وه‌رگێڕانی ماناكان سوره‌تی سورەتی الأعلى - الترجمة الأويغورية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - فرەفەرهەنگی قورئانی پیرۆز

سۈرە ئەئلا

لە مەبەستەکانی سورەتەکە:

تذكير النفس بالحياة الأخروية، وتخليصها من التعلقات الدنيوية.

ئىنسانغا ئاخىرەت ھاياتىنى ئەسلىتىش ۋە ئۇنى دۇنياغا باغلىنىشتىن خالاس قىلىش.

---

ئایه‌تی: 1

سَبِّحِ ٱسۡمَ رَبِّكَ ٱلۡأَعۡلَى

پۈتكۈل مەخلۇقاتلىرىدىن ئۈستۈن بولغان پەرۋەردىگارىڭنى زىكرى قىلغان ۋە ئۇلۇغلىغان ۋاقتىدا ئۇنىڭ نامىنى تىلغا ئېلىپ تۇرۇپ بارچە ئەيىب - نۇقسانلاردىن پاك دەپ تەسبىھ ئېيتقىن.

ئایه‌تی: 2

ٱلَّذِي خَلَقَ فَسَوَّىٰ

ئۇ ئىنساننى بېجىرىم شەكىلدە ياراتتى ۋە قامىتىنى راۋرۇس قىلدى.

ئایه‌تی: 3

وَٱلَّذِي قَدَّرَ فَهَدَىٰ

ئۇ پۈتكۈل خالايىقنىڭ جىنسلىرىنى، تۈرلىرىنى ۋە سۈپەتلىرىنى بېكىتتى ھەمدە ھەر قانداق مەخلۇقنى ئۆزىگە مۇناسىپ ۋە ماس تەرەپكە يېتەكلىدى.

ئایه‌تی: 4

وَٱلَّذِيٓ أَخۡرَجَ ٱلۡمَرۡعَىٰ

ئۇ زېمىندىن چارىپايلىرىڭلارنى باقىدىغان ئوت - چۆپلەرنى چىقاردى.

ئایه‌تی: 5

فَجَعَلَهُۥ غُثَآءً أَحۡوَىٰ

ئاندىن ئۇ ئوت - چۆپلەر ھۆل ياشىرىپ بولغاندىن كېيىن قارامتۇل قۇرۇق ئوت - خەسكە ئايلاندۇردى.

ئایه‌تی: 6

سَنُقۡرِئُكَ فَلَا تَنسَىٰٓ

ئەي پەيغەمبەر! بىز ساڭا قۇرئاننى ئوقۇپ، قەلبىڭگە توپلاپ بېرىمىز، ئۇنى ھەرگىز ئۇنتۇپ قالمايسەن. شۇڭ سەن ئۇنتۇپ قالماسلىق ئۈچۈن قىلغىنىڭدەك، جىبرىئىل بىلەن تەڭ ئوقۇمىغىن.

ئایه‌تی: 7

إِلَّا مَا شَآءَ ٱللَّهُۚ إِنَّهُۥ يَعۡلَمُ ٱلۡجَهۡرَ وَمَا يَخۡفَىٰ

لېكىن ئاللاھ بىرەر ھېكمەت تۈپەيلىدىن سېنىڭ ئۇنتۇپ قېلىشىڭنى خالىغان ئايەتلەرنى ئۇنتۇپ قالىسەن. شەكسىزكى ئاللاھ ئاشكارىنى ۋە مەخپىينى بىلىدۇ، بۇ ئىشلاردىن ئۇنىڭغا ھېچنەرسە مەخپىي قالمايدۇ.

ئایه‌تی: 8

وَنُيَسِّرُكَ لِلۡيُسۡرَىٰ

بىز ساڭا جەننەتكە كىرىشكە ۋەسىلە بولىدىغان ئەمەللەردىن ئاللاھ رازى بولىدىغانلىرىنى قولايلاشتۇرۇپ بېرىمىز.

ئایه‌تی: 9

فَذَكِّرۡ إِن نَّفَعَتِ ٱلذِّكۡرَىٰ

بىز ساڭا ۋەھىي قىلغان قۇرئان ئارقىلىق كىشىلەرگە نەسىھەت قىلغىن، ئۇلار ۋەز - نەسىھەتكە قۇلاقلا سالىدىكەن، ئۇلارغا ۋەز - نەسىھەت قىلىشنى داۋاملاشتۇرغىن.

ئایه‌تی: 10

سَيَذَّكَّرُ مَن يَخۡشَىٰ

سېنىڭ ۋەز - نەسىھەتلىرىڭنى ئاللاھتىن قورقىدىغان ئادەم قوبۇل قىلىدۇ. چۈنكى ئۇ ۋەز - نەسىھەتتىن مەنپەئەت ئالىدۇ.

سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:

• تحفظ الملائكة الإنسان وأعماله خيرها وشرها ليحاسب عليها.

پەرىشتىلەر ئىنساننى ۋە ئۇنىڭ ياخشى - يامان پۈتۈن ئەمەللىرىنى ھېساب ئۈچۈن كۆزىتىپ تۇرىدۇ.

• ضعف كيد الكفار إذا قوبل بكيد الله سبحانه.

كاپىرلارنىڭ ھىيلە - مىكرى ئاللاھنىڭ تەدبىرى ئالدىدا تولىمۇ ئاجىزدۇر.

• خشية الله تبعث على الاتعاظ.

ئاللاھتىن قورقۇش ئىبرەت ئېلىشقا تۈرتكە بولىدۇ.

ئایه‌تی: 11

وَيَتَجَنَّبُهَا ٱلۡأَشۡقَى

كاپىر ۋەز - نەسىھەتتىن يىراق تۇرىدۇ ۋە قاچىدۇ. چۈنكى ئۇ ئاخىرەتتە دوزاخقا كىرىدىغانلىقى ئۈچۈن ئەڭ بەدبەخت ئىنساندۇر.

ئایه‌تی: 12

ٱلَّذِي يَصۡلَى ٱلنَّارَ ٱلۡكُبۡرَىٰ

ئاخىرەتتە ئۇلۇغ ئوتقا كىرىدىغان كىشى ئۇنىڭ ھارارىتىنى تېتىيدۇ ۋە مەڭگۈ ئازابىنى چېكىدۇ.

ئایه‌تی: 13

ثُمَّ لَا يَمُوتُ فِيهَا وَلَا يَحۡيَىٰ

ئاندىن ئۇ دوزاختا مەڭگۈ قالىدۇ، ئۇنىڭ ئۆلۈپ بىراقلا ئازابتىن قۇتۇلۇپ كېتەلمەيدۇ يا تۈزۈكرەك ياشىيالمايدۇ.

ئایه‌تی: 14

قَدۡ أَفۡلَحَ مَن تَزَكَّىٰ

شېرىكتىن ۋە گۇناھ - مەئسىيەتلەردىن پاكلانغان ئادەم كۆزلىگەن مەقسىتىگە يەتتى.

ئایه‌تی: 15

وَذَكَرَ ٱسۡمَ رَبِّهِۦ فَصَلَّىٰ

ئۇ پەرۋەردىگارى يولغا قويغان شەكىلدە ئۇنى زىكىر قىلاتتى ھەمدە نامازنى تەلەپكە لايىق رەۋىشتە ئادا قىلاتتى.

ئایه‌تی: 16

بَلۡ تُؤۡثِرُونَ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا

بەلكى سىلەر دۇنيا تىرىكچىلىكىنى ئالدىغا قويىسىلەر، ئۇنى ئاخىرەتتىن ئارتۇق كۆرىسىلەر، ھالبۇكى ئۇ ئىككىسى ئوتتۇرىسىدا چوڭ پەرقلەر بار.

ئایه‌تی: 17

وَٱلۡأٓخِرَةُ خَيۡرٞ وَأَبۡقَىٰٓ

ئاخىرەت ئەلۋەتتە دۇنيادىن ھەمدە ئۇنىڭدىكى مال - ماتا ۋە نازۇ-نېئمەتلەردىن كۆپ ياخشى ھەم ئارتۇقتۇر. چۈنكى ئاخىرەتتە قەتئىي ئۈزۈلۈپ قالمايدىغان نېئمەتلەر بار.

ئایه‌تی: 18

إِنَّ هَٰذَا لَفِي ٱلصُّحُفِ ٱلۡأُولَىٰ

شەكسىزكى بىز سىلەرگە سۆزلەپ بەرگەن بۇ ئىشلار ۋە خەۋەرلەر قۇرئاندىن ئىلگىرى نازىل قىلىنغان سەھىپىلەردۇر.

ئایه‌تی: 19

صُحُفِ إِبۡرَٰهِيمَ وَمُوسَىٰ

ئۇ بولسا ئىبراھىم ۋە مۇساغا نازىل قىلىنغان سەھىپىلەردۇر.

سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:

• أهمية تطهير النفس من الخبائث الظاهرة والباطنة.

كۆڭۈلنى سىرتقى ۋە ئىچكى نىجاسەتلەردىن پاكلاش ئىنتايىن مۇھىم.

• الاستدلال بالمخلوقات على وجود الخالق وعظمته.

ياراتقۇچىنىڭ مەۋجۇتلۇقى ۋە كاتتىلىقىغا مەخلۇقاتلار دەلىل قىلىنىدۇ.

• مهمة الداعية الدعوة، لا حمل الناس على الهداية؛ لأن الهداية بيد الله.

دەۋەتچىنىڭ ۋەزىپىسى پەقەت دەۋەت قىلىش بولۇپ، ئۇنىڭ ئىنسانلارنى ھىدايەتكە زورلاش مەجبۇرىيىتى يوق. چۈنكى ھىدايەت ئاللاھنىڭ قولىدىدۇر.