وه‌رگێڕانی ماناكان ئایه‌تی 7 سوره‌تی سورەتی الفاتحة - وەرگێڕاوی فارسی - تەفسیری سەعدی - فرەفەرهەنگی قورئانی پیرۆز

ئایه‌تی: 7

صِرَاطَ الَّذِیْنَ اَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ ۙ۬— غَیْرِ الْمَغْضُوْبِ عَلَیْهِمْ وَلَا الضَّآلِّیْنَ ۟۠

و این راه راست عبارت است از﴿صِرَٰطَ ٱلَّذِينَ أَنۡعَمۡتَ عَلَيۡهِمۡ﴾ راه کسانی که به آنها نعمت داده‌ای، از قبیل پیامبران و صدیقان و شهدا و صالحان. ﴿غَيۡرِ ٱلۡمَغۡضُوبِ عَلَيۡهِمۡ﴾ نه راه کسانی که بر آنها خشم گرفته‌ای؛ آنهایی که حق را شناختند و به آن عمل نکردند مانند یهودیان و امثال آنها. ﴿وَلَا ٱلضَّآلِّينَ﴾ و نه راه گمراهان؛ همان هایی که به سبب نادانی و گمراهی از حق رویگردان شدند مانند نصارا و امثال آنها. [این سوره با اینکه بسیار مختصر است اما در بر گیرندۀ مفاهیمی است که هیچ سوره‌ای از سوره‌های قرآن آن‌را در بر ندارد. این سوره، توحید سه گانه را در بر گرفته است؛ توحید ربوبیت که از ﴿رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ﴾ گرفته می‌شود، و توحید الوهیت که به معنی پرستش خداوند یکتا است از کلمۀ ﴿ٱللَّهِ﴾ و ﴿إِيَّاكَ نَعۡبُدُ وَإِيَّاكَ نَسۡتَعِينُ﴾ استنباط می‌شود؛ و توحید اسماء و صفات که به معنی باور داشتن به صفات کمالی است که خداوند برای خویش ثابت نموده و پیامبر صلی الله علیه وسلم نیز بدون تعطیل و تشبیه و تمثیل، آنها را برای پروردگار ثابت کرده است، از واژۀ ﴿ٱلۡحَمۡدُ﴾ استنباط می‌شود. و اثبات نبوت از ﴿ٱهۡدِنَا ٱلصِّرَٰطَ ٱلۡمُسۡتَقِيمَ﴾ گرفته می‌شود؛ زیرا هدایت یافتن به راه راست جز به کمک رسول و رسالت امکان ندارد. و اثبات روز جزا و ثواب و عقاب اخروی از ﴿مَٰلِكِ يَوۡمِ ٱلدِّينِ﴾ استنباط می‌گردد؛ زیرا دین به معنای پاداش عادلانه است. و نیز این سوره قضا و قدر الهی را اثبات می‌کند، و نیز اینکه بنده فاعل حقیقی است، به خلاف پندار قدریّه و جبریّه که چنین اعتقادی ندارند. این سوره همچنین متضمن رد نظریات اهل بدعت و گمراهی است و این مطلب از ﴿ٱهۡدِنَا ٱلصِّرَٰطَ ٱلۡمُسۡتَقِيمَ﴾ دریافت می‌شود؛ زیرا راه راست به معنی شناخت حق و عمل کردن به آن است، امری که هر بدعت‌گذار و گمراهی با آن مخالف است. و نیز ﴿إِيَّاكَ نَعۡبُدُ وَإِيَّاكَ نَسۡتَعِينُ﴾ متضمن آن است که عبودیت و بندگی باید خالصانه برای خدا صورت گیرد و فقط از بارگاه ایشان استعانت جست.پس سپاس خداوندی را که پروردگار جهانیان است.]