وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان


وه‌رگێڕانی ماناكان سوره‌تی: سورەتی الجاثیة   ئایه‌تی:

Жосия сураси

لە مەبەستەکانی سورەتەکە:
بيان أحوال الخلق من الآيات الشرعية والكونية، ونقض حجج منكري البعث المتكبرين وترهيبهم.
Махлуқотларнинг шариатга ва коинотга оид оятлар қаршисидаги аҳволини баён қилиш ҳамда қайта тирилишни инкор қиладиган мутакаббирларнинг ҳужжатларини синдириш ва уларни ёмон оқибатдан огоҳлантириш.

حمٓ
Бундай ҳарфлар ҳақида "Бақара" сурасининг аввалида айтиб ўтилди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
تَنزِيلُ ٱلۡكِتَٰبِ مِنَ ٱللَّهِ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡحَكِيمِ
Қуръоннинг нозил қилиниши ҳаммадан Ғолиб, Азиз ва ҳар бир яратишини, қадарини, тадбирини ҳикмат билан қиладиган Ҳаким Аллоҳ тарафидандир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ لَأٓيَٰتٖ لِّلۡمُؤۡمِنِينَ
Осмонлару ерда Аллоҳнинг қудрати ва ягоналигига далолат қилувчи белгилар бордир. Улар мўминлар учундир. Чунки фақат мўминларгина белгилардан ибрат ола биладилар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَفِي خَلۡقِكُمۡ وَمَا يَبُثُّ مِن دَآبَّةٍ ءَايَٰتٞ لِّقَوۡمٖ يُوقِنُونَ
Эй одамлар, ўзларингизнинг дастлаб бир томчи сувдан лахта қонга, ундан гўшт парчасига айланиб, босқичма-босқич яратилишингизда ҳамда Аллоҳ ер юзига тарқатиб қўйган жониворларда Аллоҳнинг Яратувчи эканига аниқ ишонадиган қавм учун У Зотнинг Ягона ва Қдратли эканига далолат қилувчи белгилар бордир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱخۡتِلَٰفِ ٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِ وَمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مِن رِّزۡقٖ فَأَحۡيَا بِهِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَا وَتَصۡرِيفِ ٱلرِّيَٰحِ ءَايَٰتٞ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ
Кеча ва кундузнинг кетма-кет келишида, Аллоҳ осмондан ёмғир ёғдириб, у билан қақраб ётган ерни яшнатиб, ўсимликларни ўстириб қўйишида, шамолларнинг фойда қайси тарафдан бўлишига қараб, ҳали у томондан, ҳали бу томондан эсиб туришида ақл юритадиган қавм учун белгилар бордир. Шу белгилар орқали улар Аллоҳнинг бирлигини, қайта тирилтира олишини ва ҳар ишга Қодир эканини билиб оладилар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
تِلۡكَ ءَايَٰتُ ٱللَّهِ نَتۡلُوهَا عَلَيۡكَ بِٱلۡحَقِّۖ فَبِأَيِّ حَدِيثِۭ بَعۡدَ ٱللَّهِ وَءَايَٰتِهِۦ يُؤۡمِنُونَ
Эй Пайғамбар, булар белгилар ва ҳужжатлардир. Уларни сизга ҳақ ила тиловат қилиб беряпмиз. Аллоҳнинг Ўз бандасига нозил қилган гапи ва ҳужжатлари турганда яна қайси гапга ишонадилар, қайси ҳужжатларни тасдиқ этадилар?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَيۡلٞ لِّكُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٖ
Ҳар бир кўп гуноҳ қилаверадиган каззобга ҳалокат бўлсин.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَسۡمَعُ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ تُتۡلَىٰ عَلَيۡهِ ثُمَّ يُصِرُّ مُسۡتَكۡبِرٗا كَأَن لَّمۡ يَسۡمَعۡهَاۖ فَبَشِّرۡهُ بِعَذَابٍ أَلِيمٖ
Бу кофир ўзига тиловат қилиб берилаётган Қуръондаги Аллоҳнинг оятларини эшитади-да, ҳаққа эргашишдан ўзини катта олиб, худди уларни эшитмаётгандек, саркашлик билан куфру маъсиятларида боягидек давом этаверади. Эй Пайғамбар, унга охиратда жуда ёмон бўлиши, уни аламли азоб кутаётгани ҳақида хабар бериб қўйинг.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِذَا عَلِمَ مِنۡ ءَايَٰتِنَا شَيۡـًٔا ٱتَّخَذَهَا هُزُوًاۚ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ عَذَابٞ مُّهِينٞ
Унга Қуръондан бирон оят етиб борса, уни масхара қилади, устидан кулади. Ана ўша Қуръоннинг устидан куладиган масхарабозлар учун Қиёмат куни хор қилгувчи азоб бордир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مِّن وَرَآئِهِمۡ جَهَنَّمُۖ وَلَا يُغۡنِي عَنۡهُم مَّا كَسَبُواْ شَيۡـٔٗا وَلَا مَا ٱتَّخَذُواْ مِن دُونِ ٱللَّهِ أَوۡلِيَآءَۖ وَلَهُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٌ
Уларнинг олдида жаҳаннам турибди. Қиёмат куни уларни кутиб олади. Уларга касб қилиб топган мол-дунёлари ҳам, Алллоҳни қўйиб тутинган дўстлари, ибодат қилаётган бутлари ҳам бирон нарсада асқотмас.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
هَٰذَا هُدٗىۖ وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِـَٔايَٰتِ رَبِّهِمۡ لَهُمۡ عَذَابٞ مِّن رِّجۡزٍ أَلِيمٌ
Элчимиз Муҳаммадга нозил қилганимиз бу Китоб ҳақ йўлга бошлайди. Парвардигорлари нозил қилган оятларга куфр келтирганлар учун эса жуда ёмон оғриқли азоб бордир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ ٱللَّهُ ٱلَّذِي سَخَّرَ لَكُمُ ٱلۡبَحۡرَ لِتَجۡرِيَ ٱلۡفُلۡكُ فِيهِ بِأَمۡرِهِۦ وَلِتَبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِهِۦ وَلَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ
Эй одамлар, сизларга денгизни бўйсундириб берган ёлғиз Аллоҳдир. Токи, Унинг амри ила кемалар сузиб юрсин ва Унинг фазлу марҳаматидан умидвор бўлиб, ҳалол касб қилинглар. Шоядки, Аллоҳ ато этган неъматларга шукр қилсангизлар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَسَخَّرَ لَكُم مَّا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗا مِّنۡهُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ
Аллоҳ сизларга самолардаги ой, қуёш, юлдузлар каби ҳамма нарсаларни ва заминдаги дарёлар, дарахтлар, тоғлар каби ҳамма нарсаларни бўйсундириб қўйди. Бу ишда фикр юритиб, ибрат оладиган қавм учун Аллоҳнинг ягоналиги ва қудратига далолат қиладиган белгилар бордир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• الكذب والإصرار على الذنب والكبر والاستهزاء بآيات الله: صفات أهل الضلال، وقد توعد الله المتصف بها.
Каззоблик, саркашлик билан гуноҳ қилишда давом этавериш, такаббурлик ва Аллоҳнинг оятларини масхара қилиш залолат аҳлининг сифатларидир. Аллоҳ уларни ёмон оқибатдан огоҳлантирган.

• نعم الله على عباده كثيرة، ومنها تسخير ما في الكون لهم.
Аллоҳнинг бандаларига ато этган неъматлари сон-саноқсиз. Коинотдаги ҳамма нарсаларни уларга бўйсундириб бергани шулар жумласидандир.

• النعم تقتضي من العباد شكر المعبود الذي منحهم إياها.
Неъматлар бандалардан уларни ато этган Зотга шукр қилишни тақозо этади.

قُل لِّلَّذِينَ ءَامَنُواْ يَغۡفِرُواْ لِلَّذِينَ لَا يَرۡجُونَ أَيَّامَ ٱللَّهِ لِيَجۡزِيَ قَوۡمَۢا بِمَا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ
Эй Пайғамбар, Аллоҳга иймон келтирган ва пайғамбарини тасдиқ этган зотларга айтингки, ўзларига ёмонлик қилган, Аллоҳнинг неъматларига ҳам, қасосларига ҳам парво қилмайдиган кофирларни кечириб юбораверсинлар. Чунки Аллоҳ яқинда сабр қилган мўминларга ҳам, тажовузкорлик қилган кофирларга ҳам шу дунёда қилиб ўтган қилмишларига яраша жавоб беради, мукофотлайди ёки жазолайди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مَنۡ عَمِلَ صَٰلِحٗا فَلِنَفۡسِهِۦۖ وَمَنۡ أَسَآءَ فَعَلَيۡهَاۖ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّكُمۡ تُرۡجَعُونَ
Ким бир яхшилик қилса, унинг самараси ўзига бўлади. Аллоҳ унинг яхшилигидан Беҳожат. Ким ёмонлик қилса, унинг натижаси ҳам ўзига қайтади. Унинг қилган ёмонлиги Аллоҳга зарар бермайди. Кейин охиратда ҳаммангиз ёлғиз Бизга қайтасизлар ва ҳаммангизни муносиб жазолаймиз ёки мукофотлаймиз.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَقَدۡ ءَاتَيۡنَا بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحُكۡمَ وَٱلنُّبُوَّةَ وَرَزَقۡنَٰهُم مِّنَ ٱلطَّيِّبَٰتِ وَفَضَّلۡنَٰهُمۡ عَلَى ٱلۡعَٰلَمِينَ
Бани Исроилга Тавротни ва у билан одамлар орасини ажрим қилиш имтиёзини ато этдик. Аксар пайғамбарларни Иброҳим алайҳиссаломнинг зурриётидан чиқардик. Уларга турли хил покиза ризқлар бериб, ўз замонисидаги оламлардан афзал айладик.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَءَاتَيۡنَٰهُم بَيِّنَٰتٖ مِّنَ ٱلۡأَمۡرِۖ فَمَا ٱخۡتَلَفُوٓاْ إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَهُمُ ٱلۡعِلۡمُ بَغۡيَۢا بَيۡنَهُمۡۚ إِنَّ رَبَّكَ يَقۡضِي بَيۡنَهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ فِيمَا كَانُواْ فِيهِ يَخۡتَلِفُونَ
Уларга ҳақ билан ботилни ажратиб берадиган ҳужжатлар ато этдик. Уларга Бизнинг элчимиз Муҳаммад алайҳиссалом юборилиб, ўзларига қарши ҳужжат барпо бўлганидан кейингина ихтилоф чиқардилар. Уларни шу ихтилофга олиб борган нарса ўзаро бир-бирлари билан катталик, мансаб, обрў талашишлари бўлди. Эй Пайғамбар, Қиёмат куни уларнинг бу ихтилофлари борасида Парвардигорингизнинг Ўзи ҳукм чиқаради. Ўшанда ким ҳақ, ким ноҳақлигини баён қилади.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ثُمَّ جَعَلۡنَٰكَ عَلَىٰ شَرِيعَةٖ مِّنَ ٱلۡأَمۡرِ فَٱتَّبِعۡهَا وَلَا تَتَّبِعۡ أَهۡوَآءَ ٱلَّذِينَ لَا يَعۡلَمُونَ
Кейин сизни иймонга ва солиҳ амалга даъват қилишдан иборат бўлган зиммангиздаги шу иш бўйича бир аниқ манҳаж, шариат йўлига йўллаб қўйдик. Бас, шу шариатга эргашинг. Ҳақни билмайдиган, таниймайдиганларнинг ҳавойи нафсларига эргашманг. Улар сизни ҳақ йўлдан оздириб юборадилар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّهُمۡ لَن يُغۡنُواْ عَنكَ مِنَ ٱللَّهِ شَيۡـٔٗاۚ وَإِنَّ ٱلظَّٰلِمِينَ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلِيَآءُ بَعۡضٖۖ وَٱللَّهُ وَلِيُّ ٱلۡمُتَّقِينَ
Ҳақни билмайдиганларнинг ҳавойи нафсларига эргашадиган бўлсангиз, улар сизни Аллоҳнинг бирон азобидан қутқара олмаслар. Ҳамма миллату элатлардаги золимлар ўзаро дўст бўлиб, мўминларга қарши бир-бирларини қўллаб-қувватлайдилар. Аллоҳ эса Ўзидан буйруқларини бажариш ва тақиқларидан тийилиш ила қўрқадиган тақводорларнинг дўстидир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
هَٰذَا بَصَٰٓئِرُ لِلنَّاسِ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٞ لِّقَوۡمٖ يُوقِنُونَ
Элчимизга нозил қилинган бу Қуръон одамлар учун кўнгил кўзларидирки, у орқали ҳақ билан ботилни ажратиб оладилар. Унинг ҳақ эканига тўла ишонч ҳосил қилган қавм учун эса ҳаққа етакловчи ҳидоят ва раҳматдир. Чунки айнан ўшалар Парвардигорларини рози қилиш учун тўғри йўлдан борадилар. Кейин Аллоҳ уларни дўзахдан асраб, жаннатга киритади.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَمۡ حَسِبَ ٱلَّذِينَ ٱجۡتَرَحُواْ ٱلسَّيِّـَٔاتِ أَن نَّجۡعَلَهُمۡ كَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ سَوَآءٗ مَّحۡيَاهُمۡ وَمَمَاتُهُمۡۚ سَآءَ مَا يَحۡكُمُونَ
Куфру маъсиятларга ботганлар Аллоҳ бизни ҳам иймон келтириб, яхши амалларни қилган зотлар каби мукофотлайди ва биз дунёда ҳам, охиратда ҳам улар билан бир хил бўламиз, деб ўйлайдиларми? Уларнинг бу ҳукми нақадар манфур ҳукм!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَخَلَقَ ٱللَّهُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ بِٱلۡحَقِّ وَلِتُجۡزَىٰ كُلُّ نَفۡسِۭ بِمَا كَسَبَتۡ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ
Аллоҳ осмонлару ерни етук ҳикмат ила яратди. Уларни беҳудага яратмади. Токи, ҳар бир жон яхшилик қиладими, ёмонлик қиладими, қилмишига яраша жазо ёки мукофотини олсин. Аллоҳ уларга зулм қилмайди. Яхшиликларини камайтириб қўймайди, ёмонликларини ошириб ҳам юбормайди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• العفو والتجاوز عن الظالم إذا لم يُظهر الفساد في الأرض، ويَعْتَدِ على حدود الله؛ خلق فاضل أمر الله به المؤمنين إن غلب على ظنهم العاقبة الحسنة.
Ер юзида ошкора бузуқлик қилмаган, Аллоҳ белгилаб қўйган ҳадлардан ошмаган золимни кечириб юбориш фазилатли хулқдир. Аллоҳ мўминни шундай қилишга буюради. Хуллас, мўмин киши кечириб юбориш яхши натижага олиб боради, деган гумонда бўлса, кечириб юборсин.

• وجوب اتباع الشرع والبعد عن اتباع أهواء البشر.
Шариатга эргашиш ва одамларнинг ҳавойи нафсларига эргашмаслик вожиб.

• كما لا يستوي المؤمنون والكافرون في الصفات، فلا يستوون في الجزاء.
Мўминлар билан кофирлар таърифу тавсифда ҳам, жазо ёки мукофот олишда ҳам баробар эмас.

• خلق الله السماوات والأرض وفق حكمة بالغة يجهلها الماديون الملحدون.
Аллоҳ осмонлару ерни бир етук ҳикмат билан яратди. Уни худосиз даҳрийлар англамайдилар.

أَفَرَءَيۡتَ مَنِ ٱتَّخَذَ إِلَٰهَهُۥ هَوَىٰهُ وَأَضَلَّهُ ٱللَّهُ عَلَىٰ عِلۡمٖ وَخَتَمَ عَلَىٰ سَمۡعِهِۦ وَقَلۡبِهِۦ وَجَعَلَ عَلَىٰ بَصَرِهِۦ غِشَٰوَةٗ فَمَن يَهۡدِيهِ مِنۢ بَعۡدِ ٱللَّهِۚ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ
Эй Пайғамбар, ҳавойи нафсига эргашиб, уни худди маъбуддек кўрадиган кимсага бир қаранг. Аллоҳ уни билган ҳолида адаштириб қўйган. У ўзи адаштирилишга лойиқ бўлган. Унинг қулоғи ва қалбини муҳрлаган. Энди унинг қулоғига фойдали гаплар кирмайди. Аллоҳ унинг кўзига парда тортиб қўйган. Энди у ҳақни кўра олмайди. Аллоҳ адаштириб қўйганидан кейин энди унга ким ҳам тавфиқ бера оларди?! Бас, ҳавойи нафсга эргашишнинг зарарларини, Аллоҳнинг шариатига эргашишнинг фойдаларини кўриб, улардан ибрат олмайсизларми?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَقَالُواْ مَا هِيَ إِلَّا حَيَاتُنَا ٱلدُّنۡيَا نَمُوتُ وَنَحۡيَا وَمَا يُهۡلِكُنَآ إِلَّا ٱلدَّهۡرُۚ وَمَا لَهُم بِذَٰلِكَ مِنۡ عِلۡمٍۖ إِنۡ هُمۡ إِلَّا يَظُنُّونَ
Қайта тирилишни инкор қиладиган кофирлар шундай дейдилар: "Шу дунёдаги ҳаётимиздан бошқа ҳаёт йўқ. Бир авлод ўлиб, бошқаси туғилиб, ҳаёт шу тахлит давом этаверади. Бизни фақат вақт ўтиши, кеча ва кундузнинг алмашиниб туриши ўлдиради, холос". Лекин уларда қайта тирилишни инкор қилишга илмий асос йўқ. Улар фақат гумон-тахмин қиладилар, холос. Гумон эса ҳаргиз ҳақиқатнинг ўрнини боса олмас.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِذَا تُتۡلَىٰ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتُنَا بَيِّنَٰتٖ مَّا كَانَ حُجَّتَهُمۡ إِلَّآ أَن قَالُواْ ٱئۡتُواْ بِـَٔابَآئِنَآ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
Қайта тирилишни инкор қиладиган мушрикларга оятларимиз очиқ-равшан тарзда ўқиб берилганда уларнинг ҳужжатлари Пайғамбар алайҳиссаломга: "Ўлимдан кейин яна ҳаёт бор, деган даъвойинглар рост бўлса, ўлиб кетган ота-боболаримизни тирилтириб беринглар-чи", дейишдан бошқа нарса бўлмади.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قُلِ ٱللَّهُ يُحۡيِيكُمۡ ثُمَّ يُمِيتُكُمۡ ثُمَّ يَجۡمَعُكُمۡ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ لَا رَيۡبَ فِيهِ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ
Эй Пайғамбар, уларга айтинг: "Аллоҳ сизларни яратиб тирилтирган, кейин ўлдиради, кейин яна ўлганингиздан сўнг ҳисоб-китоб қилиш ва жазо ёки мукофот бериш учун Қиёмат кунида тўплайди. Бу кунинг келишига заррача шак-шубҳа йўқ. Лекин одамларнинг кўплари билмайдилар. Шу сабабли солиҳ амаллар қилиб, ўша кун учун тайёргарлик кўрмайдилар".
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلِلَّهِ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ وَيَوۡمَ تَقُومُ ٱلسَّاعَةُ يَوۡمَئِذٖ يَخۡسَرُ ٱلۡمُبۡطِلُونَ
Самолар мулки ҳам, замин мулки ҳам Аллоҳникидир. Ундан ўзга чин маъбуд йўқдир. Қиёмат куни Аллоҳ мурдаларни ҳисоб-китоб қилиш ва жазо ёки мукофот бериш учун қайта тирилтирганда Аллоҳдан бошқага бандалик қилган ва ҳақни ноҳаққа, ноҳақни эса ҳаққа чиқаришга уринган ботил аҳли зарарга йўлиқади.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَتَرَىٰ كُلَّ أُمَّةٖ جَاثِيَةٗۚ كُلُّ أُمَّةٖ تُدۡعَىٰٓ إِلَىٰ كِتَٰبِهَا ٱلۡيَوۡمَ تُجۡزَوۡنَ مَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
Эй Пайғамбар, у кунда ҳар бир умматни тиз чўккан ҳолда ўзини нима қилишларини кутаётганини кўрасиз. Ҳар бир уммат икки елкасидаги фаришталар ёзиб борган номаи аъмолига чақирилади. Эй одамлар, бу кунда дунёда қилиб ўтган яхши-ёмон амалларингизга яраша жазо ёки мукофот олурсизлар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
هَٰذَا كِتَٰبُنَا يَنطِقُ عَلَيۡكُم بِٱلۡحَقِّۚ إِنَّا كُنَّا نَسۡتَنسِخُ مَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
Фаришталар қилган ишларингизни ёзиб бориб, китоб ҳолига келган бу китоб фақат ростни сўзлайди ва сизларга қарши ҳақли гувоҳлик беради. Бас, уни ўқинглар. Биз елкангиздаги фаришталарга дунёда қилиб ўтган ишларингизни ёзиб боришни буюрганмиз.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَمَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ فَيُدۡخِلُهُمۡ رَبُّهُمۡ فِي رَحۡمَتِهِۦۚ ذَٰلِكَ هُوَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡمُبِينُ
Бас, иймон келтириб, яхши ишларни қилган зотларни Парвардигорлари Ўз раҳматига, жаннатига киритади. Аллоҳ уларга ато этган мана шу мукофот ёрқин, мислсиз муваффақиятдир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَمَّا ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَفَلَمۡ تَكُنۡ ءَايَٰتِي تُتۡلَىٰ عَلَيۡكُمۡ فَٱسۡتَكۡبَرۡتُمۡ وَكُنتُمۡ قَوۡمٗا مُّجۡرِمِينَ
Аллоҳга куфр келтирганларга эса зуғум билан шундай дейилур: "Оятларим сизларга ўқиб берилмаганмиди?! Сизлар эса уларга иймон келтиришдан ўзларингизни катта олмаганмидингизлар?! Куфру маъсиятларга ботган жиноятчи қавм бўлмаганмидингизлар?!"
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِذَا قِيلَ إِنَّ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٞ وَٱلسَّاعَةُ لَا رَيۡبَ فِيهَا قُلۡتُم مَّا نَدۡرِي مَا ٱلسَّاعَةُ إِن نَّظُنُّ إِلَّا ظَنّٗا وَمَا نَحۡنُ بِمُسۡتَيۡقِنِينَ
Сизларга: "Аллоҳнинг бандаларига берган уларни қайта тирилтириб, қилган ишларига яраша жазо ёки мукофот бериши ҳақидаги ваъдаси ҳақдир. Қиёматнинг юз бериши ҳақдир. Унга тайёргарлик кўринглар", дейилса, "Биз Қиёмат нималигини билмаймиз. У ҳақдаги гумонимиз жуда заиф, унинг юз бериш эҳтимоли жуда кам, деб биламиз. Унинг содир бўлишига ишончимиз тўла эмас", дедингизлар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• اتباع الهوى يهلك صاحبه، ويحجب عنه أسباب التوفيق.
Ҳавойи нафсга эргашиш кишини барбод қилади, унга тавфиқ йўлини тўсиб қўяди.

• هول يوم القيامة.
Қиёмат куни ўта даҳшатлидир.

• الظن لا يغني من الحق شيئًا، خاصةً في مجال الاعتقاد.
Гумон ҳеч қачон ҳақиқат ўрнини боса олмайди. Айниқса, эътиқод масаласида.

وَبَدَا لَهُمۡ سَيِّـَٔاتُ مَا عَمِلُواْ وَحَاقَ بِهِم مَّا كَانُواْ بِهِۦ يَسۡتَهۡزِءُونَ
Уларга дунёда қилиб ўтган куфру маъсиятлари ошкор бўлиб, уларни азоб қуршаб олди. Улар мана шу азоб устидан кулгандилар, уни масхара қилгандилар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَقِيلَ ٱلۡيَوۡمَ نَنسَىٰكُمۡ كَمَا نَسِيتُمۡ لِقَآءَ يَوۡمِكُمۡ هَٰذَا وَمَأۡوَىٰكُمُ ٱلنَّارُ وَمَا لَكُم مِّن نَّٰصِرِينَ
Аллоҳ уларга деди: "Шу кунги учрашувни унутиб, унинг учун иймон ва солиҳ амал ила тайёргарлик кўрмаганларингиздек, Биз ҳам бугун сизларни тарк қилиб, дўзахга улоқтирамиз. Энди жойингиз жаҳаннамдир. Энди сизларни Аллоҳнинг азобидан қутқариб қоладиган ҳеч қандай мададкорлар йўқ".
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ذَٰلِكُم بِأَنَّكُمُ ٱتَّخَذۡتُمۡ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ هُزُوٗا وَغَرَّتۡكُمُ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَاۚ فَٱلۡيَوۡمَ لَا يُخۡرَجُونَ مِنۡهَا وَلَا هُمۡ يُسۡتَعۡتَبُونَ
Бу азобга гирифтор бўлганингизга сабаб шуки, сизлар Аллоҳнинг оятларини масхара қилдинглар устидан кулдинглар. Сизларни дунё ҳаёти ўз лаззатлари ва шаҳватлари билан алдаб қўйди. Мана энди бугун Аллоҳнинг оятларини масхара қилган кофирлар дўзахдан чиқарилмайдилар. У ерда абадий қоладилар. Парвардигорларини рози қиладиган солиҳ амал қилиб олишлари учун дунё ҳаётига ҳам қайтарилмайдилар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَلِلَّهِ ٱلۡحَمۡدُ رَبِّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَرَبِّ ٱلۡأَرۡضِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Бас, ҳамд ёлғиз Аллоҳникидир. Самолар Парвардигориникидир. Замин Парвардигориникидир. Барча махлуқотлар Парвардигориникидир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَهُ ٱلۡكِبۡرِيَآءُ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
Самолардаги ва заминдаги улуғлик, буюклик ёлғиз Уникидир. У ҳаммадан Ғолиб, Азиз, ҳар бир яратишини, тақдирини, тадбирини ва шариатини ҳикмат билан қиладиган Ҳаким Зотдир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:
• الاستهزاء بآيات الله كفر.
Аллоҳнинг оятларини масхара қилиш куфрдир.

• خطر الاغترار بلذات الدنيا وشهواتها.
Дунёнинг лаззатлари ва шаҳватларига алданиб қолиш ўта хатарли.

• ثبوت صفة الكبرياء لله تعالى.
Оятларда Аллоҳ таолонинг улуғлик сифати борлиги ўз исботини топиб турибди.

• إجابة الدعاء من أظهر أدلة وجود الله سبحانه وتعالى واستحقاقه العبادة.
Аллоҳ таолонинг дуони ижобат қилиши У Зотнинг борлиги ва маъбудликка лойиқ эканига яққол далилдир.

 
وه‌رگێڕانی ماناكان سوره‌تی: سورەتی الجاثیة
پێڕستی سوره‌ته‌كان ژمارەی پەڕە
 
وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان

الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.

داخستن