د معناګانو ژباړه سورت ص - الترجمة القيرغيزية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - د قرآن کریم دائرة المعارف

Сод

د سورت د مقصدونو څخه:

ذكر المخاصمة بالباطل وعاقبتها.

Жалган айтып талашуу жана анын акыбети тууралуу айтуу.

---

آیت: 1

صٓۚ وَٱلۡقُرۡءَانِ ذِي ٱلذِّكۡرِ

Сод. Ушул сыяктуу бириндеген тамгалар тууралуу бакара сүрөөсүнүн башында келген. Адамдарга дүйнөдө жана акыретте пайда берген эскертмелерди өзүнө камтыган Куран менен ант берилди. Бул нерсе мушриктердин Аллах менен катар шериктери бар деп ойлошконундай эмес.

آیت: 2

بَلِ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ فِي عِزَّةٖ وَشِقَاقٖ

Бирок каапырлар Аллахты жалгыздоодон бой көтөрүп текеберленишти жана Мухаммадга каршы чыгып душмандык кылышты.

آیت: 3

كَمۡ أَهۡلَكۡنَا مِن قَبۡلِهِم مِّن قَرۡنٖ فَنَادَواْ وَّلَاتَ حِينَ مَنَاصٖ

Биз алардан мурун пайгамбарларын жалганга чыгарган канчалаган муундарды жок кылдык. Аларга азап түшкөн кезде алар жардам сурап жалбарышты. Бирок ал учур – жалбаргандары пайда берип, азаптан куткара турган учур эмес болчу.

آیت: 4

وَعَجِبُوٓاْ أَن جَآءَهُم مُّنذِرٞ مِّنۡهُمۡۖ وَقَالَ ٱلۡكَٰفِرُونَ هَٰذَا سَٰحِرٞ كَذَّابٌ

Аларга өздөрүнөн болгон пайгамбар келип Аллахтын азабынан коркуткан кезде алар таң калышты. Алар каапырлыктан да кайтышкан жок. Качан каапырлар Мухаммад алып келген нерсенин чындык экендигине далилдерди көрүшкөндө мындай дешти: «Бул киши адамдарды сыйкырлаган сыйкырчы, Аллах тараптан вахий түшкөн пайгамбармын деп айтып сөзү жалган.

آیت: 5

أَجَعَلَ ٱلۡأٓلِهَةَ إِلَٰهٗا وَٰحِدًاۖ إِنَّ هَٰذَا لَشَيۡءٌ عُجَابٞ

Бул киши Андан башка кудай жок деп көп кудайларды бир кудай кылганы турабы? Чындыгында мунун кылганы өтө таң калыштуу».

آیت: 6

وَٱنطَلَقَ ٱلۡمَلَأُ مِنۡهُمۡ أَنِ ٱمۡشُواْ وَٱصۡبِرُواْ عَلَىٰٓ ءَالِهَتِكُمۡۖ إِنَّ هَٰذَا لَشَيۡءٞ يُرَادُ

Алардын кадырмандары жана башчылары кетип баратканда аларды ээрчигендерге мындай деди: «Бараткан жолуңардан тайбагыла! Мухаммаддын динине кирбегиле! Кудайларыңарга сыйынуу жолунда бекем болгула! Чындыгында Мухаммаддын силерди бир кудайга сыйынууга чакырганынын артында көздөгөн бир нерсеси бар, ал муну менен бизге үстөмдүк кылып, бизди ээрчитүүнү каалап жатат.

آیت: 7

مَا سَمِعۡنَا بِهَٰذَا فِي ٱلۡمِلَّةِ ٱلۡأٓخِرَةِ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا ٱخۡتِلَٰقٌ

Мухаммад бизди үгүттөп жаткан жалгыз кудайга сыйынуу тууралуу ата-бабаларыбыздан жана Исанын дининен да уккан эмеспиз. Биз андан уккан нерсе анык эле калп жана жалаа.

آیت: 8

أَءُنزِلَ عَلَيۡهِ ٱلذِّكۡرُ مِنۢ بَيۡنِنَاۚ بَلۡ هُمۡ فِي شَكّٖ مِّن ذِكۡرِيۚ بَل لَّمَّا يَذُوقُواْ عَذَابِ

Куран бизге окшогон башчыларга түшпөстөн, арабыздан ушуга гана түшкөнү туурабы? Жок! Ал мушриктер сага түшкөн вахийге шектенүүдө. Алар Аллахтын азабын татпаганы үчүн аларга берилген мөөнөткө азгырылып жатышат. Эгер алар азапты татышканда каапырлыкка, Аллахка ширк кылууга жана сага түшкөн вахийге бет алышпайт болчу.

آیت: 9

أَمۡ عِندَهُمۡ خَزَآئِنُ رَحۡمَةِ رَبِّكَ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡوَهَّابِ

Же Өзү каалаган адамга каалаганын берген жана эч кимге жеңилбеген Кудуреттүү Раббиңдин жакшылыктар казынасы мына ошол мушриктерде бекен? Пайгамбарлык да Анын жакшылыктар казынасынан. Ал аны каалаган адамга берет. Алар аны каалаганына берип, каалаганынан тыя тургандай ал алардын колунда эмес.

آیت: 10

أَمۡ لَهُم مُّلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَيۡنَهُمَاۖ فَلۡيَرۡتَقُواْ فِي ٱلۡأَسۡبَٰبِ

Же алар бергенге жана тыйганга акысы болгудай асмандар менен жердин мүлкү жана ал экөөсүнүн ортосундагы мүлк алардын колунда бекен? Эгерде алардын ойлору ушундай болсо, анда өздөрү каалаганга берип же тыйып коюу өкүмүн колдоруна алыш үчүн асманга жетүүнүн себептерин кылышсын. Бирок алар эч качан мындай кыла алышпайт.

آیت: 11

جُندٞ مَّا هُنَالِكَ مَهۡزُومٞ مِّنَ ٱلۡأَحۡزَابِ

Мухаммадды жалганга чыгаргандар – пайгамбарларын жалганга чыгарган мурунку аскерлер сыяктуу жеңилген аскерлер.

آیت: 12

كَذَّبَتۡ قَبۡلَهُمۡ قَوۡمُ نُوحٖ وَعَادٞ وَفِرۡعَوۡنُ ذُو ٱلۡأَوۡتَادِ

Алар биринчи болуп жалганга чыгаргандар эмес. Аларга чейин Нухтун коому жалганга чыгарган, Аад жалганга чыгарган жана адамдар азапталуучу устундардын ээси Фараон да жалганга чыгарган.

آیت: 13

وَثَمُودُ وَقَوۡمُ لُوطٖ وَأَصۡحَٰبُ لۡـَٔيۡكَةِۚ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلۡأَحۡزَابُ

Самуд жалганга чыгарды, Луттун коому жалганга чыгарды, Шуайбдын коому жалганга чыгарды. Мына ошолор пайгамбарларын жалганга чыгарууга жана алар алып келген нерсеге каапырлык кылууга уюшкан топтор.

آیت: 14

إِن كُلٌّ إِلَّا كَذَّبَ ٱلرُّسُلَ فَحَقَّ عِقَابِ

Бул топтордун бири да калбай пайгамбарларды жалганга чыгарышты, анан аларга белгилүү бир убакка чейин кечиксе да Аллахтын азабы түшөрү анык болду жана аларга Анын жазасы келди.

آیت: 15

وَمَا يَنظُرُ هَٰٓؤُلَآءِ إِلَّا صَيۡحَةٗ وَٰحِدَةٗ مَّا لَهَا مِن فَوَاقٖ

Мухаммадды жалганга чыгаргандар кайтаруу мүмкүн эмес болгон сур кернейинин эки жолу тартылышын күтүп жатышат. Эгер алар аны жалганга чыгарган абалда өлүшсө, аларга азап түшөт.

آیت: 16

وَقَالُواْ رَبَّنَا عَجِّل لَّنَا قِطَّنَا قَبۡلَ يَوۡمِ ٱلۡحِسَابِ

Алар шылдыңдап айтышты: «Оо, Раббибиз! Кыямат күнгө чейин эле бул дүйнө жашоосундагы азап энчибизди эртеле көр».

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• أقسم الله عز وجل بالقرآن العظيم، فالواجب تَلقِّيه بالإيمان والتصديق، والإقبال على استخراج معانيه.

Аллах улуу Куран менен ант берди. Аны ыйман келтирүү жана тастыктоо менен кабыл алуу жана анын маанилерин чыгарууга бет алуу милдет.

• غلبة المقاييس المادية في أذهان المشركين برغبتهم في نزول الوحي على السادة والكبراء.

Аян-кабар башчыларга же аттуу-баштуу чоңдорго гана түшөт деген материалдык түшүнүктөрү мушриктерге басымдуулук кылды.

• سبب إعراض الكفار عن الإيمان: التكبر والتجبر والاستعلاء عن اتباع الحق.

Каапырлардын ыймандан баш тарткандарынын себеби – акыйкатты ээрчүүдөн текеберленүү, менменсинүү жана бой көтөрүү.

آیت: 17

ٱصۡبِرۡ عَلَىٰ مَا يَقُولُونَ وَٱذۡكُرۡ عَبۡدَنَا دَاوُۥدَ ذَا ٱلۡأَيۡدِۖ إِنَّهُۥٓ أَوَّابٌ

Оо, пайгамбар! Ал жалганчылардын сага жакпаган сөздөрүнө сабыр кыл. Душмандарына каршы турууда кубаттуу жана Аллахка ибадат кылууда сабырдуу пендебиз Даудду эсте. Чындыгында ал Аллахка көп тообо кылып кайткан жана Ал ыраазы болгон иштердин кылган пенде эле.

آیت: 18

إِنَّا سَخَّرۡنَا ٱلۡجِبَالَ مَعَهُۥ يُسَبِّحۡنَ بِٱلۡعَشِيِّ وَٱلۡإِشۡرَاقِ

Биз ага кечке маал жана таңга маал аны менен кошо Аллахты аруулаган тоолорду моюн сундурдук.

آیت: 19

وَٱلطَّيۡرَ مَحۡشُورَةٗۖ كُلّٞ لَّهُۥٓ أَوَّابٞ

Жана абада калкып турган канаттууларды ага моюн сундурдук. Алардын баарысы анын артынан кошо аруулашып моюн сунушат.

آیت: 20

وَشَدَدۡنَا مُلۡكَهُۥ وَءَاتَيۡنَٰهُ ٱلۡحِكۡمَةَ وَفَصۡلَ ٱلۡخِطَابِ

Жана Биз аны айбаттуулук, күч-кудурет жана душмандарынын үстүнөн жеңишке жеткирген бийлик менен кубаттадык. Биз ага пайгамбарлыкты жана иш-аракеттердеги тууралыкты бердик. Ошондой эле Биз ага ар бир көздөгөн нерсесинде жеткиликтүү баяндоону, сөзүндө жана өкүм кылууда калыстыкты бердик.

آیت: 21

۞ وَهَلۡ أَتَىٰكَ نَبَؤُاْ ٱلۡخَصۡمِ إِذۡ تَسَوَّرُواْ ٱلۡمِحۡرَابَ

Оо, пайгамбар! Сага талашып-тартышкан эки адамдын кабары келдиби? Биз кезде алар Дауддун ибадатканасына ашып түшүштү.

آیت: 22

إِذۡ دَخَلُواْ عَلَىٰ دَاوُۥدَ فَفَزِعَ مِنۡهُمۡۖ قَالُواْ لَا تَخَفۡۖ خَصۡمَانِ بَغَىٰ بَعۡضُنَا عَلَىٰ بَعۡضٖ فَٱحۡكُم بَيۡنَنَا بِٱلۡحَقِّ وَلَا تُشۡطِطۡ وَٱهۡدِنَآ إِلَىٰ سَوَآءِ ٱلصِّرَٰطِ

Алар Дауддун үстүнө күтүүсүз кирип барышты. Ал алардын адаттан тыш мындай жолдо капыстан кирип келгенинен чоочуп кетти. Качан алар анын коркуп кеткенин билишкенде ага: «Коркпо! Биз экөөбүздүн ортобузда талаш жаралып, экөөбүздүн бирибиз зулумдук кылды. Биздин ортобузда адилеттик менен өкүм чыгарып бер. Өкүм кылганда бизге зулумдук кылба. Жана бизге туура жолго карай туура багыт көргөз».

آیت: 23

إِنَّ هَٰذَآ أَخِي لَهُۥ تِسۡعٞ وَتِسۡعُونَ نَعۡجَةٗ وَلِيَ نَعۡجَةٞ وَٰحِدَةٞ فَقَالَ أَكۡفِلۡنِيهَا وَعَزَّنِي فِي ٱلۡخِطَابِ

Талашкандардын бирөөсү Даудга айтты: «Бул киши диндеш бир тууганым. Мунун токсон тогуз кою бар. А меники бирөө эле. Анан бул менден «муну да мага бер» деп талап кылып, мени сөздөн жеңип алды».

آیت: 24

قَالَ لَقَدۡ ظَلَمَكَ بِسُؤَالِ نَعۡجَتِكَ إِلَىٰ نِعَاجِهِۦۖ وَإِنَّ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلۡخُلَطَآءِ لَيَبۡغِي بَعۡضُهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٍ إِلَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ وَقَلِيلٞ مَّا هُمۡۗ وَظَنَّ دَاوُۥدُ أَنَّمَا فَتَنَّٰهُ فَٱسۡتَغۡفَرَ رَبَّهُۥ وَخَرَّۤ رَاكِعٗاۤ وَأَنَابَ۩

Дауд ал экөөнүн ортосунда өкүм кылып доогерге кайрылып мындай деди: «Сенин коюңду өзүнүн койлоруна кошуп алууну талап кылуу менен бул диндеш бир тууганың сага зулумдук кылыптыр. Чынында канча деген шериктер өз ара акысын бербей жана калыстык кылбай аша чабышат. Жакшылык иштерди кылган ыймандуулар гана шериктерине адил мамиле кылат, аларга зулум кылышпайт. Мындай сыпаттагылар өтө сейрек». Ошондо Дауд Биз аны бул талаш-тартыш аркылуу сынап жатканыбызды билип калып, Раббисинен кечирим сурады, Аллахка жакындаш үчүн сажда кылды жана Ага тообо кылды.

آیت: 25

فَغَفَرۡنَا لَهُۥ ذَٰلِكَۖ وَإِنَّ لَهُۥ عِندَنَا لَزُلۡفَىٰ وَحُسۡنَ مَـَٔابٖ

Ошондо Биз ага жооп берип, ал кылганын кечирдик. Чындыгында ал Биздин алдыбызда жакындардан эле жана ал үчүн акыретте жакшы акыбет бар.

آیت: 26

يَٰدَاوُۥدُ إِنَّا جَعَلۡنَٰكَ خَلِيفَةٗ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَٱحۡكُم بَيۡنَ ٱلنَّاسِ بِٱلۡحَقِّ وَلَا تَتَّبِعِ ٱلۡهَوَىٰ فَيُضِلَّكَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱلَّذِينَ يَضِلُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ لَهُمۡ عَذَابٞ شَدِيدُۢ بِمَا نَسُواْ يَوۡمَ ٱلۡحِسَابِ

Оо, Дауд! Биз сени жер бетинде диний жана дүйнөлүк өкүм-буйруктарды ишке ашырууң үчүн орун басар кылдык. Эми сен адамдардын ортосунда адилеттик менен өкүм кыл. Адамдардын ортосунда өкүм кылууда напси каалооңо ээрчибе! Туугандык же достук себептүү эки тараптын бир жагына тартпа же душмандык себептүү экинчи тарапка зыян бербе. Антсең сени напси каалооң Аллахтын туура жолунан адаштырып коёт. Чындыгында Аллахтын туура жолунан адашкандар сурак күнүн унутушканы себептүү аларга катуу азап болот. Эгерде алар аны эстешкенде жана андан коркушканда, анда напси каалоолоруна ээрчишпейт болчу.

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• بيان فضائل نبي الله داود وما اختصه الله به من الآيات.

Аллахтын пайгамбары Дауддун артыкчыларын жана Аллахтын ага өзгөчөлөп берген аят-белгилерин баяндоо.

• الأنبياء - صلوات الله وسلامه عليهم - معصومون من الخطأ فيما يبلغون عن الله تعالى؛ لأن مقصود الرسالة لا يحصل إلا بذلك، ولكن قد يجري منهم بعض مقتضيات الطبيعة بنسيان أو غفلة عن حكم، ولكن الله يتداركهم ويبادرهم بلطفه.

Пайгамбарлар Аллах тараптан жеткирүүдө катачылык кетирүүдөн таза. Анткени пайгамбарчылыктын максаты ошонун негизинде гана ишке ашат. Бирок кээде алардан унутуу же өкүмдү элес албагандык сыяктуу нерселер табиятынан болушу мүмкүн. Бирок Аллах Өз мээрими менен аларды алдын алып, оңдоп түзөйт.

• استدل بعض العلماء بقوله تعالى: ﴿ وَإِنَّ كَثِيرًا مِّنَ اْلْخُلَطَآءِ لَيَبْغِي بَعْضُهُمْ عَلَى بَعْضٍ ﴾ على مشروعية الشركة بين اثنين وأكثر.

Кээ бир аалымдар Аллахтын: «Нечендеген шериктер бири-бирине зулум кылышат» – деген сөзүн эки же андан көп адамдардын ортосундагы шериктештиктин шариятта уруксат экендигине далил кылышкан.

• ينبغي التزام الأدب في الدخول على أهل الفضل والمكانة.

Пазилеттүү жана абройлуу адамдардын алдына киргенде адеп сактоо керек.

آیت: 27

وَمَا خَلَقۡنَا ٱلسَّمَآءَ وَٱلۡأَرۡضَ وَمَا بَيۡنَهُمَا بَٰطِلٗاۚ ذَٰلِكَ ظَنُّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْۚ فَوَيۡلٞ لِّلَّذِينَ كَفَرُواْ مِنَ ٱلنَّارِ

Биз асмандар менен жерди жөндөн-жөн эле жараткан жокпуз. Бул каапырлык кылгандардын ойлогону. Эгерде алар каапырлыкта жана Аллах тууралуу жаман ойдо өлгөн болсо, анда ал каапырларга мындай ойлогондору үчүн кыямат күнү тозок азабы болсун.

آیت: 28

أَمۡ نَجۡعَلُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ كَٱلۡمُفۡسِدِينَ فِي ٱلۡأَرۡضِ أَمۡ نَجۡعَلُ ٱلۡمُتَّقِينَ كَٱلۡفُجَّارِ

Биз Аллахка ыйман келтиргендерди, Анын элчисин ээрчигендерди жана жакшылык иштерди кылгандарды жер бетинде каапырлык жана күнөөлөрдү кылгандарга эч качан теңебейбиз. Ошондой эле Раббисинин буйруктарын аткарып, тыюуларын таштап Ага моюн сунгандарды каапырлардай, эки жүздүүлөрдөй жана күнөөгө баткан адамдардай кылбайбыз. Чындыгында аларды теңөө Аллахка ылайык келбегендей зулумдук. Тескерисинче, Аллах таза ыймандууларды бейишке киргизип сыйлайт, ал эми шоордуу каапырларды тозокко киргизип жазалайт. Анткени алар Аллахтын алдында бирдей эмес, алардын сыйлык-жазалары да бирдей болбойт.

آیت: 29

كِتَٰبٌ أَنزَلۡنَٰهُ إِلَيۡكَ مُبَٰرَكٞ لِّيَدَّبَّرُوٓاْ ءَايَٰتِهِۦ وَلِيَتَذَكَّرَ أُوْلُواْ ٱلۡأَلۡبَٰبِ

Биз сага өзүнө көп жакшылыктарды жана пайдаларды камтыган Куран китепти адамдар анын аяттары менен маанилеринин үстүндө ой жүгүртүш үчүн жана туура акыл жүгүрткөн адамдар сабак алыш үчүн түшүрдүк.

آیت: 30

وَوَهَبۡنَا لِدَاوُۥدَ سُلَيۡمَٰنَۚ نِعۡمَ ٱلۡعَبۡدُ إِنَّهُۥٓ أَوَّابٌ

Жана Биз Дауддун көзүн кубантыш үчүн Биздин ага кылган жакшылыгыбыз катары ага Сулайманды бердик. Сулайман кандай жакшы пенде! Ал Аллахка көп тообо кылуучу жана Ага кайтуучу.

آیت: 31

إِذۡ عُرِضَ عَلَيۡهِ بِٱلۡعَشِيِّ ٱلصَّٰفِنَٰتُ ٱلۡجِيَادُ

Эстечи, асыр маалында ага үч туягы жерге тийгенде, төртүнчүсүн көтөргөн асыл тукум күлүк аттар көргөзүлдү. Ал асыл тукум тулпарларды көрүү менен алек болуп күн да батып кетти.

آیت: 32

فَقَالَ إِنِّيٓ أَحۡبَبۡتُ حُبَّ ٱلۡخَيۡرِ عَن ذِكۡرِ رَبِّي حَتَّىٰ تَوَارَتۡ بِٱلۡحِجَابِ

Ошондо Сулайман айтты: «Мен бул аттар сыяктуу мал-дүйнөнү сүйүүнү Раббимди эскерүүдөн артык көрүптүрмүн. Күн батып, асыр намазынан кечигип калыптырмын.

آیت: 33

رُدُّوهَا عَلَيَّۖ فَطَفِقَ مَسۡحَۢا بِٱلسُّوقِ وَٱلۡأَعۡنَاقِ

Мага жанагыл тулпарларды алып келгиле!». Аларды алып келишти. Анан ал алардын буттарын жана моюндарын кылыч менен чаап баштады.

آیت: 34

وَلَقَدۡ فَتَنَّا سُلَيۡمَٰنَ وَأَلۡقَيۡنَا عَلَىٰ كُرۡسِيِّهِۦ جَسَدٗا ثُمَّ أَنَابَ

Биз Сулайманды сынап, анын тактысына адам кейпиндеги шайтанды отургузуп койдук. Ал кыска мөөнөткө анын ордуна бийлик жүргүздү. Кийин бийлик кайрадан Сулайманга кайтарылып, ага жин-шайтандар баш ийдирилди.

آیت: 35

قَالَ رَبِّ ٱغۡفِرۡ لِي وَهَبۡ لِي مُلۡكٗا لَّا يَنۢبَغِي لِأَحَدٖ مِّنۢ بَعۡدِيٓۖ إِنَّكَ أَنتَ ٱلۡوَهَّابُ

Сулайман айтты: «Оо, Раббим! Менин күнөөлөрүмдү кечир жана мага менден кийин адамдардын эч кимисинде болбогондой жеке өзүмө гана тийиштүү бийлик бер. Оо, Раббим! Чындыгында Сен Берешенсиң, Жоомартсың».

آیت: 36

فَسَخَّرۡنَا لَهُ ٱلرِّيحَ تَجۡرِي بِأَمۡرِهِۦ رُخَآءً حَيۡثُ أَصَابَ

Биз ага жооп бердик жана анын буйругуна моюн сунган, аны каалаган тарабына алып барган, катуулугуна жана ылдамдуулугуна карабастан сыдырым соккон шамалды ага моюн сундурдук.

آیت: 37

وَٱلشَّيَٰطِينَ كُلَّ بَنَّآءٖ وَغَوَّاصٖ

Ошондой эле ага буйруктарын аткарган жин-шайтандарды моюн сундурдук. Алардын кээ бирлери куруучулар, кээ бирлери деңиз тереңдиктерине чумкушуп, берметтерди алып чыгышат.

آیت: 38

وَءَاخَرِينَ مُقَرَّنِينَ فِي ٱلۡأَصۡفَادِ

Жана жин-шайтандардын арасындагы баш ийбестерин да ага моюн сундурдук. Алар кишендер менен байланган, эч кыймылдай алышпайт.

آیت: 39

هَٰذَا عَطَآؤُنَا فَٱمۡنُنۡ أَوۡ أَمۡسِكۡ بِغَيۡرِ حِسَابٖ

Оо, Сулайман! Бул сенин сураганыңа жооп катары Биздин сага болгон белегибиз. Аны каалаганыңа бер, каалагаңан тыйып кой. Бергениң же тыйганың үчүн суралбайсың.

آیت: 40

وَإِنَّ لَهُۥ عِندَنَا لَزُلۡفَىٰ وَحُسۡنَ مَـَٔابٖ

Чындыгында Сулайман Биздин алдыбызда жакындардан эле жана ал үчүн бейиш болгон эң сонун кайтуучу жай бар.

آیت: 41

وَٱذۡكُرۡ عَبۡدَنَآ أَيُّوبَ إِذۡ نَادَىٰ رَبَّهُۥٓ أَنِّي مَسَّنِيَ ٱلشَّيۡطَٰنُ بِنُصۡبٖ وَعَذَابٍ

Оо, пайгамбар! Пендебиз Аюбду эстечи, бир кезде ал Раббиси Аллахка кайрылып: «Мен шайтандан азап тарттым, чарчадым чалыктым» – дуба кылды.

آیت: 42

ٱرۡكُضۡ بِرِجۡلِكَۖ هَٰذَا مُغۡتَسَلُۢ بَارِدٞ وَشَرَابٞ

Ошондо Биз ага: «Бутуң менен жерди теп» – дедик. Ал буту менен жерди тепкенде ал жерден иче турган жана жуунганда ага зыян берген нерсени кетире турган суу чыкты.

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• الحث على تدبر القرآن.

Курандын үстүнөн ой жүгүртүүгө чакыруу.

• في الآيات دليل على أنه بحسب سلامة القلب وفطنة الإنسان يحصل له التذكر والانتفاع بالقرآن الكريم.

Бул аяттарда жүрөктүн тазалыгына жана адамдын баамчылдыгына жараша ал эсине келип, ыйык Курандан пайда аларына далилдер камтылган.

• في الآيات دليل على صحة القاعدة المشهورة: «من ترك شيئًا لله عوَّضه الله خيرًا منه».

Бул аяттарда «Ким Аллах үчүн бир нерсени таштаса, Аллах ага андан да жакшысын берет» деген белгилүү эреженин туура экендигине далилдер камтылган.

آیت: 43

وَوَهَبۡنَا لَهُۥٓ أَهۡلَهُۥ وَمِثۡلَهُم مَّعَهُمۡ رَحۡمَةٗ مِّنَّا وَذِكۡرَىٰ لِأُوْلِي ٱلۡأَلۡبَٰبِ

Биз ага жооп берип, анын зыян тарткан нерсесин жок кылдык. Ошондой эле ага үй-бүлөсүн кайтардык жана туура акыл жүгүрткөн адамдар «сабырдуулуктун акыбети – кутулуу жана соопко жетүү» экендиги тууралуу ой жүгүртүүлөрү үчүн Биз ага Өзүбүз тараптан ырайым катары анын үстүнө дагы ошончо бала-чаканы жана неберелерди кошуп бердик.

آیت: 44

وَخُذۡ بِيَدِكَ ضِغۡثٗا فَٱضۡرِب بِّهِۦ وَلَا تَحۡنَثۡۗ إِنَّا وَجَدۡنَٰهُ صَابِرٗاۚ نِّعۡمَ ٱلۡعَبۡدُ إِنَّهُۥٓ أَوَّابٞ

Качан Аюб аялына ачуусу келип, ага жүз балак урам деп касам ичкенде Биз ага айттык: «Эй, Аюб! Касамыңды ишке ашырыш үчүн колуңа бир ууч курманын ичке сабактарын алып, аны менен аялыңды ур! Касам ичкенден кийин аны бузба». Ошондо ал бир ууч курманын сабагын алып, аны урду. Чындыгында Биз анын сыноолорубузга сабырдуулугун көрдүк. Ал кандай жакшы пенде! Чындыгында ал Аллахка дайым тообо кылып кайтуучу.

آیت: 45

وَٱذۡكُرۡ عِبَٰدَنَآ إِبۡرَٰهِيمَ وَإِسۡحَٰقَ وَيَعۡقُوبَ أُوْلِي ٱلۡأَيۡدِي وَٱلۡأَبۡصَٰرِ

Оо, пайгамбар! Сен Биз тандаган пенделер жана Биз жиберген элчилер болгон Ибрахим, Исхак жана Якубду эстечи. Алар Аллахка ибадат кылууда күч-кубаттуу, Анын ыраазылыгын издеген жана акыйкатка чындап көрөгөчтүк кылган адамдар болчу.

آیت: 46

إِنَّآ أَخۡلَصۡنَٰهُم بِخَالِصَةٖ ذِكۡرَى ٱلدَّارِ

Чындыгында Биз аларга өзгөчө касиет бердик. Ал касиет – акыретти эстөө менен жүрөктөрүн тирилтүү, жакшылык иштерди кылып ага даярдык көрүү жана адамдарды аларды аткарууга чакыруу.

آیت: 47

وَإِنَّهُمۡ عِندَنَا لَمِنَ ٱلۡمُصۡطَفَيۡنَ ٱلۡأَخۡيَارِ

Акыйкатта алар Биздин алдыбызда моюн сунуу үчүн, ибадат кылуу үчүн тандап алынган адамдардан. Биз аларга пайгамбарлык милдетти тапшырып, аны адамдарга жеткирүү үчүн тандап алдык.

آیت: 48

وَٱذۡكُرۡ إِسۡمَٰعِيلَ وَٱلۡيَسَعَ وَذَا ٱلۡكِفۡلِۖ وَكُلّٞ مِّنَ ٱلۡأَخۡيَارِ

Оо, пайгамбар! Ибрахимдин баласы Исмаилди, Аль-Ясааны жана Зулкифлди эстегин. Аларга эң сонун мактоолорду айт. Анткени алар ошого татыктуу. Алардын баарысы Аллахтын алдында тандалган пенделерден.

آیت: 49

هَٰذَا ذِكۡرٞۚ وَإِنَّ لِلۡمُتَّقِينَ لَحُسۡنَ مَـَٔابٖ

Бул аларга карата айтылган алкыш-мактоолор тууралуу Курандагы эскерүү. Ошондой эле Аллахтын буйруктарын аткарып, тыюуларын таштаган такыбалар үчүн акыретте эң сонун кайтып баруучу жай бар.

آیت: 50

جَنَّٰتِ عَدۡنٖ مُّفَتَّحَةٗ لَّهُمُ ٱلۡأَبۡوَٰبُ

Ал кайтып баруучу эң сонун жай – алар кыямат күнү кире турган түбөлүктүү бейиштер. Анын эшиктери аларга салтанаттуу ачылат.

آیت: 51

مُتَّكِـِٔينَ فِيهَا يَدۡعُونَ فِيهَا بِفَٰكِهَةٖ كَثِيرَةٖ وَشَرَابٖ

Алар кооздолгон сөрүлөрдө жамбаштап жатышып, кызматчылардан өздөрү каалаган түркүн-түрлүү мөмө-жемиштерди жана шарап сыяктуу алар каалаган суусундуктарды алдырышат.

آیت: 52

۞ وَعِندَهُمۡ قَٰصِرَٰتُ ٱلطَّرۡفِ أَتۡرَابٌ

Алардын алдында күйөөлөрүнөн көзүн албаган, башкаларга көз салбаган жана баары тегиз бир куракта болгон аялдар бар.

آیت: 53

هَٰذَا مَا تُوعَدُونَ لِيَوۡمِ ٱلۡحِسَابِ

Оо, такыбалар! Силер дүйнөдө кылган жакшылык иштериңердин кыяматтагы эң жакшы сыйлыгы катары силерге убада кылынган нерсе – мына ушул.

آیت: 54

إِنَّ هَٰذَا لَرِزۡقُنَا مَا لَهُۥ مِن نَّفَادٍ

Чындыгында бул айткан сыйлыгыбыз – Биз берген ырыскы. Биз аны кыямат күнү такыбаларга насип кылабыз. Ал ырыскы дайым уланат, ал эч качан бүтпөйт жана түгөнбөйт.

آیت: 55

هَٰذَاۚ وَإِنَّ لِلطَّٰغِينَ لَشَرَّ مَـَٔابٖ

Биз айткан бул нерсе – такыбалардын сыйлыгы. Ал эми каапырлык жана күнөөлөрдү кылып Аллахтын чектеринен чыккандарга такыбалардын сыйлыгынан айырмаланган жаза бар. Алар үчүн кыяматта эң жаман кайтып баруучу жай бар.

آیت: 56

جَهَنَّمَ يَصۡلَوۡنَهَا فَبِئۡسَ ٱلۡمِهَادُ

Бул жаза – аларды ороп алуучу тозок. Алар анын ысыгынан жана жалынан азап тартышат. Аларга оттон төшөктөр бар. Алардын төшөгү кандай жаман!

آیت: 57

هَٰذَا فَلۡيَذُوقُوهُ حَمِيمٞ وَغَسَّاقٞ

Бул азап – кайнаган ысык суу жана тозокто азапталган адамдардын аккан ириңдери. Аны ичкиле! Бул алардын чаңкоосун кетирбеген суусундуктары.

آیت: 58

وَءَاخَرُ مِن شَكۡلِهِۦٓ أَزۡوَٰجٌ

Алар үчүн бул азапка окшогон башка дагы азаптар бар. Алар акыретте азапталыш үчүн аларга түркүн-түрлүү азаптар даярдалган.

آیت: 59

هَٰذَا فَوۡجٞ مُّقۡتَحِمٞ مَّعَكُمۡ لَا مَرۡحَبَۢا بِهِمۡۚ إِنَّهُمۡ صَالُواْ ٱلنَّارِ

Адамдар тозокко киргенде душмандар сыяктуу бири-бирин сөгүшөт, бири-биринен баш тартып, кээ бирлери: «Бул топ силер менен бирге тозокко кирет» – деп айтышканда, аларга мындай деп жооп беришет: «Алар кош келишпеди! Алар дагы биз сыяктуу тозок азабын тартышат».

آیت: 60

قَالُواْ بَلۡ أَنتُمۡ لَا مَرۡحَبَۢا بِكُمۡۖ أَنتُمۡ قَدَّمۡتُمُوهُ لَنَاۖ فَبِئۡسَ ٱلۡقَرَارُ

Ээрчиген жоон топ өздөрүнүн башчыларына айтышат: «Эй, башчылар! Өзүңөр кош келбедиңер! Силер бизди адаштырып жана азгырып ушул кыйноочу азапка түшүүбүзгө себепчи болдуңар. Бул эмне деген жаман жай! Тозок оту – баарынын турак-жайы».

آیت: 61

قَالُواْ رَبَّنَا مَن قَدَّمَ لَنَا هَٰذَا فَزِدۡهُ عَذَابٗا ضِعۡفٗا فِي ٱلنَّارِ

Ээрчигендер айтышты: «Оо, Раббибиз! Бизге акыйкат келгенден кийин бизди адаштыргандарды тозокто эселеп азапта».

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• من صبر على الضر فالله تعالى يثيبه ثوابًا عاجلًا وآجلًا، ويستجيب دعاءه إذا دعاه.

Кыйынчылыкка сабыр кылган адамга эртеби-кечпи Аллах ага сообун берет жана дуба кылса дубасына жооп берет.

• في الآيات دليل على أن للزوج أن يضرب امرأته تأديبًا ضربًا غير مبرح؛ فأيوب عليه السلام حلف على ضرب امرأته ففعل.

Бул аяттарда күйөөсү аялын адептеш үчүн чектен чыкпастан урууга уруксат экенине далил бар. Аюб пайгамбар аялын урам деп касам ичип, кийин ал айтканын аткарды.

آیت: 62

وَقَالُواْ مَا لَنَا لَا نَرَىٰ رِجَالٗا كُنَّا نَعُدُّهُم مِّنَ ٱلۡأَشۡرَارِ

Чектен чыккан текеберлер айтышты: «Эмнеге биз дүйнөдө азапка татыктуу бактысыздар деп эсептеген кишилерди биз менен чогу көрбөй жатабыз?

آیت: 63

أَتَّخَذۡنَٰهُمۡ سِخۡرِيًّا أَمۡ زَاغَتۡ عَنۡهُمُ ٱلۡأَبۡصَٰرُ

Биз аларды шылдыңдаганыбыз катачылык болуп, алар азапка татыктуу болбой калыштыбы же биз аларды шылдыңдаганыбыз туура болуп, алар тозокко кириштиби? Биз аларды көрбөй жатабыз го?».

آیت: 64

إِنَّ ذَٰلِكَ لَحَقّٞ تَخَاصُمُ أَهۡلِ ٱلنَّارِ

Чындыгында Биз силерге айткан каапырлардын кыяматтагы талашып-тартышуусу эч кандай шек-күмөнү жок акыйкат нерсе.

آیت: 65

قُلۡ إِنَّمَآ أَنَا۠ مُنذِرٞۖ وَمَا مِنۡ إِلَٰهٍ إِلَّا ٱللَّهُ ٱلۡوَٰحِدُ ٱلۡقَهَّارُ

Оо, Мухаммад! Коомуңдагы каапырларга айт: «Акыйкатта мен болгону силерге каапырлыгыңар жана пайгамбарларды жалганга чыгарганыңар себептүү Аллахтын азабы келип калуусунан эскертүүчүмүн. Аллахтан башка сыйынууга татыктуу кудай жок. Ал Өз улуктугунда жана ысым-сыпаттарында Жалгыз. Ал баарын багынткан жана баш ийдирген Каардуу.

آیت: 66

رَبُّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَيۡنَهُمَا ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡغَفَّٰرُ

Ал асмандар менен жердин жана алардын ортосундагы нерселердин Раббиси. Ал Өз бийлигинде эч кимден жеңилбеген Кудуреттүү. Ал тообо кылган пенделеринин күнөөлөрүн Кечирүүчү.

آیت: 67

قُلۡ هُوَ نَبَؤٌاْ عَظِيمٌ

Оо, пайгамбар! Ал жалганчыларга айт: «Акыйкатта Куран – улуу мартабалуу кабар.

آیت: 68

أَنتُمۡ عَنۡهُ مُعۡرِضُونَ

Силер бул улуу мартабалуу кабарга көңүл бурбастан, андан жүз буруп жатасыңар.

آیت: 69

مَا كَانَ لِيَ مِنۡ عِلۡمِۭ بِٱلۡمَلَإِ ٱلۡأَعۡلَىٰٓ إِذۡ يَخۡتَصِمُونَ

Эгерде Аллах мага вахий түшүрүп, мени үйрөтпөгөндө, анда менде периштелер менен Адамдын жаралуусунун ортосунда болгон сөз тууралуу илим болмок эмес.

آیت: 70

إِن يُوحَىٰٓ إِلَيَّ إِلَّآ أَنَّمَآ أَنَا۠ نَذِيرٞ مُّبِينٌ

Чындыгында Аллах Өзү вахий кылган нерселерди гана мага түшүрдү. Анткени мен силерге Анын азабын ачык эскертүүчүмүн».

آیت: 71

إِذۡ قَالَ رَبُّكَ لِلۡمَلَٰٓئِكَةِ إِنِّي خَٰلِقُۢ بَشَرٗا مِّن طِينٖ

Эстегин, бир кезде Раббиң периштелерге айтты: «Мен ылайдан адамды жаратам. Ал – Адам.

آیت: 72

فَإِذَا سَوَّيۡتُهُۥ وَنَفَخۡتُ فِيهِ مِن رُّوحِي فَقَعُواْ لَهُۥ سَٰجِدِينَ

Мен анын тулку-боюн түздөп, келбет берип жана ага Өз Рухумдан жан салганда, ага сажда кылгыла».

آیت: 73

فَسَجَدَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ كُلُّهُمۡ أَجۡمَعُونَ

Периштелер Раббисинин буйругуна баш ийип, баарысы сый-урмат катары сажда кылышты. Алардын арасынан Адамга сажда кылбаган бири да калган жок.

آیت: 74

إِلَّآ إِبۡلِيسَ ٱسۡتَكۡبَرَ وَكَانَ مِنَ ٱلۡكَٰفِرِينَ

Бир гана Иблис сажда кылуудан текеберленди. Ал Раббисинин буйругуна текеберлик кылганы үчүн каапырлардан болду.

آیت: 75

قَالَ يَٰٓإِبۡلِيسُ مَا مَنَعَكَ أَن تَسۡجُدَ لِمَا خَلَقۡتُ بِيَدَيَّۖ أَسۡتَكۡبَرۡتَ أَمۡ كُنتَ مِنَ ٱلۡعَالِينَ

Аллах айтты: «Эй, Иблис! Өзүмдүн эки Колум менен жараткан Адамга сажда кылууга сага эмне тоскоол болду? Сени сажда кылуудан текеберлик тостубу же сен буга чейин эле Раббиңе текеберленип, менменсинип калдың беле?».

آیت: 76

قَالَ أَنَا۠ خَيۡرٞ مِّنۡهُ خَلَقۡتَنِي مِن نَّارٖ وَخَلَقۡتَهُۥ مِن طِينٖ

Ибилис: «Мен Адамдан артыкмын. Сени мени оттон, аны болсо ылайдан жараттың» – деди. Анын оюнда от топурактан шарапаттуу эле.

آیت: 77

قَالَ فَٱخۡرُجۡ مِنۡهَا فَإِنَّكَ رَجِيمٞ

Аллах Иблиске айтты: «Бейиштен чык! Эми сен каргышка жана сөгүшкө калдың.

آیت: 78

وَإِنَّ عَلَيۡكَ لَعۡنَتِيٓ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلدِّينِ

Сен сыйлык жана жаза күн болгон кыяматка чейин бейиштен куулдуң».

آیت: 79

قَالَ رَبِّ فَأَنظِرۡنِيٓ إِلَىٰ يَوۡمِ يُبۡعَثُونَ

Иблис айтты: «Пенделериңди кайра тирилткен күнгө чейин мага мөөнөт бер жана мени өлтүрбө».

آیت: 80

قَالَ فَإِنَّكَ مِنَ ٱلۡمُنظَرِينَ

Аллах айтты: «Сен мөөнөт берилгендерден болдуң.

آیت: 81

إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡوَقۡتِ ٱلۡمَعۡلُومِ

Сени жок кылуу үчүн белгилүү бир убакыт келген күнгө чейин».

آیت: 82

قَالَ فَبِعِزَّتِكَ لَأُغۡوِيَنَّهُمۡ أَجۡمَعِينَ

Иблис айтты: «Сенин кудуреттүүлүгүңө жана каардуулугуңа ант болсун! Мен бүткүл адам баласын адаштырамын.

آیت: 83

إِلَّا عِبَادَكَ مِنۡهُمُ ٱلۡمُخۡلَصِينَ

Сен менин адаштыруумдан коргогондорду жана жалгыз Өзүңө чын ыкластан ибадат кылгандарды гана адаштыра албайм».

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• القياس والاجتهاد مع وجود النص الواضح مسلك باطل.

Ачык-айкын далил турганына карабастан, салыштыруу (кыяс) же терең изилдөө (ижтихад) ыкмаларын колдонуу – туура эмес жол.

• كفر إبليس كفر عناد وتكبر.

Иблистин каапырлыгы – текеберлик жана баш ийбестик каапырлыгы.

• من أخلصهم الله لعبادته من الخلق لا سبيل للشيطان عليهم.

Адамдардан Аллах кимди Өзүнө гана чын ыкластан ибадат кылууга тандаган болсо, аларды шайтан адаштыра албайт.

آیت: 84

قَالَ فَٱلۡحَقُّ وَٱلۡحَقَّ أَقُولُ

Аллах таала айтты: «Акыйкат Менден жана Мен акыйкатты гана айтамын:

آیت: 85

لَأَمۡلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنكَ وَمِمَّن تَبِعَكَ مِنۡهُمۡ أَجۡمَعِينَ

Кыямат күнү сен жана сени каапырлыкта ээрчиген бардык адам баласы менен тозокту толтурамын».

آیت: 86

قُلۡ مَآ أَسۡـَٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ مِنۡ أَجۡرٖ وَمَآ أَنَا۠ مِنَ ٱلۡمُتَكَلِّفِينَ

Оо, пайгамбар! Ал мушриктерге айт: «Мен силерге жеткирген насааттарым үчүн сыйлык сурабайм жана мен буйрулган нерседен ашыкча сүйлөп убара болгондордон эмесмин».

آیت: 87

إِنۡ هُوَ إِلَّا ذِكۡرٞ لِّلۡعَٰلَمِينَ

Куран адамзат менен жиндердин арасынан милдет алгандарына эскертме!

آیت: 88

وَلَتَعۡلَمُنَّ نَبَأَهُۥ بَعۡدَ حِينِۭ

Бул Курандын кабарын жана ал чындык экенин бир аз убакыттан кийин өлгөн кезиңерде сөзсүз билесиңер.

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• الداعي إلى الله يحتسب الأجر من عنده، لا يريد من الناس أجرًا على ما يدعوهم إليه من الحق.

Аллахка даават кылган адам сооп-сыйлыкты Андан гана үмүт кылат. Акыйкатка чакырганы үчүн адамдардан сыйлык күтпөйт.

• التكلّف ليس من الدِّين.

Ашыкча убаракерчилик динден эмес.

• التوسل إلى الله يكون بأسمائه وصفاته وبالإيمان وبالعمل الصالح لا غير.

Аллахка ортомчулук кылуу (тавассул) Анын ысым-сыпаттары, ыйман келтирүү жана жакшылык иштерди ортого салуу менен гана болот.