ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߛߊ߲ߤߊߟߌ߫ ߘߟߊߡߌߘߊ ߘߐ߫ * - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
یَعْتَذِرُوْنَ اِلَیْكُمْ اِذَا رَجَعْتُمْ اِلَیْهِمْ ؕ— قُلْ لَّا تَعْتَذِرُوْا لَنْ نُّؤْمِنَ لَكُمْ قَدْ نَبَّاَنَا اللّٰهُ مِنْ اَخْبَارِكُمْ ؕ— وَسَیَرَی اللّٰهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُوْلُهٗ ثُمَّ تُرَدُّوْنَ اِلٰی عٰلِمِ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَةِ فَیُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُوْنَ ۟
ජිහාදයට නොගොස් පසුබැස්සා වූ කුහකයින්, මුස්ලිම්වරුන් ජිහාද්හි නිරත වී හැරී පැමිණි විට ඔවුනට දැඩි සේ නිදහසට කරුණු ඉදිරිපත් කරනු ඇත. ‘නුඹලා ව්යාජ හේතු ඉදිරිපත් කරමින් නිදහසට කරුණු නොදක්වනු. ඒවා ගැන කවර තොරතුරක් නුඹලා අපට පවසා සිටිය ද අපි එය සැබෑ ලෙස පිළි නොගනිමු. නුඹලාගේ සිත් තුළ ඇති දෑ අල්ලාහ් අපට දන්වා ඇත. නුඹලා පශ්චාත්තාප වී නුඹලාගේ පශ්චාත්තාපය අල්ලාහ් පිළිගැනීම හෝ නුඹලාගේ කුහකත්වයේම නුඹලා දිගටම රැඳී සිටිම හෝ සම්බන්ධයෙන් අල්ලාහ් හා ඔහුගේ දූතයාණන් ක්රියාමාර්ගයක් ගනු ඇත. පසු ව සියලු දෑ දන්නා අල්ලාහ් වෙත නුඹලා යොමු කරනු ලැබේ. එවිට නුඹලා සිදු කරමින් සිටි දෑ පිළිබඳ ඔහු නුඹලාට දන්වනු ඇත. ඒ සඳහා ඔහු නුඹලාට ප්රතිඵල දෙනු ඇත. එහෙයින් පාප ක්ෂමාව හා දැහැමි ක්රියාවන් සඳහා යුහුසුලු වනු’ යැයි ඔවුනට පිළිතුරු දෙන මෙන් අල්ලාහ් ඔහුගේ නබිවරයාට හා දේවත්වය විශ්වාස කරන්නන්ට මග පෙන්වීය.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
سَیَحْلِفُوْنَ بِاللّٰهِ لَكُمْ اِذَا انْقَلَبْتُمْ اِلَیْهِمْ لِتُعْرِضُوْا عَنْهُمْ ؕ— فَاَعْرِضُوْا عَنْهُمْ ؕ— اِنَّهُمْ رِجْسٌ ؗ— وَّمَاْوٰىهُمْ جَهَنَّمُ ۚ— جَزَآءً بِمَا كَانُوْا یَكْسِبُوْنَ ۟
අහෝ දේවත්වය විශ්වාස කරන්නනි! පසුබැස්සා වූ මෙම ජනයා වෙත නුඹලා නැවත හැරී ආ විට ඔවුනට දොස් නැගීමෙන් හා ඔවුන් ගැන පිළිකුල් කිරීමෙන් නුඹලාව වැළැක්වීම සඳහා ඔවුහු නිදහසට බොරු කරණු අල්ලාහ් මත දිවුරා සහතික කොට පවසා සිටිති. එහෙයින් නුඹලා කෝපයෙන් යුතුව ඔවුන් අතහැර දමනු. ඔවුන් ව දුරස් කරනු. සැබැවින්ම ඔවුන් අභ්යන්තරයෙහි කිලිටි ඇත්තෝ වෙති. ඔවුන් පිවිසෙන ඔවුන්ගේ නවාතැන නිරයයි. එය ඔවුන් උපයා ගත් කුහකත්වය හා පාපය හේතුවෙන් ඔවුනට හිමි විපාකයයි.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
یَحْلِفُوْنَ لَكُمْ لِتَرْضَوْا عَنْهُمْ ۚ— فَاِنْ تَرْضَوْا عَنْهُمْ فَاِنَّ اللّٰهَ لَا یَرْضٰی عَنِ الْقَوْمِ الْفٰسِقِیْنَ ۟
අහෝ දේවත්වය විශ්වාස කරන්නනි! පසු බැස්සා වූ ජනයා ගැන නුඹලා තෘප්තිමත් වනු පිණිස ඔවුන් නුඹලාට දිවුරා පවසති. නිදහසට කරනු පෙරළා ඉදිරිපත් කරති. නමුත් නුඹලා ඔවුන් ගැන තෘප්තියට පත් නොවනු. නුඹලා ඔවුන් ගැන තෘප්තියට පත් වූයෙහු නම්, නුඹලාගේ පරමාධිපතිට විරුද්ධ ව නුඹලා කටයුතු කරන්නෙහුය. දේව ප්රතික්ෂේපය හා කුහකත්වය හේතුවෙන් ඔහුට අවනත වීමෙන් ඉවත් වූ ජනයා පිළිබඳ ඔහු තෘප්තියට පත් වන්නේ නැත. එබැවින් අහෝ මුස්ලිම්වරුනි! අල්ලාහ් තෘප්තියට පත් නොවන අය ගැන නුඹලා තෘප්තියට පත්වීමෙන් වැළකෙනු.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اَلْاَعْرَابُ اَشَدُّ كُفْرًا وَّنِفَاقًا وَّاَجْدَرُ اَلَّا یَعْلَمُوْا حُدُوْدَ مَاۤ اَنْزَلَ اللّٰهُ عَلٰی رَسُوْلِهٖ ؕ— وَاللّٰهُ عَلِیْمٌ حَكِیْمٌ ۟
ගම්බද ජනයා ප්රතික්ෂේප කළේ නම් හෝ කුහක වූයේ නම් හෝ ඔවුන්ගේ ප්රතික්ෂේපය නගරයේ පදිංචි ජනයාට වඩා ඉතා දැඩි ව පිහිටයි. එමෙන්ම ඔවුන්ගේ කුහකත්වය ද මොවුනට වඩා ඉතා දරුණු වේ. ඔවුන් දහම පිළිබඳ මහත් සේ අඥානකමින් පසු වන්නේය. තම දහම් දූතයාණන්ට පහළ කර ඇති ආගමික නීති සීමාවන් සම්ප්රදායන් හා අනිවාර්යය වගකීම් පිළිබඳව නොදැන සිටීමට වඩාත් සුදුස්සන් වන්නේය. ඊට හේතුව ඔවුන්ගේ දැඩි බව, රළු බව හා අඩු ආශ්රයයි. ඔවුන්ගේ තත්ත්වය පිළිබඳ අල්ලාහ් මැනවින් දන්නාය. ඒවායින් කිසිවක් ඔහුට සැඟවෙන්නේ නැත. ඔහු සැලසුම් කිරීමේ හා ආගමානුගත කිරීමෙහි මහා ප්රඥාවන්තය.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمِنَ الْاَعْرَابِ مَنْ یَّتَّخِذُ مَا یُنْفِقُ مَغْرَمًا وَّیَتَرَبَّصُ بِكُمُ الدَّوَآىِٕرَ ؕ— عَلَیْهِمْ دَآىِٕرَةُ السَّوْءِ ؕ— وَاللّٰهُ سَمِیْعٌ عَلِیْمٌ ۟
කුහක ගම්බද වාසීන් අතරින් අල්ලාහ්ගේ මාර්ගයේ මුදල් වියදම් කිරීම අලාභයක් හා පාඩුවක් යැයි විශ්වාස කරන අය ද වෙති. 'එය තමන් වියදම් කළේ නම් ඒ සඳහා කුලියක් නොලැබෙයි. එය රඳවා ගත්තේ නම් අල්ලාහ් ඔහුට දඬුවම් නොකරයි' යනුවෙන් ඒ ගැන සැක කළ බැවිනි. නමුත් ඇතැම් විට මුනිච්චාවට හා රැකවරණය පැතීමට ඔවුන් එසේ වියදම් කරති. අහෝ දේවත්වය විශ්වාස කරන්නනි! නුඹලාට යම් විපත්තියක් පහළ වී නුඹලාගෙන් ඔවුන් වෙන් වන්නට අපේක්ෂා කරයි. නමුත් ඔවුන් ප්රිය කරන පරිදි දේවත්වය විශ්වාස කරන්නන්හට නපුරක් හා නපුරු කාලයේ අවෑමක් සිදු වීම වෙනුවට අල්ලාහ් ඔවුන් දඬුවමට ලක් වන අයුරින් එය පත් කළේය. ඔවුන් පවසන දෑ පිළිබඳ අල්ලාහ් සර්ව ශ්රාවකය. ඔවුන් සගවන දෑ පිළිබඳ ව මැනවින් දන්නාය.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمِنَ الْاَعْرَابِ مَنْ یُّؤْمِنُ بِاللّٰهِ وَالْیَوْمِ الْاٰخِرِ وَیَتَّخِذُ مَا یُنْفِقُ قُرُبٰتٍ عِنْدَ اللّٰهِ وَصَلَوٰتِ الرَّسُوْلِ ؕ— اَلَاۤ اِنَّهَا قُرْبَةٌ لَّهُمْ ؕ— سَیُدْخِلُهُمُ اللّٰهُ فِیْ رَحْمَتِهٖ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ غَفُوْرٌ رَّحِیْمٌ ۟۠
ගම්බද වාසීන් අතරින් අල්ලාහ්ව විශ්වාස කර මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනය විශ්වාස කරන්නන් ද වෙති. එමෙන්ම අල්ලාහ්ගේ මාර්ගයේ තම ධනය වියදම් කිරීම අල්ලාහ් වෙත සමීප කරවීමක් ලෙස ද ඔවුන් සලකති. අල්ලාහ්ගේ දූතයාණන්ගේ ප්රාර්ථනාව හා තමන් වෙනුවෙන් ඔහු ඉල්ලා සිටින පාපක්ෂමාව ජයග්රහණයේ මාධ්යයක් බවට පත් කර ගනිති. දැනගන්න. සැබැවින්ම අල්ලාහ්ගේ මාර්ගයේ ඔහු වියදම් කිරීමත් දහම් දූතයාණන් ඔහු වෙනුවෙන් ප්රාර්ථනා කිරීමත් අල්ලාහ් අබියස ඔහුට සමීපතා ඇති කරවන්නකි. එමෙන්ම ඒ සඳහා ඔහු අබියස ඔහුට කුසල් ඇත. එය ඔහුගේ සමාව හා ඔහුගේ ස්වර්ග උයන ආවරණය කර ඇති, අති මහත් ඔහුගේ දයාව තුළට ඔහුව ඇතුළත් කිරීමෙනි. සැබැවින්ම තම ගැත්තන් අතරින් පාපක්ෂමාව අයැදින්නන්හට අල්ලාහ් අති ක්ෂමාශීලීය. ඔවුන් පිළිබඳ මහා කාරුණිකය.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• ميدان العمل والتكاليف خير شاهد على إظهار كذب المنافقين من صدقهم.
•දැහැමි ක්රියාවන් හා වියදම් කිරීම යන න්යාය කුහකයින්ගේ බොරුව සත්යයෙන් වෙන් කර හඳුනා ගැනීම සඳහා වූ හොදම සාක්ෂියකි.
• أهل البادية إن كفروا فهم أشد كفرًا ونفاقًا من أهل الحضر؛ لتأثير البيئة.
•ගම්බද ජනයා ප්රතික්ෂේප කළේ නම්, පාරිසරික බලපෑම මත නාගරික ජනයාට වඩා කුහකත්වයෙන් හා ප්රතික්ෂේප කිරීමෙන් වඩාත් දරුණු වෙති.
ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߛߊ߲ߤߊߟߌ߫ ߘߟߊߡߌߘߊ ߘߐ߫ - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
ߡߍ߲ ߝߘߊߣߍ߲߫ ߞߎ߬ߙߊ߬ߣߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߕߌߙߌ߲ߠߌ߲ ߝߊ߲ߓߊ ߟߊ߫