وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - وەرگێڕاوی کوردی - صلاح الدین * - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان
لَّا يُؤَاخِذُكُمُ ٱللَّهُ بِٱللَّغۡوِ فِيٓ أَيۡمَٰنِكُمۡ وَلَٰكِن يُؤَاخِذُكُم بِمَا كَسَبَتۡ قُلُوبُكُمۡۗ وَٱللَّهُ غَفُورٌ حَلِيمٞ
[ لَا يُؤَاخِذُكُمُ اللَّهُ بِاللَّغْوِ فِي أَيْمَانِكُمْ ] خوای گه‌وره لۆمه‌تان ناكات و سزاتان نادات كه سوێندێكتان خواردبێ سوێنده‌كه به‌ده‌متاندا هاتبێ له‌غو بووبێ و له دڵه‌وه دانه‌مه‌زرابێ كه‌فاره‌تی له‌سه‌ر نیه وه‌كو ئه‌وه‌ی كه‌سێك له توڕه‌بووندا سوێندی خواردبێت، یان بڵی: نا والله به‌ڵی والله، یان سوێند بخوات وا گومان به‌رێت وایه‌و وانه‌بێت [ وَلَكِنْ يُؤَاخِذُكُمْ بِمَا كَسَبَتْ قُلُوبُكُمْ ] به‌ڵام لۆمه ئه‌كرێن وه سزاتان له‌سه‌ره كه سوێندێك بخۆن له دڵتانه‌وه دامه‌زرابێ و پاشان بیشكێنن ئه‌مه كه‌فاره‌تی له‌سه‌ره [ وَاللَّهُ غَفُورٌ حَلِيمٌ (٢٢٥) ] وه خوای گه‌وره زۆر لێ خۆشبوو به‌حیلم و له‌سه‌رخۆیه په‌له ناكات كه سزادانی به‌نده‌كانی
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لِّلَّذِينَ يُؤۡلُونَ مِن نِّسَآئِهِمۡ تَرَبُّصُ أَرۡبَعَةِ أَشۡهُرٖۖ فَإِن فَآءُو فَإِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
[ لِلَّذِينَ يُؤْلُونَ مِنْ نِسَائِهِمْ تَرَبُّصُ أَرْبَعَةِ أَشْهُرٍ ] ئه‌وانه‌ی كه (إيلاء) ئه‌كه‌ن له خێزانه‌كانیان، واته: سوێند ئه‌خون كه جیماع له‌گه‌ڵ خێزانه‌كانیاندا نه‌كه‌ن ئه‌وه تا چوار مانگ ئه‌توانن چاوه‌ڕێ بكه‌ن ئه‌مه ئه‌وپه‌ڕیه‌تی له‌وه زیاتر بۆیان نیه له خێزانه‌كانیان دووربكه‌ونه‌وه ده‌بێت یان ته‌ڵاقی بدات یان بچێته‌وه لای [ فَإِنْ فَاءُوا ] ئه‌گه‌ر له‌و سوێنده‌یان گه‌ڕانه‌وه كه سوێندی خواردووه جیماع له‌گه‌ڵ خێزانه‌كه‌ی نه‌كات و سوێنده‌كه‌ی بشكێنێ وه بچێته‌وه لای خێزانی و كه‌فاره‌تی سوێنده‌كه‌ی بدات ئه‌وه باشتره [ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ (٢٢٦) ] وه به‌دڵنیایی خوای گه‌وره زۆر لێخۆشبوو و به‌ڕه‌حم و به‌زه‌ییه
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنۡ عَزَمُواْ ٱلطَّلَٰقَ فَإِنَّ ٱللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٞ
[ وَإِنْ عَزَمُوا الطَّلَاقَ ] وه ئه‌گه‌ر ویستیشیان لای قازی ته‌ڵاقی بده‌ن [ فَإِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ (٢٢٧) ] ئه‌وه خوای گه‌وره هه‌موو شتێك ئه‌بیستێ وه زانایه به‌هه‌موو شتێك واته: ئه‌گه‌ر هه‌ر نه‌چووه لای خێزانه‌كه‌ی دوای چوار مانگه‌كه ئافره‌ته بۆی هه‌یه لای قازی داوای ته‌ڵاق بكات
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱلۡمُطَلَّقَٰتُ يَتَرَبَّصۡنَ بِأَنفُسِهِنَّ ثَلَٰثَةَ قُرُوٓءٖۚ وَلَا يَحِلُّ لَهُنَّ أَن يَكۡتُمۡنَ مَا خَلَقَ ٱللَّهُ فِيٓ أَرۡحَامِهِنَّ إِن كُنَّ يُؤۡمِنَّ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِۚ وَبُعُولَتُهُنَّ أَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ فِي ذَٰلِكَ إِنۡ أَرَادُوٓاْ إِصۡلَٰحٗاۚ وَلَهُنَّ مِثۡلُ ٱلَّذِي عَلَيۡهِنَّ بِٱلۡمَعۡرُوفِۚ وَلِلرِّجَالِ عَلَيۡهِنَّ دَرَجَةٞۗ وَٱللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ
{عیددەی ئافرەتی تەڵاقدراو} [ وَالْمُطَلَّقَاتُ يَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ ثَلَاثَةَ قُرُوءٍ ] ئافره‌تانی ته‌ڵاق دراو سێ (قورء) واته: سێ حه‌یز چاوه‌ڕێ ئه‌كه‌ن ئه‌وه عیدده‌كه‌یانه ئافره‌تێك كه ته‌ڵاق بدرێ عیدده‌كه‌ی سێ حه‌یزه [ وَلَا يَحِلُّ لَهُنَّ أَنْ يَكْتُمْنَ مَا خَلَقَ اللَّهُ فِي أَرْحَامِهِنَّ ] وه حه‌ڵاڵ نیه بۆیان ئه‌وه‌ی كه خوای گه‌وره ئه‌گه‌ر له ڕه‌حمیاندا دروستی كردبێ نابێ بیشارنه‌وه واته: ئه‌گه‌ر حه‌ملیان هه‌بووبێ و دووگیان بن ئه‌بێ ئاشكرای بكه‌ن، یان ئه‌گه‌ر حه‌یز هات ئه‌بێ ئاشكرای بكه‌ن [ إِنْ كُنَّ يُؤْمِنَّ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ] ئه‌گه‌ر ئیمانیان به‌خواو به‌ڕۆژی دوایی هه‌یه [ وَبُعُولَتُهُنَّ أَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ فِي ذَلِكَ إِنْ أَرَادُوا إِصْلَاحًا ] وه مێرده‌كانیان له‌هه‌موو كه‌س له‌پێشترو شایه‌نترن به‌وه‌ی كه ئه‌و ئافره‌تانه بگه‌ڕێننه‌وه بۆ لای خۆیان كه ته‌ڵاقی یه‌كه‌م یان دووه‌م بێت، واته: ڕه‌جعی بێ ئه‌توانن بیگه‌ڕێننه‌وه، به‌ڵام مه‌به‌ستیان ئه‌وه‌نه‌بێ كه زیان به‌و ئافره‌تانه بگه‌یه‌نن به‌ڵكو مه‌به‌ستیان ئیصڵاح و چاكسازی بێت [ وَلَهُنَّ مِثْلُ الَّذِي عَلَيْهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ ] وه چۆن پیاوان مافیان له‌سه‌ر ئافره‌تان هه‌یه به‌هه‌مان شێوه ئافره‌تانیش مافیان له‌سه‌ر پیاوان هه‌یه [ وَلِلرِّجَالِ عَلَيْهِنَّ دَرَجَةٌ ] به‌ڵام پیاوان پله‌یه‌كیان به‌سه‌رووی ئافره‌تانه‌وه هه‌یه له‌به‌ر ئه‌وه‌ی نه‌فه‌قه‌یان له‌سه‌ر پێویسته وه به‌ڕێوه‌بردنی كاروباری خێزان له‌سه‌ریانه [ وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ (٢٢٨) ] وه به‌ڕاستی خوای گه‌وره زۆر به‌عیززه‌ت و باڵاده‌ست و كاربه‌جێیه
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ٱلطَّلَٰقُ مَرَّتَانِۖ فَإِمۡسَاكُۢ بِمَعۡرُوفٍ أَوۡ تَسۡرِيحُۢ بِإِحۡسَٰنٖۗ وَلَا يَحِلُّ لَكُمۡ أَن تَأۡخُذُواْ مِمَّآ ءَاتَيۡتُمُوهُنَّ شَيۡـًٔا إِلَّآ أَن يَخَافَآ أَلَّا يُقِيمَا حُدُودَ ٱللَّهِۖ فَإِنۡ خِفۡتُمۡ أَلَّا يُقِيمَا حُدُودَ ٱللَّهِ فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡهِمَا فِيمَا ٱفۡتَدَتۡ بِهِۦۗ تِلۡكَ حُدُودُ ٱللَّهِ فَلَا تَعۡتَدُوهَاۚ وَمَن يَتَعَدَّ حُدُودَ ٱللَّهِ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلظَّٰلِمُونَ
{ هەندێك لە ئەحكامەكانی تەڵاق} [ الطَّلَاقُ مَرَّتَانِ ] ئه‌و ته‌ڵاقه‌ی كه (ڕه‌جعی¬یه و) پیاو ئه‌توانێ خێزانه‌كه‌ی خۆی بێنێته‌وه دوو جاره كه عیده‌ی ته‌واو نه‌بوو بێت، به‌ڵام عیدده‌ی ته‌واو بوو ئه‌وا پێویستی به ماره‌بڕین و دانانی ماره‌یی تازه‌و ره‌زامه‌ندی ئافره‌ته‌كه‌و وه‌لی ئه‌مره‌كه‌ی هه‌یه، به‌ڵام له‌دوای سێیه‌م ته‌ڵاق بۆ هه‌میشه‌یی لێی حه‌رام ئه‌بێت [ فَإِمْسَاكٌ بِمَعْرُوفٍ ] ئه‌گه‌ر ته‌ڵاقه‌كه (ڕه‌جعی) بوو یان ئه‌وه‌تا خێزانه‌كه‌ی خۆی بێنێته‌وه به‌ڵام به‌چاكه‌و حه‌ق و مافی بدات [ أَوْ تَسْرِيحٌ بِإِحْسَانٍ ] یان به‌یه‌كجاریش وازی لێ بێنێ به‌ڵام دیسانه‌وه به‌چاكه واته: ئه‌گه‌ر ته‌ڵاقیشی دا هه‌ر به‌چاكه ته‌ڵاقی بدات و مافه‌كانی بدات [ وَلَا يَحِلُّ لَكُمْ أَنْ تَأْخُذُوا مِمَّا آتَيْتُمُوهُنَّ شَيْئًا ] وه بۆیشتان نیه كه ئه‌و ماره‌ییانه‌ی به ئافره‌تتان داوه به‌زۆر لێیان بسه‌ننه‌وه [ إِلَّا أَنْ يَخَافَا أَلَّا يُقِيمَا حُدُودَ اللَّهِ ] ئیلا ئه‌گه‌ر له‌وه ترسان كه سنووری خوای گه‌وره جێبه‌جێ نه‌كه‌ن ئه‌وكاته [ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا يُقِيمَا حُدُودَ اللَّهِ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِمَا فِيمَا افْتَدَتْ بِهِ ] وه ئه‌گه‌ر ترستان هه‌بوو ئه‌مانه سنووری خوای گه‌وره جێبه‌جێ ناكه‌ن ئه‌وه هیچ تاوانێكیان له‌سه‌ر نیه ئه‌گه‌ر هاتوو ئه‌و ئافره‌ته ماره‌ییه‌كه‌ی بۆ پیاوه‌كه گه‌ڕانده‌وه، واته: داوای (خولع) و ته‌ڵاقی كرد ئه‌وكاته ماره‌ییه‌كه بۆ پیاوه‌كه ئه‌گه‌ڕێنێته‌وه [ تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلَا تَعْتَدُوهَا ] ئه‌مه سنووری خوای گه‌وره‌یه مه‌یبه‌زێنن [ وَمَنْ يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ (٢٢٩) ] وه هه‌ر كه‌سێك سنووری خوای گه‌وره ببه‌زێنێ ئه‌وانه به‌ڕاستی زاڵم و سته‌مكارن
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَإِن طَلَّقَهَا فَلَا تَحِلُّ لَهُۥ مِنۢ بَعۡدُ حَتَّىٰ تَنكِحَ زَوۡجًا غَيۡرَهُۥۗ فَإِن طَلَّقَهَا فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡهِمَآ أَن يَتَرَاجَعَآ إِن ظَنَّآ أَن يُقِيمَا حُدُودَ ٱللَّهِۗ وَتِلۡكَ حُدُودُ ٱللَّهِ يُبَيِّنُهَا لِقَوۡمٖ يَعۡلَمُونَ
[ فَإِنْ طَلَّقَهَا ] ئه‌گه‌ر هاتوو پیاو خێزانی خۆی ته‌ڵاق دا ته‌ڵاقی سێیه‌م [ فَلَا تَحِلُّ لَهُ مِنْ بَعْدُ حَتَّى تَنْكِحَ زَوْجًا غَيْرَهُ ] ئه‌وه ئه‌وكاته ئه‌و ئافره‌ته بۆی حه‌ڵاڵ نیه له‌دوای ئه‌و ته‌ڵاقه تا ئه‌و ئافره‌ته شوو نه‌كات به پیاوێكی تر وه نه‌یشی گوازێته‌وه‌و جیماع و سه‌رجێیی له‌گه‌ڵ نه‌كات له‌دوای ئه‌وه ئه‌گه‌ر ئه‌و پیاوه مرد یان خۆی به ویست و ڕه‌زامه‌ندی خۆی ته‌ڵاقی دا [ فَإِنْ طَلَّقَهَا فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِمَا أَنْ يَتَرَاجَعَا ] ئه‌وكاته ئاساییه ئه‌گه‌ر ئه‌و ژن و پیاوه بگه‌ڕێنه‌وه بۆ لای یه‌كتری [ إِنْ ظَنَّا أَنْ يُقِيمَا حُدُودَ اللَّهِ ] ئه‌گه‌ر زانیان سنووری خوای گه‌وره جێبه‌جێ ئه‌كه‌ن وه حه‌قی یه‌كتری ئه‌ده‌ن [ وَتِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ يُبَيِّنُهَا لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ (٢٣٠) ] وه ئه‌مه سنووره‌كانی خوای گه‌وره‌یه خوای گه‌وره ڕوونی ئه‌كاته‌وه بۆ كه‌سانێك كه زانیاریان هه‌بێت
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - وەرگێڕاوی کوردی - صلاح الدین - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان
وەرگێڕان: صلاح الدين عبدالكريم.