თქვეს: გვინდა, რომ მივირთვათ მისგან, გულები დავიმშვიდოთ, ვიცოდეთ, რომ ნამდვილად სიმართლეს გვეუბნები და ვიყოთ ამის მოწმენი.
[1]იბნი აბბასი გადმოგვცემს: ‘ისა შუამავალმა ისრაელის შვილებს უთხრა: ალლაჰისთვის ოცდაათ დღეს თუ იმარხებთ და შემდეგ შეევედრებით, ალლაჰი ყველაფერს მოგცემთ, რასაც სთხოვთ. უეჭველად, მუშის ჯამაგირი მას ეკუთვნის, ვინც დაასაქმა იგი. ისრაელის შვილები ასეც მოიქცნენ და შემდეგ უთხრეს: ო, სიკეთის მასწავლებელო! უეჭველად, მუშის ჯამაგირი მას ეკუთვნის, ვინც დაასაქმა იგი. ოცდაათი დღე მარხვა გვიბრძანე და ჩვენც შევასრულეთ. ვინმესთან ოცდაათი დღე რომ გვემუშავა, აუცილებლად დაგვაპურებდა, როგორც კი მოვრჩებოდით. შენს ღმერთს ზეციდან ჩვენზე სუფრის ჩამოვლინება შეუძლია? ‘ისამ მიუგო: რიდი გქონდეთ ალლაჰისა, თუკი თქვენ ხართ მორწმუნენი. მათ უთხრეს: გვინდა რომ მივირთვათ მისგან, გულები დავიმშვიდოთ, ვიცოდეთ რომ ნამდვილად სიმართლეს გვეუბნები და ვიყოთ ამის მოწმენი. ამ დიალოგის შემდეგ ზეციდან მოფრინდნენ ანგელოზები და მოიტანეს სუფრა. სუფრაზე შვიდი თევზი და შვიდი პური ელაგა. ‘ამმარ ბინ იასირისგან გადმოცემის თანახმად კი აღნიშნულ სუფრაზე სამოთხის ხილიც ელაგა. იხ. თაფსირუ ტაბერი.
მარიამის ძე ‘ისამ თქვა: ო, ალლაჰ, ღმერთო ჩვენო! ზეციდან სუფრა ჩამოგვივლინე, რომელიც იქნება დღესასწაული ჩვენთვის, როგორც პირველთა, ისე უკანასკნელთათვის, და სასწაული შენგან, მაშ, მოგვმადლე საზრდო, რამეთუ შენ ხარ საუკეთესო მსაზრდოებელი!
ალლაჰმა უპასუხა: ჭეშმარიტად, მე ჩამოგივლენთ მას, მაგრამ ვინც ამის შემდეგაც არ ირწმუნებს, მას უთუოდ ისეთი სასჯელით დავსჯი, რომლის მსგავსითაც არავინ დამისჯია სამყაროში.
როცა ეტყვის ალლაჰი: ეი, ‘ისა, ძეო მერიემისა! შენ უთხარი ხალხს, რომ მე და დედაჩემი ალლაჰის გარდა კიდევ ორ ღვთაებად აგვირჩიეთო? მიუგო: შენ ყოვლად უნაკლო ხარ! არ შემეფერებოდა იმის თქმა, რისი უფლებაც არ მაქვს. ეგ რომც მეთქვა, უთუოდ გეცოდინებოდა. შენ უწყი, რაცაა ჩემში, ხოლო მე არ ვიცი, რაცაა შენში. ჭეშმარიტად, შენა ხარ უხილავთა უნაკლოდ მცოდნე!
არაფერი მითქვამს მათთვის, გარდა იმისა, რაც მიბრძანე, რომ თაყვანი ეცით ალლაჰსა, ჩემს ღმერთსა და თქვენს ღმერთსო. მათი მოწმე ვიყავი, ვიდრე მათ შორის ვიყავი. ხოლო როცა მიმიბარე, შენ იყავი მათი მეთვალყურე. და შენ ხარ მოწმე ყოველივესი.
ალლაჰი ბრძანებს: ესაა დღე, როცა მართალნი სარგებელს ჰპოვებენ თავიანთი სიმართლისას: მათთვისაა სამოთხეები, რომელთა ქვეშაც მდინარეები მიედინება; იქ იქნებიან მარადჟამს. კმაყოფილია მათგან ალლაჰი და თვითონაც კმაყოფილი არიან მისით. აი, ესაა მიღწევა – უდიდესი (დიდი გამარჯვება).
[1]ტაბერი ამ აიათის განმარტებისას წერს: თუკი მათ, – ვინც ასე მოიქცნენ, – ამ რწმენით მოაკვდინებ და დასჯი, „უეჭველად, შენი მსახურნი არიან“ და შენზე იქნებიან დამორჩილებულნი, იძულებულნი იქნებიან ჩაჰბარდენენ შენს გადაწყვეტილებას და ვერც თავის დაცვას შეძლებენ; ხოლო თუ სიკვდილამდე სწორ გზაზე დაადგენ, მონანიებას უწყალობებ და მიუტევებ, „ჭეშმარიტად, შენ ხარ ძლევამოსილი, ბრძენი.“ რამეთუ შენ ყოვლის შემძლე ხარ, დასჯი მას, ვისაც ინებებ, წინააღმდეგობას ვერავინ გაგიწევს; ასევე, შენ ხარ ბრძენი და უწყი, თუ ვინ იმსახურებს სწორ გზაზე დგომასა და მიტევებას. იხ. თაფსიირუ ტაბერი.[2]აბუ ზერრი გადმოგვცემს: ერთხელ გავიგონე ალლაჰის შუამავალი ﷺ ნამაზზე დილამდე ერთიდაიგივე აიათს კითხულობდა, ამავე აიათით ასრულებდა რუქუ’საც და სეჯდესაც. ეს აიათი იყო: „თუკი მათ დასჯი, უეჭველად, შენი მსახურნი არიან; ხოლო თუ მიუტევებ, ჭეშმარიტად, შენა ხარ ძლევამოსილი, ბრძენი.“ მას ვუთხარი: ო, ალლაჰის შუამავალო! შენ დილამდე ამ აიათს იმეორებდი. მან მითხრა: ღმერთს ჩემი უმმეთისთვის შეფაათი შევევედრე და მომეცა იგი. ის მხოლოდ მათ შეხვდებათ, ვისაც ალლაჰისთვის არაფერი თანაუზიარებიათ. (აჰმედ, ალ-მუსნედ, ჰ.ნ. 21328.)
იგია ალლაჰი ცათა შინა და ქვეყანაზე[1], იცის თქვენი ფარულიც და ცხადიც, ასევე იცის, რასაც თქვენ მოიხვეჭთ.
[1]ჰასან ალ-ბასრის, ყათადესა და დაჰჰაქის განმარტებით, პირველი აჯალი არის დაბადებიდან სიკვდილამდელი, ხოლო მეორე აჯალი - სიკვდილიდან აღდგომამდე დროის მონაკვეთი. მათი ეს განმარტება იბნი აბბასი შემდეგ სიტყვებს ეყრდნობა: ყველა ადამიანს აქვს ორი აჯალი: აჯალი დაბადებიდან სიკვდილამდე და აჯალი სიკვდილიდან აღდგომამდე. თუკი ის იქნება კეთილი, ღვთისმოშიში და ნათესაური ურთიერთობების გამგრძელებელი, მას აღდგომის აჯალიდან ამქვეყნიური სიცოცხლის აჯალზე დაემატება; ხოლო თუკი ცოდვილი და ნათესაური ურთიერთობების გამწყვეტი იქნება, მაშინ ამქვეყნიური სიცოცხლის აჯალიდან აღდგომის აჯალზე დაემატება. მუჯაჰიდისა და სა’იიდ ბინ ჯუბეირის განმარტების თანახმად, პირველი აჯალი არის ამქვეყნიური ცხოვრებისთვის განსაზღვრული დრო; ხოლო მეორე აჯალი - იმქვეყნიური ცხოვრებისთვის განსაზღვრული დროა. იხ. თაფსიირუ ბაღავი.
ნუთუ ვერ ხედავენ, თუ რამდენი თაობა გაგვინადგურებია მათზე ადრე, რომლებსაც ამქვეყნად ისეთი საშუალებები ვუბოძეთ, რაც თქვენთვის არ გვიბოძებია; ზეციდან უხვი ნალექი ჩამოვუვლინეთ და მდინარეები დავადგინეთ მათ ქვემოთ მდენი, შემდეგ თავიანთი ცოდვების გამო გავანადგურეთ და მათ შემდეგ სხვა თაობა გავაჩინეთ.
თუნდაც ფურცელზე დაწერილი წიგნი ჩამოგვევლინა შენთვის და თავიანთი ხელებით შეხებულიყვნენ, მაინც იტყოდნენ ისინი, – ვინც არ ირწმუნეს, – რომ ეს მხოლოდ აშკარა ჯადოაო.[1]
მათ თქვეს: ნუთუ ანგელოზი არ უნდა ჩამოვლენილიყო მასთან? მასთან რომ ანგელოზი ჩამოგვევლინა, მაშინ უთუოდ გადაწყდებოდა მათი საქმე და შემდეგ აღარც ედროვებოდათ[1].
[1]ქელბისა და მუყათილის განმარტების თანახმად, ეს აიათი ნადრ ბინ ალ-ჰარისის, აბდულლაჰ ბინ ბანი უმეიასა და ნავფალ ბინ ჰუდაირის შესახებ ჩამოევლინა. მათ თქვეს: ო, მუჰამმედ! მანამდე არ დაგიჯერებთ, ვიდრე ალლაჰისგან წიგნს არ მოგვიტან, რომელსაც ოთხი ანგელოზი ეხლება და დაამოწმებენ, რომ ეს წიგნი ალლლაჰისგანაა და შენ მისი შუამავალი ხარო. იხ. თაფსიირუ ბაღავი.
თუნდაც ანგელოზად დაგვედგინა იგი, უთუოდ კაცად დავადგენდით[1] და მაინც იგივე მდგომარეობაში აღმოვაჩენდით, რა მდგომარეობაშიც ახლა იმყოფებიან.[2]
[1]როდესაც ურწმუნოები ითხოვდნენ სასწაულს და მისი აღსრულების მიუხედავად მაინც ჯიუტად აგრძელებდნენ ურწმუნოებას, მათ ყოველთვის გამანადგურებელი სასჯელი ეწეოდათ. ამ აიათშიც ალლაჰი სწორედ ამაზე ამახვილებს ყურადღებას, რომ მუჰამმედ შუამავალთან ﷺ მათთვის ხილული ანგელოზებიც რომ ჩამოგვევლინა, ისინი მაინც არ ირწმუნებდნენ, ამიტომ მათი განადგურების საქმე მაშინვე გადაწყდებოდა, არც მონანიების და არც თავის მართლების დრო აღარ მიეცემოდათო.
უეჭველად, შენზე ადრეც აიგდეს მასხრად შუამავლები, შემდეგ ვინც მათ დასცინოდნენ, – იმითვე იქმნენ შეპყრობილი, რისთვისაც დასცინოდნენ.[1]
[1]მათთვის ანგელოზიც რომ წარგვეგზავნა, მასაც ადამიანის ფორმით წარვგზავნიდით, რადგანაც ადამიანებს არ შეუძლიათ ანგელოზების ხილვა თავიანთი ნამდვილი ფორმით.[2]როგორც ახლა ამბობენ, როგორ გავიგოთ, შენ მართლაც ალლაჰის შუამავალი ხარ თუ ერთი ჩვეულებრივი ჩვენგანიო, მაშინაც იმას იტყოდნენ - როგორ გავიგოთ, შენ მართლაც ანგელოზი ხარ თუ ადამიანიო.
უთხარი: ვისია ის, რაცაა ცათა შინა და დედამიწაზე? უპასუხე: ალლაჰისაა, მან მოწყალეობა თავის ვალად სცნო. ვფიცავ, რომ ის მართლაც შეგკრებთ განკითხვის დღეს, რომელშიც ეჭვი არ არის. ხოლო რომელთაც საკუთარ სულებს ავნეს (ურწმუნოებით), ისინი მაინც არ ირწმუნებენ.
უთხარი: განა ალლაჰის გარდა სხვას ავირჩევ მფარველად – გამჩენისა ცათა და დედამიწის? და იგია დამპურებელი, ხოლო თვითონ არ საჭიროებს დაპურებას. უთხარი: ჭეშმარიტად, მე მებრძანა, რომ პირველი ვიყო, ვინც დაემორჩილა და არ იყო წარმართთაგანიო.
ის არის ძლევამოსილი, თავის მსახურებზე ყოვლად ამაღლებული და იგია ბრძენი, ყოვლისმცოდნე.
[1]იბნი აბბასი გადმოგვცემს: ერთ დღეს, შესაჯდომ პირუტყვზე ალლაჰის შუამავალის ﷺ უკან ვიჯექი და მითხრა: ეი, ახალგაზრდა! რამდენიმე სიტყვით მინდა დაგარიგო: ალლაჰი (მისი ბრძანებები და აკრძალვები) დაიცავი, რომ მანაც შენ დაგიცვას. დაიცავი ალლაჰი, რომ საითაც მიბრუნდები, იქ ჰპოვო იგი. თუ რამე სათხოვარი გექნება, ალლაჰს სთხოვე. თუკი დახმარება გჭირდება, ალლაჰს შეევედრე. იცოდე, რომ მთელი კაცობრიობა შენს სასარგებლოდ რომ გაერთიანდეს, ვერაფერს გარგებენ იმაზე მეტს, რაც ალლაჰს შენთვის დაუწერია; ასევე, მთელი კაცობრიობა რომ შენს წინააღმდეგ გაერთიანდეს, ვერაფერს გავნებენ იმაზე მეტს, რაც ალლაჰს შენთვის დაუწერია, (ბედისწერის ჩამწერი) კალმები აყრილია და ფურცლები გამშრალია. (თირმიზი, ჰ.ნ. 2516.)
უთხარი: რომელია ყველაზე დიდი მოწმობა? ასევე, უთხარი, რომ ჩემ და თქვენ შორის ალლაჰია მოწმე[1], და ეს ყურანი ზეშთამეგონა, რათა მისით გაგაფრთხილოთ თქვენ და ისინი, ვისთანაც მიაღწევს.[2] თქვენ მართლაც ამოწმებთ, რომ ალლაჰთან ერთად სხვა ღვთაებებიც არსებობს?[3] უთხარი: მე არ ვამოწმებ! უთხარი: ჭეშმარიტად, ის ერთადერთი ღმერთია და უეჭველად, მე შორს ვარ იმისგან, რასაც უთანაზიარებთ!
ვისაც წიგნი ვუბოძეთ, ისე იცნობენ მას (მუჰამმედს), როგორც იცნობენ საკუთარ შვილებს. რომელთაც თავიანთი სულები წარიწყმიდეს, ისინი არ ირწმუნებენ.
[1]ქალბი გადმოგვცემს: მექქელი წარმართები ალლაჰის შუამავალთან ﷺ მივიდნენ და უთხრეს: აბა ვინ ამოწმებს, რომ შენ ალლაჰის შუამავალი ხარ? ვერავის ვპოულობთ ისეთს, ვინც შენს შუამავლობას დაამოწმებს. ჩვენ იუდეველებსა და ქრისტიანებსაც ვკითხეთ შენზე, თუმცა მათ თავიანთ წმინდა წერილში ვერაფერი ჰპოვეს შენს შესახებ. ამის შემდეგ ალლაჰმა ჩამოავლინა: „უთხარი: რომელია ყველაზე დიდი მოწმობა?“ თუ ვერ გიპასუხეს, უპასუხე: „ჩემსა და თქვენს შორის ალლაჰია მოწმე.“ იხ. თაფსირუ ბაღავი.[2]მუჰამმედ ბინ ქა’ბ ალ-ყურაზი გადმოგვცემს: „ვისთანაც ყურანი მიაღწევს, მან თითქოს თვითონ შეხვდა მაცნეს (და მისგან მოისმინა).“ იხ. თაფსირუ ტაბერი.აბდულლაჰ ბინ ამრი გადმოგვცემს, რომ მაცნემ ﷺ თქვა: „ჩემგან (სხვებს) გადაეცით – თუნდაც ერთი აიათი. ასევე, შეგიძლიათ გადმოსცეთ ისრაელის მოდგმისგან, ეს არ არის ცოდვა; ხოლო ვინც ჩემს შესახებ შეგნებულად იცრუოს, მან (ჯოჯოხეთის) ცეცხლში თავისი ადგილსამყოფელი აირჩიოს.“ (ბუხარი, ჰ.ნ. 3461.)[3]ყურეიშელი წარმართები ალლაჰის შუამავალთან ﷺ მივიდნენ და უთხრეს: ო, მუჰამმედ! არ იცი, რომ ალლაჰთან ერთად სხვა ღვთაებებიც არსებობს? მან უპასუხა: არ არსებობს ღვთაება, გარდა ალლაჰისა! მე ამით ვარ წარმოგზავნილი და ამასვე მოვუწოდებ. ამის შემდეგ ალლაჰმა ეს აიათი ჩამოავლინა. იხ. თაფსირუ ტაბერი.
და მათგან არიან ისეთებიც, რომლებიც გისმენენ, მაგრამ მათ გულებს საბურველი გადავაფარეთ, რათა ვერ გაიგონ, ყურებშიც სიმძიმე დავუგუბეთ: თუნდაც ყველა აიათი/სასწაული იხილონ, მაინც რომ არ ირწმუნონ[1]; უფრო მეტიც, შენთან თუ მოვლენ ისინი, ვინც არ ირწმუნეს, კამათს დაგიწყებენ და იტყვიან : უეჭველად, ეს მხოლოდ წინაპართა ზღაპრებიაო.
ნეტავ გენახა, როდესაც ცეცხლის წინაშე დააყენებენ და იტყვიან: ,,ოჰ, ნეტავ უკან დავბრუნდებოდეთ და ცრუდ აღარ შევრაცხავდეთ ჩვენი ღმერთის აიათებს და ვიქნებოდეთ მორწმუნეთაგანი''.
არა! მათ უკვე გაეცხადათ იგი, რასაც მანამდე[1] მალავდნენ; რომც დააბრუნონ, ეგენი მაინც იმას დაუბრუნდებიან, რაც ეკრძალებოდათ. უეჭველად, ეგენი მატყუარები არიან.
ნეტავ გენახა, როდესაც თავიანთი ღმერთის წინაშე დააყენებენ და ეტყვის: განა ეს არ არის ჭეშმარიტება?[1] ისინი ეტყვიან: დიახ, ჩვენს ღმერთს ვფიცავთ. ისიც ეტყვის: მაშ, იგემეთ სასჯელი იმის, რასაც უარყოფდით.
[1]არსებობს ამ აიათის განმარტების ორი ვერსია: 1. ისინი გარდაცვალებამდე ამბობდნენ ასე, უარყოფდნენ იმქვეყნიურ ცხოვრებას და განკითხვას. 2. გარდაცვალების შემდეგ, ამქვეყნად დაბრუნების საშუალება რომ მიეცეთ, მაინც ასე იტყვიან, რადგანაც მატყუარები არიან და სიტყვას არ უპატრონებენ. იხ: თაფსიირუ ტაბარი.
მართლაც წაწყმედილან ისინი, რომელნიც ცრუდ თვლიდნენ ალლაჰთან შეხვედრას, ვიდრე არ მოუსწრებდათ ჟამი უეცრად და არ იტყოდნენ: „ვაი, ჩვენდა, იმ დაუდევრობის გამო, რაც იქ ჩავიდინეთ!“ – თანაც ზურგით ეზიდებიან თავიანთ ცოდვებს. რაოდენ ცუდია იგი, რაც მათ უტვირთავთ!
[1]სიკვდილის შემდეგ გაცოცხლება და განკითხვა, რასაც თქვენ უარყოფდით.
რათქმაუნდა ვიცით, რომ დიდად გამწუხრებს, რასაც ისინი (შენ შესახებ) ამბობენ. მაგრამ, ჭეშმარიტებაა, რომ (სინამდვილეში) შენ კი არ გრაცხავენ ცრუდ, არამედ ალლაჰის აიათებს უარყოფენ უსამართლონი[1]
უეჭველად, შენამდეც ცრუდ შერაცხულან შუამავალნი, მათ კი მოთმინება გამოუჩენიათ ცრუდ შერაცხვისა და შევიწროების წინაშე, ვიდრე ჩვენი შეწევნა არ მიუვიდათ. არ არსებობს შემცვლელი ალლაჰის სიტყვებისა. ჭეშმარიტად, შენ მოგივიდა ამბავი შუამავალთა.
[1]‘ალი გადმოგვცემს, რომ აბუ ჯაჰილმა უთხრა მაცნეს ﷺ: უეჭველად, ჩვენ ცრუდ არ მიგიჩნევთ, არამედ ჩვენ ცრუდ მიგვაჩნია ის, რითაც შენ მოხვედი. ამასთან დაკავშირებით უზენაესმა ალლაჰმა ეს აიათი ჩამოავლინა. (თირმიზი, თაფსიირ, ჰ.ნ. 3064.)
თუ გიმძიმს მათგან შენ მიმართ ზურგის შექცევა, მაშინ ეცადე, თუ გძალუძს, ხვრელი იპოვო მიწის სიღრმეებისკენ ან კიბე - ზეცით აღმართული, რათა მათ სასწაული მიუტანო. ალლაჰს რომ ენება, აუცილებლად შეკრებდა მათ ჭეშმარიტ გზაზე. ასე რომ, ნუ იქნები უმეცართაგანი![1]
(შენს მოწოდებას) ყურად იღებენ მხოლოდ ისინი, რომელნიც ისმენენ; ხოლო მკვდრებს ალლაჰი აღადგენს მკვდრეთით და შემდეგ მასთან იქნებიან მიბრუნებულნი.[1]
[1]ალლაჰის შუამავალი ﷺ ძალიან წუხდა და ნერვიულობდა იმის გამო, რომ ხალხს არ სჯეროდა მის მიერ ნაქადაგები სარწმუნოებისა. უზენაესმა ალლაჰმა ამ აიათით შეაგონა, რომ მისი ძალისხმევითა და ნერვიულობით ვერავინ დაადგებოდა ჭეშმარიტ გზას – თუკი არ იქნებოდა ალლაჰის ნება. ამიტომ უმჯობესი იყო მოთმინება გამოეჩინა, რათა მას არ შეეფერებოდა ამ ჭეშმარიტების არმცოდნის მსგავსად მოქცევა.
და თქვეს: განა ერთი სასწაულიც არ უნდა ჩამოვლენილიყო მასზე მისივე ღმერთისგან? უთხარი: ჭეშმარიტად, ალლაჰს ძალუძს, რომ სასწაული ჩამოავლინოს, თუმცა მათმა უმრავლესობამ არ იცის.[1]
[1]აიათში - „ყურად იღებენ მხოლოდ ისინი, რომელნიც ისმენენ“ - მორწმუნეები იგულისხმება, რომლებმაც შეისმინეს ჭეშმარიტება და მიიღეს ერთგული მორჩილებით, ხოლო მკვდრებში - ურწმუნოები იგულისხმებიან, რომელთა სმენა და ხედვა მკვდარია ჭეშმარიტების მიმართ.
არ არსებობს დედამიწაზე ისეთი ცხოველი; ან ფრინველი, რომელიც თავისი ფრთებით დაფრინავს, - რომ თქვენ მსგავსად თემებად არ იყვნენ (დაყოფილი). ჩვენ წიგნში არაფერი გამოგვრჩენია, შემდეგ თავიანთი ღმერთის წინაშე იქნენ შეკრებილნი.
[1]მათმა უმრავლესობამ არ იცის, რომ ალლაჰი ყოვლის შემძლეა და არც ის იცის, თუ რა პასუხისმგებლობები მოჰყვება სასწაულის მოხდენას: თუკი სასწაულის ხილვის მიუხედავად თავიანთ სიჯიუტეს არ მოიშლიდნენ და მაინც არ ირწმუნებდნენ, მაშინ აუცილებლად ღვთის რისხვა დაატყდებოდათ თავს.
ხოლო რომელთაც ცრუდ მიიჩნიეს ჩვეი აიათები, - ყრუნი და მუნჯნი არიან ბნელეთში.[1] ალლაჰი, ვისაც ინებებს, მას ააცდენს (სწორი) გზიდან და ვისაც ინებებს, მას დააყენებს სწორ გზაზე.
უთხარი: აბა მითხარით, თუკი ალლაჰის სასჯელი გეწიათ ან (ქვეყნიერების დაქცევის) ჟამი დაგიდგათ, მაინც სხვას დაუწყებთ ვედრებას, ნაცვლად ალლაჰისა, – თუ ხართ ნამდვილად გულწრფელნი?
[1]ყრუნი არიან - არ შეისმენენ ჭეშმარიტებას; მუნჯნი არიან - არ წარმოთქვამენ ჭეშმარიტ სიტყვას, და უმეცრების ბნელეთში იმყოფებიან.
ჭეშმარიტად, შენამდე ჩვენ სხვადასხვა ხალხთან წარვგზავეთ შუამავლები და შევიპყარით ისინი სირთულეებითა და უბედურებებით[1], – რომ იქნებ თავდამცირებით შევედრებულიყვნენ.
მაშინ ხომ მაინც უნდა შემვედრებოდნენ თავდამცირებით, – როდესაც ჩვენგან სირთულე ეწვიათ? თუმცა გულები გაუქვავდათ და სატანამ მოუკაზმა იგი, რასაც სჩადიოდნენ.
როდესაც დაივიწყეს იგი, რითაც იყვნენ შეგონებული[1], მაშინ გავუხსენით ყველაფრის კარები; და როცა გაიხარეს იმით, რაც მათ მიეცათ, – მოულოდნელად შევიპყარით და მაშინვე გახდნენ იმედგაცრუებული.
უთხარი: როგორ ფიქრობთ, ალლაჰმა რომ სმენა და მხედველობა წაგართვათ და ბეჭედი დაგასვათ გულებზე, - რომელი ღვთაება დაგიბრუნებთ მას, გარდა ალლაჰისა? შეხედე რა ნაირ-ნაირად ვმარტავთ აიათებს, შემდეგ კი მაინც პირს იბრუნებენ ეგენი.
არ წარვგზავნით ჩვენ შუამავლებს, თუ არა მახარობლებლად და გამფრთხილებლებლად, ხოლო ვინც ირწმუნა და გამოასწორა (ძველი ურწმუნოება), – მათთვის არც შიში იქნება და არც დამწუხრება.[1]
უთხარი: მე თქვენ არ გეუბნებით, რომ ჩემთანაა ალლაჰის საუნჯენი, არც უხილავის შესახებ ვიცი და არც იმას გეუბნებით, რომ მე ვარ ანგელოზი. მე მხოლოდ იმას მივყვები, რაც ზემევლინება. უთხარი: განა თანასწორია ბრმა და მხედველი?[1] ნუთუ არ დაფიქრდებით?
და მისით[1] გააფრთხილე ისინი, რომელთაც ეშინიათ, რომ შეკრება მოუწევთ თავიანთი ღმერთის წინაშე და მის გარდა არც დამხმარე ეყოლებათ და არც ქომაგი, – იქნებ რიდი ჰქონდეთ მათ.
[1]განა თანასწორია ურწმუნო, რომელიც ბრმაა ალლაჰის აიათების მიმართ და მორწმუნე, რომელიც ალლაჰის აიათებში ჭეშმარიტებას ხედავს?
და არ განდევნო ისინი, რომლებიც დილა-საღამ თავიანთ ღმერთს ევედრებიან და მისი (კმაყოფილი) სახე სურთ. მათი ანგარიშიდან შენ არაფერი დაგეკისრება და არც მათ დაეკისრებათ შენი ანგარიშიდან რამე. თუკი განდევნი მათ, მაშინ შენ იქნები უსამართლოთაგანი.[1]
ამგვარად, გამოვცადეთ ზოგიერთი მათგანი ზოგიერთით,[1] რომ ეთქვათ: ნუთუ ჩვენ შორის ალლაჰმა მხოლოდ ამათ მიჰმადლა სიკეთე? განა ალლაჰი უკეთ არ უწყის მადლიერთ?
[1]ხაბბაბი გადმოგვცემს: ერთ დღეს აყრა’ ბინ ჰააბის ათ-თამიიმიი და ‘უეინე ბინ ჰისნ ალ-ფაზარიი მოვიდნენ და ნახეს, რომ ალლაჰის შუამავალი ﷺ სუჰეიბის, ბილალის, ‘ამმარის, ხაბბაბისა და მსგავს მორწმუნეთაგან უბრალო ადამიანებს შორის ზის. როდესაც ისინი შუამავლის ﷺ ირგვლივ დაინახეს, იუკადრისეს. ბოლოს მიუახლოვდნენ, მასთან განმარტოვდნენ და უთხრეს: ჩვენ გვინდა, რომ ჩვენთვის ცალკე სხდომები მოაწყო, რომლითაც მთელი არაბები ჩვენს უპირატესობას გაეცნობა. შენთან არაბთა სხვადასხვა წარმომადგენლები მოვლენ და ჩვენ შეგვრცხვება, თუკი ამ მონებთან ერთად გვიხილეს. როდესაც ჩვენ მოვალთ, ისინი შენგან განარიდე და როცა წავალთ, მათთან ერთად მერე დაჯექი, თუკი ინებებ. შუამავალმა ﷺ (მათი გამუსლიმანების დიდი სურვილის გამო) უპასუხა: დიახ. მათ უთხრეს: ამის დამამოწმებლად რამე წერილი დაგვიწერე. შუამავალმა ﷺ ქაღალდი ითხოვა და ‘ალი დაიბარა, რათა მისთვის წერილი დაეწერა; ჩვენ ამ დროს მოშორებით ვიჯექით. ჩამოვიდა ჯიბრილ ანგელოზი და შემდეგი აიათი წაუკითხა: „და არ განდევნო ისინი, რომლებიც დილა-საღამ თავიანთ ღმერთს ევედრებიან და მისი (კმაყოფილი) სახე სურთ. მათი ანგარიშიდან შენ არაფერი დაგეკისრება და არც მათ დაეკისრებათ შენი ანგარიშიდან რამე. თუკი განდევნი მათ, მაშინ შენ იქნები უსამართლოთაგანი.“შემდეგ აყრა’ ბინ ჰააბისი და ‘უეინე ბინ ჰისნი ახსენა და ეს აიათი წაიკითხა: „ამგვარად, გამოვცადეთ ზოგიერთი მათგანი ზოგიერთით, რომ ეთქვათ: ნუთუ ალლაჰმა ამათ მიჰმადლა სიკეთე – ჩვენ შორის? განა ალლაჰი უკეთ არ უწყის მადლიერთ?“ შემდეგ წაიკითხა: „და როდესაც შენთან მოვლენ ისინი, რომელთაც სწამთ ჩვენი აიათები/სასწაულები, უთხარი: მშვიდობა თქვენდა! თქვენმა ღმერთმა საკუთარ თავს მოწყალება დაუწერა.“ამის შემდეგ ჩვენ მასთან იმდენად ახლოს ვსხდებოდით, რომ ჩვენი მუხლები მის მუხლებს ეხებოდა და ალლაჰის შუამავალი ﷺ სულ ჩვენთან ერთად იჯდა. როდესაც წასვლას დააპირებდა, ადგებოდა და ჩვენ გვტოვებდა. მერე ალლაჰმა შემდეგი აიათი ჩამოავლინა: „მოთმინებით დაჰყავი მათ გვერდით, რომლებიც დილა-საღამ თავიანთ ღმერთს ევედრებიან და მისი (კმაყოფილი) სახე სურთ. ამქვეყნიური ცხოვრების მიმზიდველობის გამო თვალი არ მოარიდო მათ. (დიდებულებთან არ დაჯდე) და არ დაჰყვე მას, ვისი გულიც უგულისყუროდ მოვაკიდეთ ჩვენს გახსენებას, (ანუ ‘უეინა ალაყრა’ის) საკუთარ სურვილებს აჰყოლია და მისი საქმე ზღვარს გადასულა.“ (ქეჰფ, 18/28.) ანუ ‘უეინა ალ-აყრა’ის საქმე დამღუპველია. შემდეგ ალლაჰმა ორი კაცისა და ამქვეყნიური ცხოვრების მაგალითად იგავი მოიყვანა (ანუ სურა ქეჰფის 32-44 აიათებში).ხაბბაბმა გააგრძელა: მას შემდეგ ჩვენ სულ მაცნესთან ﷺ ერთად ვისხედით, ხოლო როდესაც მისი წასვლის დრო მოვიდოდა, ჯერ ჩვენ წავიდოდით და მას მარტოდ ვტოვებდით, რომ თვითონაც წასულიყო. (იბნი მააჯე, ზუჰდ 7/4127.)
და როცა მოვლენ შენთან ისინი, რომელთაც სწამთ ჩვენი აიათები/სასწაულები, უთხარი: მშვიდობა თქვენდა! თქვენმა ღმერთმა საკუთარ თავს მოწყალება დაუწერა. ამგვარად, ვინც უკეთურებას იქმს უვიცობით, მერე კი მოინანიებს და შემდეგ გამოსწორდება, - ჭეშმარიტად, იგი უსაზღვროდ მპატიებელია, მოწყალეა!
[1]ანუ გამოვცადეთ მდიდარი ღარიბით და ძლიერი სუსტით. შუამავალთა მოწოდებას პირველად ყოველთვის საზოგადოების დაბალი ფენა ღებულობდა და ისინი რწმენის მიმართ უფრო მეტი ერთგულებით გამოირჩევოდნენ. როდესაც მექქის მდიდრები და ძლიერები ხედავდნენ, რომ შუამავლის მოწოდება ძირითადად ღარიბებმა და სუსტებმა მიიღეს და რწმენით მათ გაუსწრეს, – ამბობდნენ: ნუთუ ღმერთმა ამათზე მოიღო სიკეთე, გამოარჩია და რწმენით დააჯილდოვა, როდესაც ჩვენ გაცილებით უპირატესნი ვართო.
უთხარი: უეჭველად, ამეკრძალა მე, თაყვანი ვცე იმათ, რასაც თქვენ ევედრებით, ნაცვლად ალლაჰისა. უთხარი: არ ავუყვები თქვენს გემოვნებას, რადგან ნამდვილად ავცდები ჭეშმარიტ გზას და მე არ ვიქნები სწორ გზაზე მდგომთაგანი.
უთხარი: ჭეშმარიტად, მე ჩემი ღმერთისგან მოვლენილ ცხად მტკიცებულებებს ვეყრდნობი, თქვენ კი მას უარყოფთ; მე არ ვფლობ იმას, რასაც თქვენ ჩქარობთ.[1] გადაწყვეტილება მხოლოდ ალლაჰს ეკუთვნის, ის მოგითხრობთ ჭეშმარიტების შესახებ და იგია კარგი განმცალკევებელი.[2]
და მასთანაა უხილავის გასაღებნი,[1] მის გარდა იგი არავინ იცის, მან იცის, რაცაა ხმელეთზე და ზღვაში, ერთი ფოთოლიც არ ჩამოვარდება ისე, რომ მან არ იცოდეს. ერთი მარცვალიც კი არ არსებობს დედამიწის ჯურღმულებში, – არც ნედლი და არც ხმელი, – რომ ცხად წიგნში არ იყოს გაცხადებული.[2]
და იგია, რომელიც გაკვდინებთ ღამით და იცის, რასაც მოიხვეჭთ დღისით, შემდეგ აღგადგენთ მასში, რათა აღსრულდეს აჯალი[1] განსაზღვრული, შემდეგ - მასთანაა თქვენი მისაქციელი, მერე კი გაუწყებთ, რასაც თქვენ აკეთებდით.
[1]ალლაჰის შუამავალმა ﷺ თქვა: „უხილავთა გასაღები ხუთია: ჭეშმარიტად, ალლაჰი ფლობს ქვეყნიერების დაქცევის საათის ცოდნას, ის ჩამოავლენ წვიმას, მან იცის, რაც არის საშვილოსნოებში, ვერცერთი სული ვერ გაიგებს, თუ რას მოიგებს ხვალ და ვერცერთი სული ვერ მიხვდება, თუ რომელ მიწაზე დაიღუპება. ჭეშმარიტად, ალლაჰი ყოვლის მცოდნე და მცნობელია.“ (ბუხარი, თაფსიირ ჰ.ნ. 4627.)[2]ალლაჰის წინაშე დაცული დედა წიგნი, რომელშიც დასაბამიდან დასარულამდე მთელი სამყაროს შესახებ ყველანაირი ინფორმაციაა აღრიცხული, მათ შორის ადამიანთა ბედისწერა, მოსახდენი ამბები და წმინდა ყურანიც იმ დედა წიგნიდან არის აღებული.
იგი ზეაღმატებულია თავის მსახურებზე და მცველებს (ანგელოზებს) აგზავნის თქვენთან; ხოლო ვისაც სიკვდილი ეწვევა, - მას მოაკვდინებენ ჩვენი წარგზავნილები და ისინი (თავიანთ საქმეში) ნაკლს არ დაუშვებენ.
[1]იგულისხმება ამქვეყნიური სიცოცხლისთვის განკუთვნილი დრო.
უთხარი: ვინ გიხსნით ხმელეთისა და ზღვის სიბნელეებიდან, როცა გულის სიღრმეში, თავდამცირებით შეევედრებით: ვფიცავთ, თუკი გვიხსნი აქედან, უსათუოდ ვიქნებით მადლიერთაგანი.
უთხარი: იგი ძლევამოსილია, სასჯელი მოგივლინოთ ზემოდან ან თქვენს ფეხთა ქვემოდან, ან კიდევ მხარეებად გაქციოთ[1] და თქვენმა ერთმა ნაწილმა იგემოს მეორის ძალადობა. შეხედე, რა დაწვრილებით ვმარტავთ აიათებს, იქნებ (ასე მაინც) გაიგონ.
შენმა ხალხმა ცრუდ მიიჩნია იგი,[1] არადა ის არის ჭეშმარიტება. უთხარი: მე არ ვარ თქვენი მეთვალყურე.[2]
[1]ალლაჰის შუამავალმა ﷺ თქვა: „ღმერთს სამი რამ ვთხოვე, მათგან ორი შემისრულა და ერთი არა. ვთხოვე, რომ ჩემი უმმეთი შიმშილით არ დაეხოცა, მან ეს თხოვნა შემისრულა; ასევე ვთხოვე, რომ ჩემი უმმეთი წყალდიდობებში დახრჩობით არ გაენადგურებინა, მან ეს თხოვნაც შემისრულა; და ვთხოვე, რომ ჩემს უმმეთს ერთმანეთი არ დაეხოცა, მან ეს თხოვნა არ შემისრულა.“ (მუსლიმ, ფითან 5/2890.)
ყველა ამბავს განსაზღვრული დრო აქვს (აღსრულებისა) და ამას შემდგომში შეიტყობთ.[1]
[1]სწავლულთა ერთი ნაწილის აზრით, აქ იგულისხმება ყურანი, ხოლო მეორე ნაწილის მიხედვით, აქ იგულისხმება სასჯელი, რომელზეც წინა აიათშია საუბარი. იხ. თაფსიირუ ბაღავი.[2]ანუ მე მხოლოდ შუამავალი ვარ, რომლის ვალიც ამ ჭეშმარიტების თქვენამდე მოტანა და შეგონებაა.
როცა დაინახავ, რომ დამცინავად საუბრობენ ჩვენი აიათების შესახებ (რომლებიც ჩამოგევლინა ), მაშინვე გაეცალე მათ, – ვიდრე სხვა სიტყვით არ დაკავებულან. ხოლო თუკი სატანამ დაგავიწყა, მაშინ გახსენებისთანავე გაერიდე ამ უსამართლო ხალხთან დაჯდომას.
[1]წმინდა ყურანში გადმოცემული ყოველი ამბისა და სიტყვისთვის გარკვეული დრო და ადგილია განსაზღვრული, რომელიც უცვლელია და დროის მოსვლასთან ერთად თანდათან გამოაშკარავდება - ჭეშმარიტება ყოფილა თუ ტყუილი. ნაწილი ამქვეყნად გამოაშკარავდება, ნაწილიც იმქვეყნად და თქვენც შეიტყობთ მის შესახებ. იხ. თაფსიირუ ბეღავი.
მოშორდი მათ, რომლებიც ხუმრობით და გართობით ეკიდებიან თავიანთ სარწმუნოებას და ვინც ამქვეყნიურ ცხოვრებას უცდუნებია! და მისით[1] შეაგონე, რომ არ დაღუპოს სული თავისი მონაპოვრით; რომ არ გააჩნია მას არც დამხმარე და არც ქომაგი, გარდა ალლაჰისა. ყველანაირი გამოსასყიდიც რომ გაიღოს, - არ მიიღება ის მისგან. სწორედ ეგენი არიან, ვინც თავიანთი მონაპოვრით დაიღუპნენ, მათთვისაა მდუღარე სასმელი და მწარე სასჯელი – იმის გამო, რასაც უარყოფდნენ.
[1]იბნი აბბასის გადმოცემის მიხედვით, როდესაც ჩამოევლინა აიათი: „როდესაც დაინახავ მათ, რომლებიც დამცინავად საუბრობენ ჩვენი აიათების შესახებ, მაშინვე გაეცალე მათ“, - მუსლიმებმა ჩივილი დაიწყეს: როგორ უნდა დავსხდეთ ქააბას მეჩეთში და ტავაფი შევასრულოთ, როდესაც ისინი სულ დამცინავად საუბრობენ? განსხვავებული ვერსიის თანახმად მათ თქვეს: როდესაც ჩვენ ვტოვებთ მათი თავშეყრის ადგილს და არ ვუშლით ასეთ საუბარს, გვეშინია, ცოდვა ჩვენც არ შეგვეხოს. ამის შესახებ უზენაესმა ალლაჰმა ეს აიათი ჩამოავლინა, რომ ურწმუნოთა ცოდვები მათ არ მოეკითხებოდათ და მათი მოვალეობა მხოლოდ შეგონება იყო.იხ.თაფსიირუ ბეღავი.
უთხარი: განა ალლაჰის გარდა სხვას ვევედროთ, რომელიც ვერას გვარგებს და ვერც გვავნებს[1], და უკან მივბრუნდეთ, ჩვენივე ქუსლების მიმართულებით, მას შემდეგ, რაც ალლაჰმა ჭეშმარიტ გზაზე დაგვაკვალიანა? იმის მსგავსად, ვინც გააბრიყვეს სატანებმა და დატოვეს ქვეყნად თავგზააბნეული, თანაც მათ ჰყავთ მეგობრები, რომლებიც ჭეშმარიტი გზისკენ უხმობენ: მოდით ჩვენთანო.[2] უთხარი: ,,ჭეშმარიტად, ალლაჰის მიერ მითითებული გზაა – გზა ჭეშმარიტი და ჩვენ გვებრძანა, რომ სამყაროთა ღმერთს ვმორჩილებდეთ“.
ასევე (გვებრძანა), შევასრულოთ ნამაზი და მის (ალლაჰის ) მიმართ რიდი ვიქონიოთ. იგია, რომლის წინაშეც იქნებით აღდგენილი.
[1]არც მათი თაყვანისცემით გვექნება სარგებელი და არც მათი მიტოვებით - ზარალი.[2]‘აბდულლაჰ ბინ ‘აბბასი განმარტავს: ეს არის იგავი, რომელიც ალლაჰმა, კერპების თაყვანისცემისკენ მომწოდებელთა და ალლაჰის თაყვანისცემისკენ მომხმობთა მაგალითად მოიყვანა. შედარებულია კაცზე, რომელიც ჭეშმარიტ გზას აცდა და თავგზააბნეული დარჩა. ერთი მხრივ, მცდარი გზისკენ ეძახიან, მეორე მხრივ მეგობრები ყავს, რომლებიც ჭეშმარიტი გზისკენ უხმობენ და ვეღარ ხვდება, საით წავიდეს. თუკი პირველ მომწოდებელს დაუჯერებს, დამღუპველ უფსკრულში გადავარდება, ხოლო თუ მათ დაუჯერებს, ვინც ჭეშმარიტი გზისკენ უხმობენ, მაშინ ჭეშმარიტებას ეზიარება. იხ. თაფსიირუ ტაბერი.
და იგია, რომელმაც ცანი და დედამიწა გააჩინა ჭეშმარიტებით და იმ დღეს იტყვის: „იყავ“, და ისიც უმალვე იქმნება, – ჭეშმარიტებაა მისი სიტყვა. მისია მეუფება იმ დღისა, როცა ბუკში ჩაიბერება[1], მცოდნეა ხილულისა და უხილავისა, და იგია ბრძენი, ყოვლისმცოდნე.
აკი იბრაჰიმმა თავის მამას, აზარს უთხრა: ნუთუ კერპებს აღიარებ ღმერთებად!? უეჭველად, ვხედავ, რომ შენ და შენი ხალხი ხართ აშკარა გზააცდენილობაში.
[1]ისლამის სწავლების მიხედვით, ქვეყნიერების დაქცევის წინ, ანგელოზი ისრაფილი ბუკის მაგვარ საყვირში ჩაბერავს, რაც სიცოცხლის დასასრულის ჟამის დადგომას მიანიშნებს და მაშინ ყოველი ცოცხალი არსება სიკვდილს იგემებს. ჩვენთვის უცნობი დროის შემდეგ, ანგელოზი საყვირში მეორედ ჩაბერავს და სული დაუბრუნდება ყველა მიცვალებულს, ისინი საფლავებიდან წამოდგებიან, ერთიანი თავშეყრის ადგილისკენ გაემართებიან და ღმერთის წინაშე განიკითხებიან.
და როცა ამომავალი მთვარე დაინახა, თქვა: „ესაა ჩემი ღმერთი“, ხოლო როგორც კი ჩავიდა, მან თქვა: თუკი ჩემმა ღმერთმა არ დამაკვალიანა ჭეშმარიტი გზისკენ, უსათუოდ მე ვიქნები გზასაცდენილ ხალხთაგანი.
[1]იბრაჰიმ შუამავლის ამგვარი მოქმედება ისლამის სწავლულთა შორის ფართო განხილვის საკითხია. მისი სიტყვების განმარტებებს შორის ყველაზე გამოკვეთილად თვალში გვხვდება ოთხი კომენტარი:პირველი: იბრაჰიმ შუამავალს ამგვარი დიალოგით თავისი ხალხი ნაბიჯ-ნაბიჯ მიჰყავდა სიმართლისკენ და ცდილობდა, მათი შეცდომები და უმეცარი საქციელი ეჩვენებინა. რადგანაც ის ხალხი ვარსკვლავებს ადიდებდნენ და მათ ეთაყვანებოდნენ, ფიქრობდნენ, რომ სამყაროში ყველაფერს ვარსკვლავები განაგებდნენ. ის ჯერ ცდილობდა, ისე მოქცეულიყო, რომ თითქოს თვითონაც იქ ეძებდა ჭეშმარიტებას, სადაც მისი ხალხი ეძებდა: როდესაც ვარსკვლავები ქრებოდა, მათ ყურადღებას ვარსკვლავთა ნაკლოვანებაზე ამახვილებდა და ამგვარად უსაბუთებდა, რომ ნაკლის მქონე ღმერთი ვერ იქნებოდა.მეორე: იბრაჰიმ შუამავალი მათ კითხვის ფორმით მიმართავდა „ესაა ჩემი ღმერთი?“ მისი კითხვა, უარყოფის შინაარსის მატარებელი იყო ანუ „განა შეიძლება ასეთი იყოს ღმერთი?“ აქედან გამომდინარე ის გულისხმობდა „ეს ჩემი ღმერთი არ არის.“მესამე: მან ეს სიტყვები მათთან კამათის დროს გამოიყენა და გულისხმობდა შემდეგს: „თქვენი აზრით, ესაა ჩემი ღმერთი“. ხოლო როდესაც ვარსკვლავი გაქრა, მიუგო: „ეს რომ ღმერთი ყოფილიყო, არ გაქრებოდა.“მეოთხე: შესაძლოა ყურანის აიათში იყოს ფარული შინაარსი. ამ შეხედულების მქონეთა აზრით, იბრაჰიმ შუამავლის სიტყვებში იგულისხმება შემდეგი: „ამბობენ, რომ ესაა ჩემი ღმერთი“, როგორც სურა ბაყარას 127-ე აიათში გვხვდება: „აკი, იბრაჰიმი და ისმა’ილი სახლის (ქააბას) საძირკვლებს ამაღლებდნენ (თან ამბობდნენ): ღმერთო ჩვენო, მიიღე ეს ჩვენგან“. აიათის ორიგინალში ჩვენ მიერ ფრჩხილებში ჩასმული (თან ამბობდნენ) არ არის, მაგრამ იგულისხმება, რომ ისინი ამბობდნენ ამას. იხ. თაფსიირუ ბაღავი.
ხოლო როცა ამომავალი მზე დაინახა, თქვა: „ესაა ჩემი ღმერთი, ეს უფრო დიდია“; ხოლო როგორც კი ჩავიდა, მან თქვა: ო, ჩემო ხალხო! ჭეშმარიტად, მე შორს ვარ იმისგან, რასაც თქვენ უთანაზიარებთ!
და შეედავა მისი ხალხი, მან კი უთხრა: ნუთუ ალლაჰის შესახებ მეცილებით, როცა მან დამაკვალინა ჭეშმარიტ გზაზე? მე არ მეშინია იმის, რასაც თქვენ უთანაზიარებთ მას, გარდა იმისა, თუკი ჩემმა ღმერთმა ინება რამე.[1] ჩემი ღმერთი ყოველივეს ცოდნით გარემოიცავს, ნუთუ არ გაიაზრებთ?
[1]ორიგინალი – „ჰანიფი“ (حنيف): ყოველგვარი ცრუ რწმენისა და წარმართული საქმისაგან განდეგილი და ურყევი მონოთეიზმით ჭეშმარიტებისკენ მლტოლვარე.
და როგორ უნდა მეშინოდეს იმის, რასაც თქვენ უთანაზიარებთ (ალლაჰს ), მაშინ, როცა თქვენ არ გეშინიათ, რომ ალლაჰს უთანაზიარებდეთ იმას, რის შესახებაც თქვენთვის არანაირი მტკიცებულება არ ჩამოუვლენია? და ამ ორი მხრიდან რომელი უფრო იმსახურებს უსაფრთხოებას[1], თუ იცით?
[1]ხალხი მას კერპებით აშინებდა, რომ თუ გააგრძელებდა მათ გმობას და დამცირებას, მაშინ თავს უბედურება დაატყდებოდა. ამაზე იბრაჰიმ შუამავლის პასუხი ეს იყო: მე არ მეშინია იმ კერპების, რასაც ალლაჰს უთანაზიარებთ და ისინი ვერაფერს მავნებენ, თუკი ალლაჰი არ ინებებს ჩემს ვნებასო.
აი, ესაა ჩვენი მტკიცებულება, რომელიც იბრაჰიმს ვუბოძეთ თავისი ხალხის საწინაღმდეგოდ. ხარისხობრივად ვამაღლებთ მას, ვისაც ვინებებთ. ჭეშმარიტად, შენი ღმერთი ბრძენია, ყოვლის მცოდნე.
[1]როდესაც ეს აიათი ჩამოევლინა: „ვინც ირწმუნეს და არ შეურიეს თავიანთ რწმენას უსამართლობა “, - ალლაჰის შუამავლის ﷺ საჰაბეებს ძალიან ემძიმათ მისი შინაარსი და თქვეს: რომელი ჩვენგანი არ ვურევთ რწმენაში უსამართლობას? ამაზე კი შუამავალმა ﷺ უთხრა: ისე არ არის, როგორც გგონიათ. განა არ ისმენთ ლუყმან შუამავლის სიტყვებს თავისი შვილის მიმართ: „უეჭველად, შირქი დიდი უსამართლობაა.“ (ბუხარი, თაფსიირ, ჰ.ნ. 4776.)
და ვუწყალობეთ მას ისჰაყი და ია’ყუბი, ორივე ჭეშმარიტ გზაზე დავაკვალიანეთ, ასევე, უფრო ადრე ნუჰიც დავაკვალიანეთ და მისი შთამომავლობიდან - დავუდი, სულეიმანი, აიუბი, იუსუფი, მუსა და ჰარუნი. ამგვარად ვაჯილდოვებთ კეთილისმქნელებს.
ესაა ალლაჰის გზა - ჭეშმარიტი: მასზე თავის მსახურთაგან აკვალიანებს მათ, ვისაც ინებებს; ხოლო თუ მაინც უთანაზიარებენ, მაშინ უსათუოდ გაცამტვერდება, რასაც ისინი აკეთებდნენ.
აი, ეგენი არიან, ვინც ალლაჰმა ჭეშმარიტ გზაზე დააკვალიანა და შენც მათ ჭეშმარიტ გზას შეუდექი. უთხარი: იმის[1] სანაცვლოდ არ ვითხოვ თქვენგან გასამრჯელოს, არამედ ის მხოლოდ შეგონებაა სამყაროთათვის.[2]
[1]ზემოთ ჩამოთვლილი შუამავლები.[2]ყურეიშელი წარმართები, ან ზოგადად, ვისთანაც მივა ისლამის მოძღვრება და თავს შეიკავებს მის აღიარებაზე.[3]ყურანს და ზოგადად, ისლამის მოძღვრებას.
და მათ ვერ შეიცნეს ალლაჰი ყადრიანად, როგორც მას შეეფერება, როდესაც თქვეს: ალლაჰს ადამიანისთვის არაფერი ჩამოუვლენია. (შენც) უთხარი: მაშ, ვინ ჩამოავლინა წიგნი, – სინათლედა და ჭეშმარიტი გზის მაჩვენებლად ადამიანთათვის, – რომლითაც მუსა მოვიდა და რომელსაც ფურცლებზე წერთ, ნაწილი - გამოგაქვთ სააშკარაოზე, უმეტესს კი მალავთ?[1] და გესწავლათ[2] ის, რაც არ იცოდით – არც თქვენ და არც თქვნმა წინაპრებმა. უპასუხე - ალლაჰმაო (ჩამოავლინაო),[3] შემდეგ კი მიატოვე მათი ამაო საუბრით გართულნი.
და ეს დალოცვილი წიგნი ჩამოვავლინეთ დამამოწმებლად იმისა, რაც იყო მასზე წინათ, ასევე ქალაქთა დედის[1] და მის გარშემო მყოფთა გასაფრთხილებლად. ხოლო ვისაც სწამთ საიქიო, მათ ესეც (ყურანიც) სწამთ და ისინი თავიანთ ნამაზსაც გულმოდგინედ იცავენ.
[1]მალავთ თევრათში (თორა) გადმოცემულ ნიშნებს, რომლითაც მუჰამმედის შუამავლობა იყო ნაწინასწარმეტყველევი - მრუშის სასჯელს და მსგავს საკითხებს, რისი გამჟღავნებაც არ მოგწონთ.[2]ყურანის მეშვეობით გესწავლათ.[3]ალლაჰმა ჩამოავლინა თევრათი, რომელსაც თქვენც აღიარებთ, მაგრამ რაკი ყურანის აღიარება არ გინდათ, მზად ხართ თქვენს რწმენასაც დაუპირისპირდეთ და თქვათ, რომ ალლაჰს ადამიანისთვის არაფერი ჩამოუვლენიაო.
და ვინ არის იმაზე დიდი უსამართლო, რომელმაც სიცრუე შეთხზა ალლაჰის შესახებ ან თქვა, რომ ვაჰი (ღვთიური შეტყობინება) მივიღეო; არადა მას არაფერი მიუღია; ასევე, ვინც თქვა: მეც ჩამოვავლენ იმის მსგავსს, რაც ალლაჰმა ჩამოავლინაო. ნეტავ გენახა სულთმობრძავი უსამართლონი, როდესაც ანგელოზები ხელებგაწვდილნი ეუბნებიან: განუტევეთ სულები! დღეს მოგეზღვებათ სასჯელი დამამცირებელი, იმ უსამართლობისთვის, რასაც ალლაჰის შესახებ ამბობდით და მისი აიათების მიმართ მედიდურობდით!
[1]ორიგინალი „უმმ ალ-ყურა“ (ام القرى) პირდაპირი მნიშვნელობით სოფლების ან ქალაქების დედას ნიშნავს და იგულისხმება წმინდა ქალაქი მექქა. ანუ წმინდა ყურანი ქალაქ მექქაში მცხოვრებ მუჰამმედ შუამავალს ﷺ ჩამოევლინა და პირველად სწორედ ამ ქალაქის მკვიდრ ხალხს გააცნო, ხოლო თანდათანობით მის გარშემო მყოფებშიც გავრცელდა და ასე გაგრძელდება ქვეყნიერების დასასრულამდე, ვიდრე მთელ მსოფლიოს არ მოიცავს აღმოსავლეთიდან დასავლეთამდე.
და ვფიცავ, ჩვენ წინაშე ისე ეულად მოხვედით, როგორც პირველად გაგაჩინეთ.[1] და ზურგსუკან მიგიტოვებიათ, რაც თქვენთვის გვიბოძებია,[2] ვეღარც თქვენს ქომაგებს ვხედავთ თქვენთან ერთად, რომლებიც, გჯეროდათ, რომ იყვნენ (ალლაჰის) თანაზიარნი. უკვე გაწყდა კავშირი თქვენ შორის და განდეგილა ის თქვენგან, რასაც ამტკიცებდით (უსაფუძვლოდ).
ჭეშმარიტად, ალლაჰია მარცვლისა და კურკის გამპობ-გამღივებელი, ცოცხალი მკვდრისგან გამოჰყავს და ცოცხლისგანაც - მკვდარი. აი, ეს არის ალლაჰი და თქვენ როგორ განერიდებით?
[1]როგორი შიშველი და უქონელიც მოევლინეთ ამ ქვეყანას, ისევე შიშველი და მატერიალურად უქონელი წახვალთ უკან. ალლაჰის შუამავალი ﷺ ბრძანებს: „უეჭველად, თქვენ ალლაჰის წინაშე ფეხშიშველი, ჩაუცმელი, ქვეითად და წინადაუცვეთელნი წარდგებით.“ (ბუხარი, რიყაყ 45/6524.)[2]ქონება, ნათესავები, თანამდებობა და ა.შ.
და იგია, ვინც თქვენთვის დასხა ვარსკვლავები, რათა მათით გზა გაგეკვლიათ ხმელეთისა და ზღვის წყვდიადებში. უეჭველად, ჩვენ დაწვრილებით განვმარტეთ აიათები – იმ ხალხისთვის, რომლებმაც იციან.
და იგია, რომელმაც შეგქმნათ ერთი სულისგან; შემდგომ (დაგიდგინათ) მოსაკალათებელი და მისაბარებელი.[1] უეჭველად, ჩვენ დეტალურად განვმარტეთ აიათები – იმ ხალხისთვის, რომლებიც გამგებია.
იგია, რომელმაც ზეციდან წყალი ჩამოავლინა; და აღმოვაცენეთ მისით ყველანაირი მცენარე, ამოვზარდეთ მისგან მწვანობი, იმისგან კი მარცვლები[1] - ერთმანეთზე ასხმული, ხოლო ფინიკის კოკრისგან - ჩამოკიდებული მტევნები, ასევე ყურძნის ბაღები, ზეთისხილი და ბროწეული - ერთმანეთის მსგავსიც და განსხვავებულიც. შეხედეთ მის ნაყოფს, რომელიც ისხამს და მწიფდება. ჭეშმარიტად, ამ ყველაფერში მართლაც სასწაულებია მორწმუნე ხალხისთვის.
[1]ორიგინალი - „მუსთაყარრუნ“ (مستقر) და „მუსთავდა’უნ“ (مستودع): პირველის პირდაპირი თარგმანი - სამყოფელი, ადგილი, სადაც საფუძვლიანად მოთავსდა და გარკვეულ დროს დაჰყოფს, ლექსიკონური მნიშვნელობისა და კონტექსტური შინაარსის გათვალისწინებით ვთარგმნეთ, როგორც მოსაკალათებელი ადგილი. ხოლო მეორის პირდაპირი მნიშვნელობაა ადგილი, სადაც რამეს მიაბარებენ. ისლამის სწავლულები აღნიშნულ სიტყვებს სხვადასხვა შინაარსით ხსნიან, რომელსაც მოკლედ გადმოგვცემს იმამი ტაბერი: „უზენაესი ალლაჰი ამ აიათში ზოგადად გვამცნობს, რომ ადამიანები ერთი სულისგან (ადემ შუამავლისგან) გააჩინა, შემდეგ მათ გარკვეულ სამყოფელსა და მისაბარებელში დაჰყვეს. ადამიანთა ნაწილი დედის მუცელშია მოკალათებული, ნაწილი კი მამის სხეულში - ამანათად მიბარებული. ადამიანთა მაწილი დედამიწაზეა მოკალათებული, მეორე ნაწილი კი საფლავშია მიბარებული.“ (იხ. თაფსიირუ ტაბერი.)
და ალლაჰს ჯინები უთანაზიარეს, არადა მან გააჩინა ისინი; ასევე, უვიცად დასწამეს ძეები და ასულები. იგი ყოვლად უნაკლო და უზენაესია იმისგან, როგორადაც ახასიათებენ.
ჭეშმარიტად, თქვენი ღმერთისგან მოგივიდათ თვალსაჩინო მტკიცებულებანი; ასე რომ, ვინც თვალს გაახელს - მისივე სულის სარგოდ, ხოლო ვინც წაუბრმავებს - მისდა საზიანოდ. და არ ვარ მე თქვენი მეთვალყურე.
[1]ამქვეყნიური თვალთახედვისთვის შეუძლებელია მისი ხილვა. იმქვეყნად - ყველა მორწმუნე იხილავს მას, თუმცა თვალის წვდომას სცდება მისი ნამდვილი რაობის აღქმისა და განჭვრეტის შესაძლებლობა. ამიტომ ვერავის თვალები ვერ ჩასწვდება მას, ის კი სწვდება ყველა თვალს, არაფერია მისი ცოდნის მიღმა, შეუცნობელი და დაფარული მისთვის. ალლაჰის შუამავალმა ﷺ თქვა: „ჭეშმარიტად, თქვენ ცხადად იხილავთ თქვენს ღმერთს.“ (ბუხარი, თავჰიდ 24/7435.)
მიჰყევი იმას, რაც ზემოგევლინა შენი ღმერთისგან; არ არსებობს ღვთაება გარდა მისი, და ზურგი აქციე წარმართებს.
[1]აიათის ამ ნაწილის განმარტებისას ისლამის სწავლულები რამდენიმე განსხვავებულ ვერსიას გვთავაზობენ, რის საშუალებასაც არაბული ენა იძლევა: ა) ამგვარად, ყოველმხრივ ვმარტავთ აიათებს, რომ ეთქვათ - გისწავლიაო. ბ) ამგვარად, ყოველმხრივ ვმარტავთ, რომ არ ეთქვათ - გისწავლიაო. გ) ამგვარად, ყოველმხრივ ვმარტავთ აიათებს, მაგრამ ისინი მაინც იტყვიან - გისწავლიაო. მექქელ წარმართებს არ სჯეროდათ/არ აღიარებდნენ, რომ მუჰამმედ შუამავალი ﷺ ალლაჰისგან ღებულობდა შეტყობინებებს; ამიტომაც ამბობდნენ, რომ მან წიგნბოძებულებთან მეცადინეობით მიიღო ის ცოდნა და სიბრძნე, რასაც ქადაგებდა.იხ:თაფსიირ ტაბარი.
და არ გალანძღოთ ისინი, ვისაც ალლაჰის ნაცვლად ევედრებიან, რადგან ისინიც ალლაჰს დაუწყებენ ლანძღვას – მტრობით, ცოდნის გარეშე. ასე მოვუკაზმეთ ყველა თემს თავიანთი საქმენი, შემდეგ თავიანთ ღმერთთანაა მათი მისაბრუნებელი და ის (ალლაჰი) აცნობებთ მათ იმის შესახებ, რასაც აკეთებდნენ.
ალლაჰს იფიცებიან მთელი თავგამოდებით, რომ თუკი ერთი სასწაული მიევლინებათ, მაშინ აუცილებლად ირწმუნებენ მას. უთხარი: ჭეშმარიტად, სასწაულები ალლაჰის განკარგულებაშია, თქვენ (მორწმუნენო) კი არ იცით, რომ სასწაულები რომც მოვიდეს, ეგენი მაინც არ ირწმუნებენ!
ალლაჰი ბრძანებს: ესაა დღე, როცა მართალნი სარგებელს ჰპოვებენ თავიანთი სიმართლისას: მათთვისაა სამოთხეები, რომელთა ქვეშაც მდინარეები მიედინება; იქ იქნებიან მარადჟამს. კმაყოფილია მათგან ალლაჰი და თვითონაც კმაყოფილი არიან მისით. აი, ესაა მიღწევა – უდიდესი (დიდი გამარჯვება).
[1]ტაბერი ამ აიათის განმარტებისას წერს: თუკი მათ, – ვინც ასე მოიქცნენ, – ამ რწმენით მოაკვდინებ და დასჯი, „უეჭველად, შენი მსახურნი არიან“ და შენზე იქნებიან დამორჩილებულნი, იძულებულნი იქნებიან ჩაჰბარდენენ შენს გადაწყვეტილებას და ვერც თავის დაცვას შეძლებენ; ხოლო თუ სიკვდილამდე სწორ გზაზე დაადგენ, მონანიებას უწყალობებ და მიუტევებ, „ჭეშმარიტად, შენ ხარ ძლევამოსილი, ბრძენი.“ რამეთუ შენ ყოვლის შემძლე ხარ, დასჯი მას, ვისაც ინებებ, წინააღმდეგობას ვერავინ გაგიწევს; ასევე, შენ ხარ ბრძენი და უწყი, თუ ვინ იმსახურებს სწორ გზაზე დგომასა და მიტევებას. იხ. თაფსიირუ ტაბერი.[2]აბუ ზერრი გადმოგვცემს: ერთხელ გავიგონე ალლაჰის შუამავალი ﷺ ნამაზზე დილამდე ერთიდაიგივე აიათს კითხულობდა, ამავე აიათით ასრულებდა რუქუ’საც და სეჯდესაც. ეს აიათი იყო: „თუკი მათ დასჯი, უეჭველად, შენი მსახურნი არიან; ხოლო თუ მიუტევებ, ჭეშმარიტად, შენა ხარ ძლევამოსილი, ბრძენი.“ მას ვუთხარი: ო, ალლაჰის შუამავალო! შენ დილამდე ამ აიათს იმეორებდი. მან მითხრა: ღმერთს ჩემი უმმეთისთვის შეფაათი შევევედრე და მომეცა იგი. ის მხოლოდ მათ შეხვდებათ, ვისაც ალლაჰისთვის არაფერი თანაუზიარებიათ. (აჰმედ, ალ-მუსნედ, ჰ.ნ. 21328.)
Contents of the translations can be downloaded and re-published, with the following terms and conditions:
1. No modification, addition, or deletion of the content.
2. Clearly referring to the publisher and the source (QuranEnc.com).
3. Mentioning the version number when re-publishing the translation.
4. Keeping the transcript information inside the document.
5. Notifying the source (QuranEnc.com) of any note on the translation.
6. Updating the translation according to the latest version issued from the source (QuranEnc.com).
7. Inappropriate advertisements must not be included when displaying translations of the meanings of the Noble Quran.
සෙවීමේ ප්රතිඵල:
API specs
Endpoints:
Sura translation
GET / https://quranenc.com/api/v1/translation/sura/{translation_key}/{sura_number} description: get the specified translation (by its translation_key) for the speicified sura (by its number)
Parameters: translation_key: (the key of the currently selected translation) sura_number: [1-114] (Sura number in the mosshaf which should be between 1 and 114)
Returns:
json object containing array of objects, each object contains the "sura", "aya", "translation" and "footnotes".
GET / https://quranenc.com/api/v1/translation/aya/{translation_key}/{sura_number}/{aya_number} description: get the specified translation (by its translation_key) for the speicified aya (by its number sura_number and aya_number)
Parameters: translation_key: (the key of the currently selected translation) sura_number: [1-114] (Sura number in the mosshaf which should be between 1 and 114) aya_number: [1-...] (Aya number in the sura)
Returns:
json object containing the "sura", "aya", "translation" and "footnotes".