د معناګانو ژباړه سورت معارج - اذربایجاني ژبې ته د المختصر في تفسیر القرآن الکریم ژباړه - د قرآن کریم دائرة المعارف

əl-Məaric

د سورت د مقصدونو څخه:

بيان حال وجزاء الخلق يوم القيامة.

Məxluqatın Qiyamət günü olacaq halı və onlara veriləcək mükafatın və ya cəzanın bəyan edilməsi.

---

آیت: 1

سَأَلَ سَآئِلُۢ بِعَذَابٖ وَاقِعٖ

Müşriklərdən birisi istehza edərək, əgər əzab varsa, həm özünə, həm də öz qövmünə o əzabın gəlməsini dilədi. Onun dilədiyi əzab qiyamət günü mütləq gələcəkdir.

آیت: 2

لِّلۡكَٰفِرِينَ لَيۡسَ لَهُۥ دَافِعٞ

Uca Allahın kafirlərə göndərdiyi bu əzabın heç kimsə qarşısını ala bilməz.

آیت: 3

مِّنَ ٱللَّهِ ذِي ٱلۡمَعَارِجِ

O əzab, dərəcələr, fəzilətlər və nemətlər sahibi olan Uca Allah tərəfindəndir.

آیت: 4

تَعۡرُجُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ وَٱلرُّوحُ إِلَيۡهِ فِي يَوۡمٖ كَانَ مِقۡدَارُهُۥ خَمۡسِينَ أَلۡفَ سَنَةٖ

Mələklər və Cəbrail o dərəcələrə sayı əlli min ilə bərabər olan uzun bir gün ərzində - Qiyamət günündə qalxarlar.

آیت: 5

فَٱصۡبِرۡ صَبۡرٗا جَمِيلًا

Ey Peyğəmbər! Sən narahatlıq keçirmədən və şikayət etmədən səbir et!

آیت: 6

إِنَّهُمۡ يَرَوۡنَهُۥ بَعِيدٗا

Doğrusu, kafirlər o əzabın uzaq olduğunu və onun baş verəcəyinin qeyri-mümkün olduğunu güman edirlər.

آیت: 7

وَنَرَىٰهُ قَرِيبٗا

Biz Biz isə onun yaxın olduğunu və hökmən gələcəyini görürük.

آیت: 8

يَوۡمَ تَكُونُ ٱلسَّمَآءُ كَٱلۡمُهۡلِ

O gün göy əridilmiş mis, qızıl və s. buna oxşar mədənlər kimi olacaqdır.

آیت: 9

وَتَكُونُ ٱلۡجِبَالُ كَٱلۡعِهۡنِ

Dağlar da yun kimi yüngül olacaqdır.

آیت: 10

وَلَا يَسۡـَٔلُ حَمِيمٌ حَمِيمٗا

Dost dostun halını xəbər almayacaqdır. Çünki hər kəsin başı özünə qarışacaqdır.

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• تنزيه القرآن عن الشعر والكهانة.

Quranın şeir və ya kahin sözü olmaması.

• خطر التَّقَوُّل على الله والافتراء عليه سبحانه.

Uca Allah adından söz uydurmağın və Ona iftira yaxmağın təhlükəli olması.

• الصبر الجميل الذي يحتسب فيه الأجر من الله ولا يُشكى لغيره.

Gözəl səbir, müsibətə səbir edib Allahdan onun savabını ummaq və başqasına gileylənməməkdir.

آیت: 11

يُبَصَّرُونَهُمۡۚ يَوَدُّ ٱلۡمُجۡرِمُ لَوۡ يَفۡتَدِي مِنۡ عَذَابِ يَوۡمِئِذِۭ بِبَنِيهِ

Hər bir insan öz yaxınını görəcək və ondan gizli qalmayacaqdır. Bununla yanaşı o qiyamətin dəhştindən heç kəs heç kəsdən bir söz soruşmayacaq. Cəhənnəmlik olan kəs özünü əzabından qurtarmaq üçün fidyə vermək istəyər – öz övladlarını,

آیت: 12

وَصَٰحِبَتِهِۦ وَأَخِيهِ

Həyat yoldaşını və qardaşını,

آیت: 13

وَفَصِيلَتِهِ ٱلَّتِي تُـٔۡوِيهِ

Ona çətin vaxtlarında dəstək vermiş qohum-əqrəbasını

آیت: 14

وَمَن فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗا ثُمَّ يُنجِيهِ

Və yer üzündə olan insanların, cinlərin və digərlərinin hamısını – təki bu fidyə onu xilas etsin, onu Cəhənnəm odundan qurtarsın.

آیت: 15

كَلَّآۖ إِنَّهَا لَظَىٰ

Bu iş heç də bu günahkarln təmənna etdiyi kimi deyildir. Həqiqətən də, o, alovu şölələnən Oddur –

آیت: 16

نَزَّاعَةٗ لِّلشَّوَىٰ

Alovunun və şöləsinin şiddəti ilə başın dərisini sıyırıb çıxaran bir od.

آیت: 17

تَدۡعُواْ مَنۡ أَدۡبَرَ وَتَوَلَّىٰ

O od çağırır haqdan üz çevirəni və ondan üz döndərəni, iman gətirməyib yaxşı iş görməyəni,

آیت: 18

وَجَمَعَ فَأَوۡعَىٰٓ

Və mal-dövlət yığıb, ondan Allah yolunda xərcləməyə xəsislik edəni.

آیت: 19

۞ إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ خُلِقَ هَلُوعًا

Həqiqətən də, insan olduqca kəmhövsələ həris yaradılmışdır.

آیت: 20

إِذَا مَسَّهُ ٱلشَّرُّ جَزُوعٗا

Ona bir xəstəlik və ya kasıblıq üz verdikdə hövsələdən çıxar,

آیت: 21

وَإِذَا مَسَّهُ ٱلۡخَيۡرُ مَنُوعًا

Könlünü şad edəcək bol məhsul və var-dövlət nəsib olduqda isə ondan Allah yolunda xərcləməyə xəsislik edər.

آیت: 22

إِلَّا ٱلۡمُصَلِّينَ

Yalnız namaz qılanlardan başqa. Onlar bu pis sifətlərdən uzaqdırlar.

آیت: 23

ٱلَّذِينَ هُمۡ عَلَىٰ صَلَاتِهِمۡ دَآئِمُونَ

O kəslər ki, namazlarını davamlı qılırlar, heç bir iş onları namazdan yayındırmır və onu öz vaxtında yerinə yetirirlər.

آیت: 24

وَٱلَّذِينَ فِيٓ أَمۡوَٰلِهِمۡ حَقّٞ مَّعۡلُومٞ

O kəslər ki, onların mallarında müəyyən edilmiş vacib bir haqq vardır.

آیت: 25

لِّلسَّآئِلِ وَٱلۡمَحۡرُومِ

Onlar bu haqqı, istəyən kimsəyə və hər hansı bir səbəbə görə həya edib istəmədiyi üçün ruzidən məhrum qalan kimsəyə verirlər.

آیت: 26

وَٱلَّذِينَ يُصَدِّقُونَ بِيَوۡمِ ٱلدِّينِ

O kəslər ki, qiyamət gününün vaqe olacağını, Allahın hər kəsə layiq olan cəzanı və ya mükafatı verəcəyini təsdiq edirlər.

آیت: 27

وَٱلَّذِينَ هُم مِّنۡ عَذَابِ رَبِّهِم مُّشۡفِقُونَ

O kəslər ki, özlərinin yaxşı işlər görmələrinə rəğmən, Rəbbinin əzabından qorxurlar.

آیت: 28

إِنَّ عَذَابَ رَبِّهِمۡ غَيۡرُ مَأۡمُونٖ

Şübhəsiz ki, sənin Rəbbinin əzabı qorxuludur və ağllı kimsə ondan xilas olacağına arxayın ola bilməz.

آیت: 29

وَٱلَّذِينَ هُمۡ لِفُرُوجِهِمۡ حَٰفِظُونَ

O kəslər ki, ayıb yerlərini qoruyub zinadan uzaq dururlar.

آیت: 30

إِلَّا عَلَىٰٓ أَزۡوَٰجِهِمۡ أَوۡ مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُهُمۡ فَإِنَّهُمۡ غَيۡرُ مَلُومِينَ

Yalnız zövcələrindən və sahib olduqları cariyələrdən başqa. Onlar bu qadınlarla yaxınlıq etdiklərinə görə əsla qınanmazlar.

آیت: 31

فَمَنِ ٱبۡتَغَىٰ وَرَآءَ ذَٰلِكَ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡعَادُونَ

Həyat yoldaşları və cariyələrdən başqası ilə yaxınlıq etmək istəyənlər isə Allahın həddini aşanlardır.

آیت: 32

وَٱلَّذِينَ هُمۡ لِأَمَٰنَٰتِهِمۡ وَعَهۡدِهِمۡ رَٰعُونَ

O kəslər ki, özəlrinə verilmiş mal-dövlət, sirr və s. bu kimi əmanətləri qoruyur və insanlarla bağladıqları əhdlərini pozmurlar, nə öz əmanətlərinə xəyanət edir, nə də əhdlərinə vəfazıslıq edirlər.

آیت: 33

وَٱلَّذِينَ هُم بِشَهَٰدَٰتِهِمۡ قَآئِمُونَ

O kəslər ki, özlərindən tələb edilən şahidliklərdə ədalətli mövqe tutur. O, etdiyi şahidliyində nə qohumun tərəfini tutur, nə də ədavət apararaq düşmənin əleyhinə haqsız yerə şahidlik edir.

آیت: 34

وَٱلَّذِينَ هُمۡ عَلَىٰ صَلَاتِهِمۡ يُحَافِظُونَ

O kəslər ki, namazlarını qoruyur - onları vaxtlı-vaxtında və lazımi qaydada, dəstəmazlı və rahat halda, başqa bir fikirlə ondan yayınmadan qılırlar.

آیت: 35

أُوْلَٰٓئِكَ فِي جَنَّٰتٖ مُّكۡرَمُونَ

Bu sifətləri özlərində əks etdirən kimsələrə Cənnət bağlarında hörmət göstəriləcək, onlara tükünməz nemətlər bəxş ediləcək və Allahın üzünə baxmaq nəsib olacaqdır.

آیت: 36

فَمَالِ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ قِبَلَكَ مُهۡطِعِينَ

Ey Peyğəmbər! Səni yalançı saymağa tələsən qövmünün müşriklərinə nə olub belə?!

آیت: 37

عَنِ ٱلۡيَمِينِ وَعَنِ ٱلشِّمَالِ عِزِينَ

Sənin sağından və solundan dəstə-dəstə sənin ətrafına yığışırlar.

آیت: 38

أَيَطۡمَعُ كُلُّ ٱمۡرِيٕٖ مِّنۡهُمۡ أَن يُدۡخَلَ جَنَّةَ نَعِيمٖ

Yoxsa onların hər biri öz küfründə qaldığı halda, Allahın onu içində əbədi zövq alacağı Nəim cənnətinə daxil edəcəyinə ümid edir?!

آیت: 39

كَلَّآۖ إِنَّا خَلَقۡنَٰهُم مِّمَّا يَعۡلَمُونَ

Bu iş heç də onların təsəvvür etdiyi kimi deyil. Biz onları bildikləri şeydən xəlq etmişik. Biz onları dəyərsiz nütfədən yartmışıq. Onlar özlərinə nə bir xeyir, nə də bir zərər verməyə qadir olmayan zəif məxluq olduqları bir halda, necə təkəbbür edirlər?!

آیت: 40

فَلَآ أُقۡسِمُ بِرَبِّ ٱلۡمَشَٰرِقِ وَٱلۡمَغَٰرِبِ إِنَّا لَقَٰدِرُونَ

Məşriqlərin və məğriblərin, günəşin, ayın və ulduzların Rəbbi olan Uca Allah: "Biz qadirik"- deyə Özünə and içir.

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• شدة عذاب النار حيث يود أهل النار أن ينجوا منها بكل وسيلة مما كانوا يعرفونه من وسائل الدنيا.

Cəhənnəmin odunun şiddətli olması. Belə ki, Cəhənnəm əhli ondan xilas olmaq üçün bildikləri dünya vasitələrinin hər birindən istifadə etmək istəyəcəklər.

• الصلاة من أعظم ما تكفَّر به السيئات في الدنيا، ويتوقى بها من نار الآخرة.

Namaz dünyadakı günahları silib aparan və axirətdə sahibini Cəhənnəm odundan qoruyan ən böyük amillərdəndir.

• الخوف من عذاب الله دافع للعمل الصالح.

Allahın əzabından qorxmaq, insanı yaxşı iş görməyə sövq edən amildir.

آیت: 41

عَلَىٰٓ أَن نُّبَدِّلَ خَيۡرٗا مِّنۡهُمۡ وَمَا نَحۡنُ بِمَسۡبُوقِينَ

Biz onları Allaha itaət edən kimsələrlə əvəz edib ölzlərini də məhv edə bilərik. Biz bundan aciz deyilik. Biz onları başqaları ilə dəyişdirmək və özlərini də məhv etmək istəsək, Bizə üstün gələn tapılmaz.

آیت: 42

فَذَرۡهُمۡ يَخُوضُواْ وَيَلۡعَبُواْ حَتَّىٰ يُلَٰقُواْ يَوۡمَهُمُ ٱلَّذِي يُوعَدُونَ

Ey Peyğəmbər! Sən onları tərk et, qoy Quranda özlərinə vəd verilmiş qiyamət gününə yetişənədək qoy batil və azğın sözlər danışsınlar və dünya həyatlarında əylənsinlər.

آیت: 43

يَوۡمَ يَخۡرُجُونَ مِنَ ٱلۡأَجۡدَاثِ سِرَاعٗا كَأَنَّهُمۡ إِلَىٰ نُصُبٖ يُوفِضُونَ

O gün onlar hədəfə goğru yarışırlarmış kimi tələsə-tələsə qəbirlərdən çıxacaqlar.

آیت: 44

خَٰشِعَةً أَبۡصَٰرُهُمۡ تَرۡهَقُهُمۡ ذِلَّةٞۚ ذَٰلِكَ ٱلۡيَوۡمُ ٱلَّذِي كَانُواْ يُوعَدُونَ

O gün onların baxışları yerə dikiləcək, özlərini də zillət bürüyəcəkdir. Budur onların dünyada ikən xəbərdar edildikləri gün! Onlar bu günün gələcəyinə əhəmiyyət vermirdilər.

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• خطر الغفلة عن الآخرة.

Axirətdən qafil olmağın təhlükəsi.

• عبادة الله وتقواه سبب لغفران الذنوب.

Allaha ibadət etmək və Ondan qorxmaq, günahların bağışlanması üçün səbəbdir.

• الاستمرار في الدعوة وتنويع أساليبها حق واجب على الدعاة.

Dəvəti davamlı şəkildə, həm də müxtəlif üslublarla etmək dəvətçilərin öhdəsinə düşən vacib əməldir.