د معناګانو ژباړه سورت العلق - الترجمة الكردية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - د قرآن کریم دائرة المعارف

سورەتی العلق

د سورت د مقصدونو څخه:

الإنسان بين هدايته بالوحي وضلاله بالاستكبار والجهل.

مرۆڤ لەنێوان ڕێنموێنی و هیدایەتدانیەتی بە وەحی و گومڕابوونیەتی بە خۆبەگەورەزانین و نەزانین.

---

آیت: 1

ٱقۡرَأۡ بِٱسۡمِ رَبِّكَ ٱلَّذِي خَلَقَ

-ئەی پێغەمبەر- ئەوەی اللە -تەعاﻻ- وەحی بۆ کردوویت بیخوێنەوە، بخوێنە بەناوی پەروەردگارتەوە کەھەموو بەدیھێنراوەکانی بەدیهێناوە.

آیت: 2

خَلَقَ ٱلۡإِنسَٰنَ مِنۡ عَلَقٍ

ئادەمیزادی بەدیھێناوە لە پارچە خوێنێکی مەییوو (پێش ئەوە دڵۆپێک مەنی بووە).

آیت: 3

ٱقۡرَأۡ وَرَبُّكَ ٱلۡأَكۡرَمُ

-ئەی پێغەمبەر- ئەوەی اللە -تەعاﻻ- وەحی بۆ کردوویت بیخوێنەوە، بخوێنە بەناوی پەروەردگارتەوە کە لەھەموو کەس بەخشندەتر ومیھرەبانتر وبەڕێزترە، ئەو زاتە پیرۆزە زۆر بەخشندە وخاوەن فەزڵ وچاکەیە.

آیت: 4

ٱلَّذِي عَلَّمَ بِٱلۡقَلَمِ

ئەو پەروەردگارەی کەئادەمیزادی فێری زانست وزانیاری وخەت ونووسین کرد بەھۆی پێنووسەوە.

آیت: 5

عَلَّمَ ٱلۡإِنسَٰنَ مَا لَمۡ يَعۡلَمۡ

ئادەمیزادی فێری شتانێک کرد کە پێشتر نەیدەزانین.

آیت: 6

كَلَّآ إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ لَيَطۡغَىٰٓ

بەڕاستی مرۆڤی لەسنوور دەرچووی وەک ئەبو جەھل سنوری خۆی تێپەڕاند لەو سنوورانەى اللە -تەعاﻻ- دایناون.

آیت: 7

أَن رَّءَاهُ ٱسۡتَغۡنَىٰٓ

كاتێك بینی کە دەوڵەمەند بووە بە ماڵ وسەروەت وسامان وپلەوپایە وناوبانگی.

آیت: 8

إِنَّ إِلَىٰ رَبِّكَ ٱلرُّجۡعَىٰٓ

بەڕاستی -ئەی مرۆڤ- گەڕانەوەی (پاش مردن وزیندووبوونەوەت) ھەر بۆلای پەروەردگارتە لەڕۆژی قیامەتدا، پاداشتی ھەموو کەسێک دەداتەوە بەو شێوەیەی شایستەیەتی.

آیت: 9

أَرَءَيۡتَ ٱلَّذِي يَنۡهَىٰ

ئایا لەو کارەی ئەبو جەھل سەیرترت بینیووە کە ڕێگری دەکرد.

آیت: 10

عَبۡدًا إِذَا صَلَّىٰٓ

لەبەندەکەمان موحەممەد -صلی اللە علیە وسلم- کاتێک کە نوێژی دەکرد لای کەعبە.

آیت: 11

أَرَءَيۡتَ إِن كَانَ عَلَى ٱلۡهُدَىٰٓ

پێم بڵێ ئەگەر ئەو (بەندە نوێژ خوێنە مەبەست پێی پێغەمبەر -صلی اللە علیە وسلم-) لەسەر ڕێبازی ھیدایەت وھەق وچاوڕوونی بێت لەلایەن پەروەردگاریەوە؟!

آیت: 12

أَوۡ أَمَرَ بِٱلتَّقۡوَىٰٓ

یان فەرمان بەخەڵکی بکات بەتەقواداری وخواناسین، بەوەی فەرمانەکانی جێبەجێ بکەن ودووریش بکەونەوە لەنەهی لێکراوەکان، ئایا ئەبو جەهل ڕێگری لەکەسێکی وا دەکات کە ئەمە کردەوە وباسی بێت؟!

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• رضا الله هو المقصد الأسمى.

ڕێزلێنانى خواى گەورە لە پێغەمبەرەکەى -صلى اللە علیە وسلم- بەوەى ناو و یادی بەرز کردەوە.

• أهمية القراءة والكتابة في الإسلام.

بەدەستھێنانی ڕەزامەندی اللە -تەعاﻻ- مەبەستە گەورە و مەزنەکەیە.

• خطر الغنى إذا جرّ إلى الكبر والبُعد عن الحق.

گرنگی خوێندنەوە و نووسین لە ئیسلامدا.

• النهي عن المعروف صفة من صفات الكفر.

مەترسی دەوڵەمەندی ئەگەر ھاتوو سەری کێشا بۆ خۆبەزلزانین و دوور کەوتنەوە لەھەق و ڕاستی.

• إكرام الله تعالى نبيه صلى الله عليه وسلم بأن رفع له ذكره.

ڕێگری کردن لە کردەوەى چاکە سیفەتێکە لە سیفەتەکانى بێباوەڕی -کوفر-.

آیت: 13

أَرَءَيۡتَ إِن كَذَّبَ وَتَوَلَّىٰٓ

ئایا ئەو کەسەت بینی ڕێگری کرد لەو پەیامەی كه پێغەمبەر (صلی اللە علیە وسلم) ھێناویەتی، وپاشان پشتی ھەڵکرد لێی، ئەو کەسە مەبەست پێی (ئەبو جەھل)ە، ئایا بۆ ھیچ لە اللە -تەعاﻻ- ناترسێت؟!

آیت: 14

أَلَمۡ يَعۡلَم بِأَنَّ ٱللَّهَ يَرَىٰ

ئایا ئەو ڕێگریکەرەی ڕێگای نەدا بەندەکەی اللە -تەعاﻻ- نوێژەکەی بکات، نازانێت بێگومان ئەوەی ئەنجامی دەدا اللە -تەعاﻻ- دەیبینێت، وھیچ شتێکی لەلای ئەو نھێنی وشاراوە نیە؟!

آیت: 15

كَلَّا لَئِن لَّمۡ يَنتَهِ لَنَسۡفَعَۢا بِٱلنَّاصِيَةِ

نەخێر بەو شێوەیە نییە کە ئەم نەزانە بیری لێ دەکاتەوە بێگومان ئەگەر واز نەھێنێت لە ئازاردانی بەندەکەمان وباوەڕ نەکردن پێی، لەپێشەوەى سەری بەتوندی ڕایدەکێشین بۆ ناو ئاگری دۆزەخ.

آیت: 16

نَاصِيَةٖ كَٰذِبَةٍ خَاطِئَةٖ

خاوەنی ئەو پێشەسەرە کەسێکی درۆزنە لە وتار وگوفتاریدا، وە خەتاکارە لەکرداریدا.

آیت: 17

فَلۡيَدۡعُ نَادِيَهُۥ

دەی کاتێک بەپێشی سەری ڕادەکێشرێت بۆ ناو ئاگری دۆزەخ، با کۆڕ وکۆمەڵی خۆی بانگ بکات، وداوای یارمەتیان لێ بکات بۆئەوەى ڕزگاری بکەن لەسزای ئاگری دۆزەخ.

آیت: 18

سَنَدۡعُ ٱلزَّبَانِيَةَ

ئێمەش بانگی فریشتەکانی دەرگاوانی دۆزەخی بۆ دەکەین کە کۆمەڵێکی زەبر بەدەستن ھەرچی اللە -تەعاﻻ- فەرمانیان پێ بکات سەرپێچی ناکەن، وە ھەر فەرمانێکیشیان پێبکات جێبەجێی دەکەن، جا ئەو کاتە تەماشا بکات وبزانێت کام دەستە وتاقم بەھێزتر وبەدەسەڵاتدارترن؟

آیت: 19

كَلَّا لَا تُطِعۡهُ وَٱسۡجُدۡۤ وَٱقۡتَرِب۩

کارەکە بەو شێوەیە نیە کە ئەو ستەمکارە بۆی دەچێت وخەیاڵی دەکات، کە بتوانێت بەخراپە پێت بگات وزیانت لێبدات، نەخێر ئەی پێغەمبەر لەفەرمان ونەهی کردندا بەگوێی ئەو کەسە مەکە وبەردەوام بە لەسەر کڕنووش بردنت بۆ اللە -تەعاﻻ-، وە خۆتی لێ نزیک بکەرەوە بە پەرستن وگوێڕایەڵی، چونکە پەرستن وگوێرایەڵی لە پەروەردگارت نزیکت دەکاتەوە.

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• فضل ليلة القدر على سائر ليالي العام.

فەزڵ وگەورەیی وڕێزی شەوی قەدەر بەسەر تەواوی شەوەکانی تری ساڵدا.

• الإخلاص في العبادة من شروط قَبولها.

ئیخلاص ودڵسۆزی لە پەرستندا، مەرجی وەرگرتنیەتی لای پەروەردگار.

• اتفاق الشرائع في الأصول مَدعاة لقبول الرسالة.

ھاوڕابوون ویەکگرتنەوەی شەریعەتەکان لە بنەماکاندا ھۆکاری وەرگرتنی پەیامەکە وڕازی بوونە پێی.