د معناګانو ژباړه سورت الصافات - الترجمة القيرغيزية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - د قرآن کریم دائرة المعارف

ас-Саффат

د سورت د مقصدونو څخه:

تنزيه الله عما نسبه إليه المشركون، وإبطال مزاعمهم في الملائكة والجن.

Аллахтын мушриктер Ага таңуулаган нерселеринен аруулугу жана алардын периштелер менен жиндер тууралуу ойлорун жокко чыгаруу.

---

آیت: 1

وَٱلصَّٰٓفَّٰتِ صَفّٗا

Ал ибадаттарында сап-сап болуп тизилип турган периштелер менен ант берди.

آیت: 2

فَٱلزَّٰجِرَٰتِ زَجۡرٗا

Ал булуттарды айдаган жана Аллах анын түшүүсүн каалаган жерге чейин алып барган периштелер менен ант берди.

آیت: 3

فَٱلتَّٰلِيَٰتِ ذِكۡرًا

Аллахтын сөзүн окуган периштелер менен ант берди.

آیت: 4

إِنَّ إِلَٰهَكُمۡ لَوَٰحِدٞ

Оо, адамдар! Чындыгында силердин чыныгы кудайыңар Жалгыз, Анын шериги жок, Ал – Аллах.

آیت: 5

رَّبُّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَيۡنَهُمَا وَرَبُّ ٱلۡمَشَٰرِقِ

Ал асмандардын Раббиси, Жердин Раббиси жана алардын ортосундагылардын Раббиси. Ошондой эле Ал жыл бою чыккан жана баткан Күндүн Раббиси.

آیت: 6

إِنَّا زَيَّنَّا ٱلسَّمَآءَ ٱلدُّنۡيَا بِزِينَةٍ ٱلۡكَوَاكِبِ

Чындыгында Биз Жерге жакын асманды кооз зыйнат болгон жыздыздар менен кооздоп койдук. Аларды бир караганда жаркыраган асыл таштардай көрүнөт.

آیت: 7

وَحِفۡظٗا مِّن كُلِّ شَيۡطَٰنٖ مَّارِدٖ

Жана Биз дүйнө асманын баш ийбес бардык шайтандарга атылган жылдыздар менен сактап койдук.

آیت: 8

لَّا يَسَّمَّعُونَ إِلَى ٱلۡمَلَإِ ٱلۡأَعۡلَىٰ وَيُقۡذَفُونَ مِن كُلِّ جَانِبٖ

Ал шайтандар асмандагы периштелерге Раббиси тараптан вахий кылынган шарияты жана тагдыры тууралуу сөздөрүн уга алышпайт. Аларга бүт тараптан кызыган чок жылдыздар атылат.

آیت: 9

دُحُورٗاۖ وَلَهُمۡ عَذَابٞ وَاصِبٌ

Аларды угуудан кууп алыстатыш үчүн! Алар үчүн акыретте түбөлүк кыйноочу азап бар.

آیت: 10

إِلَّا مَنۡ خَطِفَ ٱلۡخَطۡفَةَ فَأَتۡبَعَهُۥ شِهَابٞ ثَاقِبٞ

Бирок шайтандардан кимиси периштелердин ортосунда болгон жер бетиндеги адамдарга илими жете элек нерсе тууралуу бир эле сөздү кулак чалып калса, анда аны жалындаган чок жылдыз кууп жетип күйгүзүп салат. Балким ал уккан сөзүн аны чок жылдыз күйгүзүп жибергенге чейин жан-жөкөрлөрүнө айтканга үлгүрүп, ал сөз көзү ачыктарга жетиши мүмкүн. Анан алар ага кошуп жүз жалганды кошо айтышат.

آیت: 11

فَٱسۡتَفۡتِهِمۡ أَهُمۡ أَشَدُّ خَلۡقًا أَم مَّنۡ خَلَقۡنَآۚ إِنَّا خَلَقۡنَٰهُم مِّن طِينٖ لَّازِبِۭ

Оо, Мухаммад! Кайра тирилүүнү четке каккан мушриктерден сурачы: «Алар жаралыш жактан Биз жараткан асмандардан, Жерден жана периштелерден да оорбу, түзүлүшү жактан күчтүүбү, мүчөлүү жактан чоңбу?». Чындыгында Биз аларды жабышчаак ылайдан жараттык. Алар кайра тирилүүнү кантип жокко чыгарып жатышат, алар жабышчаак ылай болгон алсыз нерседен жаралышты го?

آیت: 12

بَلۡ عَجِبۡتَ وَيَسۡخَرُونَ

Оо, Мухаммад! Сен Аллахтын кудуретине, жараткандарынын иштерин башкаруусуна таң каласың жана кайра тирилүүнү жалганга чыгарган мушриктерге да таң каласың. Ал мушриктер кайра тирилүүнү ашыкча жалганга чыгаргандары себептүү ал тууралуу сенин айткан сөздөрүңдү мазактап күлүшөт.

آیت: 13

وَإِذَا ذُكِّرُواْ لَا يَذۡكُرُونَ

Эгерде ал мушриктерге кандайдыр бир насаат айтылса, алар андан пайда алышпайт. Анткени алардын жүрөктөрү мерез болуп калган.

آیت: 14

وَإِذَا رَأَوۡاْ ءَايَةٗ يَسۡتَسۡخِرُونَ

Эгерде аларга пайгамбардын чынчыл экендигине далил болгон анын аят-белгилеринен бир аят-белгини көрүшсө, аны аябай шылдыңдашат жана ага таң калышат.

آیت: 15

وَقَالُوٓاْ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا سِحۡرٞ مُّبِينٌ

Алар: «Мухаммад алып келген бул нерсе анык эле сыйкыр» – дешет.

آیت: 16

أَءِذَا مِتۡنَا وَكُنَّا تُرَابٗا وَعِظَٰمًا أَءِنَّا لَمَبۡعُوثُونَ

Биз өлүп топуракка жана чирип үбөлөнгөн сөөккө айлангандан кийин кайрадан тирилебизби? Мындай болуусу мүмкүн эмес (деп ойлошот).

آیت: 17

أَوَءَابَآؤُنَا ٱلۡأَوَّلُونَ

Бизден мурунку өткөн ата-бабаларыбыз да кайра тирилишеби?

آیت: 18

قُلۡ نَعَمۡ وَأَنتُمۡ دَٰخِرُونَ

Оо, Мухаммад! Аларга жооп бер: «Ооба. Силер топуракка жана чириген сөөктөргө айландан кийин кайра тирилесиңер жана силердин мурунку ата-бабаларыңар да тирилишет. Баарыңар кор болгон абалда тирилесиңер».

آیت: 19

فَإِنَّمَا هِيَ زَجۡرَةٞ وَٰحِدَةٞ فَإِذَا هُمۡ يَنظُرُونَ

Сурнай (экинчи жолу) бир тартылганда баарысы Аллах аларга эмне кыларын күтүшүп кыяматтын коркунучтарын карап калышат.

آیت: 20

وَقَالُواْ يَٰوَيۡلَنَا هَٰذَا يَوۡمُ ٱلدِّينِ

Кайра тирилүүнү жалганга чыгарган мушриктер айтышты: «Шорубуз кургур ай! Бул күн Аллах пенделери дүйнө жашоосунда кылган иш-аракеттеринин сыйлыгын же жазасын бере турган сурак күн го!».

آیت: 21

هَٰذَا يَوۡمُ ٱلۡفَصۡلِ ٱلَّذِي كُنتُم بِهِۦ تُكَذِّبُونَ

Ошондо аларга айтылат: «Бул күн пенделердин ортосунда өкүм кылына турган күн. Силер аны дүйнөдө четке каккансыңар жана аны жалганга чыгаргансыңар».

آیت: 22

۞ ٱحۡشُرُواْ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ وَأَزۡوَٰجَهُمۡ وَمَا كَانُواْ يَعۡبُدُونَ

Ошол күнү периштелерге айтылат: «Ширк кылган залым мушриктерди, аларга окшоп ширк кылгандарды, аларды жалганда колдогондорду жана ошондой эле алар Аллахтан башка сыйынышкан айкелдерин чогулткула да, аларга тозокко карай жолду көргөзгүлө жана ал жакка айдап баргыла. Чындыгында ал алардын бара турган жайы.

آیت: 23

مِن دُونِ ٱللَّهِ فَٱهۡدُوهُمۡ إِلَىٰ صِرَٰطِ ٱلۡجَحِيمِ

Ошол күнү периштелерге айтылат: «Ширк кылган залым мушриктерди, аларга окшоп ширк кылгандарды, аларды жалганда колдогондорду жана ошондой эле алар Аллахтан башка сыйынышкан айкелдерин чогулткула да, аларга тозокко карай жолду көргөзгүлө жана ал жакка айдап баргыла. Чындыгында ал алардын бара турган жайы.

آیت: 24

وَقِفُوهُمۡۖ إِنَّهُم مَّسۡـُٔولُونَ

Аларды тозокко киргизерден алдын сурак берүү үчүн кармап тургула. Алар сурак беришет. Анан ошондон кийин гана аларды тозокко алып баргыла».

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• تزيين السماء الدنيا بالكواكب لمنافع؛ منها: تحصيل الزينة، والحفظ من الشيطان المارد.

Дүйнө асманын жыздыздар менен кооздоодо пайдалар бар: кооздук жана баш ийбес жин-шайтандардан коргоо.

• إثبات الصراط؛ وهو جسر ممدود على متن جهنم يعبره أهل الجنة، وتزل به أقدام أهل النار.

Сыраттын бар экенин тастыктоо. Ал тозоктүн үстүнө узатасынан тартылган көпүрө, бейиш ээлери ал аркылуу өтүшөт, ал эми тозокко түшө тургандар тайып кулашат.

آیت: 25

مَا لَكُمۡ لَا تَنَاصَرُونَ

Аларга жеме иретинде айтылат: «Силерге эмне болду, дүйнөдө бири-бириңерди колдогондой колдобой жатасыңар, кудайларыңар силерди колдойт деп ойлочуңар эле го?».

آیت: 26

بَلۡ هُمُ ٱلۡيَوۡمَ مُسۡتَسۡلِمُونَ

Жок! Алар бүгүн кордолуп Аллахтын буйругуна баш ийишет. Алар алсыздыктары жана айла-амалдары түгөнгөндүгү себептүү бири-бирин колдой алышпайт.

آیت: 27

وَأَقۡبَلَ بَعۡضُهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ يَتَسَآءَلُونَ

Алар бири-бирин жемелешип, талашып-тартышат. Ал кезде жеме да, талашуу да пайда бербейт.

آیت: 28

قَالُوٓاْ إِنَّكُمۡ كُنتُمۡ تَأۡتُونَنَا عَنِ ٱلۡيَمِينِ

Ээрчигендер башчыларына айтышат: «Эй, биздин башчылар! Силер дин жана акыйкат тараптан келип, бизге каапырлыкты, ширкти жана күнөөлөрдү кооз кылып көргөзгөнсүңөр жана Аллах тараптан пайгамбарлар алып келген акыйкаттан бизди алыстаткансыңар».

آیت: 29

قَالُواْ بَل لَّمۡ تَكُونُواْ مُؤۡمِنِينَ

Башчылар ээрчигендерге айтышат: «Бул иш силер ойлогондой эмес. Силер өзүңөр каапыр болгонсуңар, ыймандуу болгон эмессиңер. Өзүңөр четке каккансыңар».

آیت: 30

وَمَا كَانَ لَنَا عَلَيۡكُم مِّن سُلۡطَٰنِۭۖ بَلۡ كُنتُمۡ قَوۡمٗا طَٰغِينَ

Эй, ээрчигендер! Биз силерди мажбурлап же үстөмдүк кылып каапырлыкка, ширкке жана күнөөгө түртө тургандай бизге бийлик берилген эмес. Силер өзүңөр каапырлыкта жана ширкте чектен ашкан коом болдуңар.

آیت: 31

فَحَقَّ عَلَيۡنَا قَوۡلُ رَبِّنَآۖ إِنَّا لَذَآئِقُونَ

Эми бизге да, силерге да Аллахтын «Мен тозокту сени жана сени ээрчигендердин баарысы менен толтурам (85-бет)» деген убадасы анык болду. Андыктан биз Раббибиз убада кылган нерсени сөзсүз тартабыз.

آیت: 32

فَأَغۡوَيۡنَٰكُمۡ إِنَّا كُنَّا غَٰوِينَ

Биз силерди адашууга жана каапырлыкка үндөдүк. Чындыгында биз акыйкат жолдон адашкандар элек.

آیت: 33

فَإِنَّهُمۡ يَوۡمَئِذٖ فِي ٱلۡعَذَابِ مُشۡتَرِكُونَ

Чындыгында ээрчигендер да, ээрчиткендер да кыямат күнү биргеликте азапта болушат.

آیت: 34

إِنَّا كَذَٰلِكَ نَفۡعَلُ بِٱلۡمُجۡرِمِينَ

Чындыгында Биз аларга азапты тарттырганыбыз сыяктуу алардан башка күнөөлөрдү да ошондой кылабыз.

آیت: 35

إِنَّهُمۡ كَانُوٓاْ إِذَا قِيلَ لَهُمۡ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا ٱللَّهُ يَسۡتَكۡبِرُونَ

Эгерде ал мушриктерге дүйнөдө: «Аллахтан башка кудай жок» деп анын талабына ылайык иш-аракет кылгыла жана ага каршы келгенди таштагыла» – деп айтылса, алар акыйкатка текеберлик кылып, бой көтөрүп ага жооп берүүдөн жана моюн сунуудан баш тартышты.

آیت: 36

وَيَقُولُونَ أَئِنَّا لَتَارِكُوٓاْ ءَالِهَتِنَا لِشَاعِرٖ مَّجۡنُونِۭ

Алар каапырлыктарына далил кылып: «Биз кайдагы бир жинди акындын сөзү үчүн эле кудайларыбызга сыйынганды таштамак белек?» – дешти. Алар бул бул айткан сөзү менен пайгамбарды максат кылышты.

آیت: 37

بَلۡ جَآءَ بِٱلۡحَقِّ وَصَدَّقَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ

Алардын жалаасы аша чаап кетти. Аллахтын элчиси жинди да, акын да эмес. Ал Аллахтын жалгыздыгынына жана Анын элчисин ээрчүүгө чакырган Куранды алып келди жана ошондой эле пайгамбарлардын Аллах тараптан алып келишкен Аллахты жалгыздоо жана акырет анык экендиги тууралуу нерселерде чынчыл экендиктерин тастыктады жана аларга каршы чыккан жок.

آیت: 38

إِنَّكُمۡ لَذَآئِقُواْ ٱلۡعَذَابِ ٱلۡأَلِيمِ

Эй, мушриктер! Силер каапырлыгыңар жана пайгамбарларды жалганга чыгарганыңар себептүү кыямат күнү кыйноочу азапты татасыңар.

آیت: 39

وَمَا تُجۡزَوۡنَ إِلَّا مَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ

Эй, мушриктер! Силер дүйнөдө Аллахка каапырлык жана күнөөлөрдү кылганыңарга жараша жазаңарды аласыңар.

آیت: 40

إِلَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِينَ

Бирок Аллах аларды сыйынууда ыкластуу кылган жана алар дагы Ага ыкластуулук менен сыйынышкан Анын ыймандуу пенделери – мына ошолор азаптан кутулуучулар.

آیت: 41

أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ رِزۡقٞ مَّعۡلُومٞ

Ошол ыкластуу пенделерге өз жакшылыгы, кооздугу жана түбөлүктүүлү менен маалым болгон Аллахтын ырыскысы бар.

آیت: 42

فَوَٰكِهُ وَهُم مُّكۡرَمُونَ

Алар каалаган жана жеген даамдуу мөмө-жемиштер аларга ырыскы. Буга кошумча алар даражасы көтөрүлүү жана Улуу Аллахтын Жүзүн көрүү менен да сыйланат.

آیت: 43

فِي جَنَّٰتِ ٱلنَّعِيمِ

Алар ушулардын баарысына эч качан бүтпөгөн туруктуу, түбөлүктүү жана жыргал бейиштерде жетишет.

آیت: 44

عَلَىٰ سُرُرٖ مُّتَقَٰبِلِينَ

Алар сөрүлөргө сүйөнүшүп бет маңдай бири-бирин карап олтурушат.

آیت: 45

يُطَافُ عَلَيۡهِم بِكَأۡسٖ مِّن مَّعِينِۭ

Аларга аккан суудай таза болгон шарап куюлган кеселер айлантылат.

آیت: 46

بَيۡضَآءَ لَذَّةٖ لِّلشَّٰرِبِينَ

Өңү аппак, аны ичкен адам болуп көрбөгөндөй ырахат алат.

آیت: 47

لَا فِيهَا غَوۡلٞ وَلَا هُمۡ عَنۡهَا يُنزَفُونَ

Ал адамдын акылын кетирип мас кылган дүйнөдөгү шараптай эмес. Аны ичкен адамдын башы оорубайт, денесине жана акылына закаласы тийбейт.

آیت: 48

وَعِندَهُمۡ قَٰصِرَٰتُ ٱلطَّرۡفِ عِينٞ

Жана бейиште алардын бакыраң көздүү, абийирдүү аялдары болот, алар күйөөсүнөн башка эч кимге көз салбайт.

آیت: 49

كَأَنَّهُنَّ بَيۡضٞ مَّكۡنُونٞ

Алардын түсүнүн апапакайлыгы эч бир кол тийбей сакталган чымчык жумурткасынын сарысы менен болгон аралашма сымал.

آیت: 50

فَأَقۡبَلَ بَعۡضُهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ يَتَسَآءَلُونَ

Бейиштегилер бири-биринен дүйнөдөгү өткөн чагы жана кандай окуялар болгондугу тууралуу сурашат.

آیت: 51

قَالَ قَآئِلٞ مِّنۡهُمۡ إِنِّي كَانَ لِي قَرِينٞ

Ал ыймандуулардан бирөөсү айтат: «Менин бир таанышым бар эле, ал кайра тирилүүнү жокко чыгарчу.

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• سبب عذاب الكافرين: العمل المنكر؛ وهو الشرك والمعاصي.

Каапырлардын азапталышынын себеби – жамандык иш, тагыраак айтканда ширк жана күнөөлөр.

• من نعيم أهل الجنة أنهم نعموا باجتماع بعضهم مع بعض، ومقابلة بعضهم مع بعض، وهذا من كمال السرور.

Бейиштегилердин жыргалчылыктарынан, алар бири-бири менен чогулушуп, жолугушуп кубанычка батышат. Ал эми бул болсо кубанычтын туу чокусу.

آیت: 52

يَقُولُ أَءِنَّكَ لَمِنَ ٱلۡمُصَدِّقِينَ

Ал мени жактырбагандай шылдыңдап мындай деди: «Эй, чынчыл! Сен өлүктөрдүн кайра тирилерин чындык деп тастыктагандардын бирисиңби?

آیت: 53

أَءِذَا مِتۡنَا وَكُنَّا تُرَابٗا وَعِظَٰمًا أَءِنَّا لَمَدِينُونَ

Биз өлүп, топуракка жана чириген сөөктөргө айлангандан кийин кайра тирилип, дүйнөдө кылган иштерибиздин жазасын же сыйлыгын алабызбы?

آیت: 54

قَالَ هَلۡ أَنتُم مُّطَّلِعُونَ

Анын ыймандуу жолдошу бейиштик болгон досторуна айтты: «Жүргүлө мени менен, кайра тирилүүнү жокко чыгарган жанагыл досубузду көрүп келелиби?».

آیت: 55

فَٱطَّلَعَ فَرَءَاهُ فِي سَوَآءِ ٱلۡجَحِيمِ

Ал көз чаптырып карады. Ошондо досун тозоктун ортосунан көрдү.

آیت: 56

قَالَ تَٱللَّهِ إِن كِدتَّ لَتُرۡدِينِ

Ал айтты: «Аллахка ант болсун! Эй, досум! Сен мени каапырлыкка жана кайра тирилүүнү жокко чыгарууга чакырып, аз жерден мени да кыйроого учуратып кое жаздаптырсың!

آیت: 57

وَلَوۡلَا نِعۡمَةُ رَبِّي لَكُنتُ مِنَ ٱلۡمُحۡضَرِينَ

Эгер Аллах мени ыйман жолуна салып, ийгилик берип мага жакшылык кылбаганда, мени дагы сага окшоп азапка түшкөндөрдөн болмок экем».

آیت: 58

أَفَمَا نَحۡنُ بِمَيِّتِينَ

Биз, бейиш адамдары, өлбөйт экенбиз.

آیت: 59

إِلَّا مَوۡتَتَنَا ٱلۡأُولَىٰ وَمَا نَحۡنُ بِمُعَذَّبِينَ

Дүйнө жашоосундагы биринчи өлүмүбүз менен гана өлдүк. Биз бейиште түбөлүк калабыз. Каапырларга окшоп азапталбайбыз».

آیت: 60

إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ

Чындыгында Раббибиз бизди бейишке киргизип жана тозоктон сактап, ушундай сооп-сыйлыктарды бергени – эч бир жеңиш тең келбеген улуу жеңиш.

آیت: 61

لِمِثۡلِ هَٰذَا فَلۡيَعۡمَلِ ٱلۡعَٰمِلُونَ

Иш-аракет кылгандар ушундай улуу сыйлык үчүн аракет кылышсын. Чындыгында бул кирешелүү соода.

آیت: 62

أَذَٰلِكَ خَيۡرٞ نُّزُلًا أَمۡ شَجَرَةُ ٱلزَّقُّومِ

Аллах Өзүнүн чын ыкластан моюн сунган пенделерине даярдап койдум деген бул жакшылык артыкпы же Курандагы каргышка калган Заккум дарагы жакшыбы? Ал адамды семиртпеген жана курсагын да тойгузбаган каапырлардын тамагы.

آیت: 63

إِنَّا جَعَلۡنَٰهَا فِتۡنَةٗ لِّلظَّٰلِمِينَ

Чындыгында Биз ал даракты каапырлык жана күнөөлөрдү кылган залымдарды азгырган сыноо кылдык. Ал айтышты: «Чынында от даракты жалмайт. Ал жакта дарак өсүшү мүмкүн эмес».

آیت: 64

إِنَّهَا شَجَرَةٞ تَخۡرُجُ فِيٓ أَصۡلِ ٱلۡجَحِيمِ

Чындыгында Заккум дарагы – эң жаман жерден өнүп чыккан дарак. Ал тозоктун түбүнөн өсүп чыгат.

آیت: 65

طَلۡعُهَا كَأَنَّهُۥ رُءُوسُ ٱلشَّيَٰطِينِ

Андан өнүп чыккан мөмөлөр – шайтандардын баштарына окшогон жийиркеничтүү көрүнүштө. Анын сыртынын жийиркеничтүүлүгү ичи да ошондой экенине далил болот. Бул анын мөмөсүнүн даамы жийиркеничтүү экенин билдирет.

آیت: 66

فَإِنَّهُمۡ لَأٓكِلُونَ مِنۡهَا فَمَالِـُٔونَ مِنۡهَا ٱلۡبُطُونَ

Каапырлар ачка болгондо, анын ачуу жана жийиркеничтүү мөмөлөрүнөн курсактары тойгуча жешет.

آیت: 67

ثُمَّ إِنَّ لَهُمۡ عَلَيۡهَا لَشَوۡبٗا مِّنۡ حَمِيمٖ

Кийин алар аны жешкен соң аларга жийиничтүү, кайнак аралашма суусундук берилет.

آیت: 68

ثُمَّ إِنَّ مَرۡجِعَهُمۡ لَإِلَى ٱلۡجَحِيمِ

Андан кийин алар тозок азабына кайтарылат. Ошентип алар азаптан-азапка өтүп жүрө беришет.

آیت: 69

إِنَّهُمۡ أَلۡفَوۡاْ ءَابَآءَهُمۡ ضَآلِّينَ

Чындыгында ал каапырлар ата-бабаларын акыйкат жолдон адашкан абалда табышып, аларды эч кандай далилсиз үлгү тутуп ээрчишкен.

آیت: 70

فَهُمۡ عَلَىٰٓ ءَاثَٰرِهِمۡ يُهۡرَعُونَ

Алар адашууда ата-бабаларынын изине түшүп, аларды өлүп-талып ээрчишкен.

آیت: 71

وَلَقَدۡ ضَلَّ قَبۡلَهُمۡ أَكۡثَرُ ٱلۡأَوَّلِينَ

Алардан мурунку абалкылардын көпчүлүгү да адашкан. Оо, пайгамбар! Сенин коомуң – адашкан коомдордун биринчиси эмес.

آیت: 72

وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا فِيهِم مُّنذِرِينَ

Биз ошол алгачкы коомдорго Аллахтын азабынан коркуткан пайгамбарларды жибердик, бирок алар каапыр болушту.

آیت: 73

فَٱنظُرۡ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُنذَرِينَ

Оо, пайгамбар! Пайгамбарлардын эскертмелерине жооп бербеген коомдордун арты кандай болгонун карабайсыңбы? Чындыгында алардын акыбети – каапырлыктары жана пайгамбарларын жалганга чагаргандыгы себептүү түбөлүк тозокко кирүү болду.

آیت: 74

إِلَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِينَ

Аллахка чын ыкластан ыйман келтиргендер гана андай болгон жок. Чындыгында алар жалганчы каапырлардын акыбети болгон азаптан кутулушту.

آیت: 75

وَلَقَدۡ نَادَىٰنَا نُوحٞ فَلَنِعۡمَ ٱلۡمُجِيبُونَ

Бир кезде Бизге пайгамбарыбыз Нух аны жалганга чыгарган коомуна каршы дуба кылып кайрылды. Биз кандай жакшы жооп берүүчүбүз! Биз анын коомуна каршы кылган дубасына жооп берүүгө шашылдык.

آیت: 76

وَنَجَّيۡنَٰهُ وَأَهۡلَهُۥ مِنَ ٱلۡكَرۡبِ ٱلۡعَظِيمِ

Биз аны, үй-бүлөсүн жана аны менен болгон ыймандууларды коомунун зыянынан жана андагы каапырларга жиберилген улуу топон сууга чөгүүдөн сактадык.

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• الظفر بنعيم الجنان هو الفوز الأعظم، ولمثل هذا العطاء والفضل ينبغي أن يعمل العاملون.

Бейиш жыргалчылыктарына жетүү – улуу жеңиш. Адамдар мына ушундай сыйлыкка жана артыкчылыкка жетүүгө аракет кылуусу керек.

• إن طعام أهل النار هو الزقّوم ذو الثمر المرّ الكريه الطعم والرائحة، العسير البلع، المؤلم الأكل.

Кыйынчылык менен жутулган, жегенде жан ооруткан, даамы жана жыты жагымсыз, ачуу мөмөлүү Заккум дарыгы – тозоктогулардын тамагы.

• أجاب الله تعالى دعاء نوح عليه السلام بإهلاك قومه، والله نعم المقصود المجيب.

Аллах Нухка коомун жок кылуусун сураган дубасына жооп берди. Аллах – адамдар бет алган эң жакшы жооп берүүчү.

آیت: 77

وَجَعَلۡنَا ذُرِّيَّتَهُۥ هُمُ ٱلۡبَاقِينَ

Биз анын үй-бүлөсүн менен аны ээрчигендерди гана куткардык. Ал эми алардан башка коомундагы каапырларды сууга чөктүрдүк.

آیت: 78

وَتَرَكۡنَا عَلَيۡهِ فِي ٱلۡأٓخِرِينَ

Жана келечек муундарда ал тууралуу айтылган мактоо сөздөрдү калтырдык.

آیت: 79

سَلَٰمٌ عَلَىٰ نُوحٖ فِي ٱلۡعَٰلَمِينَ

Келечек муундарда Нух тууралуу жаман сөздөр айтылуусунан ага саламаттык жана амандык болсун! Тескерисинче, аны эскерип айтылган жакшы сөздөр гана калат.

آیت: 80

إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ

Биз Нухка бергендей сыйлыкты Аллахка гана сыйынып жакшылыктарды кылгандарга жана Ага моюн сунгандарга да беребиз.

آیت: 81

إِنَّهُۥ مِنۡ عِبَادِنَا ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

Чындыгында Нух Аллахка моюн сунган ыймандуу пенделерибизден.

آیت: 82

ثُمَّ أَغۡرَقۡنَا ٱلۡأٓخَرِينَ

Кийин Биз калгандарын аларга жиберген топон сууга чөктүрдүк. Алардан эч ким калган жок.

آیت: 83

۞ وَإِنَّ مِن شِيعَتِهِۦ لَإِبۡرَٰهِيمَ

Чындыгында Ибрахим дагы жалгыз Аллахка чакырууда анын динине туура келген абалда ээрчиген адамдардан болчу.

آیت: 84

إِذۡ جَآءَ رَبَّهُۥ بِقَلۡبٖ سَلِيمٍ

Эстечи, бир кезде ал Раббисине ширктен тазаланган жүрөк менен жана адамдарга Аллахты насаат кылган абалда келди.

آیت: 85

إِذۡ قَالَ لِأَبِيهِ وَقَوۡمِهِۦ مَاذَا تَعۡبُدُونَ

Ошондо ал атасы менен мушрик коомун жемелеп мындай деп айтты: «Аллахтан башка эмнелерге сыйынып жатасыңар?

آیت: 86

أَئِفۡكًا ءَالِهَةٗ دُونَ ٱللَّهِ تُرِيدُونَ

Аллахтан башка жалган кудайларга сыйынып жатасыңарбы?

آیت: 87

فَمَا ظَنُّكُم بِرَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ

Эй, элим! Силер ааламдардын Раббисинен башкага сыйынган абалда Ага жолуккан кезде Ал тууралуу кандай ойлойсуңар?».

آیت: 88

فَنَظَرَ نَظۡرَةٗ فِي ٱلنُّجُومِ

Ибрахим эли менен чогу барбастын айласын издеп жылдыздарга бир карады.

آیت: 89

فَقَالَ إِنِّي سَقِيمٞ

Анан эли менен чогу майрамга баргысы келбей шылтоосун айтып: «Мен ооруп жатам» – деди.

آیت: 90

فَتَوَلَّوۡاْ عَنۡهُ مُدۡبِرِينَ

Алар аны таштап кетишти.

آیت: 91

فَرَاغَ إِلَىٰٓ ءَالِهَتِهِمۡ فَقَالَ أَلَا تَأۡكُلُونَ

Анан алардын Аллахтан башка сыйынган кудайларына келип, алардын шылдыңдай мындай деди: «Мушриктер силер үчүн жасаган тамак-аштардан жебейсиңерби?

آیت: 92

مَا لَكُمۡ لَا تَنطِقُونَ

Эмнеге сүйлөбөйсүңөр? Эмнеге сурагандарга жооп бербейсиңер? Аллахтан башка ушундай нерселерге сыйынган болмок беле?!».

آیت: 93

فَرَاغَ عَلَيۡهِمۡ ضَرۡبَۢا بِٱلۡيَمِينِ

Ибрахим жакын келип аларды оң колу менен сындыра бир чапты.

آیت: 94

فَأَقۡبَلُوٓاْ إِلَيۡهِ يَزِفُّونَ

Ошондо аларга сыйынган адамдар аны көздөй далбастап келишти.

آیت: 95

قَالَ أَتَعۡبُدُونَ مَا تَنۡحِتُونَ

Ибрахим аларды туруктуулук менен кабыл алды. Аларды жемелеп мындай деди: «Өзүңөр чегип жасаган Аллахтан башка кудайларыңарга сыйынасыңарбы?

آیت: 96

وَٱللَّهُ خَلَقَكُمۡ وَمَا تَعۡمَلُونَ

Аллах таала силерди жана иш-аракетиңерди жаратты. Бул айкелдериңер болсо силердин жасаган ишиңер. Аллах гана ширк кылынбастан сыйынууга татыктуу.

آیت: 97

قَالُواْ ٱبۡنُواْ لَهُۥ بُنۡيَٰنٗا فَأَلۡقُوهُ فِي ٱلۡجَحِيمِ

Качан алар ага каршы далил келтире албай калышканда күч колдонууга өтүштү. Алар Ибрахимди эмне кылуу тууралуу ич ара кеңешип мындай дешти: «Ал үчүн имарат кургула да, анын ичин отунга толтургула жана аны күйгүзүп туруп, аны ошого ыргыткыла!».

آیت: 98

فَأَرَادُواْ بِهِۦ كَيۡدٗا فَجَعَلۡنَٰهُمُ ٱلۡأَسۡفَلِينَ

Ибрахимдин эли аны жок кылып жаныбыз жай алат деп ага жамандыкты каалашты. Бирок Биз отту салкын жана бейпил кылуубуз менен аларды жоготууга учураттык.

آیت: 99

وَقَالَ إِنِّي ذَاهِبٌ إِلَىٰ رَبِّي سَيَهۡدِينِ

Ибрахим айтты: «Мен талаптагыдай сыйыныш үчүн өз эл-жеримди таштап Раббиме кетем. Раббим мени эки дүйнөдөгү жакшылыктарга жолдойт».

آیت: 100

رَبِّ هَبۡ لِي مِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ

«Оо, Раббим! Мага такыба перзент бере көр. Ал мага жат жерде элимдин ордуна эрмек жана жөлөк болсун».

آیت: 101

فَبَشَّرۡنَٰهُ بِغُلَٰمٍ حَلِيمٖ

Биз анын дубасына жооп бердик жана ага бой жетип кичи пейил боло турган перзенттүү болору тууралуу сүйүнчү кабарды жеткирдик.

آیت: 102

فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ ٱلسَّعۡيَ قَالَ يَٰبُنَيَّ إِنِّيٓ أَرَىٰ فِي ٱلۡمَنَامِ أَنِّيٓ أَذۡبَحُكَ فَٱنظُرۡ مَاذَا تَرَىٰۚ قَالَ يَٰٓأَبَتِ ٱفۡعَلۡ مَا تُؤۡمَرُۖ سَتَجِدُنِيٓ إِن شَآءَ ٱللَّهُ مِنَ ٱلصَّٰبِرِينَ

Исмаил бой тартып, атасы менен тең катар басып калганда атасы Ибрахим түш көрдү. Пайгамбарлардын түшү аян. Ибрахим баласына көргөн түшүн жоруп: «Балам! Мен түшүмдө сени курмандыкка чалып жатыпмын. Бул тууралуу кандай ойлойсуң?» – дегенде, Исмаил атасына мындай деди: «Атаке! Аллахтын мени курмандыкка чал деген буйругун аткарыңыз. Мени Аллахтын өкүмүнө ыраазы, сабыр кылган абалда табасыз».

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• من مظاهر الإنعام على نوح: نجاة نوح ومن آمن معه، وجعل ذريته أصول البشر والأعراق والأجناس، وإبقاء الذكر الجميل والثناء الحسن.

Аллахтын Нухка кылган жакшылыктарынан – Нухту жана аны менен ыйман келтиргендерди куткарганы, анын урпактарынан адамзатты, расаларды жана улуттарды таратканы жана анын артынан ал тууралуу алкыш-мактоо сөздөрдү калтыруусу.

• أفعال الإنسان يخلقها الله ويفعلها العبد باختياره.

Инсандын иш-аракеттерин Аллах жаратат, ал эми пенде аны өз ыктыяры менен аткарат.

• الذبيح بحسب دلالة هذه الآيات وترتيبها هو إسماعيل عليه السلام؛ لأنه هو المُبَشَّر به أولًا، وأما إسحاق عليه السلام فبُشِّر به بعد إسماعيل عليه السلام.

Бул аяттардын негизинде жана тартип боюнча алганда курмандыкка Исмаил чалынган. Анткени ал тууралуу биринчи сүйүнчү айтылган. Ал эми Исхак пайгамбар тууралуу Исмаилден кийин сүйүнчүлөнгөн.

• قول إسماعيل: ﴿سَتَجِدُنِي إِن شَآءَ اْللهُ مِنَ اْلصَّابِرِينَ﴾ سبب لتوفيق الله له بالصبر؛ لأنه جعل الأمر لله.

Исмаилдин «Аллах кааласа сиз мени сабырдуулардан экенимди билесиз» деп айтканы – Аллахтын ага сабыр кылууга ийгилик бергени. Анткени ал бул ишти Аллах үчүн кылды.

آیت: 103

فَلَمَّآ أَسۡلَمَا وَتَلَّهُۥ لِلۡجَبِينِ

Качан ал экөөсү Аллахка моюн сунган кезде Ибрахим баласын курмандыкка чалуу тууралуу буйрукту аткарыш үчүн аны бешенесинин капталына жаткырды.

آیت: 104

وَنَٰدَيۡنَٰهُ أَن يَٰٓإِبۡرَٰهِيمُ

Ибрахим баласын курмандыкка чал деген Аллахтын буйругун аткарууга киришкенде Биз: «Оо, Ибрахим!» – деп чакырык салдык.

آیت: 105

قَدۡ صَدَّقۡتَ ٱلرُّءۡيَآۚ إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ

Сен балаңды курмандыкка чалуу тууралуу көргөн түшүндү экиленбестен аткардың. Чындыгында Биз сени бул чоң сыноодон куткарып сыйлаганыбыз сыяктуу жакшылык кылган адамдарды да сыноолордон жана кыйынчылыктардан куткарабыз.

آیت: 106

إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ ٱلۡبَلَٰٓؤُاْ ٱلۡمُبِينُ

Акыйкатта бул анык сыноо болчу. Ибрахим андан ийгиликтүү өттү.

آیت: 107

وَفَدَيۡنَٰهُ بِذِبۡحٍ عَظِيمٖ

Биз Исмаилдин ордуна курмандыкка чалыш үчүн чоң кочкорду тартуу кылдык.

آیت: 108

وَتَرَكۡنَا عَلَيۡهِ فِي ٱلۡأٓخِرِينَ

Жана келечек муундарга Ибрахим тууралуу алкыш-мактоо сөздөрдү калтырдык.

آیت: 109

سَلَٰمٌ عَلَىٰٓ إِبۡرَٰهِيمَ

Аллахтан ага дубай салам жана бүткүл балээ-кырсыктардан аман болуу тууралуу каалоо-тилектер болсун!

آیت: 110

كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ

Биз Ибрахимге моюн сунганы үчүн ушундай сыйлык бергенибиз сыяктуу жакшылык кылгандарга да сыйлыктарды тартуулайбыз.

آیت: 111

إِنَّهُۥ مِنۡ عِبَادِنَا ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

Чындыгында Ибрахим Аллахка кулчулук кылуунун талаптарын аткарган ыймандуу пенделерибизден эле.

آیت: 112

وَبَشَّرۡنَٰهُ بِإِسۡحَٰقَ نَبِيّٗا مِّنَ ٱلصَّٰلِحِينَ

Жана ал Аллахка моюн сунуп жалгыз баласы Исмаилди курмандыкка чалгандыгынын сыйлыгы катары Биз ага пайгамбар жана такыба пенде боло турган Исхак аттуу балалуу болорун сүйүнчүлөдүк.

آیت: 113

وَبَٰرَكۡنَا عَلَيۡهِ وَعَلَىٰٓ إِسۡحَٰقَۚ وَمِن ذُرِّيَّتِهِمَا مُحۡسِنٞ وَظَالِمٞ لِّنَفۡسِهِۦ مُبِينٞ

Биз ага жана баласы Исхакка Өзүбүз тараптан береке түшүрдүк жана аларга көп жакшылыктарды бердик. Ал жакшылыктардан – алардын балдарынын көп болуусу. Алардын урпактарынын ичинде Раббисине моюн сунуп жакшылык кылгандары бар жана ошондой эле каапырлык жана күнөөлөрдү кылып өздөрүнө ачык зулумдук кылгандары да бар.

آیت: 114

وَلَقَدۡ مَنَنَّا عَلَىٰ مُوسَىٰ وَهَٰرُونَ

Биз Муса менен анын бир тууганы Харунга пайгамбарлык бердик.

آیت: 115

وَنَجَّيۡنَٰهُمَا وَقَوۡمَهُمَا مِنَ ٱلۡكَرۡبِ ٱلۡعَظِيمِ

Биз аларды жана алардын коому Исраил урпактарын Фараондун кулчулугунан жана сууга чөгүүдөн сактадык.

آیت: 116

وَنَصَرۡنَٰهُمۡ فَكَانُواْ هُمُ ٱلۡغَٰلِبِينَ

Биз аларды Фараонго жана анын аскерине каршы колдодук. Душмандын үстүнөн жеңишке жетүү алар тарапта болду.

آیت: 117

وَءَاتَيۡنَٰهُمَا ٱلۡكِتَٰبَ ٱلۡمُسۡتَبِينَ

Жана Биз Муса менен анын бир тууганы Харунга Аллах тараптан ачык-айкын Тоорат китебин бердик.

آیت: 118

وَهَدَيۡنَٰهُمَا ٱلصِّرَٰطَ ٱلۡمُسۡتَقِيمَ

Аларды эч кандай бурмалануусу жок туура жолго салдык. Ал -– Жаратуучунун ыраазылыгына жеткирген Ислам дининин жолу.

آیت: 119

وَتَرَكۡنَا عَلَيۡهِمَا فِي ٱلۡأٓخِرِينَ

Жана алар тууралуу келечек муунга алкыш-мактоо сөздөрдү калтырдык.

آیت: 120

سَلَٰمٌ عَلَىٰ مُوسَىٰ وَهَٰرُونَ

Аллахтан ал экөөсүнө дубай салам, алкыш-мактоолор жана бүткүл балээ-кырсыктардан аман болуу тууралуу каалоо-тилектер болсун!

آیت: 121

إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ

Чындыгында Биз Муса менен Харунга ушундай ардактуу сыйлыкты бергенибиз сыяктуу Раббисине моюн сунуп жакшылыктарды кылгандарга да сыйлыктарды беребиз.

آیت: 122

إِنَّهُمَا مِنۡ عِبَادِنَا ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

Чындыгында Муса менен Харун Аллахтын шариятын аткарган ыймандуу пенделерибизден болчу.

آیت: 123

وَإِنَّ إِلۡيَاسَ لَمِنَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ

Ошондой эле Илияс дагы Раббиси тараптан жиберилген элчилерибизден эле. Аллах ага пайгамбарчылыкты жана элчиликти тартуу кылды.

آیت: 124

إِذۡ قَالَ لِقَوۡمِهِۦٓ أَلَا تَتَّقُونَ

Бир кезде ал жиберилген Исраил урпактарына мындай деди: «Оо, элим! Аллахтын жалгыз Ага гана сыйынуу сыяктуу өкүм-буйруктарын аткарып, ширк сыяктуу тыюуларын таштап Андан коркпойсуңарбы?!

آیت: 125

أَتَدۡعُونَ بَعۡلٗا وَتَذَرُونَ أَحۡسَنَ ٱلۡخَٰلِقِينَ

Аллахтан башка кудайыңар Баалга сыйынып, эң мыкты Жаратуучу Аллахка сыйынууну таштап коёсуңарбы?!

آیت: 126

ٱللَّهَ رَبَّكُمۡ وَرَبَّ ءَابَآئِكُمُ ٱلۡأَوَّلِينَ

Аллах силерди жана силерден мурунку ата-бабаларыңарды жараткан Раббиңер. Андан башка пайда да, зыян да бербеген айкелдер эмес, Ал Өзү гана сыйынууга татыктуу.

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• قوله: ﴿فَلَمَّآ أَسْلَمَا﴾ دليل على أن إبراهيم وإسماعيل عليهما السلام كانا في غاية التسليم لأمر الله تعالى.

«Качан ал экөөсү моюн сунушканда» деген сөз – Ибрахим менен Исмаилдин Аллахтын буйругуна толук моюн сунгандарына далил болот.

• من مقاصد الشرع تحرير العباد من عبودية البشر.

Адамдарды адамга сыйынуудан бошотуу – шарияттын түпкү максаттарынан.

• الثناء الحسن والذكر الطيب من النعيم المعجل في الدنيا.

Алкыш-мактоолордун жана жакшы сөздөрдүн айтылуусу – бул дүйнөдө алдын ала берилген жакшылыктардан.

آیت: 127

فَكَذَّبُوهُ فَإِنَّهُمۡ لَمُحۡضَرُونَ

Аны коому жалганга чыгаргандан башка эч нерсе кылбады. Эми алар жалганга чыгарышканы себептүү азапка топтолуп келишет.

آیت: 128

إِلَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِينَ

Ал эми анын коомундагы Аллахка чын ыкластан сыйынган ыймандуулар – алар азапка топтолуп келүүдөн аман калышат.

آیت: 129

وَتَرَكۡنَا عَلَيۡهِ فِي ٱلۡأٓخِرِينَ

Ал эми келечек муундарга ал тууралуу алкыш-мактоо сөздөрүн калтырдык.

آیت: 130

سَلَٰمٌ عَلَىٰٓ إِلۡ يَاسِينَ

Аллахтан Илияска дубай саламдар жана мактоолор болсун!

آیت: 131

إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ

Биз Илияска ушундай сыйлык бергенибиз сыяктуу ыймандуу пенделерибиздин жакшылык кылгандарына да сыйлыктарды беребиз.

آیت: 132

إِنَّهُۥ مِنۡ عِبَادِنَا ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

Чындыгында Илияс Раббисине чындап ыйман келтирген чыныгы ыймандуу пенделерибизден эле.

آیت: 133

وَإِنَّ لُوطٗا لَّمِنَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ

Лут дагы өз коомдоруна куш кабарчы жана эскертүүчү болуп жиберилген Аллахтын элчилеринен эле.

آیت: 134

إِذۡ نَجَّيۡنَٰهُ وَأَهۡلَهُۥٓ أَجۡمَعِينَ

Биз аны жана бүт үй-бүлөсүн коомуна жиберилген азаптан сактаган кезибизди эстечи.

آیت: 135

إِلَّا عَجُوزٗا فِي ٱلۡغَٰبِرِينَ

Бир гана аялынан башкасын. Анткени ал аял коому сыяктуу каапыр болгону үчүн аны да азап алды.

آیت: 136

ثُمَّ دَمَّرۡنَا ٱلۡأٓخَرِينَ

Анан Биз аны жалганга чыгарган жана ал алып келгенге ишенбеген коомунун калгандарын кыйратып жок кылдык.

آیت: 137

وَإِنَّكُمۡ لَتَمُرُّونَ عَلَيۡهِم مُّصۡبِحِينَ

Эй, Мекке эли! Силер таң эрте Шамга карай сапарларыңарда алардын жерлеринен өтүп жатасыңар го!

آیت: 138

وَبِٱلَّيۡلِۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ

Жана ал жерлерден түндөсү да өтүп жатасыңар. Акыл жүгүртпөйсүңөрбү? Алардын жалганынын, каапырлыгынын жана ага чейин болбогондой бузукулук кылгандарынын арты эмне болгонунан сабак албайсыңарбы?

آیت: 139

وَإِنَّ يُونُسَ لَمِنَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ

Юнус дагы өз коомдоруна куш кабарчы жана эскертүүчү болуп жиберилген Аллахтын элчилеринен эле.

آیت: 140

إِذۡ أَبَقَ إِلَى ٱلۡفُلۡكِ ٱلۡمَشۡحُونِ

Бир кезде ал Раббисинин уруксатысыз коомунан качып, жүргүнчүлөргө жана буюмдарга толгон кемеге отурду.

آیت: 141

فَسَاهَمَ فَكَانَ مِنَ ٱلۡمُدۡحَضِينَ

Кеме жүккө толгону үчүн чөгөйүн деп калды. Ошондо жүргүнчүлөр адамдын көптүгүнөн кеме чөгүп кетүүсүнөн коркуп, арасынан кээ бирлерин ыргытыш үчүн чүчү кулак ташташты. Юнус ошол утулгандардын арасында болчу. Аны деңизге ыргытышты.

آیت: 142

فَٱلۡتَقَمَهُ ٱلۡحُوتُ وَهُوَ مُلِيمٞ

Качан аны деңизге ыргытканда аны кит жутуп алды. Ал Раббисинин уруксатысыз деңизге кетип калгандыгы үчүн ал өзү жемеге алынган нерсеге туш болду.

آیت: 143

فَلَوۡلَآ أَنَّهُۥ كَانَ مِنَ ٱلۡمُسَبِّحِينَ

Эгер Юнус бул иш болгонго чейин Аллахты көп зикир кылгандардан болбогондо, эгер ал киттин курсагында Аллахты аруулаганы болбогондо

آیت: 144

لَلَبِثَ فِي بَطۡنِهِۦٓ إِلَىٰ يَوۡمِ يُبۡعَثُونَ

киттин курсагында кыямат күнгө чейин калып калмак. Ал ага кабыр сыяктуу болуп калмак.

آیت: 145

۞ فَنَبَذۡنَٰهُ بِٱلۡعَرَآءِ وَهُوَ سَقِيمٞ

Анан Биз аны киттин курсагынан чыгарып, эч кандай бак-дарак, курулуш болбогон жерде таштадык. Ал киттин курсагында канча бир убакыт болгону үчүн анын денеси алсырап калган эле.

آیت: 146

وَأَنۢبَتۡنَا عَلَيۡهِ شَجَرَةٗ مِّن يَقۡطِينٖ

Анан Биз ал бош жерге аны көлөкөлөнсүн жана азыктансын деп ашкабак дарагын өстүрдүк.

آیت: 147

وَأَرۡسَلۡنَٰهُ إِلَىٰ مِاْئَةِ أَلۡفٍ أَوۡ يَزِيدُونَ

Биз аны жүз миң же андан көбүрөөк элине пайгамбар кылып жибергенбиз.

آیت: 148

فَـَٔامَنُواْ فَمَتَّعۡنَٰهُمۡ إِلَىٰ حِينٖ

Алар ага ыйман келтиришти жана ал алып келгенди акыйкат деп ишеништи. Ошентип Аллах аларга дүйнө жашоосунда алардын ажалы келгенге чейин жакшылыктарды пайдаландырды.

آیت: 149

فَٱسۡتَفۡتِهِمۡ أَلِرَبِّكَ ٱلۡبَنَاتُ وَلَهُمُ ٱلۡبَنُونَ

Оо, Мухаммад! Мушриктерден ачуулана сурачы: «Силер өзүңөр жаман көргөн кыз балдарды Аллахка таандык кылып, ал эми уул балдарды өзүңөргө таандык кылып алдыңарбы? Бул эмне деген бөлүштүрүү?!

آیت: 150

أَمۡ خَلَقۡنَا ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ إِنَٰثٗا وَهُمۡ شَٰهِدُونَ

Алар кандайча периштелерди ургаачы деп ойлоп жатышат, аларды жаратканда катышышкан да эмес, көрүшкөн да эмес го?!

آیت: 151

أَلَآ إِنَّهُم مِّنۡ إِفۡكِهِمۡ لَيَقُولُونَ

Чынында, мушриктер Аллахка жалган айтып жана Ага жалаа жаап Анын баласы бар дешет. Алар бул жалаасында анык жалганчы.

آیت: 152

وَلَدَ ٱللَّهُ وَإِنَّهُمۡ لَكَٰذِبُونَ

Чынында, мушриктер Аллахка жалган айтып жана Ага жалаа жаап Анын баласы бар дешет. Алар бул жалаасында анык жалганчы.

آیت: 153

أَصۡطَفَى ٱلۡبَنَاتِ عَلَى ٱلۡبَنِينَ

Аллах алар жакшы көргөн уул балдарды таштап, Өзү үчүн алар жаман көргөн кыз балдарды тандап алыптырбы? Жок!

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• سُنَّة الله التي لا تتبدل ولا تتغير: إنجاء المؤمنين وإهلاك الكافرين.

Ыймандууларды куткарып, каапырларды жок кылуу – Аллахтын тутунган өзгөрбөс жана бурмаланбас жолу.

• ضرورة العظة والاعتبار بمصير الذين كذبوا الرسل حتى لا يحل بهم ما حل بغيرهم.

Пайгамбарларды жалганга чыгаргандардын башына келген нерсе алардын да башына келбеш үчүн алардын акыбети кандай болгонун карап андан ибарат жана сабак алуунун зарылдыгы.

• جواز القُرْعة شرعًا لقوله تعالى: ﴿ فَسَاهَمَ فَكَانَ مِنَ اْلْمُدْحَضِينَ ﴾.

Шариятта чүчү кулак тартуу уруксат. Анткени Аллах айтты: «Чүчү кулак тартышканда ал жеңилгендерден болуп калды».

آیت: 154

مَا لَكُمۡ كَيۡفَ تَحۡكُمُونَ

Эй, мушриктер! Силерге эмне болду?! Аллахка кыз балдарды таандык кылып, ал эми өзүңөргө уул балдарды таандык кылып, эмнеге мындай адилетсиз өкүм кылып жатасыңар?!

آیت: 155

أَفَلَا تَذَكَّرُونَ

Силер тутунган бул бузук ишенимдин жалгандыгын билип эсиңерге келбейсиңерби?! Силер эсиңерге келгенде мындай сөздү айтпайт болчуңар.

آیت: 156

أَمۡ لَكُمۡ سُلۡطَٰنٞ مُّبِينٞ

Же силерде бул жөнүндө китепте же пайгамбардан келген ачык далил барбы?

آیت: 157

فَأۡتُواْ بِكِتَٰبِكُمۡ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ

Эгер бул айтып жаткан сөзүңөрдө чынчыл болсоңор, анда силер буга далил кылган китебиңерди алып келгилечи!

آیت: 158

وَجَعَلُواْ بَيۡنَهُۥ وَبَيۡنَ ٱلۡجِنَّةِ نَسَبٗاۚ وَلَقَدۡ عَلِمَتِ ٱلۡجِنَّةُ إِنَّهُمۡ لَمُحۡضَرُونَ

Мушриктер Аллах менен алар көрбөгөн периштелердин ортосунда тууганчылык бар деп периштелерди Аллахтын кыздары деп ойлошот. Периштелер болсо Аллах мушриктерди суракка алып келерин билишет.

آیت: 159

سُبۡحَٰنَ ٱللَّهِ عَمَّا يَصِفُونَ

Мушриктердин Аллахтын баласы бар, шериги бар деп Ага ылайык келбеген сыпаттоолорунан Аллах таала аруу жана таза.

آیت: 160

إِلَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِينَ

Аллахтын чын ыкластуу пенделери гана Аны Өзүнө ылайык келгендей улуулук жана кемчиликсиз сыпаттар менен сыпатташат.

آیت: 161

فَإِنَّكُمۡ وَمَا تَعۡبُدُونَ

Эй, мушриктер! Силер жана Аллахтан башка сыйынган кудайларыңар

آیت: 162

مَآ أَنتُمۡ عَلَيۡهِ بِفَٰتِنِينَ

акыйкат динден эч кимди адаштыра албайсыңар.

آیت: 163

إِلَّا مَنۡ هُوَ صَالِ ٱلۡجَحِيمِ

Бирок тозок ээлеринен болот деп өкүм кылынгандан башкасын. Анткени Аллах ага Өз өкүмүн жүргүзөт, анан ал каапырлык кылып, тозокко кирет. Ал эми силердин жана кудайларыңардын буга эч кандай күч-кубаты жетпейт.

آیت: 164

وَمَا مِنَّآ إِلَّا لَهُۥ مَقَامٞ مَّعۡلُومٞ

Периштелер Аллахка болгон кулчулуктарын жана мушриктердин ойлогон ойлоруна катышы жок экендиктерин ачыктап мындай дешет: «Биздин арабызда ким болбосун, анын Аллахка сыйынууда жана моюн сунууда белгилүү орду бар.

آیت: 165

وَإِنَّا لَنَحۡنُ ٱلصَّآفُّونَ

Биз, периштелер Аллахка ибадат кылууда жана моюн сунууда саптарга тизилип турабыз. Биз Аллахты Ага ылайык келбеген сыпаттардан аруулайбыз».

آیت: 166

وَإِنَّا لَنَحۡنُ ٱلۡمُسَبِّحُونَ

Биз, периштелер Аллахка ибадат кылууда жана моюн сунууда саптарга тизилип турабыз. Биз Аллахты Ага ылайык келбеген сыпаттардан аруулайбыз».

آیت: 167

وَإِن كَانُواْ لَيَقُولُونَ

Мекке элинен болгон мушриктер Мухаммаддын пайгамбарчылыгына чейин мындай деп айтышчу: «Эгерде бизде да Тоорат сыяктуу абалкылардын китебиндей китеп болгондо биз Аллахка чын ыкластан сыйынмакпыз». Бирок алар бул нерседе жалганчылар. Аларга Мухаммад Куранды алып келди, бирок алар ага каапырлык кылышты. Эми жакында алар кыямат күндөгү катаал азап күтүп турганын билишет.

آیت: 168

لَوۡ أَنَّ عِندَنَا ذِكۡرٗا مِّنَ ٱلۡأَوَّلِينَ

Мекке элинен болгон мушриктер Мухаммаддын пайгамбарчылыгына чейин мындай деп айтышчу: «Эгерде бизде да Тоорат сыяктуу абалкылардын китебиндей китеп болгондо биз Аллахка чын ыкластан сыйынмакпыз». Бирок алар бул нерседе жалганчылар. Аларга Мухаммад Куранды алып келди, бирок алар ага каапырлык кылышты. Эми жакында алар кыямат күндөгү катаал азап күтүп турганын билишет.

آیت: 169

لَكُنَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِينَ

Мекке элинен болгон мушриктер Мухаммаддын пайгамбарчылыгына чейин мындай деп айтышчу: «Эгерде бизде да Тоорат сыяктуу абалкылардын китебиндей китеп болгондо биз Аллахка чын ыкластан сыйынмакпыз». Бирок алар бул нерседе жалганчылар. Аларга Мухаммад Куранды алып келди, бирок алар ага каапырлык кылышты. Эми жакында алар кыямат күндөгү катаал азап күтүп турганын билишет.

آیت: 170

فَكَفَرُواْ بِهِۦۖ فَسَوۡفَ يَعۡلَمُونَ

Мекке элинен болгон мушриктер Мухаммаддын пайгамбарчылыгына чейин мындай деп айтышчу: «Эгерде бизде да Тоорат сыяктуу абалкылардын китебиндей китеп болгондо биз Аллахка чын ыкластан сыйынмакпыз». Бирок алар бул нерседе жалганчылар. Аларга Мухаммад Куранды алып келди, бирок алар ага каапырлык кылышты. Эми жакында алар кыямат күндөгү катаал азап күтүп турганын билишет.

آیت: 171

وَلَقَدۡ سَبَقَتۡ كَلِمَتُنَا لِعِبَادِنَا ٱلۡمُرۡسَلِينَ

Пайгамбарларыбызга Биздин сөзүбүз алдын ала айтылган: «Аллах аларга берген далилдер жана күч-кубаттуулук себептүү алар душмандарынын үстүнөн жеңишке жетишет. Жеңиш – Аллахтын сөзү улук болсун деп Анын жолунда согушкан аскерлерибиз тарапта».

آیت: 172

إِنَّهُمۡ لَهُمُ ٱلۡمَنصُورُونَ

Пайгамбарларыбызга Биздин сөзүбүз алдын ала айтылган: «Аллах аларга берген далилдер жана күч-кубаттуулук себептүү алар душмандарынын үстүнөн жеңишке жетишет. Жеңиш – Аллахтын сөзү улук болсун деп Анын жолунда согушкан аскерлерибиз тарапта».

آیت: 173

وَإِنَّ جُندَنَا لَهُمُ ٱلۡغَٰلِبُونَ

Пайгамбарларыбызга Биздин сөзүбүз алдын ала айтылган: «Аллах аларга берген далилдер жана күч-кубаттуулук себептүү алар душмандарынын үстүнөн жеңишке жетишет. Жеңиш – Аллахтын сөзү улук болсун деп Анын жолунда согушкан аскерлерибиз тарапта».

آیت: 174

فَتَوَلَّ عَنۡهُمۡ حَتَّىٰ حِينٖ

Оо, пайгамбар! Сен ал каршы чыккан мушриктерден Аллахка белгилүү болгон алардын азап убактысынын мөөнөтү келгенге чейин жүзүңдү бур!

آیت: 175

وَأَبۡصِرۡهُمۡ فَسَوۡفَ يُبۡصِرُونَ

Аларга азап келген учурда аларды карап тур. Жакында алар азапты өз көзү менен көрөт, бирок көрүү эми эч кандай пайда бербейт.

آیت: 176

أَفَبِعَذَابِنَا يَسۡتَعۡجِلُونَ

Мушриктер Аллахтын азабын шаштырып жатышабы?

آیت: 177

فَإِذَا نَزَلَ بِسَاحَتِهِمۡ فَسَآءَ صَبَاحُ ٱلۡمُنذَرِينَ

Эгер аларга Аллахтын азабы түшсө, анда ошол таң алар үчүн эң жаман таң болот!

آیت: 178

وَتَوَلَّ عَنۡهُمۡ حَتَّىٰ حِينٖ

Оо, пайгамбар! Аллах аларга азапты өкүм кылганга чейин алардан жүзүңдү бур!

آیت: 179

وَأَبۡصِرۡ فَسَوۡفَ يُبۡصِرُونَ

Аларга Аллахтын азабы жана жазасы келерин карап тур, алар дагы карашсын.

آیت: 180

سُبۡحَٰنَ رَبِّكَ رَبِّ ٱلۡعِزَّةِ عَمَّا يَصِفُونَ

Оо, Мухаммад! Кудуреттүүлүк Ээси болгон Раббиң мушриктер сыпаттап жаткан кемчилик сыпаттардан аруу.

آیت: 181

وَسَلَٰمٌ عَلَى ٱلۡمُرۡسَلِينَ

Ардактуу пайгамбарларга Аллахтын саламы жана алкышы болсун!

آیت: 182

وَٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ

Бүткүл мактоолор Аллахка гана таандык. Ал Өзү ага татыктуу. Ал бүткүл ааламдын Раббиси. Алардын Андан башка Раббиси жок.

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• سُنَّة الله نصر المرسلين وورثتهم بالحجة والغلبة، وفي الآيات بشارة عظيمة؛ لمن اتصف بأنه من جند الله، أنه غالب منصور.

Пайгамбарларды жана алардын мураскорлорун далилдер жана жеңиш менен колдоо – Аллахтын өкүм жолу. Бул аяттарда Аллахтын аскери деген атка конгондор үчүн алардын жеңишке жетери тууралуу улуу сүйүнчү кабар камтылган.

• في الآيات دليل على بيان عجز المشركين وعجز آلهتهم عن إضلال أحد، وبشارة لعباد الله المخلصين بأن الله بقدرته ينجيهم من إضلال الضالين المضلين.

Бул аяттарда мушриктер жана алардын кудайлары адамды адаштырууга алсыз экендигине далилдер камтылган, ошондой эле Аллах ыкластуу пенделерин Өз кудуреттүүлүгү менен адашкандардын жана адаштыруучулардын адаштыруусунан сактайт деген сүйүнчү кабар камтылган.