ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - الترجمة الأويغورية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ


ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌ߬ߘߊ߬ߟߌ ߝߐߘߊ ߘߏ߫: ߘߌ߬ߛߊ߬ߕߌ߮ ߝߐߘߊ   ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫:

سۈرە مۇدەسسىر

ߝߐߘߊ ߟߊߢߌߣߌ߲ ߘߏ߫:
الأمر بالاجتهاد في دعوة المكذبين، وإنذارهم بالآخرة والقرآن.
ھەقنى ئىنكار قىلغۇچىلارنى دەۋەت قىلىشقا تېرىشچانلىق قىلىش، ئۇلارنى ئاخىرەت بىلەن ۋە قۇرئان كەرىم بىلەن ئاگاھلاندۇرۇشقا بۇيرۇش.

يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡمُدَّثِّرُ
ئى كىيىمىگە يۆگىنىۋالغۇچى! (پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنى دېمەكچى).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قُمۡ فَأَنذِرۡ
دەس تۇرۇپ، كىشىلەرنى ئاللاھنىڭ ئازابىدىن ئاگاھلاندۇر!
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَرَبَّكَ فَكَبِّرۡ
پەرۋەردىگارىڭنى ئۇلۇغلا!
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَثِيَابَكَ فَطَهِّرۡ
نەپسىڭنى گۇناھلاردىن، كىيىمىڭنى نىجاسەتلەردىن پاك تۇت!
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَٱلرُّجۡزَ فَٱهۡجُرۡ
بۇتلارغا چوقۇنۇشتىن يىراق تۇر!
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَا تَمۡنُن تَسۡتَكۡثِرُ
سالىھ ئەمەللەرنى كۆپ قىلغانلىقىڭنى تىلغا ئېلىپ پەرۋەردىگارىڭغا مىننەت قىلما!
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلِرَبِّكَ فَٱصۡبِرۡ
دەۋەت يولىدا ئۇچرىغان ئەزىيەتلەرگە ئاللاھ ئۈچۈن سەۋر قىلغىن!
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَإِذَا نُقِرَ فِي ٱلنَّاقُورِ
ئىككىنچى قېتىم سۇر چېلىنغان ۋاقىت، ئۇ ناھايىتى قىيىن كۈندۇر.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَذَٰلِكَ يَوۡمَئِذٖ يَوۡمٌ عَسِيرٌ
ئىككىنچى قېتىم سۇر چېلىنغان ۋاقىت، ئۇ ناھايىتى قىيىن كۈندۇر.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ غَيۡرُ يَسِيرٖ
ئاللاھقا ۋە ئۇنىڭ پەيغەمبەرلىرىگە كاپىر بولغانلارغا بۇ كۈن ئاسان ئەمەس.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ذَرۡنِي وَمَنۡ خَلَقۡتُ وَحِيدٗا
ئى پەيغەمبەر! مەن ئانىسىنىڭ قارنىدا مال - دۇنياسىز، بالا - چاقىسىز، يالغۇز ياراتقان ۋەلىيد ئىبنى مۇغىيرەنى ماڭا قويۇپ قويغىن!.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَجَعَلۡتُ لَهُۥ مَالٗا مَّمۡدُودٗا
ئۇنىڭغا كۆپ مال-دۇنيا ئاتا قىلدىم.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَبَنِينَ شُهُودٗا
ئۇنىڭغا يېنىدا بىللە تۇرىدىغان، تۈرلۈك يىغىلىشلارغا بىللە بارىدىغان، مال - مۈلكىنىڭ كۆپلۈكىدىن سەپىرى كۆپ بولغاچقا يېنىدىن ئايرىلمايدىغان ئوغۇللارنى بەردىم.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَهَّدتُّ لَهُۥ تَمۡهِيدٗا
ئۇنىڭغا كەڭ - تاشا تۇرمۇش، كۆپ رىزىق ۋە بالا - چاقىلارنى بەردىم.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ثُمَّ يَطۡمَعُ أَنۡ أَزِيدَ
ئاندىن ئۇ ماڭا كاپىر بولۇپ تۇرۇپ يەنە مېنىڭ ئۇنىڭدىنمۇ كۆپ بېرىشىمنى تەمە قىلىدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
كَلَّآۖ إِنَّهُۥ كَانَ لِأٓيَٰتِنَا عَنِيدٗا
ئىش ئۇنىڭ خىيال قىلغىنىدەك بولمايدۇ. چۈنكى ئۇ بىزنىڭ پەيغەمبىرىمىزگە نازىل قىلىنغان ئايەتلىرىمىزنى ئىنكار قىلىپ، ئۇنىڭغا قارشى چىقتى.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
سَأُرۡهِقُهُۥ صَعُودًا
مەن ئۇنىڭغا چوقۇم بەرداشلىق بېرەلمەيدىغان ئېغىر ئازابنى تېتىتىمەن.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنَّهُۥ فَكَّرَ وَقَدَّرَ
ھەقىقەتەن مەن ئاشۇ نېئمەتلەرنى ئىنئام قىلغان بۇ كاپىر قۇرئاننىڭ ئاساسسىزلىقىنى ئىسپاتلاش ئۈچۈن نېمە دېيىش ھەققىدە باش قاتۇرۇپ، كۆڭلىدە پىلان تۈزدى.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• المشقة تجلب التيسير.
قىيىنچىلىق ئاسانچىلىقنى ئېلىپ كىلىدۇ.

• وجوب الطهارة من الخَبَث الظاهر والباطن.
ئىچكى - تاشقى نىجاسەتلەردىن پاك بولۇش ۋاجىبتۇر.

• الإنعام على الفاجر استدراج له وليس إكرامًا.
پاجىر - كاپىرغا نېئمەت ئاتا قىلغانلىق ئۇنى ھۆرمەتلىگەنلىك ئەمەس، بەلكى تەدرىجىي ھالاك قىلىش ئۈچۈندۇر.

فَقُتِلَ كَيۡفَ قَدَّرَ
لەنەت ۋە ئازاب بولسۇنكى، ئۇ قانداق پىلانلىدى؟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ثُمَّ قُتِلَ كَيۡفَ قَدَّرَ
ئاندىن يەنە لەنەت ۋە ئازاب بولسۇنكى، ئۇ قانداق پىلانلىدى؟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ثُمَّ نَظَرَ
ئاندىن ئۇ نېمە دېيىش ھەققىدە قايتىدىن چوڭقۇر ئويلاندى.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ثُمَّ عَبَسَ وَبَسَرَ
ئاندىن قۇرئاندىن قۇسۇر تاپالمىغىنىدا قوشۇمىسىنى تۈرۈپ، چىرايىنى پۈرۈشتۈردى.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ثُمَّ أَدۡبَرَ وَٱسۡتَكۡبَرَ
ئاندىن ئىماندىن يۈز ئۆرۈدى، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامغا ئەگىشىشتىن تەكەببۇرلۇق بىلەن باش تارتتى.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَقَالَ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا سِحۡرٞ يُؤۡثَرُ
ئۇ: مۇھەممەد ئېلىپ كەلگەن بۇ سۆز ئاللاھنىڭ سۆزى ئەمەس، بەلكى ئۇ باشقىلاردىن رىۋايەت قىلىنغان سېھىردۇر.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا قَوۡلُ ٱلۡبَشَرِ
بۇ ئاللاھنىڭ كالامى ئەمەس، بەلكى ئىنساننىڭ سۆزىدۇر، دېدى.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
سَأُصۡلِيهِ سَقَرَ
مەن بۇ كاپىرنى ھارارىتى ئەڭ يۇقىرى بولغان سەقەر دېگەن دوزخقا تاشلايمەن.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَآ أَدۡرَىٰكَ مَا سَقَرُ
ئى مۇھەممەد! سەقەرنىڭ نېمىلىكىنى قانداق بىلەلەيسەن؟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
لَا تُبۡقِي وَلَا تَذَرُ
سەقەر ئۆزىدە ئازابلانغان ھېچ نەرسىنى قالدۇرمايدۇ، ھەممىنى كۆيدۈرۈپ تاشلايدۇ. ئاندىن (كۆيگەن بەدەنلەر) ئەسلىگە قايتىدۇ، ئاندىن سەقەر ئۇنى يەنە كۆيدۈرىدۇ. (سەقەردىكى ئازاب) ئەنە شۇنداق داۋاملىشىدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
لَوَّاحَةٞ لِّلۡبَشَرِ
كۆيدۈرۈش كۈچى ئىنتايىن كۈچلۈك بولۇپ، تېرىلەرنى ئۆزگەرتىۋېتىدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
عَلَيۡهَا تِسۡعَةَ عَشَرَ
ئۇنى مۇھاپىزەت قىلىشقا 19پەرىشتە مۇئەككەل قىلىنغاندۇر.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَا جَعَلۡنَآ أَصۡحَٰبَ ٱلنَّارِ إِلَّا مَلَٰٓئِكَةٗۖ وَمَا جَعَلۡنَا عِدَّتَهُمۡ إِلَّا فِتۡنَةٗ لِّلَّذِينَ كَفَرُواْ لِيَسۡتَيۡقِنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ وَيَزۡدَادَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِيمَٰنٗا وَلَا يَرۡتَابَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡمُؤۡمِنُونَ وَلِيَقُولَ ٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٞ وَٱلۡكَٰفِرُونَ مَاذَآ أَرَادَ ٱللَّهُ بِهَٰذَا مَثَلٗاۚ كَذَٰلِكَ يُضِلُّ ٱللَّهُ مَن يَشَآءُ وَيَهۡدِي مَن يَشَآءُۚ وَمَا يَعۡلَمُ جُنُودَ رَبِّكَ إِلَّا هُوَۚ وَمَا هِيَ إِلَّا ذِكۡرَىٰ لِلۡبَشَرِ
بىز دوزاخ مۇئەككەللىرىنى پەقەت پەرىشتىلەردىن قىلدۇق، چۈنكى ئىنسانلار ئۇنىڭغا تاقەت كەلتۈرەلمەيدۇ. ئەبۇ جەھىل يالغان ئېيتتى، ئۇ (مۇشۇ ئايەتنى ئاڭلىغان) چاغدا چوقۇم ئۆزى ۋە قەۋمى بىرلىشىپ دوزخقا مۇئەككەل پەرىشتىلەرنى يوقاتقاندىن كېيىن دوزاختىن چىقىپ كېتەلەيدىغانلىقىنى دەۋا قىلدى. بىز ئۇ پەرىشتىلەرنىڭ مۇشۇ سانىنى پەقەت ئاللاھقا كاپىر بولغانلارنىڭ ئېغىزىغا كەلگەننى دەپ بېقىشلىرى ئۈچۈن بىر سىناق قىلدۇق. ئاندىن ئۇلارغا ھەسسىلەپ ئازاب قىلىنىدۇ. بۇ يەنە تەۋرات بېرىلگەن يەھۇدىيلارنىڭ ۋە ئىنجىل بېرىلگەن ناسارالارنىڭ ئۆزلىرىنىڭ كىتابلىرىدىكى ھۆكۈملەرنى تەستىقلىغان ھالدا نازىل بولغان قۇرئان كەرىمگە چىنپۈتۈشى ئۈچۈن، مۇئمىنلەرنىڭ ئەھلى كىتابنىڭمۇ ئۆزلىرىگە قوشۇلغانلىقىنى كۆرگەندە ئىمانى زىيادە بولۇشى ئۈچۈن، يەھۇدىيلار، ناسارالار ۋە مۇئمىنلەرنىڭ شەكلەنمەسلىكى ۋە ئىماندا ئىككىلىنىپ قالغۇچىلار بىلەن كاپىرلارنىڭ: ئاللاھ بۇ يوچۇن سان بىلەن نېمىنى ئىرادە قىلغاندۇ؟ دېيىشلىرى ئۈچۈندۇر. ئاللاھ تائالا مۇشۇ ساننى ئىنكار قىلغۇچىنى ئازدۇرىدىغانلىقىنى، ئۇنىڭغا ئىشەنگۈچىنى ھىدايەت قىلىدىغانلىقىنى مىسال قىلدى. ئاللاھ ئازدۇرۇشنى خالىغان كىشىنى ئازدۇرىدۇ، ھىدايەت قىلىشنى خالىغان كىشىنى ھىدايەت قىلىدۇ. پەۋەردىگارىڭنىڭ قوشۇنى بەك كۆپ بولغاچقا ئۇنى پەقەت ئۆزىلا بىلىدۇ. شۇڭا كۆزگە ئىلماسلىق ۋە ئىنكار قىلىش تەرىقىسىدە: (مۇھەممەدنىڭ پەقەت 19 ياردەمچىسىلا بار)، دېگەن ئەبۇ جەھل بىلىپ قالسۇن. دوزاخ ئىنسانىيەت ئۈچۈن پەقەت بىر نەسىھەتتۇركى، ئۇلار شۇ ئارقىلىق ئاللاھ تائالانىڭ ئۇلۇغلىقىنى بىلىدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
كَلَّا وَٱلۡقَمَرِ
ئەمەلىيەت مۇشرىكلاردىن بىرىنىڭ ئۆز ھەمراھلىرىنىڭ دوزاخ مۇئەككەللىرىگە تېتىيالايدىغانلىقى ۋە ئۇلارنى يوقىتىۋېتەلەيدىغانلىقى ھەققىدە بىلجىرلىغىنىدەك ئۇنداق ئاددىي ئەمەس. ئاللاھ ئاي بىلەن قەسەم قىلدى.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَٱلَّيۡلِ إِذۡ أَدۡبَرَ
ئۆتۈپ كەتكەن كېچە بىلەن قەسەم قىلدى.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَٱلصُّبۡحِ إِذَآ أَسۡفَرَ
ئوچۇق يورۇغان سۈبھى بىلەن قەسەم قىلدى.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنَّهَا لَإِحۡدَى ٱلۡكُبَرِ
ھەقىقەتەن دوزاخ كاتتا بالايى - ئاپەتلەردىن بىرىدۇر.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
نَذِيرٗا لِّلۡبَشَرِ
ئىنسانلارنى ئاگاھلاندۇرغۇچى ۋە قورقۇتقۇچىدۇر.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
لِمَن شَآءَ مِنكُمۡ أَن يَتَقَدَّمَ أَوۡ يَتَأَخَّرَ
ئى ئىنسانلار! سىلەردىن ئاللاھقا ئىمان ئېيتىپ، سالىھ ئەمەللەرنى قىلىش ئارقىلىق (جەننەتكە) ئىلگىرىلەشنى ياكى كۇپۇرلۇق ۋە ئاسىيلىق بىلەن (دوزاخقا) چېكىنىشنى خالىغانلارنى ئاگاھلاندۇرغۇچىدۇر.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
كُلُّ نَفۡسِۭ بِمَا كَسَبَتۡ رَهِينَةٌ
ھەر ئىنسان ئۆز قىلمىشلىرىغا قارىتا جازا - مۇكاپاتقا تارتىلىدىغان بولۇپ، يا ئۇنى ئەمەللىرى ھالاك قىلىدۇ، ياكى ئۇنى ئەمەللىرى ھالاكەتتىن خالاس قىلىپ، قۇتۇلدۇرىدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِلَّآ أَصۡحَٰبَ ٱلۡيَمِينِ
پەقەت مۇئمىنلەرلا گۇناھلىرى تۈپەيلىدىن جازاغا تارتىلمايدۇ. بەلكى ئۇلارنىڭ سالىھ ئەمەللىرى تۈپەيلىدىن گۇناھلىرى كەچۈرۈم قىلىنىدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فِي جَنَّٰتٖ يَتَسَآءَلُونَ
ئۇلار قىيامەت كۈنى جەننەتلەردە: گۇناھ - مەئسىيەتلەرنى قىلىش ئارقىلىق ئۆزلىرىنى ھالاك قىلغان كاپىرلار ھەققىدە بىر - بىرىدىن سورىشىدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
عَنِ ٱلۡمُجۡرِمِينَ
ئۇلار قىيامەت كۈنى جەننەتلەردە: گۇناھ - مەئسىيەتلەرنى قىلىش ئارقىلىق ئۆزلىرىنى ھالاك قىلغان كاپىرلار ھەققىدە بىر - بىرىدىن سورىشىدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
مَا سَلَكَكُمۡ فِي سَقَرَ
ئۇلارغا: سىلەرنى دوزاخقا كىرگۈزگەن نەرسە نېمە؟ دەيدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالُواْ لَمۡ نَكُ مِنَ ٱلۡمُصَلِّينَ
كاپىرلار ئۇلارغا جاۋابەن دەيدۇكى، بىز دۇنيا ھاياتىمىزدا پەرز نامازلارنى ئادا قىلمىغان ئىدۇق.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَمۡ نَكُ نُطۡعِمُ ٱلۡمِسۡكِينَ
ئاللاھ بىزگە ئاتا قىلغان مال-دۇنيادىن كەمبەغەللەرگە تائام بەرمىگەن ئىدۇق.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَكُنَّا نَخُوضُ مَعَ ٱلۡخَآئِضِينَ
خاتا يولدىكىلەر بىلەن بىرگە ئولتۇرۇپ - قوپۇپ، گۇمراھ ، ئازغۇنلار بىلەن ھەمسۆھبەت بولاتتۇق.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَكُنَّا نُكَذِّبُ بِيَوۡمِ ٱلدِّينِ
بىز جازا - مۇكاپات كۈنىنى ئىنكار قىلاتتۇق.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
حَتَّىٰٓ أَتَىٰنَا ٱلۡيَقِينُ
ھەتتا بىزگە ئۆلۈم كەلگەندە قەدەر ئىنكارچىلىقتا ئەزۋەيلىدۇق. نەتىجىدە بىز بىلەن تەۋبىنىڭ ئارىسى توسالدى.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• خطورة الكبر حيث صرف الوليد بن المغيرة عن الإيمان بعدما تبين له الحق.
تەكەببۇرلۇق تولىمۇ خەتەرلىك بولۇپ، ئۇ ۋەلىيد ئىبنى مۇغىيرەنى ھەقىقەت ئاشكارا بولغاندىن كېيىنمۇ ئىمان ئېيتىشتىن توسۇپ قالدى.

• مسؤولية الإنسان عن أعماله في الدنيا والآخرة.
ئىنسان دۇنيا ۋە ئاخىرەتتە ئۆز قىلمىشلىرىغا جاۋابكاردۇر.

• عدم إطعام المحتاج سبب من أسباب دخول النار.
موھتاجلارغا تائام بەرمەسلىكمۇ دوزاخقا كىرىشكە سەۋەب بولىدىغان ئامىللاردىن بىرىدۇر.

فَمَا تَنفَعُهُمۡ شَفَٰعَةُ ٱلشَّٰفِعِينَ
قىيامەت كۈنى پەرىشتىلەر، پەيغەمبەرلەر ۋە سالىھ كىشىلەردىن ئىبارەت شاپائەت قىلغۇچىلارنىڭ شاپائىتىنىڭمۇ ئۇلارغا پايدىسى بولمايدۇ، چۈنكى شاپائەتنىڭ قوبۇل بولۇشىنىڭ شەرتى شاپائەت قىلىنغۇچىدىن ئاللاھنىڭ رازى بولۇشىدۇر.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَمَا لَهُمۡ عَنِ ٱلتَّذۡكِرَةِ مُعۡرِضِينَ
بۇ مۇشرىكلارنى قۇرئاندىن يۈز ئۆرۈتكەن نەرسە زادى نېمە؟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
كَأَنَّهُمۡ حُمُرٞ مُّسۡتَنفِرَةٞ
ئۇلار قۇرئاندىن يۈز ئۆرۈپ، قېچىشتا گوياكى يولۋاستىن ئۈركۈپ ناھايىتى تېز قاچقان ياۋا ئېشەكلەرگە ئوخشايدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَرَّتۡ مِن قَسۡوَرَةِۭ
ئۇلار قۇرئاندىن يۈز ئۆرۈپ، قېچىشتا گوياكى يولۋاستىن ئۈركۈپ ناھايىتى تېز قاچقان ياۋا ئېشەكلەرگە ئوخشايدۇ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
بَلۡ يُرِيدُ كُلُّ ٱمۡرِيٕٖ مِّنۡهُمۡ أَن يُؤۡتَىٰ صُحُفٗا مُّنَشَّرَةٗ
بەلكى بۇ مۇشرىكلاردىن ھەر بىرى ئۆزلىرىنىڭ باشلىرىدا مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ ئاللاھنىڭ ئەلچىسى ئىكەنلىكىنى ئېيتىپ بېرىدىغان، ئوچۇق بىر كىتاب بولۇشىنى ئارزۇ قىلىدۇ. بۇنىڭ سەۋەبى دەلىل پاكىتلارنىڭ ئازلىقى ياكى ئاجىزلىقى ئەمەس، بەلكى ئۇلارنىڭ تەرسالىقى ۋە تەكەببۇرلىقىدىندۇر.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
كَلَّاۖ بَل لَّا يَخَافُونَ ٱلۡأٓخِرَةَ
ئىش ئۇنداق ئەمەس، بەلكى ئۇلارنىڭ گۇمراھلىقتا ھەددىدىن ئېشىشىنىڭ سەۋەبى ئۇلار ئاخىرەتتىكى ئازابقا ئىشەنمىگەنلىكى ئۈچۈن كۇپۇرلۇقىدا ئىزچىل تۇرغانلىقىدۇر.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
كَلَّآ إِنَّهُۥ تَذۡكِرَةٞ
بىلىڭلاركى، ھەقىقەتەن بۇ قۇرئان پەند - نەسىھەتتۇر.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَمَن شَآءَ ذَكَرَهُۥ
كىمكى قۇرئاننى ئوقۇپ، ئۇنىڭدىن پەند - نەسىھەت ئېلىشنى خالىسا، ئۇنى ئوقۇپ، پەند - نەسىھەت ئالسۇن.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَا يَذۡكُرُونَ إِلَّآ أَن يَشَآءَ ٱللَّهُۚ هُوَ أَهۡلُ ٱلتَّقۡوَىٰ وَأَهۡلُ ٱلۡمَغۡفِرَةِ
ئۇلار پەقەت ئاللاھ خالىغاندىلا پەند - نەسىھەت ئالالايدۇ. ھەقىقەتەن ئاللاھ تائالاھ بۇيرۇقلىرىغا بويسۇنۇش ۋە چەكلىمىلىرىدىن يىراق تۇرۇش بىلەن تەقۋادارلىق قىلىشقا، بەندىلىرى تەۋبە قىلسا ئۇلارنىڭ گۇناھلىرىنى مەغپىرەت قىلىشقا لايىق زاتتۇر.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• مشيئة العبد مُقَيَّدة بمشيئة الله.
بەندىنىڭ خاھىشى ئاللاھنىڭ خاھىشىغا باغلىقتۇر.

• حرص رسول الله صلى الله عليه وسلم على حفظ ما يوحى إليه من القرآن، وتكفّل الله له بجمعه في صدره وحفظه كاملًا فلا ينسى منه شيئًا.
پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام قۇرئاندىن ئۆزىگە ۋەھىي قىلىنغان ئايەتلەرنى ئېسىدە تۇتۇۋېلىشقا تولىمۇ ھېرىسمەن بولۇپ، ئاللاھ تائالا قۇرئاننى ئۇنىڭ دىلىدا ۋە ئېسىدە تولۇق توپلاشقا كېپىل بولغان. شۇڭا ئۇ قۇرئاندىن ھېچ نەرسىنى ئۇنتۇپ قالمايتتى.

 
ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌ߬ߘߊ߬ߟߌ ߝߐߘߊ ߘߏ߫: ߘߌ߬ߛߊ߬ߕߌ߮ ߝߐߘߊ
ߝߐߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ ߞߐߜߍ ߝߙߍߕߍ
 
ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - الترجمة الأويغورية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ

الترجمة الأويغورية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.

ߘߊߕߎ߲߯ߠߌ߲