ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߛߊ߲ߤߊߟߌ߫ ߘߟߊߡߌߘߊ ߘߐ߫ * - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
وَاِذَا قِیْلَ لَهُمْ تَعَالَوْا اِلٰی مَاۤ اَنْزَلَ اللّٰهُ وَاِلَی الرَّسُوْلِ قَالُوْا حَسْبُنَا مَا وَجَدْنَا عَلَیْهِ اٰبَآءَنَا ؕ— اَوَلَوْ كَانَ اٰبَآؤُهُمْ لَا یَعْلَمُوْنَ شَیْـًٔا وَّلَا یَهْتَدُوْنَ ۟
ඇතැම් ගොවිපළ සතුන් තහනම් යැයි අල්ලාහ් මත බොරු ගොතා පැවසූ මෙම බොරුකාරයින්හට 'තහනම් දැයින් අනුමත දෑ කුමක්දැ?යි ඔබ දැන ගනු පිණිස අල්ලාහ් පහළ කළ කුර්ආනය හා දේව දූතයාණන්ගේ පිළිවෙත වෙත පැමිණෙන්නැ'යි පවසනු ලැබූ විට, 'අපගේ මුතුන් මිත්තන්ගෙන් අපි උරුමකරගත් විශ්වාසයන් ප්රකාශයන් හා ක්රියාවන් අපට ප්රමාණවත්' යැයි ඔවුහු පැවසූහ. ඔවුන්ගේ මුතුන් මිත්තන් සත්ය වෙත මග පෙන්වනු නොලැබූ මෙන්ම කිසිවක් නොදැන සිටි තත්ත්වයේ ඒ සඳහා ඔවුන් ප්රමාණවත් වන්නේ කෙසේද? ඔවුන්ව අනුගමනය කරනුයේ ඔවුන් අතරින් වඩාත් අඥාන හා මාර්ගයෙන් වඩාත් නොමග ගියවුන් පමණි. ඔවුහු නොමග ගිය අඥානයෝ වෙති.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
یٰۤاَیُّهَا الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا عَلَیْكُمْ اَنْفُسَكُمْ ۚ— لَا یَضُرُّكُمْ مَّنْ ضَلَّ اِذَا اهْتَدَیْتُمْ ؕ— اِلَی اللّٰهِ مَرْجِعُكُمْ جَمِیْعًا فَیُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُوْنَ ۟
අහෝ! විශ්වාස කළවුනි, ඔබ ඔබේ ජීවිතය ගැන ප්රවේශම් වන්න. එහෙයින් එයට යහපත් දෑ පමණක් එකතු කරන්න. ඔබ යහමග ගියේ නම් නොමග ගිය මිනිසුන් විසින් ඔබට හානියක් සිදු කළ නොහැක. ඔවුන් ඔබට පිළිතුරු නොදෙනු ඇත. යහපත නියෝග කිරීමත් අයහපතින් වැළක්වීමත් ඔබ යහමග ලැබ ඇති බවට වූ සලකුණකි. මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ ඔබ යොමු කරනු ලබනුයේ අල්ලාහ් වෙත පමණි. එවිට මෙලොවෙහි ඔබ සිදු කරමින් සිටි දෑ පිළිබඳ ඔහු ඔබට දැනුම් දෙනු ඇත. ඒ සඳහා ඔබට ප්රතිඵල පිරිනමනු ඇත.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
یٰۤاَیُّهَا الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا شَهَادَةُ بَیْنِكُمْ اِذَا حَضَرَ اَحَدَكُمُ الْمَوْتُ حِیْنَ الْوَصِیَّةِ اثْنٰنِ ذَوَا عَدْلٍ مِّنْكُمْ اَوْ اٰخَرٰنِ مِنْ غَیْرِكُمْ اِنْ اَنْتُمْ ضَرَبْتُمْ فِی الْاَرْضِ فَاَصَابَتْكُمْ مُّصِیْبَةُ الْمَوْتِ ؕ— تَحْبِسُوْنَهُمَا مِنْ بَعْدِ الصَّلٰوةِ فَیُقْسِمٰنِ بِاللّٰهِ اِنِ ارْتَبْتُمْ لَا نَشْتَرِیْ بِهٖ ثَمَنًا وَّلَوْ كَانَ ذَا قُرْبٰی ۙ— وَلَا نَكْتُمُ شَهَادَةَ ۙ— اللّٰهِ اِنَّاۤ اِذًا لَّمِنَ الْاٰثِمِیْنَ ۟
අහෝ! විශ්වාස කළවුනි, මරණයේ සලකුණු අතුරින් බාහිරයෙන් පෙනෙන සලකුණක් ඔබගෙන් කෙනෙකු වෙත පැමිණි විට තමන් පවසන අන්තිම කැමැත්තට මුස්ලිම්වරුන් අතුරින් සාධාරණනීය දෙදෙනෙක් පත් කර ගනු. එසේ නැතහොත් ඔබ ගමනක නිරත ව සිටියදී ඔබට මරණය පැමිණ එසේ මුස්ලිම්වරුන්ගේ දෙදෙනෙකු නොමැති වූ විටක අවශ්යතාවට සරිලන සේ දේව ප්රතික්ෂේපකයින් අතුරින් පුද්ගලයින් දෙදෙනෙකු සාක්ෂි වශයෙන් පත් කර ගනු. ඔවුන් දෙදෙනාගේ සාක්ෂියෙහි යම් සැක සහිත දෙයක් කතාවට බදුන් වූයේ නම් අනිවාර්ය සලාත් අවස්ථාවකින් පසු ඔවුන් රඳවා තබා: තමන් දෙදෙනාගේ පංගුවෙහි කිසිදු වටිනාකමට නොවිකුණන බවටත් ඒ සම්බන්ධයෙන් අපක්ෂපාතී නොවන බවටත්, තමන් දෙදෙනා අල්ලාහ් වෙනුවෙන් දෙන සාක්ෂිය නොසගවන බවටත් දිවුරුමක් ගත යුතුයි. සැබැවින්ම ඔවුන් දෙදෙනා එයට පටහැණි ව ක්රියා කළේ නම් අල්ලාහ්ට පිටුපාන පාපතරයින් අතුරින් වනු ඇත.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَاِنْ عُثِرَ عَلٰۤی اَنَّهُمَا اسْتَحَقَّاۤ اِثْمًا فَاٰخَرٰنِ یَقُوْمٰنِ مَقَامَهُمَا مِنَ الَّذِیْنَ اسْتَحَقَّ عَلَیْهِمُ الْاَوْلَیٰنِ فَیُقْسِمٰنِ بِاللّٰهِ لَشَهَادَتُنَاۤ اَحَقُّ مِنْ شَهَادَتِهِمَا وَمَا اعْتَدَیْنَاۤ ۖؗ— اِنَّاۤ اِذًا لَّمِنَ الظّٰلِمِیْنَ ۟
ඔවුන් දෙදෙනා දිවුරා සිටීමෙන් පසු දිවුරුමෙහි හා සාක්ෂියෙහි ඔවුන් දෙදෙනා පවසන දෑ බොරු යැයි පැහැදිලි වූ විට හෝ ඔවුන් දෙදෙනාගේ වංචාව අනාවරණය වූ විට සත්යය කුමක්දැයි යන්නට එම මිය ගිය පුද්ගලයාට සමීපතයින් දෙදෙනෙකු ඔවුන් දෙදෙනාගේ ස්ථානයේ සිට සාක්ෂි දැරිය යුතුයි. එසේ නැතහොත් දිවුරා සිටිය යුතුය. අපගේ සාක්ෂියට ඔවුන් දෙදෙනාගේ බොරුවට හා වංචාවට වඩා තමන් දෙදෙනාගේ වගකීමත් සත්යතාවත් වඩාත් සුදුසුය. අපි බොරුවට දිවුරුම් නොකරමු. සැබැවින්ම අපි බොරුවට සාක්ෂි දැරුවේ නම් අල්ලාහ්ගේ සීමාවන් ඉක්මවා ගිය අපරාධකරුවන් අතරට පත් වන්නෙමු යැයි ඔවුන් දෙදෙනා දිවුරා සිටිය යුතුය.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ذٰلِكَ اَدْنٰۤی اَنْ یَّاْتُوْا بِالشَّهَادَةِ عَلٰی وَجْهِهَاۤ اَوْ یَخَافُوْۤا اَنْ تُرَدَّ اَیْمَانٌ بَعْدَ اَیْمَانِهِمْ ؕ— وَاتَّقُوا اللّٰهَ وَاسْمَعُوْا ؕ— وَاللّٰهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْفٰسِقِیْنَ ۟۠
ඉහත සඳහන් පරිදි සලාතයෙන් පසු සාක්ෂිකරුවන් දෙදෙනාගේ දිවුරීම ගනු ලබනුයේ ඔවුන් දෙදෙනාගේ සාක්ෂියෙහි සැක ඇති වූ අවස්ථාවක හා ඔවුන් දෙදෙනා සාක්ෂිය ප්රතික්ෂේප කරනු ලබන අවස්ථාවකය. ආගමානු ක්රමයට අනුව සාක්ෂි ගෙන ඒම වඩාත් සුදුසුම ක්රමයයි. ඔවුන් දෙදෙනා සාක්ෂිය විකෘති නොකළ යුතුය. එය වෙනස් නොකළ යුතුය. වංචා නොකළ යුතුයි. ඔවුන් දෙදෙනාගේ දිවුරුමට පසු ව උරුමක්කාරයාගේ දිවුරීම ප්රතික්ෂේප කරනු ලැබීම සම්බන්ධයෙන් ඔවුන් දෙදෙනා බියවීමට වඩාත් සමීප ක්රමය වන්නේය. එවිට ඔවුන් දෙදෙනා කවර සාක්ෂියක් ගෙන ආවේද එයට එරෙහි ව ඔවුහු දිවුරනු ඇත. එහෙයින් ඔවුන් දෙදෙනා පැහැදිලි ව සාක්ෂි ඉදිරිපත් කරනු ඇත. සාක්ෂියෙහි හා දිවුරුමෙහි වංචාව හා බොරුව අතහැර දමමින් අල්ලාහ්ට බිය විය යුතුය. කවර දෙයක් ඔබට අණ කරනු ලැබුවේද එය පිළිගන්නා අයුරින් සවන් දිය යුතුය. අල්ලාහ් තමන්ට අවනත වීමෙන් දුරස් වූවන්හට ආශිර්වාද නොකරනු ඇත.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• إذا ألزم العبد نفسه بطاعة الله، وأمر بالمعروف ونهى عن المنكر بحسب طاقته، فلا يضره بعد ذلك ضلال أحد، ولن يُسْأل عن غيره من الناس، وخاصة أهل الضلال منهم.
•ගැත්තා තමන්ට හැකි පමණින් තම ආත්මය අල්ලාහ්ට අවනත කරවා යහපත විධානය කොට අයහපතින් වැළැක්වීමේ ක්රියාවලිය තුළ නිරත වන විට ඉන් පසු ව කිසිවකුගේ මුළාවීමක් ඔහුට හානි කරන්නේ නැත. ඔහුගෙන් මිස වෙනත් ජනයාගෙන් විශේෂයන් ඔවුන් අතර මුළාවූවන්ගෙන් නොඉල්ලනු ඇත.
• الترغيب في كتابة الوصية، مع صيانتها بإشهاد العدول عليها.
ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߛߊ߲ߤߊߟߌ߫ ߘߟߊߡߌߘߊ ߘߐ߫ - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
ߡߍ߲ ߝߘߊߣߍ߲߫ ߞߎ߬ߙߊ߬ߣߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߕߌߙߌ߲ߠߌ߲ ߝߊ߲ߓߊ ߟߊ߫