أَيَّدتُّكَ بِرُوحِ ٱلۡقُدُسِ تُكَلِّمُ ٱلنَّاسَ فِي ٱلۡمَهۡدِ وَكَهۡلٗاۖ وَإِذۡ عَلَّمۡتُكَ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحِكۡمَةَ وَٱلتَّوۡرَىٰةَ وَٱلۡإِنجِيلَۖ وَإِذۡ تَخۡلُقُ مِنَ ٱلطِّينِ كَهَيۡـَٔةِ ٱلطَّيۡرِ بِإِذۡنِي فَتَنفُخُ فِيهَا فَتَكُونُ طَيۡرَۢا بِإِذۡنِيۖ وَتُبۡرِئُ ٱلۡأَكۡمَهَ وَٱلۡأَبۡرَصَ بِإِذۡنِيۖ وَإِذۡ تُخۡرِجُ ٱلۡمَوۡتَىٰ بِإِذۡنِيۖ وَإِذۡ كَفَفۡتُ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ عَنكَ إِذۡ جِئۡتَهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِ فَقَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِنۡهُمۡ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا سِحۡرٞ مُّبِينٞ
როცა ალლაჰი იტყვის: ეი, ‘ისა, ძეო მერიემისა! გაიხსენე ჩემი წყალობა შენდამი და შენი დედის მიმართ, - როცა განგამტკიცე წმინდა სულით (ჯიბრილ ანგელოზით) და ელაპარაკე ხალხს აკვანშიც* და ზრდასრულ ასაკშიც;** როცა გასწავლე წიგნი*** და სიბრძნე,**** თევრათი და ინჯილი; როცა ჩემი ნებით თიხისგან ჩიტის ფორმას ძერწავდი, შემდეგ მასში სულს ბერავდი და ჩემივე ნებით ჩიტად იქცეოდა; ჩემი ნებითვე თანდაყოლილ ბრმებსა და კეთროვნებს კურნავდი; როცა მკვდრები ამოგყავდა (ცოცხლად, სამარიდან); როცა ისრაელის მოდგმა განგარიდე მაშინ, ცხადი მტკიცებულებებით რომ მიხვედი მათთან და ურწმუნოებმა თქვეს (მათგან): უეჭველად, ეს მხოლოდ აშკარა ჯადოა.
*ახალშობილმა ‘ისამ (عليه السلام) სასწაულებრივად ამოიდგა ენა და მარიამის უმწიკვლოება იღაღადა, ასევე, მან განაცხადა, რომ ის იყო ალლაჰის მსახური; რომ ალლაჰი მას წიგნს უბოძებდა და მაცნედ აღამაღლებდა.
**ორიგინალი – „ქაჰლ“ (كهل): ეს სიტყვა ზრდისა და განვითარების დასასრულს მიღწეულ, ძალღონით სავსე ასაკობრივ პერიოდს გამოხატავს. არაბები ამ სიტყვით იმ ადამიანის ასაკობრივ მდგომარეობას აღნიშნავენ, ვინც 30-დან 40 წლამდე ასაკში იმყოფება. ზოგიერთი სწავლულის შეფასებით, „ქაჰლ“-ი 40-დან 50 წლამდე ასაკს გულისხმობს. აიათი გვამცნობს, რომ „ის ხალხს დაელაპარაკება როგორც აკვანში, ასევე ზრდასრულ ასაკშიც.“ სწავლულები რამდენიმე სავარაუდო განმარტბას გვთავაზობენ იმასთან დაკავშირებით, თუ რას შეიძლება მიგვანიშნებდეს ეს სიტყვები: 1. ღმერთმა ამით ‘ისას (عليه السلام) დედას, ანუ მარიამს ახარა, რომ მისი შვილი შუახნის ასაკამდე იცოცხლებდა; 2. ესაა მისი სამომავლო შუამავლობის წინასწარმეტყველება; 3. ეს აიათი გვესაუბრება სასწაულზე, მაგალითად, ჩვილის საუბარი ნამდვილად დიდი სასწაულია, ხოლო შუახნის ასაკში მყოფი ადამიანის საუბარი - ჩვეულებრივი მოვლენა, რომ არა – მისი ზეციდან დაშვება და ხალხის კვლავ ჭეშმარიტებისკენ მოწოდება. ‘ისა შუამავალი დაახლოებით 30 – 33 წლის ასაკში ამაღლდა, ხოლო ქაჰლის პერიოდი ამის შემდეგ იწყება.
***წერა-კითხვა.
****ცოდნის შემეცნების უნარი.
**ორიგინალი – „ქაჰლ“ (كهل): ეს სიტყვა ზრდისა და განვითარების დასასრულს მიღწეულ, ძალღონით სავსე ასაკობრივ პერიოდს გამოხატავს. არაბები ამ სიტყვით იმ ადამიანის ასაკობრივ მდგომარეობას აღნიშნავენ, ვინც 30-დან 40 წლამდე ასაკში იმყოფება. ზოგიერთი სწავლულის შეფასებით, „ქაჰლ“-ი 40-დან 50 წლამდე ასაკს გულისხმობს. აიათი გვამცნობს, რომ „ის ხალხს დაელაპარაკება როგორც აკვანში, ასევე ზრდასრულ ასაკშიც.“ სწავლულები რამდენიმე სავარაუდო განმარტბას გვთავაზობენ იმასთან დაკავშირებით, თუ რას შეიძლება მიგვანიშნებდეს ეს სიტყვები: 1. ღმერთმა ამით ‘ისას (عليه السلام) დედას, ანუ მარიამს ახარა, რომ მისი შვილი შუახნის ასაკამდე იცოცხლებდა; 2. ესაა მისი სამომავლო შუამავლობის წინასწარმეტყველება; 3. ეს აიათი გვესაუბრება სასწაულზე, მაგალითად, ჩვილის საუბარი ნამდვილად დიდი სასწაულია, ხოლო შუახნის ასაკში მყოფი ადამიანის საუბარი - ჩვეულებრივი მოვლენა, რომ არა – მისი ზეციდან დაშვება და ხალხის კვლავ ჭეშმარიტებისკენ მოწოდება. ‘ისა შუამავალი დაახლოებით 30 – 33 წლის ასაკში ამაღლდა, ხოლო ქაჰლის პერიოდი ამის შემდეგ იწყება.
***წერა-კითხვა.
****ცოდნის შემეცნების უნარი.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِذۡ قَالَ ٱلۡحَوَارِيُّونَ يَٰعِيسَى ٱبۡنَ مَرۡيَمَ هَلۡ يَسۡتَطِيعُ رَبُّكَ أَن يُنَزِّلَ عَلَيۡنَا مَآئِدَةٗ مِّنَ ٱلسَّمَآءِۖ قَالَ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
აკი თქვეს მოწაფეებმა: ო, ‘ისა, ძეო მარიამისა! ჩვენთვის შენს ღმერთს ზეციდან სუფრის ჩამოვლინება შეუძლია? მან მიუგო: რიდი გქონდეთ ალლაჰისა, თუკი თქვენ ხართ მორწმუნენი.*
*იბნი აბბასი გადმოგვცემს: ‘ისა შუამავალმა ისრაელის შვილებს უთხრა: ალლაჰისთვის ოცდაათ დღეს თუ იმარხებთ და შემდეგ შეევედრებით, ალლაჰი ყველაფერს მოგცემთ, რასაც სთხოვთ. უეჭველად, მუშის ჯამაგირი მას ეკუთვნის, ვინც დაასაქმა იგი. ისრაელის შვილები ასეც მოიქცნენ და შემდეგ უთხრეს: ო, სიკეთის მასწავლებელო! უეჭველად, მუშის ჯამაგირი მას ეკუთვნის, ვინც დაასაქმა იგი. ოცდაათი დღე მარხვა გვიბრძანე და ჩვენც შევასრულეთ. ვინმესთან ოცდაათი დღე რომ გვემუშავა, აუცილებლად დაგვაპურებდა, როგორც კი მოვრჩებოდით. შენს ღმერთს ზეციდან ჩვენზე სუფრის ჩამოვლინება შეუძლია? ‘ისამ მიუგო: რიდი გქონდეთ ალლაჰისა, თუკი თქვენ ხართ მორწმუნენი. მათ უთხრეს: გვინდა რომ მივირთვათ მისგან, გულები დავიმშვიდოთ, ვიცოდეთ რომ ნამდვილად სიმართლეს გვეუბნები და ვიყოთ ამის მოწმენი. ამ დიალოგის შემდეგ ზეციდან მოფრინდნენ ანგელოზები და მოიტანეს სუფრა. სუფრაზე შვიდი თევზი და შვიდი პური ელაგა. ‘ამმარ ბინ იასირისგან გადმოცემის თანახმად კი აღნიშნულ სუფრაზე სამოთხის ხილიც ელაგა. იხ. თაფსირუ ტაბერი.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ عِيسَى ٱبۡنُ مَرۡيَمَ ٱللَّهُمَّ رَبَّنَآ أَنزِلۡ عَلَيۡنَا مَآئِدَةٗ مِّنَ ٱلسَّمَآءِ تَكُونُ لَنَا عِيدٗا لِّأَوَّلِنَا وَءَاخِرِنَا وَءَايَةٗ مِّنكَۖ وَٱرۡزُقۡنَا وَأَنتَ خَيۡرُ ٱلرَّٰزِقِينَ
მარიამის ძე ‘ისამ თქვა: ო, ალლაჰ, ღმერთო ჩვენო! ზეციდან სუფრა ჩამოგვივლინე, რომელიც იქნება დღესასწაული ჩვენთვის, როგორც პირველთა, ისე უკანასკნელთათვის, და სასწაული შენგან, მაშ, მოგვმადლე საზრდო, რამეთუ შენ ხარ საუკეთესო მსაზრდოებელი!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ ٱللَّهُ إِنِّي مُنَزِّلُهَا عَلَيۡكُمۡۖ فَمَن يَكۡفُرۡ بَعۡدُ مِنكُمۡ فَإِنِّيٓ أُعَذِّبُهُۥ عَذَابٗا لَّآ أُعَذِّبُهُۥٓ أَحَدٗا مِّنَ ٱلۡعَٰلَمِينَ
ალლაჰმა უპასუხა: ჭეშმარიტად, მე ჩამოგივლენთ მას, მაგრამ ვინც ამის შემდეგაც არ ირწმუნებს, მას უთუოდ ისეთი სასჯელით დავსჯი, რომლის მსგავსითაც არავინ დამისჯია სამყაროში.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِذۡ قَالَ ٱللَّهُ يَٰعِيسَى ٱبۡنَ مَرۡيَمَ ءَأَنتَ قُلۡتَ لِلنَّاسِ ٱتَّخِذُونِي وَأُمِّيَ إِلَٰهَيۡنِ مِن دُونِ ٱللَّهِۖ قَالَ سُبۡحَٰنَكَ مَا يَكُونُ لِيٓ أَنۡ أَقُولَ مَا لَيۡسَ لِي بِحَقٍّۚ إِن كُنتُ قُلۡتُهُۥ فَقَدۡ عَلِمۡتَهُۥۚ تَعۡلَمُ مَا فِي نَفۡسِي وَلَآ أَعۡلَمُ مَا فِي نَفۡسِكَۚ إِنَّكَ أَنتَ عَلَّٰمُ ٱلۡغُيُوبِ
როცა ეტყვის ალლაჰი: ეი, ‘ისა, ძეო მერიემისა! შენ უთხარი ხალხს, რომ მე და დედაჩემი ალლაჰის გარდა კიდევ ორ ღვთაებად აგვირჩიეთო? მიუგო: შენ ყოვლად უნაკლო ხარ! არ შემეფერებოდა იმის თქმა, რისი უფლებაც არ მაქვს. ეგ რომც მეთქვა, უთუოდ გეცოდინებოდა. შენ უწყი, რაცაა ჩემში, ხოლო მე არ ვიცი, რაცაა შენში. ჭეშმარიტად, შენა ხარ უხილავთა უნაკლოდ მცოდნე!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مَا قُلۡتُ لَهُمۡ إِلَّا مَآ أَمَرۡتَنِي بِهِۦٓ أَنِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ رَبِّي وَرَبَّكُمۡۚ وَكُنتُ عَلَيۡهِمۡ شَهِيدٗا مَّا دُمۡتُ فِيهِمۡۖ فَلَمَّا تَوَفَّيۡتَنِي كُنتَ أَنتَ ٱلرَّقِيبَ عَلَيۡهِمۡۚ وَأَنتَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ شَهِيدٌ
არაფერი მითქვამს მათთვის, გარდა იმისა, რაც მიბრძანე, რომ თაყვანი ეცით ალლაჰსა, ჩემს ღმერთსა და თქვენს ღმერთსო. მათი მოწმე ვიყავი, ვიდრე მათ შორის ვიყავი. ხოლო როცა მიმიბარე, შენ იყავი მათი მეთვალყურე. და შენ ხარ მოწმე ყოველივესი.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِن تُعَذِّبۡهُمۡ فَإِنَّهُمۡ عِبَادُكَۖ وَإِن تَغۡفِرۡ لَهُمۡ فَإِنَّكَ أَنتَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
თუკი მათ დასჯი, უეჭველად, შენი მსახურნი არიან; ხოლო თუ მიუტევებ,* ჭეშმარიტად, შენ ხარ ძლევამოსილი, ბრძენი.**
*ტაბერი ამ აიათის განმარტებისას წერს: თუკი მათ, – ვინც ასე მოიქცნენ, – ამ რწმენით მოაკვდინებ და დასჯი, „უეჭველად, შენი მსახურნი არიან“ და შენზე იქნებიან დამორჩილებულნი, იძულებულნი იქნებიან ჩაჰბარდენენ შენს გადაწყვეტილებას და ვერც თავის დაცვას შეძლებენ; ხოლო თუ სიკვდილამდე სწორ გზაზე დაადგენ, მონანიებას უწყალობებ და მიუტევებ, „ჭეშმარიტად, შენ ხარ ძლევამოსილი, ბრძენი.“ რამეთუ შენ ყოვლის შემძლე ხარ, დასჯი მას, ვისაც ინებებ, წინააღმდეგობას ვერავინ გაგიწევს; ასევე, შენ ხარ ბრძენი და უწყი, თუ ვინ იმსახურებს სწორ გზაზე დგომასა და მიტევებას. იხ. თაფსიირუ ტაბერი.
**აბუ ზერრი გადმოგვცემს: ერთხელ გავიგონე ალლაჰის შუამავალი ﷺ ნამაზზე დილამდე ერთიდაიგივე აიათს კითხულობდა, ამავე აიათით ასრულებდა რუქუ’საც და სეჯდესაც. ეს აიათი იყო: „თუკი მათ დასჯი, უეჭველად, შენი მსახურნი არიან; ხოლო თუ მიუტევებ, ჭეშმარიტად, შენა ხარ ძლევამოსილი, ბრძენი.“ მას ვუთხარი: ო, ალლაჰის შუამავალო! შენ დილამდე ამ აიათს იმეორებდი. მან მითხრა: ღმერთს ჩემი უმმეთისთვის შეფაათი შევევედრე და მომეცა იგი. ის მხოლოდ მათ შეხვდებათ, ვისაც ალლაჰისთვის არაფერი თანაუზიარებიათ. (აჰმედ, ალ-მუსნედ, ჰ.ნ. 21328.)
**აბუ ზერრი გადმოგვცემს: ერთხელ გავიგონე ალლაჰის შუამავალი ﷺ ნამაზზე დილამდე ერთიდაიგივე აიათს კითხულობდა, ამავე აიათით ასრულებდა რუქუ’საც და სეჯდესაც. ეს აიათი იყო: „თუკი მათ დასჯი, უეჭველად, შენი მსახურნი არიან; ხოლო თუ მიუტევებ, ჭეშმარიტად, შენა ხარ ძლევამოსილი, ბრძენი.“ მას ვუთხარი: ო, ალლაჰის შუამავალო! შენ დილამდე ამ აიათს იმეორებდი. მან მითხრა: ღმერთს ჩემი უმმეთისთვის შეფაათი შევევედრე და მომეცა იგი. ის მხოლოდ მათ შეხვდებათ, ვისაც ალლაჰისთვის არაფერი თანაუზიარებიათ. (აჰმედ, ალ-მუსნედ, ჰ.ნ. 21328.)
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ ٱللَّهُ هَٰذَا يَوۡمُ يَنفَعُ ٱلصَّٰدِقِينَ صِدۡقُهُمۡۚ لَهُمۡ جَنَّٰتٞ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدٗاۖ رَّضِيَ ٱللَّهُ عَنۡهُمۡ وَرَضُواْ عَنۡهُۚ ذَٰلِكَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ
ალლაჰი ბრძანებს: ესაა დღე, როცა მართალნი სარგებელს ჰპოვებენ თავიანთი სიმართლისას: მათთვისაა სამოთხეები, რომელთა ქვეშაც მდინარეები მიედინება; იქ იქნებიან მარადჟამს. კმაყოფილია მათგან ალლაჰი და თვითონაც კმაყოფილი არიან მისით. აი, ესაა მიღწევა – უდიდესი (დიდი გამარჯვება).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لِلَّهِ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا فِيهِنَّۚ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرُۢ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - وەرگێڕاوی جۆرجی - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان
وەرگێڕاوی ماناکانی قورئانی پیرۆز بۆ زمانی جۆرجی، بەسەرپەرشتیاری: ناوەندی ڕواد بۆ وەرگێڕان - کارکردن لەسەری بەردەوامە.