د معناګانو ژباړه سورت الذاريات - بوسنیايي ژبې ته د المختصر فی تفسیر القرآن الکریم ژباړه. - د قرآن کریم دائرة المعارف

Sura ez-Zarijat

د سورت د مقصدونو څخه:

تعريف الجن والإنس بأن مصدر رزقهم من الله وحده؛ ليخلصوا له العبادة.

Upoznavanje džina i ljudi da im opskrba dolazi samo od Allaha, kako bi samo Njemu ibadet činili i obožavali Ga.

---

آیت: 1

وَٱلذَّٰرِيَٰتِ ذَرۡوٗا

Allah, džellešanuhu, zaklinje se vjetrovima koji raznose prašinu.

آیت: 2

فَٱلۡحَٰمِلَٰتِ وِقۡرٗا

I zaklinje se teškim oblacima koji nose kišu.

آیت: 3

فَٱلۡجَٰرِيَٰتِ يُسۡرٗا

I zaklinje se lađama koje bez poteškoće i napora plove po morskoj površini.

آیت: 4

فَٱلۡمُقَسِّمَٰتِ أَمۡرًا

I zaklinje se melekima koji vrše Božije naredbe u vezi s raspodjelom nafake i svega drugog među ljudima.

آیت: 5

إِنَّمَا تُوعَدُونَ لَصَادِقٞ

Neumitni su oživljenje poslije smrti i polaganje računa, čime vam, o ljudi, Allah, džellešanuhu, prijeti.

آیت: 6

وَإِنَّ ٱلدِّينَ لَوَٰقِعٞ

U Dan konačnog polaganja računa nema nikakve sumnje, nastupanje tog Dana neumitno je.

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• الاعتبار بوقائع التاريخ من شأن ذوي القلوب الواعية.

Uviđavni ljudi izvlače pouke iz historijskih događaja.

• خلق الله الكون في ستة أيام لِحِكَم يعلمها الله، لعل منها بيان سُنَّة التدرج.

Samo Gospodar zna iz koje je mudrosti stvaranje trajalo šest vremenskih razdobalja (dana). Možda je to učinio i zato da pouči ljude postepenosti.

• سوء أدب اليهود في وصفهم الله تعالى بالتعب بعد خلقه السماوات والأرض، وهذا كفر بالله.

Jevreji veoma ružno govore o Allahu kad kažu da se umorio stvarajući nebesa i Zemlju. Te riječi su nevjerstvo.

آیت: 7

وَٱلسَّمَآءِ ذَاتِ ٱلۡحُبُكِ

Sveznajući Allah zaklinje se nebom, savršenim zdanjem, punim zvjezdanih staza.

آیت: 8

إِنَّكُمۡ لَفِي قَوۡلٖ مُّخۡتَلِفٖ

O mekanski nevjernici, vi govorite kontradiktorno o Kur’anu i o Poslaniku, sallallahu alejhi ve sellem, niste dosljedni u svojim izjavama, mijenjate ih. Ponekad govorite da je Kur’an čarolija, a katkad da je poezija. U vezi s Poslanikom islama nekad reknete da je čarobnjak, a gdje kad tvrdite da je pjesnik.

آیت: 9

يُؤۡفَكُ عَنۡهُ مَنۡ أُفِكَ

Od vjerovanja u veličanstveni Kur’an i Vjerovjesnika, sallallahu 'alejhi ve sellem, bit će odvraćen onaj za koga je Allah u praiskonu odredio da neće vjerovati. Allah je to znao, pa je tako odredio. Eto, takav neće biti na Pravi put izveden.

آیت: 10

قُتِلَ ٱلۡخَرَّٰصُونَ

Prokleti neka su ti poricatelji, koji o Kur’anu i Poslaniku govore to što govore.

آیت: 11

ٱلَّذِينَ هُمۡ فِي غَمۡرَةٖ سَاهُونَ

Koji su utonuli u tmine poricanja i nevjerovanja, pa tumaraju nehajni i otuđeni od istine.

آیت: 12

يَسۡـَٔلُونَ أَيَّانَ يَوۡمُ ٱلدِّينِ

Pitaju: “Kad će nastupiti taj Sudnji dan, u kojem će ljudi polagati račun?” Oni se za njega uopće ne pripremaju.

آیت: 13

يَوۡمَ هُمۡ عَلَى ٱلنَّارِ يُفۡتَنُونَ

Allah im odgovara na njihovo pitanje, te kaže da je to Dan polaganja računa u kojem će oni biti izloženi patnji.

آیت: 14

ذُوقُواْ فِتۡنَتَكُمۡ هَٰذَا ٱلَّذِي كُنتُم بِهِۦ تَسۡتَعۡجِلُونَ

Kad se budu patili u Vatri, nevjernicima će biti rečeno: “Iskusite ovu kaznu, koju ste požurivali kad bi vas neko na nju upozorio!” Tako su govorili rugajući se.

آیت: 15

إِنَّ ٱلۡمُتَّقِينَ فِي جَنَّٰتٖ وَعُيُونٍ

Bogobojazni, oni koji su činili dobro, a sustezali se od zla, nalazit će se u velikim, predivnim, zanosnim rajskim baščama i među pitkim, tekućim izvorima.

آیت: 16

ءَاخِذِينَ مَآ ءَاتَىٰهُمۡ رَبُّهُمۡۚ إِنَّهُمۡ كَانُواْ قَبۡلَ ذَٰلِكَ مُحۡسِنِينَ

Allah će ih darovati raznoraznim užicima i svakojakim radostima, jer su prije, na dunjaluku, bili iskreni vjernici i robovali Allahu kao da Ga vide.

آیت: 17

كَانُواْ قَلِيلٗا مِّنَ ٱلَّيۡلِ مَا يَهۡجَعُونَ

Dobročinitelji o kojima je riječ noću su tek malo spavali – klanjali su dobrovoljni namaz.

آیت: 18

وَبِٱلۡأَسۡحَارِ هُمۡ يَسۡتَغۡفِرُونَ

A u praskozorje su molili Gospodara za oprost.

آیت: 19

وَفِيٓ أَمۡوَٰلِهِمۡ حَقّٞ لِّلسَّآئِلِ وَٱلۡمَحۡرُومِ

U imecima dobrih na dunjaluku je bio obavezni i dobrovoljni udio za prosjake koji su tražili, a i za one koji su se iz stida ustručavali tražiti milostinju, a koji su potrebiti iz bilo kojeg razloga.

آیت: 20

وَفِي ٱلۡأَرۡضِ ءَايَٰتٞ لِّلۡمُوقِنِينَ

Na Zemlji su očiti i neosporni dokazi, kao npr. planine, mora, rijeke, šume, bilje, životinje... To su za one koji su uvjereni jasni dokazi da je Allah Onaj Koji stvara i oblikuje.

آیت: 21

وَفِيٓ أَنفُسِكُمۡۚ أَفَلَا تُبۡصِرُونَ

I u stvaranju čovjeka nalaze se dokazi koji upućuju na Allahovu moć. Zar ih ne vidite, pa da pouku izvučete!?

آیت: 22

وَفِي ٱلسَّمَآءِ رِزۡقُكُمۡ وَمَا تُوعَدُونَ

Na nebu je, u Ploči pomno čuvanoj, zapisano koliko će koji čovjek imati opskrbe u životu na ovom svijetu. Na nebu se također nalaze nagrada i kazna, dobro i zlo, blagostanje i nesreće – sve je zapisano i određeno.

آیت: 23

فَوَرَبِّ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِ إِنَّهُۥ لَحَقّٞ مِّثۡلَ مَآ أَنَّكُمۡ تَنطِقُونَ

Allah, džellešanuhu, zakleo se Svojim veličanstvenim Bićem da je neumitna istina ono što je obećao, kao što je istina da mi, ljudi, govorimo, a u to niko ne sumnja.

آیت: 24

هَلۡ أَتَىٰكَ حَدِيثُ ضَيۡفِ إِبۡرَٰهِيمَ ٱلۡمُكۡرَمِينَ

Poslaniče, je li do tebe došla vijest o Ibrahimovim, alejhis-selam, gostima melekima koje je poslanik Ibrahim izuzetno lijepo ugostio?

آیت: 25

إِذۡ دَخَلُواْ عَلَيۡهِ فَقَالُواْ سَلَٰمٗاۖ قَالَ سَلَٰمٞ قَوۡمٞ مُّنكَرُونَ

Oni su ušli u Ibrahimovu kuću i nazvali mu selam, pa im je odgovorio na pozdrav, a pomislio je: “Ja vas ne poznajem!”

آیت: 26

فَرَاغَ إِلَىٰٓ أَهۡلِهِۦ فَجَآءَ بِعِجۡلٖ سَمِينٖ

Nedugo zatim Ibrahim, alejhis-selam, krišom ode svojoj porodici i zakla debelo tele te ga ispeče. Tako je postupio misleći da su njegovi gosti ljudi.

آیت: 27

فَقَرَّبَهُۥٓ إِلَيۡهِمۡ قَالَ أَلَا تَأۡكُلُونَ

No, kad je donio meso, stavio ga pred goste i ponudio ih, izrazivši im i time dobrodošlicu, vidio je da ne jedu pa ih je, blago im se obraćajući, upitao s tim u vezi.

آیت: 28

فَأَوۡجَسَ مِنۡهُمۡ خِيفَةٗۖ قَالُواْ لَا تَخَفۡۖ وَبَشَّرُوهُ بِغُلَٰمٍ عَلِيمٖ

Ibrahima je, usto, obuzela zebnja, pa mu gosti, primijetivši to, rekoše: “Ne boj se, mi smo Božiji izaslanici, donosimo ti vijest da ćeš imati u vjeri učena sina!” Ovaj se ajet odnosi na Ishaka.

آیت: 29

فَأَقۡبَلَتِ ٱمۡرَأَتُهُۥ فِي صَرَّةٖ فَصَكَّتۡ وَجۡهَهَا وَقَالَتۡ عَجُوزٌ عَقِيمٞ

Pošto je Ibrahimova žena čula radosnu vijest melekā da će steći sina, prišla je i uzviknula zaluđeno udarivši se po licu: “Starica sam i, k tome, nerotkinja, pa kako ću roditi!?”

آیت: 30

قَالُواْ كَذَٰلِكِ قَالَ رَبُّكِۖ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡحَكِيمُ ٱلۡعَلِيمُ

Na to meleki rekoše Sari: “Tvoj je Gospodar odredio da bude upravo ovako kako smo rekli. Allah sve može, ništa ne izlazi iz okvira Njegove moći. Allah je mudar u davanju i određivanju, sve stvari postavlja tamo gdje one spadaju, dobro zna u čemu se nalaze dobrobiti i koristi za ljude.”

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• إحسان العمل وإخلاصه لله سبب لدخول الجنة.

Činjenje djela iskreno radi Allahova lica vodi čovjeka u Džennet.

• فضل قيام الليل وأنه من أفضل القربات.

Ovi su ajeti dovoljni kao pokazatelji vrijednosti noćnog namaza. Oni ukazuju na to da je taj namaz jedno od najboljih dobrih djela.

• من آداب الضيافة: رد التحية بأحسن منها، وتحضير المائدة خفية، والاستعداد للضيوف قبل نزولهم، وعدم استثناء شيء من المائدة، والإشراف على تحضيرها، والإسراع بها، وتقريبها للضيوف، وخطابهم برفق.

Neka od pravila lijepog ponašanja kad je riječ o gostoprimstvu jesu sljedeća: otpozdraviti ljepšim pozdravom, donijeti trpezu bez prethodnog najavljivanja gostima, pripremiti se za goste prije nego što stignu, dopustiti gostima da konzumiraju sve što se nalazi na trpezi, voditi brigu o tome kako se trpeza postavlja, postaviti trpezu žurno, hranu primaknuti gostima, obraćati se gostima na lijep način...

آیت: 31

۞ قَالَ فَمَا خَطۡبُكُمۡ أَيُّهَا ٱلۡمُرۡسَلُونَ

Ibrahim, neka je na njega mir, obratio se melekima, kazavši: Šta vi hoćete i koga tražite?

آیت: 32

قَالُوٓاْ إِنَّآ أُرۡسِلۡنَآ إِلَىٰ قَوۡمٖ مُّجۡرِمِينَ

Meleki su mu odgovorili: Nas je Allah poslao narodu koji čini najgore grijehe.

آیت: 33

لِنُرۡسِلَ عَلَيۡهِمۡ حِجَارَةٗ مِّن طِينٖ

Poslani smo da na njih sručimo tvrdo grumenje i kamenje.

آیت: 34

مُّسَوَّمَةً عِندَ رَبِّكَ لِلۡمُسۡرِفِينَ

O Ibrahime, ono je poznato i obilježeno kod tvoga Gospodara i biće bačeno na one koji prelaze Allahove granice i pretjeruju u nevjerovanju i grijesima.

آیت: 35

فَأَخۡرَجۡنَا مَن كَانَ فِيهَا مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

Mi smo izbavili vjernike koji su bili u Lutovom naselju, kako ih ne bi pogodila kazna pripremljena za griješnike.

آیت: 36

فَمَا وَجَدۡنَا فِيهَا غَيۡرَ بَيۡتٖ مِّنَ ٱلۡمُسۡلِمِينَ

U tom naselju nismo našli ni jednu muslimansku kuću, osim kuće Luta, neka je na njega mir.

آیت: 37

وَتَرَكۡنَا فِيهَآ ءَايَةٗ لِّلَّذِينَ يَخَافُونَ ٱلۡعَذَابَ ٱلۡأَلِيمَ

U mjestu gdje je živio narod Lutov ostavili smo tragove kazne koji ukazuju da se ona desila, kako bi pouku uzeli oni koji strahuju od bolne patnje koja ih je pogodila i kako ne bi činili djela koja su ih do nje dovela.

آیت: 38

وَفِي مُوسَىٰٓ إِذۡ أَرۡسَلۡنَٰهُ إِلَىٰ فِرۡعَوۡنَ بِسُلۡطَٰنٖ مُّبِينٖ

I u Musau kojeg smo poslali faraonu sa jasnim dokazima i znamenjima, znak je za onoga ko se boji strašne kazne.

آیت: 39

فَتَوَلَّىٰ بِرُكۡنِهِۦ وَقَالَ سَٰحِرٌ أَوۡ مَجۡنُونٞ

Faraon se, oholeći svojom snagom i vojskom, okrenuo od istine i za Musaa kazao: On je čarobnjak koji je opsihrio ljude, ili je luđak koji ne razumije šta govori.

آیت: 40

فَأَخَذۡنَٰهُ وَجُنُودَهُۥ فَنَبَذۡنَٰهُمۡ فِي ٱلۡيَمِّ وَهُوَ مُلِيمٞ

Mi smo i njega i vojsku njegovu u moru potopili i uništili, a faraon je zaslužio svaku osudu jer je negirao istinu i za sebe tvrdio da je Bog.

آیت: 41

وَفِي عَادٍ إِذۡ أَرۡسَلۡنَا عَلَيۡهِمُ ٱلرِّيحَ ٱلۡعَقِيمَ

I u Adu, Hudovom narodu, je znak za one koji se boje strašne kazne, kada smo na njih poslali vjetar koji im nije donio kišu niti oprašio stabla, a nije u njemu bilo niti bilo kakvog drugog dobra.

آیت: 42

مَا تَذَرُ مِن شَيۡءٍ أَتَتۡ عَلَيۡهِ إِلَّا جَعَلَتۡهُ كَٱلرَّمِيمِ

Koje god je živo biće, imanje ili nešto drugo obuhvatio, uništio ga je i potpuno razorio.

آیت: 43

وَفِي ثَمُودَ إِذۡ قِيلَ لَهُمۡ تَمَتَّعُواْ حَتَّىٰ حِينٖ

I u Semudu, Salihovom alejhi selam, narodu je znak za onoga ko se boji strašne kazne, kada im je rečeno: Uživajte u vašem životu do roka određenog.

آیت: 44

فَعَتَوۡاْ عَنۡ أَمۡرِ رَبِّهِمۡ فَأَخَذَتۡهُمُ ٱلصَّٰعِقَةُ وَهُمۡ يَنظُرُونَ

Oni su se uzoholili i odbili naredbu svoga Gospodara da vjeruju i da se pokore, pa ih je kao kazna zadesio strašan krik i patnja koju su svojim očima gledali. Ta kazna im je obećana tri dana prije njenog dešavanja.

آیت: 45

فَمَا ٱسۡتَطَٰعُواْ مِن قِيَامٖ وَمَا كَانُواْ مُنتَصِرِينَ

Nisu bili u stanju da tu kaznu od sebe odbace niti su imali snage i moći da je spriječe.

آیت: 46

وَقَوۡمَ نُوحٖ مِّن قَبۡلُۖ إِنَّهُمۡ كَانُواْ قَوۡمٗا فَٰسِقِينَ

Prije ovih spomenutih naroda, uništili smo poplavom Nuhov narod, jer su oni bili nepokorni Allahu i zaslužili su Njegovu kaznu.

آیت: 47

وَٱلسَّمَآءَ بَنَيۡنَٰهَا بِأَيۡيْدٖ وَإِنَّا لَمُوسِعُونَ

Mi smo našom snagom i moći nebo sazadali i usavršili ga i mi proširujemo njegove krajeve.

آیت: 48

وَٱلۡأَرۡضَ فَرَشۡنَٰهَا فَنِعۡمَ ٱلۡمَٰهِدُونَ

Zemlju smo prostrli da bude kao prostirka onima koji na njoj stanuju i borave, pa divno li smo je prostrli kada smo to uradili.

آیت: 49

وَمِن كُلِّ شَيۡءٍ خَلَقۡنَا زَوۡجَيۡنِ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ

U svakoj vrsti stvorili smo par, kao npr. muško i žensko, nebo i Zemlju, kopno i more, a to smo učinili s ciljem da vas podsjeti na jednoću Allaha koji je u svemu dao par i da se prisjetit3 Njegove snage i moći.

آیت: 50

فَفِرُّوٓاْ إِلَى ٱللَّهِۖ إِنِّي لَكُم مِّنۡهُ نَذِيرٞ مُّبِينٞ

Bježite od Allahove kazne ka Njegovoj nagradi na način da Mu budete pokorni i da ne griješite. O ljudi, ja vas opominjem na tu Njegovu kaznu.

آیت: 51

وَلَا تَجۡعَلُواْ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَۖ إِنِّي لَكُم مِّنۡهُ نَذِيرٞ مُّبِينٞ

Pored Allaha nemojte nikoga obožavati, ja vas opominjem i upozoravam.

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• الإيمان أعلى درجة من الإسلام.

Iman (vjerovanje) je na većem stepenu od islama.

• إهلاك الله للأمم المكذبة درس للناس جميعًا.

Allahovo uništenje naroda koji su poricali istinu je velika poruka svima nama i iz nje trebamo naučiti lekciju.

• الخوف من الله يقتضي الفرار إليه سبحانه بالعمل الصالح، وليس الفرار منه.

Iz straha od Allaha proizlazi bježanje Njemu putem dobrih djela, a ne bježanje od Njega.

آیت: 52

كَذَٰلِكَ مَآ أَتَى ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِم مِّن رَّسُولٍ إِلَّا قَالُواْ سَاحِرٌ أَوۡ مَجۡنُونٌ

Isto kao što su mekkelije poricale istinu, i prijašnji narodi su to činili. Njima nije došao nijedan poslanik od Allaha, a da nisu kazali da je vračar ili luđak.

آیت: 53

أَتَوَاصَوۡاْ بِهِۦۚ بَلۡ هُمۡ قَوۡمٞ طَاغُونَ

Da li su prijašnji nevjernici oporukom ostavili da oni poslije njih poriču poslanike? Nisu, nego im je zajednička karakteristika da granice prelaze.

آیت: 54

فَتَوَلَّ عَنۡهُمۡ فَمَآ أَنتَ بِمَلُومٖ

Okreni se o Poslaniče, od ovih koji istinu poriču i ti nisi ukoren i nećeš biti, jer si im istinu dostavio.

آیت: 55

وَذَكِّرۡ فَإِنَّ ٱلذِّكۡرَىٰ تَنفَعُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

Nemoj da te tvoje okretanje od njih spriječi da ih savjetuješ i opominješ. Ti opominji, a pouku će uzeti vjernici u Allaha.

آیت: 56

وَمَا خَلَقۡتُ ٱلۡجِنَّ وَٱلۡإِنسَ إِلَّا لِيَعۡبُدُونِ

Ja nisam stvorio ni džinne ni ljude, osim da samo Mene obožavaju. Nisam ih stvorio da Mi sudruga pripisuju.

آیت: 57

مَآ أُرِيدُ مِنۡهُم مِّن رِّزۡقٖ وَمَآ أُرِيدُ أَن يُطۡعِمُونِ

Ja od njih ne tražim nikakvu opskrbu, niti tražim da oni Mene hrane.

آیت: 58

إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلرَّزَّاقُ ذُو ٱلۡقُوَّةِ ٱلۡمَتِينُ

Doista je Allah taj koji mnogo opskrbljuje Svoje robove, svi oni su ovisni od onoga što im On daje, On posjeduje snagu i moć, Njega ništa ne može nadvladati. Svi ljudi i džini su potčinjeni Njegovoj snazi.

آیت: 59

فَإِنَّ لِلَّذِينَ ظَلَمُواْ ذَنُوبٗا مِّثۡلَ ذَنُوبِ أَصۡحَٰبِهِمۡ فَلَا يَسۡتَعۡجِلُونِ

Onima koji su prema sebi činili nepravdu, negirajući tvoju istinitost, o Poslaniče, pripada kazna kao i onima koji su bili prije njih. Rok za tu kaznu je određen i neka Me ne požuruju da je spustim, prije nego taj rok dođe.

آیت: 60

فَوَيۡلٞ لِّلَّذِينَ كَفَرُواْ مِن يَوۡمِهِمُ ٱلَّذِي يُوعَدُونَ

Propast čeka one koji su negirali Allaha i poricali poslanike. Na Sudnjem danu će ih zadesiti obećana kazna.

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• الكفر ملة واحدة وإن اختلفت وسائله وتنوع أهله ومكانه وزمانه.

Nevjerstvo je jedna ideologija, bez obzira što su mu različiti načini, pobornici, prostor i vrijeme u kojem se pojavljuje.

• شهادة الله لرسوله صلى الله عليه وسلم بتبليغ الرسالة.

Allah je svjedok da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, dostavio poslanicu.

• الحكمة من خلق الجن والإنس تحقيق عبادة الله بكل مظاهرها.

Mudrost i svrha stvaranja džinna i ljudi jeste uspostava obožavanja Allaha, sa svim svojim vidovima i načinima.

• سوف تتغير أحوال الكون يوم القيامة.

Stanje u kosmosu izmijenit će se kada nastupi Smak svijeta.