ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌ߬ߘߊ߬ߟߌ ߝߐߘߊ ߘߏ߫ ߛߏ - ߟߊߘߛߏߣߍ߲

əl-Bələd

ߝߐߘߊ ߟߊߢߌߣߌ߲ ߘߏ߫:

بيان افتقار الإنسان وكبده وسبل نجاته.

İnsanın ehtiyac və çətinlik içində olmasının, üstəlik, bundan qurtulmağı yolunun bəyan edilməsi.

---

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 1

لَآ أُقۡسِمُ بِهَٰذَا ٱلۡبَلَدِ

Allah toxunulmaz şəhərə - çox möhtərəm Məkkəyə and içir.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 2

وَأَنتَ حِلُّۢ بِهَٰذَا ٱلۡبَلَدِ

Ey Peyğəmbər! Sənin bu şəhərdə gördüyün işlər - öldürülməyə layiq olan kimsəni öldürməyin, əsir götürülməyə layiq olan kimsəni də, əsir götürməyin sənə halal sayılır.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 3

وَوَالِدٖ وَمَا وَلَدَ

Uca Allah, həmçinin, bəşər valideyninə və ondan törəyən övladlara and içir.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 4

لَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ فِي كَبَدٍ

Doğrusu Biz insanı, dünyada çəkdiyi çətinliklər səbəbindən onu məşəqqətlər içində xəlq etdik.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 5

أَيَحۡسَبُ أَن لَّن يَقۡدِرَ عَلَيۡهِ أَحَدٞ

Yoxsa insan günah işlətdiyi zaman heç kimsənin hətta onu yaradan Rəbbinin ona gücü çatmayacağını və ondan intiqam almayacağını güman edir?!

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 6

يَقُولُ أَهۡلَكۡتُ مَالٗا لُّبَدًا

O deyər: "Mən saysız-hesabsız çoxlu mal-dövlət xərcləmişəm".

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 7

أَيَحۡسَبُ أَن لَّمۡ يَرَهُۥٓ أَحَدٌ

Yoxsa bu lovğa adam Allahın onu görmədiyini, bu mal-dövlətə görə onu haqq-hesaba çəkməyəcəyini - onu haradan qazandığını və nəyə xərclədiyini soruşmayacağını güman edir?!

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 8

أَلَمۡ نَجۡعَل لَّهُۥ عَيۡنَيۡنِ

Məgər Biz ona görən iki göz vermədikmi?!

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 9

وَلِسَانٗا وَشَفَتَيۡنِ

Həmçinin, sayəsində danışdığı bir dil və iki dodaq vermədikmi?!

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 10

وَهَدَيۡنَٰهُ ٱلنَّجۡدَيۡنِ

Biz ona haqq və batil yolu göstərmədikmi?!

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 11

فَلَا ٱقۡتَحَمَ ٱلۡعَقَبَةَ

O kimsədən, onu Cənnətdən ayıran sərt yoxuşu aşıb keşməsi üçün səy göstərməsi tələb olunur.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 12

وَمَآ أَدۡرَىٰكَ مَا ٱلۡعَقَبَةُ

Ey Peyğəmbər! Sən nə bilirsən onun üstündən aşıb Cənnətə girmək istədiyi sərt yoxuş nədir?!

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 13

فَكُّ رَقَبَةٍ

Bu, kişi və ya qadın olmasından aslı olmayaraq bir kölə azad etməkdir.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 14

أَوۡ إِطۡعَٰمٞ فِي يَوۡمٖ ذِي مَسۡغَبَةٖ

Yaxud yeməyin az tapıldığı aclıq günündə ehtiyacı olan kimsəyə yemək verməkdir.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 15

يَتِيمٗا ذَا مَقۡرَبَةٍ

Özü də, qohumluğu çatan, atasını itirmiş bir uşağa,

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 16

أَوۡ مِسۡكِينٗا ذَا مَتۡرَبَةٖ

Yaxud heç bir şeyi olmayan fəqirə.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 17

ثُمَّ كَانَ مِنَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَتَوَاصَوۡاْ بِٱلصَّبۡرِ وَتَوَاصَوۡاْ بِٱلۡمَرۡحَمَةِ

Sonra isə Allaha iman gətirənlərdən, (Allaha) itaət etməkdə, asiliklərdən çəkinməkdə və müsibətlərə səbir etməkdə bir-birinə səbirli olmağı tövsiyə edənlərdən və bir-birinə Allahın qullarına mərhəmət göstərməyi tövsiyə edənlərdən olmaqdır.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 18

أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡمَيۡمَنَةِ

Bu xislətləri özündə cəm edən kimsələr - məhz onlar sağ tərəf sahibləridir.

ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:

• عتق الرقاب، وإطعام المحتاجين في وقت الشدة، والإيمان بالله، والتواصي بالصبر والرحمة: من أسباب دخول الجنة.

Kölə azad etmək, ehtiyaclı olan kəslərə çətin vaxtda yemək vermək, Allaha iman gətirmək, bir-birinə səbirli olmağı və bir-birinə mərhəmət göstərməyi tövsiyə etmək, Cənnətə girmək üçün səbəblərdir.

• من دلائل النبوة إخباره أن مكة ستكون حلالًا له ساعة من نهار.

Uca Allahın, vaxtı çatanda günün bir hissəsində Məkkəni Muhəmmədə (səllallahu aleyhi və səlləm) halal ediləcəyi barədə xəbər verməsi, peyğəmbərlik möcüzələrindəndir.

• لما ضيق الله طرق الرق وسع طرق العتق، فجعل الإعتاق من القربات والكفارات.

Allah kölə etmə yollarını daraltdıqda, kölə azad etmə yollarını genişləndirdi, beləliklə də, kölə azad etməyi, Allaha yaxınlaşdıran və günahları silib aparan əməllərdən biri etdi.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 19

وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِـَٔايَٰتِنَا هُمۡ أَصۡحَٰبُ ٱلۡمَشۡـَٔمَةِ

Rəsulumuza nazil etdiyimiz ayələrə küfr edən kimsələr - məhz onlar sol tərəf sahibləridir.

ߟߝߊߙߌ ߘߏ߫: 20

عَلَيۡهِمۡ نَارٞ مُّؤۡصَدَةُۢ

Qiyamət günü onları hər tərəfdən əhatə edən, içində əzab çəkəcəkləri od gözləyir.

ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:

• أهمية تزكية النفس وتطهيرها.

Nəfsi təmizə çıxarmağın və onu günahlardan təmizləməyin əhəmiyyəti.

• المتعاونون على المعصية شركاء في الإثم.

Asilik etməkdə əlbir olan kimsələrin qazanılan günaha şərik olması.

• الذنوب سبب للعقوبات الدنيوية.

Günahlar insanın hələ dünyada ikən cəzalandırılmasına səbəbdir.

• كلٌّ ميسر لما خلق له فمنهم مطيع ومنهم عاصٍ.

Hər kəs nə üçün yaranmışsa, ona da müyəssər edilər. Kimisi itaətkar, kimisi də asi olar.