ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߊߘߛߏߣߍ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ ߊߛߊ߯ߡߌߞߊ߲ ߘߐ߫. * - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ


ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌ߬ߘߊ߬ߟߌ ߝߐߘߊ ߘߏ߫: ߡߣߍߡߣߍ ߝߐߘߊ   ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫:

ছুৰা আন-নামল

ߝߐߘߊ ߟߊߢߌߣߌ߲ ߘߏ߫:
الامتنان على النبي صلى الله عليه وسلم بنعمة القرآن وشكرها والصبر على تبليغه.
নবী চাল্লাল্লাহু আলাইহি অছাল্লামক প্ৰদান কৰা কোৰআনৰ নিয়ামত সম্পৰ্কে বৰ্ণনা কৰা হৈছে, গতিকে ইয়াৰ বাবে কৃতজ্ঞতা জ্ঞাপন কৰিবলৈ, লগতে ইয়াৰ প্ৰচাৰ প্ৰসাৰৰ ক্ষেত্ৰত ধৈৰ্য্য ধাৰণ কৰিবলৈ প্ৰেৰণা দিয়া হৈছে।

طٰسٓ ۫— تِلْكَ اٰیٰتُ الْقُرْاٰنِ وَكِتَابٍ مُّبِیْنٍ ۟ۙ
(ত্ব-ছীন) এনেকুৱা আখৰৰ বিষয়ে ছুৰা আল-বাক্বাৰাৰ আৰম্ভণিত আলোচনা কৰা হৈছে। আপোনাৰ প্ৰতি অৱতীৰ্ণ হোৱা এই আয়াতবোৰ স্পষ্ট গ্ৰন্থ তথা কোৰআনৰ আয়াত, যিবোৰৰ মাজত কোনো ধৰণৰ বেমেজালি নাই। যিয়েই ইয়াকলৈ গৱেষণা কৰিব, তেৱেঁই গম পাব যে, নিশ্চিতভাৱে এইখন আল্লাহৰ ফালৰ পৰা অৱতীৰ্ণ।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
هُدًی وَّبُشْرٰی لِلْمُؤْمِنِیْنَ ۟ۙ
এই আয়াতবোৰ হৈছে সত্যৰ পথপ্ৰদৰ্শক আৰু সত্যৰ সহযাত্ৰী। লগতে আল্লাহ আৰু তেওঁৰ ৰাছুলৰ প্ৰতি ঈমান পোষণ কৰা মুমিনসকলৰ বাবে সুসংবাদবাহক।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
الَّذِیْنَ یُقِیْمُوْنَ الصَّلٰوةَ وَیُؤْتُوْنَ الزَّكٰوةَ وَهُمْ بِالْاٰخِرَةِ هُمْ یُوْقِنُوْنَ ۟
যিসকলে পৰিপূৰ্ণৰূপে চালাত আদায় কৰে, নিজৰ ধন-সম্পদৰ উপযুক্ত শিতানত যাকাত প্ৰদান কৰে। লগতে তেওঁলোকে আখিৰাতৰ ছোৱাব আৰু শাস্তিক মনে প্ৰাণে বিশ্বাস কৰে।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اِنَّ الَّذِیْنَ لَا یُؤْمِنُوْنَ بِالْاٰخِرَةِ زَیَّنَّا لَهُمْ اَعْمَالَهُمْ فَهُمْ یَعْمَهُوْنَ ۟ؕ
যিসকল কাফিৰে আখিৰাতক, লগতে ইয়াৰ ছোৱাব আৰু শাস্তিক বিশ্বাস নকৰে, নিশ্চিতভাৱে সিহঁতৰ কুকৰ্মবোৰক সিহঁতৰ বাবে সুন্দৰ কৰি দিয়া হৈছে। গতিকে সিহঁত সেইবোৰৰ মাজতে ব্যস্ত থাকে। সেয়ে সিহঁত উদ্ভ্ৰান্ত হৈ সেইবোৰৰ মাজতে ঘূৰি ফুৰি থাকিব, কেতিয়াও হিদায়ত তথা সুপথ বিচাৰি নাপাব।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اُولٰٓىِٕكَ الَّذِیْنَ لَهُمْ سُوْٓءُ الْعَذَابِ وَهُمْ فِی الْاٰخِرَةِ هُمُ الْاَخْسَرُوْنَ ۟
উক্ত বৈশিষ্ট্যৰ অধিকাৰী লোকসকলৰ বাবেই পৃথিৱীত আছে হত্যা আৰু বন্দীত্বৰ দৰে বেয়া শাস্তি। তথা সিহঁতেই আখাৰিতত আটাইতকৈ বেছি ক্ষতিগ্ৰস্ত হ’ব। কাৰণ সিহঁতে কিয়ামতৰ দিনা নিজকে আৰু নিজৰ পৰিয়ালক জাহান্নামৰ অধিবাসী কৰি ক্ষতিৰ সন্মুখীন হ’ব।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاِنَّكَ لَتُلَقَّی الْقُرْاٰنَ مِنْ لَّدُنْ حَكِیْمٍ عَلِیْمٍ ۟
হে ৰাছুল! নিশ্চিতভাৱে আপোনাৰ প্ৰতি অৱতীৰ্ণ এই কোৰআন সেই সত্ত্বাৰ পৰা প্ৰাপ্ত, যিজন সৃষ্টি কৰাৰ ক্ষেত্ৰত, পৰিচালনাত আৰু চৰীয়ত প্ৰণয়নত মহাপ্ৰজ্ঞাৱান। তেওঁ সৰ্বজ্ঞ, বান্দাসকলৰ লাভদায়ক কোনো কৰ্মই তেওঁৰ পৰা গোপন নহয়।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اِذْ قَالَ مُوْسٰی لِاَهْلِهٖۤ اِنِّیْۤ اٰنَسْتُ نَارًا ؕ— سَاٰتِیْكُمْ مِّنْهَا بِخَبَرٍ اَوْ اٰتِیْكُمْ بِشِهَابٍ قَبَسٍ لَّعَلَّكُمْ تَصْطَلُوْنَ ۟
হে ৰাছুল! স্মৰণ কৰক, যেতিয়া মুছা আলাইহিচ্ছালামে তেওঁৰ পৰিয়ালবৰ্গক কৈছিলঃ মই জুই দেখা পাইছোঁ, নিশ্চয় মই সেই জুই জ্বলোৱা ব্যক্তিৰ পৰা পথ সম্পৰ্কে খা-খবৰ লৈ আহিম, নাইবা তাৰ পৰা একুৰা জুই লৈ আহিম, যাতে তোমালোকে শীতৰ পৰা অলপ ৰক্ষা পোৱা।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَلَمَّا جَآءَهَا نُوْدِیَ اَنْ بُوْرِكَ مَنْ فِی النَّارِ وَمَنْ حَوْلَهَا ؕ— وَسُبْحٰنَ اللّٰهِ رَبِّ الْعٰلَمِیْنَ ۟
যেতিয়া তেওঁ প্ৰত্যক্ষ কৰা সেই জুইকুৰাৰ ওচৰ পালেগৈ, তেতিয়া আল্লাহে তেওঁক আহ্বান কৰি ক'লেঃ পৱিত্ৰ সেই সত্ত্বা যিজন ইয়াৰ মাজত আছে, তথা সেইসকল ফিৰিস্তা যিসকল ইয়াৰ ওচৰে পাঁজৰে আছে। নিশ্চিতভাৱে বিশ্বজগতৰ প্ৰতিপালক মহাপৱিত্ৰ, তেওঁ সেইসকলো দোষ-ত্ৰুটিৰ পৰা পৱিত্ৰ, যিবোৰ তেওঁৰ বাবে অনুপযুক্ত। তথাপিও বহুতো বিভ্ৰান্ত লোকে সেইবোৰ দোষ-ত্ৰুটিৰে তেওঁক বিশেষিত কৰে।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
یٰمُوْسٰۤی اِنَّهٗۤ اَنَا اللّٰهُ الْعَزِیْزُ الْحَكِیْمُ ۟ۙ
আল্লাহে তেওঁক ক’লেঃ হে মুছা! ময়ে আল্লাহ, মহাপৰাক্ৰমশালী। মোক কোনেও পৰাজিত কৰিব নোৱাৰে। নিশ্চয় মই সৃষ্টি কৰাৰ ক্ষেত্ৰত, পৰিচালনাত আৰু চৰীয়ত প্ৰণয়নত মহাপ্ৰজ্ঞাৱান।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاَلْقِ عَصَاكَ ؕ— فَلَمَّا رَاٰهَا تَهْتَزُّ كَاَنَّهَا جَآنٌّ وَّلّٰی مُدْبِرًا وَّلَمْ یُعَقِّبْ ؕ— یٰمُوْسٰی لَا تَخَفْ ۫— اِنِّیْ لَا یَخَافُ لَدَیَّ الْمُرْسَلُوْنَ ۟ۗۖ
(আদেশ হ'ল) আপুনি আপোনাৰ লাখুটিডাল নিক্ষেপ কৰক। এতেকে মুছাই সেই আদেশ পালন কৰি তেওঁৰ লাখুটিডাল নিক্ষেপ কৰিলে। কিন্তু যেতিয়া তেওঁ ইয়াক প্ৰকাণ্ড সাপৰ দৰে লৰচৰ কৰা দেখিলে তেতিয়া পিচমোৱা হৈ দৌৰিবলৈ ধৰিলে, আনকি পিছলৈয়ো ঘূৰি নাচালে। তেতিয়া আল্লাহে তেওঁক ক'লেঃ ইয়াক দেখি ভয় নাখাবা। কিয়নো আমাৰ ৰাছুলসকলে কেতিয়াও সাপ আদিক দেখি ভয় নকৰে।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اِلَّا مَنْ ظَلَمَ ثُمَّ بَدَّلَ حُسْنًا بَعْدَ سُوْٓءٍ فَاِنِّیْ غَفُوْرٌ رَّحِیْمٌ ۟
কিন্তু যিয়ে গুনাহ কৰি নিজৰ ওপৰত অন্যায় কৰিছে, তাৰ পিছত যদি সি তাওবা কৰে তেন্তে নিশ্চয় মই তাক ক্ষমা কৰিম আৰু তাৰ প্ৰতি মই অতি দয়ালু।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاَدْخِلْ یَدَكَ فِیْ جَیْبِكَ تَخْرُجْ بَیْضَآءَ مِنْ غَیْرِ سُوْٓءٍ ۫— فِیْ تِسْعِ اٰیٰتٍ اِلٰی فِرْعَوْنَ وَقَوْمِهٖ ؕ— اِنَّهُمْ كَانُوْا قَوْمًا فٰسِقِیْنَ ۟
আপুনি আপোনাৰ হাতখন কাষলতিত সোমাই দিয়ক, চাব আপোনাৰ হাত কোনো ৰোগ নোহোৱাকৈ বৰফৰ দৰে বগা হৈ ওলাই আহিব। এইটো সেই নটা নিদৰ্শনৰ এটা, যিবোৰে আপোনাৰ সত্যতা বহন কৰে। সেইবোৰ হৈছে যেনেঃ লাখুটি, (উজ্জ্বল) হাত, দুৰ্ভিক্ষ, ফল-মূলৰ নাটনি, প্ৰবল ধুমুহা, কাকতি ফৰিং, ওকণি, ভেকুলী আৰু তেজ। এইবোৰ লৈ আপুনি ফিৰআউন আৰু তাৰ সম্প্ৰদায়ৰ ওচৰলৈ যাওক। নিশ্চয় ইহঁত কুফৰীৰ জৰিয়তে আল্লাহৰ আনুগত্যৰ পৰা ওলাই যোৱা লোক।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَلَمَّا جَآءَتْهُمْ اٰیٰتُنَا مُبْصِرَةً قَالُوْا هٰذَا سِحْرٌ مُّبِیْنٌ ۟ۚ
এতেকে যেতিয়া সিহঁতৰ ওচৰত আমাৰ এই স্পষ্ট আৰু প্ৰত্যক্ষ নিদৰ্শনবোৰ আহিল, যিবোৰৰ দ্বাৰা আমি মুছাক সহায় সমৰ্থন কৰিছিলোঁ। তেতিয়া সিহঁতে ক’লেঃ মুছাই লৈ অহা এই নিদৰ্শনবোৰ হৈছে প্ৰকাশ্য যাদু।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• القرآن هداية وبشرى للمؤمنين.
কোৰআন হৈছে মুমিনসকলৰ বাবে পথপ্ৰদৰ্শক তথা সুসংবাদবাহক।

• الكفر بالله سبب في اتباع الباطل من الأعمال والأقوال، والحيرة، والاضطراب.
কথা আৰু কৰ্মত বাতিলৰ অনুসৰণ, উদ্ভ্ৰান্ত, উদ্বাউল আদিৰ অন্যতম কাৰণ হৈছে আল্লাহৰ লগত কুফৰী কৰা।

• تأمين الله لرسله وحفظه لهم سبحانه من كل سوء.
আল্লাহে তেওঁৰ ৰাছুলসকলক সকলো প্ৰকাৰ অনিষ্টৰ পৰা সুৰক্ষা প্ৰদান কৰাৰ দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰিছে।

وَجَحَدُوْا بِهَا وَاسْتَیْقَنَتْهَاۤ اَنْفُسُهُمْ ظُلْمًا وَّعُلُوًّا ؕ— فَانْظُرْ كَیْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُفْسِدِیْنَ ۟۠
সিহঁতে এই স্পষ্ট নিদৰ্শনবোৰ মানিবলৈ অস্বীকাৰ কৰিলে, তথা সেইবোৰৰ প্ৰতি কোনো ধৰণৰ সঁহাৰি নিদিলে। যদিও সিহঁতৰ অন্তৰে স্পষ্টৰূপে এই কথা স্বীকাৰ কৰিছিল যে, এইবোৰ আল্লাহৰ ফালৰ পৰা আহিছে। কিন্তু সিহঁতে অন্যায় অত্যাচাৰ আৰু অহংকাৰৰ বশৱৰ্তী হৈ সত্য প্ৰকাশ কৰা নাছিল। হে ৰাছুল! আপুনি ভাৱি চাওকচোন! পৃথিৱীত কুফৰী আৰু পাপ কৰ্মৰ জৰিয়তে উপদ্ৰৱ সৃষ্টি কৰা লোকসকলৰ যুগে যুগে কি পৰিণাম হৈছিল! নিশ্চিতভাৱে আমি সিহঁতক ধ্বংস কৰিছিলোঁ তথা আটাইকে বিনাশ কৰিছিলোঁ।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَقَدْ اٰتَیْنَا دَاوٗدَ وَسُلَیْمٰنَ عِلْمًا ۚ— وَقَالَا الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِیْ فَضَّلَنَا عَلٰی كَثِیْرٍ مِّنْ عِبَادِهِ الْمُؤْمِنِیْنَ ۟
নিশ্চয় আমি দাউদ আৰু তেওঁৰ পুত্ৰ ছুলাইমানক জ্ঞান দান কৰিছিলোঁ। যেনেঃ চৰাই-চিৰিকটিৰ কথা বুজাৰ জ্ঞান। দাউদ আৰু ছুলাইমান উভয়েই প্ৰভুত্বশালী মহান আল্লাহৰ কৃতজ্ঞতা স্বীকাৰ কৰি কৈছিলঃ সকলো ধৰণৰ প্ৰশংসা একমাত্ৰ আল্লাহৰ বাবে, যিজনে আমাক বিশেষ জ্ঞান আৰু নবুওৱত প্ৰদান কৰি তেওঁৰ বহুতো বান্দাৰ ওপৰত আমাক প্ৰাধান্য দিছে।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَوَرِثَ سُلَیْمٰنُ دَاوٗدَ وَقَالَ یٰۤاَیُّهَا النَّاسُ عُلِّمْنَا مَنْطِقَ الطَّیْرِ وَاُوْتِیْنَا مِنْ كُلِّ شَیْءٍ ؕ— اِنَّ هٰذَا لَهُوَ الْفَضْلُ الْمُبِیْنُ ۟
ছুলাইমান আলাইহিচ্ছালামে তেওঁৰ পিতা দাউদৰ পৰা নবুওৱত, জ্ঞান আৰু ৰাজত্বৰ উত্তৰাধিকাৰী হৈছিল। আল্লাহে তেওঁলোক দুয়োকে যিবোৰ নিয়ামত প্ৰদান কৰিছিল, তেওঁ সেইবোৰৰ বিষয়ে বিৱৰণ দি কৈছেঃ হে মানৱজাতি! আল্লাহে আমাক চৰাই-চিৰিকটিৰ ভাষা শিকাইছে, তথা আমাক সেই সকলো বস্তু প্ৰদান কৰিছে, যিবোৰ নবীসকলক আৰু ৰজাসকলক প্ৰদান কৰা হয়। আল্লাহে আমাক যিবোৰ বস্তু দান কৰিছে, দৰাচলতে সেইবোৰ হৈছে স্পষ্ট তথা প্ৰকাশ্য অনুগ্ৰহ।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَحُشِرَ لِسُلَیْمٰنَ جُنُوْدُهٗ مِنَ الْجِنِّ وَالْاِنْسِ وَالطَّیْرِ فَهُمْ یُوْزَعُوْنَ ۟
মানৱ, জ্বিন আৰু চৰাই-চিৰিকটিৰ সেনাবাহিনীক ছুলাইমান আলাইহিচ্ছালামৰ সন্মুখত একত্ৰিত কৰা হ’ল। তাৰ পিছত শৃঙ্খলাবদ্ধ হিচাপে সেইবোৰক অভিযানত লৈ যোৱাৰ বাবে প্ৰস্তুতি লোৱা হ’ল।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
حَتّٰۤی اِذَاۤ اَتَوْا عَلٰی وَادِ النَّمْلِ ۙ— قَالَتْ نَمْلَةٌ یّٰۤاَیُّهَا النَّمْلُ ادْخُلُوْا مَسٰكِنَكُمْ ۚ— لَا یَحْطِمَنَّكُمْ سُلَیْمٰنُ وَجُنُوْدُهٗ ۙ— وَهُمْ لَا یَشْعُرُوْنَ ۟
তেওঁলোকে যাত্ৰা অব্যাহত ৰাখিলে, অৱশেষত যেতিয়া তেওঁলোকে পৰুৱা অধ্যূষিত উপত্যকাত আহি পালে (এইটো ছিৰিয়াত অৱস্থিত এডোখৰ ঠাই), তেতিয়া এটা পৰুৱাই চিঞৰি ক’লেঃ হে পৰুৱাৰ দল! তোমালোকে নিজৰ নিজৰ ঘৰত প্ৰৱেশ কৰা, যাতে ছুলাইমান আৰু তেওঁৰ সেনাবাহিনীয়ে তোমালোকক অজানিতে গচকি নামাৰে। কাৰণ যদি তেওঁলোকে গম পায় তেন্তে এই ভুল তেওঁলোকে কেতিয়াও নকৰিব, অৰ্থাৎ কেতিয়াও তোমালোকক গচকি নামাৰিব।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَتَبَسَّمَ ضَاحِكًا مِّنْ قَوْلِهَا وَقَالَ رَبِّ اَوْزِعْنِیْۤ اَنْ اَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِیْۤ اَنْعَمْتَ عَلَیَّ وَعَلٰی وَالِدَیَّ وَاَنْ اَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضٰىهُ وَاَدْخِلْنِیْ بِرَحْمَتِكَ فِیْ عِبَادِكَ الصّٰلِحِیْنَ ۟
ছুলাইমান আলাইহিচ্ছালামে পৰুৱাৰ এই কথা শুনি মিচিকিয়াঁ হাঁহিলে, আৰু পৱিত্ৰ আল্লাহৰ ওচৰত দুআ কৰি ক’লেঃ হে মোৰ প্ৰতিপালক! তুমি মোক সামৰ্থ দিয়া, যাতে মই তোমাৰ কৃতজ্ঞতা জ্ঞাপন কৰিব পাৰোঁ, সেইবোৰ নিয়ামতৰ বাবে যিবোৰ নিয়ামত তুমি মোক আৰু মোৰ পিতৃ-মাতৃক দান কৰিছা। লগতে মোক তাওফীক দিয়া, যাতে মই তোমাক সন্তুষ্ট কৰিব পৰা সৎকৰ্ম কৰিব পাৰোঁ। তথা তোমাৰ অশেষ অনুগ্ৰহৰ দ্বাৰা মোক তোমাৰ সৎকৰ্মশীল বান্দাসকলৰ তালিকাভুক্ত কৰা।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَتَفَقَّدَ الطَّیْرَ فَقَالَ مَا لِیَ لَاۤ اَرَی الْهُدْهُدَ ۖؗ— اَمْ كَانَ مِنَ الْغَآىِٕبِیْنَ ۟
ইয়াৰ পিছত ছুলাইমান আলাইহিচ্ছালামে চৰাইবোৰক নিৰীক্ষণ কৰিলে, কিন্তু তাত হুদহুদ চৰাইক দেখা নাপালে। সেয়ে তেওঁ ক’লেঃ কি হ’ল, হুদহুদক দেখা নাই যে? কিবা অসুবিধাৰ কাৰণে মই তাক দেখা পোৱা নাই নেকি? নে সি আজি অনুপস্থিত?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
لَاُعَذِّبَنَّهٗ عَذَابًا شَدِیْدًا اَوْ لَاَاذْبَحَنَّهٗۤ اَوْ لَیَاْتِیَنِّیْ بِسُلْطٰنٍ مُّبِیْنٍ ۟
যেতিয়া তেওঁৰ ওচৰত এই কথা স্পষ্ট হ’ল যে, সি আজি অনুপস্থিত, তেতিয়া তেওঁ ক’লেঃ অনুপস্থিত থকাৰ উপযুক্ত কাৰণ দৰ্শাব নোৱাৰিলে আজি মই তাক কঠোৰ শাস্তি বিহিম, নাইবা তাক হত্যা কৰিম। এনেকুৱা উপযুক্ত কাৰণ দৰ্শাব লাগিব, যাৰ দ্বাৰা অনুপস্থিত থকাৰ সঠিক উদ্দেশ্য প্ৰকাশ পাব।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَمَكَثَ غَیْرَ بَعِیْدٍ فَقَالَ اَحَطْتُّ بِمَا لَمْ تُحِطْ بِهٖ وَجِئْتُكَ مِنْ سَبَاٍ بِنَبَاٍ یَّقِیْنٍ ۟
কিছু সময় পিছতেই হুদহুদ আহি উপস্থিত হ’ল। তথা ছুলাইমান আলাইহিচ্ছালামক উদ্দেশ্যি ক’লেঃ মই এনেকুৱা এটা বিষয় সম্পৰ্কে অৱগত হৈছোঁ, যিটো বিষয় আপুনি নাজানে। মই ছাবাবাসীৰ বিষয়ে এনেকুৱা এটা সত্য সংবাদ লৈ আহিছোঁ, য’ত কোনো ধৰণৰ সন্দেহ নাই।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• التبسم ضحك أهل الوقار.
মিচিকিয়া হাঁহি হৈছে মৰ্যাদাৱান লোকৰ হাঁহি।

• شكر النعم أدب الأنبياء والصالحين مع ربهم.
নিয়ামতৰ বাবে নিজ প্ৰতিপালকৰ কৃতজ্ঞতা জ্ঞাপন কৰাটো হৈছে নবী আৰু সৎকৰ্মশীল লোকসকলৰ বৈশিষ্ট্য।

• الاعتذار عن أهل الصلاح بظهر الغيب.
সৎকৰ্মশীল লোকৰ অনুপস্থিতিক ক্ষমা কৰা উচিত।

• سياسة الرعية بإيقاع العقاب على من يستحقه، وقبول عذر أصحاب الأعذار.
জনসাধাৰণৰ মাজত শাসন ব্যৱস্থা বজায় ৰাখিবলৈ, অপৰাধীক শাস্তি দিয়া আৰু উপযুক্ত কাৰণত নিয়ম উলঙ্ঘা কৰা ব্যক্তিক ক্ষমা কৰি দিয়া উচিত।

• قد يوجد من العلم عند الأصاغر ما لا يوجد عند الأكابر.
কেতিয়াবা কেতিয়াবা জ্ঞানৰ কিছুমান কথা সৰু মানুহৰ ওচৰতো পোৱা যায়, যিবোৰ ডাঙৰ মানুহৰ ওচৰত নাথাকে।

اِنِّیْ وَجَدْتُّ امْرَاَةً تَمْلِكُهُمْ وَاُوْتِیَتْ مِنْ كُلِّ شَیْءٍ وَّلَهَا عَرْشٌ عَظِیْمٌ ۟
নিশ্চয় মই সিহঁতৰ ওপৰত এজনী নাৰীক শাসন কৰা দেখিছোঁ। সেই নাৰীক সকলো প্ৰকাৰ শক্তি সামৰ্থ তথা ৰাজত্বৰ সাধন প্ৰদান কৰা হৈছে। লগতে তাইৰ আছে এখন বিশাল সিংহাসন। যিখনত বহি তাই ৰাজ্যৰ সকলো বিষয় পৰিচালনা কৰে।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَجَدْتُّهَا وَقَوْمَهَا یَسْجُدُوْنَ لِلشَّمْسِ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ وَزَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطٰنُ اَعْمَالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبِیْلِ فَهُمْ لَا یَهْتَدُوْنَ ۟ۙ
সেই নাৰী আৰু তাইৰ সম্প্ৰদায়ক মই দেখিছোঁ সিহঁতে আল্লাহক এৰি সূৰ্য্যক ছাজদাহ কৰে। চয়তানে সিহঁতৰ শ্বিৰ্কীয়া আৰু পাপকৰ্মবোৰক শোভনীয় কৰি দিছে। তথা সিহঁতক সত্যৰ পৰা আঁতৰাই ৰাখিছে। সেই কাৰণেই সিহঁতে হিদায়ত লাভ কৰা নাই।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اَلَّا یَسْجُدُوْا لِلّٰهِ الَّذِیْ یُخْرِجُ الْخَبْءَ فِی السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ وَیَعْلَمُ مَا تُخْفُوْنَ وَمَا تُعْلِنُوْنَ ۟
চয়তানে সিহঁতৰ শ্বিৰ্কীয়া আৰু পাপকৰ্মবোৰক শোভনীয় কৰি দিছে, যাতে সিহঁতে এক আল্লাহক ছাজদাহ কৰিব নোৱাৰে, যিজনে আকাশৰ পৰা পানী বৰ্ষণ কৰে আৰু মাটিৰ পৰা উদ্ভিদ উলিয়ায়। তোমালোকৰ প্ৰকাশ্য আৰু অপ্ৰকাশ্য সকলো আমল সম্পৰ্কে তেওঁ অৱগত। এইবোৰৰ একোৱেই তেওঁৰ পৰা গোপন নহয়।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اَللّٰهُ لَاۤ اِلٰهَ اِلَّا هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِیْمِ ۟
আল্লাহৰ বাহিৰে আন কোনো সত্য উপাস্য নাই। তেৱেঁই মহাসিংহাসনৰ প্ৰতিপালক।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ سَنَنْظُرُ اَصَدَقْتَ اَمْ كُنْتَ مِنَ الْكٰذِبِیْنَ ۟
ছুলাইমান আলাইহিচ্ছালামে হুদহুদক ক'লেঃ নিশ্চয় আমি তোমাক পৰীক্ষা কৰি চাম, তুমি নিজৰ দাবীত সত্যবাদী নে মিছলীয়া?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اِذْهَبْ بِّكِتٰبِیْ هٰذَا فَاَلْقِهْ اِلَیْهِمْ ثُمَّ تَوَلَّ عَنْهُمْ فَانْظُرْ مَاذَا یَرْجِعُوْنَ ۟
ছুলাইমান আলাইহিচ্ছালামে এখন পত্ৰ লিখিলে আৰু সেইখন হুদহুদক অৰ্পন কৰি ক'লেঃ মোৰ এই পত্ৰখন লৈ যোৱা আৰু ছাবাবাসীৰ ওচৰলৈ পৌঁচাই দিয়া, তথা সিহঁতৰ পৰা অলপ আঁতৰত থাকি লক্ষ্য কৰিবা যে, সিহঁতে এই বিষয়ে কেনেকুৱা প্ৰতিক্ৰিয়া প্ৰকাশ কৰে।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَتْ یٰۤاَیُّهَا الْمَلَؤُا اِنِّیْۤ اُلْقِیَ اِلَیَّ كِتٰبٌ كَرِیْمٌ ۟
ৰাণীয়ে পত্ৰ পাই মন্ত্ৰী সভাক মাতি ক'লেঃ হে মন্ত্ৰীমণ্ডল! মোলৈ এখন গুৰুত্বপূৰ্ণ পত্ৰ প্ৰেৰণ কৰা হৈছে।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اِنَّهٗ مِنْ سُلَیْمٰنَ وَاِنَّهٗ بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیْمِ ۟ۙ
ছুলাইমানৰ ফালৰ পৰা প্ৰেৰিত এই পত্ৰখন বিছমিল্লাহিৰ ৰহমানিৰ ৰাহীমৰ দ্বাৰা আৰম্ভ কৰা হৈছে, (অৰ্থাৎ আৰম্ভ কৰিছোঁ পৰম কৰুণাময় পৰম দয়ালু আল্লাহৰ নামত), তথা তাত লিখা আছেঃ
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اَلَّا تَعْلُوْا عَلَیَّ وَاْتُوْنِیْ مُسْلِمِیْنَ ۟۠
তোমালোকে অহংকাৰ নকৰিবা, লগতে তোমালোকে যি শ্বিৰ্কত লিপ্ত হৈ আছা, সেইবোৰ ত্যাগ কৰি মই আহ্বান কৰা আল্লাহৰ তাওহীদ স্বীকাৰ কৰি আনুগত্যশীল হৈ বিনীতভাৱে মোৰ ওচৰলৈ গুচি আহা।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَتْ یٰۤاَیُّهَا الْمَلَؤُا اَفْتُوْنِیْ فِیْۤ اَمْرِیْ ۚ— مَا كُنْتُ قَاطِعَةً اَمْرًا حَتّٰی تَشْهَدُوْنِ ۟
ৰাণীয়ে ক’লেঃ হে মন্ত্ৰীমণ্ডল আৰু প্ৰতিনিধিসকল! এই বিষয়ে মোক আপোনালোকে সঠিক পৰামৰ্শ দিয়ক। মই আপোনালোকৰ উপস্থিতি তথা আপোনালোকৰ দৃষ্টিকোণ নজনাকৈ কেতিয়াও কোনো বিষয়ত সিদ্ধান্ত লোৱা নাই।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالُوْا نَحْنُ اُولُوْا قُوَّةٍ وَّاُولُوْا بَاْسٍ شَدِیْدٍ ۙ۬— وَّالْاَمْرُ اِلَیْكِ فَانْظُرِیْ مَاذَا تَاْمُرِیْنَ ۟
তেওঁৰ সম্প্ৰদায়ৰ প্ৰমুখসকলে আৰু নেতাসকলে ক’লেঃ নিশ্চয় আমি বহুত শক্তিশালী, তথা কঠোৰ যুদ্ধা। কিন্তু চূড়ান্ত সিদ্ধান্ত আপুনিহে ল’ব লাগিব। আপুনি যি আদেশেই নিদিয়ক কিয়, আমি সেইটো মানিবলৈ সম্পূৰ্ণ সক্ষম।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَتْ اِنَّ الْمُلُوْكَ اِذَا دَخَلُوْا قَرْیَةً اَفْسَدُوْهَا وَجَعَلُوْۤا اَعِزَّةَ اَهْلِهَاۤ اَذِلَّةً ۚ— وَكَذٰلِكَ یَفْعَلُوْنَ ۟
ৰাণীয়ে ক’লেঃ ৰজাসকলে যেতিয়া কোনো জনবসতিপূৰ্ণ অঞ্চলক অধীনস্থ কৰিবলৈ প্ৰৱেশ কৰে, তেতিয়া তাত হত্যা লুণ্ঠন আদিৰে বিপৰ্যস্ত কৰি পেলায়, লগতে তাত বসবাস কৰা সন্মানীয় ব্যক্তিসকলক অপদস্থ কৰে। ৰজাসকলে যেতিয়াই কোনো জনবসতিক পৰাজিত কৰে, তেতিয়াই এনেকুৱা নীতি অৱলম্বন কৰে। যাতে তাত বসবাস কৰা লোকসকলৰ অন্তৰত ভয়-ভীতি সোমাই পৰে।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاِنِّیْ مُرْسِلَةٌ اِلَیْهِمْ بِهَدِیَّةٍ فَنٰظِرَةٌ بِمَ یَرْجِعُ الْمُرْسَلُوْنَ ۟
মই এই পত্ৰ প্ৰেৰণকাৰীলৈ তথা তেওঁৰ সম্প্ৰদায়ৰ ওচৰলৈ এটা উপহাৰ প্ৰেৰণ কৰিব বিচাৰোঁ। এই উপহাৰ প্ৰেৰণ কৰাৰ পিছত, মই চাব বিচাৰোঁ কটকীয়ে কি সংবাদ লৈ আহে।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• إنكار الهدهد على قوم سبأ ما هم عليه من الشرك والكفر دليل على أن الإيمان فطري عند الخلائق.
হুদহুদ চৰায়ে ছাবা জনগোষ্ঠীৰ শ্বিৰ্ক আৰু কুফৰী কামক নসাৎ কৰিছিল। ইয়াৰ দ্বাৰা প্ৰমাণিত হয় যে, সকলো সৃষ্টিৰ মাজত প্ৰাকৃতিকৰূপে ঈমান নিহিত আছে।

• التحقيق مع المتهم والتثبت من حججه.
আৰোপীৰ বিষয়ে অনুসন্ধান কৰা তথা তাৰ যুক্তিবোৰক গভীৰভাৱে পৰ্যালোচনা কৰা অতি জৰুৰী।

• مشروعية الكشف عن أخبار الأعداء.
শত্ৰুৰ সংবাদবোৰ প্ৰকাশ কৰা বৈধ।

• من آداب الرسائل افتتاحها بالبسملة.
বিছমিল্লাহৰ জৰিয়তে পত্ৰ আৰম্ভ কৰাটো পত্ৰ লিখাৰ নিয়ম।

• إظهار عزة المؤمن أمام أهل الباطل أمر مطلوب.
বাতিলৰ সন্মুখত মুমিনৰ শক্তি প্ৰদৰ্শন অতি আৱশ্যক।

فَلَمَّا جَآءَ سُلَیْمٰنَ قَالَ اَتُمِدُّوْنَنِ بِمَالٍ ؗ— فَمَاۤ اٰتٰىنِ اللّٰهُ خَیْرٌ مِّمَّاۤ اٰتٰىكُمْ ۚ— بَلْ اَنْتُمْ بِهَدِیَّتِكُمْ تَفْرَحُوْنَ ۟
যেতিয়া ৰাণীৰ কটকী আৰু তাৰ সহায়কসকলে উপহাৰ লৈ ছুলাইমানৰ ওচৰত আহি উপস্থিত হ’ল, ছুলাইমানে সিহঁতৰ উপহাৰ প্ৰেৰণৰ বিষয়টোক অপছন্দ কৰি ক’লেঃ তোমালোকে ধনৰ জৰিয়তে মোক উৎকোচ দিব বিচাৰিছা নেকি, যাতে মই তোমালোকৰ বিপক্ষে কোনো ধৰণৰ পদক্ষেপ হাতত নলওঁ? শুনা! আল্লাহে মোক যি দান কৰিছে অৰ্থাৎ নবুওৱত, ৰাজত্ব আৰু ধন-সম্পত্তি, এইবোৰ তোমালোকক যি প্ৰদান কৰা হৈছে সেইবোৰতকৈও উত্তম। বৰং এইবোৰ পাৰ্থিৱ উপহাৰ দেখি তোমালোকেহে আনন্দিত হোৱা।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اِرْجِعْ اِلَیْهِمْ فَلَنَاْتِیَنَّهُمْ بِجُنُوْدٍ لَّا قِبَلَ لَهُمْ بِهَا وَلَنُخْرِجَنَّهُمْ مِّنْهَاۤ اَذِلَّةً وَّهُمْ صٰغِرُوْنَ ۟
ছুলাইমান আলাইহিচ্ছালামে ৰাণীৰ কটকীক ক’লেঃ তোমালোকে যি উপহাৰ লৈ আহিছা, সেইবোৰলৈ তোমালোকে উভতি যোৱা। যদি তেওঁ মোৰ ওচৰত আহি আত্মসমৰ্পন নকৰে, তেনেহ’লে আমি ৰাণী আৰু তেওঁৰ দেশবাসীৰ ওপৰত এনেকুৱা সৈন্যবাহিনী লৈ আক্ৰমণ কৰিম, যাৰ মোকাবিলা সিহঁতে কেতিয়াও কৰিবলৈ সক্ষম নহয়। যদি সিহঁতে আনুগত্যশীল হৈ আত্মসমৰ্পন নকৰে তেন্তে নিশ্চয় আমি সিহঁতক অপদস্থ কৰি ছাবাৰ পৰা বহিষ্কাৰ কৰিম, সন্মানীয় জীৱন-যাপনৰ পিছত তেতিয়া কিন্তু সিহঁতে তুচ্ছ জীৱন-যাপন কৰিব লাগিব।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ یٰۤاَیُّهَا الْمَلَؤُا اَیُّكُمْ یَاْتِیْنِیْ بِعَرْشِهَا قَبْلَ اَنْ یَّاْتُوْنِیْ مُسْلِمِیْنَ ۟
ছুলাইমান আলাইহিচ্ছালামে তেওঁৰ ৰাজত্বৰ লোকসকলক সম্বোধন কৰি ক’লেঃ হে প্ৰমূখসকল! ৰাণীয়ে আত্মসমৰ্পন কৰি অহাৰ পূৰ্বেই তোমালোকৰ মাজৰ কোনে তেওঁৰ সিংহাসন লৈ আহিব পাৰিবা?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ عِفْرِیْتٌ مِّنَ الْجِنِّ اَنَا اٰتِیْكَ بِهٖ قَبْلَ اَنْ تَقُوْمَ مِنْ مَّقَامِكَ ۚ— وَاِنِّیْ عَلَیْهِ لَقَوِیٌّ اَمِیْنٌ ۟
এজন দুৰ্বৃত্ত তথা শক্তিশালী জ্বিনে ক’লেঃ আপুনি এই বৈঠকৰ পৰা উঠাৰ আগতেই মই সেই সিংহাসন আনিব পাৰিম। সেইখন বহন কৰিবলৈ নিশ্চয় মোৰ পূৰ্ণ সামৰ্থ আছে। তথা তাত যিবোৰ বস্তু আছে সেইবোৰৰ ক্ষেত্ৰতো মই এজন বিশ্বস্ত। তাত কোনো ধৰণৰ ক্ষয়-ক্ষতি নকৰোঁ।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ الَّذِیْ عِنْدَهٗ عِلْمٌ مِّنَ الْكِتٰبِ اَنَا اٰتِیْكَ بِهٖ قَبْلَ اَنْ یَّرْتَدَّ اِلَیْكَ طَرْفُكَ ؕ— فَلَمَّا رَاٰهُ مُسْتَقِرًّا عِنْدَهٗ قَالَ هٰذَا مِنْ فَضْلِ رَبِّیْ ۫— لِیَبْلُوَنِیْۤ ءَاَشْكُرُ اَمْ اَكْفُرُ ؕ— وَمَنْ شَكَرَ فَاِنَّمَا یَشْكُرُ لِنَفْسِهٖ ۚ— وَمَنْ كَفَرَ فَاِنَّ رَبِّیْ غَنِیٌّ كَرِیْمٌ ۟
ছুলাইমানৰ ওচৰত উপস্থিত এজন জ্ঞানী সদাচাৰী ব্যক্তি, যাৰ ওচৰত আছিল ঐশী গ্ৰন্থৰ জ্ঞান, লগতে আছিল আল্লাহৰ মহান নামসমূহৰ জ্ঞান অৰ্থাৎ ইছমে আজমৰ জ্ঞান, যিবোৰৰ দ্বাৰা দুআ কৰিলে দুআ কবূল হয়, তেওঁ ক’লেঃ মই নিমিষতে তেওঁৰ সিংহাসন আনিব পাৰিম। মই আল্লাহৰ ওচৰত দুআ কৰিম, তেৱেঁই ইয়াত উপস্থিত কৰি দিব। ইয়াৰ পিছত তেওঁ আল্লাহৰ ওচৰত দুআ কৰিলে, আৰু তৎক্ষণাত সেই সিংহাসন আল্লাহে উপস্থিত কৰি দিলে। ছুলাইমান আলাইহিচ্ছালামে যেতিয়া তেওঁৰ সিংহাসন সন্মুখত দেখা পালে তেতিয়া ক’লেঃ এয়া মোৰ প্ৰতিপালকৰ অনুগ্ৰহ। তেওঁ মোক পৰীক্ষা কৰিব বিচাৰিছে, মই তেওঁৰ কৃতজ্ঞ হওঁ নে অকৃতজ্ঞ? যিয়ে তেওঁৰ কৃতজ্ঞতা প্ৰকাশ কৰিব, সেই কৃতজ্ঞতাৰ প্ৰতিফল তেওঁ নিজেই লাভ কৰিব। নিশ্চয় আল্লাহ অমুখাপেক্ষী, বান্দাৰ কৃতজ্ঞতাই তেওঁৰ কোনো মৰ্যাদা বৃদ্ধি নকৰে। আনহাতে যিয়ে আল্লাহৰ নিয়ামতৰ অনাদৰ কৰি অকৃতজ্ঞতা কৰিব, তেন্তে জানি থোৱা! নিশ্চিতভাৱে তেনেকুৱা ব্যক্তিৰ কৃতজ্ঞতাৰ পৰা মোৰ প্ৰতিপালক অমুখাপেক্ষী, তেওঁ অতি মহান। তথা এইটো তেওঁৰ মহান কৃপা যে, তেওঁ অকৃতজ্ঞ ব্যক্তিকো নিয়ামত প্ৰদান কৰে।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ نَكِّرُوْا لَهَا عَرْشَهَا نَنْظُرْ اَتَهْتَدِیْۤ اَمْ تَكُوْنُ مِنَ الَّذِیْنَ لَا یَهْتَدُوْنَ ۟
ছুলাইমান আলাইহিচ্ছালামে ক’লেঃ তেওঁৰ ৰাজ-সিংহাসনখনৰ গঠনক অলপ পৰিবৰ্তন কৰি দিয়া। চাওঁ, তেওঁ নিজৰ সিংহাসনখনক চিনি পায় নে নাই? নে তেৱোঁ সেইসকল লোকৰ অন্তৰ্ভুক্ত হয়, যিসকলে নিজৰ বস্তুকে চিনি নাপায়।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَلَمَّا جَآءَتْ قِیْلَ اَهٰكَذَا عَرْشُكِ ؕ— قَالَتْ كَاَنَّهٗ هُوَ ۚ— وَاُوْتِیْنَا الْعِلْمَ مِنْ قَبْلِهَا وَكُنَّا مُسْلِمِیْنَ ۟
এতেকে যেতিয়া ছাবাৰ ৰাণী ছুলাইমানৰ ওচৰত আহি উপস্থিত হ'ল, তেতিয়া ছুলাইমান আলাইহিচ্ছালামে তাইক পৰীক্ষা কৰিবলৈ সুধিলেঃ এইখন আপোনাৰ সিংহাসনৰ দৰেই নে, তাই উত্তৰ দি ক'লেঃ এনেকুৱা লাগিছে যেনিবা সেইখনেই। ছুলাইমান আলাইহিচ্ছালামে ক'লেঃ আল্লাহে আমাক ইতিপূৰ্বেই জ্ঞান দান কৰিছে যে, তেওঁ এনেকুৱা কৰ্ম সম্পাদন কৰিবলৈ পূৰ্ণ সামৰ্থৱান। সেইকাৰণেই আমি আল্লাহৰ ওচৰত আত্মসমৰ্পনকাৰী তথা তেওঁৰ আনুগত্যশীল।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَصَدَّهَا مَا كَانَتْ تَّعْبُدُ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ ؕ— اِنَّهَا كَانَتْ مِنْ قَوْمٍ كٰفِرِیْنَ ۟
তাইক আল্লাহৰ তাওহীদৰ পৰা বিৰত ৰাখিছিল সেইসমূহ উপাস্যই, যিবোৰক তাই নিজৰ জাতিৰ অনুকৰণত আল্লাহৰ বাহিৰে উপাসনা কৰিছিল। দৰাচলতে তাই আল্লাহক অস্বীকাৰ কৰা জাতিৰ অন্তৰ্ভুক্ত আছিল, সেইকাৰণে তায়ো নিজ জাতিৰ ৰীতি-নীতি অৱলম্বন কৰিছিল।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قِیْلَ لَهَا ادْخُلِی الصَّرْحَ ۚ— فَلَمَّا رَاَتْهُ حَسِبَتْهُ لُجَّةً وَّكَشَفَتْ عَنْ سَاقَیْهَا ؕ— قَالَ اِنَّهٗ صَرْحٌ مُّمَرَّدٌ مِّنْ قَوَارِیْرَ ؕ۬— قَالَتْ رَبِّ اِنِّیْ ظَلَمْتُ نَفْسِیْ وَاَسْلَمْتُ مَعَ سُلَیْمٰنَ لِلّٰهِ رَبِّ الْعٰلَمِیْنَ ۟۠
তাইক কোৱা হ’ল যে, ভৱনত প্ৰৱেশ কৰক; আৰু সেই ভৱনখন ছাদৰ দৰে সমতল আছিল। যেতিয়া তাই ভৱনৰ পিনে লক্ষ্য কৰিলে, ভাৱিলে এইটো কোনোবা এটা জলাশয়, আৰু তাত নামিবলৈ ভৰিৰ কাপোৰ কলাফুলিলৈকে উন্মুক্ত কৰিলে। এই দেখি ছুলাইমান আলাইহিচ্ছালামে ক’লেঃ এইখন কাচেৰে নিৰ্মিত এখন স্বচ্চ ভৱন। তাৰ পিছত তেওঁ তাইক ইছলামলৈ নিমন্ত্ৰণ জনালে। ফলত তাই এই বুলি ইছলাম গ্ৰহণ কৰিলেঃ হে মোৰ প্ৰতিপালক! মই তোমাৰ ইবাদতত আনক অংশীদাৰ কৰি নিশ্চয় মোৰ ওপৰত অন্যায় কৰিছিলোঁ, আৰু এতিয়া ছুলাইমানৰ সৈতে বিশ্বজগতৰ ৰব্ব হে আল্লাহ তোমাৰ ওচৰত আত্মসমৰ্পন কৰিলোঁ।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• عزة الإيمان تحصّن المؤمن من التأثر بحطام الدنيا.
ঈমানৰ শক্তিয়ে মুমিনক পাৰ্থিৱ সামগ্ৰীৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হোৱাৰ পৰা ৰক্ষা কৰে।

• الفرح بالماديات والركون إليها صفة من صفات الكفار.
ধন-সম্পদৰ দ্বাৰা আনন্দিত হোৱা তথা সেই পিনে সম্পূৰ্ণৰূপে মনোনিৱেশ কৰাটো হৈছে কাফিৰসকলৰ স্বভাৱ।

• يقظة شعور المؤمن تجاه نعم الله.
মুমিন ব্যক্তি আল্লাহৰ নিয়ামতৰ ক্ষেত্ৰত সদায় সচেতন থাকে।

• اختبار ذكاء الخصم بغية التعامل معه بما يناسبه.
বিৰোধী পক্ষৰ সৈতে উচিত ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ তাৰ বুদ্ধিমত্তাৰ পৰীক্ষা লোৱাত বাধা নাই।

• إبراز التفوق على الخصم للتأثير فيه.
বিৰোধী পক্ষক প্ৰভাৱিত কৰিবলৈ সিহঁতৰ সন্মুখত নিজৰ শ্ৰেষ্ঠতা প্ৰকাশ কৰাত অসুবিধা নাই।

وَلَقَدْ اَرْسَلْنَاۤ اِلٰی ثَمُوْدَ اَخَاهُمْ صٰلِحًا اَنِ اعْبُدُوا اللّٰهَ فَاِذَا هُمْ فَرِیْقٰنِ یَخْتَصِمُوْنَ ۟
নিশ্চয় আমি ছামূদ জাতিৰ প্ৰতি সিহঁতৰ বংশগত ভাই ছলেহ আলাইহিচ্ছালামক ৰাছুল হিচাপে প্ৰেৰণ কৰিছিলোঁ, যাতে সিহঁতে একমাত্ৰ আল্লাহৰ ইবাদত কৰে। কিন্তু সিহঁতক (তাওহীদৰ পিনে) নিমন্ত্ৰণ জনোৱাৰ পিছতেই সিহঁত দুটা দলত বিভক্ত হৈ গ’ল। এটা দল আছিল মুমিনসকলৰ আৰু আনটো আছিল কাফিৰসকলৰ। দুয়ো দল এই বিষয়ে মতানৈক্য কৰিছিল যে, সিহঁতৰ মাজৰ কোনটো দল সত্যবাদী।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ یٰقَوْمِ لِمَ تَسْتَعْجِلُوْنَ بِالسَّیِّئَةِ قَبْلَ الْحَسَنَةِ ۚ— لَوْلَا تَسْتَغْفِرُوْنَ اللّٰهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُوْنَ ۟
ছলেহ আলাইহিচ্ছালামে সিহঁতক ক’লেঃ তোমালোকে ৰহমতৰ পূৰ্বেই শাস্তিক কিয় ইমান ক্ষীপ্ৰতাৰে বিচাৰি আছা? তোমালোকে নিজৰ গুনাহৰ বাবে আল্লাহৰ ওচৰত ক্ষমা প্ৰাৰ্থনা কিয় নকৰা, যাতে তেওঁ তোমালোকৰ প্ৰতি দয়া কৰে?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالُوا اطَّیَّرْنَا بِكَ وَبِمَنْ مَّعَكَ ؕ— قَالَ طٰٓىِٕرُكُمْ عِنْدَ اللّٰهِ بَلْ اَنْتُمْ قَوْمٌ تُفْتَنُوْنَ ۟
তেওঁৰ সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলে সত্যৰ প্ৰতি অহংকাৰ কৰি ক’লেঃ আমি তোমাক আৰু তোমাৰ লগত থকা মুমিনসকলক অমঙ্গলৰ প্ৰতীক বুলি ভাৱোঁ। তেতিয়া ছলেহ আলাইহিচ্ছালামে সিহঁতক ক’লেঃ তোমালোকে চৰাই উৰাই যি ভাগ্য নিৰ্ণয় কৰা তথা অনিষ্টৰ পৰা ৰক্ষা পাব বিচৰা, সেইটোৰ বাস্তৱিকতা সম্পৰ্কে আল্লাহেই ভালদৰে জানে, তেওঁৰ পৰা কোনো বিষয়েই গোপন নহয়। বৰং তোমালোকক যিদৰে অধিক মাত্ৰাত জীৱিকা প্ৰশস্ত কৰি দিয়া হৈছে, তথা যিদৰে তোমালোক গুনাহত লিপ্ত হৈছা, এইবোৰ দৰাচলতে তোমালোকৰ বাবে এটা পৰীক্ষা।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَكَانَ فِی الْمَدِیْنَةِ تِسْعَةُ رَهْطٍ یُّفْسِدُوْنَ فِی الْاَرْضِ وَلَا یُصْلِحُوْنَ ۟
ইপিনে হিজৰ নামৰ নগৰখনত ন জনীয়া এটা দল আছিল। যিসকলে পৃথিৱীত কুফৰ আৰু পাপকৰ্মৰ জৰিয়তে উপদ্ৰৱ কৰিছিল। ঈমান তথা সৎকৰ্মৰ দ্বাৰা সিহঁতে সংশোধন হোৱাও নাছিল আৰু কৰাও নাছিল।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالُوْا تَقَاسَمُوْا بِاللّٰهِ لَنُبَیِّتَنَّهٗ وَاَهْلَهٗ ثُمَّ لَنَقُوْلَنَّ لِوَلِیِّهٖ مَا شَهِدْنَا مَهْلِكَ اَهْلِهٖ وَاِنَّا لَصٰدِقُوْنَ ۟
সিহঁতে পৰস্পৰে ক’লেঃ আমাৰ মাজৰ প্ৰত্যেকে শপত খোৱা উচিত যে, আজি ৰাতি এওঁৰ ঘৰত প্ৰৱেশ কৰি এওঁক আৰু এওঁৰ পৰিয়ালক হত্যা কৰিম। তথা এওঁৰ উত্তৰাধিকাৰীসকলক কম যে, ছলেহ আৰু তেওঁৰ পৰিয়ালবৰ্গক হত্যাৰ সময়ত আমি ইয়াত উপস্থিত নাছিলোঁ, বিশ্বাস কৰক আমি আমাৰ কথাত সত্যবাদী।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَكَرُوْا مَكْرًا وَّمَكَرْنَا مَكْرًا وَّهُمْ لَا یَشْعُرُوْنَ ۟
সিহঁতে ছলেহ আলাইহিচ্ছালামক আৰু তেওঁৰ অনুসাৰী মুমিনসকলক বিনাশ কৰিবলৈ গোপন ষড়যন্ত্ৰ ৰচিছিল। ইপিনে আমিও তেওঁক ৰক্ষা কৰিবলৈ আৰু তেওঁক সহায় কৰিবলৈ, লগতে কাফিৰসকলক ধ্বংস কৰিবলৈ কৌশল অৱলম্বন কৰিছিলোঁ। এই বিষয়ে সিহঁতৰ একো জ্ঞান নাছিল।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَانْظُرْ كَیْفَ كَانَ عَاقِبَةُ مَكْرِهِمْ ۙ— اَنَّا دَمَّرْنٰهُمْ وَقَوْمَهُمْ اَجْمَعِیْنَ ۟
হে ৰাছুল! ভাৱি চাওকচোন, সিহঁতৰ ষড়যন্ত্ৰ আৰু চক্ৰান্তৰ পৰিণাম কেনেকুৱা আছিল? নিশ্চিতভাৱে আমি আমাৰ শাস্তিৰ জৰিয়তে সিহঁত সকলোকে বিনাশ কৰিছিলোঁ তথা সিহঁতৰ গুৰি নিপাত কৰিছিলোঁ।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَتِلْكَ بُیُوْتُهُمْ خَاوِیَةً بِمَا ظَلَمُوْا ؕ— اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَاٰیَةً لِّقَوْمٍ یَّعْلَمُوْنَ ۟
এইবোৰ হৈছে সিহঁতৰ ঘৰ দুৱাৰ, যিবোৰ বিধ্বস্ত অৱস্থাত পৰি আছে, নাই কোনো ইয়াৰ অধিবাসী, কাৰণ সিহঁত অন্যায়-অত্যাচাৰত লিপ্ত আছিল। সিহঁতে অন্যায়-অত্যাচাৰৰ ফলত যি শাস্তিত পতিত হৈছিল, তাৰ মাজত আছে মুমিনসকলৰ বাবে শিক্ষা। কিয়নো তেওঁলোকেই নিদৰ্শনৰ পৰা শিক্ষা গ্ৰহণ কৰে।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاَنْجَیْنَا الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَكَانُوْا یَتَّقُوْنَ ۟
ছলেহ আলাইহিচ্ছালামৰ সম্প্ৰদায়ৰ যিসকল লোকে আল্লাহৰ প্ৰতি ঈমান আনিছিল, তথা তেওঁৰ আদেশ পালন কৰি আৰু তেওঁৰ নিষেধকৃত বস্তুৰ পৰা বিৰত থাকি তেওঁৰ তাক্বৱা অৱলম্বন কৰিছিল, আমি তেওঁলোকক উদ্ধাৰ কৰিছিলোঁ তথা ৰক্ষা কৰিছিলোঁ।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلُوْطًا اِذْ قَالَ لِقَوْمِهٖۤ اَتَاْتُوْنَ الْفَاحِشَةَ وَاَنْتُمْ تُبْصِرُوْنَ ۟
হে ৰাছুল! স্মৰণ কৰক নবী লূত আলাইহিচ্ছালামক, যেতিয়া তেওঁ নিজ সম্প্ৰদায়ক ভৰ্ৎসনা কৰি আৰু সিহঁতৰ কৰ্মকাণ্ডক নসাৎ কৰি কৈছিলঃ তোমালোকে অনুষ্ঠান পাতি প্ৰকাশ্যভাৱে সমকামিতাৰ দৰে অশ্লীল কৰ্ম কৰাটো অতি জঘন্য তথা নিকৃষ্ট কৰ্ম নহয়নে?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اَىِٕنَّكُمْ لَتَاْتُوْنَ الرِّجَالَ شَهْوَةً مِّنْ دُوْنِ النِّسَآءِ ؕ— بَلْ اَنْتُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُوْنَ ۟
তোমালোকে নিজৰ কামভাৱ পূৰণৰ বাবে, নিজৰ স্ত্ৰীক এৰি পুৰুষৰ ওচৰলৈ কিয় যোৱা? দৰাচলতে তোমালোকৰ সন্মানৰ প্ৰতিও কোনো ভ্ৰূক্ষেপ নাই আৰু সন্তান-সন্ততিৰ প্ৰতিও নাই। বৰং তোমালোকৰ একমাত্ৰ উদ্দেশ্য হৈছে পশুৰ দৰে যৌনতাৰ চাহিদা পূৰণ কৰা। প্ৰকৃততে তোমালোক ঈমান, পৱিত্ৰতা তথা পাপকৰ্মৰ পৰা বিৰত থকা বিষয়বোৰৰ পৰা অনভিজ্ঞ।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• الاستغفار من المعاصي سبب لرحمة الله.
গুনাহৰ পৰা ক্ষমা প্ৰাৰ্থনা কৰাটো হৈছে আল্লাহৰ ৰহমতৰ কাৰণ।

• التشاؤم بالأشخاص والأشياء ليس من صفات المؤمنين.
ব্যক্তি তথা কোনো বস্তুৰ দ্বাৰা মঙ্গল অমঙ্গল নিৰ্ণয় কৰাটো মুমিনসকলৰ বৈশিষ্ট্য নহয়।

• عاقبة التمالؤ على الشر والمكر بأهل الحق سيئة.
সত্যবাদীসকলৰ বিৰুদ্ধে ষড়যন্ত্ৰ কৰা আৰু তেওঁলোকক অনিষ্ট কৰাৰ বেয়া পৰিণাম।

• إعلان المنكر أقبح من الاستتار به.
গোপনে কৰা গুনাহৰ তুলনাত প্ৰকাশ্যভাৱে কৰা গুনাহৰ পৰিণাম অধিক বেয়া।

• الإنكار على أهل الفسوق والفجور واجب.
পাপিষ্ঠ তথা অঘৱন্ত লোকৰ নিন্দা কৰা অতি আৱশ্যক।

فَمَا كَانَ جَوَابَ قَوْمِهٖۤ اِلَّاۤ اَنْ قَالُوْۤا اَخْرِجُوْۤا اٰلَ لُوْطٍ مِّنْ قَرْیَتِكُمْ ۚ— اِنَّهُمْ اُنَاسٌ یَّتَطَهَّرُوْنَ ۟
উত্তৰত তেওঁৰ সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকলে কেৱল এইখিনিয়ে ক’লেঃ “লূত পৰিয়ালক এই জনবসতিৰ পৰা বহিষ্কাৰ কৰি দিয়া হওক। কিয়নো তেওঁলোকে নিজকে ময়লা-আৱৰ্জনা আৰু অশ্লীলতাৰ পৰা পৱিত্ৰ বুলি ভাৱে”। দৰাচলতে সিহঁতে লূত পৰিয়ালক বিদ্ৰূপাত্মকভাৱে এনেকৈ কৈছিল। কাৰণ তেওঁলোকে সিহঁতৰ অশ্লীল কৰ্মত অংশ গ্ৰহণ কৰা নাছিল, তথা সিহঁতৰ এনেকুৱা কৰ্মক সদায় ভৰ্ৎসনা কৰিছিল।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَاَنْجَیْنٰهُ وَاَهْلَهٗۤ اِلَّا امْرَاَتَهٗ ؗ— قَدَّرْنٰهَا مِنَ الْغٰبِرِیْنَ ۟
এতেকে আমি তেওঁক আৰু তেওঁৰ পৰিয়ালবৰ্গক সুৰক্ষিত অৱস্থাত ৰক্ষা কৰিছিলোঁ; কিন্তু তেওঁৰ পত্নীৰ বাহিৰে। তাইৰ বিষয়ে আমাৰ সিদ্ধান্ত এইটো আছিল যে, তাই অৱশিষ্ট লোকৰ অন্তৰ্ভুক্ত হৈ শাস্তিত পতিত হ’ব, যাতে বিনাশ হোৱা লোকৰ তালিকাভুক্ত হয়।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاَمْطَرْنَا عَلَیْهِمْ مَّطَرًا ۚ— فَسَآءَ مَطَرُ الْمُنْذَرِیْنَ ۟۠
আমি সিহঁতৰ ওপৰত আকাশৰ পৰা শিলাবৃষ্টি বৰ্ষণ কৰিছিলোঁ। এইটো আছিল সেইসকল লোকৰ বাবে অতি ভীষণ বিনাশকাৰী বৰষুণ, যিসকলক শাস্তিৰ বিষয়ে সতৰ্ক কৰা হৈছিল কিন্তু সিহঁতে মানা নাছিল।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قُلِ الْحَمْدُ لِلّٰهِ وَسَلٰمٌ عَلٰی عِبَادِهِ الَّذِیْنَ اصْطَفٰی ؕ— ءٰٓاللّٰهُ خَیْرٌ اَمَّا یُشْرِكُوْنَ ۟
হে ৰাছুল! আপুনি কৈ দিয়ক, সকলো ধৰণৰ প্ৰশংসা একমাত্ৰ আল্লাহৰ বাবে। কাৰণ তেওঁ বিভিন্ন নিয়ামত দান কৰিছে, লগতে নবী মুহাম্মদ চাল্লাল্লাহু আলাইহি অছাল্লামৰ চাহাবাসকলক লূত আৰু ছলেহ আলাইহিমাচ্ছালামৰ উম্মতৰ দৰে শাস্তিৰ পৰা সুৰক্ষা তথা নিৰাপত্তা প্ৰদান কৰিছে। (এতেকে কোৱাচোন) প্ৰকৃত উপাস্য কোন, সেই আল্লাহ যিজনৰ হাতত আছে সকলো ধৰণৰ কল্যাণ, নে মুশ্বৰিকসকলে উপাসনা কৰা সেই অসত্য উপাস্যবোৰ, যিবোৰে উপকাৰ বা অপকাৰ একোৱে কৰিব নোৱাৰে।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اَمَّنْ خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ وَاَنْزَلَ لَكُمْ مِّنَ السَّمَآءِ مَآءً ۚ— فَاَنْۢبَتْنَا بِهٖ حَدَآىِٕقَ ذَاتَ بَهْجَةٍ ۚ— مَا كَانَ لَكُمْ اَنْ تُنْۢبِتُوْا شَجَرَهَا ؕ— ءَاِلٰهٌ مَّعَ اللّٰهِ ؕ— بَلْ هُمْ قَوْمٌ یَّعْدِلُوْنَ ۟ؕ
বৰং (প্ৰকৃত সত্য উপাস্য হৈছে) যিজনে পূৰ্বৰ কোনো উদাহৰণ নোহোৱাকৈয়ে আকাশমণ্ডল আৰু পৃথিৱী সৃষ্টি কৰিছে। হে মানৱজাতি! তেৱেঁই তোমালোকৰ বাবে আকাশৰ পৰা পানী বৰ্ষণ কৰে। তাৰ পিছত সেই পানীৰ দ্বাৰা আমি তোমালোকৰ বাবে মনোৰম উদ্যান সৃষ্টি কৰোঁ। সেই উদ্যানবোৰৰ গছ-গছনি তোমালোকৰ পক্ষে উৎপন্ন কৰা অসম্ভৱ, কাৰণ সেইবোৰ উৎপন্ন কৰাৰ ক্ষমতা তোমালোকৰ হাতত নাই। সেইবোৰক আল্লাহেই উৎপন্ন কৰে। কোৱাচোন! এইবোৰ কাম কৰাৰ সময়ত আল্লাহৰ লগত আন কোনো উপাস্যই সহযোগ কৰিছিল নেকি? নহয়, কদাপিও নহয়। বৰং এই মুশ্বৰিকসকলে সত্যৰ পৰা আঁতৰি গৈ সৃষ্টিকৰ্তাক অন্যায়ভাৱে সৃষ্টিৰ সমকক্ষ কৰি আছে।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اَمَّنْ جَعَلَ الْاَرْضَ قَرَارًا وَّجَعَلَ خِلٰلَهَاۤ اَنْهٰرًا وَّجَعَلَ لَهَا رَوَاسِیَ وَجَعَلَ بَیْنَ الْبَحْرَیْنِ حَاجِزًا ؕ— ءَاِلٰهٌ مَّعَ اللّٰهِ ؕ— بَلْ اَكْثَرُهُمْ لَا یَعْلَمُوْنَ ۟ؕ
বৰং (প্ৰকৃত উপাস্য হৈছে তেওঁ) যিজনে পৃথিৱীক স্থিৰ তথা বসবাস উপযোগী বনাইছে, যাতে পৃথিৱীয়ে ইয়াৰ ওপৰত থকা বস্তুবোৰকলৈ হালি-জালি নাথাকে। তথা ইয়াৰ মাজত প্ৰবাহিত কৰিছে নদ-নদী আৰু প্ৰতিষ্ঠা কৰিছে পৰ্বতমালা। লগতে তেৱেঁই দুই সাগৰ একেলগে প্ৰবাহিত কৰিছে আৰু দুয়োৰে মাজত ৰাখিছে এটা অন্তৰায়। যিটোৱে মিঠা পানীক লুণীয়া পানীৰ লগত মিশ্ৰিত হ’বলৈ নিদিয়ে, যাতে সোৱাদ বিনষ্ট নহয়; অন্যথা খোৱাৰ উপযোগী হৈ নাথাকিব। কোৱাচোন! কোনোবা উপাস্য আছে নেকি, যিয়ে আল্লাহৰ সৈতে এইবোৰ কাম কৰে? নাই, কোনোৱেই নাই। বৰং সিহঁতৰ মাজৰ অধিকাংশই এই সত্য সম্পৰ্কে অৱগত নহয়। যদি সিহঁতে এই সত্য সম্পৰ্কে অৱগত থাকিলহেঁতেন, তেন্তে সিহঁতে কেতিয়াও আল্লাহৰ লগত তেওঁৰ সৃষ্টিক অংশীদাৰ স্থাপন নকৰিলেহেঁতেন।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اَمَّنْ یُّجِیْبُ الْمُضْطَرَّ اِذَا دَعَاهُ وَیَكْشِفُ السُّوْٓءَ وَیَجْعَلُكُمْ خُلَفَآءَ الْاَرْضِ ؕ— ءَاِلٰهٌ مَّعَ اللّٰهِ ؕ— قَلِیْلًا مَّا تَذَكَّرُوْنَ ۟ؕ
বৰং (প্ৰকৃত উপাস্য হৈছে তেওঁ) যিজনে বিপদগ্ৰস্ত তথা কঠিন পৰিস্থিতিৰ সন্মুখীন হৈ নিৰুপায় অৱস্থাত দুআ কৰা ব্যক্তিৰ দুআত সঁহাৰি দিয়ে। লগতে মানুহে যেতিয়া বেমাৰ-আজাৰ আৰু অভাৱগ্ৰস্ত হয়, তেতিয়া সিহঁতক তেৱেঁই তাৰ পৰা ৰক্ষা কৰে। তেৱেঁই তোমালোকক পৃথিৱীৰ উত্তৰাধিকাৰী বনায়, যাতে তোমালোকে পীড়িৰ পিছত পীড়ি উত্তৰাধিকাৰী হৈ থাকিব পাৰা। কোৱাচোন! আছে নেকি কোনোবা উপাস্য, যিয়ে আল্লাহৰ সৈতে এইবোৰ কাম কৰে? নাই, কোনো নাই। বৰং তোমালোক খুবেই কম উপদেশ গ্ৰহণ কৰা তথা শিক্ষা গ্ৰহণ কৰা।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اَمَّنْ یَّهْدِیْكُمْ فِیْ ظُلُمٰتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَمَنْ یُّرْسِلُ الرِّیٰحَ بُشْرًاۢ بَیْنَ یَدَیْ رَحْمَتِهٖ ؕ— ءَاِلٰهٌ مَّعَ اللّٰهِ ؕ— تَعٰلَی اللّٰهُ عَمَّا یُشْرِكُوْنَ ۟ؕ
বৰং (তেৱেঁই প্ৰকৃত উপাস্য) যিজনে তোমালোকক জল আৰু স্থলৰ অন্ধকাৰত বিভিন্ন প্ৰতীক আৰু নক্ষত্ৰৰ দ্বাৰা পথ দেখুৱায়। যিজনে বতাহক বৰষুণৰ পূৰ্বে সুসংবাদবাহীৰূপে প্ৰেৰণ কৰে, যাৰ দ্বাৰা তেওঁ বান্দাসকলৰ প্ৰতি দয়া কৰে। কোৱাচোন! আছে নেকি কোনোবা উপাস্য, যিয়ে আল্লাহৰ সৈতে এইবোৰ কাম কৰে? নাই, কোনো নাই। আল্লাহ অতি পৱিত্ৰ। সৃষ্টিক তেওঁৰ লগত অংশীদাৰৰ পৰা তেওঁ মহাপৱিত্ৰ।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• لجوء أهل الباطل للعنف عندما تحاصرهم حجج الحق.
বাতিলপন্থীসকলে যেতিয়া সত্যৰ যুক্তি খণ্ডন কৰিব নোৱাৰে, তেতিয়া উৎপীড়ন তথা অন্যায়-অত্যাচাৰত অৱতীৰ্ণ হয়।

• رابطة الزوجية دون الإيمان لا تنفع في الآخرة.
পতি-পত্নীৰ সম্পৰ্ক যদি ঈমানৰ পৰা খালী হয় তেন্তে সেই সম্পৰ্কই আখিৰাতত কোনো লাভদায়ক নহ'ব।

• ترسيخ عقيدة التوحيد من خلال التذكير بنعم الله.
আল্লাহৰ নিয়ামতসমূহ স্মৰণ কৰি তাওহীদৰ আক্বীদাক অন্তৰত দৃঢ়ভাৱে গাঁথি লোৱা উচিত।

• كل مضطر من مؤمن أو كافر فإن الله قد وعده بالإجابة إذا دعاه.
প্ৰত্যেক নিৰুপায় ব্যক্তি, মুমিন হওক অথবা কাফিৰ; যদি আল্লাহৰ ওচৰত দুআ কৰে তেন্তে আল্লাহে তাৰ দুআ কবূল কৰিব বুলি তেওঁ প্ৰতিশ্ৰুতি দিছে।

اَمَّنْ یَّبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ یُعِیْدُهٗ وَمَنْ یَّرْزُقُكُمْ مِّنَ السَّمَآءِ وَالْاَرْضِ ؕ— ءَاِلٰهٌ مَّعَ اللّٰهِ ؕ— قُلْ هَاتُوْا بُرْهَانَكُمْ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِیْنَ ۟
বৰং (প্ৰকৃত উপাস্য হৈছে তেওঁ) যিজনে পৰ্যায়ক্ৰমে সৃষ্টিৰ আৰম্ভণি কৰে। তেৱেঁই মৃত্যুৰ পিছত পুনৰ্জীৱিত কৰিব। কোৱাচোন! আকাশৰ পৰা পানী বৰ্ষণ কৰি কোনে তোমালোকক জীৱিকা দান কৰে, আৰু পৃথিৱীৰ বিভিন্ন উদ্ভিদ উৎপন্ন কৰি তোমালোকক জীৱিকা প্ৰদান কৰে? আছে নেকি কোনোবা উপাস্য, যিয়ে আল্লাহৰ সৈতে এইবোৰ কাম কৰে? হে ৰাছুল! আপুনি এই মুশ্বৰিকসকলক কৈ দিয়কঃ তোমালোকে যি শ্বিৰ্কত লিপ্ত আছা, তাৰ সপক্ষে কোনো প্ৰমাণ লৈ আহাচোন। যদি তোমালোকে নিজৰ দাবীত সত্যবাদী তথা তোমালোক সত্যৰ ওপৰত প্ৰতিষ্ঠিত তেন্তে প্ৰমাণ লৈ আহা।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قُلْ لَّا یَعْلَمُ مَنْ فِی السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ الْغَیْبَ اِلَّا اللّٰهُ ؕ— وَمَا یَشْعُرُوْنَ اَیَّانَ یُبْعَثُوْنَ ۟
হে ৰাছুল! আপুনি কৈ দিয়ক, আকাশত থকা ফিৰিস্তাসকল আৰু পৃথিৱীত থকা মানৱজাতিৰ কোনোৱেই গায়েব সম্পৰ্কে অৱগত নহয়। গায়েব সম্পৰ্কে একমাত্ৰ আল্লাহেই জানে। আল্লাহৰ বাহিৰে আকাশমণ্ডল আৰু পৃথিৱীত থকা কোনেও নাজানে যে সিহঁতক কেতিয়া প্ৰতিদানৰ বাবে পুনৰুত্থিত কৰা হ'ব।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
بَلِ ادّٰرَكَ عِلْمُهُمْ فِی الْاٰخِرَةِ ۫— بَلْ هُمْ فِیْ شَكٍّ مِّنْهَا ۫— بَلْ هُمْ مِّنْهَا عَمُوْنَ ۟۠
আখিৰাত সম্পৰ্কে সিহঁতে ধাৰাবাহিকভাৱে খবৰ পাই আছে নেকি, যাৰ ফলত সিহঁত আশ্বস্ত হৈ আছে? নহয়, কদাপিও নহয়। বৰং সিহঁত আখিৰাত সম্পৰ্কে সন্দেহ তথা সংশয়ত পৰি আছে। বৰং সিহঁতে বোধশক্তি হেৰাই পেলাইছে।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَقَالَ الَّذِیْنَ كَفَرُوْۤا ءَاِذَا كُنَّا تُرٰبًا وَّاٰبَآؤُنَاۤ اَىِٕنَّا لَمُخْرَجُوْنَ ۟
কাফিৰসকলে আশ্চৰ্য প্ৰকাশ কৰি কয়ঃ যেতিয়া আমি মৃত্যুবৰণ কৰিম তথা মাটিত পৰিণত হ’ম, তাৰ পিছতো আমাক জীয়াই তোলাটো সম্ভৱনে?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
لَقَدْ وُعِدْنَا هٰذَا نَحْنُ وَاٰبَآؤُنَا مِنْ قَبْلُ ۙ— اِنْ هٰذَاۤ اِلَّاۤ اَسَاطِیْرُ الْاَوَّلِیْنَ ۟
নিশ্চয় এই প্ৰতিশ্ৰুতি যিটো আমাক দিয়া হৈছে, এইটো আমাৰ পূৰ্বৱৰ্তী লোকসকলকো দিয়া হৈছিল যে, আমাক সকলোকে পুনৰ্জীৱিত কৰা হ’ব। কিন্তু এই প্ৰতিশ্ৰুতি এতিয়ালৈকে পুৰণ হোৱা নেদেখিলোঁ। দৰাচলতে আমাক দিয়া এই প্ৰতিশ্ৰুতি হৈছে পূৰ্বৱৰ্তী লোকসকলৰ মিছা বাণী, যিবোৰ সিহঁতে নিজৰ পুথিত লিপিবদ্ধ কৰি থৈ গৈছে।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قُلْ سِیْرُوْا فِی الْاَرْضِ فَانْظُرُوْا كَیْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُجْرِمِیْنَ ۟
হে ৰাছুল! পুনৰুত্থানক অস্বীকাৰকাৰী এই লোকসকলক কৈ দিয়ক, তোমালোকে পৃথিৱীৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত ঘূৰি পকি চোৱা, লগতে খা-খবৰ লৈ চোৱা পুনৰুত্থানক অস্বীকাৰ কৰা লোকসকলৰ পৰিণাম কেনেকুৱা আছিল। সিহঁতৰ কুঃচৰিত্ৰৰ কাৰণে আমি সিহঁতক ধ্বংস কৰিছিলোঁ।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَا تَحْزَنْ عَلَیْهِمْ وَلَا تَكُنْ فِیْ ضَیْقٍ مِّمَّا یَمْكُرُوْنَ ۟
মুশ্বৰিসকলে আপোনাৰ নিমন্ত্ৰণৰ পৰা বিমুখ হোৱাৰ কাৰণে আপুনি কেতিয়াও আক্ষেপ নকৰিব। লগতে সিহঁতৰ ষড়যন্ত্ৰৰ বাবে আপুনি কেতিয়াও সংকীৰ্ণতা অনুভৱ নকৰিব। নিশ্চয় আল্লাহে সিহঁতৰ বিৰুদ্ধে আপোনাক সহায় কৰিব।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَیَقُوْلُوْنَ مَتٰی هٰذَا الْوَعْدُ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِیْنَ ۟
পুনৰুত্থানক অস্বীকাৰ কৰা আপোনাৰ উম্মতৰ কাফিৰসকলে প্ৰশ্ন কৰে যে, আপুনি আৰু মুমিনসকলে আমাক যি শাস্তিৰ পৰা ভয় দেখুৱায় তথা সতৰ্ক কৰে, সেই শাস্তি কেতিয়া বাস্তৱায়িত হ’ব? যদি আপুনি আপোনাৰ দাবীত সত্যবাদী (তেন্তে আমাক ইয়াৰ নিৰ্দিষ্ট সময় সম্পৰ্কে অৱগত কৰক)।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قُلْ عَسٰۤی اَنْ یَّكُوْنَ رَدِفَ لَكُمْ بَعْضُ الَّذِیْ تَسْتَعْجِلُوْنَ ۟
হে ৰাছুল! আপুনি সিহঁতক কৈ দিয়ক, তোমালোকে যি শাস্তিৰ বাবে খৰধৰ কৰি আছা, সম্ভৱতঃ সেই শাস্তিৰ কিয়দাংশ অতি নিকটৱৰ্তী হৈছে।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاِنَّ رَبَّكَ لَذُوْ فَضْلٍ عَلَی النَّاسِ وَلٰكِنَّ اَكْثَرَهُمْ لَا یَشْكُرُوْنَ ۟
হে ৰাছুল! নিশ্চয় আপোনাৰ প্ৰতিপালক মানুহৰ প্ৰতি অতি দয়ালু, কিয়নো তেওঁ মানুহৰ পাপকৰ্ম আৰু কুফৰীৰ কাৰণে সিহঁতক শাস্তি প্ৰদানত খৰধৰ নকৰে। তথাপিও অধিকাংশ লোকে আল্লাহৰ নিয়ামতৰ বাবে তেওঁৰ কৃতজ্ঞতা জ্ঞাপন নকৰে।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاِنَّ رَبَّكَ لَیَعْلَمُ مَا تُكِنُّ صُدُوْرُهُمْ وَمَا یُعْلِنُوْنَ ۟
বান্দাৰ অন্তৰে যি গোপন কৰে আৰু যি প্ৰকাশ কৰে, নিশ্চয় আপোনাৰ প্ৰতিপালক সেই বিষয়ে ভালদৰেই জানে। এইবোৰৰ একোৱেই তেওঁৰ পৰা গোপন নহয়। অতিশীঘ্ৰে তেওঁ সিহঁতক ইয়াৰ প্ৰতিফল দান কৰিব।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَا مِنْ غَآىِٕبَةٍ فِی السَّمَآءِ وَالْاَرْضِ اِلَّا فِیْ كِتٰبٍ مُّبِیْنٍ ۟
মানুহৰ দৃষ্টিৰ অন্তৰালত থকা আকাশৰ প্ৰত্যেক বস্তু তথা পৃথিৱীত থকা সকলো বস্তু সম্পৰ্কে এখন স্পষ্ট গ্ৰন্থত অৰ্থাৎ লওহে মাহফুজত লিপিবদ্ধ আছে।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اِنَّ هٰذَا الْقُرْاٰنَ یَقُصُّ عَلٰی بَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ اَكْثَرَ الَّذِیْ هُمْ فِیْهِ یَخْتَلِفُوْنَ ۟
মুহাম্মদ চাল্লাল্লাহু আলাইহি অছাল্লামৰ ওপৰত অৱতীৰ্ণ এই কোৰআনত বনী ইছৰাঈলৰ অধিকাংশ মতানৈক্য সম্পৰ্কে আলোচনা কৰা হৈছে, তথা সিহঁতৰ পথভ্ৰষ্টতাৰ পৰ্দা উন্মুক্ত কৰা হৈছে।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• علم الغيب مما اختص به الله، فادعاؤه كفر.
গায়েব সম্পৰ্কীয় জ্ঞান একমাত্ৰ আল্লাহৰ বাবে নিৰ্দিষ্ট। গায়েব সম্পৰ্কীয় জ্ঞানৰ দাবী কৰা কুফৰী কাম।

• الاعتبار بالأمم السابقة من حيث مصيرها وأحوالها طريق النجاة.
বিগত উম্মতসমূহৰ পৰিণাম আৰু সিহঁতৰ অৱস্থাৰ পৰা শিক্ষা লোৱাটো এক প্ৰকাৰ মুক্তিৰ পথ।

• إحاطة علم الله بأعمال عباده.
আল্লাহ তাআলা বান্দাৰ সকলো কৰ্ম সম্পৰ্কে অৱগত।

• تصحيح القرآن لانحرافات بني إسرائيل وتحريفهم لكتبهم.
কোৰআনে বনী ইছৰাঈলৰ পথভ্ৰষ্টতা সম্পৰ্কে আলোচনা কৰি তাৰ প্ৰতিকাৰ বৰ্ণনা কৰে, লগতে সিহঁতে ঐশীগ্ৰন্থসমূহক যিদৰে বিকৃত কৰিছিল, সেইবোৰ আঙুলিয়াই দিয়ে।

وَاِنَّهٗ لَهُدًی وَّرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِیْنَ ۟
প্ৰকৃততে এই গ্ৰন্থখন মুমিনসকলৰ বাবে তথা ইয়াৰ শিক্ষা মতে আমল কৰা লোকসকলৰ বাবে হৈছে হিদায়ত আৰু কৃপা।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اِنَّ رَبَّكَ یَقْضِیْ بَیْنَهُمْ بِحُكْمِهٖ ۚ— وَهُوَ الْعَزِیْزُ الْعَلِیْمُ ۟ۚ
হে ৰাছুল! নিশ্চয় আপোনাৰ প্ৰতিপালকে কিয়ামতৰ দিনা মুমিন আৰু কাফিৰ, সকলোৰে মাজত ন্যায় সহকাৰে মীমাংসা কৰি দিব। এতেকে তেওঁ মুমিনসকলৰ প্ৰতি দয়া কৰিব আৰু কাফিৰসকলক শাস্তি প্ৰদান কৰিব। তেওঁ মহা পৰাক্ৰমশালী, তেওঁ নিজ শত্ৰুৰ পৰা প্ৰতিশোধ লয়। তেওঁক কোনেও পৰাজিত কৰিব নোৱাৰে। তেওঁ সৰ্বজ্ঞ, সত্য আৰু অসত্যৰ মাজত পাৰ্থক্য কৰাটো তেওঁৰ বাবে একো জটিল নহয়।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَتَوَكَّلْ عَلَی اللّٰهِ ؕ— اِنَّكَ عَلَی الْحَقِّ الْمُبِیْنِ ۟
এতেকে আপুনি আল্লাহৰ ওপৰত ভৰসা কৰক, লগতে আপোনাৰ যাৱতীয় কৰ্ম সম্পাদনৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁৰ ওপৰতে নিৰ্ভৰ কৰক তথা বিশ্বাস কৰক। নিশ্চয় আপুনি স্পষ্ট সত্যৰ ওপৰত প্ৰতিষ্ঠিত।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اِنَّكَ لَا تُسْمِعُ الْمَوْتٰی وَلَا تُسْمِعُ الصُّمَّ الدُّعَآءَ اِذَا وَلَّوْا مُدْبِرِیْنَ ۟
হে ৰাছুল! আপুনি সেইসকল মৃত ব্যক্তিক শুনাব নোৱাৰিব, যিসকলৰ অন্তৰ আল্লাহৰ লগত কুফৰী কৰাৰ কাৰণে মৃত্যুবৰণ কৰিছে। এইদৰে আপুনি সেইসকল লোককো সত্য শুনাব নোৱাৰিব,যিসকলে আপোনাৰ নিমন্ত্ৰণক অৱজ্ঞা কৰি গুচি যায়। কাৰণ সত্য শুনিব পৰা সিহঁতৰ শ্ৰৱণশক্তি আল্লাহে হৰণ কৰিছে।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَاۤ اَنْتَ بِهٰدِی الْعُمْیِ عَنْ ضَلٰلَتِهِمْ ؕ— اِنْ تُسْمِعُ اِلَّا مَنْ یُّؤْمِنُ بِاٰیٰتِنَا فَهُمْ مُّسْلِمُوْنَ ۟
আপুনি সিহঁতক কেতিয়াও সত্যৰ পথ দেখুৱাব নোৱাৰিব, যিসকলে সত্যক চোৱাৰ যোগ্যতা হেৰুৱাইছে। এতেকে আপুনি সিহঁতকলৈ আক্ষেপ নকৰিব, তথা নিজকে ক্লান্ত নকৰিব। আপুনি কেৱল সেইসকল লোককেই বুজাব পাৰিব, যিসকলে আমাৰ আয়াতসমূহৰ প্ৰতি বিশ্বাস পোষণ কৰে, তথা আল্লাহৰ আদেশ পালন কৰে।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاِذَا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَیْهِمْ اَخْرَجْنَا لَهُمْ دَآبَّةً مِّنَ الْاَرْضِ تُكَلِّمُهُمْ ۙ— اَنَّ النَّاسَ كَانُوْا بِاٰیٰتِنَا لَا یُوْقِنُوْنَ ۟۠
পাপকৰ্ম আৰু কুফৰীত অটল থকাৰ কাৰণে যেতিয়া সিহঁতৰ ওপৰত শাস্তি অত্যাৱশ্যক হৈ পৰিব, তথা কেৱল নিকৃষ্ট লোকসকল অৱশিষ্ট থাকিব, তেতিয়া আমি সিহঁতৰ বাবে কিয়ামতৰ আগমূহুৰ্তত কিয়ামতৰ এটা ডাঙৰ নিদৰ্শন প্ৰকাশ কৰিম। অৰ্থাৎ পৃথিৱীত এটা জন্তু ওলাব, যিয়ে মানুহৰ সৈতে কথা পাতিব, আৰু মানুহে তাৰ কথা বুজিও পাব। (সেই জন্তুটোৱে ক’ব) মানুহে আমাৰ নবীৰ ওপৰত অৱতীৰ্ণ হোৱা আয়াতসমূহক বিশ্বাস কৰা নাছিল।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَیَوْمَ نَحْشُرُ مِنْ كُلِّ اُمَّةٍ فَوْجًا مِّمَّنْ یُّكَذِّبُ بِاٰیٰتِنَا فَهُمْ یُوْزَعُوْنَ ۟
হে ৰাছুল! স্মৰণ কৰক সেই সময়ছোৱাক, যেতিয়া আমি প্ৰত্যেক উম্মতৰ প্ৰমূখসকলৰ এটা এটা দল একত্ৰিত কৰিম, যিসকলে আমাৰ আয়াতসমূহক অস্বীকাৰ কৰিছিল। প্ৰথমৰ পৰা শেষলৈকে প্ৰত্যেককে প্ৰস্তুত কৰা হ’ব, তাৰ পিছত সিহঁতক হিচাপ-নিকাচৰ বাবে খেদি লৈ যোৱা হ’ব।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
حَتّٰۤی اِذَا جَآءُوْ قَالَ اَكَذَّبْتُمْ بِاٰیٰتِیْ وَلَمْ تُحِیْطُوْا بِهَا عِلْمًا اَمَّاذَا كُنْتُمْ تَعْمَلُوْنَ ۟
সিহঁতক খেদি লৈ যোৱা হ’ব, অৱশেষত সিহঁতে যেতিয়া হিচাপ-নিকাচৰ স্থানত গৈ উপস্থিত হ’ব, তেতিয়া আল্লাহে সিহঁতক ভৰ্ৎসনা কৰি ক’বঃ তোমালোকে মোৰ আয়াতসমূহক কিয় অস্বীকাৰ কৰিছিলা, যিবোৰে মোৰ তাওহীদ প্ৰমাণ কৰিছিল আৰু সেইবোৰ মোৰ চৰীয়তৰ অন্তৰ্ভুক্ত আছিল। আনকি তোমালোকে সেইবোৰৰ বিষয়ে কোনো পৰীক্ষা নিৰীক্ষাও কৰা নাছিলা যে, যাৰ ভিত্তিত তোমালোকে সেইবোৰক অস্বীকাৰ কৰাটো উচিত বুলি ক’ব পাৰিবা; কোৱাচোন, প্ৰকৃততে তোমালোকে সেইবোৰক অস্বীকাৰ কৰিবলৈ আৰু বিশ্বাস কৰিবলৈ কিহৰ ওপৰত ভিত্তি কৰিছিলা?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَوَقَعَ الْقَوْلُ عَلَیْهِمْ بِمَا ظَلَمُوْا فَهُمْ لَا یَنْطِقُوْنَ ۟
আল্লাহৰ লগত কুফৰী কৰাৰ কাৰণে আৰু তেওঁৰ আয়াতসমূহক অস্বীকাৰ কৰি অন্যায় কৰাৰ কাৰণে সিহঁতৰ ওপৰত শাস্তি বাস্তৱায়ন কৰা হ’ব। সিহঁতে আত্মৰক্ষাৰ বাবেও কোনো কথা উত্থাপন কৰিব নোৱাৰিব। কিয়নো বিষয়টো হ’ব সিহঁতৰ সাধ্যাতীত, আনহাতে সিহঁতৰ যুক্তিও হ'ব অসত্য।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اَلَمْ یَرَوْا اَنَّا جَعَلْنَا الَّیْلَ لِیَسْكُنُوْا فِیْهِ وَالنَّهَارَ مُبْصِرًا ؕ— اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَاٰیٰتٍ لِّقَوْمٍ یُّؤْمِنُوْنَ ۟
পুনৰুত্থানক অস্বীকাৰকাৰী এই লোকসকলে লক্ষ্য নকৰে নেকি যে, আমি সিহঁতৰ বাবে ৰাতি বনাইছোঁ, যাতে সিহঁতে টোপনিৰ জৰিয়তে বিশ্ৰাম ল'ব পাৰে। আনহাতে দিনক বনাইছোঁ আলোকিত, যাতে দেখিব পাৰে আৰু জীৱিকা অনুসন্ধান কৰিব পাৰে। বাৰে বাৰে অহা এই মৃত্যু তথা ইয়াৰ পিছত জীৱিত হোৱাৰ মাজত, নিশ্চিতভাৱে সেইসকল লোকৰ বাবে আছে স্পষ্ট নিদৰ্শন, যিসকলে ঈমান পোষণ কৰে।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَیَوْمَ یُنْفَخُ فِی الصُّوْرِ فَفَزِعَ مَنْ فِی السَّمٰوٰتِ وَمَنْ فِی الْاَرْضِ اِلَّا مَنْ شَآءَ اللّٰهُ ؕ— وَكُلٌّ اَتَوْهُ دٰخِرِیْنَ ۟
হে ৰাছুল! স্মৰণ কৰক সেই সময়ছোৱাক, যেতিয়া শিঙাত ফুঁ দিয়াৰ বাবে নিযুক্ত ফিৰিস্তাই দ্বিতীয়বাৰ শিঙাত ফুঁ মাৰিব; তেতিয়া আকাশমণ্ডল আৰু পৃথিৱীত থকা সকলোৱে ভীষণ ভীত-সন্ত্ৰস্ত হৈ পৰিব, কিন্তু সেই ব্যক্তিৰ বাহিৰে যাক আল্লাহে অনুগ্ৰহ কৰি এই ভয়-ভীতিৰ পৰা ৰক্ষা কৰিব। সেইদিনা আল্লাহৰ প্ৰত্যেক সৃষ্টিয়েই আনুগত্যশীল আৰু বিনীত হৈ তেওঁৰ সন্মুখত উপস্থিত হ’ব।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَتَرَی الْجِبَالَ تَحْسَبُهَا جَامِدَةً وَّهِیَ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ ؕ— صُنْعَ اللّٰهِ الَّذِیْۤ اَتْقَنَ كُلَّ شَیْءٍ ؕ— اِنَّهٗ خَبِیْرٌ بِمَا تَفْعَلُوْنَ ۟
সেইদিনা আপুনি পৰ্বতসমূহক দেখি অনুভৱ কৰিব যে, সেইবোৰ স্থিৰ হৈ আছে বা নিজৰ ঠাইতে অৱস্থিত আছে, কিন্তু প্ৰকৃততে সেইবোৰ মেঘৰ দৰে উৰি ফুৰিব। এয়া হৈছে আল্লাহৰ সৃষ্টি, তেৱেঁই সেইবোৰক গতি প্ৰদান কৰিব। নিশ্চয় তেওঁ তোমালোকৰ কৰ্ম সম্পৰ্কে সম্যক অৱগত। তোমালোকৰ কোনো কৰ্মই তেওঁৰ পৰা গোপন নহয়। অতিশীঘ্ৰেই তেওঁ তোমালোকক ইয়াৰ প্ৰতিদান দিব।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• أهمية التوكل على الله.
আল্লাহৰ ওপৰত ভৰসা কৰাৰ গুৰুত্ব।

• تزكية النبي صلى الله عليه وسلم بأنه على الحق الواضح.
নবী চাল্লাল্লাহু আলাইহি অছাল্লাম সম্পৰ্কে এই স্পষ্টীকৰণ যে, তেওঁ সত্যৰ ওপৰত প্ৰতিষ্ঠিত।

• هداية التوفيق بيد الله، وليست بيد الرسول صلى الله عليه وسلم.
হিদায়ত প্ৰদানৰ ক্ষমতা একমাত্ৰ আল্লাহৰ হাতত, ৰাছুলৰ হাতত ইয়াৰ কোনো অধিকাৰ নাই।

• دلالة النوم على الموت، والاستيقاظ على البعث.
টোপনিয়ে মৃত্যুক প্ৰমাণ কৰে, আৰু টোপনিৰ পৰা সাৰ পোৱাটোৱে পুনৰুত্থানক প্ৰমাণ কৰে।

مَنْ جَآءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهٗ خَیْرٌ مِّنْهَا ۚ— وَهُمْ مِّنْ فَزَعٍ یَّوْمَىِٕذٍ اٰمِنُوْنَ ۟
যিসকলে কিয়ামতৰ দিনা ঈমান আৰু সৎকৰ্ম লৈ উপস্থিত হব, তেওঁলোকৰ বাবে আছে জান্নাত। লগতে তেওঁলোক থাকিব নিৰাপদ অৱস্থাত। কাৰণ আল্লাহে তেওঁলোকক কিয়ামতৰ ভয়-ভীতিৰ পৰা সুৰক্ষা প্ৰদান কৰিব।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَنْ جَآءَ بِالسَّیِّئَةِ فَكُبَّتْ وُجُوْهُهُمْ فِی النَّارِ ؕ— هَلْ تُجْزَوْنَ اِلَّا مَا كُنْتُمْ تَعْمَلُوْنَ ۟
কিন্তু যিসকলে কুফৰ আৰু পাপকৰ্ম লৈ উপস্থিত হ’ব, সিহঁতক অধোমুখে চোঁচৰাই জাহান্নামত নিক্ষেপ কৰা হ’ব। সিহঁতক ভৰ্ৎসনা কৰি আৰু অপমান কৰি কোৱা হ’ব যে, তোমালোকে পৃথিৱীত যি কুফৰী আৰু পাপ কৰ্ম কৰিছিলা, সেইটোৰে প্ৰতিফল আজি ভোগ কৰি আছা।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اِنَّمَاۤ اُمِرْتُ اَنْ اَعْبُدَ رَبَّ هٰذِهِ الْبَلْدَةِ الَّذِیْ حَرَّمَهَا وَلَهٗ كُلُّ شَیْءٍ ؗ— وَّاُمِرْتُ اَنْ اَكُوْنَ مِنَ الْمُسْلِمِیْنَ ۟ۙ
হে ৰাছুল! আপুনি সিহঁতক কৈ দিয়ক যে, মোক আদেশ দিয়া হৈছে, মই যাতে মক্কাৰ প্ৰতিপালকৰ ইবাদত কৰোঁ, যিয়ে এই চহৰক সন্মানিত কৰিছে। গতিকে ইয়াত তেজ প্ৰবাহিত কৰা অনুচিত। কাৰো প্ৰতি অন্যায় কৰাও অবৈধ। ইয়াত চিকাৰ কৰাও নিষিদ্ধ। ইয়াত থকা গছ-গছনি আদি কাটি পেলোৱা নিষিদ্ধ। তেৱেঁই সকলো বস্তুৰ গৰাকী। লগতে মোক আদেশ দিয়া হৈছে, মই যাতে আল্লাহৰ ওচৰত আত্মসমৰ্পন কৰোঁ তথা তেওঁৰ আনুগত্য কৰি আজ্ঞাকাৰীসকলৰ অন্তৰ্ভুক্ত হৈ যাওঁ।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاَنْ اَتْلُوَا الْقُرْاٰنَ ۚ— فَمَنِ اهْتَدٰی فَاِنَّمَا یَهْتَدِیْ لِنَفْسِهٖ ۚ— وَمَنْ ضَلَّ فَقُلْ اِنَّمَاۤ اَنَا مِنَ الْمُنْذِرِیْنَ ۟
লগতে মোক আৰু আদেশ দিয়া হৈছে, মই যাতে মানুহৰ সন্মুখত কোৰআন তিলাৱত কৰোঁ। গতিকে ইয়াৰ জৰিয়তে যিয়ে হিদায়ত লাভ কৰিব তথা সেইমতে আমল কৰিব, সেই সুপথ লাভ কৰাৰ প্ৰতিফল তেওঁ নিজেই ভোগ কৰিব। আনহাতে যিয়ে পথভ্ৰষ্ট হ’ব আৰু ইয়াৰ শিক্ষাৰ পৰা বিমুখ হ’ব, লগতে সেইমতে আমল নকৰিব, তেনেকুৱা লোকক আপুনি কৈ দিয়ক যে, “মই হৈছোঁ কেৱল এজন সতৰ্ককাৰী ব্যক্তি, গতিকে মই তোমালোকক আল্লাহৰ শাস্তিৰ পৰা সতৰ্ক কৰোঁ। তোমালোকক হিদায়ত প্ৰদান কৰাটো মোৰ দায়িত্ব নহয়।”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَقُلِ الْحَمْدُ لِلّٰهِ سَیُرِیْكُمْ اٰیٰتِهٖ فَتَعْرِفُوْنَهَا ؕ— وَمَا رَبُّكَ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُوْنَ ۟۠
হে ৰাছুল! আপুনি কৈ দিয়ক, সকলো ধৰণৰ প্ৰশংসা একমাত্ৰ আল্লাহৰ বাবে, কাৰণ তেওঁ অসংখ্য অগণন নিয়ামত প্ৰদান কৰিছে। অচিৰেই আল্লাহে তোমালোকক তেওঁৰ নিদৰ্শনসমূহ দেখুৱাব, স্বয়ং তোমালোকৰ মাজত তথা আকাশ-পৃথিৱী আৰু জীৱিকাৰ মাজত। যিবোৰ নিদৰ্শন দেখিলে তোমালোকে অতি সহজেই চিনিব পাৰিবা আৰু সত্যক আঁকোৱালি লবলৈও সহজ হ’ব। তোমালোকে যিবোৰ কৰি আছা, এইবোৰৰ ক্ষেত্ৰত তোমালোকৰ প্ৰতিপালকক কেতিয়াও অমনোযোগী বুলি নাভাৱিবা। বৰং তেওঁ প্ৰতিটো বিষয় সুক্ষ্মভাৱে পৰ্যবেক্ষণ কৰি আছে। একোৱেই তেওঁৰ পৰা গোপন নহয়। তেওঁ অতিশীঘ্ৰে তোমালোকক ইয়াৰ প্ৰতিদান দিব।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• الإيمان والعمل الصالح سببا النجاة من الفزع يوم القيامة.
ঈমান আৰু সৎকৰ্ম হৈছে কিয়ামতৰ দিনা ভয়-ভীতিৰ পৰা মুক্তি লাভ কৰাৰ উপায়।

• الكفر والعصيان سبب في دخول النار.
কুফৰ আৰু পাপকৰ্ম হৈছে জাহান্নামত প্ৰৱেশৰ অন্যতম কাৰণ।

• تحريم القتل والظلم والصيد في الحرم.
হৰমৰ সীমাৰেখাৰ ভিতৰত অন্যায়-অত্যাচাৰ আৰু হত্যা আদি সম্পূৰূপে নিষিদ্ধ।

• النصر والتمكين عاقبة المؤمنين.
সহায় আৰু বিজয় লাভ কৰাটোৱে হৈছে মুমিনসকলৰ শেষ পৰিণতি।

 
ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌ߬ߘߊ߬ߟߌ ߝߐߘߊ ߘߏ߫: ߡߣߍߡߣߍ ߝߐߘߊ
ߝߐߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ ߞߐߜߍ ߝߙߍߕߍ
 
ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߊߘߛߏߣߍ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ ߊߛߊ߯ߡߌߞߊ߲ ߘߐ߫. - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ

ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߊߘߛߏߣߍ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ ߊߛߊ߯ߡߌߞߊ߲ ߘߐ߫߸ ߡߍ߲ ߝߘߊߣߍ߲߫ ߞߎ߬ߙߊ߬ߣߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߢߊߢߌߣߌ߲ߠߌ߲ ߝߊ߲ߓߊ ߟߊ߫.

ߘߊߕߎ߲߯ߠߌ߲