د معناګانو ژباړه سورت البلد - الترجمة الكردية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - د قرآن کریم دائرة المعارف

سورەتی البلد

د سورت د مقصدونو څخه:

بيان افتقار الإنسان وكبده وسبل نجاته.

ڕوونکردنەوەى هەژاری مرۆڤ و ماندووبوون و هەوڵدانى و ڕێگاکانى ڕزگاربوونی.

---

آیت: 1

لَآ أُقۡسِمُ بِهَٰذَا ٱلۡبَلَدِ

اللە -تەعاﻻ- سوێند دەخوات بەشاری حەرام کە مەبەست پێی شاری مەککەی پیرۆزە.

آیت: 2

وَأَنتَ حِلُّۢ بِهَٰذَا ٱلۡبَلَدِ

-ئەی پێغەمبەر- حەڵاڵە بۆ تۆ لەم شارەدا ھەرچی دەکەیت، لە کوشتنی ئەو کەسەی شایستەی کوشتنە، وە بەدیل گرتنی ئەو کەسەی شایستەی بەدیل گرتنە.

آیت: 3

وَوَالِدٖ وَمَا وَلَدَ

وە سوێند بەباوک وڕۆڵەکەی، بەئادەم باوکی ھەموو مرۆڤەکان، وە بەنەوەکانی ئادەم.

آیت: 4

لَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ فِي كَبَدٍ

سوێند بە ئەوانە، ئێمە ئادەمیزادمان بەدیھێناوە کە ھەمیشە لەھەوڵ وناڕەحەتی وڕەنج دایە، لەوەی لەدونیادا بەدەست زۆرێک لەناڕەحەتیەکانەوە ئاھــ وداد وبێدادیەتی.

آیت: 5

أَيَحۡسَبُ أَن لَّن يَقۡدِرَ عَلَيۡهِ أَحَدٞ

ئایا ئادەمیزاد وا دەزانێت ئەگەر گوناهــ وتاوان وسەرپێچی بکات ھیچ کەس دەسەڵاتی نابێت بەسەریدا، وتۆڵەی لێ ناسێنێتەوە، ئەگەر ئەو پەروەردگارەیش بێت کە بەدیھێناوە؟!

آیت: 6

يَقُولُ أَهۡلَكۡتُ مَالٗا لُّبَدًا

ئەو یاخی بووە بەشانازیەوە دەڵێت: پار وپوڵێکی زۆری کەڵەکە بووی لەسەر یەکم خەرج کرد.

آیت: 7

أَيَحۡسَبُ أَن لَّمۡ يَرَهُۥٓ أَحَدٌ

ئایا ئەو شانازیکەرە وا دەزانێت الله -تەعاﻻ- نایبینێت كە چۆن ماڵەكەی خەرج دەكات؟! وە وادەزانێت کەسیش لێپرسینەوەی ئەو ماڵەی لەگەڵدا ناکات؛ کە چۆن پەیدای کردووە؟ و لەچیشدا خەرجی کردووە؟

آیت: 8

أَلَمۡ نَجۡعَل لَّهُۥ عَيۡنَيۡنِ

ئایا ئێمە دوو چاوی ڕێک وپێک وجوانمان پێ نەداوه، تاوەکو پێیان ببینێت؟!

آیت: 9

وَلِسَانٗا وَشَفَتَيۡنِ

ھەروەھا زمانێک ودوو لێومان پێ نەداوە بۆ قسە وگفتوگۆ کردن؟!

آیت: 10

وَهَدَيۡنَٰهُ ٱلنَّجۡدَيۡنِ

وە ئایا ڕێگای چاک وڕێگای خراپمان پێ نەناساندووە ونیشانمان نەداوە؟!

آیت: 11

فَلَا ٱقۡتَحَمَ ٱلۡعَقَبَةَ

ئەو داوای لێکراوە کە بەسەر کۆسپەکاندا زاڵ بێت کە دەیگەیەنێتە بەھەشت، داواکراوە ئەو کۆسپانە ببڕێت وزاڵ بێت بەسەریاندا.

آیت: 12

وَمَآ أَدۡرَىٰكَ مَا ٱلۡعَقَبَةُ

-ئەی پێغەمبەر- تۆ چووزانیت ئەو کۆسپانە چین کە پێویستە بیانبڕێت هەتاوەکو بچێتە بەھەشتەوە؟!

آیت: 13

فَكُّ رَقَبَةٍ

ئازادکردنی بەندە وکۆیلەیە، جا کۆیلە یان کەنیزەک بێت جیاوازی نییە.

آیت: 14

أَوۡ إِطۡعَٰمٞ فِي يَوۡمٖ ذِي مَسۡغَبَةٖ

یان خواردن دانە بەھەژاران لە ڕۆژانی قات وقڕی وبرسێتیدا، کە خواردنی تێدا زۆر دەگمەن وکەمە.

آیت: 15

يَتِيمٗا ذَا مَقۡرَبَةٍ

بەتایبەت بەھەتیووێکی خزم ونزیکی خۆت بێت.

آیت: 16

أَوۡ مِسۡكِينٗا ذَا مَتۡرَبَةٖ

یان بە ھەژارێکی پەک کەوتە وکەنەفت، ھیچ شتێکی نەبێت.

آیت: 17

ثُمَّ كَانَ مِنَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَتَوَاصَوۡاْ بِٱلصَّبۡرِ وَتَوَاصَوۡاْ بِٱلۡمَرۡحَمَةِ

پاشان لەو کەسانە بێت کەباوەڕیان ھێناوە وئامۆژگاری یەکتر دەکەن بەئارام گرتن لەسەر گوێڕایەڵی کردن وپەرستن وئارام گرتن لەسەر گوناھـ وتاوان وبەڵا وناڕەحەتییەکان، وھەروەھا ئامۆژگاری یەکتریش دەکەن بەبەزەیی ومیھرەبانی لەنێوان خۆیان وخەڵکیشدا.

آیت: 18

أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡمَيۡمَنَةِ

ئا ئەوانەی کە ئەو سیفەتانەیان تێدایە یارانی دەستەی ڕاستن (کە بەختەوەرن واللە -تەعاﻻ- لێیان ڕازیە).

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• عتق الرقاب، وإطعام المحتاجين في وقت الشدة، والإيمان بالله، والتواصي بالصبر والرحمة: من أسباب دخول الجنة.

ئازادکردنی کۆیلە، وخواردن دان بە ھەژاران ونەداران لەکاتی قات وقڕیدا، وە باوەڕبوون بە اللە -تەعاﻻ-، و ئامۆژگاری یەکتر کردن بەئارامگرتن وڕەحم وبەزەیی بەیەكدا هاتنەوە: ھەموو ئەمانە ھۆکاری چوونە بەھەشتن.

• من دلائل النبوة إخباره أن مكة ستكون حلالًا له ساعة من نهار.

یەکێک لەبەڵگەکانی پێغەمبەرایەتی ئەوەیە ھەواڵیداوە وڕایگەیاندووە بەخەڵکی کە سات وکاتێک ھەیە لەڕۆژدا شاری مەککە بۆ پێغەمبەر حەڵاڵکراوە ئەنجامدانى ئەو شتانەى تێیدا حەرامکراوە.

• لما ضيق الله طرق الرق وسع طرق العتق، فجعل الإعتاق من القربات والكفارات.

کاتێک اللە -تەعاﻻ- ڕێگاکانی بەکۆیلەکردنی تەسک کردەوە، لەبەرامبەریشدا ڕێگاکانی ئازادکردنی کۆیلەی فراوان کرد، وە ئازادکردنی کۆیلە وکەنیزەکەکانی کرد بە ھۆکاری نزیک بوونەوە لە پەروەردگار وکەفارەتی گوناھـ وتاوانەکانیان.

آیت: 19

وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِـَٔايَٰتِنَا هُمۡ أَصۡحَٰبُ ٱلۡمَشۡـَٔمَةِ

وئەوانەیشی کە بێباوەڕبوون بەو ئایەت ونیشانە وبەڵگانەى دامان بەزاندووە بۆ سەر پێغەمبەرەکەمان، ئەوانە کۆمەڵەی دەستی چەپی بەد فەڕ ودۆزەخین.

آیت: 20

عَلَيۡهِمۡ نَارٞ مُّؤۡصَدَةُۢ

لەڕۆژی قیامەتدا دەرگای ئاگرێگی گەورەیان لەسەر داخراوە، تاوەکو سزا بدرێن تێیدا.

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• أهمية تزكية النفس وتطهيرها.

گرنگی تەزکیەی -پاککردنەوەی- نەفس لە ژەنگ وژاری گوناھـ وتاوان.

• المتعاونون على المعصية شركاء في الإثم.

ئەو کەسانەی ھاریکاری یەکتری دەکەن لە تاوان وخراپە، ھاوبەشیشن لە گوناھەکەیدا.

• الذنوب سبب للعقوبات الدنيوية.

گوناھـ وتاوانكردن ھۆکاری سزاکانی دونیان.

• كلٌّ ميسر لما خلق له فمنهم مطيع ومنهم عاصٍ.

ھەموو کەسێک کاری بۆ ئاسانکراوە بۆ ئەو مەبەستەی بۆی بەدیھێنراوە، ھەندێکیان گوێڕایەڵن وھەندێکی تریش سەرپێچی کارن.