ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߊߘߛߏߣߍ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ ߞߊ߬ߡߙߌ߬ߦߊ߬ߞߊ߲ ߘߐ߫. * - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
وَقَالَ ٱلَّذِينَ أَشۡرَكُواْ لَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ مَا عَبَدۡنَا مِن دُونِهِۦ مِن شَيۡءٖ نَّحۡنُ وَلَآ ءَابَآؤُنَا وَلَا حَرَّمۡنَا مِن دُونِهِۦ مِن شَيۡءٖۚ كَذَٰلِكَ فَعَلَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ فَهَلۡ عَلَى ٱلرُّسُلِ إِلَّا ٱلۡبَلَٰغُ ٱلۡمُبِينُ
ហើយពួកដែលគោរពសក្ការៈព្រះផ្សេងរួមជាមួយអល់ឡោះនោះបាននិយាយថាៈ ប្រសិនបើអល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់មានចេតនាឲ្យពួកយើងគោរពសក្ការៈចំពោះទ្រង់តែមួយគត់ និងមិនចង់ឲ្យពួកយើងធ្វើស្ហ៊ីរិកចំពោះទ្រង់ទេនោះ ពួកយើង និងជីដូនជីតារបស់ពួកយើងពីមុនមកនោះក៏នឹងមិនគោរពសក្ការៈចំពោះនរណាមួយផ្សេងពីទ្រង់នោះឡើយ។ ហើយប្រសិនបើទ្រង់មានចេតនាមិនចង់ពួកយើងដាក់បម្រាមលើអ្វីមួយ(ដែលទ្រង់អនុញ្ញាត)នោះ ពួកយើងក៏មិនដាក់បម្រាមចំពោះវានោះដែរ។ អំណះអំណាងដែលមិនត្រឹមត្រូវទាំងនេះ ពួកប្រឆាំងជំនាន់មុនៗក៏បាននិយាយដូចគ្នានេះដែរ។ ហើយតួនាទីរបស់បណ្តាអ្នកនាំសារទាំងឡាយ គឺគ្មានអ្វីក្រៅពីការផ្សព្វផ្សាយយ៉ាងច្បាស់លាស់នូវអ្វីដែលគេ(អល់ឡោះ)ប្រើពួកគេឲ្យផ្សព្វផ្សាយនោះទេ។ ជាការពិតណាស់ ពួកគេ(អ្នកនាំសារ)បានផ្សព្វផ្សាយរួចហើយ ហើយពួកប្រឆាំងក៏គ្មានអ្វីដោះសារដោយយកការកំណត់ព្រេងវាសនា(របស់អល់ឡោះ)មកធ្វើជាលេសដោះសារនោះដែរ ក្រោយពីអល់ឡោះបានផ្តល់ឲ្យពួកគេនូវចេតនា និងជម្រើស ព្រមទាំងបានបញ្ជូនអ្នកនាំសារជាច្រើនទៅកាន់ពួកគេហើយនោះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَقَدۡ بَعَثۡنَا فِي كُلِّ أُمَّةٖ رَّسُولًا أَنِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ وَٱجۡتَنِبُواْ ٱلطَّٰغُوتَۖ فَمِنۡهُم مَّنۡ هَدَى ٱللَّهُ وَمِنۡهُم مَّنۡ حَقَّتۡ عَلَيۡهِ ٱلضَّلَٰلَةُۚ فَسِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَٱنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُكَذِّبِينَ
ហើយជាការពិតណាស់ រាល់ប្រជាជាតិជំនាន់មុនៗទាំងនោះ យើងបានតែងតាំងនូវអ្នកនាំសារម្នាក់ ដោយគេបង្គាប់ប្រើប្រជាជាតិរបស់ខ្លួនឲ្យគោរពសក្ការៈចំពោះអល់ឡោះជាម្ចាស់តែមួយគត់ និងបោះបង់ចោលការគោរពសក្ការៈចំពោះអ្នកផ្សេងពីទ្រង់ ដូចជារូបបដិមា ពពួកស្ហៃតន ហើយនិងអ្វីផ្សេងៗទៀត។ ពេលនោះក្នុងចំណោមពួកគេ មានអ្នកដែលអល់ឡោះចង្អុលបង្ហាញដល់គេ។ ដូច្នេះ គេក៏មានជំនឿនិងដើរតាមអ្វីដែលអ្នកនាំសាររបស់ទ្រង់បាននាំមក។ ហើយក្នុងចំណោមពួកគេទៀត មានអ្នកដែលប្រឆាំងនឹងអល់ឡោះ និងប្រឆាំងនឹងអ្នកនាំសាររបស់ទ្រង់។ ដូចនេះ ទ្រង់មិនចង្អុលបង្ហាញដល់គេឡើយ។ ដូចនេះ ភាពវង្វេងចាំបាច់ត្រូវតែកើតឡើងចំពោះពួកគេ។ ហេតុនេះ ចូរពួកអ្នកធ្វើដំណើរនៅលើផែនដីនេះដើម្បីអាចមើលឃើញដោយផ្ទាល់ភ្នែករបស់ពួកអ្នក ថាតើកន្លែងវិលត្រឡប់របស់ពួកដែលបដិសេធ ក្រោយពីទណ្ឌកម្មនិងការបំផ្លិចបំផ្លាញកើតមានចំពោះពួកគេហើយនោះយ៉ាងដូចម្តេចទៅ?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِن تَحۡرِصۡ عَلَىٰ هُدَىٰهُمۡ فَإِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي مَن يُضِلُّۖ وَمَا لَهُم مِّن نَّٰصِرِينَ
ទោះបីជាអ្នក(ឱអ្នកនាំសារមូហាំម៉ាត់)ព្យាយាមអស់ពីលទ្ធភាពរបស់អ្នកក្នុងការអំពាវនាវពួកគេ និងព្យាយាមក្នុងការចង្អុលបង្ហាញពួកគេ ព្រមទាំងយកហេតុជាបច្ឆ័យទៀតក៏ដោយ ក៏អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់ពិតជានឹងមិនផ្តល់ការចង្អុលបង្ហាញចំពោះពួកដែលទ្រង់ធ្វើឲ្យគេវង្វេងនោះដែរ។ ហើយសម្រាប់ពួកគេ គ្មាននរណាម្នាក់ដែលជួយការពារពួកគេពីទណ្ឌកម្មក្រៅពីអល់ឡោះឡើយ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَأَقۡسَمُواْ بِٱللَّهِ جَهۡدَ أَيۡمَٰنِهِمۡ لَا يَبۡعَثُ ٱللَّهُ مَن يَمُوتُۚ بَلَىٰ وَعۡدًا عَلَيۡهِ حَقّٗا وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ
ហើយពួកដែលបដិសេធនឹងការពង្រស់ឡើងវិញទាំងនោះបានធ្វើការស្បថស្បែយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ចំពោះវាថាៈ អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់មិនពង្រស់អ្នកដែលស្លាប់ឲ្យរស់ឡើងវិញឡើយ ខណៈដែលពួកគេពុំមានអំណះអំណាងអ្វីដែលបញ្ជាក់ដូច្នោះសោះនោះ។ ផ្ទុយទៅវិញគឺមិនដូច្នោះឡើយ អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់នឹងពង្រស់រាល់អ្នកដែលស្លាប់ទាំងអស់ឲ្យរស់ឡើងវិញ ហើយវាគឺជាការសន្យាមួយដែលពិតប្រាកដ។ ក៏ប៉ុន្តែ មនុស្សលោកភាគច្រើនមិនដឹងថា អល់ឡោះជាម្ចាស់នឹងពង្រស់មនុស្សស្លាប់ឲ្យរស់ឡើងវិញនោះទេ។ ដូច្នេះ ពួកគេក៏បដិសេធនឹងការពង្រស់ឡើងវិញនេះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
لِيُبَيِّنَ لَهُمُ ٱلَّذِي يَخۡتَلِفُونَ فِيهِ وَلِيَعۡلَمَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَنَّهُمۡ كَانُواْ كَٰذِبِينَ
អល់ឡោះជាម្ចាស់នឹងពង្រស់ពួកគេទាំងអស់គ្នានៅថ្ងៃបរលោក ដើម្បីបញ្ជាក់ពីការពិតដល់ពួកគេនូវអ្វីដែលពួកគេធ្លាប់បានខ្វែងគំនិតគ្នាទាក់ទងនឹងភាពជាម្ចាស់តែមួយគត់របស់អល់ឡោះ ការពង្រស់ឲ្យរស់ឡើងវិញ និងភាពជាព្យាការី និងដើម្បីឲ្យពួកដែលប្រឆាំងដឹងថា ពិតប្រាកដណាស់ពួកគេ គឺជាពួកដែលធ្លាប់បានភូតកុហកបោកប្រាស់ចំពោះការអះអាងរបស់ពួកគេដែលថា អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់មានដៃគូ ហើយនិងការបដិសេធរបស់ពួកគេចំពោះការពង្រស់ឡើងវិញនោះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنَّمَا قَوۡلُنَا لِشَيۡءٍ إِذَآ أَرَدۡنَٰهُ أَن نَّقُولَ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ
ពិតប្រាកដណាស់ នៅពេលដែលយើងមានបំណងចង់ឲ្យអ្នកដែលស្លាប់រស់ឡើងវិញ និងពង្រស់ពួកគេឡើងវិញនោះ គឺគ្មាននរណាម្នាក់អាចហាមឃាត់ឬរារាំងយើងពីការធ្វើដូច្នោះបានឡើយ។ តាមពិត ប្រសិនបើយើងមានបំណងឲ្យវាកើតឡើងនោះ យើងគ្រាន់តែមានបន្ទូលទៅកាន់វាថា “ចូរកើតចុះ” នោះវាក៏កើតឡើងភ្លាមជាមិនខាន។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَٱلَّذِينَ هَاجَرُواْ فِي ٱللَّهِ مِنۢ بَعۡدِ مَا ظُلِمُواْ لَنُبَوِّئَنَّهُمۡ فِي ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٗۖ وَلَأَجۡرُ ٱلۡأٓخِرَةِ أَكۡبَرُۚ لَوۡ كَانُواْ يَعۡلَمُونَ
ហើយបណ្តាអ្នកដែលបានបោះបង់ផ្ទះសម្បែង ក្រុមគ្រួសារ ហើយនិងទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ពួកគេដោយធ្វើការភៀសខ្លួនពីប្រទេសដែលគ្មានជំនឿទៅកាន់ប្រទេសឥស្លាម ដើម្បីស្វែងរកការពេញចិត្តពីអល់ឡោះ ក្រោយពីពួកប្រឆាំងបានធ្វើទុក្ខបុកម្នេញពួកគេ និងរឹតត្បិតចំពោះពួកគេនោះ យើងពិតជានឹងផ្តល់ឲ្យពួកគេនៅក្នុងលោកិយនេះនូវកន្លែងស្នាក់នៅមួយដែលពួកគេអាចសាងនូវភាពខ្លាំងក្លា(រឹងមាំ)របស់ពួកគេបាន។ ហើយសម្រាប់ផលបុណ្យនៅថ្ងៃបរលោកវិញ គឺធំធេងជាងនេះទៅទៀត ព្រោះក្នុងចំណោមនោះ គឺមានឋានសួគ៌។ ប្រសិនបើអ្នកដែលមិនបានធ្វើការភៀសខ្លួនទាំងនោះបានដឹងពីផលបុណ្យរបស់អ្នកដែលភៀសខ្លួននោះ ពួកគេនឹងមិនបោះបង់ការភៀសខ្លួននោះទេ(ពួកគេប្រាកដជានឹងភៀសខ្លួនដែរជាមិនខាន)។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ٱلَّذِينَ صَبَرُواْ وَعَلَىٰ رَبِّهِمۡ يَتَوَكَّلُونَ
បណ្តាអ្នកដែលភៀសខ្លួនក្នុងមាគ៌ារបស់អល់ឡោះទាំងនោះ ពួកគេគឺជាបណ្តាអ្នកដែលអត់ធ្មត់ចំពោះការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញពីសំណាក់ក្រុមរបស់ពួកគេ ការបែកពីក្រុមគ្រួសារនិងប្រទេសជាតិរបស់ពួកគេ ហើយពួកគេអត់ធ្មត់លើការគោរពប្រតិបត្តិអល់ឡោះ ព្រមទាំងប្រគល់ការទុកចិត្តរាល់កិច្ចការទាំងឡាយរបស់ពួកគេចំពោះម្ចាស់របស់ពួកគេតែមួយគត់។ ហេតុនេះហើយទើបអល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់ប្រទានដល់ពួកគេនូវការតបស្នងដ៏ធំធេងបែបនេះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• العاقل من يعتبر ويتعظ بما حل بالضالين المكذبين كيف آل أمرهم إلى الدمار والخراب والعذاب والهلاك.
• អ្នកដែលមានបញ្ញាញណ គឺអ្នកដែលយកជាមេរៀន និងយកជាបទពិសោធន៍ពីអ្វីដែលបានកើតឡើងចំពោះពួកវង្វេងដែលបដិសេធ ថាតើពួកគេទទួលរងនូវការកម្ទេច ការបំផ្លាញ ទណ្ឌកម្ម និងភាពវិនាសកម្មយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ។
• الحكمة من البعث والمعاد إظهار الله الحقَّ فيما يختلف فيه الناس من أمر البعث وكل شيء.
• បុព្វហេតុនៃការពង្រស់មនុស្សឲ្យរស់ឡើងវិញ គឺអល់ឡោះទ្រង់ចង់បង្ហាញការពិតចំពោះអ្វីដែលមនុស្សលោកនៅខ្វែងគំនិតគ្នាទាក់ទងនឹងការពង្រស់មនុស្សឡើងវិញ និងអ្វីផ្សេងទៀតដែលពួកគេធ្លាប់បានខ្វែងគំនិតគ្នា។
• فضيلة الصّبر والتّوكل: أما الصّبر: فلما فيه من قهر النّفس، وأما التّوكل: فلأن فيه الثقة بالله تعالى والتعلق به.
ឧត្តមភាពនៃការអត់ធ្មត់ និងការប្រគល់ការទុកចិត្តចំពោះអល់ឡោះ ៖ ចំពោះការអត់ធ្មត់ នៅក្នុងវានោះ គឺអំណាចនៃការគ្រប់គ្រងចិត្ត។ រីឯការប្រគល់ការទុកចិត្ត គឺការជឿជាក់ចំពោះអល់ឡោះ និងផ្សាភ្ជាប់នឹងទ្រង់។
• جزاء المهاجرين الذين تركوا ديارهم وأموالهم وصبروا على الأذى وتوكّلوا على ربّهم، هو الموطن الأفضل، والمنزلة الحسنة، والعيشة الرّضية، والرّزق الطّيّب الوفير، والنّصر على الأعداء، والسّيادة على البلاد والعباد.
• ការតបស្នងចំពោះអ្នកភៀសខ្លួនដែលបានបោះបង់ផ្ទះសម្បែង និងទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ពួកគេ ហើយអត់ធ្មត់លើការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ ព្រមទាំងប្រគល់ការទុកចិត្តចំពោះម្ចាស់របស់ពួកគេនោះ គឺនឹងទទួលបាននូវទឹកដី(កន្លែងរស់នៅ)មួយដ៏ល្អប្រសើរ លំនៅឋានមួយដ៏ល្អប្រពៃ ការរស់នៅដោយភាពពេញចិត្ត លាភសក្ការៈល្អប្រពៃ និងសម្បូរហូរហៀរ ទទួលបានជោគជ័យលើសត្រូវ និងភាពជាចៅហ្វាយនាយគ្រប់គ្រងទឹកដី និងខ្ញុំបម្រើ។
ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߊߘߛߏߣߍ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ ߞߊ߬ߡߙߌ߬ߦߊ߬ߞߊ߲ ߘߐ߫. - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
ߡߍ߲ ߝߘߊߣߍ߲߫ ߞߎ߬ߙߊ߬ߣߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߕߌߙߌ߲ߠߌ߲ ߝߊ߲ߓߊ ߟߊ߫