ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌ߬ߘߊ߬ߟߌ ߝߐߘߊ ߘߏ߫ ߖߋ߬ߟߌ߬ ߛߌ߲ߓߌ ߝߐߘߊ - الترجمة الفارسية - تفسير السعدي - ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߔߘߋߞߎ

سوره علق

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 1

اِقْرَاْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِیْ خَلَقَ ۟ۚ

این اولین سورۀ قرآن است که بر پیامبر خدا صلی الله علیه وسلم نازل شده است. این سوره در آغاز دوران نبوت وقتی که پیامبر نمی‌دانست کتاب و ایمان چیست نازل شده است. پس در این وقت جبرئیل علیه السلام رسالت را برای او آورد و به او فرمان داد که بخواند، پیامبر عذر خواست و فرمود: من خواننده نیستم. جبرئیل همچنان ادامه داد تا اینکه پیامبر خواند. سپس خداوند نازل فرمود: ﴿ٱقۡرَأۡ بِٱسۡمِ رَبِّكَ ٱلَّذِي خَلَقَ﴾ بخوان به نام پروردگارت که همۀ جهانیان را آفریده است.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 2

خَلَقَ الْاِنْسَانَ مِنْ عَلَقٍ ۟ۚ

﴿خَلَقَ ٱلۡإِنسَٰنَ مِنۡ عَلَقٍ﴾ سپس به طور ویژه از میان آفریده‌ها به موضوع آفرینش انسان پرداخت؛ و آغاز آفرینش انسان را که از خون بسته‌ای آفریده شده است ذکر نمود. پس کسی که انسان را آفریده و به تدبیر او پرداخته است، باید امر و نهی کند، و امر و نهی با فرستادن پیامبران و نازل کردن کتاب‌ها انجام می‌شود. بنابراین بعد از امر به خواندن، آفرینش انسان را بیان کرد.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 3

اِقْرَاْ وَرَبُّكَ الْاَكْرَمُ ۟ۙ

پس فرمود: ﴿ٱقۡرَأۡ وَرَبُّكَ ٱلۡأَكۡرَمُ﴾ بخوان و پروردگارت بس گرامی است و دارای صفات بسیار است. جود و احسان او فراوان می‌باشد

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 4

الَّذِیْ عَلَّمَ بِالْقَلَمِ ۟ۙ

و از بزرگواری و احسان او این است که انواع دانش‌ها را به انسان آموخته است. ﴿ٱلَّذِي عَلَّمَ بِٱلۡقَلَمِ عَلَّمَ ٱلۡإِنسَٰنَ مَا لَمۡ يَعۡلَمۡ﴾ خداوند انسان را از شکم مادرش بیرون آورد در حالی که هیچ چیزی نمی‌دانست، و برایش شنوایی و بینایی و دل قرار داد و اسباب دانش را برای او فراهم کرد، پس به انسان قرآن و حکمت آموخت، و به وسیلۀ قلم به او چیزهایی آموخت، قلمی که با آن دانش‌ها و حقوق ثبت می‌گردند، و به وسیلۀ آن برای مردم نامه نوشته می‌شود. پس خدا را ستایش می‌کنیم. خداوندی که نعمت‌هایی به بندگان داده است که توان شکرگزاری آن را ندارند. سپس با توانگر کردن آنها و روزی فراوان، بر آنها منّت گذارده است.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 5

عَلَّمَ الْاِنْسَانَ مَا لَمْ یَعْلَمْ ۟ؕ

و از بزرگواری و احسان او این است که انواع دانش‌ها را به انسان آموخته است. ﴿ٱلَّذِي عَلَّمَ بِٱلۡقَلَمِ عَلَّمَ ٱلۡإِنسَٰنَ مَا لَمۡ يَعۡلَمۡ﴾ خداوند انسان را از شکم مادرش بیرون آورد در حالی که هیچ چیزی نمی‌دانست، و برایش شنوایی و بینایی و دل قرار داد و اسباب دانش را برای او فراهم کرد، پس به انسان قرآن و حکمت آموخت، و به وسیلۀ قلم به او چیزهایی آموخت، قلمی که با آن دانش‌ها و حقوق ثبت می‌گردند، و به وسیلۀ آن برای مردم نامه نوشته می‌شود. پس خدا را ستایش می‌کنیم. خداوندی که نعمت‌هایی به بندگان داده است که توان شکرگزاری آن را ندارند. سپس با توانگر کردن آنها و روزی فراوان، بر آنها منّت گذارده است.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 6

كَلَّاۤ اِنَّ الْاِنْسَانَ لَیَطْغٰۤی ۟ۙ

ولی انسان به سبب نادانی و ستمگری‌اش وقتی خود را بی‌نیاز ببیند، سرکشی می‌نماید و از پذیرفتن هدایت سر باز می‌زند

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 7

اَنْ رَّاٰهُ اسْتَغْنٰی ۟ؕ

ولی انسان به سبب نادانی و ستمگری‌اش وقتی خود را بی‌نیاز ببیند، سرکشی می‌نماید و از پذیرفتن هدایت سر باز می‌زند

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 8

اِنَّ اِلٰی رَبِّكَ الرُّجْعٰی ۟ؕ

و فراموش می‌کند که به سوی پروردگارش بازخواهد گشت. بلکه گاهی به جایی می‌رسد که هدایت را رها می‌کند و دیگران را به ترک گفتن آن فرا می‌خواند. بنابراین از نماز خواندن -که بهترین اعمال ایمان است- جلوگیری می‌کند.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 9

اَرَءَیْتَ الَّذِیْ یَنْهٰی ۟ۙ

خداوند متعال به این سرکش متجاوز می‌فرماید: ﴿أَرَءَيۡتَ إِن كَانَ عَلَى ٱلۡهُدَىٰٓ﴾ ای کسی که بندۀ من را وقتی که نماز می‌گزارد بازمی‌داری! ،

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 10

عَبْدًا اِذَا صَلّٰی ۟ؕ

خداوند متعال به این سرکش متجاوز می‌فرماید: ﴿أَرَءَيۡتَ إِن كَانَ عَلَى ٱلۡهُدَىٰٓ﴾ ای کسی که بندۀ من را وقتی که نماز می‌گزارد بازمی‌داری! ،

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 11

اَرَءَیْتَ اِنْ كَانَ عَلَی الْهُدٰۤی ۟ۙ

به من بگو بندۀ نمازگزار -که بر هدایت و شناخت حق و عمل کردن به آن است

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 12

اَوْ اَمَرَ بِالتَّقْوٰی ۟ؕ

((أَوۡ أَمَرَ بِٱلتَّقۡوَىٰٓ﴾) و دیگران را به پرهیزگاری امر می‌کند- شایسته است بازداشته شود؟ آیا بازداشتن او، بزرگ‌ترین مخالفت با خدا و مبارزه با حق نیست؟ کسی از این اعمال نیک نهی می‌کند که خودش بر هدایت نیست، و دیگران را به آنچه که خلاف پرهیزگاری است فرمان می‌دهد.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 13

اَرَءَیْتَ اِنْ كَذَّبَ وَتَوَلّٰی ۟ؕ

﴿أَرَءَيۡتَ إِن كَذَّبَ وَتَوَلَّىٰٓ﴾ اگر بازدارنده حق را تکذیب کند و از فرمان الهی روی برتابد، آیا از خداوند و کیفر او نمی‌ترسد؟

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 14

اَلَمْ یَعْلَمْ بِاَنَّ اللّٰهَ یَرٰی ۟ؕ

((أَلَمْ يَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ يَرَى)) آیا نمی‌داند که خداوند آنچه را که او انجام می‌دهد می‌بیند؟

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 15

كَلَّا لَىِٕنْ لَّمْ یَنْتَهِ ۙ۬— لَنَسْفَعًا بِالنَّاصِیَةِ ۟ۙ

سپس خداوند او را تهدید کرد و فرمود: ﴿لَئِن لَّمۡ يَنتَهِ لَنَسۡفَعَۢا بِٱلنَّاصِيَةِ﴾ اگر از آنچه می‌گوید و انجام می‌دهد بازنیاید، به شدّت پیشانی او را خواهیم کشید، و سزاوار چنین چیزی می‌باشد

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 16

نَاصِیَةٍ كَاذِبَةٍ خَاطِئَةٍ ۟ۚ

چون آن ﴿نَاصِيَةٖ كَٰذِبَةٍ خَاطِئَةٖ﴾ پیشانی دروغگوی بزهکار است، و در گفته‌هایش دروغ می‌گوید، و کارهایش اشتباه و گناه است.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 17

فَلْیَدْعُ نَادِیَهٗ ۟ۙ

﴿فَلۡيَدۡعُ نَادِيَهُۥ﴾ کسی که عذاب بر او قطعی گردیده، باید اهل مجلس و یاران و اطرافیانش را فرابخواند تا او را در رفع بلایی که بر وی فرود آمده یاری نمایند.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 18

سَنَدْعُ الزَّبَانِیَةَ ۟ۙ

﴿سَنَدۡعُ ٱلزَّبَانِيَةَ﴾ و ما هم نگهبانان جهنم را برای فروگرفتن و کیفر دادن او فرا می‌خوانیم. پس باید دید که از دو گروه کدام یک قوی‌تر و تواناتر است؟ پس این است حالات کسی که نهی می‌کند و باز می‌دارد، و این است کیفر او.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 19

كَلَّا ؕ— لَا تُطِعْهُ وَاسْجُدْ وَاقْتَرِبْ ۟

اما کسی که از عبادت بازداشته می‌شود، خداوند به او فرمان می‌دهد که به این نهی‌کننده گوش ندهد و از نهی او اطاعت نکند. پس فرمود: ﴿كَلَّا لَا تُطِعۡهُ وَٱسۡجُدۡۤ وَٱقۡتَرِب﴾ از او اطاعت مکن؛ چون او جز به آنچه که زیان و ضرر هردو دنیا است فرمان نمی‌دهد، و برای پروردگارت سجده کن، و با سجده و انواع عبادت‌ها خود را به او نزدیک گردان، چون همۀ اینها انسان را به رضایت خدا نزدیک می‌نماید. و این هر نهی‌کننده‌ای از خیر، و هر آن که از آن نهی شده است شامل می‌گردد. گرچه این در مورد ابوجهل نازل شده است، وقتی که پیامبر خدا را از نماز خواندن نهی کرد و پیامبر را شکنجه و آزار داد.