وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - وەرگێڕاوی فارسی - تەفسیری سەعدی * - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان
سوره اعلى
سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْاَعْلَی ۟ۙ
خداوند متعال به تسبیح خود فرمان می‌دهد که متضمن ذکر و عبادت برای او، و کرنش در برابر شکوه و بزرگی‌اش می‌باشد. این تسبیح، تسبیحی باشد که شایستۀ عظمت خداوند باشد، به این صورت که نام‌های نیکوی او یاد شوند، نام‌های نیکویی که به سبب معانی نیکو و عظیمی که دارند بر هر نامی برتری دارند.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سَنُقْرِئُكَ فَلَا تَنْسٰۤی ۟ۙ
و نعمت‌های دینی هم از زمرۀ هدایت مذکور می‌باشند. بنابراین به اساس و اصل همۀ نعمت‌های دینی که قرآن است اشاره کرد و فرمود: ﴿سَنُقۡرِئُكَ فَلَا تَنسَىٰٓ﴾ کتابی را که بر تو وحی نموده‌ایم محافظت می‌کنیم، و آن را در دل تو جای می‌دهیم، و تو از آن چیزی را فراموش نخواهی کرد. این مژدۀ بزرگی از جانب خداوند به بنده و پیامبرش جاست مبنی بر اینکه خداوند دانشی به او می‌دهد که آن را فراموش نمی‌کند.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
اِلَّا مَا شَآءَ اللّٰهُ ؕ— اِنَّهٗ یَعْلَمُ الْجَهْرَ وَمَا یَخْفٰی ۟ؕ
﴿إِلَّا مَا شَآءَ ٱللَّهُ﴾ مگر آنچه که حکمت الهی اقتضا کند که آن را فراموش کنی.
﴿إِنَّهُۥ يَعۡلَمُ ٱلۡجَهۡرَ وَمَا يَخۡفَىٰ﴾ و خداوند پیدا و پنهان را می‌داند، و آنچه را که به مصلحت بندگانش می‌باشد می‌داند. بنابراین هر آنچه بخواهد، به عنوان شریعت مقرر می‌دارد و به آن فرمان می‌دهد.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَذَكِّرْ اِنْ نَّفَعَتِ الذِّكْرٰی ۟ؕ
﴿فَذَكِّرۡ إِن نَّفَعَتِ ٱلذِّكۡرَىٰ﴾ به شریعت الهی و آیات او پند بده، اگر پند مورد قبول واقع گردد؛ و موعظه و اندرز بگو، اگر کسی گوش کند، خواه از پند دادن تمام هدف آن برآورده شود یا برخی از آن برآورده گردد. مفهوم آیه این را می‌رساند که اگر پند دادن سودمند نباشد -به این صورت که پند دادن به شر و بدی بیفزاید، یا از خیر و خوبی بکاهد -در این صورت نباید پند داد.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سَیَذَّكَّرُ مَنْ یَّخْشٰی ۟ۙ
و پند دادن، مردم را به دو گروه تقسیم می‌کند: کسانی که استفاده می‌برند، و کسانی که استفاده نمی‌برند.
کسانی که از پند استفاده می‌برند، آنهایی هستند که از خداوند می‌ترسند؛ و هرگاه انسان بداند که خداوند او را به خاطر کارهایی که کرده است مجازات می‌کند، و از کیفر او بهراسد، از آنچه خداوند را ناخشنود می‌نماید دوری می‌کند، و برای انجام دادن کارهای خوب تلاش می‌نماید.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ثُمَّ لَا یَمُوْتُ فِیْهَا وَلَا یَحْیٰی ۟ؕ
﴿ثُمَّ لَا يَمُوتُ فِيهَا وَلَا يَحۡيَىٰ﴾ آنان عذاب دردناکی می‌بینند که هیچ‌گونه استراحت و آرامشی ندارد. تا جایی که آنها آرزوی مرگ می‌کنند، اما مرگ به سراغشان نمی‌آید. همان‌طور که خداوند متعال می‌فرماید: ﴿لَا يُقۡضَىٰ عَلَيۡهِمۡ فَيَمُوتُواْ وَلَا يُخَفَّفُ عَنۡهُم مِّنۡ عَذَابِهَا﴾ نه می‌میرند و نه از عذابشان کاسته می‌گردد.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَذَكَرَ اسْمَ رَبِّهٖ فَصَلّٰی ۟ؕ
﴿وَذَكَرَ ٱسۡمَ رَبِّهِۦ فَصَلَّىٰ﴾ و به ذکر پروردگارش مشغول شود و قلبش با ذکر او اُنس بگیرد، چنین کسی کارهایی می‌کند که خداوند را خشنود گرداند، به خصوص نماز می‌خواند که نماز ترازوی ایمان است. کسانی هستند که ﴿تَزَكَّىٰ ... فَصَلَّىٰ﴾ را این گونه تفسیر کرده‌اند: «زکات فطریه بدهد، و نماز عید بخواند.» گرچه این مفهوم را نیز شامل می‌شود، اما معنی آیه تنها این نیست.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَالْاٰخِرَةُ خَیْرٌ وَّاَبْقٰی ۟ؕ
﴿وَٱلۡأٓخِرَةُ خَيۡرٞ وَأَبۡقَىٰٓ﴾ در حالی که آخرت از هر نظر از دنیا بهتر و ماندگارتر است. چون آخرت، سرای جاودانگی و بقاست؛ و دنیا، سرای فنا و نابودی است. پس مؤمنِ عاقل بهتر را رها نمی‌کند و زشت‌تر را برنمی‌گزیند؛ و آرامش و راحتیِ همیشگی را به خاطر لذت و شادمانی آنی از دست نمی‌دهد. پس محبّت دنیا و ترجیح دادن آن بر آخرت، اساس هر اشتباهی است.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
صُحُفِ اِبْرٰهِیْمَ وَمُوْسٰی ۟۠
((صُحُفِ إِبۡرَٰهِيمَ وَمُوسَىٰ﴾) امر نیکو و اخبار خوبی که در این سورۀ مبارکه برایتان بیان شد، منحصر به این کتاب آسمانی نیست، بلکه در کتاب‌های پیشین هم آمده است، از جمله کتاب‌های ابراهیم و موسی که بعد از محمّد بزرگ‌ترین و شریف‌ترین پیامبران هستند. پس اینها فرامینی است که در هر شریعتی آمده‌اند، چون به منافع هر دو جهان برمی‌گردند، و این اوامر در هر زمان و مکانی صلاح و منفعت آدمی را تأمین می‌کنند.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - وەرگێڕاوی فارسی - تەفسیری سەعدی - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان
وەرگێڕاوی تەفسیری سەعدی بۆ زمانى فارسی.