وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - وەرگێڕاوی یائوویی * - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان
An-Nahl
يُنَزِّلُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ بِٱلرُّوحِ مِنۡ أَمۡرِهِۦ عَلَىٰ مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦٓ أَنۡ أَنذِرُوٓاْ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّآ أَنَا۠ فَٱتَّقُونِ
Akasagatulusyaga Malaika ni utenga kwa ulamusi Wakwe kwa jwansachile mwa achikapolo Ŵakwe, (pakwasalila) kuti: “Mwatetelani (ŵandu) yanti: Pangali nnungu jwine (jwakuŵajilwa kun’galagatila) ikaŵeje Unepe, basi njogopani.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ بِٱلۡحَقِّۚ تَعَٰلَىٰ عَمَّا يُشۡرِكُونَ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱلۡأَنۡعَٰمَ خَلَقَهَاۖ لَكُمۡ فِيهَا دِفۡءٞ وَمَنَٰفِعُ وَمِنۡهَا تَأۡكُلُونَ
Soni ilango an’guumbiile jenumanja, mwalakwemo mwana kutukutila (mpela kupanganyichisya manyunya gakwe yakuliunichila ni iwaalo yakutukutila,) ni (mwana soni) yakamuchisya (ine yejinji), soni ine mu yalakweyo nkuilyaga.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَتَحۡمِلُ أَثۡقَالَكُمۡ إِلَىٰ بَلَدٖ لَّمۡ تَكُونُواْ بَٰلِغِيهِ إِلَّا بِشِقِّ ٱلۡأَنفُسِۚ إِنَّ رَبَّكُمۡ لَرَءُوفٞ رَّحِيمٞ
Soni ikutwichilaga misigo jenu jausito kuja kujiikasya ku chilambo changanim’bajilwa kuchiika ikaŵeje mwakulagasika nnope mwaachimisyene. Chisimu M’mbuje gwenu ni Mpole kusyene, Jwachanasa channope.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يُنۢبِتُ لَكُم بِهِ ٱلزَّرۡعَ وَٱلزَّيۡتُونَ وَٱلنَّخِيلَ وَٱلۡأَعۡنَٰبَ وَمِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ
Nigalakwego akasammechesyaga mbeju, mizaituni (jakwenga mauta), mitende ni mizabibu, kwisa soni mitundu josope ja isogosi. Chisimu mu yalakweyo mwana chilosyo kwa ŵandu ŵakuchetelela.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَسَخَّرَ لَكُمُ ٱلَّيۡلَ وَٱلنَّهَارَ وَٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَۖ وَٱلنُّجُومُ مُسَخَّرَٰتُۢ بِأَمۡرِهِۦٓۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ
Ni an’jepepachisye chilo ni muusi, lyuŵa ni mwesi, nombe nasyo ndondwa sijepepasyidwe mwachilamusi Chakwe. Chisimu mu yalakweyo mwana ilosyo kwa ŵandu ŵaakwete lunda.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَا ذَرَأَ لَكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُخۡتَلِفًا أَلۡوَٰنُهُۥٓۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَذَّكَّرُونَ
Ni iliyose yan’guumbiile petaka (kutandila mitapo jambiya, yakumelamela kwisa soni inyama), yakulekangana mitundu jakwe (ni kaoneche kakwe), chisimu mu yalakweyo mwana chilosyo kwa ŵandu ŵakumbuchila.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَهُوَ ٱلَّذِي سَخَّرَ ٱلۡبَحۡرَ لِتَأۡكُلُواْ مِنۡهُ لَحۡمٗا طَرِيّٗا وَتَسۡتَخۡرِجُواْ مِنۡهُ حِلۡيَةٗ تَلۡبَسُونَهَاۖ وَتَرَى ٱلۡفُلۡكَ مَوَاخِرَ فِيهِ وَلِتَبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِهِۦ وَلَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ
Soni Jwalakwe ni Ajula jwaajijepepesye mbwani, kuti n’dyeje kuumila mwalakwemo nyama ja matumbi (somba), soni kuti mkoposyeje mwalakwemo ipeto yankasawalaga. Ni nkasaionaga soni yombo ili nkupapula matumbela mwalakwemo, kuti nsosejesoseje umbone Wakwe (wa Allah pakujigala misigo jenu jamalonda mu yombomo), ni kuti soni jenumanja m’be ŵakutogolela.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَلۡقَىٰ فِي ٱلۡأَرۡضِ رَوَٰسِيَ أَن تَمِيدَ بِكُمۡ وَأَنۡهَٰرٗا وَسُبُلٗا لَّعَلَّكُمۡ تَهۡتَدُونَ
Ni aŵisile petaka yakunyichisya (matumbi gausito) kuti litakwika mulin’gwedanyichile ŵanganyammwe (litakalyo), ni (aŵisile) sulo kwisa soni matala kuti jenumanja n’dijongolele (mwachimisyene kwakuja).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ مَا تُسِرُّونَ وَمَا تُعۡلِنُونَ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَمۡوَٰتٌ غَيۡرُ أَحۡيَآءٖۖ وَمَا يَشۡعُرُونَ أَيَّانَ يُبۡعَثُونَ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِلَٰهُكُمۡ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞۚ فَٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ قُلُوبُهُم مُّنكِرَةٞ وَهُم مُّسۡتَكۡبِرُونَ
Nnungu jwenu (jwakuŵajilwa kun’galagatila) ni Nnungu jumpepe (Allah). Nambo aŵala ŵangaakukulupilila ya Akhera mitima jao jikana (ya Uujika wa Allah) soni ŵanganyao akuŵa ali nkulikwesya.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِذَا قِيلَ لَهُم مَّاذَآ أَنزَلَ رَبُّكُمۡ قَالُوٓاْ أَسَٰطِيرُ ٱلۡأَوَّلِينَ
Soni naga kuli kuŵechetedwe kukwao yanti: “Ana M’mbuje gwenu jutulwisye chichi (kwa Muhammadi ﷺ)?” Ŵanganyao akasatiji: “Adisiadisi sya ŵandu ŵakala.” (Akuŵechetaga yalakweyi mwakwasokonesya ŵandu).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لِيَحۡمِلُوٓاْ أَوۡزَارَهُمۡ كَامِلَةٗ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَمِنۡ أَوۡزَارِ ٱلَّذِينَ يُضِلُّونَهُم بِغَيۡرِ عِلۡمٍۗ أَلَا سَآءَ مَا يَزِرُونَ
Kuti akatwichile misigo jao (jasambi) jakwanila lisiku lya Kiyama, kwisa soni misigo (jasambi) ja aŵala ŵaakwasokonesya mwangali umanyilisi (wa akusokonesedwao). Naalole, kaje kusakala misigo jachakatwichilejejo!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَدۡ مَكَرَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡ فَأَتَى ٱللَّهُ بُنۡيَٰنَهُم مِّنَ ٱلۡقَوَاعِدِ فَخَرَّ عَلَيۡهِمُ ٱلسَّقۡفُ مِن فَوۡقِهِمۡ وَأَتَىٰهُمُ ٱلۡعَذَابُ مِنۡ حَيۡثُ لَا يَشۡعُرُونَ
Chisimu ŵaatesile malindi aŵala ŵaŵaliji paujo pao (ŵanya Anamuruda), nambo Allah ŵagumulile chakutaŵa chao kutandila pachitepo, basi nsakasa ni wagwilile pachanya pao, soni ilagasyo ni yaichilile kuumila upande wanganaumanyilila.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ثُمَّ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ يُخۡزِيهِمۡ وَيَقُولُ أَيۡنَ شُرَكَآءِيَ ٱلَّذِينَ كُنتُمۡ تُشَٰٓقُّونَ فِيهِمۡۚ قَالَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡعِلۡمَ إِنَّ ٱلۡخِزۡيَ ٱلۡيَوۡمَ وَٱلسُّوٓءَ عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ
Kaneko lisiku lya Kiyama (Allah) tachajigasya nchesela ni tachiti: “Ali kwapi akumwanganya nao, aŵala ŵamwaliji nkukangana (ni Achimitume) yakwamba ŵanganyao?” Aŵala ŵaŵapedwile umanyilisi tachiti: “Chisimu kwaluka lelo ni ulanda ili pa achimakafili.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ٱلَّذِينَ تَتَوَفَّىٰهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ ظَالِمِيٓ أَنفُسِهِمۡۖ فَأَلۡقَوُاْ ٱلسَّلَمَ مَا كُنَّا نَعۡمَلُ مِن سُوٓءِۭۚ بَلَىٰٓۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمُۢ بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
“Aŵala ŵaakwatyosyaga Achimalaika mitima jao (pa kuwa) ali ŵalitenda lupuso achimisyene (ligongo lyaukafili wao).” Basi tachilipeleka (aku achitiji): “Uwwe nganituŵa nkutenda yakusakala iliyose.” (Achimalaika tachiti): “Yakuona, chisimu chene Allah ni Nkumanyilila kusyene yamwaliji nkutenda ŵanganyammwe.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ وَقِيلَ لِلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ مَاذَآ أَنزَلَ رَبُّكُمۡۚ قَالُواْ خَيۡرٗاۗ لِّلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ فِي هَٰذِهِ ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٞۚ وَلَدَارُ ٱلۡأٓخِرَةِ خَيۡرٞۚ وَلَنِعۡمَ دَارُ ٱلۡمُتَّقِينَ
Sano (naga kuli) kuŵechetedwe kwa aŵala ŵaakun’jogopa (Allah) kuti: “Ana M’mbuje gwenu jutulwisye chichi (kwa Muhammadi ﷺ)?” Akasatiji: “(Atulwisye) yambone.” Kwa aŵala ŵaakutenda yambone pa achino chilambo cha duniya akwete kupata yambone, sano chisimu nyumba ja Akhera ni jajili jambone nnope. Soni kaje kusalala nnope nyumba ja ŵandu ŵaoga (wakun’jogopa Allah)!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
جَنَّٰتُ عَدۡنٖ يَدۡخُلُونَهَا تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُۖ لَهُمۡ فِيهَا مَا يَشَآءُونَۚ كَذَٰلِكَ يَجۡزِي ٱللَّهُ ٱلۡمُتَّقِينَ
Matimbe Gandamo gatakagajinjile, sulo sikujilima cha pasi pakwe, akwete kupata ŵanganyao mwalakwemo iliyose yaakuisaka. Iyyoyopeyo ni yaakutiji Allah pakwalipila ŵaoga (wakun’jogopa Jwalakwe).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ٱلَّذِينَ تَتَوَفَّىٰهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ طَيِّبِينَ يَقُولُونَ سَلَٰمٌ عَلَيۡكُمُ ٱدۡخُلُواْ ٱلۡجَنَّةَ بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
Aŵala ŵaakwatyosyaga Achimalaika mitima jao (pa kuwa) ali ŵambone, achasalilaga kuti: “Ntendele uŵe kukwenu! Jinjilani ku Mbepo ligongo lya ayila (yambone) yamwaliji nkutenda.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
هَلۡ يَنظُرُونَ إِلَّآ أَن تَأۡتِيَهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ أَوۡ يَأۡتِيَ أَمۡرُ رَبِّكَۚ كَذَٰلِكَ فَعَلَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ وَمَا ظَلَمَهُمُ ٱللَّهُ وَلَٰكِن كَانُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ
Ana akwembecheya (achimakafilio inepe) pangaŵaga kuti gaichilile Malaika (kukwatyosya mitima), kapena kuti chaichilile chilamusi cha Ambuje ŵenu (Allah cha ilagasyo kapena Kiyama)? Mwele ni muŵatendele aŵala ŵa paujo pao. Ni nganiŵatenda Allah lupuso, nambo achimisyene ni ŵaŵaliji nkulitenda lupuso.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَقَالَ ٱلَّذِينَ أَشۡرَكُواْ لَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ مَا عَبَدۡنَا مِن دُونِهِۦ مِن شَيۡءٖ نَّحۡنُ وَلَآ ءَابَآؤُنَا وَلَا حَرَّمۡنَا مِن دُونِهِۦ مِن شَيۡءٖۚ كَذَٰلِكَ فَعَلَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ فَهَلۡ عَلَى ٱلرُّسُلِ إِلَّا ٱلۡبَلَٰغُ ٱلۡمُبِينُ
Sano aŵala ŵawanganyisye (Allah ni isanamu) akutiji: “Allah angasache, nga nganitugalagatila uwwe namuno achatati ŵetu chinepe changaŵaga Jwalakwe, soni nga nganituchitenda chindu chilichose kuŵa cha haraam mwangali (lilamusi lya) Jwalakwe.” Mwele ni muŵatendele aŵala ŵapaujo pao. Ana nambi kwa Achimitenga kwana masengo gane gangaŵaga kulungusya utenga mwakupikanika?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَقَدۡ بَعَثۡنَا فِي كُلِّ أُمَّةٖ رَّسُولًا أَنِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ وَٱجۡتَنِبُواْ ٱلطَّٰغُوتَۖ فَمِنۡهُم مَّنۡ هَدَى ٱللَّهُ وَمِنۡهُم مَّنۡ حَقَّتۡ عَلَيۡهِ ٱلضَّلَٰلَةُۚ فَسِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَٱنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُكَذِّبِينَ
Soni chisimu chene twatumisye ku nkutula uliose Ntenga (juŵausalilaga) kuti: “Mun’galagatilani Allah ni kuŵambalana najo shetani.” Basi ŵane mwa ŵanganyao pana ŵaŵajongwele Allah, ni pana ŵane mwa ŵanganyao ŵakwasimichiche pa ŵanganyao kusokonechela. Basi jendagani pa chilambo kupita nchilola mujaŵelele mbesi ja akukanila.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِن تَحۡرِصۡ عَلَىٰ هُدَىٰهُمۡ فَإِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي مَن يُضِلُّۖ وَمَا لَهُم مِّن نَّٰصِرِينَ
Naga nkusachilila nnope yakwajongola ŵanganyao (mmwe Muhammadi ﷺ),[1] basi (manyililani yanti): Chisimu Allah jwangan’jongola jwannechelele kusokonechela, soni nganakola ŵanganyao akwakamuchisya.
(16:1) Akusimulila Abu Hurairah رضى الله عنه yanti jwalakwejo ŵampikene Ntenga jwa Allahﷺjuchitiji: “Chilandanyo changune ni ŵandu (ŵangwaŵilanjila ku Mbepo), chili nti chisawu mundu juŵakolesyisye moto, basi ndema jawalangwisye yayaliji mungulugulu mwakwe, gatandite mapuluputwa kwisa soni tulombo twite twakunnong’a moto gwila pa moto pala, ni jwatandite mundu jula kutuŵinga tulomboto, nambo ŵatulepelaga, nitwalimbanilanaga gwila pa motopo. Une none ngukamulaga mu iwundo ya m’chiwunu mwenu pakun’gosa kuti nkagwila m’Moto (wa Jahannama) kutendaga n’di nkulimbanilana kwinjila mwalakwemo.” (Swahîh Al-Bukhârî, Hadith No. 6118).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَقۡسَمُواْ بِٱللَّهِ جَهۡدَ أَيۡمَٰنِهِمۡ لَا يَبۡعَثُ ٱللَّهُ مَن يَمُوتُۚ بَلَىٰ وَعۡدًا عَلَيۡهِ حَقّٗا وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ
Ni akunnumbilaga Allah kulumbila kwao kwamachili, kuti Allah ngasiŵajimusya ŵandu ŵaakuwa. Yakuona (tachajimusya, achi ni) chilanga chaalikanganiche Nsyene mwakuonaonape, nambo ŵandu ŵajinji ngakumanyilila.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱلَّذِينَ هَاجَرُواْ فِي ٱللَّهِ مِنۢ بَعۡدِ مَا ظُلِمُواْ لَنُبَوِّئَنَّهُمۡ فِي ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٗۖ وَلَأَجۡرُ ٱلۡأٓخِرَةِ أَكۡبَرُۚ لَوۡ كَانُواْ يَعۡلَمُونَ
Sano aŵala ŵaasamile (nsimangwao) ligongo lya Allah panyuma pakutendeledwa lupuso, chisimu chitwatamiche pa duniya mwa umbone, soni malipilo ga ku Akhera (gagakwajembecheya) ni gagali gekulungwa nnope ingaŵe ŵamanyililaga (ŵakusakalaŵa).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ٱلَّذِينَ صَبَرُواْ وَعَلَىٰ رَبِّهِمۡ يَتَوَكَّلُونَ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَآ أَرۡسَلۡنَا مِن قَبۡلِكَ إِلَّا رِجَالٗا نُّوحِيٓ إِلَيۡهِمۡۖ فَسۡـَٔلُوٓاْ أَهۡلَ ٱلذِّكۡرِ إِن كُنتُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ
Ni nganitutumisyeje paujo penu (kuŵa Achimitume) ikaŵeje achalume ŵatwaliji nkwajuwulila maloŵe. Basi mwawusyani achinsyene lukumbukumbu (lwa itabu yakala) nam’baga jenumanja ngankumanyilila.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
بِٱلۡبَيِّنَٰتِ وَٱلزُّبُرِۗ وَأَنزَلۡنَآ إِلَيۡكَ ٱلذِّكۡرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيۡهِمۡ وَلَعَلَّهُمۡ يَتَفَكَّرُونَ
(Twatumisye Achimitume) ni ilosyo yakuonechela kwisa soni itabu. Nituntuluchisye mmwejo (Muhammadi ﷺ) Chikumbusyo (Qur’an) kuti mwasalichisye ŵandu yaitulusyidwe kukwao, ni kuti soni ŵanganyao achetelele.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَفَأَمِنَ ٱلَّذِينَ مَكَرُواْ ٱلسَّيِّـَٔاتِ أَن يَخۡسِفَ ٱللَّهُ بِهِمُ ٱلۡأَرۡضَ أَوۡ يَأۡتِيَهُمُ ٱلۡعَذَابُ مِنۡ حَيۡثُ لَا يَشۡعُرُونَ
Ana aliŵisile pantunjelele aŵala ŵaakutenda malindi ga yakusakala kuti Allah nganaŵa ŵatitimisye nalyo litaka, kapena kwaichilila ilagasyo kuumila upande wangakuumanyilila?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلِلَّهِۤ يَسۡجُدُۤ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ مِن دَآبَّةٖ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ وَهُمۡ لَا يَسۡتَكۡبِرُونَ
Soni yosope yaili kumawunde ni yaili petaka ikunsujudilaga Allah, kutandila chinyama chilichose chakuulukutaga ni Achimalaika ŵakwe, soni ŵanganyao ŵangalikwesya.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَخَافُونَ رَبَّهُم مِّن فَوۡقِهِمۡ وَيَفۡعَلُونَ مَا يُؤۡمَرُونَ۩
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَيَجۡعَلُونَ لِمَا لَا يَعۡلَمُونَ نَصِيبٗا مِّمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡۗ تَٱللَّهِ لَتُسۡـَٔلُنَّ عَمَّا كُنتُمۡ تَفۡتَرُونَ
Ni akuiŵichila ichindu yangakuimanyilila (kuti yakupelekaga ipotesi kapena yakamuchisyaga, yaili isanamu) liunjili mu ichindu yatwapele (mpela mbeju ni ilango, pakuŵecheta kuti: “Ayi ya Allah nambo ayi ya akwawanganya ŵetu ni Allah.”) Ngunnumbila Allah! Chisimu chene chinchiwusyidwa ŵanganyammwe yamwaliji nkusepelela.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَيَجۡعَلُونَ لِلَّهِ ٱلۡبَنَٰتِ سُبۡحَٰنَهُۥ وَلَهُم مَّا يَشۡتَهُونَ
Ni akum’bichila Allah ŵanache ŵachikongwe (kuti jwaŵeleche ŵanache ŵachikongwe ŵali Achimalaika), kuswejela ni Kwakwe (juŵambalene nayo yaakunnambuchisyao)! Sano ŵanganyao ni akulisagulila ŵaakwanonyela (ŵali ŵanache ŵachilume)!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَتَوَٰرَىٰ مِنَ ٱلۡقَوۡمِ مِن سُوٓءِ مَا بُشِّرَ بِهِۦٓۚ أَيُمۡسِكُهُۥ عَلَىٰ هُونٍ أَمۡ يَدُسُّهُۥ فِي ٱلتُّرَابِۗ أَلَا سَآءَ مَا يَحۡكُمُونَ
Akasalisisa ku ŵandu ligongo lya kusakala kwa abali jaasalilildwe. (Akasatanda kuliwusya yanti): Ana atame najo pamo ni kwaluka (pameso pa ŵandu), kapena agambe kunsilila mwitaka (jwachijumi)? Naalole, kaje kusakala nnope chiilanyo chao!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لِلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ مَثَلُ ٱلسَّوۡءِۖ وَلِلَّهِ ٱلۡمَثَلُ ٱلۡأَعۡلَىٰۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
Kwa aŵala ŵangakukulupilila ya Akhera kwana chilandanyo chakusakala (chakwalandanyichisya), sano Allah ni jukwete lumbili lwapenani nnope (kwanti pangali chakunnandanyichisya nacho), soni Jwalakwe ni Jwamachili gakupunda, Jwalunda lwakusokoka.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَوۡ يُؤَاخِذُ ٱللَّهُ ٱلنَّاسَ بِظُلۡمِهِم مَّا تَرَكَ عَلَيۡهَا مِن دَآبَّةٖ وَلَٰكِن يُؤَخِّرُهُمۡ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗىۖ فَإِذَا جَآءَ أَجَلُهُمۡ لَا يَسۡتَـٔۡخِرُونَ سَاعَةٗ وَلَا يَسۡتَقۡدِمُونَ
Soni ingaŵe kuti Allah akwakwembekanyaga ŵandu (pakwapa ilagasyo mwachitema) ligongo lya lupuso lwao, nga nganachileka palakwe (petakapo) chinyama chilichose chakuulukutaga, nambo kuti akwachelewasyaga mpaka pandema jekolanjidwe, basi pati jiyiche ndema jaojo nganaŵa ajichelewasisye kwakandaŵi namuno kujijanguya.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَيَجۡعَلُونَ لِلَّهِ مَا يَكۡرَهُونَۚ وَتَصِفُ أَلۡسِنَتُهُمُ ٱلۡكَذِبَ أَنَّ لَهُمُ ٱلۡحُسۡنَىٰۚ لَا جَرَمَ أَنَّ لَهُمُ ٱلنَّارَ وَأَنَّهُم مُّفۡرَطُونَ
Ni akum’bichila Allah yaakuichima ŵanganyao (ŵali ŵanache ŵachikongwe), sano ndimi syao ni sikusimulila unami wanti: Akwete kupata ŵanganyao umbone (kwa Allah). Pangali kaichila yanti Moto ni wao, soni yanti ŵanganyao tachilechedwa (mwalakwemo).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
تَٱللَّهِ لَقَدۡ أَرۡسَلۡنَآ إِلَىٰٓ أُمَمٖ مِّن قَبۡلِكَ فَزَيَّنَ لَهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ أَعۡمَٰلَهُمۡ فَهُوَ وَلِيُّهُمُ ٱلۡيَوۡمَ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
Ngunnumbila Allah! Chisimu chene twatumisye (Achimitume) ku mikutula ja paujo penu (mmwe Muhammadi ﷺ), basi Shetani ni jwasalalichisye itendo yao, sano jwalakwe ni nsyoŵe jwao lelo (pa duniya pano, nambo ku Akhera tachiŵengana najo), soni tachipata ŵanganyao ilagasyo yakupoteka kusyene.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَآ أَنزَلۡنَا عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ إِلَّا لِتُبَيِّنَ لَهُمُ ٱلَّذِي ٱخۡتَلَفُواْ فِيهِ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٗ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
Ni nganituntuluchisya (mmwe Muhammadi ﷺ) Chitabu (cha Qur’an) ikaŵeje kuti mwatagulile mwakupikanika ŵanganyao ayila yaatindene pa yalakweyo, ni kuti (chiŵe) chongolo kwisa soni chanasa kwa ŵandu ŵaakukulupilila.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱللَّهُ أَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَحۡيَا بِهِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَآۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَسۡمَعُونَ
Sano Allah atulwisye mesi (gawula) kuumila kwinani, basi ni galakwego alisyusyisye litaka panyuma pakuwa kwakwe. Chisimu mu yalakweyo mwana chilosyo (chakwasyusya ŵawe pa Kiyama) kwa ŵandu ŵaakupikanaga (ni kuchetelela).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّ لَكُمۡ فِي ٱلۡأَنۡعَٰمِ لَعِبۡرَةٗۖ نُّسۡقِيكُم مِّمَّا فِي بُطُونِهِۦ مِنۢ بَيۡنِ فَرۡثٖ وَدَمٖ لَّبَنًا خَالِصٗا سَآئِغٗا لِّلشَّٰرِبِينَ
Soni chisimu nkwete ŵanganyammwe ichetelelo mu ilango, tukummwesyaga yaili m’matumbo mwakwe, yaikopokaga chilikati chandoŵe ni myasi, (wauli) nkaka wakulenjela wakumwedwa chenene kwa akumwa.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمِن ثَمَرَٰتِ ٱلنَّخِيلِ وَٱلۡأَعۡنَٰبِ تَتَّخِذُونَ مِنۡهُ سَكَرٗا وَرِزۡقًا حَسَنًاۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ
Ni mu isogosi yatende ni zabibu nkasalinganyaga kuumila mwalakwemo yakumwa yakolelwasya kwisa soni lisiki lyambone. Chisimu mu yalakweyo mwana chilosyo (chakulosya ukombosi wa Allah) kwa ŵandu ŵaakwete lunda.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ثُمَّ كُلِي مِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِ فَٱسۡلُكِي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلٗاۚ يَخۡرُجُ مِنۢ بُطُونِهَا شَرَابٞ مُّخۡتَلِفٌ أَلۡوَٰنُهُۥ فِيهِ شِفَآءٞ لِّلنَّاسِۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ
“Kaneko nillyeje isogosi yantundu uliose, basi ni n’jendeje m’matala ga Ambuje ŵenu gagajepepasyidwe (kukwenu).” Ikasakopokaga mu ndumbo syakwe yakumwa yakulekangana ntundu wakwe (wauli uchi), mwalakwemo mwana ntela waŵandu (wakupolela ilwele yaijinji). Chisimu mu yalakweyo mwana chilosyo (chakulosya ukombosi wa Allah) kwa ŵandu ŵaakuchetelela.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱللَّهُ خَلَقَكُمۡ ثُمَّ يَتَوَفَّىٰكُمۡۚ وَمِنكُم مَّن يُرَدُّ إِلَىٰٓ أَرۡذَلِ ٱلۡعُمُرِ لِكَيۡ لَا يَعۡلَمَ بَعۡدَ عِلۡمٖ شَيۡـًٔاۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمٞ قَدِيرٞ
Sano Allah ŵan’gumbile ŵanganyammwe, kaneko champe chiwa, sano ŵane mwa jenumanja pana ŵaakutendesyedwa kuujila ku umi wakusakala (wauchekulu wannope) mwanti ngaakumanyililaga chilichose panyuma pa umanyilisi (waŵakwete). Chisimu Allah ni Jwakumanyilila nnope, Jwakombola kusyene.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱللَّهُ فَضَّلَ بَعۡضَكُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ فِي ٱلرِّزۡقِۚ فَمَا ٱلَّذِينَ فُضِّلُواْ بِرَآدِّي رِزۡقِهِمۡ عَلَىٰ مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُهُمۡ فَهُمۡ فِيهِ سَوَآءٌۚ أَفَبِنِعۡمَةِ ٱللَّهِ يَجۡحَدُونَ
Soni Allah ŵaatupiye ŵane mwa jenumanja palisiki kwapunda ŵane, nambo aŵala ŵapedwile lyejinji nganaŵa agaŵile lisiki lyaolyo kwa aŵala (achikapolo) ŵagapatile makono gao gan’dyo; kuti ŵanganyao ni aŵe ŵakulandana pa lisikilyo. (Nambi uli nkunnandanya Allah ni achikapolo Ŵakwe kutendaga jenumanja nganim’ba nkundile kulandana ni achikapolo ŵenu?) Ana nambi akuukana ukoto wa Allah?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِّنۡ أَنفُسِكُمۡ أَزۡوَٰجٗا وَجَعَلَ لَكُم مِّنۡ أَزۡوَٰجِكُم بَنِينَ وَحَفَدَةٗ وَرَزَقَكُم مِّنَ ٱلطَّيِّبَٰتِۚ أَفَبِٱلۡبَٰطِلِ يُؤۡمِنُونَ وَبِنِعۡمَتِ ٱللَّهِ هُمۡ يَكۡفُرُونَ
Soni Allah an’guumbiile ŵanganyammwe achimmasyeto ŵantundu wenu, ni am’biichiile kuumila mwa achimmasyeto ŵenuo ŵanache kwisa soni isukulu, ni ampele soni ichindu yambonembone. Ana yaukoleko ni yaakuikulupilila, sano ukoto wa Allah ŵanganyao ni akuukana?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ ضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلًا عَبۡدٗا مَّمۡلُوكٗا لَّا يَقۡدِرُ عَلَىٰ شَيۡءٖ وَمَن رَّزَقۡنَٰهُ مِنَّا رِزۡقًا حَسَنٗا فَهُوَ يُنفِقُ مِنۡهُ سِرّٗا وَجَهۡرًاۖ هَلۡ يَسۡتَوُۥنَۚ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِۚ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
Allah apeleche chilandanyo chakapolo jwajupatidwe, jwangalikombolela pa chilichose, ni mundu jwatumpele kuumila Kukwetu lisiki lyambone, basi jwalakwe ni akutola mu lisikilyo mwakusisa nimwakuonechela. Ana mpaka alandane? (Nambi uli nkunnandanya Allah ni isanamu?) Lumbili losope lwene alapikwe Allah. Nambo kuti ŵajinji mu ŵanganyao ngakumanyilila.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلٗا رَّجُلَيۡنِ أَحَدُهُمَآ أَبۡكَمُ لَا يَقۡدِرُ عَلَىٰ شَيۡءٖ وَهُوَ كَلٌّ عَلَىٰ مَوۡلَىٰهُ أَيۡنَمَا يُوَجِّههُّ لَا يَأۡتِ بِخَيۡرٍ هَلۡ يَسۡتَوِي هُوَ وَمَن يَأۡمُرُ بِٱلۡعَدۡلِ وَهُوَ عَلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ
Ni apeleche soni Allah chilandanyo (chine) chaŵandu ŵaŵili. Jumo mwa ŵaŵilio bubu, jwangalikombolela pachilichose, soni jwalakwe jugambile kuŵa nsigo ŵakwasitopesya abwana ŵakwe, kulikose kuchannungamisye jwangaujako ni yambone (achi ni chilandanyo cha kafili). Ana mpaka alandane jwalakweju ni ajula jwaakulamula mwa chilungamiko, soni jwalakwe ali petala lyagoloka (jwali Nsilamu)?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلِلَّهِ غَيۡبُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ وَمَآ أَمۡرُ ٱلسَّاعَةِ إِلَّا كَلَمۡحِ ٱلۡبَصَرِ أَوۡ هُوَ أَقۡرَبُۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
Soni iŵele Yakwe Allah yakusisika ya kumawunde ni petaka. Ninganijiŵa ngani ja (kaiche ka) Kiyama ikaŵeje mpela kupila kwa liso kapena jele kuŵandichila nnope. Chisimu Allah pachindu chilichose aŵele Jwakombola.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱللَّهُ أَخۡرَجَكُم مِّنۢ بُطُونِ أُمَّهَٰتِكُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ شَيۡـٔٗا وَجَعَلَ لَكُمُ ٱلسَّمۡعَ وَٱلۡأَبۡصَٰرَ وَٱلۡأَفۡـِٔدَةَ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ
Sano Allah ŵankopwesye ŵanganyammwe m’matumbo mwa achikulu ŵenu nkakumanyilila chilichose, ni ŵam’bichile kupikana ni kulola kwisa soni mitima kuti m’be ŵakutogolela.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَلَمۡ يَرَوۡاْ إِلَى ٱلطَّيۡرِ مُسَخَّرَٰتٖ فِي جَوِّ ٱلسَّمَآءِ مَا يُمۡسِكُهُنَّ إِلَّا ٱللَّهُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
Ana ngaakuiona ijuni yaijepepasyidwe (paguluka) munnengalenga wa kwinani, pangali jwaakuijangata ikaŵeje Allah. Chisimu mu yalakweyo mwana ilosyo kwa ŵandu ŵaakukulupilila.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِّنۢ بُيُوتِكُمۡ سَكَنٗا وَجَعَلَ لَكُم مِّن جُلُودِ ٱلۡأَنۡعَٰمِ بُيُوتٗا تَسۡتَخِفُّونَهَا يَوۡمَ ظَعۡنِكُمۡ وَيَوۡمَ إِقَامَتِكُمۡ وَمِنۡ أَصۡوَافِهَا وَأَوۡبَارِهَا وَأَشۡعَارِهَآ أَثَٰثٗا وَمَتَٰعًا إِلَىٰ حِينٖ
Soni Allah am’bichile jenumanja kutulalila m’majumba mwenu, ni am’bichile soni majumba kuumila m’mapende ga ilango (gagali matenti), gankasagaonaga kuŵa gakwepepala (kuganyakula) palisiku lyakwenda kwenu ulendo ni lisiku lyakutamilichika kwenu (pamalo). Soni kuumila mu wenjewenje wakwe ni manyunya gakwe kwisa soni umbo syakwe (nkasapanganyaga) ikolelo (mpela yakuwala, yakutamila ni yagonela) ni yakusengwasya kwa kandaŵi.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِّمَّا خَلَقَ ظِلَٰلٗا وَجَعَلَ لَكُم مِّنَ ٱلۡجِبَالِ أَكۡنَٰنٗا وَجَعَلَ لَكُمۡ سَرَٰبِيلَ تَقِيكُمُ ٱلۡحَرَّ وَسَرَٰبِيلَ تَقِيكُم بَأۡسَكُمۡۚ كَذَٰلِكَ يُتِمُّ نِعۡمَتَهُۥ عَلَيۡكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تُسۡلِمُونَ
Soni Allah am’bichile ŵanganyammwe miulili mu ichindu yaagumbile, soni ni am’bichile mwakuuŵa m’matumbi (mpela mbanga syekulungwakulungwa), ni am’bichile soni yakuwala (yetonji ni wenjewenje) yakun’gosa kuchitukuta (ni kusisima), ni yakuwala (yachisyano) yakun’gosa kungondo syenu. Mwele ni mwaakukwanilichisya ukoto Wakwe kukwenu kuti m’be ŵakulipeleka (Kukwakwe pakunda Usilamu).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَعۡرِفُونَ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ ثُمَّ يُنكِرُونَهَا وَأَكۡثَرُهُمُ ٱلۡكَٰفِرُونَ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَيَوۡمَ نَبۡعَثُ مِن كُلِّ أُمَّةٖ شَهِيدٗا ثُمَّ لَا يُؤۡذَنُ لِلَّذِينَ كَفَرُواْ وَلَا هُمۡ يُسۡتَعۡتَبُونَ
Soni (kumbuchilani) lisiku lyatuchitumisya kuumila mu nkutula uliose mboni (jakuutendela umboni nkutulao jwali ntume jwao), kaneka aŵala ŵaŵakanile ngasapedwa lusa (lwakuliŵalanga), soni ŵanganyao ngasakundidwa (kuujila ku duniya) kuti akatende toba ni kuŵenda chikululuko (kwa Allah).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِذَا رَءَا ٱلَّذِينَ أَشۡرَكُواْ شُرَكَآءَهُمۡ قَالُواْ رَبَّنَا هَٰٓؤُلَآءِ شُرَكَآؤُنَا ٱلَّذِينَ كُنَّا نَدۡعُواْ مِن دُونِكَۖ فَأَلۡقَوۡاْ إِلَيۡهِمُ ٱلۡقَوۡلَ إِنَّكُمۡ لَكَٰذِبُونَ
Soni aŵala ŵaŵawanganyaga (Allah ni isanamu) ndema jatakaaone akwawanganya ŵaowo takajile: “Ambuje ŵetu! Ŵanganyaŵa ni akwawanganya ŵetu aŵala ŵatwaliji nkwalumbanjila kunneka Mmwe.” Nambo ŵanganyao takaponyele maloŵe (gaogo achitiji): “Chisimu ŵanganyammwe ŵaunami.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَيَوۡمَ نَبۡعَثُ فِي كُلِّ أُمَّةٖ شَهِيدًا عَلَيۡهِم مِّنۡ أَنفُسِهِمۡۖ وَجِئۡنَا بِكَ شَهِيدًا عَلَىٰ هَٰٓؤُلَآءِۚ وَنَزَّلۡنَا عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ تِبۡيَٰنٗا لِّكُلِّ شَيۡءٖ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٗ وَبُشۡرَىٰ لِلۡمُسۡلِمِينَ
Soni (kumbuchilani) lisiku lyatuchijitumisya mboni ku nkutula uliose jakuumila mu ŵanganyapeo jichijachonjela, ni tuchiyika namwe (mmwe Muhammadi ﷺ) kuŵa mboni pa ŵanganyaŵa. Soni tuntuluchisye Chitabu (Qur’an) chachikusalichisya chindu chilichose, chachili soni chongolo, chanasa ni abali jakusengwasya kwa Asilamu.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ إِنَّ ٱللَّهَ يَأۡمُرُ بِٱلۡعَدۡلِ وَٱلۡإِحۡسَٰنِ وَإِيتَآيِٕ ذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَيَنۡهَىٰ عَنِ ٱلۡفَحۡشَآءِ وَٱلۡمُنكَرِ وَٱلۡبَغۡيِۚ يَعِظُكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ
Chisimu Allah akuchisya chilungamiko, kolosya (masengo) ni kwapa ŵapaulongo (yakuŵajilwa kwapa),[3] ni akukanya yakunyalaya (yaili ilemwa yekulungwakulungwa mpela chikululu) ni yakusakala kwisa soni uwwanga, akum’bunda ŵanganyammwe kuti m’be ŵakumbuchila.
(16:3) Nnundunde wa maulongo: Achalongo achimijakwe mundu ŵakutandilila ni achinangolo ŵakwe, kaneka ŵanache ŵakwe, kaneka achachimwenegwe ni achalumbugwe, kaneka achibaba ŵakulungwa ni ŵanandi kwisa soni achibaba ŵachikongwe, kaneko achimama ŵakulungwa ni ŵanandi kwisa soni achin’jomba, kaneko nikwikaga maulongo gane gosope. (Nnole chilaaki cha jele Ȃyaji mu THE NOBLE QUR’AN).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَوۡفُواْ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ إِذَا عَٰهَدتُّمۡ وَلَا تَنقُضُواْ ٱلۡأَيۡمَٰنَ بَعۡدَ تَوۡكِيدِهَا وَقَدۡ جَعَلۡتُمُ ٱللَّهَ عَلَيۡكُمۡ كَفِيلًاۚ إِنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ مَا تَفۡعَلُونَ
Soni kwanilisyani chilanga cha Allah pati ntaŵene (Najo), ni ngasin’gopola kulumbila kwenu panyuma pakukuliiya chenene, kutendaga pamasile pamum’bisile Allah kuŵa Mboni pa jenumanja. Chisimu Allah akumanyilila yankutenda.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَا تَكُونُواْ كَٱلَّتِي نَقَضَتۡ غَزۡلَهَا مِنۢ بَعۡدِ قُوَّةٍ أَنكَٰثٗا تَتَّخِذُونَ أَيۡمَٰنَكُمۡ دَخَلَۢا بَيۡنَكُمۡ أَن تَكُونَ أُمَّةٌ هِيَ أَرۡبَىٰ مِنۡ أُمَّةٍۚ إِنَّمَا يَبۡلُوكُمُ ٱللَّهُ بِهِۦۚ وَلَيُبَيِّنَنَّ لَكُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ مَا كُنتُمۡ فِيهِ تَخۡتَلِفُونَ
Soni ngasim’ba nti chisawu ajula (jwammasyeto) juŵakululenye-kululenye usi wakwe panyuma pakuuluka mwamachili, pakukutenda kulumbila kwenu kuŵa litala lyakanyengano chilikati chenu ligongo lyakuŵa likuga line lyejinji kupunda likuga line (pakwaleka ŵamwataŵene nao chilanga ligongo lyakwaona unandi, ni kuja kamulana nao ŵanganintaŵana nao chilanga ligongo lyakwaona winji). Chisimu Allah akun’dinga jenumanja ni yalakweyi. Soni chisimu chene chachintagulila ŵanganyammwe lisiku lya Kiyama yamwaliji nkutindana mu yalakweyo.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ لَجَعَلَكُمۡ أُمَّةٗ وَٰحِدَةٗ وَلَٰكِن يُضِلُّ مَن يَشَآءُ وَيَهۡدِي مَن يَشَآءُۚ وَلَتُسۡـَٔلُنَّ عَمَّا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
Sano Allah angasache angantesile kuŵa nkutula umpepe, nambo kuti akunnechelelaga kusokonechela jwansachile ni kun’jongola jwansachile, soni chisimu chene tinchiwusyidwa jenumanja yamwaliji nkupanganya.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَا تَتَّخِذُوٓاْ أَيۡمَٰنَكُمۡ دَخَلَۢا بَيۡنَكُمۡ فَتَزِلَّ قَدَمُۢ بَعۡدَ ثُبُوتِهَا وَتَذُوقُواْ ٱلسُّوٓءَ بِمَا صَدَدتُّمۡ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ وَلَكُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٞ
Soni ngasinkutenda kulumbila kwenu kuŵa litala lyakanyengano chilikati chenu, litakwika mwalitelesye likau (petala lya Usilamu) panyuma pakwimilichika, ni kupasya ŵanganyammwe yakusakala (pa duniya pano) ligongo lyakusiŵilila kwenu (ŵandu) kwitala lya Allah, ni kwisa kupata soni ŵanganyammwe ilagasyo yakupoteka nnope (ku Akhera).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مَا عِندَكُمۡ يَنفَدُ وَمَا عِندَ ٱللَّهِ بَاقٖۗ وَلَنَجۡزِيَنَّ ٱلَّذِينَ صَبَرُوٓاْ أَجۡرَهُم بِأَحۡسَنِ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
Iliyose yaili kukwenu ichimala, nambo iliyose yaili kwa Allah (yakun’dipila pamasengo genu gambone) ni yaili yangamala, soni chisimu chene aŵala ŵaŵapilile tuchapa malipilo gao (gamakulungwa nnope) mwakulandanila ni yambone nnope yaŵaliji nkupanganya.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مَنۡ عَمِلَ صَٰلِحٗا مِّن ذَكَرٍ أَوۡ أُنثَىٰ وَهُوَ مُؤۡمِنٞ فَلَنُحۡيِيَنَّهُۥ حَيَوٰةٗ طَيِّبَةٗۖ وَلَنَجۡزِيَنَّهُمۡ أَجۡرَهُم بِأَحۡسَنِ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
Jwalijose jwatatende yambone – chinga jwannume kapena jwankongwe – ni ali jwakulupilila; basi chisimu chene Uwwe chituntamiche jwalakwejo umi wambone (pa dunia pano), soni chisimu (ku Akhera) tuchapa malipilo gao (gamakulungwa nnope) mwakulandanila ni yambone nnope yaŵaliji nkupanganya.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَإِذَا قَرَأۡتَ ٱلۡقُرۡءَانَ فَٱسۡتَعِذۡ بِٱللَّهِ مِنَ ٱلشَّيۡطَٰنِ ٱلرَّجِيمِ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِذَا بَدَّلۡنَآ ءَايَةٗ مَّكَانَ ءَايَةٖ وَٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا يُنَزِّلُ قَالُوٓاْ إِنَّمَآ أَنتَ مُفۡتَرِۭۚ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
Sano naga tuli tutindenye (pakuŵika) Ȃya pamalo pa Ȃya (jine) – kutendaga Allah ni Nkuimanya chenene yaakutulusya – (achimakafili) akasatiji: “Chisimu mmwejo (Muhammadi ﷺ) ŵakusepelela unami.” (Ngwamba), nambo ŵajinji mu ŵanganyao ngaakumanyilila.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قُلۡ نَزَّلَهُۥ رُوحُ ٱلۡقُدُسِ مِن رَّبِّكَ بِٱلۡحَقِّ لِيُثَبِّتَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَهُدٗى وَبُشۡرَىٰ لِلۡمُسۡلِمِينَ
Jilani: “Ajitulwisye Nsimu Weswela (Jibulilu) kuumila kwa Ambuje ŵenu mwakuonaonape, kuti ŵalimbikasye aŵala ŵaakulupilile, ni kuŵa chongolo kwisa soni abali jakusengwasya kwa Asilamu.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَقَدۡ نَعۡلَمُ أَنَّهُمۡ يَقُولُونَ إِنَّمَا يُعَلِّمُهُۥ بَشَرٞۗ لِّسَانُ ٱلَّذِي يُلۡحِدُونَ إِلَيۡهِ أَعۡجَمِيّٞ وَهَٰذَا لِسَانٌ عَرَبِيّٞ مُّبِينٌ
Soni chisimu chene Uwwe tukumanyilila yanti ŵanganyao akuŵecheta yanti: “Chisimu mundu ni jwaakun’jiganya jwalakwe (Muhammadi ﷺ).” (Nambo) chiŵecheto cha ajula jwaakun’ganichisya (kuti ni jwaakun’jiganya Muhammadi ﷺ) chili chachilendo, sano achi (chiŵecheto cha Qur’an) ni chiŵecheto cha Charabu chakupikanika.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مَن كَفَرَ بِٱللَّهِ مِنۢ بَعۡدِ إِيمَٰنِهِۦٓ إِلَّا مَنۡ أُكۡرِهَ وَقَلۡبُهُۥ مُطۡمَئِنُّۢ بِٱلۡإِيمَٰنِ وَلَٰكِن مَّن شَرَحَ بِٱلۡكُفۡرِ صَدۡرٗا فَعَلَيۡهِمۡ غَضَبٞ مِّنَ ٱللَّهِ وَلَهُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٞ
Mundu jwatankane Allah panyuma pachikulupi chakwe (ilagasyo yekulungwa nnope ikun’jembecheya), ikaŵeje jwakanganisyidwe (kulumukula maloŵe ga ukafili) kutendaga ntima wakwe uli wakutamilichika pachikulupi (jwele ngakopoka mu Usilamu), nambo jwatausapangulile ukafili chidali (ni kunnonyela ukafilio), basi kwa ŵanganyao chikuŵe kwana gasabu jakuumila kwa Allah, soni akwete kupata ŵanganyao ilagasyo yekulungwa nnope.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَا جَرَمَ أَنَّهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ هُمُ ٱلۡخَٰسِرُونَ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ هَاجَرُواْ مِنۢ بَعۡدِ مَا فُتِنُواْ ثُمَّ جَٰهَدُواْ وَصَبَرُوٓاْ إِنَّ رَبَّكَ مِنۢ بَعۡدِهَا لَغَفُورٞ رَّحِيمٞ
Kaneko chisimu Ambuje ŵenu kwa aŵala ŵasamile panyuma pakulingwa (kwikanila mwakuŵecheta yangaŵajilwa), kaneko ni kulimbangana (pakuputa ngondo petala lya Allah) ni kupilila, chisimu Ambuje ŵenu panyuma pa yalakweyo aŵele Ŵakululuka kusyene, Ŵachanasa channope.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ يَوۡمَ تَأۡتِي كُلُّ نَفۡسٖ تُجَٰدِلُ عَن نَّفۡسِهَا وَتُوَفَّىٰ كُلُّ نَفۡسٖ مَّا عَمِلَتۡ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ
(Kumbuchilani) lyuŵa lyataachiika mundu jwalijose ali nkuliichenjela nsyene, ni tachilipidwa mundu jwalijose mwakwanila pa yawapanganyisye, soni ŵanyao ngasaŵa ŵakutendedwa lupuso.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلٗا قَرۡيَةٗ كَانَتۡ ءَامِنَةٗ مُّطۡمَئِنَّةٗ يَأۡتِيهَا رِزۡقُهَا رَغَدٗا مِّن كُلِّ مَكَانٖ فَكَفَرَتۡ بِأَنۡعُمِ ٱللَّهِ فَأَذَٰقَهَا ٱللَّهُ لِبَاسَ ٱلۡجُوعِ وَٱلۡخَوۡفِ بِمَا كَانُواْ يَصۡنَعُونَ
Soni Allah apeleche chilandanyo cha Musi (wa Maaka) wawaliji wantunjelele soni wakutamilichika, lyauichililaga lisiki lyakwe mwawinji kuumila malo galigose, nambo wakaaniile indimba ya Allah, basi Allah ŵaupele kupasya chiwaalo chasala ni woga ligongo lya yaŵaliji (achinsyene musio) ali nkutenda.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيۡكُمُ ٱلۡمَيۡتَةَ وَٱلدَّمَ وَلَحۡمَ ٱلۡخِنزِيرِ وَمَآ أُهِلَّ لِغَيۡرِ ٱللَّهِ بِهِۦۖ فَمَنِ ٱضۡطُرَّ غَيۡرَ بَاغٖ وَلَا عَادٖ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
Chisimu (Allah) ayitesile haraam kukwenu (kulya) chibudu, myasi, nyama jeguluŵe ni chachikolanjilidwe (lina linepe) lyangaŵaga lya Allah pakuchisikita (kuŵa mbepesi ja akumasoka), nambo jwachasingalilwe (nikulya cha haraamucho) mwangali kuchiluumba kapena kusumba mpika, basi (ngaapata sambi) chisimu Allah ni Jwakululuka kusyene, Jwachanasa channope.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَا تَقُولُواْ لِمَا تَصِفُ أَلۡسِنَتُكُمُ ٱلۡكَذِبَ هَٰذَا حَلَٰلٞ وَهَٰذَا حَرَامٞ لِّتَفۡتَرُواْ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَۚ إِنَّ ٱلَّذِينَ يَفۡتَرُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ لَا يُفۡلِحُونَ
Ni ngasim’bechetaga yakwayana ni ayila yasikusimulila ndimi syenu mwaunami (kuti): “Ayi ya halaal, ayi ya haraam,” kuti munsepelele Allah unami. Chisimu aŵala ŵaakunsepelela Allah unami nganaŵa apundile.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَعَلَى ٱلَّذِينَ هَادُواْ حَرَّمۡنَا مَا قَصَصۡنَا عَلَيۡكَ مِن قَبۡلُۖ وَمَا ظَلَمۡنَٰهُمۡ وَلَٰكِن كَانُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ
Ni ku aŵala ŵaŵaliji Ayuda twakanyisye (kulya) yatwansimbile kala,[4] ni nganitwatenda Uwwe lupuso, nambo achimisyene ni ŵaŵaliji nkulitenda lupuso.
(16:4) Nnole Ȃya ja (6:146).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ عَمِلُواْ ٱلسُّوٓءَ بِجَهَٰلَةٖ ثُمَّ تَابُواْ مِنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ وَأَصۡلَحُوٓاْ إِنَّ رَبَّكَ مِنۢ بَعۡدِهَا لَغَفُورٞ رَّحِيمٌ
Kaneko chisimu Ambuje ŵenu ku aŵala ŵatesile yakusakala mwaujinga, kaneko ni kutenda toba panyuma pa yalakweyo, ni kolosya (masengo), chisimu Ambuje ŵenu (Allah) panyuma pa yalakweyo aŵele Ŵakululuka kusyene, Ŵachanasa channope.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ إِبۡرَٰهِيمَ كَانَ أُمَّةٗ قَانِتٗا لِّلَّهِ حَنِيفٗا وَلَمۡ يَكُ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ
Chisimu Ibrahima jwaliji nnongola (juŵasonganganyisye mbili syosope syambone), jwakunda malamusi ga Allah mwakulinandiya, jwakupendechela ku Uujika wa Allah (pakun’galagatila Jwelepejo) soni nganaŵa mwa akuwanganya (Allah ni isanamu).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
شَاكِرٗا لِّأَنۡعُمِهِۚ ٱجۡتَبَىٰهُ وَهَدَىٰهُ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَءَاتَيۡنَٰهُ فِي ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٗۖ وَإِنَّهُۥ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ لَمِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّمَا جُعِلَ ٱلسَّبۡتُ عَلَى ٱلَّذِينَ ٱخۡتَلَفُواْ فِيهِۚ وَإِنَّ رَبَّكَ لَيَحۡكُمُ بَيۡنَهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ فِيمَا كَانُواْ فِيهِ يَخۡتَلِفُونَ
Chisimu Lyakuŵeluka lyaŵichidwe ku aŵala ŵaŵatindene pa ya lyalakwelyo, soni chisimu Ambuje ŵenu tachijilanya chilikati chao lisiku lya Kiyama pa ichindu yaŵaliji nkutindana.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ٱدۡعُ إِلَىٰ سَبِيلِ رَبِّكَ بِٱلۡحِكۡمَةِ وَٱلۡمَوۡعِظَةِ ٱلۡحَسَنَةِۖ وَجَٰدِلۡهُم بِٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعۡلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِۦ وَهُوَ أَعۡلَمُ بِٱلۡمُهۡتَدِينَ
Ŵilanjilani (mmwe Muhammadi ﷺ) kwitala lya Ambuje ŵenu mwa lunda lwakusokoka ni kaŵilanjile kambone, soni ponyanganani nao maloŵe kaponyangane kambone, chisimu Ambuje ŵenu ni ŵaakwamanya chenene ŵaasokonecheele kuleka litala Lyakwe, soni Jwalakwe ni jwaakwamanya chenene ŵali ŵakongoka.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنۡ عَاقَبۡتُمۡ فَعَاقِبُواْ بِمِثۡلِ مَا عُوقِبۡتُم بِهِۦۖ وَلَئِن صَبَرۡتُمۡ لَهُوَ خَيۡرٞ لِّلصَّٰبِرِينَ
Sano pati nchiusyaga mbusyo sya ilagasyo, basi usyani mbusyo syakulandana ni ilagasyo yaŵantendele, nambo naga mpilile (pakuleka kuuchisya), chisimu yalakweyo tiiŵe yambone kwa akupilila.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱصۡبِرۡ وَمَا صَبۡرُكَ إِلَّا بِٱللَّهِۚ وَلَا تَحۡزَنۡ عَلَيۡهِمۡ وَلَا تَكُ فِي ضَيۡقٖ مِّمَّا يَمۡكُرُونَ
Soni pililani, nganikuŵatu kupilila kwenuko ikaŵeje mwa Allah (mu ukombosi Ŵakwe ni lisosa Lyakwe), ngasin’dandaula ya ŵanganyao, soni ngasim’ba pakangani m’malindi gaakutenda.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلَّذِينَ ٱتَّقَواْ وَّٱلَّذِينَ هُم مُّحۡسِنُونَ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - وەرگێڕاوی یائوویی - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان
وەرگێڕاوی ماناکانی قورئانی پیرۆز بۆ زمانی هۆڵەندی، وەرگێڕان: محمد بن عبدالحميد سليكا.