ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߔߊߛߑߕߏߣߌߞߊ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߛߙߝߙߊߛ߫ * - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
کهف
مَّاكِثِیْنَ فِیْهِ اَبَدًا ۟ۙ
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَّیُنْذِرَ الَّذِیْنَ قَالُوا اتَّخَذَ اللّٰهُ وَلَدًا ۟ۗ
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَلَعَلَّكَ بَاخِعٌ نَّفْسَكَ عَلٰۤی اٰثَارِهِمْ اِنْ لَّمْ یُؤْمِنُوْا بِهٰذَا الْحَدِیْثِ اَسَفًا ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اِنَّا جَعَلْنَا مَا عَلَی الْاَرْضِ زِیْنَةً لَّهَا لِنَبْلُوَهُمْ اَیُّهُمْ اَحْسَنُ عَمَلًا ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاِنَّا لَجٰعِلُوْنَ مَا عَلَیْهَا صَعِیْدًا جُرُزًا ۟ؕ
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اَمْ حَسِبْتَ اَنَّ اَصْحٰبَ الْكَهْفِ وَالرَّقِیْمِ كَانُوْا مِنْ اٰیٰتِنَا عَجَبًا ۟
[۱۶] د رقیم په معنا کې مختلفې خبرې شوي: د هغوی د سپي نوم، د غره د کندې یا د کلي نوم هغه تخته چې نوم يې پرې لیکل شوی( تفسیر الماوردی).
[۱۷] بلکې نه وو ځکه حیرانوونکي پیښې نوري ډير دي( تفسیر الماوردی).
[۱۷] بلکې نه وو ځکه حیرانوونکي پیښې نوري ډير دي( تفسیر الماوردی).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَضَرَبْنَا عَلٰۤی اٰذَانِهِمْ فِی الْكَهْفِ سِنِیْنَ عَدَدًا ۟ۙ
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ثُمَّ بَعَثْنٰهُمْ لِنَعْلَمَ اَیُّ الْحِزْبَیْنِ اَحْصٰی لِمَا لَبِثُوْۤا اَمَدًا ۟۠
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَّرَبَطْنَا عَلٰی قُلُوْبِهِمْ اِذْ قَامُوْا فَقَالُوْا رَبُّنَا رَبُّ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ لَنْ نَّدْعُوَاۡ مِنْ دُوْنِهٖۤ اِلٰهًا لَّقَدْ قُلْنَاۤ اِذًا شَطَطًا ۟
او مونږ د هغوی زړونه هغه وخت لا پسې کلک کړل چې پاڅون يې وکړ او ویې ویل : زمونږ رب هغه ذات دی چې د اسمانونو او ځمکې رب هم دی او مونږ به هیڅکله پرته له هغه نه بل څوک په خدایې سره ونه بلو. هو!( که دا کار مو وکړ نو) زمونږ دا کار به ډیره لویه سهوه او درواغ وي.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
هٰۤؤُلَآءِ قَوْمُنَا اتَّخَذُوْا مِنْ دُوْنِهٖۤ اٰلِهَةً ؕ— لَوْلَا یَاْتُوْنَ عَلَیْهِمْ بِسُلْطٰنٍ بَیِّنٍ ؕ— فَمَنْ اَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرٰی عَلَی اللّٰهِ كَذِبًا ۟ؕ
زمونږ قوم يې له دې چې کوم پوخ دلیل وړاندې کړې پرته له الله یې نور خدایان نیولي دي نو له هغه چا نه به لوی ظالم څوک وي چې پر الله یې درواغ تړلي وي؟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاِذِ اعْتَزَلْتُمُوْهُمْ وَمَا یَعْبُدُوْنَ اِلَّا اللّٰهَ فَاْوٗۤا اِلَی الْكَهْفِ یَنْشُرْ لَكُمْ رَبُّكُمْ مِّنْ رَّحْمَتِهٖ وَیُهَیِّئْ لَكُمْ مِّنْ اَمْرِكُمْ مِّرْفَقًا ۟
اوس نو چې تاسو قوم او پرته له الله نه د هغوی نور خدایان پریښوول نو غار ته پناه یوسئ ستاسې رب به پر تاسې د خپل رحمت لمن پراخه او ستاسې د کار لپاره به لارې چارې برابرې کړې.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَتَرَی الشَّمْسَ اِذَا طَلَعَتْ تَّزٰوَرُ عَنْ كَهْفِهِمْ ذَاتَ الْیَمِیْنِ وَاِذَا غَرَبَتْ تَّقْرِضُهُمْ ذَاتَ الشِّمَالِ وَهُمْ فِیْ فَجْوَةٍ مِّنْهُ ؕ— ذٰلِكَ مِنْ اٰیٰتِ اللّٰهِ ؕ— مَنْ یَّهْدِ اللّٰهُ فَهُوَ الْمُهْتَدِ ۚ— وَمَنْ یُّضْلِلْ فَلَنْ تَجِدَ لَهٗ وَلِیًّا مُّرْشِدًا ۟۠
او ته ګورې چې لمر راخیژې او غار نه ښي اړخ ته اوړي. او چې پریووځي نو غار کیڼ لور ته پاتې شي. او هغوی د غار په خلاصه برخه کې پراته دي. دا د الله لویه نښه ده . چا ته چې الله لار وښووله نو همغه لار میندونکی دی او څوک يې چې لار ورکی کړ نو هیڅکله به د هغه لپاره کوم لارښوونکی دوست مینده نه کړې.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَتَحْسَبُهُمْ اَیْقَاظًا وَّهُمْ رُقُوْدٌ ۖۗ— وَّنُقَلِّبُهُمْ ذَاتَ الْیَمِیْنِ وَذَاتَ الشِّمَالِ ۖۗ— وَكَلْبُهُمْ بَاسِطٌ ذِرَاعَیْهِ بِالْوَصِیْدِ ؕ— لَوِ اطَّلَعْتَ عَلَیْهِمْ لَوَلَّیْتَ مِنْهُمْ فِرَارًا وَّلَمُلِئْتَ مِنْهُمْ رُعْبًا ۟
په لیدلو کې به درته ویښ ښکاره شي خو هغوی ویده دي. مونږ يې په ښي او کیڼ اړخ اړوو. او سپي يې خپلې داوړه څنګلې د سمڅې په خوله کې غزولي دي. که لږ غوندې هم ورپورته او هغوی دې لیدلي وای نو مخ په څټ به دې تیښه کړې او د هغوی له کبله به پر تا باندې د ډار هیبت ناست وای
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَكَذٰلِكَ بَعَثْنٰهُمْ لِیَتَسَآءَلُوْا بَیْنَهُمْ ؕ— قَالَ قَآىِٕلٌ مِّنْهُمْ كَمْ لَبِثْتُمْ ؕ— قَالُوْا لَبِثْنَا یَوْمًا اَوْ بَعْضَ یَوْمٍ ؕ— قَالُوْا رَبُّكُمْ اَعْلَمُ بِمَا لَبِثْتُمْ ؕ— فَابْعَثُوْۤا اَحَدَكُمْ بِوَرِقِكُمْ هٰذِهٖۤ اِلَی الْمَدِیْنَةِ فَلْیَنْظُرْ اَیُّهَاۤ اَزْكٰی طَعَامًا فَلْیَاْتِكُمْ بِرِزْقٍ مِّنْهُ وَلَا یُشْعِرَنَّ بِكُمْ اَحَدًا ۟
او په دې توګه مونږ هغوی بیرته پاڅول، تر څو یو له بل نه پوښتنه وکړي. یوه یې نورو ته وویل: څومره ځنډ مو کړی دی؟ هغوی وویل: پوره یوه ورځ یا له [۱۸] ورځې نه لږ کم. بیا هغوی وویل رب مو ښه پوه دی. چې څومره درنګ مو کړی دی. اوس یو تن له دغو سپینو زرو سره ښار ته ولیږئ. هغه دې ښه وګوري چې د کوم ښاري خوراک ډیر پاک دی. نو له هغه نه خوراک راوړي. او باید دیره هوښیارتیا وکړي. او هیڅوک خبر نه کړي.
[۱۸] د لمر ختلو په وخت کې ویده شوي او په غرمه کې راپورته شوي وو، نو فکر يي وکړ که همغه ورځ وي نو د ورځي څه برخه ده او که بله ورځ وي نو پوره ورځ تیره شوې ده( ابن جریر الطبری).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اِنَّهُمْ اِنْ یَّظْهَرُوْا عَلَیْكُمْ یَرْجُمُوْكُمْ اَوْ یُعِیْدُوْكُمْ فِیْ مِلَّتِهِمْ وَلَنْ تُفْلِحُوْۤا اِذًا اَبَدًا ۟
په دې کې هیڅ شک نشته که هغوی پر تاسې برلاسي شول نو له ډیرو لاندې به مو مړه کړي. او یا به مو خپل دین ته بیرته وګرځوي که دا کار وشو نو هیڅکله به بری ونشي میندلای.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَكَذٰلِكَ اَعْثَرْنَا عَلَیْهِمْ لِیَعْلَمُوْۤا اَنَّ وَعْدَ اللّٰهِ حَقٌّ وَّاَنَّ السَّاعَةَ لَا رَیْبَ فِیْهَا ۚۗ— اِذْ یَتَنَازَعُوْنَ بَیْنَهُمْ اَمْرَهُمْ فَقَالُوا ابْنُوْا عَلَیْهِمْ بُنْیَانًا ؕ— رَبُّهُمْ اَعْلَمُ بِهِمْ ؕ— قَالَ الَّذِیْنَ غَلَبُوْا عَلٰۤی اَمْرِهِمْ لَنَتَّخِذَنَّ عَلَیْهِمْ مَّسْجِدًا ۟
او په دې توګه مونږ د ښار خلک پر هغوی خبر کړل تر څو پوه شي چې د الله وعده حقه، او په قیامت کې هیڅ شک نشته. ( او د ښار خلک مو هغه وخت پرې خبر کړل) چې د ښار خلکو د خپل [۱۹] دین په هکله یو له بل سره جګړه کوله د ښار خلکو وویل: یو تعمیر پرې جوړ کړئ رب يې ترې ښه خبر دی. خو هغو خلکو چې ددوی کارنې تر ګوتو کړي وو، وویل: مونږ به خامخا پرې جومات جوړوو.
[۱۹] ځینو وویل له مرګ نه وروسته بیا ژوندون نشته، ځینو ویل شته خو یوازې روحي ژوند دی او ځینو ویل چې روحی او جسمي دواړه دی او ځینو نور څه ویل ځینو علماوو ددې ایت ترجمه داسې کړې ( خلکو د اصحاب کهف په هکله اختلاف کوو چې څر پرې وکړي؟( ابن جریر الطبری).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
سَیَقُوْلُوْنَ ثَلٰثَةٌ رَّابِعُهُمْ كَلْبُهُمْ ۚ— وَیَقُوْلُوْنَ خَمْسَةٌ سَادِسُهُمْ كَلْبُهُمْ رَجْمًا بِالْغَیْبِ ۚ— وَیَقُوْلُوْنَ سَبْعَةٌ وَّثَامِنُهُمْ كَلْبُهُمْ ؕ— قُلْ رَّبِّیْۤ اَعْلَمُ بِعِدَّتِهِمْ مَّا یَعْلَمُهُمْ اِلَّا قَلِیْلٌ ۫۬— فَلَا تُمَارِ فِیْهِمْ اِلَّا مِرَآءً ظَاهِرًا ۪— وَّلَا تَسْتَفْتِ فِیْهِمْ مِّنْهُمْ اَحَدًا ۟۠
ځینې خلک به ووايي چې هغوی درې او څلورم یې سپی ؤ. او ځینې به ووایې چې پنځه او شپږم يې سپی ؤ. دا ټول د غیبو کاڼې ویشتل دي. او ځینې نور به ووايي چې اوه تنه وو او اتم يې سپی ؤ. ای محمده! ورته ووایه چې د هغوی پوره شمیر زما رب ته ښه معلوم دی ډیر لږ خلک د هغوی په شمیر پوهیږي ته د سر سرې خبرې پرته د هغوی په برخه کې له خلکو سره بحث مه کوه او مه له چا ته د هغوی په هکله پوښتنه کوه.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَا تَقُوْلَنَّ لِشَایْءٍ اِنِّیْ فَاعِلٌ ذٰلِكَ غَدًا ۟ۙ
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اِلَّاۤ اَنْ یَّشَآءَ اللّٰهُ ؗ— وَاذْكُرْ رَّبَّكَ اِذَا نَسِیْتَ وَقُلْ عَسٰۤی اَنْ یَّهْدِیَنِ رَبِّیْ لِاَقْرَبَ مِنْ هٰذَا رَشَدًا ۟
که ودې ویلې نو ورسره وایه چې: که دالله پاک خوښه شي. او چې له یاده دې ووتله نو خپل رب یاد کړه او ووایه چې هیله من یم چې زما رب به د نیکۍ په لور له دې هم ماته ښه نژدې لار راوښايې.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَبِثُوْا فِیْ كَهْفِهِمْ ثَلٰثَ مِائَةٍ سِنِیْنَ وَازْدَادُوْا تِسْعًا ۟
[۲۰] دا د الله له لورې د خلکو د خبرو حکایت دی چې خلک وايي(۳۰۰) کلونه او ځینې نور وايي(۳۰۹) کلونه يي درنګ کړي وو( ابن جریر الطبری).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قُلِ اللّٰهُ اَعْلَمُ بِمَا لَبِثُوْا ۚ— لَهٗ غَیْبُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ؕ— اَبْصِرْ بِهٖ وَاَسْمِعْ ؕ— مَا لَهُمْ مِّنْ دُوْنِهٖ مِنْ وَّلِیٍّ ؗ— وَّلَا یُشْرِكُ فِیْ حُكْمِهٖۤ اَحَدًا ۟
ای محمده! ووایه چې: د هغوی د درنګ اصلي موده الله ته معلومه ده. او د اسمانونو او ځمکې ټول پټ هغه ته ښه معلوم دي. هغه څه ښه لیدونکی او څه ښه اوریدونکی دی؟ مخلوق له الله نه پرته بل هیڅ کار جوړوونکی نه لري. او الله په خپله واکمنۍ کې هیڅوک له ځان سره نه شریکوي.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاتْلُ مَاۤ اُوْحِیَ اِلَیْكَ مِنْ كِتَابِ رَبِّكَ ؕ— لَا مُبَدِّلَ لِكَلِمٰتِهٖ ۫ۚ— وَلَنْ تَجِدَ مِنْ دُوْنِهٖ مُلْتَحَدًا ۟
او ای محمده! د خپل رب هغه کتاب خلکو ته ووایه: چې تا ته وحې شوی دی. د هغه خبرې هیڅوک نه شي بدلولی. او نه به له هغه پرته په هیڅ ځای کې پناه ترلاسه کړای شئ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاصْبِرْ نَفْسَكَ مَعَ الَّذِیْنَ یَدْعُوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَدٰوةِ وَالْعَشِیِّ یُرِیْدُوْنَ وَجْهَهٗ وَلَا تَعْدُ عَیْنٰكَ عَنْهُمْ ۚ— تُرِیْدُ زِیْنَةَ الْحَیٰوةِ الدُّنْیَا ۚ— وَلَا تُطِعْ مَنْ اَغْفَلْنَا قَلْبَهٗ عَنْ ذِكْرِنَا وَاتَّبَعَ هَوٰىهُ وَكَانَ اَمْرُهٗ فُرُطًا ۟
او له هغو کسانو سره خپل زړه ډاډمن کړه چې خپل رب سهار او ماښام رابلي. او د هغه خوښي تر لاسه کول یې یوازینۍ هیله وي. ستا سترګي باید له هغوی نه وانه وړي. ایا ته د دنیا ښکلا خوښوې؟ او د هغه چا اطاعت مه کوه چې د هغه زړه مو له خپل ذکر نه غافل کړی، په خپلو خواهشاتو پسې روان او د ژوند کار يې له پولي وراووښتی دی.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَقُلِ الْحَقُّ مِنْ رَّبِّكُمْ ۫— فَمَنْ شَآءَ فَلْیُؤْمِنْ وَّمَنْ شَآءَ فَلْیَكْفُرْ ۚ— اِنَّاۤ اَعْتَدْنَا لِلظّٰلِمِیْنَ نَارًا اَحَاطَ بِهِمْ سُرَادِقُهَا ؕ— وَاِنْ یَّسْتَغِیْثُوْا یُغَاثُوْا بِمَآءٍ كَالْمُهْلِ یَشْوِی الْوُجُوْهَ ؕ— بِئْسَ الشَّرَابُ ؕ— وَسَآءَتْ مُرْتَفَقًا ۟
او ای محمده! د خپل رب له لورې په زغرده حق ووایه. څوک چې ایمان راوړي ایمان دې راوړي. او څوک چې کافر کیږي کافر دې شي. مونږ د تیرې کوونکو لپاره اور تیار کړی دی چې هغوی به په خپلو پردو کې ګیر کړي. او هلته که د کومک غوښتنه وکړي نو د زوو په شان اوبو کومک به ورسره وشي چې مخونه به وریتوي. دا ډیر ناوړه څښاک او ډیر ناوړه استوګنځای دی.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اِنَّ الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ اِنَّا لَا نُضِیْعُ اَجْرَ مَنْ اَحْسَنَ عَمَلًا ۟ۚ
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اُولٰٓىِٕكَ لَهُمْ جَنّٰتُ عَدْنٍ تَجْرِیْ مِنْ تَحْتِهِمُ الْاَنْهٰرُ یُحَلَّوْنَ فِیْهَا مِنْ اَسَاوِرَ مِنْ ذَهَبٍ وَّیَلْبَسُوْنَ ثِیَابًا خُضْرًا مِّنْ سُنْدُسٍ وَّاِسْتَبْرَقٍ مُّتَّكِـِٕیْنَ فِیْهَا عَلَی الْاَرَآىِٕكِ ؕ— نِعْمَ الثَّوَابُ ؕ— وَحَسُنَتْ مُرْتَفَقًا ۟۠
اوسیدنه به يې په تل پاتې هغو جنتونو کې وي چې: لاندې به ترې ویالی روانې وي، هلته به د سرو زرو په بنګړیو سنګار او د نریو او پیړو وریښمنو شنې جامې به يې په تن، او په لوړو تختونو به يې تکیه کړي وي. هو! همدا ډیر ښه بدل او د اوسیدانې ډیر ښه ځاي دی.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاضْرِبْ لَهُمْ مَّثَلًا رَّجُلَیْنِ جَعَلْنَا لِاَحَدِهِمَا جَنَّتَیْنِ مِنْ اَعْنَابٍ وَّحَفَفْنٰهُمَا بِنَخْلٍ وَّجَعَلْنَا بَیْنَهُمَا زَرْعًا ۟ؕ
او ای محمده! هغوی ته یو مثال وړاندې کړه، دوه تنه وو، یوه ته يې مونږ د انګورو دوه باغونه ورکړل چې د دواړو په چار چاپیر کې مو د خرماوو د ونو کتارونه جوړ او په مینځ کې مو کښت پیدا کړ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ لَهٗ صَاحِبُهٗ وَهُوَ یُحَاوِرُهٗۤ اَكَفَرْتَ بِالَّذِیْ خَلَقَكَ مِنْ تُرَابٍ ثُمَّ مِنْ نُّطْفَةٍ ثُمَّ سَوّٰىكَ رَجُلًا ۟ؕ
ملګري یې په خبرو اترو کې ورته وویل: ایا ته اوس له هغه ذات نه منکریږي چې ته يې لومړی له خاورې او بیا له نطفې نه پیدا او بالاخر يې ورغ رمټ سړی درنه جوړ کړ؟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
لٰكِنَّاۡ هُوَ اللّٰهُ رَبِّیْ وَلَاۤ اُشْرِكُ بِرَبِّیْۤ اَحَدًا ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَوْلَاۤ اِذْ دَخَلْتَ جَنَّتَكَ قُلْتَ مَا شَآءَ اللّٰهُ ۙ— لَا قُوَّةَ اِلَّا بِاللّٰهِ ۚ— اِنْ تَرَنِ اَنَا اَقَلَّ مِنْكَ مَالًا وَّوَلَدًا ۟ۚ
او ته چې کله خپل باغ ته ننوتلې نو ولې دې ونه ویلې؟ ماشاء الله لاقوة الابالله[۲۱] که ته اوس ګورې چې زه له تا نه په مال او اولاد کې کم یم.
[۲۱] څه چې د الله خوښه وي همغه کیږي او هیڅ توان نشته مګر یوازې د یو الله په کومک
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اَوْ یُصْبِحَ مَآؤُهَا غَوْرًا فَلَنْ تَسْتَطِیْعَ لَهٗ طَلَبًا ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاُحِیْطَ بِثَمَرِهٖ فَاَصْبَحَ یُقَلِّبُ كَفَّیْهِ عَلٰی مَاۤ اَنْفَقَ فِیْهَا وَهِیَ خَاوِیَةٌ عَلٰی عُرُوْشِهَا وَیَقُوْلُ یٰلَیْتَنِیْ لَمْ اُشْرِكْ بِرَبِّیْۤ اَحَدًا ۟
په پای کې د هغه د باغ ټولې میوې تباه او پر هغه لګښت چې پر باغ يې کړی ؤ خپل لاسونه مروړل او لیدل يې چې باغ يې پر چتونو چپه غورځیدلی نو ویل يې: کاشکې ما له خپل پروردګار سره څوک شریک نه وای ګڼلی.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَمْ تَكُنْ لَّهٗ فِئَةٌ یَّنْصُرُوْنَهٗ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ وَمَا كَانَ مُنْتَصِرًا ۟ؕ
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاضْرِبْ لَهُمْ مَّثَلَ الْحَیٰوةِ الدُّنْیَا كَمَآءٍ اَنْزَلْنٰهُ مِنَ السَّمَآءِ فَاخْتَلَطَ بِهٖ نَبَاتُ الْاَرْضِ فَاَصْبَحَ هَشِیْمًا تَذْرُوْهُ الرِّیٰحُ ؕ— وَكَانَ اللّٰهُ عَلٰی كُلِّ شَیْءٍ مُّقْتَدِرًا ۟
او ای پیغمبره! هغوی ته د دنیا ژوند په مثال سره څرګند کړه چې: مونږ اوبه له اسمان نه راښکته ځمکه ورسره زرغونه او تازه شوه خو ډیر ژر زرغون څیزونه وچ کلک او بادونه يې هره خوا الوزي. او الله په هر څه قادر او توانا دی.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَعُرِضُوْا عَلٰی رَبِّكَ صَفًّا ؕ— لَقَدْ جِئْتُمُوْنَا كَمَا خَلَقْنٰكُمْ اَوَّلَ مَرَّةٍ ؗ— بَلْ زَعَمْتُمْ اَلَّنْ نَّجْعَلَ لَكُمْ مَّوْعِدًا ۟
او ټول کتار، کتار ستا رب ته وړاندې کړای شي. الله به ووایې دا دی اوس ماته راغلئ لکه څنګه مې چې لومړی ځل پیدا کړي واست که نه نو ستاسې ګومان خو دا وو چې مونږ به تاسې ته د وعدې کوم ځای او وخت ونه ټاکو.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَوُضِعَ الْكِتٰبُ فَتَرَی الْمُجْرِمِیْنَ مُشْفِقِیْنَ مِمَّا فِیْهِ وَیَقُوْلُوْنَ یٰوَیْلَتَنَا مَالِ هٰذَا الْكِتٰبِ لَا یُغَادِرُ صَغِیْرَةً وَّلَا كَبِیْرَةً اِلَّاۤ اَحْصٰىهَا ۚ— وَوَجَدُوْا مَا عَمِلُوْا حَاضِرًا ؕ— وَلَا یَظْلِمُ رَبُّكَ اَحَدًا ۟۠
او عمل پاڼې به کیښوولی شي ته به ګورې چې ګناهګاران به له هغه څه نه چې په عمل پاڼو کې يې ښکل شوې ډیر ډاریدونکي او وايې به: های زمونږ بده بخته! دا څه دي؟ په دې لیکنه کې زمونږ هره کوچنۍ او لویه راټوله شوې ده. او خپلې کړنې به مخامخ وګوري. ستا رب به په هیچا تیری ونه کړي.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاِذْ قُلْنَا لِلْمَلٰٓىِٕكَةِ اسْجُدُوْا لِاٰدَمَ فَسَجَدُوْۤا اِلَّاۤ اِبْلِیْسَ ؕ— كَانَ مِنَ الْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ اَمْرِ رَبِّهٖ ؕ— اَفَتَتَّخِذُوْنَهٗ وَذُرِّیَّتَهٗۤ اَوْلِیَآءَ مِنْ دُوْنِیْ وَهُمْ لَكُمْ عَدُوٌّ ؕ— بِئْسَ لِلظّٰلِمِیْنَ بَدَلًا ۟
او یاد کړه کله چې مونږ پریښتو ته وویل: ادم ته سجده وکړئ هغوی سجده وکړه خو ابلیس ونه کړه هغه له پیریانو څخه وو او د خپل رب د امر له منلو نه ووت. نو ای مسلمانانو! ایا تاسې هغه او د هغه اولاده پرته له ما نه په دوستۍ نیسئ؟ په داسې حال کې چې هغوی ستاسې دښمنان دي؟ دا ډیر ناوړه بدل دی چې ظالمانو غوره کړی دی.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَیَوْمَ یَقُوْلُ نَادُوْا شُرَكَآءِیَ الَّذِیْنَ زَعَمْتُمْ فَدَعَوْهُمْ فَلَمْ یَسْتَجِیْبُوْا لَهُمْ وَجَعَلْنَا بَیْنَهُمْ مَّوْبِقًا ۟
او هغه ورځ یاده کړه چې الله پاک ووايي: اوس زما هغه شریکان راوبلئ چې تاسې به خپل ګومان نیولي وو هغوی به يې راوبلي. خو مرستې ته به يې رانشي. او د هغوی او خدایانو ترمینځ به يې جهنم حایل وګرځوو.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَقَدْ صَرَّفْنَا فِیْ هٰذَا الْقُرْاٰنِ لِلنَّاسِ مِنْ كُلِّ مَثَلٍ ؕ— وَكَانَ الْاِنْسَانُ اَكْثَرَ شَیْءٍ جَدَلًا ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَا مَنَعَ النَّاسَ اَنْ یُّؤْمِنُوْۤا اِذْ جَآءَهُمُ الْهُدٰی وَیَسْتَغْفِرُوْا رَبَّهُمْ اِلَّاۤ اَنْ تَاْتِیَهُمْ سُنَّةُ الْاَوَّلِیْنَ اَوْ یَاْتِیَهُمُ الْعَذَابُ قُبُلًا ۟
او کله چې خلکو ته هدایت راغی نو څه شي له ایمان راوړلو. او له رب نه د بښنې غوښتلو څخه منع کړل؟ یوازینۍ خبره همدا ده چې هغه څه ورسره وشي چې له پخوانیو نه منونکو امتونو سره شوي وو. او یا سم له لاسه له عذاب سره لاس او ګریوان شي.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَا نُرْسِلُ الْمُرْسَلِیْنَ اِلَّا مُبَشِّرِیْنَ وَمُنْذِرِیْنَ ۚ— وَیُجَادِلُ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا بِالْبَاطِلِ لِیُدْحِضُوْا بِهِ الْحَقَّ وَاتَّخَذُوْۤا اٰیٰتِیْ وَمَاۤ اُنْذِرُوْا هُزُوًا ۟
او مونږ رسولانو ته پرته له زیري ورکولو او ډارولو نه بله دنده نه ده سپارلي. او کافرانو باطلې هڅې خپلې کړي چې حق پرې له مینځ یوسي. زمونږ ایتونه او ورکړ شوی اخطار ټوکې او مسخرې ګڼي.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَنْ اَظْلَمُ مِمَّنْ ذُكِّرَ بِاٰیٰتِ رَبِّهٖ فَاَعْرَضَ عَنْهَا وَنَسِیَ مَا قَدَّمَتْ یَدٰهُ ؕ— اِنَّا جَعَلْنَا عَلٰی قُلُوْبِهِمْ اَكِنَّةً اَنْ یَّفْقَهُوْهُ وَفِیْۤ اٰذَانِهِمْ وَقْرًا ؕ— وَاِنْ تَدْعُهُمْ اِلَی الْهُدٰی فَلَنْ یَّهْتَدُوْۤا اِذًا اَبَدًا ۟
او له هغه چا به بل لوی ظالم څوک وي چې د الله په ایتونو پند ورکړای شي. نو ترې مخ اړوي، او هغه کړنې له یاده وباسي چې له خپله لاسه يې وړاندې لیږلي دي؟ مونږ دا وړ خلکو په زړونو پوښ غوړولی دی او په غوږونو کې يې دروندوالی دی چې د قران په خبره پوه نه شي. ته يې که هر څومره د هدایت په لور وبلي خو هغه به هیڅکله سمه لار ونه مومي.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَرَبُّكَ الْغَفُوْرُ ذُو الرَّحْمَةِ ؕ— لَوْ یُؤَاخِذُهُمْ بِمَا كَسَبُوْا لَعَجَّلَ لَهُمُ الْعَذَابَ ؕ— بَلْ لَّهُمْ مَّوْعِدٌ لَّنْ یَّجِدُوْا مِنْ دُوْنِهٖ مَوْىِٕلًا ۟
او ستا رب ډیر بښونکی او د رحمت څښتن دی. که خلک يې په خپلو کړنو نیولای، نو ډیر ژر به يې پرې عذاب نازل کړی وو. خو د هغوی لپاره یوه نیټه ټاکل شوې ده چې له الله پرته به بل هیڅ د خلاصون ځای ونه مومي.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَتِلْكَ الْقُرٰۤی اَهْلَكْنٰهُمْ لَمَّا ظَلَمُوْا وَجَعَلْنَا لِمَهْلِكِهِمْ مَّوْعِدًا ۟۠
[۲۲] هغه بې شمیره کلي چې د تاریخ په اوږدو کې هلاک شوي لکه نوح، هود، ثمود، او نور قومونه ( ابن جریر الطبری).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاِذْ قَالَ مُوْسٰی لِفَتٰىهُ لَاۤ اَبْرَحُ حَتّٰۤی اَبْلُغَ مَجْمَعَ الْبَحْرَیْنِ اَوْ اَمْضِیَ حُقُبًا ۟
او هغه کیسه یاده کړه چې موسی خپل خدمت ګار ته [۲۳] وویل: زه به تر هغو ولاړ شم چې د دواړو سیندونو یو ځای کیدلو ځای ته ورسم[۲۴] که نه نو زه به تر ډیرې زماني همداسې روان وم.
[۲۳] یو شع بن نون( ابن جریر الطبری)
[۲۴]د دجلي او فرات سیندونه چې یوځای بحر ته ښکته کیږي یا د افریقا دوه سیندونه چې سره نژدې شي( البحر المحیط تفسیر لابن حبان الاندلسي الفردطی)
[۲۴]د دجلي او فرات سیندونه چې یوځای بحر ته ښکته کیږي یا د افریقا دوه سیندونه چې سره نژدې شي( البحر المحیط تفسیر لابن حبان الاندلسي الفردطی)
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ اَرَءَیْتَ اِذْ اَوَیْنَاۤ اِلَی الصَّخْرَةِ فَاِنِّیْ نَسِیْتُ الْحُوْتَ ؗ— وَمَاۤ اَنْسٰىنِیْهُ اِلَّا الشَّیْطٰنُ اَنْ اَذْكُرَهٗ ۚ— وَاتَّخَذَ سَبِیْلَهٗ فِی الْبَحْرِ ۖۗ— عَجَبًا ۟
خادم يې وویل: ستا خیال دی چې کله مونږ غټې ډبرې ته تکیه وکړه بس په همغه ځای کې مې کب له یاده ووت او شیطان رانه هیره کړه چې تاته يي کیسه وکړم. کب خو په ډیره عجیبه توګه په سیند کې مخ په وړاندې ولاړ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ ذٰلِكَ مَا كُنَّا نَبْغِ ۖۗ— فَارْتَدَّا عَلٰۤی اٰثَارِهِمَا قَصَصًا ۟ۙ
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ اِنَّكَ لَنْ تَسْتَطِیْعَ مَعِیَ صَبْرًا ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَكَیْفَ تَصْبِرُ عَلٰی مَا لَمْ تُحِطْ بِهٖ خُبْرًا ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ سَتَجِدُنِیْۤ اِنْ شَآءَ اللّٰهُ صَابِرًا وَّلَاۤ اَعْصِیْ لَكَ اَمْرًا ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَانْطَلَقَا ۫— حَتّٰۤی اِذَا رَكِبَا فِی السَّفِیْنَةِ خَرَقَهَا ؕ— قَالَ اَخَرَقْتَهَا لِتُغْرِقَ اَهْلَهَا ۚ— لَقَدْ جِئْتَ شَیْـًٔا اِمْرًا ۟
هغه وو چې دواړه روان او په یوه کښتۍ کې سواره شول. خضر کښتۍ سورۍ کړه. موسی وویل ایا کښتۍ دې سورۍ کړه چې سپرلۍ يې غرقه کړې؟ دا خو دې ډیر لوی بې سره کار وکړ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ اَلَمْ اَقُلْ اِنَّكَ لَنْ تَسْتَطِیْعَ مَعِیَ صَبْرًا ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ لَا تُؤَاخِذْنِیْ بِمَا نَسِیْتُ وَلَا تُرْهِقْنِیْ مِنْ اَمْرِیْ عُسْرًا ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَانْطَلَقَا ۫— حَتّٰۤی اِذَا لَقِیَا غُلٰمًا فَقَتَلَهٗ ۙ— قَالَ اَقَتَلْتَ نَفْسًا زَكِیَّةً بِغَیْرِ نَفْسٍ ؕ— لَقَدْ جِئْتَ شَیْـًٔا نُّكْرًا ۟
بیا دواړه روان او له یوه کوچني هلک سره مخ شول. خضر هغه وواژه موسې ورته وویل یو بې ګناه انسان دې پرته له دې چې پر هغه د بل انسان پور وي، وواژه په رښتیا چې ډير بد او نامنلی کار دې وکړ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ اَلَمْ اَقُلْ لَّكَ اِنَّكَ لَنْ تَسْتَطِیْعَ مَعِیَ صَبْرًا ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَانْطَلَقَا ۫— حَتّٰۤی اِذَاۤ اَتَیَاۤ اَهْلَ قَرْیَةِ ١سْتَطْعَمَاۤ اَهْلَهَا فَاَبَوْا اَنْ یُّضَیِّفُوْهُمَا فَوَجَدَا فِیْهَا جِدَارًا یُّرِیْدُ اَنْ یَّنْقَضَّ فَاَقَامَهٗ ؕ— قَالَ لَوْ شِئْتَ لَتَّخَذْتَ عَلَیْهِ اَجْرًا ۟
بیا دواړه مخ په وړاندې روان وو،تر څو یوه کلي ته ورسیدل او د هغه ځای له خلکو نه یې خوراک وغوښت خلک تیار نه شول چې میلمه پالنه یې وکړي.خو هلته یې یو دیوال ولید چې نړیدونکی و،هغه یې له سره کلک ودراو.موسې ورته وویل:که دې غوښتي وای نو مزدوري به دې پرې اخیستي وای.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اَمَّا السَّفِیْنَةُ فَكَانَتْ لِمَسٰكِیْنَ یَعْمَلُوْنَ فِی الْبَحْرِ فَاَرَدْتُّ اَنْ اَعِیْبَهَا وَكَانَ وَرَآءَهُمْ مَّلِكٌ یَّاْخُذُ كُلَّ سَفِیْنَةٍ غَصْبًا ۟
د کښتۍ خبره داسې وه چې هغه د څو مسکینانو کښتۍ وه چې په بحر کې یې چلوله.ماوغوښتل چې هغه عیب جنه کړم ځکه چې وړاندې داسې یو پاچا ؤ چې هره روغه کښتۍ یې په زور اخیستله.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاَمَّا الْجِدَارُ فَكَانَ لِغُلٰمَیْنِ یَتِیْمَیْنِ فِی الْمَدِیْنَةِ وَكَانَ تَحْتَهٗ كَنْزٌ لَّهُمَا وَكَانَ اَبُوْهُمَا صَالِحًا ۚ— فَاَرَادَ رَبُّكَ اَنْ یَّبْلُغَاۤ اَشُدَّهُمَا وَیَسْتَخْرِجَا كَنْزَهُمَا ۖۗ— رَحْمَةً مِّنْ رَّبِّكَ ۚ— وَمَا فَعَلْتُهٗ عَنْ اَمْرِیْ ؕ— ذٰلِكَ تَاْوِیْلُ مَا لَمْ تَسْطِعْ عَّلَیْهِ صَبْرًا ۟ؕ۠
او دیوال د ښار د دوه یتیمو کوچنیانو ملکیت ؤ.لاندې ترې د هغوی خزانه وه،پلار یې صالح سړی ؤ،نو ستا رب وغوښتل چې دواړه یتیمان پاخه زلمیان او بیا خپله خزانه راوباسي.دا ستا د رب له لورې مهرباني وه.ما په خپل سر یو کار هم نه دی کړی.هو!همداوه د هغو خبرو اصلي بڼه چې تا پرې صبرونه شو کړای.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَیَسْـَٔلُوْنَكَ عَنْ ذِی الْقَرْنَیْنِ ؕ— قُلْ سَاَتْلُوْا عَلَیْكُمْ مِّنْهُ ذِكْرًا ۟ؕ
ای محمده!هغوی له تانه د ذوالقرنین[۱]په هکله پوښتنه کوي.ووایه چې زه به ډیر ژر تاسې ته د هغه څه حال ووایم.
[۱] ذوالقرنین څوک وو؟په دې هکله روایتونه دي څوک وايي دا سکند اعظم څوک یې نور څوک بولي او د ذوالقرنین معنې ده دوه ښکرونو والا.دې سړي ته د دوه ښکرونو والا لقب ځکه ورکړی شو چې دختیځ او لویدیځ واکمن وو.دوه قرنه یې عمر وو.تاج یي دوه پاڼې درلودې.په سر کې یې دویښتانو دوه کوڅۍ وې.ظاهرې او باطنې علم ورسره وو(تفسیر الماوردی).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اِنَّا مَكَّنَّا لَهٗ فِی الْاَرْضِ وَاٰتَیْنٰهُ مِنْ كُلِّ شَیْءٍ سَبَبًا ۟ۙ
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
حَتّٰۤی اِذَا بَلَغَ مَغْرِبَ الشَّمْسِ وَجَدَهَا تَغْرُبُ فِیْ عَیْنٍ حَمِئَةٍ وَّوَجَدَ عِنْدَهَا قَوْمًا ؕ۬— قُلْنَا یٰذَا الْقَرْنَیْنِ اِمَّاۤ اَنْ تُعَذِّبَ وَاِمَّاۤ اَنْ تَتَّخِذَ فِیْهِمْ حُسْنًا ۟
او تر هغو ولاړ چې د لمر پریوتلو تر پولې ورسید. لمر یې ولید چې په تورو اوبو کې ډوبیږي.هلته له یو قوم سره مخ شو.مونږ ورته وویل:ذوالقرنینه!ستا خوښه چې دا خلک ربړوي او که ښه لیار ورسره نیسې.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ثُمَّ اَتْبَعَ سَبَبًا ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
كَذٰلِكَ ؕ— وَقَدْ اَحَطْنَا بِمَا لَدَیْهِ خُبْرًا ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ثُمَّ اَتْبَعَ سَبَبًا ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالُوْا یٰذَا الْقَرْنَیْنِ اِنَّ یَاْجُوْجَ وَمَاْجُوْجَ مُفْسِدُوْنَ فِی الْاَرْضِ فَهَلْ نَجْعَلُ لَكَ خَرْجًا عَلٰۤی اَنْ تَجْعَلَ بَیْنَنَا وَبَیْنَهُمْ سَدًّا ۟
خلکو وویل:ای ذوالقرنینه!زوزي،او زما زوزي په ځمکه کې فساد خوروي.که مونږ باج درکړو نو کولای شی چې زمونږ او د هغوی تر مینځ یو بند جوړ کړې.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اٰتُوْنِیْ زُبَرَ الْحَدِیْدِ ؕ— حَتّٰۤی اِذَا سَاوٰی بَیْنَ الصَّدَفَیْنِ قَالَ انْفُخُوْا ؕ— حَتّٰۤی اِذَا جَعَلَهٗ نَارًا ۙ— قَالَ اٰتُوْنِیْۤ اُفْرِغْ عَلَیْهِ قِطْرًا ۟ؕ
د اوسپنو غټې ټوټې راوړئ.او کله چې هغه د دواړو غرونو ترمینځ د غرونو په اندازه له اوسپنې ډکه کړه نو وئې ویل:اوس اوربل او تیزيي کړئ.او چې نوی دیوال د اور په شان سور شونو خلکو ته یې وویل:ماته ویلي مس راوړئ چې پر دیوال یې وڅڅوم.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَمَا اسْطَاعُوْۤا اَنْ یَّظْهَرُوْهُ وَمَا اسْتَطَاعُوْا لَهٗ نَقْبًا ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَّعَرَضْنَا جَهَنَّمَ یَوْمَىِٕذٍ لِّلْكٰفِرِیْنَ عَرْضَا ۟ۙ
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
١لَّذِیْنَ كَانَتْ اَعْیُنُهُمْ فِیْ غِطَآءٍ عَنْ ذِكْرِیْ وَكَانُوْا لَا یَسْتَطِیْعُوْنَ سَمْعًا ۟۠
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اَفَحَسِبَ الَّذِیْنَ كَفَرُوْۤا اَنْ یَّتَّخِذُوْا عِبَادِیْ مِنْ دُوْنِیْۤ اَوْلِیَآءَ ؕ— اِنَّاۤ اَعْتَدْنَا جَهَنَّمَ لِلْكٰفِرِیْنَ نُزُلًا ۟
ایا کافران ګومان کوي چې زما بنده ګان به له ما پرته دوستان او کار جوړوونکي ونیسي(دا به ئې په ګټه وي؟نه:ځکه چې)مونږ د کافرانو لپاره د جهنم میلمستیا تیاره کړې ده.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قُلْ هَلْ نُنَبِّئُكُمْ بِالْاَخْسَرِیْنَ اَعْمَالًا ۟ؕ
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اَلَّذِیْنَ ضَلَّ سَعْیُهُمْ فِی الْحَیٰوةِ الدُّنْیَا وَهُمْ یَحْسَبُوْنَ اَنَّهُمْ یُحْسِنُوْنَ صُنْعًا ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اُولٰٓىِٕكَ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا بِاٰیٰتِ رَبِّهِمْ وَلِقَآىِٕهٖ فَحَبِطَتْ اَعْمَالُهُمْ فَلَا نُقِیْمُ لَهُمْ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ وَزْنًا ۟
دا همغه کسان دي چې د الله په ایتونو کافر او د هغه له ملاقات نه منکر دي.نو ټولې کړنې یې بابیزه او مونږ به د قیامت په ورځ هیڅ ارزښت ور نه کړو.[۲]
[۲] لله معنا ئې ده د قیامت په ورځ د هغوی د عملونو د تللو لپاره تله نه ودروو.یعنې عملونه به ئې نه تلل کیږي ځکه چې نیک عملونه به هیڅ پکې نه وي (ابن جریر الطبری)
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ذٰلِكَ جَزَآؤُهُمْ جَهَنَّمُ بِمَا كَفَرُوْا وَاتَّخَذُوْۤا اٰیٰتِیْ وَرُسُلِیْ هُزُوًا ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اِنَّ الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ كَانَتْ لَهُمْ جَنّٰتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلًا ۟ۙ
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
خٰلِدِیْنَ فِیْهَا لَا یَبْغُوْنَ عَنْهَا حِوَلًا ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قُلْ لَّوْ كَانَ الْبَحْرُ مِدَادًا لِّكَلِمٰتِ رَبِّیْ لَنَفِدَ الْبَحْرُ قَبْلَ اَنْ تَنْفَدَ كَلِمٰتُ رَبِّیْ وَلَوْ جِئْنَا بِمِثْلِهٖ مَدَدًا ۟
ای محمده!ووایه که ټول بحرونه رنګ شي چې زما د رب خبرې پرې ولیکل شي.نو بحرونه به پځوا لدې چې زما د رب د خبرو لیکل خلاص شي وچ شي.هو!که څه هم همدومره نور بحرونه او سیندونه ور زیات هم شي.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قُلْ اِنَّمَاۤ اَنَا بَشَرٌ مِّثْلُكُمْ یُوْحٰۤی اِلَیَّ اَنَّمَاۤ اِلٰهُكُمْ اِلٰهٌ وَّاحِدٌ ۚ— فَمَنْ كَانَ یَرْجُوْا لِقَآءَ رَبِّهٖ فَلْیَعْمَلْ عَمَلًا صَالِحًا وَّلَا یُشْرِكْ بِعِبَادَةِ رَبِّهٖۤ اَحَدًا ۟۠
او ای محمده!ووایه چې زه ستاسې په څير یو انسان یم ماته وحې کیږي چې ستاسې معبود یوازې یو الله دی نو که څوک د خپل رب دلیدنې هیله من وي نو باید چې نیک کارونه وکړي او د خپل رب په عبادت کې هیڅوک شریک نه کړي.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߔߊߛߑߕߏߣߌߞߊ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߛߙߝߙߊߛ߫ - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
ߡߎ߬ߤ߭ߊߡߡߊߘߎ߫ ߖߊߣߌߓߊߛߌ߫ ߛߙߝߙߊߛߌ߫ ߟߊ߫