ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߦߊ߯ߺߎ߯ߞߊ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ * - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ


ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌ߬ߘߊ߬ߟߌ ߝߐߘߊ ߘߏ߫: ߟߏ߬ߟߏ ߝߐߘߊ   ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫:

An-Najm

وَٱلنَّجۡمِ إِذَا هَوَىٰ
Ngujilumbila ndondwa ndema ja jikutiŵila.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
مَا ضَلَّ صَاحِبُكُمۡ وَمَا غَوَىٰ
Nganapotela n’jenuju (Muhammadi ﷺ), soni nganapombotala.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَا يَنطِقُ عَنِ ٱلۡهَوَىٰٓ
Soni ngajukuŵecheta ya chisako (chakwe).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنۡ هُوَ إِلَّا وَحۡيٞ يُوحَىٰ
Nganigaŵa galakwego ikaŵeje maloŵe gakuuwula gagakuuwulidwa.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
عَلَّمَهُۥ شَدِيدُ ٱلۡقُوَىٰ
An’jiganyisye (Qur’anijo Jibulilu) jwamachili gamajinji.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ذُو مِرَّةٖ فَٱسۡتَوَىٰ
Jwajukwete kaoneche kambone. Basi ni jwatamilichiche (pakaoneche kakwe kasyesyene kaŵan’guumbiile Allah).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَهُوَ بِٱلۡأُفُقِ ٱلۡأَعۡلَىٰ
Jwalakwe (Jibulilu) juli pachipelela cha meso chamwinani nnope.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ثُمَّ دَنَا فَتَدَلَّىٰ
Kaneka ni jwaŵandichile (Jibulilu), basi ni konjechesya soni nnope kuŵandichila.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَكَانَ قَابَ قَوۡسَيۡنِ أَوۡ أَدۡنَىٰ
Ni waliji (uŵandikane wao) mpela sikati ja songa siŵili sya ukunje, kapena kuŵandichila nnope (kupunda pele).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَأَوۡحَىٰٓ إِلَىٰ عَبۡدِهِۦ مَآ أَوۡحَىٰ
Basi (Allah) ni jwaajuuwiile kwa kapolo Jwakwe (Muhammadi ﷺ) ya jwaajuuwiile (kupitila mwa Jibulilu).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
مَا كَذَبَ ٱلۡفُؤَادُ مَا رَأَىٰٓ
Ntima (wa Muhammadi ﷺ) nganiulambusya pa yajwaiweni (ni meso gakwe).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
أَفَتُمَٰرُونَهُۥ عَلَىٰ مَا يَرَىٰ
Ana ni nkukangana najo pa yajukuiona?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَقَدۡ رَءَاهُ نَزۡلَةً أُخۡرَىٰ
Soni chisimu (Muhammadi ﷺ) ŵam’bweni (Jibulilu) ndema jine (chilo cha Al-Mi‘râj).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
عِندَ سِدۡرَةِ ٱلۡمُنتَهَىٰ
Pa chitela chansaawu chakupelelapo (indu yakwela kwinani kapena kutuluka pasi, chachili kusyeto kwa mawunde nsano nagaŵili).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
عِندَهَا جَنَّةُ ٱلۡمَأۡوَىٰٓ
Palakwepo ni pajili Mbepo Jakutamilichikamo.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِذۡ يَغۡشَى ٱلسِّدۡرَةَ مَا يَغۡشَىٰ
Ndema jayachiunichilaga chitela chansaawucho yayachiunichilaga.[1]
(53:1) Chitela chansawu chila chaliji nkuwunichilidwa ni lilanguka lya Allah, kwisa soni Achimalaika ŵaŵaliji nti chisawu makungulu, nambo soni ni mitundu jakulekanganalekangana. (Nnole mu Tafsîr Ibn Kathîr).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
مَا زَاغَ ٱلۡبَصَرُ وَمَا طَغَىٰ
Liso (lya Muhammadi ﷺ) nganilisembenduka, soni nganilisumba mpika.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
لَقَدۡ رَأَىٰ مِنۡ ءَايَٰتِ رَبِّهِ ٱلۡكُبۡرَىٰٓ
Chisimu chene jwalakwe (Muhammadi ﷺ) jwaiweni ilosyo yekulungwa-kulungwa ya Ambuje ŵakwe (Allah).[2]
(53:2 (13-18)) Aga ma Ȃyaga gakusala ya Al-Mi‘râj (Ulendo wa Ntume Muhammadi ﷺ wakwela kwinani nichilu chakwe nambo soni ninsimu wakwe, juli mesope ngaŵa yakusagamila kulugono).Akusimulila Mâlik bin Swa‘swa‘ah رضى الله عنه yanti: Ntume ﷺ jwatite: “Pandema janaliji panyumba chilikati cha mundu jwaakuŵaga nnugono ni mesope, (Lilaika lyamanyilile une) mpela mundu jwagonile chilikati cha ŵandu ŵaŵili. Basi ni ŵayiche najo kukwangu mbale jagolodi jegumbasye lunda lwakusokoka kwisa soni chikulupi. Basi chilu changu ni chapapulidwe kutandila pekolongo mpaka pasi palutumbo. Kaneka lutumbo lwangu nilwachapidwe nimesi ga Zamzam, nambo soni (ntima wangu) wagumbasyidwe ni lunda lwakusokoka kwisa soni chikulupi. Kaneka ni ŵayiche najo kukwangu Al-Burâq, chinyama cheswela chakunandipila pa nyumbu nambo chakulila pa mbunda, ni naŵigwile pamo ni Jibrîl, mpaka twajile kwika kwiwunde lyaduniya. Kaneka (panyuma pakuodisya Jibrîl) kwaŵechetedwe yanti: ‘Ŵani ŵeleo?’ Jwalakwe jwatite: ‘Une Jibrîl.’ Kwaŵechetedwe yanti: ‘N’di nacheni?’ Jwalakwe jwatite: ‘Ndi ni Muhammadi.’ Kwaŵechetedwe yanti: ‘Ana jutumisyidwe (kuŵa ntume)?’ Jwalakwe jwatite: ‘Elo.’ Kwaŵechetedwe yanti: ‘Kalibu, naga nnendo jwambone nnope nijwele jwayichejo.’ Kaneka ni nam’bichilile Adam ninampele salaam. Basi jwalakwe jwatite: ‘Kalibu, E mmwe amwanache nambo soni ntume!’ Kaneka ni twajile kwika kwiwunde lyaŵili. Sano (panyuma pakuodisya Jibrîl) kwaŵechetedwe yanti: ‘Ŵani ŵeleo?’ Jwalakwe jwatite: ‘Une Jibrîl.’ Kwaŵechetedwe yanti: ‘N’di nacheni?’ Jwalakwe jwatite: ‘Ndi ni Muhammadi.’ Kwaŵechetedwe yanti: ‘Ana jutumisyidwe (kuŵa ntume)?’ Jwalakwe jwatite: ‘Elo.’ Kwaŵechetedwe yanti: ‘Kalibu, naga nnendo jwambone nnope nijwele jwayichejo.’ Kaneka ni nam’bichilile Isa ni Yahaya, ŵanaŵaŵilio ni ŵatite: ‘Kalibu, E mmwe achimwene nambo soni ntume!’ Kaneka ni twajile kwika kwiwunde lyatatu. Sano (panyuma pakuodisya Jibrîl) kwaŵechetedwe yanti: ‘Ŵani ŵeleo?’ Jwalakwe jwatite: ‘Une Jibrîl.’ Kwaŵechetedwe yanti: ‘N’di nacheni?’ Jwalakwe jwatite: ‘Ndi ni Muhammadi.’ Kwaŵechetedwe yanti: ‘Ana jutumisyidwe (kuŵa ntume)?’ Jwalakwe jwatite: ‘Elo.’ Kwaŵechetedwe yanti: ‘Kalibu, naga nnendo jwambone nnope nijwele jwayichejo.’ Kaneka ni nam’bichilile Yȗsuf, ninampele salaam. Basi jwalakwe jwatite: ‘Kalibu, E mmwe achimwene nambo soni ntume!’ Kaneka ni twajile kwika kwiwunde lyancheche. Sano (panyuma pakuodisya Jibrîl) kwaŵechetedwe yanti: ‘Ŵani ŵeleo?’ Jwalakwe jwatite: ‘Une Jibrîl.’ Kwaŵechetedwe yanti: ‘N’di nacheni?’ Jwalakwe jwatite: ‘Ndi ni Muhammadi.’ Kwaŵechetedwe yanti: ‘Ana jutumisyidwe (kuŵa ntume)?’ Jwalakwe jwatite: ‘Elo.’ Kwaŵechetedwe yanti: ‘Kalibu, naga nnendo jwambone nnope nijwele jwayichejo.’ Kaneka ni nam’bichilile Idrîsa, ninampele salaam. Basi jwalakwe jwatite: ‘Kalibu, E mmwe achimwene nambo soni ntume!’ Kaneka ni twajile kwika kwiwunde lyansano. Sano (panyuma pakuodisya Jibrîl) kwaŵechetedwe yanti: ‘Ŵani ŵeleo?’ Jwalakwe jwatite: ‘Une Jibrîl.’ Kwaŵechetedwe yanti: ‘N’di nacheni?’ Jwalakwe jwatite: ‘Ndi ni Muhammadi.’ Kwaŵechetedwe yanti: ‘Ana jutumisyidwe (kuŵa ntume)?’ Jwalakwe jwatite: ‘Elo.’ Kwaŵechetedwe yanti: ‘Kalibu, naga nnendo jwambone nnope nijwele jwayichejo.’ Kaneka ni nam’bichilile Hârȗna, ninampele salaam. Basi jwalakwe jwatite: ‘Kalibu, E mmwe achimwene nambo soni ntume!’ Kaneka ni twajile kwika kwiwunde lyansano nalimo. Sano (panyuma pakuodisya Jibrîl) kwaŵechetedwe yanti: ‘Ŵani ŵeleo?’ Jwalakwe jwatite: ‘Une Jibrîl.’ Kwaŵechetedwe yanti: ‘N’di nacheni?’ Jwalakwe jwatite: ‘Ndi ni Muhammadi.’ Kwaŵechetedwe yanti: ‘Ana jutumisyidwe (kuŵa ntume)?’ Jwalakwe jwatite: ‘Elo.’ Kwaŵechetedwe yanti: ‘Kalibu, naga nnendo jwambone nnope nijwele jwayichejo.’ Kaneka ni nam’bichilile Mȗsâ, ninampele salaam. Basi jwalakwe jwatite: ‘Kalibu, E mmwe achimwene nambo soni ntume!’ Sano ndema janampundile (Mȗsâjo), jwatandite kulila, ni jwawusyidwe kuti: ‘Kulilaku chichi?’ Jwalakwe jwatite: ‘E Ambuje ŵangu! Aju nchanda jwatumisyidwe panyuma pangune, umati wakwe tiukajinjile ku Mbepo wejinji nnope kupunda umati wangu.’ Kaneka ni twajile kwika kwiwunde lyansano nagaŵili. Sano (panyuma pakuodisya Jibrîl) kwaŵechetedwe yanti: ‘Ŵani ŵeleo?’ Jwalakwe jwatite: ‘Une Jibrîl.’ Kwaŵechetedwe yanti: ‘N’di nacheni?’ Jwalakwe jwatite: ‘Ndi ni Muhammadi.’ Kwaŵechetedwe yanti: ‘Ana jutumisyidwe (kuŵa ntume)?’ Jwalakwe jwatite: ‘Elo.’ Kwaŵechetedwe yanti: ‘Kalibu, naga nnendo jwambone nnope nijwele jwayichejo.’ Kaneka ni nam’bichilile Ibrâhîma, ninampele salaam. Basi jwalakwe jwatite: ‘Kalibu, E mmwe amwanache nambo soni ntume!’ Kaneka ni ŵanosisye Al-Bait Al-Ma‘mȗr (nyumba ja Allah). Une nam’busyisye Jibrîl ya jalakwejo, ni jwatite: ‘Jalakweji ni Al-Bait Al-Ma‘mȗr jaakutendelamo ibada Achimalaika ŵakwana 70,000 lisiku lililyose, sano pati akopwechemo, ŵangaujila soni (nambo lisiku lililyose akwinjilamo ŵane 70,000). Kaneka ŵanosisye Sidrat-ul Muntaha (chitela cha nsawu, chachili chipelela cha ichindu yakwela kwinani kapena kutuluka pasi, chachili kusyeto kwa mawunde nsano nagaŵili), ni nayiweni soni isogosi yakwe ya Nabiq yayalandanaga nti chisawu yagala yelongo ya ku Hajar (nsinda umpepe m’misinda ja ku ŵarabu), soni masamba gakwe galiji nti chisawu mawiwi gandembo, soni sulo ncheche syatulwiche kuumila pepata lyakwe: Sulo siŵili syaliji nkujilima chapachanya, sano siŵili sinesyo syaliji nkujilima chankati. Une nam’busyisye Jibrîl ya syele sulosyo, ni jwasalile kuti: ‘Sulo siŵili syakujilima chapasi; ni sulo sya ku Mbepo. Nambo sulo siŵili syakujilima chapachanya; ni lusulo lwa Nayilo ni lusulo lwa Fulata.’ Kaneka ni kwalamulidwe kukwangu ipindi makumi nsano. Une ni natulukaga, mpaka najile kum’bika Mȗsâ. Jwalakwe jwambusyisye kuti: ‘Ajesile uli kuŵajileku?’ Une natite: ‘Ipindi makumi nsano ilamulidwe kwangune ni umati wangu.’ Jwalakwe jwatite: ‘Une ngwamanya chenene ŵandu, ligongo nalimbene nao ŵanache ŵa Israila kuti mpaka akunde malamusi. Umati wenu ngawuja kombola kwanisya yalakweyo. Basi ujilani kwa Ambuje ŵenu, nkaaŵende kuti ampungule.’ Basi une nawujile kwa Allah, ni nam’bendile kuti ambungule. Jwalakwe ni jwaitesile (ipindi ila) kuŵa makumi ncheche. Une napite soni kwa Mȗsâ, ni jwawilisye soni yajusalile ila, ni nawujile soni kwa Allah, ni nam’bendile soni kuti ambungule. Jwalakwe ni jwaitesile (ipindi ila) kuŵa makumi gatatu. Ni nganineka kuwujauja chilikati cha Musa ni Allah, aku Allah ali nkumbungula ipindi ila, mpaka yasigele nsano. Panawujile soni kwa Mȗsâ, jwambusyisye kuti: ‘Ajesile uli kuŵajileku?’ Une natite: ‘Allah ayitesile kuŵa ipindi nsanope.’ Jwalakwe jwawilisye soni kuŵecheta yanti: ‘Umati wenu ngawuja kombola kwanisya yalakweyo. Basi ujilani kwa Ambuje ŵenu, nkaaŵende kuti ampungule.’ Sano une ni natite: ‘Une basi njitiche (chilamusi chambesi cha Allah).” Basi papopo Ntume  jwasalilidwe ni Allah yanti: “Masile panamwile chilamusi changu, ni naapungwile nsigo achikapolo ŵangu, ni tinjalipila pachambone chimo nti chisawu apanganyisye yambone likumi.” Swahîh Al-Bukhârî, Hadith No. 3035).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
أَفَرَءَيۡتُمُ ٱللَّٰتَ وَٱلۡعُزَّىٰ
Ana mwaweni Al-Lâta ni Al-‘Uzzâ,
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَنَوٰةَ ٱلثَّالِثَةَ ٱلۡأُخۡرَىٰٓ
Kwisa soni Manâta jwatatu jwinejo (kuŵa milungu jenu mmalo mwa Allah)?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
أَلَكُمُ ٱلذَّكَرُ وَلَهُ ٱلۡأُنثَىٰ
Ana jenumanja ni nkwete ŵanache ŵachilume, sano Jwalakwe (Allah) ni jukwete ŵanache ŵachikongwe?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
تِلۡكَ إِذٗا قِسۡمَةٞ ضِيزَىٰٓ
Kwele ni gaŵanya kwalupuso (kwakuntenda lupuso Allah).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنۡ هِيَ إِلَّآ أَسۡمَآءٞ سَمَّيۡتُمُوهَآ أَنتُمۡ وَءَابَآؤُكُم مَّآ أَنزَلَ ٱللَّهُ بِهَا مِن سُلۡطَٰنٍۚ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّ وَمَا تَهۡوَى ٱلۡأَنفُسُۖ وَلَقَدۡ جَآءَهُم مِّن رَّبِّهِمُ ٱلۡهُدَىٰٓ
Nganigaŵatu galakwego ikaŵeje menape (ga isanamu) gan’gakolasile jenumanja ni achatati ŵenu, Allah nganatulusya pa yalakweyo umboni uliose (wakundisya kuigalagatila), ngakukuya ŵanganyao ikaŵeje liganichisya, ni yayikusaka mitima, kutendaga pamasile pachaichilile kuumila kwa M’mbuje gwao (Allah) chongoko.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
أَمۡ لِلۡإِنسَٰنِ مَا تَمَنَّىٰ
Kapena mundu mpaka akombole kupata chilichose chaakuchiluumba? (Ngwamba!)
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَلِلَّهِ ٱلۡأٓخِرَةُ وَٱلۡأُولَىٰ
Basi Allah ni Nsyene Akhera ni Duniya.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
۞ وَكَم مِّن مَّلَكٖ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ لَا تُغۡنِي شَفَٰعَتُهُمۡ شَيۡـًٔا إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ أَن يَأۡذَنَ ٱللَّهُ لِمَن يَشَآءُ وَيَرۡضَىٰٓ
Ana soni Achimalaika ŵalingwa kumawunde ŵangaŵa nkukamuchisya chondechonde jao chilichose, ikaŵeje panyuma pakupeleka lusa Allah kwa jwaankunsaka (mwa ŵanganyao kuti awombe duwa ja chondechonde), ni kunonyelwa najo (nkuwombeledwajo)?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنَّ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ لَيُسَمُّونَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ تَسۡمِيَةَ ٱلۡأُنثَىٰ
Chisimu aŵala ŵangakukulupilila ya Akhera akwakolanga Achimalaika ni mena gachikongwe (pakuŵecheta kuti ŵanganyao ŵanache ŵachikongwe ŵa Allah).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَا لَهُم بِهِۦ مِنۡ عِلۡمٍۖ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّۖ وَإِنَّ ٱلظَّنَّ لَا يُغۡنِي مِنَ ٱلۡحَقِّ شَيۡـٔٗا
Ni nganakola ŵanganyao pa yalakweyo umanyilisi uliose, ngakukuya ikaŵeje liganichisya, sano liganichisya lyangakamuchisya chilichose pa yakuona.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَأَعۡرِضۡ عَن مَّن تَوَلَّىٰ عَن ذِكۡرِنَا وَلَمۡ يُرِدۡ إِلَّا ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا
Basi munnekaani ajula jwaachitundumalile chikumbusyo Chetu (Qur’an), ni ngajukusaka ikaŵeje umi wa duniya.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ذَٰلِكَ مَبۡلَغُهُم مِّنَ ٱلۡعِلۡمِۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعۡلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِۦ وَهُوَ أَعۡلَمُ بِمَنِ ٱهۡتَدَىٰ
Chele ni chipelela chao cha umanyilisi. Chisimu Ambuje ŵenu (Allah) ni ŵaakummanyilila jwaapoteele kuleka litala Lyakwe, nambo soni ni ŵaakummanyilila jwajongweche.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ لِيَجۡزِيَ ٱلَّذِينَ أَسَٰٓـُٔواْ بِمَا عَمِلُواْ وَيَجۡزِيَ ٱلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ بِٱلۡحُسۡنَى
Soni Allah ni Nsyene yosope yaili ku mawunde ni yaili petaka, kuti akaalipile aŵala ŵasakesye pa yaŵapanganyisye, ni kwalipila yambone aŵala ŵaakolosisye (masengo).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ٱلَّذِينَ يَجۡتَنِبُونَ كَبَٰٓئِرَ ٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡفَوَٰحِشَ إِلَّا ٱللَّمَمَۚ إِنَّ رَبَّكَ وَٰسِعُ ٱلۡمَغۡفِرَةِۚ هُوَ أَعۡلَمُ بِكُمۡ إِذۡ أَنشَأَكُم مِّنَ ٱلۡأَرۡضِ وَإِذۡ أَنتُمۡ أَجِنَّةٞ فِي بُطُونِ أُمَّهَٰتِكُمۡۖ فَلَا تُزَكُّوٓاْ أَنفُسَكُمۡۖ هُوَ أَعۡلَمُ بِمَنِ ٱتَّقَىٰٓ
Aŵala ŵaakuliŵambasya ilemwa yekulungwa-kulungwa, ni yakunyalaya, ikaŵeje yamwanamwana. Chisimu Ambuje ŵenu (Allah) ni Ŵachikululuko chakusapanguka. Ŵalakwe ni ŵaakummanya chenene jenumanja, kutandila paŵan’gumbaga kuumila mwitaka, ni pandema jankuŵaaga misigo mu itumbo ya achimama ŵenu. Basi ngasilliswejesyaga mwachimisyene, Jwalakwe ni Jwaakummanya chenene jwaali ni woga (wakun’jogopa Allah).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
أَفَرَءَيۡتَ ٱلَّذِي تَوَلَّىٰ
Ana mum’bweni (mmwe Muhammadi ﷺ) ajula jwaagalawiche (kuleka kuunda malamusi ga Allah)?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَأَعۡطَىٰ قَلِيلٗا وَأَكۡدَىٰٓ
Ni jutosile panandi (mu chipanje chakwe) kaneka ni kuleka (kutolako)?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
أَعِندَهُۥ عِلۡمُ ٱلۡغَيۡبِ فَهُوَ يَرَىٰٓ
Ana kukwakwe kwana umanyilisi wakusisika, basi jwalakwe ni jukuiona (yanti chipanje chakwecho chichimale ligongo lyakutola)?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
أَمۡ لَمۡ يُنَبَّأۡ بِمَا فِي صُحُفِ مُوسَىٰ
Ana nganijusalilidwa yaili mu ikalakala ya Musa?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَإِبۡرَٰهِيمَ ٱلَّذِي وَفَّىٰٓ
Ni Ibrahima ajula juŵakwanilisye (chilanga cha Allah)?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
أَلَّا تَزِرُ وَازِرَةٞ وِزۡرَ أُخۡرَىٰ
Yanti jwantwiichile nsigo (wasambi) ngasaja kutwichila nsigo (wasambi) wajwine.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَأَن لَّيۡسَ لِلۡإِنسَٰنِ إِلَّا مَا سَعَىٰ
Niyanti mundu nganijukola ikaŵeje yajupanganyisye.[3]
(53:3) Akusimulila Abȗ Hurairah رضى الله عنه yanti: Ntenga jwa Allah ﷺ jwatite: “Naga mundu awile, masengo gakwe gakasakatika, nikusigala gatatupe: 1- Sadaka jakwendelechela (mpela chisima chaakumwapo ŵandu mesi, nsikiti wa jwataŵile, chitela chajwapandile niŵandu chiŵela kulya isogosi yakwe, ni ine yanti mpela yele). 2- Ilimu yayikwakamuchisya ŵandu. 3- Mwanache jwambone jwaakum’bombela maduwa jwalakwe. (Swahîh Muslim, Hadith No. 1631).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَأَنَّ سَعۡيَهُۥ سَوۡفَ يُرَىٰ
Nambo soni kuti masengo gakwe gaachionedwa.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ثُمَّ يُجۡزَىٰهُ ٱلۡجَزَآءَ ٱلۡأَوۡفَىٰ
Kaneko ni tachilipidwa malipilo gakwana.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَأَنَّ إِلَىٰ رَبِّكَ ٱلۡمُنتَهَىٰ
Ni yanti kwa Ambuje ŵenu (Allah) ni kuchipelela (kwakuwujila indu yosope).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَأَنَّهُۥ هُوَ أَضۡحَكَ وَأَبۡكَىٰ
Ni yanti Jwalakwe (Allah) ni Jwaakutendekaasyaga kuseka ni Jwaakutendekasyaga soni kulila.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَأَنَّهُۥ هُوَ أَمَاتَ وَأَحۡيَا
Ni yanti Jwalakwe (Allah) ni Jwaakupeleka chiwa ni Jwaakupeleka soni umi.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَأَنَّهُۥ خَلَقَ ٱلزَّوۡجَيۡنِ ٱلذَّكَرَ وَٱلۡأُنثَىٰ
Ni yanti Jwalakwe (Allah) ni jwaagumbile mitundu jiŵili; chachilume ni chachikongwe.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
مِن نُّطۡفَةٍ إِذَا تُمۡنَىٰ
Kuumila mu lindondwa (lya ulume) pati litajidwe (m’chiŵelechelo).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَأَنَّ عَلَيۡهِ ٱلنَّشۡأَةَ ٱلۡأُخۡرَىٰ
Ni yanti kwa Jwalakwe (Allah) kwana guumba kwine (kwakwimusya ŵawe m’malembe).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَأَنَّهُۥ هُوَ أَغۡنَىٰ وَأَقۡنَىٰ
Ni yanti Jwalakwe (Allah) ni Jwaakupeleka yakwanila (kuikamulichisya masengo), ni Jwaakupeleka soni yakusalasya.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَأَنَّهُۥ هُوَ رَبُّ ٱلشِّعۡرَىٰ
Ni yanti Jwalakwe (Allah) ni M’mbuje jwa ndondwa ja chilimila (jaŵajigalagatilaga ŵarabu ŵane).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَأَنَّهُۥٓ أَهۡلَكَ عَادًا ٱلۡأُولَىٰ
Ni yanti Jwalakwe (Allah) ni juŵajonasile achina Adi ŵandanda.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَثَمُودَاْ فَمَآ أَبۡقَىٰ
Ni achina Samuda, ni nganansigasya (ata jumo).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَقَوۡمَ نُوحٖ مِّن قَبۡلُۖ إِنَّهُمۡ كَانُواْ هُمۡ أَظۡلَمَ وَأَطۡغَىٰ
Kwisa soni ŵandu ŵa Nuhu kalakala, chisimu ŵanganyao ŵaliji ŵalupuso nnope, ni ŵakusumba mpika nnope (pa sambi).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَٱلۡمُؤۡتَفِكَةَ أَهۡوَىٰ
Ni misi jakupitikusyidwa (ja ŵandu ŵa Lutwi) ŵajigwisyisye.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَغَشَّىٰهَا مَا غَشَّىٰ
Ni yam’bunichiile (misijo) yayam’bunichiile (yaili ilagasyo ya sakalawe syelongo lyejoche ni moto wa Jahannama).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَبِأَيِّ ءَالَآءِ رَبِّكَ تَتَمَارَىٰ
Ana ni chapi mu chindimba cha Ambuje ŵenu (Allah mmwe amundu) cha nkuchikaichila (kuti mwine nganichiŵa Chakwe)?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
هَٰذَا نَذِيرٞ مِّنَ ٱلنُّذُرِ ٱلۡأُولَىٰٓ
Aju (Muhammadi ﷺ) ni nkutetela jumpepe mwa akutetela ŵandanda.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
أَزِفَتِ ٱلۡأٓزِفَةُ
Chikusejelela chakusejelela (Kiyama jikuŵandichila).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
لَيۡسَ لَهَا مِن دُونِ ٱللَّهِ كَاشِفَةٌ
Pangali jwampaka achiunukule (kuti chimanyiche ndema jakwe jakwichila) jwangaŵaga Allah.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
أَفَمِنۡ هَٰذَا ٱلۡحَدِيثِ تَعۡجَبُونَ
Ana jenumanja nkujisimonga aji abaliji (Qur’an)?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَتَضۡحَكُونَ وَلَا تَبۡكُونَ
Ni nkuseka (mwachipongwe) ni ngalilaga (pati nchipikanaga yogoyo ya Allah)!
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَأَنتُمۡ سَٰمِدُونَ
Ni n’gamba kwanjila pe!
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَٱسۡجُدُواْۤ لِلَّهِۤ وَٱعۡبُدُواْ۩
Basi munsujudilaani Allah ni mun’galagatileje (Jwele Jikape).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
 
ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌ߬ߘߊ߬ߟߌ ߝߐߘߊ ߘߏ߫: ߟߏ߬ߟߏ ߝߐߘߊ
ߝߐߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ ߞߐߜߍ ߝߙߍߕߍ
 
ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߦߊ߯ߺߎ߯ߞߊ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ

ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߘߟߊߡߌߘߊ ߦߊ߯ߺߎ߯ߞߊ߲ ߘߐ߫߸ ߡߎ߬ߤ߭ߊߡߡߊߘߎ߫ ߓߎߣ ߊ߳ߺߊߓߑߘߎ߫ ߊ.ߟߑߤ߭ߊߡߌ߯ߘߌ߫ ߛߊߟߌ߯ߞߊ߫ ߟߊ߫ ߘߟߊߡߌߘߊߟߌ ߟߋ߬.

ߘߊߕߎ߲߯ߠߌ߲