ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߘߊߜ߭ߑߓߊߣߌߞߊ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ * - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ


ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌ߬ߘߊ߬ߟߌ ߝߐߘߊ ߘߏ߫: ߕ߭ߤߊ߫ ߝߐߘߊ   ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫:

ߕ߭ߤߊ߫ ߝߐߘߊ

طه
1. Ta Ha (T.H.). [Bachi gaŋ gaŋ ŋɔ maa wuhirimi ni Alkur’aani nyɛla Muɣujizah (lahiʒibsi din ka ŋmali), dama so ʒi di gbinni naɣila Naawuni.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
مَآ أَنزَلۡنَا عَلَيۡكَ ٱلۡقُرۡءَانَ لِتَشۡقَىٰٓ
2. (Yaa nyini Annabi)! Ti (Tinim’ Naawuni) bi siɣisi Alkur’aani n-ti a na ni a ti niŋ wahala.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِلَّا تَذۡكِرَةٗ لِّمَن يَخۡشَىٰ
3. Naɣila di ti leei teebu n-zaŋ ti ninvuɣu so ŋun zɔri Naawuni.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
تَنزِيلٗا مِّمَّنۡ خَلَقَ ٱلۡأَرۡضَ وَٱلسَّمَٰوَٰتِ ٱلۡعُلَى
4. Di nyɛla bɛ ni siɣisi shɛli ka di yi (Duuma so) Ŋun nam tiŋgbani mini sagbana shεŋa din du zuɣusaa la.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ٱلرَّحۡمَٰنُ عَلَى ٱلۡعَرۡشِ ٱسۡتَوَىٰ
5. Dunia Nambɔzobonaa (Naawuni), O nyɛla Ŋun niŋ dede Al’arshi (O nam garo) zuɣu. [1]
[1] Naawuni m-mi O ni du m-ba Al’arshi shɛm, so ӡi li, di mi b ɔhigu bi tu kamaata.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
لَهُۥ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَيۡنَهُمَا وَمَا تَحۡتَ ٱلثَّرَىٰ
6. Ŋuna n-su din be sagbana ni, ni din be tiŋgbani ni, n-ti pahi din be di suusuuni, ni din be taŋkpaɣu gbinni.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَإِن تَجۡهَرۡ بِٱلۡقَوۡلِ فَإِنَّهُۥ يَعۡلَمُ ٱلسِّرَّ وَأَخۡفَى
7. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! A yi yihi yεltɔɣa polo ni (bee ka a sɔɣi li mi), tɔ! Achiika! Ŋuna (Naawuni) mi ashili din sɔɣi n-gari li.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۖ لَهُ ٱلۡأَسۡمَآءُ ٱلۡحُسۡنَىٰ
8. Naawuni, duuma jεmdigu n-kani ni yεlimaŋli naɣila Ŋuna, O malila yuli vɛla.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَهَلۡ أَتَىٰكَ حَدِيثُ مُوسَىٰٓ
9. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Di nibɔŋɔ, Annabi Musa lahibali paagi a na?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِذۡ رَءَا نَارٗا فَقَالَ لِأَهۡلِهِ ٱمۡكُثُوٓاْ إِنِّيٓ ءَانَسۡتُ نَارٗا لَّعَلِّيٓ ءَاتِيكُم مِّنۡهَا بِقَبَسٍ أَوۡ أَجِدُ عَلَى ٱلنَّارِ هُدٗى
10. Saha shεli o (Annabi Musa) ni daa nya buɣum, ka yεli o maligu: “Ʒinimi ya. Achiika! Mani nyɛla buɣum lahinli katiŋa, achiika! N-n­nyɛ buɣum mokpalli n-tin ya na, bee ka n-nya dolsigu shεli buɣum maa zuɣu na.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَلَمَّآ أَتَىٰهَا نُودِيَ يَٰمُوسَىٰٓ
11. Saha shεli o (Annabi Musa) ni paai di (buɣum maa) gbini, ka bɛ boli o: “Yaa nyini Musa”!
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنِّيٓ أَنَا۠ رَبُّكَ فَٱخۡلَعۡ نَعۡلَيۡكَ إِنَّكَ بِٱلۡوَادِ ٱلۡمُقَدَّسِ طُوٗى
12. “Achiika! Mani n-nyɛ a Duuma (Naawuni). Dinzuɣu, pirgim a namda. Achiika! A bela Tuwa polo shεli din niŋ kasi la ni.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَأَنَا ٱخۡتَرۡتُكَ فَٱسۡتَمِعۡ لِمَا يُوحَىٰٓ
13. “Yaha! Mani (Naawuni) n-nyɛŊun gahimma, dinzuɣu wummi bɛ ni tira shεli wahayi maa.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنَّنِيٓ أَنَا ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّآ أَنَا۠ فَٱعۡبُدۡنِي وَأَقِمِ ٱلصَّلَوٰةَ لِذِكۡرِيٓ
14. Achiika! Mani n-nyɛ Naawuni, duuma jεmdigu n-kani ni yεlimaŋli naɣila Mani, dinzuɣujεmmi ma, ka puhi jiŋli domin N yɛla teebu zuɣu.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنَّ ٱلسَّاعَةَ ءَاتِيَةٌ أَكَادُ أُخۡفِيهَا لِتُجۡزَىٰ كُلُّ نَفۡسِۭ بِمَا تَسۡعَىٰ
15. Achiika! Chiyaama yiɣsibu maa nyɛla di yɛn kana, di di chɛ bɛla ni N (Mani Naawuni) sɔɣi li domin bɛ ti yo nyεvuli kam samli ni di ni tum shɛli.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَلَا يَصُدَّنَّكَ عَنۡهَا مَن لَّا يُؤۡمِنُ بِهَا وَٱتَّبَعَ هَوَىٰهُ فَتَرۡدَىٰ
16. Dinzuɣu, miri ka a chɛ ka ninvuɣu so ŋun bi ti li (Zaadali) yεlimaŋli ka doli o suhuyurlim taɣia ka chɛ li,ka a tiniŋ hallaka.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَا تِلۡكَ بِيَمِينِكَ يَٰمُوسَىٰ
17. (Ka Naawuni yεli): “Yaa nyini Musa! Bo n-leei be a nudirgu ŋɔ ni?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ هِيَ عَصَايَ أَتَوَكَّؤُاْ عَلَيۡهَا وَأَهُشُّ بِهَا عَلَىٰ غَنَمِي وَلِيَ فِيهَا مَـَٔارِبُ أُخۡرَىٰ
18. Ka o (Annabi Musa) yεli: “Di nyɛla n daɣu, ka n-dihiri li, ka mali li tɔhigiri vari n-tiri m biŋkɔbri, ka n-lahi mali li kuri bukaata shεŋa.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ أَلۡقِهَا يَٰمُوسَىٰ
19. Ka O (Naawuni) yεli: “Yaa nyini Musa! Zaŋmi li labi.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَأَلۡقَىٰهَا فَإِذَا هِيَ حَيَّةٞ تَسۡعَىٰ
20. Ka o (Annabi Musa) zaŋ li labi, ka di leei wahu n-chana.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ خُذۡهَا وَلَا تَخَفۡۖ سَنُعِيدُهَا سِيرَتَهَا ٱلۡأُولَىٰ
21. Ka O (Naawuni) yεli: “Gbaami o, ka miri ka a zo dabiεm, Ti (Tinim’ Naawuni) ni labsi li na di ni pun be shεm pilgu maa.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَٱضۡمُمۡ يَدَكَ إِلَىٰ جَنَاحِكَ تَخۡرُجۡ بَيۡضَآءَ مِنۡ غَيۡرِ سُوٓءٍ ءَايَةً أُخۡرَىٰ
22. Yaha! Zaŋmia nuhi laɣim a bɔɣulɔŋ ni, (ka yihi li) di ni yi na ka nyɛla zaɣipiεlli (kamani wuntaŋ’ la), ka daɣiri ka dini, ka di lahi nyɛ alaama shɛli.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
لِنُرِيَكَ مِنۡ ءَايَٰتِنَا ٱلۡكُبۡرَى
23. Domin Ti zaŋ Ti daalaama kara puuni shɛli n-wuhi a.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ٱذۡهَبۡ إِلَىٰ فِرۡعَوۡنَ إِنَّهُۥ طَغَىٰ
24. “Cham Fir’auna sani (n-ti niŋ o wa’azu), achiika! O nyɛla ŋun kpahi yεɣi tariga.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ رَبِّ ٱشۡرَحۡ لِي صَدۡرِي
25. “Ka o (Annabi Musa) yεli: “Yaa n Duuma (Naawuni)! Yɛlgim n nyɔɣu n-ti ma.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَيَسِّرۡ لِيٓ أَمۡرِي
26. “Ka baligi n yεla (tuuntali) ŋɔ.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَٱحۡلُلۡ عُقۡدَةٗ مِّن لِّسَانِي
27. “Ka yihi birlim din be n zinli zuɣu ŋɔ maa.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
يَفۡقَهُواْ قَوۡلِي
28. “Ka bɛ (Fir’auna mini O niriba) baŋ nyɛltɔɣa.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَٱجۡعَل لِّي وَزِيرٗا مِّنۡ أَهۡلِي
29. “Yaha! Tim ma ŋun yɛnsɔŋdi ma n niriba puuni.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
هَٰرُونَ أَخِي
30. “M mabia Haruna.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ٱشۡدُدۡ بِهِۦٓ أَزۡرِي
31. “Zaŋmi o kpaŋsi n yaa.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَأَشۡرِكۡهُ فِيٓ أَمۡرِي
32. “Ka zaŋ o pahi n yεla (tuuntali) maa ni.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
كَيۡ نُسَبِّحَكَ كَثِيرٗا
33. “Domin ti simsiri A pam.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَنَذۡكُرَكَ كَثِيرًا
34. “Ka teeri A yɛla pam.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنَّكَ كُنتَ بِنَا بَصِيرٗا
35. “Achiika! A nyɛla Ŋun nyari ti.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ قَدۡ أُوتِيتَ سُؤۡلَكَ يَٰمُوسَىٰ
36. Ka O (Naawuni) yεli: “Achiika! Yaa nyini Musa! Bɛ shiri ti a a suhigu maa.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَقَدۡ مَنَنَّا عَلَيۡكَ مَرَّةً أُخۡرَىٰٓ
37. Yaha! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) daa min ti a (Annabi Musa) pini shεli yaha.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِذۡ أَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰٓ أُمِّكَ مَا يُوحَىٰٓ
38. Saha shεli Ti (Tinim’ Naawuni) ni daa tim na ni wahayi ni binshɛɣu bɛ ni niŋdi di wahayi n-zaŋ kana a ma sani.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
أَنِ ٱقۡذِفِيهِ فِي ٱلتَّابُوتِ فَٱقۡذِفِيهِ فِي ٱلۡيَمِّ فَلۡيُلۡقِهِ ٱلۡيَمُّ بِٱلسَّاحِلِ يَأۡخُذۡهُ عَدُوّٞ لِّي وَعَدُوّٞ لَّهُۥۚ وَأَلۡقَيۡتُ عَلَيۡكَ مَحَبَّةٗ مِّنِّي وَلِتُصۡنَعَ عَلَىٰ عَيۡنِيٓ
39. “Kadama zaŋmi o (Musa) n-labi adaka ŋɔ ni, ka zaŋ o ti labi mɔɣili (nile) kom ŋɔ ni, din nyaaŋamɔɣili kom maa ni yihi o labi duli na, N (Mani Naawuni) dim ni o (Musah) gba dim ni kpiɣi o. Yaha! Ka N-zaŋ yurlim din yi N sani na m-pa a zuɣu. Yaha! Domin bɛ gbibi a N (Mani Naawuni) gulibu puuni.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِذۡ تَمۡشِيٓ أُخۡتُكَ فَتَقُولُ هَلۡ أَدُلُّكُمۡ عَلَىٰ مَن يَكۡفُلُهُۥۖ فَرَجَعۡنَٰكَ إِلَىٰٓ أُمِّكَ كَيۡ تَقَرَّ عَيۡنُهَا وَلَا تَحۡزَنَۚ وَقَتَلۡتَ نَفۡسٗا فَنَجَّيۡنَٰكَ مِنَ ٱلۡغَمِّ وَفَتَنَّٰكَ فُتُونٗاۚ فَلَبِثۡتَ سِنِينَ فِيٓ أَهۡلِ مَدۡيَنَ ثُمَّ جِئۡتَ عَلَىٰ قَدَرٖ يَٰمُوسَىٰ
40. (Yaa nyini Musa) Teemi saha shεli a tuzopaɣa la ni daa chani ka yεra: “Dini bɔŋɔ, n-wuhimi ya ŋun yɛn yoli o tin ya? Ka Ti (Tinim’ Naawuni) labsi a na a ma sani, domin o nya suhudoo ka di niŋ suhusaɣiŋgu. Yaha! Ka a yihi nyɛvuli, ka Ti lahi tilgi a ka chɛ suhusaɣiŋgu. Ka Ti lahi dahim a ka di nyɛla dahimbu ni yεlimaŋli. Din nyaaŋa, ka a (Musa) lahi ʒini Madyananim’ puuni yuungbaliŋ, din nyaaŋa ka a kana ti saɣisi Naawuni zaligu (tuuntali ŋɔ maa) yaa nyini Musa.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَٱصۡطَنَعۡتُكَ لِنَفۡسِي
41. “Yaha! Ka N (Naawuni) gahimmi a n-ti M maŋa.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ٱذۡهَبۡ أَنتَ وَأَخُوكَ بِـَٔايَٰتِي وَلَا تَنِيَا فِي ذِكۡرِي
42. “A mini a mabia (Haruna) cham ya ni n dalirinima, ka miri ya ka yi gbargi yi maŋa n-zaŋ chaŋ n (Naawuni) yɛla teebu.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ٱذۡهَبَآ إِلَىٰ فِرۡعَوۡنَ إِنَّهُۥ طَغَىٰ
43. “Cham ya Fir’auna sani, achiika! O nyɛla ŋun kpahi yɛɣi.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَقُولَا لَهُۥ قَوۡلٗا لَّيِّنٗا لَّعَلَّهُۥ يَتَذَكَّرُ أَوۡ يَخۡشَىٰ
44. “Dinzuɣuyεlimi yao yɛltɔɣa ni zilimballi, achiika! O ni teei Naawuni yɛla, bee ka o zo Naawuni.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَا رَبَّنَآ إِنَّنَا نَخَافُ أَن يَفۡرُطَ عَلَيۡنَآ أَوۡ أَن يَطۡغَىٰ
45. Ka bɛ (Annabi Musa mini Haruna) yɛli: “Yaa ti Duuma (Naawuni)! Achiika! Tinim’ zɔrila dabiεm ni o (Fir’auna) ti niŋ yom ni o nahim ti, bee kao ti kpahi yεɣi.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ لَا تَخَافَآۖ إِنَّنِي مَعَكُمَآ أَسۡمَعُ وَأَرَىٰ
46. Ka O (Naawuni) yεli: “Di zon ya dabiεm, achiika! M (Mani Naawuni) mini ya n-kuli be, N-wumdi ka nyara.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَأۡتِيَاهُ فَقُولَآ إِنَّا رَسُولَا رَبِّكَ فَأَرۡسِلۡ مَعَنَا بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ وَلَا تُعَذِّبۡهُمۡۖ قَدۡ جِئۡنَٰكَ بِـَٔايَةٖ مِّن رَّبِّكَۖ وَٱلسَّلَٰمُ عَلَىٰ مَنِ ٱتَّبَعَ ٱلۡهُدَىٰٓ
47. Dinzuɣu, cham ya o (Fir’auna) sani n-ti yεli o: “Ti niriba ayi ŋɔ maa nyɛla a Duuma (Naawuni) tuumba, dinzuɣu chεli Israa’ila bihi ka ti mini ba chaŋ, ka miri ka a niŋdi ba azaaba. Achiika! Ti ka a na ni alaama shεli din yi a Duuma (Naawuni) sani na.Yaha! Suhudoo be ninvuɣu so ŋun doli dolsigu zuɣu.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنَّا قَدۡ أُوحِيَ إِلَيۡنَآ أَنَّ ٱلۡعَذَابَ عَلَىٰ مَن كَذَّبَ وَتَوَلَّىٰ
48. “Achiika! Bɛ siɣisi ti wahayi na kadama azaaba be ninvuɣu so ŋun labsi (Naawuni yεltɔɣa) ʒiri ka lebi biri li zuɣu.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ فَمَن رَّبُّكُمَا يَٰمُوسَىٰ
49. Ka o (Fir’auna) yεli: “Yaa nyini Musa! Ka ŋuni n-leei nyɛ yi Duuma maa?”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ رَبُّنَا ٱلَّذِيٓ أَعۡطَىٰ كُلَّ شَيۡءٍ خَلۡقَهُۥ ثُمَّ هَدَىٰ
50. Ka o (Annabi Musa) yεli: “Ti Duuma n-nyɛŊun tiri binshɛɣu kam di nama, ka dolsi li.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ فَمَا بَالُ ٱلۡقُرُونِ ٱلۡأُولَىٰ
51. Ka o (Fir’auna) yεli: “Ka wula n-daa leei nyɛ al’umma shɛba ban daŋ tooni maa hala?”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ عِلۡمُهَا عِندَ رَبِّي فِي كِتَٰبٖۖ لَّا يَضِلُّ رَبِّي وَلَا يَنسَى
52. Ka o (Annabi Musa) yεli: “Di baŋsim bela n Duuma (Naawuni) sani litaafi (Lauhulu Mahfuuz) puuni, n Duuma (Naawuni) bi bɔrgira, O mi bi tamda.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ٱلَّذِي جَعَلَ لَكُمُ ٱلۡأَرۡضَ مَهۡدٗا وَسَلَكَ لَكُمۡ فِيهَا سُبُلٗا وَأَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَخۡرَجۡنَا بِهِۦٓ أَزۡوَٰجٗا مِّن نَّبَاتٖ شَتَّىٰ
53. “Ŋuna n-nyɛŊun zaŋ tiŋgbani n-leei binyɛrgili n-tin ya, ka zaŋ soya nkpεhi ya di puuni, ka siɣisi kom na suɣusaa,” ka Ti (Tinim’ Naawuni) zaŋ li n-yihi bimbilma koŋkoba na.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
كُلُواْ وَٱرۡعَوۡاْ أَنۡعَٰمَكُمۡۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّأُوْلِي ٱلنُّهَىٰ
54. (Ka Naawuni yɛli): “Dim ya, ka guli yi biŋkobri. Achiika! Ŋɔ maa puuni mali kpahimbu n-ti ninvuɣu shεba ban mali haŋkali.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
۞ مِنۡهَا خَلَقۡنَٰكُمۡ وَفِيهَا نُعِيدُكُمۡ وَمِنۡهَا نُخۡرِجُكُمۡ تَارَةً أُخۡرَىٰ
55. Di (tiŋgbani) puuni ka Ti (Tinim’ Naawuni) nam ya, di puuni ka Ti lahi labsiri ya (yi gbala ni). Yaha! Di puuni ka Ti ti lahi yɛn ti yihi ya na wokati shεli yaha (Zaadali).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَقَدۡ أَرَيۡنَٰهُ ءَايَٰتِنَا كُلَّهَا فَكَذَّبَ وَأَبَىٰ
56. Yaha! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) daa baŋsi o (Fir’auna) Ti daalaamanim’ zaasa, ka o labsi li ʒiri, ka zaɣisi li.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ أَجِئۡتَنَا لِتُخۡرِجَنَا مِنۡ أَرۡضِنَا بِسِحۡرِكَ يَٰمُوسَىٰ
57. Ka o (Fir’auna) yεli: “Yaa nyini Musa! Di ni bɔŋɔ, a kami na ni a ti zaŋ a sihira n-yihi ti ti tiŋgbani ni?”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَلَنَأۡتِيَنَّكَ بِسِحۡرٖ مِّثۡلِهِۦ فَٱجۡعَلۡ بَيۡنَنَا وَبَيۡنَكَ مَوۡعِدٗا لَّا نُخۡلِفُهُۥ نَحۡنُ وَلَآ أَنتَ مَكَانٗا سُوٗى
58. “Tɔ! Achiika! Ti ni ka a na ni sihira di tatabo. Dinzuɣu, zalimi saha shɛli ti mini a sunsuuni, ka ti mini a zaa so ku yiɣisi di daalikauli maa, ka ti zaa laɣim luɣushεli polo din niŋ kamaata.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ مَوۡعِدُكُمۡ يَوۡمُ ٱلزِّينَةِ وَأَن يُحۡشَرَ ٱلنَّاسُ ضُحٗى
59. Ka o (Annabi Musa) yεli: “Yi daalikauli nyɛla nachinsi dali (chuɣu dali), ka laɣim ya ninsalinim’ wuntaŋpalli.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَتَوَلَّىٰ فِرۡعَوۡنُ فَجَمَعَ كَيۡدَهُۥ ثُمَّ أَتَىٰ
60. Ka Fir’auna lebi biri, ka laɣim o nabiεri n-zaŋ kana (laɣiŋgu maa ni).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ لَهُم مُّوسَىٰ وَيۡلَكُمۡ لَا تَفۡتَرُواْ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبٗا فَيُسۡحِتَكُم بِعَذَابٖۖ وَقَدۡ خَابَ مَنِ ٱفۡتَرَىٰ
61. Ka o (Annabi Musa) yεli ba (Fir’auna sihiranim’ maa): “Yi baye, miri ya ka yi ŋma ʒiri m-pari Naawuni, ka O ti gbaai ya ni azaaba. Yaha! Ŋun kam ŋma ʒiri pa Naawuni, achiika! O kɔhilu.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَتَنَٰزَعُوٓاْ أَمۡرَهُم بَيۡنَهُمۡ وَأَسَرُّواْ ٱلنَّجۡوَىٰ
62. Ka bɛ (sihiranim’ maa) niŋ namgbankpeeni bɛ suusuuni, ka naan sɔɣi n-gbaai saawɔra.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالُوٓاْ إِنۡ هَٰذَٰنِ لَسَٰحِرَٰنِ يُرِيدَانِ أَن يُخۡرِجَاكُم مِّنۡ أَرۡضِكُم بِسِحۡرِهِمَا وَيَذۡهَبَا بِطَرِيقَتِكُمُ ٱلۡمُثۡلَىٰ
63. Ka bɛ yεli: “Achiika! Niriba ayi ŋɔ maa (Musa mini Haruna) nyɛla sihiranima ayi, ka bɛ bɔri ni bɛ yihi ya yi tiŋgbani ni ni bɛ sihira maa, ka kari yi kali shɛli din ka ŋmali ŋɔ maa.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَأَجۡمِعُواْ كَيۡدَكُمۡ ثُمَّ ٱئۡتُواْ صَفّٗاۚ وَقَدۡ أَفۡلَحَ ٱلۡيَوۡمَ مَنِ ٱسۡتَعۡلَىٰ
64. “Dinzuɣu laɣimmi ya yi nabɛri zaa, ka tuɣiya taba na. Achiika! Zuŋɔ, ŋun nya nasara ni nya tarli.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالُواْ يَٰمُوسَىٰٓ إِمَّآ أَن تُلۡقِيَ وَإِمَّآ أَن نَّكُونَ أَوَّلَ مَنۡ أَلۡقَىٰ
65. Ka bɛ (sihiranim’ maa) yεli: “Yaa nyini Musa! A ni daŋ (a jaangbee maa) labbu, bee tinima n-yɛn pili labbu?”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ بَلۡ أَلۡقُواْۖ فَإِذَا حِبَالُهُمۡ وَعِصِيُّهُمۡ يُخَيَّلُ إِلَيۡهِ مِن سِحۡرِهِمۡ أَنَّهَا تَسۡعَىٰ
66. Ka o (Annabi Musa) yεli: “Chɛli gba! Yinim’ labmi ya,” ka a nya bɛ gabsi mini bɛ dari ka di ŋmani di chanila bɛ sani ni yomyoma ni bɛ sihira.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَأَوۡجَسَ فِي نَفۡسِهِۦ خِيفَةٗ مُّوسَىٰ
67. Ka o (Annabi) Musa zo dabiεm o suhi ni.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قُلۡنَا لَا تَخَفۡ إِنَّكَ أَنتَ ٱلۡأَعۡلَىٰ
68. Ka Ti (Tinim’ Naawuni) yεli: “Di zo dabiεm, achiika! Nyini n-yɛn nya nasara bɛ zuɣu.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَأَلۡقِ مَا فِي يَمِينِكَ تَلۡقَفۡ مَا صَنَعُوٓاْۖ إِنَّمَا صَنَعُواْ كَيۡدُ سَٰحِرٖۖ وَلَا يُفۡلِحُ ٱلسَّاحِرُ حَيۡثُ أَتَىٰ
69. Yaha! Zaŋmi (jaangbee) din be a nudirigu ŋɔ maa ni n-labi tiŋgbani ni, di nyɛla din yɛn vali bɛ ni niŋ shɛli maa, achiika! Bɛ ni niŋ shεli maa nyɛla sihiralana nabiεri. Yaha! Sihiralana ku tilgi luɣulikam o yi be.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَأُلۡقِيَ ٱلسَّحَرَةُ سُجَّدٗا قَالُوٓاْ ءَامَنَّا بِرَبِّ هَٰرُونَ وَمُوسَىٰ
70. Ka sihiranim’ maa lu tiŋgbani ni n-niŋ suzuuda, ka yεli: “Ti ti yεlimaŋli ni Haruna mini Musa Duuma.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ ءَامَنتُمۡ لَهُۥ قَبۡلَ أَنۡ ءَاذَنَ لَكُمۡۖ إِنَّهُۥ لَكَبِيرُكُمُ ٱلَّذِي عَلَّمَكُمُ ٱلسِّحۡرَۖ فَلَأُقَطِّعَنَّ أَيۡدِيَكُمۡ وَأَرۡجُلَكُم مِّنۡ خِلَٰفٖ وَلَأُصَلِّبَنَّكُمۡ فِي جُذُوعِ ٱلنَّخۡلِ وَلَتَعۡلَمُنَّ أَيُّنَآ أَشَدُّ عَذَابٗا وَأَبۡقَىٰ
71. Ka o (Fir’auna) yεli: “Di ni bɔŋɔ, yi tio la yεlimaŋli pɔi ka m-bi saɣi tin ya? Achiika! Ŋuna (Musa maa) n-nyɛ yi kpεma ŋun wuhi ya sihira maa, dinzuɣu achiika! N-ni ŋmahi ŋmahi yi nuhi mini napɔna ka di wolgi taba. Yaha! Achiika! N-ni lahi kpahi ya n-yili dobino tigbira ni. Yi mi ni baŋ ti (Mani Fir’auna mini yi Duuma maa) puuni ŋun gari o kpee azaaba, ka yɛn kpalim (ka bi kpira).”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالُواْ لَن نُّؤۡثِرَكَ عَلَىٰ مَا جَآءَنَا مِنَ ٱلۡبَيِّنَٰتِ وَٱلَّذِي فَطَرَنَاۖ فَٱقۡضِ مَآ أَنتَ قَاضٍۖ إِنَّمَا تَقۡضِي هَٰذِهِ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَآ
72.Ka bɛ (sihiranim’ maa) yɛli: “Di kariya ka ti yɛn gahimmi a ka chɛ yεlimaŋli shεli dinka ti ŋɔ na. Ti po Duuma so Ŋun nam ti, zalmi fukumsi shɛli a ni yɛn zali ti zuɣu. Achiika! A yɛn zalila fukumsi maa ka di nyɛ Dunia biɛhigu ŋɔ tariga.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنَّآ ءَامَنَّا بِرَبِّنَا لِيَغۡفِرَ لَنَا خَطَٰيَٰنَا وَمَآ أَكۡرَهۡتَنَا عَلَيۡهِ مِنَ ٱلسِّحۡرِۗ وَٱللَّهُ خَيۡرٞ وَأَبۡقَىٰٓ
73. Achiika! Ti tila ti Duuma Naawuni yεlimaŋli ni Ochɛ ti taya m­paŋ ti, domin a (nyini Fir’auna) ni niŋ ti talahi ka ti niŋ sihira shɛŋa maa zuɣu. Yaha! Naawuni n-nyɛŊun gari, ka lahi nyɛ Kpaliŋkpaa Naa.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنَّهُۥ مَن يَأۡتِ رَبَّهُۥ مُجۡرِمٗا فَإِنَّ لَهُۥ جَهَنَّمَ لَا يَمُوتُ فِيهَا وَلَا يَحۡيَىٰ
74. Achiika! Di ni nyɛ shɛm, ninvuɣu so ŋun ti ka o Duuma (Naawuni) sani na ka nyɛla bibee, tɔ! Achiika! O ni kpe ʒahannama buɣum ni, otibiyɛn kpiri di (buɣum maa) puuni, o mi ti bi yɛn neera (neeri suŋ).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَن يَأۡتِهِۦ مُؤۡمِنٗا قَدۡ عَمِلَ ٱلصَّٰلِحَٰتِ فَأُوْلَٰٓئِكَ لَهُمُ ٱلدَّرَجَٰتُ ٱلۡعُلَىٰ
75. Yaha! Ŋun ti ka O (Naawuni) sani na, ka nyɛla ŋun ti yεlimaŋli, ka shiri tum tuunviεla, tɔ! Bannim’ maa mali tibginsim balibu din du.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
جَنَّٰتُ عَدۡنٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَاۚ وَذَٰلِكَ جَزَآءُ مَن تَزَكَّىٰ
76. Dina n-nyɛʒinahigu Daalizanda yili shεŋa kulibɔnani yɛn ti zɔri gindi di gbinni, ka bɛ nyɛla ban yɛn ti kpalim di puuni. Dina n-nyɛ ninvuɣu so ŋun niŋ o maŋ kasi sanyoo.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَقَدۡ أَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰ مُوسَىٰٓ أَنۡ أَسۡرِ بِعِبَادِي فَٱضۡرِبۡ لَهُمۡ طَرِيقٗا فِي ٱلۡبَحۡرِ يَبَسٗا لَّا تَخَٰفُ دَرَكٗا وَلَا تَخۡشَىٰ
77. Yaha! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) daa tim wahayi na Annabi Musa sani (ka yεli o): “Zaŋmi n daba (Israaila bihi) ka yi go yuŋ. Ka zaŋ a jaangbee maa n-fiεbi mɔɣali kom ŋɔ zuɣu, ka di leei soli din nyε zaɣikuuni n-ti ba. Yaha! Di zo dabiεm ni (Fir’auna) laɣimbu, bee kom ti din ya.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَأَتۡبَعَهُمۡ فِرۡعَوۡنُ بِجُنُودِهِۦ فَغَشِيَهُم مِّنَ ٱلۡيَمِّ مَا غَشِيَهُمۡ
78. Ka Fir’auna mini o tobbihi kari doli ba na, ka din daa ti limsi ba maa daa limsi ba kom maa ni.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَأَضَلَّ فِرۡعَوۡنُ قَوۡمَهُۥ وَمَا هَدَىٰ
79. Ka Fir’auna daa birigi o niriba ka bi dolsi ba.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
يَٰبَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ قَدۡ أَنجَيۡنَٰكُم مِّنۡ عَدُوِّكُمۡ وَوَٰعَدۡنَٰكُمۡ جَانِبَ ٱلطُّورِ ٱلۡأَيۡمَنَ وَنَزَّلۡنَا عَلَيۡكُمُ ٱلۡمَنَّ وَٱلسَّلۡوَىٰ
80. Yaa yinim Israaila bihi! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) n-tilgi ya ka chɛ yi dim (Fir’auna), ka Ti gbaai ya alikauli Tuuri zoli nudirigu polo. Yaha ! Ka Ti siɣisi ya Manna mini Salwa na. [2]
[2] Cham ti yuli Suratul Bakara aaya pihinu ni ayopoin, a ni nya Manna mini Salwa gbinni.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
كُلُواْ مِن طَيِّبَٰتِ مَا رَزَقۡنَٰكُمۡ وَلَا تَطۡغَوۡاْ فِيهِ فَيَحِلَّ عَلَيۡكُمۡ غَضَبِيۖ وَمَن يَحۡلِلۡ عَلَيۡهِ غَضَبِي فَقَدۡ هَوَىٰ
81. Dim ya bindirsuŋ shεŋa Ti (Tinim’ Naawuni) ni largi ya, ka miri ya ka yi kpahi yεɣi, ka n sujee ti shee yi zuɣu na. Yaha! N sujee yi ti shee so zuɣu, tɔ! Achiika! O luya (buɣum ni).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَإِنِّي لَغَفَّارٞ لِّمَن تَابَ وَءَامَنَ وَعَمِلَ صَٰلِحٗا ثُمَّ ٱهۡتَدَىٰ
82. Yaha! Achiika! N (Mani Naawuni) nyɛla Chεmpaŋlana n-zaŋ ti ŋun niŋ tuuba, ka ti ma yεlimaŋli, ka tum tuunviεlli, din nyaaŋa ka bo dolsigu.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
۞ وَمَآ أَعۡجَلَكَ عَن قَوۡمِكَ يَٰمُوسَىٰ
83. (Ka Naawuni yεli): “Yaa nyini Musa! Bo n-leei chɛ ka a bo yom ka chɛ a niriba? [3]
[3] Annabi Musa daa gahimla o niriba puuni ninvuɣu pihinahi ni bɛ pahi o zuɣu cha ŋ Naawuni sani, ka bɛ ti wuhi ba bɛ jɛma ni yɛnnyɛ shɛli, ka bɛ daŋ tooni chaŋ Tuur zoli zuɣu ni o ti wum Naawuni yɛltɔɣa.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ هُمۡ أُوْلَآءِ عَلَىٰٓ أَثَرِي وَعَجِلۡتُ إِلَيۡكَ رَبِّ لِتَرۡضَىٰ
84. Ka o (Annabi Musa) yεli: “Bana nkuli doli n nyaaŋa ŋɔ na. Yaha! N-niŋla yom n-kana a sani na, domin a niŋ ma yεda.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ فَإِنَّا قَدۡ فَتَنَّا قَوۡمَكَ مِنۢ بَعۡدِكَ وَأَضَلَّهُمُ ٱلسَّامِرِيُّ
85. Ka O (Naawuni) yεli: “Yaa nyini Musa! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) dahimla a niriba maa a nyaaŋa, ka Samiriyu birgi ba.[4]
[4] Saamiriyyu daa nyεla sihiralana ka lahi nyε munaafichi, o daa nyεla ŋun yi ninvuɣu shεba ban jεmdi niɣi puunina, bε zuliya maa yuli n-daa nyε Saamira
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَرَجَعَ مُوسَىٰٓ إِلَىٰ قَوۡمِهِۦ غَضۡبَٰنَ أَسِفٗاۚ قَالَ يَٰقَوۡمِ أَلَمۡ يَعِدۡكُمۡ رَبُّكُمۡ وَعۡدًا حَسَنًاۚ أَفَطَالَ عَلَيۡكُمُ ٱلۡعَهۡدُ أَمۡ أَرَدتُّمۡ أَن يَحِلَّ عَلَيۡكُمۡ غَضَبٞ مِّن رَّبِّكُمۡ فَأَخۡلَفۡتُم مَّوۡعِدِي
86. Ka Annabi Musa (yi Naawuni sani) n-labi o niriba sani ka nyɛla ŋun je suli ni suhusaɣiŋgu lana, ka yεli: “Yaa yinim’ n niriba! Di ni bɔŋɔ, yi Duuma (Naawuni) bi niŋ ya alikauli shɛli din viεla? Dini bɔŋɔ, alikauli maa n waɣaligi n-tin ya, bee yi bɔrimi ni yi Duuma (Naawuni) sujee shee yi zuɣu na, ka yi yiɣisi n daalikauli maa?”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالُواْ مَآ أَخۡلَفۡنَا مَوۡعِدَكَ بِمَلۡكِنَا وَلَٰكِنَّا حُمِّلۡنَآ أَوۡزَارٗا مِّن زِينَةِ ٱلۡقَوۡمِ فَقَذَفۡنَٰهَا فَكَذَٰلِكَ أَلۡقَى ٱلسَّامِرِيُّ
87.Ka bɛ (Israaila bihi) yεli: “Ti bi yiɣisi a daalikauli maa ni ti yiko, amaa! Bɛ zaŋla ʒilitibsa n-ʒili ti, ka di nyɛla (Fir’auna) niriba nachinsi binyεra puuni, ka ti zaŋ li labi (buɣum ni). Tɔ! lala ka Samiriyyu gba labi.[5]
[5] Banii Israaila daa paŋla Fir’auna niriba naɣachinsi binyεra shεŋa, ka Misra tiŋgbani ni yibu ti paai ba, ka bε zaŋ li yi tiŋ maa ni, ka Saamiriyyu yεli ba ni wahala shεli din mali ba maa zaa bi yi shεli na pahila lala binyεra maa zuɣu, ka sokam yihi o dini na ti ti ŋun Saamiriyyu, ka o laɣim di zaa tini ŋ buɣum ni. Ka nyεlgi li zaŋ lebi naɣibila, ka yεli ni ni dina n-nyε Annabi Musa Duuma maa.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَأَخۡرَجَ لَهُمۡ عِجۡلٗا جَسَدٗا لَّهُۥ خُوَارٞ فَقَالُواْ هَٰذَآ إِلَٰهُكُمۡ وَإِلَٰهُ مُوسَىٰ فَنَسِيَ
88. Ka o (Samiriyyu) yihi ba naɣibila na, ka di mali niŋgbina, ka kuhiri nahu kumsi. Ka bɛ naan yεli: “Ŋɔ maa n-nyɛ yi Duuma ni Musa Duuma, ka o tam.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
أَفَلَا يَرَوۡنَ أَلَّا يَرۡجِعُ إِلَيۡهِمۡ قَوۡلٗا وَلَا يَمۡلِكُ لَهُمۡ ضَرّٗا وَلَا نَفۡعٗا
89. Dinibɔŋɔ,bɛ bi nya kadama o bi labsiri ba yεltɔɣa, ka mi ku tooi niŋ ba chuuta bee anfaani shεli?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَقَدۡ قَالَ لَهُمۡ هَٰرُونُ مِن قَبۡلُ يَٰقَوۡمِ إِنَّمَا فُتِنتُم بِهِۦۖ وَإِنَّ رَبَّكُمُ ٱلرَّحۡمَٰنُ فَٱتَّبِعُونِي وَأَطِيعُوٓاْ أَمۡرِي
90. Yaha! Achiika! Annabi Haruna daa pun yεli ba: “Yaa yinim’ n niriba! Achiika! Bɛ zaŋla ŋɔ maa nibɛ dahim ya. Yaha! Achiika! Yi Duuma n-nyɛ Nambɔzobonaa (Naawuni), dinzuɣu doli ya ma, ka doli n zaligu.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالُواْ لَن نَّبۡرَحَ عَلَيۡهِ عَٰكِفِينَ حَتَّىٰ يَرۡجِعَ إِلَيۡنَا مُوسَىٰ
91. Ka bɛ (Israaila bihi) yεli: “Di kariya ka ti milgi ka chɛ li (naɣibila maa jεma), naɣila Musa ti labi na ti sani.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ يَٰهَٰرُونُ مَا مَنَعَكَ إِذۡ رَأَيۡتَهُمۡ ضَلُّوٓاْ
92. (Saha shεli Annabi Musa ni yi o Duuma Naawuni sani na) Ka o yεli: “Yaa nyini Haruna! Bo n-leei mɔŋ a (bɛ saɣisigu) saha shεli a ni daa nyakabɛ yɛnbɔrgi maa?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
أَلَّا تَتَّبِعَنِۖ أَفَعَصَيۡتَ أَمۡرِي
93. Di ni bɔŋɔ, a bi doli ma, a tum mi birgi n zaligu?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ يَبۡنَؤُمَّ لَا تَأۡخُذۡ بِلِحۡيَتِي وَلَا بِرَأۡسِيٓۖ إِنِّي خَشِيتُ أَن تَقُولَ فَرَّقۡتَ بَيۡنَ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ وَلَمۡ تَرۡقُبۡ قَوۡلِي
94. Ka o (Annabi Haruna) yεli: “Yaa nyini m mabia! Miri ka a gbibi n teenga n-darita bee n zuɣu. Achiika! Mani zola dabiεm ni ati yεli: “A wolgi Israaila bihi suusuuni, ka bi guhi n yɛltɔɣa.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ فَمَا خَطۡبُكَ يَٰسَٰمِرِيُّ
95. Ka o (Annabi Musa) yεli: “Yaa nyini Samiriyu! A lahibali nyɛla dini?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ بَصُرۡتُ بِمَا لَمۡ يَبۡصُرُواْ بِهِۦ فَقَبَضۡتُ قَبۡضَةٗ مِّنۡ أَثَرِ ٱلرَّسُولِ فَنَبَذۡتُهَا وَكَذَٰلِكَ سَوَّلَتۡ لِي نَفۡسِي
96. Ka o (Samiriyu) yεli: “Mani nyala bɛ ni bi nya shɛli. Dinzuɣu, n-tooi la nukurgu yim (Malaaika Ziblila wahu) napontam puuni n-zaŋ labi naɣibila maa (ka o leei ŋun kuhira). Tɔ! Lala ka nsuhi kuli viɛlgi ti ma.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ فَٱذۡهَبۡ فَإِنَّ لَكَ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ أَن تَقُولَ لَا مِسَاسَۖ وَإِنَّ لَكَ مَوۡعِدٗا لَّن تُخۡلَفَهُۥۖ وَٱنظُرۡ إِلَىٰٓ إِلَٰهِكَ ٱلَّذِي ظَلۡتَ عَلَيۡهِ عَاكِفٗاۖ لَّنُحَرِّقَنَّهُۥ ثُمَّ لَنَنسِفَنَّهُۥ فِي ٱلۡيَمِّ نَسۡفًا
97. Ka o (Annabi Musa) yεli: “Tɔ! chama, achiika! (A sanyoo nyɛla) a Dunia bɛhigu puuni, a ni yεli ni shihibu kani.[6] Achiika! A mi mali alikauli shεli (azaaba) bɛ ni ku yiɣisi a li. Yaha! Lihimi a duuma (naɣibila) so a ni kuli bi milgi ka jεmdi maa. Achiika! Ti ni nyo li buɣum, din nyaaŋati ni jɛhi li n-ti niŋ teeku kom ni, ka di nyɛla jɛhibu ni yεlimaŋli.”
[6] Naawuni daa dargila o tibli ka o ku tooi ӡini ni so Dunia, dama so ku tooi shihi o, o mi ku tooi shihi so.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنَّمَآ إِلَٰهُكُمُ ٱللَّهُ ٱلَّذِي لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۚ وَسِعَ كُلَّ شَيۡءٍ عِلۡمٗا
98. Achiika! Naawuni n-nyɛ yi Duuma so duuma jεmdigu ni kani ni yεlimaŋli naɣila Ŋuna. O gilila binshɛɣu kam ni baŋsim.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
كَذَٰلِكَ نَقُصُّ عَلَيۡكَ مِنۡ أَنۢبَآءِ مَا قَدۡ سَبَقَۚ وَقَدۡ ءَاتَيۡنَٰكَ مِن لَّدُنَّا ذِكۡرٗا
99. (Yaa nyini Annabi Muhammadu)! Lala ka Ti (Tinim’ Naawuni) tira lahibali shεŋa din pun gari na. Yaha! Achiika! Ti shiri ti a teebu (Alkur’aani) din yi Ti sani na.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
مَّنۡ أَعۡرَضَ عَنۡهُ فَإِنَّهُۥ يَحۡمِلُ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ وِزۡرًا
100. Ninvuɣu so ŋun lebi biri ka chɛ li (Alkur’aani), Tɔ! Achiika! O ni ti ʒi ʒili timsili Zaadali.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
خَٰلِدِينَ فِيهِۖ وَسَآءَ لَهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ حِمۡلٗا
101. Ka bɛ nyɛla ban yɛn ti kpalim di puuni, di mi nyɛla ʒili din be n-ti ba Zaadali.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
يَوۡمَ يُنفَخُ فِي ٱلصُّورِۚ وَنَحۡشُرُ ٱلۡمُجۡرِمِينَ يَوۡمَئِذٖ زُرۡقٗا
102. Dabsi’ shεli bɛ ni yɛnti pεbsi kikaa ni, ka Ti (Tinim’ Naawuni) laɣim bibiɛhi dindali maa, ka bɛ nyɛla ban niŋgbina mini bɛ nimbihi taɣi.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
يَتَخَٰفَتُونَ بَيۡنَهُمۡ إِن لَّبِثۡتُمۡ إِلَّا عَشۡرٗا
103. Ka bɛ naan sɔɣira n-yεri taba bɛ suusuuni: “Yi daa kuli bi ʒini Dunia puuni naɣila biεɣu pia ko.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
نَّحۡنُ أَعۡلَمُ بِمَا يَقُولُونَ إِذۡ يَقُولُ أَمۡثَلُهُمۡ طَرِيقَةً إِن لَّبِثۡتُمۡ إِلَّا يَوۡمٗا
104. Ti (Tinim’ Naawuni) mi bɛ ni yεri shɛli, saha shεli bɛ puuni ŋun gari bɛ zaa baŋsim ni yεra: “Yi daa bi ʒini Dunia puuni naɣila dahinyini ko.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَيَسۡـَٔلُونَكَ عَنِ ٱلۡجِبَالِ فَقُلۡ يَنسِفُهَا رَبِّي نَسۡفٗا
105. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Bɛ (Maka chεfurinim’) bɔhira zoya yεltɔɣa, tɔ!Yεlima: “N Duuma yɛn ti wurim li mi, ka jɛhi li ka di nyɛla jɛhibu ni yεlimaŋli.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَيَذَرُهَا قَاعٗا صَفۡصَفٗا
106. Ka chɛ li ka di yɛrigi, ka dahim.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
لَّا تَرَىٰ فِيهَا عِوَجٗا وَلَآ أَمۡتٗا
107. A ti bi yɛn nya luɣushɛli polo din naɣi di (tiŋgbani maa) puuni, bee ka di du.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
يَوۡمَئِذٖ يَتَّبِعُونَ ٱلدَّاعِيَ لَا عِوَجَ لَهُۥۖ وَخَشَعَتِ ٱلۡأَصۡوَاتُ لِلرَّحۡمَٰنِ فَلَا تَسۡمَعُ إِلَّا هَمۡسٗا
108. Dindali maa, ka bɛ (ninsalinim’) ti yɛn doli mololana (Malaaika) so (hali ni saliya karibu shee), o ka gɔŋbu, ka (ninsalinim’) kukoya balgi ti Nambɔnaa (Naawuni), dinzuɣu a ku lahi wum shɛli naɣila napɔna chandi.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
يَوۡمَئِذٖ لَّا تَنفَعُ ٱلشَّفَٰعَةُ إِلَّا مَنۡ أَذِنَ لَهُ ٱلرَّحۡمَٰنُ وَرَضِيَ لَهُۥ قَوۡلٗا
109. Dindali maa, suhudee ti bi yɛn niŋ anfaani shɛli, naɣila Naawuni ni saɣi ti so, ka niŋ oyεda ni yεltɔɣa.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
يَعۡلَمُ مَا بَيۡنَ أَيۡدِيهِمۡ وَمَا خَلۡفَهُمۡ وَلَا يُحِيطُونَ بِهِۦ عِلۡمٗا
110. O (Naawuni) mila din be bɛ (ninsalinim’) tooni, ni din be bɛ nyaaŋa (Dunia ni Chiyaama), bɛ mi bi gili O (Naawuni) ni baŋsim.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
۞ وَعَنَتِ ٱلۡوُجُوهُ لِلۡحَيِّ ٱلۡقَيُّومِۖ وَقَدۡ خَابَ مَنۡ حَمَلَ ظُلۡمٗا
111. Ka (ninsalinim’) nina ba tiŋgbani ni n-zaŋ ti (Duuma so) Ŋun ne ka bi kpira, ka zani ti O daba yεllikam. Yaha! Achiika! Ŋun di zualinsi ni niŋ ashaara.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَن يَعۡمَلۡ مِنَ ٱلصَّٰلِحَٰتِ وَهُوَ مُؤۡمِنٞ فَلَا يَخَافُ ظُلۡمٗا وَلَا هَضۡمٗا
112. Yaha! Ninvuɣu so ŋun tumdi tuunvεla puuni shεli, ka nyɛla ŋun ti Naawuni yεlimaŋli, tɔ! Otibiyɛnzɔri zualinsi, bee filimbu. [7]
[7] Ninvuɣu so ŋun zɔri Naawuni bi zɔri ni bε ti ŋari o ka sabi taali shεŋa o ni bi tum pahi o tuuntumsa puuni, o mi bi zɔrini bε tifilimo laara puuni shεli.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَكَذَٰلِكَ أَنزَلۡنَٰهُ قُرۡءَانًا عَرَبِيّٗا وَصَرَّفۡنَا فِيهِ مِنَ ٱلۡوَعِيدِ لَعَلَّهُمۡ يَتَّقُونَ أَوۡ يُحۡدِثُ لَهُمۡ ذِكۡرٗا
113. Yaha! Lala ka Ti (Tinim’ Naawuni) siɣisi li (Alkur’aani) na, ka di nyɛla bɛ ni karindi shɛli ni Larbu zinli. Yaha! Ka Ti kahigi neei din be di puuni ka nyɛ valsigu, domin achiika! Bɛ (ninsalinim’) ni zo Naawuni, bee ka di leei wa’azu n-ti ba.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَتَعَٰلَى ٱللَّهُ ٱلۡمَلِكُ ٱلۡحَقُّۗ وَلَا تَعۡجَلۡ بِٱلۡقُرۡءَانِ مِن قَبۡلِ أَن يُقۡضَىٰٓ إِلَيۡكَ وَحۡيُهُۥۖ وَقُل رَّبِّ زِدۡنِي عِلۡمٗا
114. Dinzuɣu Naawuni nam duya, Ŋuna n-nyɛ sulinsilana ni yεlimaŋli. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Miri ka a bɔri yomyom’ ni Alkur’aani (karimbu), pɔi ka bɛ na bisiɣisi di wahayi n-ti a na naai. Yaha! Yεlima: “Yaa n Duuma (Naawuni)! Pahimi ma baŋsim.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَقَدۡ عَهِدۡنَآ إِلَىٰٓ ءَادَمَ مِن قَبۡلُ فَنَسِيَ وَلَمۡ نَجِدۡ لَهُۥ عَزۡمٗا
115. Yaha! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) daa gbaai alikauli ni Annabi Adam ka o tam, ka Ti bi nya o suhukpeeni.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَإِذۡ قُلۡنَا لِلۡمَلَٰٓئِكَةِ ٱسۡجُدُواْ لِأٓدَمَ فَسَجَدُوٓاْ إِلَّآ إِبۡلِيسَ أَبَىٰ
116. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Teemi saha shεli Ti (Tinim’ Naawuni) ni daa yεli Malaaikanima: “Niŋmi ya suzuuda n-ti Adam,” ka bɛ niŋ suzuuda maa, naɣila Iblisa (shintaŋ) n-daa zaɣisi.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَقُلۡنَا يَٰٓـَٔادَمُ إِنَّ هَٰذَا عَدُوّٞ لَّكَ وَلِزَوۡجِكَ فَلَا يُخۡرِجَنَّكُمَا مِنَ ٱلۡجَنَّةِ فَتَشۡقَىٰٓ
117. Ka Ti (Tinim’ Naawuni) yεli: “Yaa nyini Adam! Achiika! Ŋumbɔŋɔ maa (shintaŋ) nyɛla dima n-ti a mini a paɣa, dinzuɣu, miri ya ka yi ti chɛ ka o yihi ya Alizanda puuni, ka yi niŋ wahala.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنَّ لَكَ أَلَّا تَجُوعَ فِيهَا وَلَا تَعۡرَىٰ
118. “(Yaa nyini Adam)! Achiika! Kum bi yɛn paagi a di (Alizanda) puuni, a mi ku chaŋ a zaɣim.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَأَنَّكَ لَا تَظۡمَؤُاْ فِيهَا وَلَا تَضۡحَىٰ
119. Yaha! Achiika! Konyuri ku gbaagi a di (Alizanda) puuni, a mi ku wum wuntaŋ’ tulum.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَوَسۡوَسَ إِلَيۡهِ ٱلشَّيۡطَٰنُ قَالَ يَٰٓـَٔادَمُ هَلۡ أَدُلُّكَ عَلَىٰ شَجَرَةِ ٱلۡخُلۡدِ وَمُلۡكٖ لَّا يَبۡلَىٰ
120. Ka shintaŋ zaŋ yɛltɔɣa biɛɣu n-niŋ o suhu ni, ka yεli: “Yaa nyini Adam! Dini bɔŋɔ, n-wuhimi ya kpaliŋkpaa tia (ka yi di li, ka ku lahi kpi), ni nam din bi naara?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَأَكَلَا مِنۡهَا فَبَدَتۡ لَهُمَا سَوۡءَٰتُهُمَا وَطَفِقَا يَخۡصِفَانِ عَلَيۡهِمَا مِن وَرَقِ ٱلۡجَنَّةِۚ وَعَصَىٰٓ ءَادَمُ رَبَّهُۥ فَغَوَىٰ
121. Ka bɛ niriba ayi maa (Adam mini o paɣa) di di (binwolli maa) puuni shɛli, ka bɛ zaɣim yi na polo ni, ka bɛ naan yi pa zaŋdi Alizanda puuni tivari m-pobri bɛ maŋa, ka Adam kpe o Duuma (Naawuni) taali ni, ka birgi.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ثُمَّ ٱجۡتَبَٰهُ رَبُّهُۥ فَتَابَ عَلَيۡهِ وَهَدَىٰ
122. Din nyaaŋa, ka o Duuma gahimmi o ka deei o tuuba, ka lahi dolsi o.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ ٱهۡبِطَا مِنۡهَا جَمِيعَۢاۖ بَعۡضُكُمۡ لِبَعۡضٍ عَدُوّٞۖ فَإِمَّا يَأۡتِيَنَّكُم مِّنِّي هُدٗى فَمَنِ ٱتَّبَعَ هُدَايَ فَلَا يَضِلُّ وَلَا يَشۡقَىٰ
123. Ka O (Naawuni) yεli: “Yi niriba ayi maa (Adam mini o paɣa) sheemi di (Alizanda) puuni, yi (zuliya) yɛn ti nyɛla dimba ni taba. Amaa! Dolsigu yi ti kan ya na N (Mani Naawuni) sani, tɔ! Ŋun ti doli N dolsigu maa, o ku bɔrgi, o mi tikuniŋ wahala (Zaadali).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَنۡ أَعۡرَضَ عَن ذِكۡرِي فَإِنَّ لَهُۥ مَعِيشَةٗ ضَنكٗا وَنَحۡشُرُهُۥ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ أَعۡمَىٰ
124. Yaha! Ninvuɣu so ŋun lebi biri ka chɛ N (Mani Naawuni) yɛla teebu, tɔ! O ni nya miisim o bɛhigu (Dunia) puuni, ka Ti (Tinim’ Naawuni) ti lahi yɛn yiɣisi o Zaadali ka o nyɛla zom.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ رَبِّ لِمَ حَشَرۡتَنِيٓ أَعۡمَىٰ وَقَدۡ كُنتُ بَصِيرٗا
125. Ka o (ninsala chɛfura) yεli: “Yaa n Duuma! Bozuɣuka a yiɣisi ma ka nnyɛ zom, ka mi daa nyɛla ŋun ne (Dunia puuni)?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ كَذَٰلِكَ أَتَتۡكَ ءَايَٰتُنَا فَنَسِيتَهَاۖ وَكَذَٰلِكَ ٱلۡيَوۡمَ تُنسَىٰ
126. Ka O (Naawuni) yεli: “Lala ka Ti (Tinim’ Naawuni) aayanim’ daa ka a na, ka a tam di yεla, dinzuɣu lala ka bɛ yɛn tam a yεla zuŋɔ.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَكَذَٰلِكَ نَجۡزِي مَنۡ أَسۡرَفَ وَلَمۡ يُؤۡمِنۢ بِـَٔايَٰتِ رَبِّهِۦۚ وَلَعَذَابُ ٱلۡأٓخِرَةِ أَشَدُّ وَأَبۡقَىٰٓ
127. Tɔ! Lala ka Ti (Tinim’ Naawuni) yɔri ŋun tum barina, ka bi ti O Duuma (Naawuni) aayanim’ yεlimaŋli samli. Yaha! Achiika! Chiyaama daazaaba n-nyɛ din kpεma, ka nyɛ din yɛn kpalim.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
أَفَلَمۡ يَهۡدِ لَهُمۡ كَمۡ أَهۡلَكۡنَا قَبۡلَهُم مِّنَ ٱلۡقُرُونِ يَمۡشُونَ فِي مَسَٰكِنِهِمۡۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّأُوْلِي ٱلنُّهَىٰ
128. Di ni bɔŋɔ, di pala dolsigu n-zaŋ ti ba (Maka chεfurinim’) kadama di zooiya ka Ti (Tinim’ Naawuni) gbaai tiŋgbananim’ ban kana poi ni bana, ka bɛ daa nyɛla ban chani bɛ yiŋsi puuni. Achiika! Ŋɔ maa puuni mali kpahimbu n-zaŋ ti haŋkayanima.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَوۡلَا كَلِمَةٞ سَبَقَتۡ مِن رَّبِّكَ لَكَانَ لِزَامٗا وَأَجَلٞ مُّسَمّٗى
129. Yaha! Di yi di pala yεltɔɣali din pun daŋsi yi a Duuma (Naawuni) sani, ni saha shɛli Naawuni ni pun zali zuɣu, to di (azaaba) naan paai ba na (Dunia ŋɔ).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَٱصۡبِرۡ عَلَىٰ مَا يَقُولُونَ وَسَبِّحۡ بِحَمۡدِ رَبِّكَ قَبۡلَ طُلُوعِ ٱلشَّمۡسِ وَقَبۡلَ غُرُوبِهَاۖ وَمِنۡ ءَانَآيِٕ ٱلَّيۡلِ فَسَبِّحۡ وَأَطۡرَافَ ٱلنَّهَارِ لَعَلَّكَ تَرۡضَىٰ
130. (Yaa nyini Annabi)! Dinzuɣu, niŋmi suɣulo ni bɛ (Makka chεfurinim’) ni yεri shɛli maa, ka niŋ a Duuma (Naawuni) kasi ni paɣibu pɔi ni wuntaŋ’ puhibu ni o luwa, n-ti pahi yuŋ puuni (saha shεŋa), ni dabsili bahigu na, achiika! A nyɛla ŋun yɛn ti saɣi ti (a Duuma Naawuni sanyoo).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَا تَمُدَّنَّ عَيۡنَيۡكَ إِلَىٰ مَا مَتَّعۡنَا بِهِۦٓ أَزۡوَٰجٗا مِّنۡهُمۡ زَهۡرَةَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا لِنَفۡتِنَهُمۡ فِيهِۚ وَرِزۡقُ رَبِّكَ خَيۡرٞ وَأَبۡقَىٰ
131. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Di zaŋ a nina n-tiri yuli Ti (Tinim’ Naawuni) ni zaŋ nyɛɣisim shεli ti bɛ (chεfurinim’) balibu maa, di nyɛla Dunia biεhigu nachintεri, domin Ti dahim ba di puuni. Yaha! A Duuma (Naawuni) daarzichi ngari, ka nyɛ kpaliŋkpaa.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَأۡمُرۡ أَهۡلَكَ بِٱلصَّلَوٰةِ وَٱصۡطَبِرۡ عَلَيۡهَاۖ لَا نَسۡـَٔلُكَ رِزۡقٗاۖ نَّحۡنُ نَرۡزُقُكَۗ وَٱلۡعَٰقِبَةُ لِلتَّقۡوَىٰ
132. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Puhimi a malgu ni jiŋli puhibu, ka niŋ suɣulo di zuɣu, Ti (Tinim’ Naawuni) bi bɔhiri a arzichi shεli, Tinim’ n-nyɛ ban largiri a. Yaha! Bahindisuŋ nyɛla wuntizɔriba dini.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَقَالُواْ لَوۡلَا يَأۡتِينَا بِـَٔايَةٖ مِّن رَّبِّهِۦٓۚ أَوَلَمۡ تَأۡتِهِم بَيِّنَةُ مَا فِي ٱلصُّحُفِ ٱلۡأُولَىٰ
133. Ka bɛ (Maka chεfurinim’) yεli: “Di yi di niŋ ka o (Muhammadu) ka ti na ni alaama shεli din yi o Duuma sani na?” Di ni bɔŋɔ, din be tuuli kundinim’ (litaafinima) la puuni bi kaba na?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَوۡ أَنَّآ أَهۡلَكۡنَٰهُم بِعَذَابٖ مِّن قَبۡلِهِۦ لَقَالُواْ رَبَّنَا لَوۡلَآ أَرۡسَلۡتَ إِلَيۡنَا رَسُولٗا فَنَتَّبِعَ ءَايَٰتِكَ مِن قَبۡلِ أَن نَّذِلَّ وَنَخۡزَىٰ
134. Ti (Tinim’ Naawuni) yi di niŋ ba hallaka ni azaaba shɛli pɔi ni o (Annabi Muhammadu) kandi na, tɔ!Bɛ (Maka chɛfurinim’) naan yεli: “Yaa ti Duuma (Naawuni)! Di yi di niŋ ka A tim tumo na ti sani, ka ti di doli a aayanima, poi ka ti naan filiŋ ka di vi shɛli dimbɔŋɔ maa?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قُلۡ كُلّٞ مُّتَرَبِّصٞ فَتَرَبَّصُواْۖ فَسَتَعۡلَمُونَ مَنۡ أَصۡحَٰبُ ٱلصِّرَٰطِ ٱلسَّوِيِّ وَمَنِ ٱهۡتَدَىٰ
135. (Yaa nyini Annabi) yεlima: “Sokam nyɛla ŋun ʒiya guhira, dinzuɣu yi gba ʒinimi ya guhima, ni baalim yi ni ti baŋ ninvuɣu shɛba ban be sochibga zuɣu, ni ban dolsi.”
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
 
ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌ߬ߘߊ߬ߟߌ ߝߐߘߊ ߘߏ߫: ߕ߭ߤߊ߫ ߝߐߘߊ
ߝߐߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ ߞߐߜߍ ߝߙߍߕߍ
 
ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߘߊߜ߭ߑߓߊߣߌߞߊ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ

ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ ߘߊߜ߭ߑߓߊߣߌߞߊ߲ ߘߐ߫߸ ߡߎ߬ߤ߭ߊߡߡߊߘߎ߫ ߓߊ߯ߓߊ߯ ߜ߭ߊߕ߭ߏ߯ߓߏ߫

ߘߊߕߎ߲߯ߠߌ߲