د قرآن کریم د معناګانو ژباړه - الترجمة القيرغيزية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - د ژباړو فهرست (لړلیک)
Анъам
د سورت د مقصدونو څخه:
تقرير عقيدة التوحيد والرد على ضلالات المشركين.
ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ وَجَعَلَ ٱلظُّلُمَٰتِ وَٱلنُّورَۖ ثُمَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِرَبِّهِمۡ يَعۡدِلُونَ
Жакшы көрүү менен айтылган, өтө көркөм, толук сыпатталган мактоолор Аллахка гана тиешелүү. Ал мурда эч окшошу болбогон асман жана жерди жаратты, бири-биринин артынан ээрчип жүргөн түн менен күндүздү жаратты. Түндү караңгы, күндүздү жарык кылды. Ушуга карабастан, каапырлар Ага башка нерсени теңеп, шерик кошуп алышты.
عربي تفسیرونه:
هُوَ ٱلَّذِي خَلَقَكُم مِّن طِينٖ ثُمَّ قَضَىٰٓ أَجَلٗاۖ وَأَجَلٞ مُّسَمًّى عِندَهُۥۖ ثُمَّ أَنتُمۡ تَمۡتَرُونَ
Эй, адамдар, Ал кемчиликсиз Зат атаңар Адамды (ага Аллахтын тынчтыгы болсун) жаратканда силерди топурактан жаратты. Кийин дүйнө жашоосунда жашап турууңар үчүн силерге мөөнөт берди. анан кыямат күнү силерди кайра тирилтип чыгаруу үчүн Өзүнөн башка эч ким билбеген ажал мөөнөтүн берди. Ушундан кийин да Аллахтын кайра тирилтүүчү кудуретине ишенбей шектенесиңер.
عربي تفسیرونه:
وَهُوَ ٱللَّهُ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَفِي ٱلۡأَرۡضِ يَعۡلَمُ سِرَّكُمۡ وَجَهۡرَكُمۡ وَيَعۡلَمُ مَا تَكۡسِبُونَ
Ал кемчиликсиз Зат асман-жердегинин баары Ага ибадат кылуусуна татыктуу, Ага эч нерсе жашыруун боюнча калбайт, Ал силер ниетиңерди, сөзүңөрдү, ишиңерди жашырсаңар да, ачык кылсаңара да билип турат. Кийин ошого жараша сыйлайт же азаптайт
عربي تفسیرونه:
وَمَا تَأۡتِيهِم مِّنۡ ءَايَةٖ مِّنۡ ءَايَٰتِ رَبِّهِمۡ إِلَّا كَانُواْ عَنۡهَا مُعۡرِضِينَ
Бутпарастарга Жаратуучуңардан далил, белги келсе, ага көңүл бурбастан таштап коюшту. Чынында аларга Аллахтын жалгыздыгын далидеген айдан ачык бир канча далил, белгилер келди, Аллахтын элчисинин чындык экенине бир канча далиллдер келди. Ошого карабастан кош көңүлдүк менен жүз буруп, тескери кетишти.
عربي تفسیرونه:
فَقَدۡ كَذَّبُواْ بِٱلۡحَقِّ لَمَّا جَآءَهُمۡ فَسَوۡفَ يَأۡتِيهِمۡ أَنۢبَٰٓؤُاْ مَا كَانُواْ بِهِۦ يَسۡتَهۡزِءُونَ
Алар ачык-айкын далил, белгилерден баш тартуу менен андан да ачык болгон нерседен баш тартып алышты. Мухаммад пайгамбар (ага Аллахтын тынчтыгы, салматтыгы жана мактоо дубасы болсун) алып келген Куранды жалган дешти. Жакында кыямат күнү азапты көргөндө аларга келген чындыкты шылдыңдаган кандай болорун билишет.
عربي تفسیرونه:
أَلَمۡ يَرَوۡاْ كَمۡ أَهۡلَكۡنَا مِن قَبۡلِهِم مِّن قَرۡنٖ مَّكَّنَّٰهُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ مَا لَمۡ نُمَكِّن لَّكُمۡ وَأَرۡسَلۡنَا ٱلسَّمَآءَ عَلَيۡهِم مِّدۡرَارٗا وَجَعَلۡنَا ٱلۡأَنۡهَٰرَ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهِمۡ فَأَهۡلَكۡنَٰهُم بِذُنُوبِهِمۡ وَأَنشَأۡنَا مِنۢ بَعۡدِهِمۡ قَرۡنًا ءَاخَرِينَ
Заалым үммөттөрдү кыйратып жок кылчу Аллахтын жолун бул каапырлар билбейби? Чынында Аллах Таала бул каапырларга бербеген жерди берген, булрада жок күчтү берген канчалаган элдерди жок кылды. Аларга асмандан утуру жамгыр жаадырып турчу, турган жерлерин аралай дарыяларды агызып койгон эле. Кийин алар Аллахка күнөөкөр болушту, күнөөгө баткандыгы үчүн аларды кыйратып жок кылды, анан алардын ордуна башка элдерди жаратты
عربي تفسیرونه:
وَلَوۡ نَزَّلۡنَا عَلَيۡكَ كِتَٰبٗا فِي قِرۡطَاسٖ فَلَمَسُوهُ بِأَيۡدِيهِمۡ لَقَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا سِحۡرٞ مُّبِينٞ
Оо, элчи, эгер сага барактарга жазылган китепти түшүрсөк, алар аны өз көзү менен көрүп, анан колдору менен кармап көргөнүн тастыктаса да, баары бир аны тан албай, ишенбей коймок жана: сен алып келген нерсе анык сыйкыр экен, биз буга эч ишенбейбиз деп айтышмак.
عربي تفسیرونه:
وَقَالُواْ لَوۡلَآ أُنزِلَ عَلَيۡهِ مَلَكٞۖ وَلَوۡ أَنزَلۡنَا مَلَكٗا لَّقُضِيَ ٱلۡأَمۡرُ ثُمَّ لَا يُنظَرُونَ
Тиги каапырлар: Эгер Аллах Таала Мухаммадга бир периштени түшүрүп, ал анын чындык экенине күбө өтүп бизге сүйлөгөндө, ошондо ага ишенмекпиз дешет. Эгер алар сыпаттагандай периштени түшүргөнүбүздө да ишенишпесе, аларды кыйратып жок кылмакпыз, анда аларга тообо кылууга мөөнөт да берилмек эмес.
عربي تفسیرونه:
په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:
• شدة عناد الكافرين، وبيان إصرارهم على الكفر على الرغم من قيام الحجة عليهم بالأدلة الحسية.
Каапырлардын өтө кежирдиги, аларга даана сезиле турган ачык-айкын далилдер көрсөтүлсө да каапырлыгын уланта берери баян кылынды
وَلَوۡ جَعَلۡنَٰهُ مَلَكٗا لَّجَعَلۡنَٰهُ رَجُلٗا وَلَلَبَسۡنَا عَلَيۡهِم مَّا يَلۡبِسُونَ
Аларга периштени элчи кылып жибере турган болгонубузда деле, алар ага жолугуп, аны угуусу үчүн периштени эркек кишинин кейпинде жибермекпиз; себеби, периштени Аллах Таала жараткан чыныгы өз кейпинде жиберсек ага туруштук бере алышмак эмес. А аны киши кейпинде жиберсек, бул аларга дагы күмөн жаратмак.
عربي تفسیرونه:
وَلَقَدِ ٱسۡتُهۡزِئَ بِرُسُلٖ مِّن قَبۡلِكَ فَحَاقَ بِٱلَّذِينَ سَخِرُواْ مِنۡهُم مَّا كَانُواْ بِهِۦ يَسۡتَهۡزِءُونَ
Булар сага периште түшүрүүнү талап кылып шылдыңдашса, мурдагы коомдор да элчилерин шылдыңдашкан. Кийин, алар азапка кабылды, бул азапка алар ишенбей, четке кагып шылдыңдаган эле.
عربي تفسیرونه:
قُلۡ سِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ ثُمَّ ٱنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُكَذِّبِينَ
Оо, элчи, бул жалганчы, шылдыңдоочуларга минтип айт: жер бетин кыдыргыла, Аллахтын элчилерин жалганга чыгаргандарын абалы эмне болгонуна ой жүгүрткүлө, чынында, алар күчтүү, бекем болгонуна карабастан кийин Аллахтын азабына кабылышты
عربي تفسیرونه:
قُل لِّمَن مَّا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ قُل لِّلَّهِۚ كَتَبَ عَلَىٰ نَفۡسِهِ ٱلرَّحۡمَةَۚ لَيَجۡمَعَنَّكُمۡ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ لَا رَيۡبَ فِيهِۚ ٱلَّذِينَ خَسِرُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ فَهُمۡ لَا يُؤۡمِنُونَ
Оо, элчи, аларга дагы минтип айт: Асмандын, жердин жана бул экөөнүн ортосундагылардын мүлк-падышалыгы кимге таандык? Айт: булардын баарынын мүлк-падышалыгы Аллахка тиешелүү. Ал пенделерине артыкчылык берип, Өз напсисине ырайымдуулукту жазып койгон, аларды азаптоого шашылбайт, качан гана тообо кылышпаса, кыямат күнү баарын жыят. бул күндүн болоруна шек жок. Аллахка каапыр болуп, өз жанына зыян кылгандар ыйман келтиришпейт жана зыяндан өз жандарын куткара алышпайт
عربي تفسیرونه:
قُلۡ أَغَيۡرَ ٱللَّهِ أَتَّخِذُ وَلِيّٗا فَاطِرِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَهُوَ يُطۡعِمُ وَلَا يُطۡعَمُۗ قُلۡ إِنِّيٓ أُمِرۡتُ أَنۡ أَكُونَ أَوَّلَ مَنۡ أَسۡلَمَۖ وَلَا تَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ
Оо, элчи, Аллах менен бирге бут-айкелдерге ж.б. нерселерге ибадат кылган бутпарастарга минтип айт: Аллахтан башканы жардамчы кылып, андан жардам суроом акылга сыйчу ишпи?! Ал мурда эч окшошу болбогон асман менен жерди жаратты, жаратууда эч кимди алдына салбады. Ал пенделирнен кимди кааласа ошого ырыскы берет, пенделеринен эч китм ага ырыскы бере албайт. Ал пенделерине муктаж эмес, пенделер Ага муктаж. Эй, элчи, аларга дагы минтип айт: Мени Жаратуучум бул үммөттүн ичинен эң биринчи Аллахка моюн сунуп, Ага таянуучулардан болуумду буйруду жана Ага шерик кылуучулардын катарында болуудан тыйды.
عربي تفسیرونه:
وَإِن يَمۡسَسۡكَ ٱللَّهُ بِضُرّٖ فَلَا كَاشِفَ لَهُۥٓ إِلَّا هُوَۖ وَإِن يَمۡسَسۡكَ بِخَيۡرٖ فَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
Оо, Адам баласы, эгер сага Аллахтан бир балээ келсе, сени андан Аллахтан башка эч ким арылта албайт, эегр сага Аллахтан жакшылык келсе, мындан Аны тосуучу жок, анын артыкчылыгын кайтаруучу да болбойт. Ал бардык нерсеге Кудуреттүү, Аны эч нерсе алсыз кыла албайт
عربي تفسیرونه:
وَهُوَ ٱلۡقَاهِرُ فَوۡقَ عِبَادِهِۦۚ وَهُوَ ٱلۡحَكِيمُ ٱلۡخَبِيرُ
Ал пенделерин кордоп үстөмдүк кылуучу, аны эч нерсе алсыз кыла албай турган бардык тараптан бийик, Ага эч ким үстөмдүк кыла албайт, баары ага көз каранды. Өзүнүн кемчиликсиз сыпаттарына ылайык пенделеринин үстүндө, жаратуучулугунда, башкаруусунда жана шариятында Даанышман жана Кабардар, Ага эч нерсе жашыруун калбайт.
عربي تفسیرونه:
په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:
• بيان حكمة الله تعالى في إرسال كل رسول من جنس من يرسل إليهم؛ ليكون أبلغ في السماع والوعي والقبول عنه.
Аллах Тааланын бардык элчилерди инсан жынсында жибергендигинин сыры, угууда, эстеп калууда жана кабыл кылууда жеткиликтүү болуусу үчүн.
• الدعوة للتأمل في أن تكرار سنن الأوّلين في العصيان قد يقابله تكرار سنن الله تعالى في العقاب.
Мурдагылардын күнөөнү кайталай берүү жолдору , Аллахтын аларды жазалоо жолдору менен бүткөнүнө ой жүгүртүү керек
• أن ما يصيب البشر من بلاء ليس له صارف إلا الله، وأن ما يصيبهم من خير فلا مانع له إلا الله، فلا رَادَّ لفضله، ولا مانع لنعمته.
Адам баласынын башына келген балээни Аллахтан башка эч ким кайтара албайт, ошондой эле келген жакшылыкты Аллахтан башка эч ким тыя албайт, Анын артыкчылыгын да, жакшылыгын да кайтаруучу бобойт
قُلۡ أَيُّ شَيۡءٍ أَكۡبَرُ شَهَٰدَةٗۖ قُلِ ٱللَّهُۖ شَهِيدُۢ بَيۡنِي وَبَيۡنَكُمۡۚ وَأُوحِيَ إِلَيَّ هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانُ لِأُنذِرَكُم بِهِۦ وَمَنۢ بَلَغَۚ أَئِنَّكُمۡ لَتَشۡهَدُونَ أَنَّ مَعَ ٱللَّهِ ءَالِهَةً أُخۡرَىٰۚ قُل لَّآ أَشۡهَدُۚ قُلۡ إِنَّمَا هُوَ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞ وَإِنَّنِي بَرِيٓءٞ مِّمَّا تُشۡرِكُونَ
Оо, элчи, сени жалгансы деген бутпарастарга: Менин чынчылдыгыма кайсы нерсе күчтүү жана ишенимдүү күбө болот? - деп айт. Анан айт: Аллах менин чынчылдыгыма күчтүү, ишенимдүү күбө, Ал менин менен силердин ортоңордо Күбө болуучу, менинсилерге эмнени алып келгенимди жана силердин эмнени кайтарарыңарды билет. Аллах Таала мага силерди жана Куран жеткен инсан, жиндердин баарын эскертүү үчүн Куранды аян кылган. Силер, эй, бутпарастар, Аллах менен бирге дагы башка ибадат кылууга боло турган нерселер бар деп ишенесиңер. Эй, элчи, аларга дагы минтип айт: Силер ишенген нерсеңер жалган болгону үчүн ага мен күбө боло албайм, чынында Аллах ибадатка ылайыктуу Жалгыз, Анын шериги жок, мен Ага шерик кошкондордун баарынан жүз буруп четтеймин.
عربي تفسیرونه:
ٱلَّذِينَ ءَاتَيۡنَٰهُمُ ٱلۡكِتَٰبَ يَعۡرِفُونَهُۥ كَمَا يَعۡرِفُونَ أَبۡنَآءَهُمُۘ ٱلَّذِينَ خَسِرُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ فَهُمۡ لَا يُؤۡمِنُونَ
Биз Тооротту берген яхудилер жана Инжилди берген христиандар, Мухаммад пайгамбарды (ага Аллахтын тынчтыгы, саламаттыгы жана мактоо дубасы болсун) өздөрүнүн балдарын башкалардын балдарынан айрып тааныгандай даана таанып билишет. Бул, тозокко кирүү менен жандарына зыян кылгандар эч ыйман келтиришпейт.
عربي تفسیرونه:
وَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًا أَوۡ كَذَّبَ بِـَٔايَٰتِهِۦٓۚ إِنَّهُۥ لَا يُفۡلِحُ ٱلظَّٰلِمُونَ
Аллахка шерик кошуп, анан кошкон нерсесине сыйынган жана Аллах Таала элчисине түшүргөн аяттарды жалган деп эсептеген адамдан өткөн залым адам болбойт. Аллахка шерик кошуп жана Анын аяттарын жалганга чыгарып залым болгондор эгер тообо кылышпаса, анда эч жеңишке жетишпейт.
عربي تفسیرونه:
وَيَوۡمَ نَحۡشُرُهُمۡ جَمِيعٗا ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِينَ أَشۡرَكُوٓاْ أَيۡنَ شُرَكَآؤُكُمُ ٱلَّذِينَ كُنتُمۡ تَزۡعُمُونَ
Кыямат күнү алардын баарын чогултканда эч кимисине кыянат кылбайбыз. Аллахка башка нерсени шерик кылып ибадат кылгандарды жемелеп: Аллахтын шериктери деп жалган айтып жүргөн шериктериңер кайда? деп айтабыз.
عربي تفسیرونه:
ثُمَّ لَمۡ تَكُن فِتۡنَتُهُمۡ إِلَّآ أَن قَالُواْ وَٱللَّهِ رَبِّنَا مَا كُنَّا مُشۡرِكِينَ
Ушундай сыноодон кийин алардын шылтоосу өздөрү сыйынган нерседен баш тартуу гана болот да: Аллахка ант болсун, о, Жаратуучубуз, ал дүйнөдө биз бутпарас болгон эмеспиз, Сага ишенген, Сени жалгыз деп тааныгандардан болгонбу - деп жалган айтышат.
عربي تفسیرونه:
وَمِنۡهُم مَّن يَسۡتَمِعُ إِلَيۡكَۖ وَجَعَلۡنَا عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ أَكِنَّةً أَن يَفۡقَهُوهُ وَفِيٓ ءَاذَانِهِمۡ وَقۡرٗاۚ وَإِن يَرَوۡاْ كُلَّ ءَايَةٖ لَّا يُؤۡمِنُواْ بِهَاۖ حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءُوكَ يُجَٰدِلُونَكَ يَقُولُ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّآ أَسَٰطِيرُ ٱلۡأَوَّلِينَ
Оо, элчи, сен Куран окуганда бутпарастардын арасында аны уккандары да бар, бирок алар уккандарынан пайдалана алышпайт; анткени кежирлиги жана баш ийбегендиги үчүн алардын Куранды түшүнө албай турган кылып жүрөктөрүнө тосмо койгонбуз жана пайдалуу нерсени угуудан кулактарын керең кылганбыз. Алар ачык далилдерди, айкын белгилерди көп көрсө да баары бир ишенбейт. Сага келип, чындык тууралуу жалганды айтып талашат да: Сенин айтып жаткандарың мурдагылардын китебинен алынган болмуштар - дешет.
عربي تفسیرونه:
وَهُمۡ يَنۡهَوۡنَ عَنۡهُ وَيَنۡـَٔوۡنَ عَنۡهُۖ وَإِن يُهۡلِكُونَ إِلَّآ أَنفُسَهُمۡ وَمَا يَشۡعُرُونَ
Алар адамдарды элчиге ыйман келтирүүдөн тыйып, андан алыстатат, пайда алдыра койбойт, өздөрү да андан пайдаланбайт. Бул кылыктары менен өздөрүн жок кылышат, жана кылган иштери кыйроо экенин билишпейт.
عربي تفسیرونه:
وَلَوۡ تَرَىٰٓ إِذۡ وُقِفُواْ عَلَى ٱلنَّارِ فَقَالُواْ يَٰلَيۡتَنَا نُرَدُّ وَلَا نُكَذِّبَ بِـَٔايَٰتِ رَبِّنَا وَنَكُونَ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
Оо, элчи, кыямат күнү аларды тозокко тикелей алып келгендеги абалын көргөнүңдө... Алар анда өкүнүч менен: Аттиң ай, дүйнө жашоосуна кайра барып калсак кана, анда Аллахтын аяттарын жалган дебейт элек, Аллах ишенген ыймандуулардан болот элек - дешет. Алардын оор абалын таң калуу менен көрөсүң.
عربي تفسیرونه:
په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:
• بيان الحكمة في إرسال النبي عليه الصلاة والسلام بالقرآن، من أجل البلاغ والبيان، وأعظم ذلك الدعوة لتوحيد الله.
Пайгамбарды (ага Аллахтын тынчтыгы, саламаттыгы жана мактоо дубасы болсун) Куран менен жиберүүсүнүн хикмат-сыры өтө жеткиликтүү баян кылынды. Анын сырларынын негизгиси бир Кудайга ибадат кылуу ишенимине чакыруу
بَلۡ بَدَا لَهُم مَّا كَانُواْ يُخۡفُونَ مِن قَبۡلُۖ وَلَوۡ رُدُّواْ لَعَادُواْ لِمَا نُهُواْ عَنۡهُ وَإِنَّهُمۡ لَكَٰذِبُونَ
Биз кайра дүйнө жашоосуна жиберилсек ыйман келтирет элек дегендери да жалган. Алардын ден-мүчөлөрү күбөлүк бергенде, (Аллахка ант, биз мурда бутпарас болгон эмеспиз) деген ичиндеги жалгандары ачыкка чыгып калды. Эгер алар бул дүйнө жашоосуна кайра келүүгө кудурети жеткенде деле, кайра эле тыюу салынган каапырлыгы менен бутпарастыгына барышмак, чынында алардын кайра кайтсак ыйман келтиребиз деген убадасы жалган.
عربي تفسیرونه:
وَلَوۡ تَرَىٰٓ إِذۡ وُقِفُواْ عَلَىٰ رَبِّهِمۡۚ قَالَ أَلَيۡسَ هَٰذَا بِٱلۡحَقِّۚ قَالُواْ بَلَىٰ وَرَبِّنَاۚ قَالَ فَذُوقُواْ ٱلۡعَذَابَ بِمَا كُنتُمۡ تَكۡفُرُونَ
Оо, элчи, кайра тирилүү болбойт дегендер Аллахтын алдында турганын көргөнүңдө, алардын абалы өтө оорлугуна таң кала карайт элең. Аллах Таала алардан: Силер жалган деген эч шеги жана жалганы жок кайра тирилүү ушул эмеспи?! - деп сурайт. Алар: Бизди жараткан Жаратуучубузга ант берип айтабыз, кайра тирилүү эч шеги жок чындык экен - дешет. Ошондо Аллах Таала аларга: Ушул күнгө ишенбегениңер үчүн азаптын даамын таткыла, дүйнө жашоосунда жүргөнүңөрдө бул күндү болбойт деп жалганга чыгаргансыңар - дейт.
عربي تفسیرونه:
قَدۡ خَسِرَ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِلِقَآءِ ٱللَّهِۖ حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَتۡهُمُ ٱلسَّاعَةُ بَغۡتَةٗ قَالُواْ يَٰحَسۡرَتَنَا عَلَىٰ مَا فَرَّطۡنَا فِيهَا وَهُمۡ يَحۡمِلُونَ أَوۡزَارَهُمۡ عَلَىٰ ظُهُورِهِمۡۚ أَلَا سَآءَ مَا يَزِرُونَ
Кыямат күнү кайра тирилүүнү жалган, Аллахтын алдына чогулууну мүмкүн эмес дегендер чынында зыян тартышты. Алар кабарсыз турганда кокусунан кыямат болуп, анан катуу өкүнүп: шорубуз курусун, Аллахка каапырлык кылып жана кыямат күнүнө даярданбай жаңылыш үмут кылыппыз - дешет, алар күнөөлөрүн жонуна көтөрүп жүрүшөт, алардын көтөргөн күнөөлөрү кандай жаман
عربي تفسیرونه:
وَمَا ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَآ إِلَّا لَعِبٞ وَلَهۡوٞۖ وَلَلدَّارُ ٱلۡأٓخِرَةُ خَيۡرٞ لِّلَّذِينَ يَتَّقُونَۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ
Аллахты ыраазы кылчу ишти кылбагандарга сөйөнүп алган бул дүйнө жашоосу өтүп кетчү оюндай эле. Ал эми ыйман келтирип, баш ийип жакшы иштерди жасаган жана ширк, күнөө кылуу сыяктуу тыюу салынган иштерден тыйылып Аллахка такыба болгондорго акырет жашоосу жакшы. Эй, бутпарастар, ушуга акыл жүгүртсөңөр, ыйманга келип, жакшы иштерди жасайт элеңер.
عربي تفسیرونه:
قَدۡ نَعۡلَمُ إِنَّهُۥ لَيَحۡزُنُكَ ٱلَّذِي يَقُولُونَۖ فَإِنَّهُمۡ لَا يُكَذِّبُونَكَ وَلَٰكِنَّ ٱلظَّٰلِمِينَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ يَجۡحَدُونَ
Оо, элчи, алар сени сыртынан жалганга чыгарганына кайгырганыңды Биз билебиз. Сен билгин алар сенин аманатка бек, чынчыл экениңди билет жана өз ара сени жалганга чыгарышпайт. Бирок алар залым адамдар, сенин ишиңе ичинен ишенип турса да, сыртынан четке кага берет.
عربي تفسیرونه:
وَلَقَدۡ كُذِّبَتۡ رُسُلٞ مِّن قَبۡلِكَ فَصَبَرُواْ عَلَىٰ مَا كُذِّبُواْ وَأُوذُواْ حَتَّىٰٓ أَتَىٰهُمۡ نَصۡرُنَاۚ وَلَا مُبَدِّلَ لِكَلِمَٰتِ ٱللَّهِۚ وَلَقَدۡ جَآءَكَ مِن نَّبَإِيْ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
Бул жалганга чыгаруу сага гана тиешелүү деп ойлобо. Сенден мурдагы элчилер да жалганга чыгарылган, коомдору аларды азаптаган. Алар үгүттөөдө, Аллах жолунда казат кылууда сабырдуулук кылышкан жана аларга Аллахтын жардамы келген. Аллах китебинде жазган жардамды жана элчилерине берген убаданы эч ким өзгөртө албайт. Эй, элчи, чынында сага мурдагы элчилердин кабары, б.а. аларга коому кандай каршы чыкканы жана Аллах Таала аларга жардам берип душмандарын кандай кыйратканы тууралуу кабар берилди
عربي تفسیرونه:
وَإِن كَانَ كَبُرَ عَلَيۡكَ إِعۡرَاضُهُمۡ فَإِنِ ٱسۡتَطَعۡتَ أَن تَبۡتَغِيَ نَفَقٗا فِي ٱلۡأَرۡضِ أَوۡ سُلَّمٗا فِي ٱلسَّمَآءِ فَتَأۡتِيَهُم بِـَٔايَةٖۚ وَلَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ لَجَمَعَهُمۡ عَلَى ٱلۡهُدَىٰۚ فَلَا تَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡجَٰهِلِينَ
Оо, элчи, сен алып келген чындыктан тескери бурулуп, жалганга чыгаргандары сага катуу тийсе, эгер жер астын кирүүчү жол же асманга көтөрүлчү тепкич таап, Биз сага бергенден башка далил, белги көрсөтө алсаң, анда ошондой кыл. Эгер Аллах кааласа алардын баарын чогултуп сен алып келген туура жолго салып коймок. Бирок Өзүнүн жеткиликтүү даанышмандыгы менен мындай кылууну каалбады. Сен буга акылы жетпеген илими тайкылардан болбо. Алардын ыйманга келбегенине кайгырганыңды токтот.
عربي تفسیرونه:
په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:
• من عدل الله تعالى أنه يجمع العابد والمعبود والتابع والمتبوع في عَرَصات القيامة ليشهد بعضهم على بعض.
Кыямат күнү ибадат кылуучу менен ибадат кылынган нерсени.ю ээрчүүчү менен ээрчилген нерсени бири-бирине күбө болсун чогултканы - Аллахтын адилеттүүлүгүнөн.
• ليس كل من يسمع القرآن ينتفع به، فربما يوجد حائل مثل ختم القلب أو الصَّمَم عن الانتفاع أو غير ذلك.
Куранды уккан адамдын баары эле андан пайда албайт. көбүнчө жүрөктүн катуусу, кулактын кереңдиги сыяктуу пайда алуудан тосуп турган тосмолор болот
• بيان أن المشركين وإن كانوا يكذبون في الظاهر فهم يستيقنون في دواخلهم بصدق النبي عليه الصلاة والسلام.
Бутпарастар сыртынан пайгамбарды (ага Аллахтын тынчтыгы, саламаттыгы жана мактоо дубасы болсун) жалганчы дешкени менен ичинен анын чындык экенине ишенишет
• تسلية النبي عليه الصلاة والسلام ومواساته بإعلامه أن هذا التكذيب لم يقع له وحده، بل هي طريقة المشركين في معاملة الرسل السابقين.
Мындай жалганга чыгаруу бир гана ага болбогонун, бул бутпарастардын мурдагы элчилерге да көрсөткөн кылыгы экенин билдирүү менен пайгамбардын (ага Аллахтын тынчтыгы, саламаттыгы жана мактоо дубасы болсун) көңүлүн тынчытты
۞ إِنَّمَا يَسۡتَجِيبُ ٱلَّذِينَ يَسۡمَعُونَۘ وَٱلۡمَوۡتَىٰ يَبۡعَثُهُمُ ٱللَّهُ ثُمَّ إِلَيۡهِ يُرۡجَعُونَ
Сен алып келген диниңди сөздү угуп, түшүнгөндөр гана кабыл кылышат, а каапырлар өлүк сыяктуу алардын эч кадыры жок, жүрөктөрү өлүп калган. Өлүктөрдү кыямат күну Аллах кайра тилитет, анан кылган иштерине жооп берүү үчүн Жалгыз Аллахтын алдына кайтышат
عربي تفسیرونه:
وَقَالُواْ لَوۡلَا نُزِّلَ عَلَيۡهِ ءَايَةٞ مِّن رَّبِّهِۦۚ قُلۡ إِنَّ ٱللَّهَ قَادِرٌ عَلَىٰٓ أَن يُنَزِّلَ ءَايَةٗ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
Бутпарастар: Мухаммадга ал алып келген дини чындык экенине далил боло турган адаттан тыш белги берилбейби? - дешет. Эй, элчи, аларга: Аллах Таала силер каалагандай белгини тушүрүүгө кудуреттүү - деп айт. Бирок ошол белгини түшүрүүну талап кылган бутпарастардын көбү белгини түшүрүү, алардын талабы менен эмес, Аллахтын даанышмандык сыры менен болорун билишпейт. Эгер мындай белгини түшүргөндөн кийин да ыйманга келишпесе, анда кыйроого учурап калышмак.
عربي تفسیرونه:
وَمَا مِن دَآبَّةٖ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَا طَٰٓئِرٖ يَطِيرُ بِجَنَاحَيۡهِ إِلَّآ أُمَمٌ أَمۡثَالُكُمۚ مَّا فَرَّطۡنَا فِي ٱلۡكِتَٰبِ مِن شَيۡءٖۚ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّهِمۡ يُحۡشَرُونَ
Оо, Адам балдары, жер бетинде кыбырыган жандуунун баары, асманда канат каккан канаттуулар жаратылуусунда жана ырыскылануусунда силер сыяктуу эле үммөт. Сакталган китепте (Лавх ал-Махфузда) эч нерсени калтырбай жазганбыз. Баарынын илими Аллахка маалым. Кийин, кыямат күнү өкүмду угуу үчүн баарыңар Аллахка кайтасыңар жана ар ким өзүнө ылайык сыйланат же жазаланат.
عربي تفسیرونه:
وَٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا صُمّٞ وَبُكۡمٞ فِي ٱلظُّلُمَٰتِۗ مَن يَشَإِ ٱللَّهُ يُضۡلِلۡهُ وَمَن يَشَأۡ يَجۡعَلۡهُ عَلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ
Аяттарыбызды жалган дегендер кулагы укпаган кереңдер, сүйлөй албаган дудуктар сыяктуу. Буга кошумча алар караңгылыкта, көрө алышпайт, мындайлар туура жолду тапмак беле?! Аллах адамдардан кимди адаштырууну кааласа, адаштырат, кимди туура жолго баштоону кааласа, эч кыйшыгы жок түз жолго багыттайт
عربي تفسیرونه:
قُلۡ أَرَءَيۡتَكُمۡ إِنۡ أَتَىٰكُمۡ عَذَابُ ٱللَّهِ أَوۡ أَتَتۡكُمُ ٱلسَّاعَةُ أَغَيۡرَ ٱللَّهِ تَدۡعُونَ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
Оо, элчи, тиги бутпарастарга минтип айт: Айткылачы, эгер силерге Аллахтын азабы, же болуусу убада берилген кыямат болуп калса, ошол убакта башыңарга түшкөн балээ, кыйынчылыктан куткаруусун суранып Аллахтан башкага кайрыласыңарбы?! Эгер силер сыйынган нерселер пайдасын жана зыянын тийгизе алат деп ишенгениңер чын болсо ушинтмексиңер.
عربي تفسیرونه:
بَلۡ إِيَّاهُ تَدۡعُونَ فَيَكۡشِفُ مَا تَدۡعُونَ إِلَيۡهِ إِن شَآءَ وَتَنسَوۡنَ مَا تُشۡرِكُونَ
Бул учурда өзүңөрдү жараткан Аллахтан башкага дуба кылбастыгыңар чындык. Ал силерди балээден сактап, зыянды токтотот, Ал буга башчы жана ушундай кылууга Кудуреттүү. Ал эми Аллахка шерик кылып ибадат кылган "кудайларыңарды" алардан пайда да, зыян да болбоосун билип, таштап коёсуңар.
عربي تفسیرونه:
وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَآ إِلَىٰٓ أُمَمٖ مِّن قَبۡلِكَ فَأَخَذۡنَٰهُم بِٱلۡبَأۡسَآءِ وَٱلضَّرَّآءِ لَعَلَّهُمۡ يَتَضَرَّعُونَ
Оо, элчи, сенден мурдагы үммөттөргө да элчилерди жибергенбиз, аларды да коомдору жалганчы деп, алар алып келген динден тескери бурулушкан. Биз аларды Жаратуучуларына багынып, Анын алдында кемсинүүсү үчүн жакырчылык, дене-боюна зыяны тийчү оору-сыркоо менен азаптадык.
عربي تفسیرونه:
فَلَوۡلَآ إِذۡ جَآءَهُم بَأۡسُنَا تَضَرَّعُواْ وَلَٰكِن قَسَتۡ قُلُوبُهُمۡ وَزَيَّنَ لَهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
Алардын башына балээ түшүргөнүбүздө, андан кутулуу үчүн Аллахтын алдында кемсинип, Ага багынып калышса, Биз аларга ырайым кылмакпыз. Бирок алар минтпеди, алардын жүрөгү катып калгандыктан этибар кылбады жана сабак албады. Берилип алган күнөө жана каапырлыктарын шайтан аларга кооз көрсөтүп, каапырлыктарын уланта беришти.
عربي تفسیرونه:
فَلَمَّا نَسُواْ مَا ذُكِّرُواْ بِهِۦ فَتَحۡنَا عَلَيۡهِمۡ أَبۡوَٰبَ كُلِّ شَيۡءٍ حَتَّىٰٓ إِذَا فَرِحُواْ بِمَآ أُوتُوٓاْ أَخَذۡنَٰهُم بَغۡتَةٗ فَإِذَا هُم مُّبۡلِسُونَ
Жакырлык жана оорудан сабак албай, Аллахтын буйруктарын да аткарбай коюшканда, аларга ырыскы эшиктерин ачып, байлык берип, ден-соолуктарын чыңдап азгырып кызыктырдык. Качан алар көөдөнүн көтөрүп менменсинип, өздөрүнө берилген нерсеге чиренип калышканда, кокустан Биздин азабыбыз келди эле, үмүттөрү үзүлүп эмне кыларын билбей калышты.
عربي تفسیرونه:
په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:
• تشبيه الكفار بالموتى؛ لأن الحياة الحقيقية هي حياة القلب بقَبوله الحق واتباعه طريق الهداية.
Каапырларды өлүккө окшотту; анткени, чындыкты кабыл кылган жана туура жолду ээрчиген жүрөктүн жашоосу чыныгы жашоо
فَقُطِعَ دَابِرُ ٱلۡقَوۡمِ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْۚ وَٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Элчилерге жардам берүү, каапырларды кыйроого учуратуу аркылуу каапырлардын аягы кесилди. Душмандарын кыйратып, досторуна жардам берген Ааламдардын Жаратуучусу Аллахка шүгүр, мактоо жана ыраазылык болсун.
عربي تفسیرونه:
قُلۡ أَرَءَيۡتُمۡ إِنۡ أَخَذَ ٱللَّهُ سَمۡعَكُمۡ وَأَبۡصَٰرَكُمۡ وَخَتَمَ عَلَىٰ قُلُوبِكُم مَّنۡ إِلَٰهٌ غَيۡرُ ٱللَّهِ يَأۡتِيكُم بِهِۗ ٱنظُرۡ كَيۡفَ نُصَرِّفُ ٱلۡأٓيَٰتِ ثُمَّ هُمۡ يَصۡدِفُونَ
Оо, элчи, тиги бутпарастарга минтип айт: Эгер Аллах силердин угуу жана көрүү касиетиңерди алып, керең, сокур кылып койсо, жүрөгүңөргө мөөр басып, эч нерсени баамдабай калсаңар; силердин жоготкон нерсеңерди кайсы кудайыңар кайтарып бере алат, айткылачы? Эй, элчи, ойлоп көрчү, биз буларга кандай гана белгилерди баяндабадык, кандай гана далилдерди келтирбедик, алар болсо ошондон кийин да тескери бурулушту!
عربي تفسیرونه:
قُلۡ أَرَءَيۡتَكُمۡ إِنۡ أَتَىٰكُمۡ عَذَابُ ٱللَّهِ بَغۡتَةً أَوۡ جَهۡرَةً هَلۡ يُهۡلَكُ إِلَّا ٱلۡقَوۡمُ ٱلظَّٰلِمُونَ
Оо элчи, аларга минтип айт: Аллахтын азабы силерге билинбей кокустан келсе да же ачык эле билинип келсе да, Аллахка каапырлык кылган жана пайгамбарларын жалганга чыгарган залымдар гана кыйроого учурайт
عربي تفسیرونه:
وَمَا نُرۡسِلُ ٱلۡمُرۡسَلِينَ إِلَّا مُبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَۖ فَمَنۡ ءَامَنَ وَأَصۡلَحَ فَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ
Биз элчилерибизди ыймандуу, баш ийген адамдарга аларды кубантуучу, эч түгөнбөгөн, үзгултүккө учурабаган түбөлүк жакшылыкты айтып кабарлоо үчүн жана каапыр, күнөөкөр адамдарга катуу азабыбызды айтып эскертүү үчүн жибердик. Элчилерге ишенип, жакшы иштерди кылгандарга акыретте эч коркунуч болбойт, ошондой эле алар бул дүйнө жашоосунда аткарган иштерине өкүнбөйт жана кайгырбайт.
عربي تفسیرونه:
وَٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا يَمَسُّهُمُ ٱلۡعَذَابُ بِمَا كَانُواْ يَفۡسُقُونَ
عربي تفسیرونه:
قُل لَّآ أَقُولُ لَكُمۡ عِندِي خَزَآئِنُ ٱللَّهِ وَلَآ أَعۡلَمُ ٱلۡغَيۡبَ وَلَآ أَقُولُ لَكُمۡ إِنِّي مَلَكٌۖ إِنۡ أَتَّبِعُ إِلَّا مَا يُوحَىٰٓ إِلَيَّۚ قُلۡ هَلۡ يَسۡتَوِي ٱلۡأَعۡمَىٰ وَٱلۡبَصِيرُۚ أَفَلَا تَتَفَكَّرُونَ
Оо, элчи, тиги бутпарастарга дагы минтип айт: Менде өзүм каалагандай алып иштете турган Аллахтын ырыскы казынасы бар деп айтпаймын. Мага Аллах аян-кабар аркылуу билдиргенден башка кайыптарды да билем деп айтпаймын. Мен периштелердин биримин деп да айтпаймын. Мен Аллахтын элчисимин, мага аян-кабар болгон нерсени гана ээрчийм, өзүмдо болбогон нерсени айтпайм. Эй, элчи, аларга дагы мындай де: Чындыктан көзү тосулуп калган каапыр менен чындыкты көрүп ага ишенген ыймандуу бирдей болобу? Эй, бутпарастар, айлан-чөйрөңөрдөгү белгилерге акылыңарды иштетпейсиңерби?
عربي تفسیرونه:
وَأَنذِرۡ بِهِ ٱلَّذِينَ يَخَافُونَ أَن يُحۡشَرُوٓاْ إِلَىٰ رَبِّهِمۡ لَيۡسَ لَهُم مِّن دُونِهِۦ وَلِيّٞ وَلَا شَفِيعٞ لَّعَلَّهُمۡ يَتَّقُونَ
Оо, элчи, кыямат күнү Жаратуучусунун алдында тирилип туруудан корккондорду Куран менен коркутуп, эскерт. Аларга Аллахтан башка пайда алып келе турган дос, зыяндан сактап кала турган колдоочу жок. Алар буйрулган ишти аткарып, тыйылган иштен тыйылып Аллахка такыба болушаар. Мына ушулар Курадан пайда ала турган адамдар
عربي تفسیرونه:
وَلَا تَطۡرُدِ ٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ رَبَّهُم بِٱلۡغَدَوٰةِ وَٱلۡعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجۡهَهُۥۖ مَا عَلَيۡكَ مِنۡ حِسَابِهِم مِّن شَيۡءٖ وَمَا مِنۡ حِسَابِكَ عَلَيۡهِم مِّن شَيۡءٖ فَتَطۡرُدَهُمۡ فَتَكُونَ مِنَ ٱلظَّٰلِمِينَ
Оо, элчи, эртели-кеч Аллахка чын ыкласы менен дайыма ибадат кылган кембагал мусулмандарды жаныңдан алыстатпа. Бутпарастардын чоңдорун өзүңө жакындатуу үчүн буларды жаныңдан алыстатпа. Сен ал жакырларды эч эсеп кылбайсың, аларды Аллах эсеп-кысап кылат, алар да сени эсеп кылбайт. Сен эгер аларды жаныңдан оолактатсаң, анда Аллахтын чегинен чыккан кишилерден болуп каласың.
عربي تفسیرونه:
په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:
• الأنبياء بشر، ليس لهم من خصائص الربوبية شيء البتة، ومهمَّتهم التبليغ، فهم لا يملكون تصرفًا في الكون، فلا يعلمون الغيب، ولا يملكون خزائن رزق ونحو ذلك.
Пайгамбарлар адам, аларда Кудайга тиешлүү сыпаттар жок, алардын милдети жеткирүү, жаратылышты башкарууга ээлик кыла алышпайт, кайыпты билишпейт, ырыскынын ж.б. нерселердин казынасына ээ эмес.
• اهتمام الداعية بأتباعه وخاصة أولئك الضعفاء الذين لا يبتغون سوى الحق، فعليه أن يقرِّبهم، ولا يقبل أن يبعدهم إرضاء للكفار.
Даават кылуучу өзүн ээрчигендерге көңүл буруусу зарыл, айрыкча алар Аллахтын ыраазылыгын гана көздөгөн кедей-кембагалдар болсо, аларды өзүнө жакныдатуусу керек. Каапырларды ыраазы кылуу үчүн кедейлерди жанынан алыстатуу кабыл кылынбай турган туура эмес, иш
وَكَذَٰلِكَ فَتَنَّا بَعۡضَهُم بِبَعۡضٖ لِّيَقُولُوٓاْ أَهَٰٓؤُلَآءِ مَنَّ ٱللَّهُ عَلَيۡهِم مِّنۢ بَيۡنِنَآۗ أَلَيۡسَ ٱللَّهُ بِأَعۡلَمَ بِٱلشَّٰكِرِينَ
Ушинтип аларды бири-бири менен сынадык. Аларды дүйнө үлүшүндө ар түрдүү кылдык. Бай каапырлар кедей мусулмандарды теңсинбей: Аллах биздин арабыздан мына ушул жакырларды туура жолго салдыбы? Эгер ыйман жакшылык болгондо анда алар бизден мурда ээ болмок эмес, биз алардан мурда ээ болмокпуз - дешкени үчүн, Биз аларды ушундай сынадык. Жакшылыгына шүгүр кылуучуларды Аллах жакшыраак билет эмеспи, ошон үчүн аларды ыйманга багыттады, каапырларды да жакшы билип, аларды кур калтырды, алар ыйманга келишпейт. Ооба, Аллах алардан Билүчүүрөөк.
عربي تفسیرونه:
وَإِذَا جَآءَكَ ٱلَّذِينَ يُؤۡمِنُونَ بِـَٔايَٰتِنَا فَقُلۡ سَلَٰمٌ عَلَيۡكُمۡۖ كَتَبَ رَبُّكُمۡ عَلَىٰ نَفۡسِهِ ٱلرَّحۡمَةَ أَنَّهُۥ مَنۡ عَمِلَ مِنكُمۡ سُوٓءَۢا بِجَهَٰلَةٖ ثُمَّ تَابَ مِنۢ بَعۡدِهِۦ وَأَصۡلَحَ فَأَنَّهُۥ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
Оо, элчи, эгер сага сен алып келген диндин чын экенине далил болгон Биздин аяттарыбызга ишенген ыймандуулар келсе, аларды урматтап саламына жооп кайтар, аларга Аллахтын ырайымы кенен экенин сүйүнчүлө. Аллах Таала Өзүнө кенен ыйрайымдуулукту ыйгарган. Алардын кимиси болсо да билбестен же унутуп күнөөгө барса, кийин андан кайтып тообо кылса, иш-аракеттерин жакшыртса, Аллах Таала чынында анын кылган күнөөсүн кечирет. Аллах Таала тообо кылган пенделерине Кечиримдүү жана аларга Ырайымдуу.
عربي تفسیرونه:
قُلۡ إِنِّي نُهِيتُ أَنۡ أَعۡبُدَ ٱلَّذِينَ تَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِۚ قُل لَّآ أَتَّبِعُ أَهۡوَآءَكُمۡ قَدۡ ضَلَلۡتُ إِذٗا وَمَآ أَنَا۠ مِنَ ٱلۡمُهۡتَدِينَ
Оо, элчи, аларга: Силер сыйынып жаткан Аллахтан башка нерселерге сыйынууга Аллах мага тыюу салган - деп айт. Дагы айт: Аллахтан башкага сыйынуу каалооңорду ээрчибейм, эгер мында мен силерди ээрчисем ак жолдон адашкан болом, ага багытталбай калам. Аллахтын далилисиз каалоолорун ээрчигендердин баарынын абалы ушундай болот.
عربي تفسیرونه:
قُلۡ إِنِّي عَلَىٰ بَيِّنَةٖ مِّن رَّبِّي وَكَذَّبۡتُم بِهِۦۚ مَا عِندِي مَا تَسۡتَعۡجِلُونَ بِهِۦٓۚ إِنِ ٱلۡحُكۡمُ إِلَّا لِلَّهِۖ يَقُصُّ ٱلۡحَقَّۖ وَهُوَ خَيۡرُ ٱلۡفَٰصِلِينَ
Оо, элчи,тиги бутпарастарга минтип айт: Мен каалаоомду эмес, Жаратуучумдун ачык-айкын далилин ээрчийм. а, силер болсо бул далилди жалганга чыгардыңар.Силер талап кылып жаткан адаттан тыш далилдер жана силер шашылып жаткан азаптар менин колумда эмес. Булар Аллахтын колунда. Жалпы силер талап кылган нерселердин өкүмү Аллахка тиешелүү. Ал чындыкты айтат, чындык менен өкүм чыгарат. Ал чындык менен жалганды ажыратуучулардын жана баяндоочулардын эң жакшысы.
عربي تفسیرونه:
قُل لَّوۡ أَنَّ عِندِي مَا تَسۡتَعۡجِلُونَ بِهِۦ لَقُضِيَ ٱلۡأَمۡرُ بَيۡنِي وَبَيۡنَكُمۡۗ وَٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِٱلظَّٰلِمِينَ
Оо, элчи, аларга айт: Эгер менин колумда же мүмкүнчүлүгүмдө силер шашып талап кылып жаткан азап болгон, аны эбак эле түшүрмөкмүн жана анда мени менен силердин ортобуздагы ишибиз да бүтмөк. Аллах Таала заалымдардын мөөнөтүн канча узартууну жана аларды качан азаптоону жакшы билет
عربي تفسیرونه:
۞ وَعِندَهُۥ مَفَاتِحُ ٱلۡغَيۡبِ لَا يَعۡلَمُهَآ إِلَّا هُوَۚ وَيَعۡلَمُ مَا فِي ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِۚ وَمَا تَسۡقُطُ مِن وَرَقَةٍ إِلَّا يَعۡلَمُهَا وَلَا حَبَّةٖ فِي ظُلُمَٰتِ ٱلۡأَرۡضِ وَلَا رَطۡبٖ وَلَا يَابِسٍ إِلَّا فِي كِتَٰبٖ مُّبِينٖ
Кайыптын казыналары жалгыз Аллахтын колунда, аны Андан башка эч ким билбейт. Ал кургактыктагы жана деңиздеги айбанаттарды, өсүмдүктөрдү жана заттарды билет. Дарактын кайсы бир жерге учуп түшкөн жалбырагы, жер түбүндө өнгөн дан, бышкан жана быша элек нерсенин баары анык китепте жазылып сакталган, ал китеп Лавхул Махфуз.
عربي تفسیرونه:
په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:
• الله تعالى يجعل العباد بعضهم فتنة لبعض، فتتفاوت درجاتهم في الرزق وفي الكفر والإيمان، والكفر والإيمان ليس منوطًا بسعة الرزق وضيقه.
Аллах Таала пенделерди бири-бирине бүлгүн сыноо кылды. Аларды ырыскысында, каапырлык жана ыймандуулукта ар түрдүү кылды. Каапырлык менен ыймандуулук ырыскынын көп же аздыгы менен өлчөнбөйт
• من أخلاق الداعية طلاقة الوجه وإلقاء التحية والتبسط والسرور بأصحابه.
Маанайды жарык кылуу, саламга жооп кайтаруу, жылмаюу жана сүйүнүч тартуулоо - даават кылуучунун жакшы мүнөзүнөн болуп эсептелет
• على الداعية اجتناب الأهواء في عقيدته ومنهجه وسلوكه.
• إثبات تفرد الله عز وجل بعلم الغيب وحده لا شريك له، وسعة علمه في ذلك، وأنه لا يفوته شيء ولا يعزب عنه من مخلوقاته شيء إلا وهو مثبت مدوَّن عنده سبحانه بأدق تفاصيله.
Кайып илимин билүүдө эч шериги жок Аллах Таала жалгыз экенин жана бул жаатта Анын илими терең экенин моюндап бекемдөө керек. Чынында, Ал эч нерседен кабарсыз калбайт, жараткан нерселеринен эч нерсе байкоосуз калбайт, мунун баары Анда майда-чүйдөсүнө чейин катталып, сакталган
وَهُوَ ٱلَّذِي يَتَوَفَّىٰكُم بِٱلَّيۡلِ وَيَعۡلَمُ مَا جَرَحۡتُم بِٱلنَّهَارِ ثُمَّ يَبۡعَثُكُمۡ فِيهِ لِيُقۡضَىٰٓ أَجَلٞ مُّسَمّٗىۖ ثُمَّ إِلَيۡهِ مَرۡجِعُكُمۡ ثُمَّ يُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
Силер уктаганда рухуңарды белгилүү мөөнөткө алып турган Ал Аллах. Күндүзү ойгоо кезиңерде иштерден эмнени кылганыңарды билген да Аллах. Уйкуда рухуңарды алгандан кийин ишиңерди кылууңар үчүн күндүзү кайра тирилтет. Ушинтип Аллах өлчөп койгон өмүрүңөр бүткөндөн кийин, кыямат күнү тирилип Аллахтын Өзүнө кайтасыңар. Ошондо силер бул дүйнө жашоосунда эмне кылып жүргөнүңөрдү кабарлайт жана ошого жараша сыйлайт же жазалайт
عربي تفسیرونه:
وَهُوَ ٱلۡقَاهِرُ فَوۡقَ عِبَادِهِۦۖ وَيُرۡسِلُ عَلَيۡكُمۡ حَفَظَةً حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَ أَحَدَكُمُ ٱلۡمَوۡتُ تَوَفَّتۡهُ رُسُلُنَا وَهُمۡ لَا يُفَرِّطُونَ
Аллах Таала пенделерине үстөм; бардык тараптан алардан Бийик, башка баардык нерсе Ага көз каранды. Өзүнүн кемчиликсиз улуктугуна жараша пенделериинин үстүндө. Эй адамдар, Аллах силерге кылган ишиңерди эсептеп сактоочу периштелерин жиберет, ажалыңар жеткенде жаныңарды алуу үчүн өлүм периштесин жана анын жардамчыларын жиберет. Ал периштелер буйрулган ишин кемчиликсиз аткарат
عربي تفسیرونه:
ثُمَّ رُدُّوٓاْ إِلَى ٱللَّهِ مَوۡلَىٰهُمُ ٱلۡحَقِّۚ أَلَا لَهُ ٱلۡحُكۡمُ وَهُوَ أَسۡرَعُ ٱلۡحَٰسِبِينَ
Кийин жаны алынгандын баары, кылган иштерине эсеп берүү үчүн, аларга күчтүү чечим жана адил өкүм чыгаруучу чыныгы падышасы Аллахтын алдына чогулат. Ал иш-аракеттерди өтө бат эсеп кылуучу.
عربي تفسیرونه:
قُلۡ مَن يُنَجِّيكُم مِّن ظُلُمَٰتِ ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِ تَدۡعُونَهُۥ تَضَرُّعٗا وَخُفۡيَةٗ لَّئِنۡ أَنجَىٰنَا مِنۡ هَٰذِهِۦ لَنَكُونَنَّ مِنَ ٱلشَّٰكِرِينَ
Оо, элчи, бул бутпарастарга минтип айт: Кургактын жана деңиздин караңгылыгында кабылган апаат-балээлерден ким силерди саламат сактап калат? Ичиңерден да, сыртыңардан кемсинип, Анын жалгыз Өзүнө: О, Жараткан, эгер ушул балээден бизди сак-саламат алып калсаң, бул жакшылыгыңа шүгүр кылуучулардан болуп, Сенден башкага сыйынбайбыз - деп жалбарасыңар го.
عربي تفسیرونه:
قُلِ ٱللَّهُ يُنَجِّيكُم مِّنۡهَا وَمِن كُلِّ كَرۡبٖ ثُمَّ أَنتُمۡ تُشۡرِكُونَ
Оо, элчи, аларга минтип айт: Силерди ал балээден куткара турган Аллах Өзү, бардык кайгы-кападан арылтат. силер болсо ошондон кийин да, жыргалчылык учурда Ага башка нерсени шерик кыласыңар. Ушул кылганыңардан да өткөн залымдык болобу?!
عربي تفسیرونه:
قُلۡ هُوَ ٱلۡقَادِرُ عَلَىٰٓ أَن يَبۡعَثَ عَلَيۡكُمۡ عَذَابٗا مِّن فَوۡقِكُمۡ أَوۡ مِن تَحۡتِ أَرۡجُلِكُمۡ أَوۡ يَلۡبِسَكُمۡ شِيَعٗا وَيُذِيقَ بَعۡضَكُم بَأۡسَ بَعۡضٍۗ ٱنظُرۡ كَيۡفَ نُصَرِّفُ ٱلۡأٓيَٰتِ لَعَلَّهُمۡ يَفۡقَهُونَ
Оо, элчи, аларга дагы минтип айт: Аллах Таала силерге үстүңөрдөн келүүчү таш жаадыруу, чагылган түшүрүү, топон сууга чөктүрүү сыяктуу ошодой эле бут астыңардан келүүчү жер титирөө, жер жутуу сыяктуу азаптарды жиберүүгө күчү жетүүчү-Кудуреттүү. Же жүрөгүңөрдү бири-бириңе каршы кылып коёт да, ар кимиң өз каалооңду ээрчип, бири-бириңерди өлтүрөсүңөр. Эй элчи, алардын ишеними жалган, сен алып келген дин чындык экенин түшүнүүсү үчүн аларга түрдүү белги, далилдерди көрсөтүп жана баяндап жатканыбызды карап көрчү.
عربي تفسیرونه:
وَكَذَّبَ بِهِۦ قَوۡمُكَ وَهُوَ ٱلۡحَقُّۚ قُل لَّسۡتُ عَلَيۡكُم بِوَكِيلٖ
Коомуң бул Куранды жалган деди. Куран чындык, анын Аллахтан экенине эч күмөн жок. Эй, элчи, аларга: Мага силерди көзөмөлдөө жүктөлгөн эмес, болгону мен силерге жакын арада туш болуучу катуу азапты эскертүүчүмүн.
عربي تفسیرونه:
وَإِذَا رَأَيۡتَ ٱلَّذِينَ يَخُوضُونَ فِيٓ ءَايَٰتِنَا فَأَعۡرِضۡ عَنۡهُمۡ حَتَّىٰ يَخُوضُواْ فِي حَدِيثٍ غَيۡرِهِۦۚ وَإِمَّا يُنسِيَنَّكَ ٱلشَّيۡطَٰنُ فَلَا تَقۡعُدۡ بَعۡدَ ٱلذِّكۡرَىٰ مَعَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلظَّٰلِمِينَ
Оо, элчи, эгер бутпарастардын Биздин аяттарыбыз тууралуу келекелүү, шылдың сөздөрүн уксаң, аяттарыбызды шылдыңдаган сөздөн башка сөзгө көчмөйүнчө алардан алыс бол. Эгер шайтан унттуруп алар менен отуруп калсаң жана кийин эстесең, алардын отурушун ташта, мындай бузукулар менен отурба.
عربي تفسیرونه:
په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:
• إثبات أن النومَ موتٌ، وأن الأرواح تُقْبض فيه، ثم تُرَد عند الاستيقاظ.
• الاستدلال على استحقاق الله تعالى للألوهية بدليل الفطرة، فإن أهل الكفر يؤمنون بالله تعالى ويرجعون لفطرتهم عند الاضطرار والوقوع في المهالك، فيسألون الله تعالى وحده.
Аллах Тааланын улухиятка татыктуулугу табигый ишеним менен далилденип турат, каапырлар башына балээ түшкөндө Аллахка ишенип, табигый ишенимдерине кайтышат да, Аллахтан жардам сурашат
• إلزام المشركين بمقتضى سلوكهم، وإقامة الدليل على انقلاب فطرتهم، بكونهم يستغيثون بالله وحده في البحر عند الشدة، ويشركون به حين يسلمهم وينجيهم إلى البر.
Бутпарастар деңизде коркунучка кабылганда Аллахтан жардам сурашат, кургактыкка аман-эсен чыккандан кийин Аллахка шерик кылышат. Бул алардын тандаган жолу жана ишенимдери өзгөрүп турарына далил.
وَمَا عَلَى ٱلَّذِينَ يَتَّقُونَ مِنۡ حِسَابِهِم مِّن شَيۡءٖ وَلَٰكِن ذِكۡرَىٰ لَعَلَّهُمۡ يَتَّقُونَ
Аллахтын буйруктарын аткарып, тыюусунан тыйылып такыба болгондор бутпарастар үчүн жооп бербейт, болгону алардын моюнунда туура эмес иштен кайтаруу гана бар, мүмкүн бутпарастар да, буйруктарды аткарып, күнөөдөн тыйылып такыба болуп калаар
عربي تفسیرونه:
وَذَرِ ٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ دِينَهُمۡ لَعِبٗا وَلَهۡوٗا وَغَرَّتۡهُمُ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَاۚ وَذَكِّرۡ بِهِۦٓ أَن تُبۡسَلَ نَفۡسُۢ بِمَا كَسَبَتۡ لَيۡسَ لَهَا مِن دُونِ ٱللَّهِ وَلِيّٞ وَلَا شَفِيعٞ وَإِن تَعۡدِلۡ كُلَّ عَدۡلٖ لَّا يُؤۡخَذۡ مِنۡهَآۗ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ أُبۡسِلُواْ بِمَا كَسَبُواْۖ لَهُمۡ شَرَابٞ مِّنۡ حَمِيمٖ وَعَذَابٌ أَلِيمُۢ بِمَا كَانُواْ يَكۡفُرُونَ
Оо, элчи, диндерин оюн-тамашага айлантып, шылдың, келеке кылган бутпарастардан алыс бол, аларды дүйнө жашоосу жана андагы убактылуу кызыктар азгырып койгон. Эй, пайгамбар, адамдарга Куран менен насаат кыл, кылган күнөөлөрү себептүү өздөрүн кыйроого дуушар кылып албасын. Ага жардам бере турган Аллахтан башка жардамчы болбойт жана Кыямат күнү аны Аллахтын азабынан арачалай турган колдоочу да болбойт. Азаптан кутулуу үчүн жаза акысына эмнени бербесин, баары бир кабыл кылынбайт. Булар күнөөгө баткан себептүү өз жандарын кыйроого учураткандар, Кыямат күнү алардын каапырлыгы үчүн ысыктыгы акыркы чегине жеткен ичимдиктер берилип, жан кейиткен азап менен азапталат.
عربي تفسیرونه:
قُلۡ أَنَدۡعُواْ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا يَنفَعُنَا وَلَا يَضُرُّنَا وَنُرَدُّ عَلَىٰٓ أَعۡقَابِنَا بَعۡدَ إِذۡ هَدَىٰنَا ٱللَّهُ كَٱلَّذِي ٱسۡتَهۡوَتۡهُ ٱلشَّيَٰطِينُ فِي ٱلۡأَرۡضِ حَيۡرَانَ لَهُۥٓ أَصۡحَٰبٞ يَدۡعُونَهُۥٓ إِلَى ٱلۡهُدَى ٱئۡتِنَاۗ قُلۡ إِنَّ هُدَى ٱللَّهِ هُوَ ٱلۡهُدَىٰۖ وَأُمِرۡنَا لِنُسۡلِمَ لِرَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Оо, элчи, тиги бутпарастарга минтип айт: Аллахтан башка, пайда берүүгө да, зыян берүүгө да ээлик кыла албаган бут-айкелдерге сыйыналыбы. Аллах Таала туура жолго салып койгондон кийин динден кайтып, шайтандар адаштырып, туура жолун таппай акылы айран болгон кишиге окшойлубу. Анын түз жолдогу жолдоштору бар, алар аны чындыкка чакырат, ал болсо алардын чакырыгына жооп бере албайт. Эй, элчи, аларга дагы минтип айт: Чынында Аллахтын жолу мына ушул туура жол, Аллах бизди Анын Жалгыздыгын моюндап, Ага ибадат кылып моюн сунууга буйруган, Ал ааламдардын Жаратуучусу
عربي تفسیرونه:
وَأَنۡ أَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَٱتَّقُوهُۚ وَهُوَ ٱلَّذِيٓ إِلَيۡهِ تُحۡشَرُونَ
Чынында бизди намазды толук кандуу окууга буйруду, Аллахтын буйруктарын аткарып, тыюусунан тыйылып, такыба болууга буйруду. Ал Жалгыз, кыямат күнү пенделер топтолуп, кылган иштерине эсеп-кысап берүү үчүн Ага барат.
عربي تفسیرونه:
وَهُوَ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ بِٱلۡحَقِّۖ وَيَوۡمَ يَقُولُ كُن فَيَكُونُۚ قَوۡلُهُ ٱلۡحَقُّۚ وَلَهُ ٱلۡمُلۡكُ يَوۡمَ يُنفَخُ فِي ٱلصُّورِۚ عَٰلِمُ ٱلۡغَيۡبِ وَٱلشَّهَٰدَةِۚ وَهُوَ ٱلۡحَكِيمُ ٱلۡخَبِيرُ
Ал асман-жерди чындык менен жараткан кемчиликсиз Аллах Таала. Аллах бир нерсеге бол деген күнү ал болуп калат. Кыямат күнү тургула дегенде турушат. Анын сөзү сөзсүз боло турган чындык. Кыямат күнү Исрафил периште сурнайын экинчи жолу үйлөгөндө бардык падышалык Ага таандык болот. Ал кайыпты да, көрүнүп турганды Билүүчү, жаратууда жана башкарууда Даанышман, эч нерсе жашыруун болбогон Кабардар, иштердин ички сыры Ага сыртында көрүнүп тургандай эле маалым
عربي تفسیرونه:
په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:
• الداعية إلى الله تعالى ليس مسؤولًا عن محاسبة أحد، بل هو مسؤول عن التبليغ والتذكير.
• الوعظ من أعظم وسائل إيقاظ الغافلين والمستكبرين.
۞ وَإِذۡ قَالَ إِبۡرَٰهِيمُ لِأَبِيهِ ءَازَرَ أَتَتَّخِذُ أَصۡنَامًا ءَالِهَةً إِنِّيٓ أَرَىٰكَ وَقَوۡمَكَ فِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٖ
Оо, элчи, Ибрахим (ага Аллахтын тынчтыгы болсун) буттарга сыйынган атасына кайрылып: "Ата, Аллахты танып, ушул буттарга ибадат кыласыңбы? Сиз дагы, буттарга ибадат кылган сиздин коомуңуз дагы Аллахты танып, Андан башка нерселерге ибадат кылып, ачык-айкын адашышты жана чыныгы туура жолдон четтеп кетишти. Ал Кемчиликсиз Аллах чыныгы ибадатка татыктуу, Андан башкалары ибадат кылууга татыктуу эмес
عربي تفسیرونه:
وَكَذَٰلِكَ نُرِيٓ إِبۡرَٰهِيمَ مَلَكُوتَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَلِيَكُونَ مِنَ ٱلۡمُوقِنِينَ
Атасынын жана анын коомунун адашуусун көрсөткөн сыяктуу, Аллахтын жалгыздыгына, ибадат кылуу жалгыз Ага ылайык экенине жыйынтык чыгарып, Аллах эч бир шериги жок, бардык нерсеге Кудуреттүү экенине анык ишенүүчүлөрдөн болуусу үчүн ага асман-жердин түгөнгүс мүлкүн көрсөттүк.
عربي تفسیرونه:
فَلَمَّا جَنَّ عَلَيۡهِ ٱلَّيۡلُ رَءَا كَوۡكَبٗاۖ قَالَ هَٰذَا رَبِّيۖ فَلَمَّآ أَفَلَ قَالَ لَآ أُحِبُّ ٱلۡأٓفِلِينَ
Караңгы киргенде асмандан жылдызды көрүп: "Ушул менин Раббим" - деди. (Жер жарып) жылдыз көрүнбөй калганда: "Жок болуп кетүүчүлөрдү жакшы көрбөймүн" , - деди. Анткени, чыныгы Кудай дайыма бар болот, Ал жоголуп кетпейт.
عربي تفسیرونه:
فَلَمَّا رَءَا ٱلۡقَمَرَ بَازِغٗا قَالَ هَٰذَا رَبِّيۖ فَلَمَّآ أَفَلَ قَالَ لَئِن لَّمۡ يَهۡدِنِي رَبِّي لَأَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلضَّآلِّينَ
Толуп чыккан айды көрүп: "Мына ушул менин Раббим" - деди. Ай батып кеткенде: "Жалгыздыгын таанууга жана Ага ибадат кылууга Аллах Өзү жол көрсөтпөсө, Анын чыныгы дининен алыстап, адашкан коомдон болуп калчудаймын" - деди.
عربي تفسیرونه:
فَلَمَّا رَءَا ٱلشَّمۡسَ بَازِغَةٗ قَالَ هَٰذَا رَبِّي هَٰذَآ أَكۡبَرُۖ فَلَمَّآ أَفَلَتۡ قَالَ يَٰقَوۡمِ إِنِّي بَرِيٓءٞ مِّمَّا تُشۡرِكُونَ
Жаркырап тийген күндү көрүп: "Мына бул жылдыздан да, айдан да чоң болгон Күн менин Раббим" - деди. Күн батып кеткенде: "Эй, эл-журт, силер Аллахка шерик кылган нерселердин баарынан жүз бурдум" - деди.
عربي تفسیرونه:
إِنِّي وَجَّهۡتُ وَجۡهِيَ لِلَّذِي فَطَرَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ حَنِيفٗاۖ وَمَآ أَنَا۠ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ
Мен көп кудайлуулук ишениминен бир Кудайга ишенүүгө кайтып, мурда эч бир окшошу болбогон асман-жердин Жаратуучусуна динимди тапшырдым. Мен Аллахка башка нерсени шерик кылып ибадат кылуучулардан эмесмин.
عربي تفسیرونه:
وَحَآجَّهُۥ قَوۡمُهُۥۚ قَالَ أَتُحَٰٓجُّوٓنِّي فِي ٱللَّهِ وَقَدۡ هَدَىٰنِۚ وَلَآ أَخَافُ مَا تُشۡرِكُونَ بِهِۦٓ إِلَّآ أَن يَشَآءَ رَبِّي شَيۡـٔٗاۚ وَسِعَ رَبِّي كُلَّ شَيۡءٍ عِلۡمًاۚ أَفَلَا تَتَذَكَّرُونَ
Бутпарас коому Аллахтын жалгыздыгы тууралуу талашып-тартышып, аны бут-айкелдери менен коркута баштаганда, аларга минтип айтты: "Аллахтын жалгыздыгы, ибадатка татыктуулугу тууралуу талашасыңарбы? Раббим мени бул жолго Өзү багыттаган, мен силердин бут-айкелдериңерден коркпоймун. Анткени, эгер Аллах каалабаса, алар мага зыянын да, пайдасын да тийгизе албайт. Аллах каалаган нерсе гана болот. Аллах бардык нерсени билип турат, асман-жерде болгондордун баары ага жашыруун эмес. Эй, эл, силер Ага каапыр болуп, ширк кылып, жалгыз Аллахка ишенбей жүрөсүңөр, ушуну ойлонбойсуңарбы?!
عربي تفسیرونه:
وَكَيۡفَ أَخَافُ مَآ أَشۡرَكۡتُمۡ وَلَا تَخَافُونَ أَنَّكُمۡ أَشۡرَكۡتُم بِٱللَّهِ مَا لَمۡ يُنَزِّلۡ بِهِۦ عَلَيۡكُمۡ سُلۡطَٰنٗاۚ فَأَيُّ ٱلۡفَرِيقَيۡنِ أَحَقُّ بِٱلۡأَمۡنِۖ إِن كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ
Силер Аллахка эч далилсиз ширк кылып, Аллах жараткан нерселерди Ага шерик кылуудан коркпосоңор, мен силер ибадат кылып жаткан буттардан эмнеге коркмок элем.?! Бул эки топтун: бир Кудайга ишенүүчүлөр менен ширк кылуучулардын кайсынысы бейпилдикке, тынчтыкка татыктуу? Булардын кайсынысы татыктуураак экенин билсеңер, ошонусун ээрчииле, акыйкатта татыктуурагы - эч шексиз - бир Кудайга ишенүүчү, ыймандуулардын тобу.
عربي تفسیرونه:
په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:
• الاستدلال على الربوبية بالنظر في المخلوقات منهج قرآني.
ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَلَمۡ يَلۡبِسُوٓاْ إِيمَٰنَهُم بِظُلۡمٍ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمُ ٱلۡأَمۡنُ وَهُم مُّهۡتَدُونَ
Аллахка ыйман келтирип, шариятты бекем кармап, ыймандарына ширкти аралаштырбаган адамдарга гана тынчтык, амандык болот. Алар багытталган адамдар, аларды Раббилери туура жолго багыттаган.
عربي تفسیرونه:
وَتِلۡكَ حُجَّتُنَآ ءَاتَيۡنَٰهَآ إِبۡرَٰهِيمَ عَلَىٰ قَوۡمِهِۦۚ نَرۡفَعُ دَرَجَٰتٖ مَّن نَّشَآءُۗ إِنَّ رَبَّكَ حَكِيمٌ عَلِيمٞ
(Бул эки топтун кайсынысы тынчтыкка акылуу...) деген Аллахтын сөзү Биз Ибрахимге берген далил. Ал ошол далил менен коомунун далилдерине үстөмдүк кылып, алардын далилдерин жокко чыгарды. Биз каалаган пендебиздин даражасын бул дүйнөдө да, акыретте да көтөрбүз. Эй, элчи, акыйкатта сенин Раббиң жаратуучулугунда жана башкаруусунда Даанышман, пенделерин Билүүчү.
عربي تفسیرونه:
وَوَهَبۡنَا لَهُۥٓ إِسۡحَٰقَ وَيَعۡقُوبَۚ كُلًّا هَدَيۡنَاۚ وَنُوحًا هَدَيۡنَا مِن قَبۡلُۖ وَمِن ذُرِّيَّتِهِۦ دَاوُۥدَ وَسُلَيۡمَٰنَ وَأَيُّوبَ وَيُوسُفَ وَمُوسَىٰ وَهَٰرُونَۚ وَكَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ
Ибрахимге баласы Исхакты жана небереси Якубду бердик жана ал экөөң тең туура жолго салдык. Булардан мурда Нухту да туура жолго салганбыз.Ошондой эле анын урпактарынан Даудду, анын уулу Сулайманды, Айюбду, Юсуфту, Мусаны, анын агасы Харунду (аларга Аллахтын тынчтыгы болсун) туура жолго салганбыз. Биз пайгамбарларды алардын жакшылыктары үчүн ушундай сыйлаганбыз. Алардан башка жакшылык кылуучуларды да ушундай сыйлайбыз.
عربي تفسیرونه:
وَإِسۡمَٰعِيلَ وَٱلۡيَسَعَ وَيُونُسَ وَلُوطٗاۚ وَكُلّٗا فَضَّلۡنَا عَلَى ٱلۡعَٰلَمِينَ
Ошондой эле Исмаилди, Ал-Ясаьны,Юнусту жана Лутту да (аларга Аллахтын тынчтыгы болсун) туура жолго багыттадык. Мухаммад пайгамбар (ага Аллахтын тынчтыгы, саламаттыгы жана мактоо дубасы болсун) баш болгон ушул пайгамбарлардын баарын ааламдардан артык кылдык.
عربي تفسیرونه:
وَمِنۡ ءَابَآئِهِمۡ وَذُرِّيَّٰتِهِمۡ وَإِخۡوَٰنِهِمۡۖ وَٱجۡتَبَيۡنَٰهُمۡ وَهَدَيۡنَٰهُمۡ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ
Биз туура жолго түшүүсүн каалап, тандаган алардын кээ бир аталарын, кээ бир балдарын жана кээ бир туугандарын да бир Кудайга сыйынуу жана баш ийүү жолу болгон түз, туура жолго багыттадык.
عربي تفسیرونه:
ذَٰلِكَ هُدَى ٱللَّهِ يَهۡدِي بِهِۦ مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦۚ وَلَوۡ أَشۡرَكُواْ لَحَبِطَ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
Алардын туура жолго түшүүсү Аллахтын багыттоосу менен, Аллах каалаган пенделерин ушинтип багыттайт. Эгер алар Аллахка башка нерсени шерик кылышса, кылган жакшы иш-аракеттери текке кетет. Анткени, ширк жакшы иштерди жокко чыгарат.
عربي تفسیرونه:
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ ءَاتَيۡنَٰهُمُ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحُكۡمَ وَٱلنُّبُوَّةَۚ فَإِن يَكۡفُرۡ بِهَا هَٰٓؤُلَآءِ فَقَدۡ وَكَّلۡنَا بِهَا قَوۡمٗا لَّيۡسُواْ بِهَا بِكَٰفِرِينَ
Жогоруда айтылган пайгамбарларга Биз китептерди, даанышмандыкты жана пайгамбарлыкты бергенбиз. Эгер сенин коомуң Биз пайгамбарларга берген бул үч нерсеге каапырлык кылышса, ага каапыр болбой турган башка коомду даярдап, алмаштырып коёбуз. Алар аны бекем кармаган ыймандуулар болушат. Алар мухажирлер жана ансарлар, ошондой эле алардын жолун жолдогон кыяматка чейинки ыймандуулар.
عربي تفسیرونه:
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ هَدَى ٱللَّهُۖ فَبِهُدَىٰهُمُ ٱقۡتَدِهۡۗ قُل لَّآ أَسۡـَٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ أَجۡرًاۖ إِنۡ هُوَ إِلَّا ذِكۡرَىٰ لِلۡعَٰلَمِينَ
Ошол пайгамбарлар жана алар менен бирге айтылган аталары, балдары жана бир туугандары акыйкатта туура жолго түшкөн адамдар. Эй, элчи, сен ушуларды ээрчи жана коомуңа: "Мен Куранды жеткиргеним үчүн силерден акы сурабаймын. Куран - инсан жана жиндер үчүн насаат-эскертме, ал аркылуу түз, туура жолду табасыңар" - деп айт.
عربي تفسیرونه:
په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:
• من فضائل التوحيد أنه يضمن الأمن للعبد، خاصة في الآخرة حين يفزع الناس.
Бир Кудайга ибадат кылуу ишениминин артыкчылыгы пенделердин амандыгын камсыздагандыгында, айрыкча акыретте адамдар коркуп турган учурда.
• تُقَرِّر الآيات أن جميع من سبق من الأنبياء إنما بَلَّغوا دعوتهم بتوفيق الله تعالى لا بقدرتهم.
Өткөн пайгамбарлардын баары динди өзүнүн күч-кубаты менен эмес, Аллахтын көмөгү менен жеткиргендиги аяттарда кайталанды.
وَمَا قَدَرُواْ ٱللَّهَ حَقَّ قَدۡرِهِۦٓ إِذۡ قَالُواْ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ عَلَىٰ بَشَرٖ مِّن شَيۡءٖۗ قُلۡ مَنۡ أَنزَلَ ٱلۡكِتَٰبَ ٱلَّذِي جَآءَ بِهِۦ مُوسَىٰ نُورٗا وَهُدٗى لِّلنَّاسِۖ تَجۡعَلُونَهُۥ قَرَاطِيسَ تُبۡدُونَهَا وَتُخۡفُونَ كَثِيرٗاۖ وَعُلِّمۡتُم مَّا لَمۡ تَعۡلَمُوٓاْ أَنتُمۡ وَلَآ ءَابَآؤُكُمۡۖ قُلِ ٱللَّهُۖ ثُمَّ ذَرۡهُمۡ فِي خَوۡضِهِمۡ يَلۡعَبُونَ
Бутпарастар Аллахтын пайгамбары Мухаммадга (ага Аллахтын тынчтыгы, саламаттыгы жана мактоо дубасы болсун): "Аллах адамзатка эч кандай аян-кабар түшүргөн эмес" - дегенде, Аллахты Өз улуулугуна жараша баалашкан жок. Эй, элчи, аларга минтип айт: "Мусага анын коому үчүн нур, туура жол жана багыт кылып Тооротту ким түшүргөн?" Жөөттөр анын жазып алышып, көңүлүнө жаккан жерин ачык көрсөтүп, Мухаммаддын сыпаттары сыяктуу көңүлдөрүнө жакпаган жерин жашырып коюшкан. Эй, араптар, силер өзүңөр да, силерден мурдагылар да билбеген нерселерди Курандан үйрөндүңөр. Эй, элчи, аларга: "Аны Аллах түшүргөн" - деп айт. Кийин аларды чындык ачыкка чыкчу күн келгиче, караңгы, адашкан, шылдыңдаган абалдарында таштап кой.
عربي تفسیرونه:
وَهَٰذَا كِتَٰبٌ أَنزَلۡنَٰهُ مُبَارَكٞ مُّصَدِّقُ ٱلَّذِي بَيۡنَ يَدَيۡهِ وَلِتُنذِرَ أُمَّ ٱلۡقُرَىٰ وَمَنۡ حَوۡلَهَاۚ وَٱلَّذِينَ يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ يُؤۡمِنُونَ بِهِۦۖ وَهُمۡ عَلَىٰ صَلَاتِهِمۡ يُحَافِظُونَ
Оо, пайгамбар,Куран Биз сага түшүргөн китеп, ал берекелүү, мурдагы асман китептерин тастыктаган китеп. Ал Мекке элин жана жердин чыгыш-батышындагы адамдардын баарын туура жолго киргизүү үчүн эскертүү. Акырет жашоосуна ыйман келтиргендер, Куранга да ыйман келтиришет. Анда айтылгандарды иш жүзүндө аткарышат. Намаздарын парз, важыб, мустахабдары менен шариятта белгиленген так убактысында окушат.
عربي تفسیرونه:
وَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًا أَوۡ قَالَ أُوحِيَ إِلَيَّ وَلَمۡ يُوحَ إِلَيۡهِ شَيۡءٞ وَمَن قَالَ سَأُنزِلُ مِثۡلَ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُۗ وَلَوۡ تَرَىٰٓ إِذِ ٱلظَّٰلِمُونَ فِي غَمَرَٰتِ ٱلۡمَوۡتِ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ بَاسِطُوٓاْ أَيۡدِيهِمۡ أَخۡرِجُوٓاْ أَنفُسَكُمُۖ ٱلۡيَوۡمَ تُجۡزَوۡنَ عَذَابَ ٱلۡهُونِ بِمَا كُنتُمۡ تَقُولُونَ عَلَى ٱللَّهِ غَيۡرَ ٱلۡحَقِّ وَكُنتُمۡ عَنۡ ءَايَٰتِهِۦ تَسۡتَكۡبِرُونَ
Өз оюнан ойлоп таап Аллахка жалган айткан адамдан өткөн залым болобу!? Ал: "Аллах Таала адам баласына эч кандай аян-кабар түшүргөн эмес" - деп айтат. Же Аллах ага эч нерсе түшүрбөсө деле, өзүнө аян-кабар түшүрдү деп айтат. Же болбосо: "Мен дагы Аллах Куранда түшүргөн дин сыяктуу динди түшүрөмүн" - дейт. Эй, элчи, ал залымдар өлүмдүн даамын татышканын, периштелер аларга колун созуп, азаптап, уруп жатышканын көргөнүндө... Периштелер аларга каардуу мамиле жасап: "Жаныңарды чыгаргыла, биз аны алып кетебиз. Пайгамбарлык, аян-кабар жана Аллах түшүргөн сыяктуу динди түшүрүү тууралуу Аллахка жалган айтканыңар себептүү ошондой эле Аллахтын аяттарына ыйман келтирүүдөн текеберленгениңер үчүн бүгүн катуу, кор кылуучу азап менен кыйналасыңар" - дешет. Эгер ошол учурду көргөңүңдө өтө коркунучтуу абалды көрөт элең.
عربي تفسیرونه:
وَلَقَدۡ جِئۡتُمُونَا فُرَٰدَىٰ كَمَا خَلَقۡنَٰكُمۡ أَوَّلَ مَرَّةٖ وَتَرَكۡتُم مَّا خَوَّلۡنَٰكُمۡ وَرَآءَ ظُهُورِكُمۡۖ وَمَا نَرَىٰ مَعَكُمۡ شُفَعَآءَكُمُ ٱلَّذِينَ زَعَمۡتُمۡ أَنَّهُمۡ فِيكُمۡ شُرَكَٰٓؤُاْۚ لَقَد تَّقَطَّعَ بَيۡنَكُمۡ وَضَلَّ عَنكُم مَّا كُنتُمۡ تَزۡعُمُونَ
Кайра тирилүү күнү аларга минтип айтылат: "Биз силерди алгач жаратканда жылаңач, жылаң аяк жараткандай, Биздин алдыбызга бүгүн байлыгыңар да, бийлигиңер да жок жалгыз келдиңер го! Биз берген байлык, бийлигиңерди тиги дүйнөгө таштадыңар. Ибадат кылганда Аллахка шерик болот, бизге ортомчулук кылат деп ойлогон "кудайларыңарды" да жаныңарда көрбөдүк. Силердин алар менен байланышыңар үзүлдү. Булар Аллахтын шериктери, бизге колдоо көрсөтөт деген оюңар жокко чыкты".
عربي تفسیرونه:
په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:
• إنزال الكتب على الأنبياء هو سُنَّة الله في المرسلين، والنبي عليه الصلاة والسلام واحد منهم.
Пайгамбарларына китептерди түшүрүү Аллахтын сүннөт жолу. Пайгамбарыбыз (ага Аллахтын тынчтыгы, саламаттыгы жана мактоо дубасы болсун) ошол элчилердин бири.
• أعظم الناس كذبًا وفرية هو الذي يكذب على الله تعالى، فينسب أو ينفي ويثبت في حق الله تعالى أمرًا ليس عليه دليل صحيح.
Адамдардын эң жалганчы жана жалаа жабуучулары Аллах Таалага жалган айткандар. Алар эч кандай туура далили жок эле кайсы бир ишти Аллахка ыйгарып, же тескерисинче, Аллахка тиешелүү ишти өздөрүнө ыйгарып алышкан.
۞ إِنَّ ٱللَّهَ فَالِقُ ٱلۡحَبِّ وَٱلنَّوَىٰۖ يُخۡرِجُ ٱلۡحَيَّ مِنَ ٱلۡمَيِّتِ وَمُخۡرِجُ ٱلۡمَيِّتِ مِنَ ٱلۡحَيِّۚ ذَٰلِكُمُ ٱللَّهُۖ فَأَنَّىٰ تُؤۡفَكُونَ
Чынында, үрөөндү өндүрүп, андан эгин чыгарган жалгыз Аллах. Данекти жарып, андан курма, жүзүм, ж.б. дарактарды өстүргөн да жалгыз Аллах. Ал өлүктөн тирүүнү чыгарат; мисалы, адам баласы да, айбанаттар да бир тамчы уруктук суудан чыккан. Ал тирүүдөн өлүктү чыгарат; мисалы, ошол уруктук суу адамдан чыгат, жумуртка тооктон чыгат. Ушунун баарын силерди жараткан Аллах жасайт. Эй, бутпарастар, Аллахтын жоктон бар кылганына күбө болуп туруп, чындыктан кантип качасыңар!?
عربي تفسیرونه:
فَالِقُ ٱلۡإِصۡبَاحِ وَجَعَلَ ٱلَّيۡلَ سَكَنٗا وَٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَ حُسۡبَانٗاۚ ذَٰلِكَ تَقۡدِيرُ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡعَلِيمِ
Ал, Кемчиликсиз, Улуу Аллах түндүн караңгылыгын таңдын нуру менен жарытат. Ал, күндүзү иштеп чарчаган адамдар эс алып, иш-аракеттерин токтотуусу үчүн түндү эс алуучу убак кылды. Ал, күн менен айды ченелген тагдыр менен жүрө турган кылды. Мына ушул айтылган жоктон бар кылуунун баары эч кимдин күчү жетпеген Кубаттуу Аллахтын тагдыры, Ал жараткандарын жана аларга эмне пайдалуу экенин Билүүчү.
عربي تفسیرونه:
وَهُوَ ٱلَّذِي جَعَلَ لَكُمُ ٱلنُّجُومَ لِتَهۡتَدُواْ بِهَا فِي ظُلُمَٰتِ ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِۗ قَدۡ فَصَّلۡنَا ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَعۡلَمُونَ
Оо, Адам, баласы, Ал, Кемчиликсиз, Улуу Аллах силер кургакта жана деңизде сапарда жүргөндө аларды карап жол табуу үчүн асмандагы жылдыздарды жаратты. Чынында, далил, белгилерге акыл жугүртүп, андан пайда ала турган адамдар үчүн, Кудуретибизди билдирген далил, белгилерди ачык-айкын баян кылдык.
عربي تفسیرونه:
وَهُوَ ٱلَّذِيٓ أَنشَأَكُم مِّن نَّفۡسٖ وَٰحِدَةٖ فَمُسۡتَقَرّٞ وَمُسۡتَوۡدَعٞۗ قَدۡ فَصَّلۡنَا ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَفۡقَهُونَ
Ал Кемчиликсиз, Улуу Аллах силерди бир жандан, атаңар Адамдан жараткан. Ал эми жаратылууңар атаңардын топурактан жаралуусунан башталган. Кийин андан силерди жаратты. Силерге энеңердин жатынын бышып жетилүүчу жай, атаңардын бел омурткасын сакталуучу жай кылып койду. Аллахтын сөзүнө түшүнгөн адамдар үчүн далилдерди ушиндай баян кылдык.
عربي تفسیرونه:
وَهُوَ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَخۡرَجۡنَا بِهِۦ نَبَاتَ كُلِّ شَيۡءٖ فَأَخۡرَجۡنَا مِنۡهُ خَضِرٗا نُّخۡرِجُ مِنۡهُ حَبّٗا مُّتَرَاكِبٗا وَمِنَ ٱلنَّخۡلِ مِن طَلۡعِهَا قِنۡوَانٞ دَانِيَةٞ وَجَنَّٰتٖ مِّنۡ أَعۡنَابٖ وَٱلزَّيۡتُونَ وَٱلرُّمَّانَ مُشۡتَبِهٗا وَغَيۡرَ مُتَشَٰبِهٍۗ ٱنظُرُوٓاْ إِلَىٰ ثَمَرِهِۦٓ إِذَآ أَثۡمَرَ وَيَنۡعِهِۦٓۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكُمۡ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
Ал, Кемчиликсиз, Улуу Аллах асмандан жамгыр жаадырат. Жамгыр суусу менен өсүмдүктөрдүн бардык түрүн өстүрдүк, өсүмдүктөрдөн жапжашыл эгиндерди жана дарактарды чыгардык. Андан дандары бири-бирине жабышкан машактарды чыгарабыз. Курманын бутактарынан отурган адам да, турган адам да жетчүдөй ийилген шиңгил мөмөлөрү чыгат. Ошондой эле жүзүм бакчаларын, жалбырактары окшош бирок, мөмөлөрү ар башка зайтун жана анар бактарын чыгарабыз. Эй, адамдар, мөмөлөр эми байлаганда жана алар бышып-жетилип калганда аларга карагыла! Эй, адамдар, мында, далил, белгилерден пайда алып, Аллахка ыйман келтирген адамдар үчүн Аллахтын кудуреттүүлүгүнө ачык-айкын далилдер бар.
عربي تفسیرونه:
وَجَعَلُواْ لِلَّهِ شُرَكَآءَ ٱلۡجِنَّ وَخَلَقَهُمۡۖ وَخَرَقُواْ لَهُۥ بَنِينَ وَبَنَٰتِۭ بِغَيۡرِ عِلۡمٖۚ سُبۡحَٰنَهُۥ وَتَعَٰلَىٰ عَمَّا يَصِفُونَ
Бутпарастар пайда-зыяны тиет деген ишеними менен ибадат кылган учурда жиндерди Аллахка шерик кылышты. Чынында, аларды да Аллах жараткан, Андан башка эч ким жараткан эмес. Ошон үчүн ибадат кылууга бир гана Аллах ылайыктуу. Жөөттөр Узайрды, христиандар Исаны Аллахтын баласы деп, бутпарастар периштелерди Аллахтын кыздары деген сыяктуу Аллахка уул-кызды таңуулашты. Аллах жалган ишенимдегилер сыпаттаган сыпаттардын баарынан Аруу жана Бийик.
عربي تفسیرونه:
بَدِيعُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ أَنَّىٰ يَكُونُ لَهُۥ وَلَدٞ وَلَمۡ تَكُن لَّهُۥ صَٰحِبَةٞۖ وَخَلَقَ كُلَّ شَيۡءٖۖ وَهُوَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٞ
Ал, Кемчиликсиз, Улуу Аллах муда болбогон сүрөттөгү асмандардын жана жердин Жаратуучусу. Анын аялы болбосо, кантип баласы болсун!? Ал чынында, бардык нерсени жараткан, Ал бардык нерсени Билүүчү, Ага эч нерсе жашырууну эмес.
عربي تفسیرونه:
په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:
• الاستدلال ببرهان الخلق والرزق (تخليق النبات ونموه وتحول شكله وحجمه ونزول المطر) وببرهان الحركة (حركة الأفلاك وانتظام سيرها وانضباطها)؛ وكلاهما ظاهر مشاهَد - على انفراد الله سبحانه وتعالى بالربوبية واستحقاق الألوهية.
Жаратууну жана ырыскы берүүнү (өсүмдүктөрдүн жаралуусу, өсүүсү, түрүнүн, формасынын өзгөрүүсү, жамгырдын жаашы ж.б.) ошондой эле кыймылды (асман мейкиндигиндеги кыймылдарды, планеталардын жүрүшү ж.б.) далил кылганы, бул экөө тең Аллах Тааланын жаратуучулукта жана ибадат кылууда жалгыз татыктуу Зат экенине ачык-айкын далил.
ذَٰلِكُمُ ٱللَّهُ رَبُّكُمۡۖ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۖ خَٰلِقُ كُلِّ شَيۡءٖ فَٱعۡبُدُوهُۚ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ وَكِيلٞ
Оо, адамдар, ушундай сыпаттар менен сыпатталаган Зат силердин Раббиңер, андан башка силерге Рабби жок. Андан ашка ибадат кылууга татыктуу эч ким жок, Ал бардык нерсени жаратуучу, Анын Өзүө гана сыйынгыла, Ал ибадат кылууга татыктуу. Ал бардык нерсени сактап туруучу.
عربي تفسیرونه:
قَدۡ جَآءَكُم بَصَآئِرُ مِن رَّبِّكُمۡۖ فَمَنۡ أَبۡصَرَ فَلِنَفۡسِهِۦۖ وَمَنۡ عَمِيَ فَعَلَيۡهَاۚ وَمَآ أَنَا۠ عَلَيۡكُم بِحَفِيظٖ
Оо, адамдар, силерге Раббиңерден ачык-айкын далилдер жана белгилер келди, ким ага акыл жүгүртүп, баш ийсе, пайдасы өзүнө. Ал эми ким сокур болуп, акыл жүгүртпөсө жана баш ийбесе, анын зыяны өзүнө. Мен силердин иш-аракетиңерди санаган күзөтчү эмесмин. Мен силерди күзөтүп турган Раббимдин элчисимин.
عربي تفسیرونه:
وَكَذَٰلِكَ نُصَرِّفُ ٱلۡأٓيَٰتِ وَلِيَقُولُواْ دَرَسۡتَ وَلِنُبَيِّنَهُۥ لِقَوۡمٖ يَعۡلَمُونَ
Аллахтын күч-кудуретине ар түрдүү далил, белгилерди көрсөткөнүбүз сыяктуу, аяттарыбызды да убада, эскертүү, насаат кылып ар түрдүү түшүрдүк. Бутпарастар: Бул аян-кабар эмес, сен муну мурдагы китеп ээлеринен үйрөнгөнсүң - дешет. Ошондой эле чындыкты Мухаммаддын үммөтүнө баян кылуубуз үчүн аяттарды түрдүү кылдык. Алар чындыкты калы кылышат жана аны ээрчишет.
عربي تفسیرونه:
ٱتَّبِعۡ مَآ أُوحِيَ إِلَيۡكَ مِن رَّبِّكَۖ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۖ وَأَعۡرِضۡ عَنِ ٱلۡمُشۡرِكِينَ
Оо, элчи, Раббиң сага аян-кабыр кылган чындыкты гана ээрчи. Ал кемчиликсиз Аллах, Андан башка ибадтка татыктуу эч ким жок. Каапырлардын тоң моюндугуна жүрөгүңдү алагды кылба, алардын иши Аллахтын колунда.
عربي تفسیرونه:
وَلَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ مَآ أَشۡرَكُواْۗ وَمَا جَعَلۡنَٰكَ عَلَيۡهِمۡ حَفِيظٗاۖ وَمَآ أَنتَ عَلَيۡهِم بِوَكِيلٖ
Эгер Аллах алардын Ага эч нерсени шерик кылбоосун каалаганда, алар Ага эч нерсени шерик кылбайт эле. Эй элчи, сени алардын ишин көзөмөлдөй турган кароол кылган эмеспиз. Сен аларга мажбурланбайсың, чынында сен элчисиң, сенин милдетиң жеткирүү.
عربي تفسیرونه:
وَلَا تَسُبُّواْ ٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ فَيَسُبُّواْ ٱللَّهَ عَدۡوَۢا بِغَيۡرِ عِلۡمٖۗ كَذَٰلِكَ زَيَّنَّا لِكُلِّ أُمَّةٍ عَمَلَهُمۡ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّهِم مَّرۡجِعُهُمۡ فَيُنَبِّئُهُم بِمَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
Оо, ыймандуулар, сөгүүгө ылайыктуу өтө жаман нерселер болгонуна карабастан, бутпарастар Аллахка шерик кылып сыйынып жаткан бут-айкелдерди сөкпөгүлө. Бутпарастар ага өчөшүп жана караңгылык кылып Аллахты сөкпөсүн. Аларга адашуулары кооз көрүнгөн сыяктуу бардык үммөттөргө өздөрүнүн иш-аракеттери жакшы болсо да, жаман болсо да аны кооз көрсөттүк. Биз аларга кооз көрсөткөн нерседен сактангыла. Кыямат күнү баары Раббисине кайтат. Ошондо алардын бул дүйнөдө эмне иш-аракет кылганын кабар берип, ошого жараша жазалайт.
عربي تفسیرونه:
وَأَقۡسَمُواْ بِٱللَّهِ جَهۡدَ أَيۡمَٰنِهِمۡ لَئِن جَآءَتۡهُمۡ ءَايَةٞ لَّيُؤۡمِنُنَّ بِهَاۚ قُلۡ إِنَّمَا ٱلۡأٓيَٰتُ عِندَ ٱللَّهِۖ وَمَا يُشۡعِرُكُمۡ أَنَّهَآ إِذَا جَآءَتۡ لَا يُؤۡمِنُونَ
Эгер Мухаммад аларга алар талап кылган Аллахтын аят-белгилеринен бир белгини алып келсе, ага ыйман келтиребиз деп, бутпарастар колунан келишинче жан үрөп Аллахка ант беришет. Эй элчи, аларга: "Аят-белгилерди түшүргүдөй алар менин колумда эмес, ал Аллахтын колунда качан кааласа, ошондо түшүрөт" - деп айт. Эй, ыймандуулар, эгер алардын талабына ылайык аят-белги келсе да алардын ыйман келтирбестигин билесиңерби? Алар кежирленип, моюнуна албаган боюнча кала беришет, анткени алар туура жолду каалашпайт.
عربي تفسیرونه:
وَنُقَلِّبُ أَفۡـِٔدَتَهُمۡ وَأَبۡصَٰرَهُمۡ كَمَا لَمۡ يُؤۡمِنُواْ بِهِۦٓ أَوَّلَ مَرَّةٖ وَنَذَرُهُمۡ فِي طُغۡيَٰنِهِمۡ يَعۡمَهُونَ
Өздөрүнүн кежирлиги себептүү биринчи ирет Куранга ыйман келтирүүдөн алыстатып койгонубуз сыяктуу, алардын жүрөктөрүн жана көздөрүн чындыкка алып барчу туура жолдон алагды кылып, оодарып койдук. Эми аларды адашып, дүрбөлөңгө түшүп, тентиген боюнча Раббисине калтырып коёбуз.
عربي تفسیرونه:
په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:
• تنزيه الله تعالى عن الظلم الذي ترسِّخُه عقيدة (الجَبْر)، وبيان أن كفر العباد وشركهم أمر يحدث باختيارهم.
(Жабр) акыйдасы бекемдеген жалаа, залымдыктан Аллах Таала аруу-таза экени, пенделердин каапырдыгы жана ширк кылуусу алардын өзүнүн ыктыяры менен болору айтылды.
• ليس بمقدور نبي من الأنبياء أن يأتي بآية من عند نفسه، أو متى شاء، بل ذلك أمر مردود لله تعالى، فهو القادر وحده على ذلك، وهو الحكيم الذي يُقَدِّر نوع الآية ووقت إظهارها.
Эч кайсы пайгамбар өз оюнан бирээр аят айтууга же аятты өзү каалаган учурда айтууга кадыр эмес. Бул Аллахтын колундагы иш. Буга Аллах жалгыз Өзү кадыр. Ал аяттардын түрлөрүн жана алар кайсы убакта айтыларын тагдыр кылган Даанышман Зат.
۞ وَلَوۡ أَنَّنَا نَزَّلۡنَآ إِلَيۡهِمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ وَكَلَّمَهُمُ ٱلۡمَوۡتَىٰ وَحَشَرۡنَا عَلَيۡهِمۡ كُلَّ شَيۡءٖ قُبُلٗا مَّا كَانُواْ لِيُؤۡمِنُوٓاْ إِلَّآ أَن يَشَآءَ ٱللَّهُ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ يَجۡهَلُونَ
Биз алар талап кылган нерсени алып келип, периштелерди түшүрсөк жана ага күбо болушса, өлүктөр сүйлөп, сен алып келген дин чындык экенин айтышса, алар талап кылган нерсенин баарын алардын алдына келтирсек дагы, баары бир алар сен алып келген нерсеге ыйман келтиришпейт. Аллах туура жолду каалагандары гана ыйман келтиришет. Бирок, алардын көбү мындан кабары жок, Аллахтан туура жол тилеп жалынышпайт.
عربي تفسیرونه:
وَكَذَٰلِكَ جَعَلۡنَا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوّٗا شَيَٰطِينَ ٱلۡإِنسِ وَٱلۡجِنِّ يُوحِي بَعۡضُهُمۡ إِلَىٰ بَعۡضٖ زُخۡرُفَ ٱلۡقَوۡلِ غُرُورٗاۚ وَلَوۡ شَآءَ رَبُّكَ مَا فَعَلُوهُۖ فَذَرۡهُمۡ وَمَا يَفۡتَرُونَ
Сени бутпарастардын душмандыгы менен сынаган сыяктуу сенден мурдагы пайгамбарларды да сынаганбыз. Алардын ар бирине адамдардан жана жиндерден болгон душмандарды кылганбыз, алар бири-бирин азгырып, элди алдоо үчүн жалганды кооз кылып көсөтүшкөн. Эгер Аллах кааласа мындай кылбайт эле, бирок, Аллах сыноо үчүн ушуну каалады. Эми жалган, каапырлыгы менен таштап кой, аларга ээрчибе.
عربي تفسیرونه:
وَلِتَصۡغَىٰٓ إِلَيۡهِ أَفۡـِٔدَةُ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ وَلِيَرۡضَوۡهُ وَلِيَقۡتَرِفُواْ مَا هُم مُّقۡتَرِفُونَ
Алардын бири-бирине болгон азгырыгына акыретке ыйман келтирбегендердин жүрөгү жибип, ага ыраазы болуп, кабыл кылып, күнөө-каталарды жасап жүрө берүүсү үчүн.
عربي تفسیرونه:
أَفَغَيۡرَ ٱللَّهِ أَبۡتَغِي حَكَمٗا وَهُوَ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ إِلَيۡكُمُ ٱلۡكِتَٰبَ مُفَصَّلٗاۚ وَٱلَّذِينَ ءَاتَيۡنَٰهُمُ ٱلۡكِتَٰبَ يَعۡلَمُونَ أَنَّهُۥ مُنَزَّلٞ مِّن رَّبِّكَ بِٱلۡحَقِّۖ فَلَا تَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡمُمۡتَرِينَ
Оо, элчи, Аллах менен бирге башка нерселерге ибадат кылган бул бутпарастарга: "Мен менен силердин ортоңордо өкүм чыгаруу үчүн Аллахтан башканы тандап алуу акылга сыябы?" - деп айт. Куранды толук, баяндоочу кылып түшүргөн ал - Аллах Өзү. Тоорот берилген жөөттөр жана Инжил берилген христиандар, Куран чындыкты алып түшкөн китеп экенин жакшы билишет. Анткени, алар китептеринен буга далилдерди көрүшкөн. Биз сага аян-кабар кылып түшүргөн нерсеге шектенүүчүлөрдөн болбо.
عربي تفسیرونه:
وَتَمَّتۡ كَلِمَتُ رَبِّكَ صِدۡقٗا وَعَدۡلٗاۚ لَّا مُبَدِّلَ لِكَلِمَٰتِهِۦۚ وَهُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ
Куран сөздөрдүн да, кабарлардын да чындыгын чегине жеткирген , Анын сөзүн өзгөртүүчү жок. Ал пенделеринин сөзүн угуучу, аларды билүүчү. Ага эч нерсе жашыруун калбайт. Анын сөздөрүн өзгөртүүгө аракет кылгандарды кийин жазалайт.
عربي تفسیرونه:
وَإِن تُطِعۡ أَكۡثَرَ مَن فِي ٱلۡأَرۡضِ يُضِلُّوكَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِۚ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّ وَإِنۡ هُمۡ إِلَّا يَخۡرُصُونَ
Оо, элчи, эгер сен жердеги адамдардын көпчүлүгүнө баш ийсең, сени Аллахтын дининен адаштырып коюшат. Акыйкатта, чындыкты азчылык тарапта кылганы бул Аллахтын сүннөт-жолу. Ададмардын көбү дайыны жок күмөнгө ээрчишет, ибадат кылып жаткан нерселери Аллахка жакындатат деп ойлошот жана бул тууралуу жалганды ойлоп чыгарышат.
عربي تفسیرونه:
په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:
• يجب أن يكون الهدف الأعظم للعبد اتباع الحق، ويطلبه بالطرق التي بيَّنها الله، ويعمل بذلك، ويرجو عَوْن ربه في اتباعه، ولا يتكل على نفسه وحوله وقوته.
Пенде үчүн важыб болгон негизги чоң максаты - чындыкты ээрчүү, аны Аллах баяндаган жолдор аркылуу издөө жана аны иш жүзүндө аткаруу. Туура жолго ээрчүүдө Раббисинин жардамын үмүт кылуу, өзүнүн напсисине, күчүнө жана кубатына таянбоо.
• من إنصاف القرآن للقلة المؤمنة العالمة إسناده الجهل والضلال إلى أكثر الخلق.
Жаратылгандардын көбүнө илимсиздикти жана адашууну таандык кылуусу, аз сандагы ыймандууларга илимди таандык кылуусу Курандын адилдигинен
وَمَا لَكُمۡ أَلَّا تَأۡكُلُواْ مِمَّا ذُكِرَ ٱسۡمُ ٱللَّهِ عَلَيۡهِ وَقَدۡ فَصَّلَ لَكُم مَّا حَرَّمَ عَلَيۡكُمۡ إِلَّا مَا ٱضۡطُرِرۡتُمۡ إِلَيۡهِۗ وَإِنَّ كَثِيرٗا لَّيُضِلُّونَ بِأَهۡوَآئِهِم بِغَيۡرِ عِلۡمٍۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعۡلَمُ بِٱلۡمُعۡتَدِينَ
Оо, ыймандуулар, Аллахтын аты аталган нерсени жегенден силерди эмне тыйып жатат. Чынында, Аллах силерге арам нерселерди баяндаган, алардан сактануу силерге важыб, бирок, өтө зарылдыкта жесеңер болот. Зарылдык тыюуну жокко чыгарат. Бутпарастардын көбү билбестен, туура эмес пикирден улам чындыктан алыстап кетшүүдө. Алар өлүмтүк сыяктуу Аллах арам кылган нерселерди адал дешет. Бахира (беш жолу ботологон төө), васила (удаа-удаа эки жолу ургачы ботологон төө) жана хами (он жолу ботолоткон эркек төө) сыяктуу Аллах адал деген нерселерди арам кылышат. Эй, элчи, Раббиң чектен чыккандарды жакшы билет жана аларды чектен чыккандыгы үчүн жазалайт.
عربي تفسیرونه:
وَلَا تَأۡكُلُواْ مِمَّا لَمۡ يُذۡكَرِ ٱسۡمُ ٱللَّهِ عَلَيۡهِ وَإِنَّهُۥ لَفِسۡقٞۗ وَإِنَّ ٱلشَّيَٰطِينَ لَيُوحُونَ إِلَىٰٓ أَوۡلِيَآئِهِمۡ لِيُجَٰدِلُوكُمۡۖ وَإِنۡ أَطَعۡتُمُوهُمۡ إِنَّكُمۡ لَمُشۡرِكُونَ
Оо, мусулмандар, Аллахтын аты аталбаган нерсени, мейли ага башканын аты аталсын же аталбасын, баары бир аны жебегиле. Анткени, аны жеш Аллахка баш ийүүдөн чыгарып, күнөөгө түртөт. шайтандар өздөрүнүн досторуна өлүмтүктү жеш-жебеш боюнча күмөн жаратат. Оо, мусулмандар, эгер силер ушундай күмөнгө ээрчип аны жесеңер, силер да ширк кылууда алар менен бирдей болуп каласыңар.
عربي تفسیرونه:
أَوَمَن كَانَ مَيۡتٗا فَأَحۡيَيۡنَٰهُ وَجَعَلۡنَا لَهُۥ نُورٗا يَمۡشِي بِهِۦ فِي ٱلنَّاسِ كَمَن مَّثَلُهُۥ فِي ٱلظُّلُمَٰتِ لَيۡسَ بِخَارِجٖ مِّنۡهَاۚ كَذَٰلِكَ زُيِّنَ لِلۡكَٰفِرِينَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
Каапыр болуп, караңгылыкта, күнөөгө батып өлүк сыяктуу болгон, анан Аллах аны туура жолго, ыйманга багыттап, Өзүнө баш ийдирип тирилткен адам, каапырлыктын, илимсиздиктин жана күнөөкөрдүктүн караңгылыгында жүргөн, андан чыга албай, жолдору жабылып, караңгылыкта калган адам менен бирдей болмок беле!? Бутпарастарга өздөрүнүн ширки, өлүмтүк жегени,жалганды талашып-тартышуусу жакшы көрсөтүлгөн сыяктуу, каапырларга да кылган күнөөлөрү жакшы көрсөтүлдү, кыямат күнү аларды ошого жараша азаптоо үчүн.
عربي تفسیرونه:
وَكَذَٰلِكَ جَعَلۡنَا فِي كُلِّ قَرۡيَةٍ أَكَٰبِرَ مُجۡرِمِيهَا لِيَمۡكُرُواْ فِيهَاۖ وَمَا يَمۡكُرُونَ إِلَّا بِأَنفُسِهِمۡ وَمَا يَشۡعُرُونَ
Меккеде бутпарастарды Аллахтын жолунан тосуучу чоңдору болгон сыяктуу, бардык айылдарда аларды куулук-шумдугу менен шайтандын жолуна чакырып, элчилерге жана аларды ээрчигендерге каршы тукурган башчы, чоңдорун кылып койдук. Иш жүзүндө алар куулук-шумдугу менен өздөрүн алдашат, бирок, алар илимсиздиги жана каалоосуна берилгендиги себептүү муну сезишпейт.
عربي تفسیرونه:
وَإِذَا جَآءَتۡهُمۡ ءَايَةٞ قَالُواْ لَن نُّؤۡمِنَ حَتَّىٰ نُؤۡتَىٰ مِثۡلَ مَآ أُوتِيَ رُسُلُ ٱللَّهِۘ ٱللَّهُ أَعۡلَمُ حَيۡثُ يَجۡعَلُ رِسَالَتَهُۥۗ سَيُصِيبُ ٱلَّذِينَ أَجۡرَمُواْ صَغَارٌ عِندَ ٱللَّهِ وَعَذَابٞ شَدِيدُۢ بِمَا كَانُواْ يَمۡكُرُونَ
Каапырлардын чоңдоруна Аллах Таала пайгамбарына түшүргөн аят-белгилерден бир белги келсе, алар: "Аллах бизге да пайгамбарларга берген пайгамбарлык жана элчилик озуйпаны бермейинче ыйман келтирбейбиз" дешет. Аллах элчиликке жана анын милдеттирин аткарууга ким ылайык экенин жакшы билет жана пайгамбарлык озуйпаны ошого гана таандык кылат. Чектен чыккан адамдарга чындыкка текеберленгени үчүн кордук, куулук-шумдугу үчүн катуу азап болот.
عربي تفسیرونه:
په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:
• الأصل في الأشياء والأطعمة الإباحة، وأنه إذا لم يرد الشرع بتحريم شيء منها فإنه باق على الإباحة.
Негизи бардык нерсе, анын ичинде тамактар да жегенге адал, эгер шарият аны арам дебесе, анда ал адал боюнча кала берет
• كل من تكلم في الدين بما لا يعلمه، أو دعا الناس إلى شيء لا يعلم أنه حق أو باطل، فهو معتدٍ ظالم لنفسه وللناس، وكذلك كل من أفتى وليس هو بكفء للإفتاء.
Дин тууралуу билбей туруп сүйлөгөн, же чын-жалганын билбей туруп адамдарды ага чакырган адамдардын баары, өз жанына да, башкаларга да залым кылат. Ошондо эле фатва-чечим чыгарууга ылайыктуу болбогон адамдын фатва чыгаруусу да ушундай.
فَمَن يُرِدِ ٱللَّهُ أَن يَهۡدِيَهُۥ يَشۡرَحۡ صَدۡرَهُۥ لِلۡإِسۡلَٰمِۖ وَمَن يُرِدۡ أَن يُضِلَّهُۥ يَجۡعَلۡ صَدۡرَهُۥ ضَيِّقًا حَرَجٗا كَأَنَّمَا يَصَّعَّدُ فِي ٱلسَّمَآءِۚ كَذَٰلِكَ يَجۡعَلُ ٱللَّهُ ٱلرِّجۡسَ عَلَى ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ
Аллах кимди туура жолго салгысы келсе, анын көкүрөгүн ачып, исламды кабылдоого жибитип коёт. Ал эми кимди туура жолго салгысы келбесе, чындыкты кабыл алууга анын көкүрөгүн тарытып коёт. Б.а.асманга көтөрүлө албаган сыяктуу жүрөгүно чындыкты киргизе алышпайт. Адашкандарды ушундай кыйын, тар абалга калтырган сыяктуу, ыйман келтирбегендерди да катуу азаптайт.
عربي تفسیرونه:
وَيَوۡمَ يَحۡشُرُهُمۡ جَمِيعٗا يَٰمَعۡشَرَ ٱلۡجِنِّ قَدِ ٱسۡتَكۡثَرۡتُم مِّنَ ٱلۡإِنسِۖ وَقَالَ أَوۡلِيَآؤُهُم مِّنَ ٱلۡإِنسِ رَبَّنَا ٱسۡتَمۡتَعَ بَعۡضُنَا بِبَعۡضٖ وَبَلَغۡنَآ أَجَلَنَا ٱلَّذِيٓ أَجَّلۡتَ لَنَاۚ قَالَ ٱلنَّارُ مَثۡوَىٰكُمۡ خَٰلِدِينَ فِيهَآ إِلَّا مَا شَآءَ ٱللَّهُۚ إِنَّ رَبَّكَ حَكِيمٌ عَلِيمٞ
Оо, элчи, инсандар менен жиндерди чогулткан Кыямат күнүн эсте. Ошондо Аллах: "Эй, жиндер жамааты, инсандардын көбүн адаштырып, Аллахтын жолунан тостуңар" дейт. Аларды ээрчиген инсандар Раббисине жооп берип: "Оо, Раббибиз, биз бири-бирибизди пайдаландык, жиндер ага баш ийген инсанды пайдаланды, инсандар кумар каалоосунан пайдаланды, ошентип жүрүп бизге чектелген күн Кыямат келди" дешет. Аллах: "Силердин турак жайыңар тозок, анда түбөлүк каласыңар, бирок, Аллах каалагандар, кайра тирилгенден тартып тозокко киргенче түбөлүк тозокто болбойт" дейт. Аллах ушул мөөнөттү түбөлүк тозокто калуу деп эсептеген жок. Эй, элчи, акыйкатта сенин Раббиң тагдыр кылууда жана башкарууда Даанышман, пенделерин кимиси тозокко татыктуу экенин Билүүчү.
عربي تفسیرونه:
وَكَذَٰلِكَ نُوَلِّي بَعۡضَ ٱلظَّٰلِمِينَ بَعۡضَۢا بِمَا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ
Жиндердин кээсин башчы кылып, инсандарды азгыруу үчүн аларга эрк берип койгонубуз чыяктуу, залымды залымга башчы кылып коёбуз, алар бири-бирин жамандыкка үндөп, кызыктырат. жана жакшылыктан качырып, алыстатат; бул алардын күнөөгө берилгендигинин жазасы.
عربي تفسیرونه:
يَٰمَعۡشَرَ ٱلۡجِنِّ وَٱلۡإِنسِ أَلَمۡ يَأۡتِكُمۡ رُسُلٞ مِّنكُمۡ يَقُصُّونَ عَلَيۡكُمۡ ءَايَٰتِي وَيُنذِرُونَكُمۡ لِقَآءَ يَوۡمِكُمۡ هَٰذَاۚ قَالُواْ شَهِدۡنَا عَلَىٰٓ أَنفُسِنَاۖ وَغَرَّتۡهُمُ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَا وَشَهِدُواْ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡ أَنَّهُمۡ كَانُواْ كَٰفِرِينَ
Кыямат күнү аларга: "Эй, инсан жана жиндердин жамааты, силерге өзүнөрдүн жынсыңардагы - инсандардан болгон - элчилер келбедиби, алар Аллах түшүргөн нерсени силерге окуп берип , кыямат күнү жолугарыбызды айтып, эскертишпедиби?" - деп айтабыз. Алар: Ооба, Сенин элчилериң бул күн тууралуу бизге жеткиргенин , бул күнү жолугушуу болорун моюнубузга алабыз. Бирок, элчилериңди жалганга чыгарганбыз, Кыяматтагы жолугууну да жалганга чыгарганбыз - дешет. Аларды убактылуу кооздугу, жакшылыгы жана ырахаты менен дүйнө жашоосу алдап койду. Алар дүйнө жашоосунда Аллахка жана Анын элчисине каапыр болушканын моюнуна алышты, бирок, убактысы өтүп кеткендиктен алардын эми моюнуна алганы да, ыйман келтиргени да пайдасыз
عربي تفسیرونه:
په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:
• سُنَّة الله في الضلال والهداية أنهما من عنده تعالى، أي بخلقه وإيجاده، وهما من فعل العبد باختياره بعد مشيئة الله.
Адашуу жана туура жолду табуу Аллах Өзү жаратып, пайда кылган Анын колундагы иштер. Бул экөө Аллахтын каалоосу менен боло турган пенденин ыктыярындагы иштер
وَلِكُلّٖ دَرَجَٰتٞ مِّمَّا عَمِلُواْۚ وَمَا رَبُّكَ بِغَٰفِلٍ عَمَّا يَعۡمَلُونَ
Алардын ар биринин ишине жараша даражасы болот. Жамандыгы көп адам менен жамандыгы азы бирдей болбойт. Ээрчүүчү менен ээрчиген бирдей болбойт. Ошондой эле, жакшы иштерди кылуучулардын сооптору да бирдей болбойт. Раббиң алардын эмне иш кылганынан кабарсыз эмес, Ал баарынан кабардар, Ага эч нерсе жашыруун эмес. Эми баарын кылган иштерине жараша жазалайт.
عربي تفسیرونه:
وَرَبُّكَ ٱلۡغَنِيُّ ذُو ٱلرَّحۡمَةِۚ إِن يَشَأۡ يُذۡهِبۡكُمۡ وَيَسۡتَخۡلِفۡ مِنۢ بَعۡدِكُم مَّا يَشَآءُ كَمَآ أَنشَأَكُم مِّن ذُرِّيَّةِ قَوۡمٍ ءَاخَرِينَ
Оо, элчи, Раббиң пенделерине муктаж эмес, алардын ибадатына да муктаж эмес. Алардын каапырлыгы Ага зыянын тийгизбейт. Аларга муктаж болбогонуна карабай, аларга мээримдүү. Эй, күнөөкөр пенделер, эгер силердин жок болууңарды кааласа, Өзүнүн бир азабын жиберип коёт. Силерди жок кылгандан кийин өзүнө ыйман келтирип,баш ийген элди пайда кылат. Силерди да өзүңөрдөн мурдагы коомдун урук-насилинен ушинтип пайда кылган.
عربي تفسیرونه:
قُلۡ يَٰقَوۡمِ ٱعۡمَلُواْ عَلَىٰ مَكَانَتِكُمۡ إِنِّي عَامِلٞۖ فَسَوۡفَ تَعۡلَمُونَ مَن تَكُونُ لَهُۥ عَٰقِبَةُ ٱلدَّارِۚ إِنَّهُۥ لَا يُفۡلِحُ ٱلظَّٰلِمُونَ
Оо, элчи, аларга айт: Эй, коомум, каапырлык жана адашууда жүргөн жолуңарда бекем тура бергиле, мен силерге ачык-айкын далилдерди жеткирип озуйпамдан кутулдум. Силердин каапырлыгыңарга жана адашууңарга көңүл буруучу эмесмин. Мен эми өзүм турган чындык жолунда журө берем.Эми кимге жер бетинде жардам болорун, жер кимге мурас каларын, кимге акыретте жеңиш болорун билесиңер. Бутпарастар жерде да, акыретте да жеңишке жетишпейт, алардын акыбети өкүнүч болот.
عربي تفسیرونه:
وَجَعَلُواْ لِلَّهِ مِمَّا ذَرَأَ مِنَ ٱلۡحَرۡثِ وَٱلۡأَنۡعَٰمِ نَصِيبٗا فَقَالُواْ هَٰذَا لِلَّهِ بِزَعۡمِهِمۡ وَهَٰذَا لِشُرَكَآئِنَاۖ فَمَا كَانَ لِشُرَكَآئِهِمۡ فَلَا يَصِلُ إِلَى ٱللَّهِۖ وَمَا كَانَ لِلَّهِ فَهُوَ يَصِلُ إِلَىٰ شُرَكَآئِهِمۡۗ سَآءَ مَا يَحۡكُمُونَ
Бутпарастар Аллах жараткан эгиндерден, мал-жандыктардан Аллахка бөлүштүрүп, буга чейин болбогон ишти башташты. Бөлгөн нерселеринин бир болүгүн Аллахка, бир бөлүгүн өздөрү ибадат кылган бут-айкелдерге деп ойлошту. Өздөрүнүн бут-айкелдерине деп бөлгөн бөлүктү, Аллахка деп бөлгөн бөлүккө б.а. Аллах шариятта буйруган кедей-кембагалдарга иштетилчү бөлүгүнө такыр аралаштырышпады. Ал эми Аллахка деген бөлүктү өздөрүнүн айкелдерине бөлгөн бөлүккө каалагандай арылаштырышты. Бул кандай жаман бөлүштүрүү жана өкүм!
عربي تفسیرونه:
وَكَذَٰلِكَ زَيَّنَ لِكَثِيرٖ مِّنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ قَتۡلَ أَوۡلَٰدِهِمۡ شُرَكَآؤُهُمۡ لِيُرۡدُوهُمۡ وَلِيَلۡبِسُواْ عَلَيۡهِمۡ دِينَهُمۡۖ وَلَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ مَا فَعَلُوهُۖ فَذَرۡهُمۡ وَمَا يَفۡتَرُونَ
Шайтан мына ушул жаман өкүмдү бутпарастарга кооз кылып көрсөткөн сыяктуу, бутпарастардын шайтандардан болгон шериктери аларга кедейликтен коркуп балдарын өлтүрүүнү кооз көрсөттү. Аллах тыюу салган адам өлтүрүү ишине кадам таштатуу үчүн жана кайсы шариат, кайсы шариат эмес экенин билбей, диндерин аралаштырып алуусу үчүн ушундай кылды. Эгер Аллах алардын андай кылбоосун каалаганда, андай кылышпайт эле. Бирок, Өзүнүн чексиз даанышмандыгы менен Аллах ушуну каалады. Эй, элчи, бутпарастарды Аллахка жапкан жалган жалаалары менен таштап кой, бул сага зыянын тийгизбейт, алардын ишин Аллахка тапшыр.
عربي تفسیرونه:
په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:
• تفاوت مراتب الخلق في أعمال المعاصي والطاعات يوجب تفاوت مراتبهم في درجات العقاب والثواب.
وَقَالُواْ هَٰذِهِۦٓ أَنۡعَٰمٞ وَحَرۡثٌ حِجۡرٞ لَّا يَطۡعَمُهَآ إِلَّا مَن نَّشَآءُ بِزَعۡمِهِمۡ وَأَنۡعَٰمٌ حُرِّمَتۡ ظُهُورُهَا وَأَنۡعَٰمٞ لَّا يَذۡكُرُونَ ٱسۡمَ ٱللَّهِ عَلَيۡهَا ٱفۡتِرَآءً عَلَيۡهِۚ سَيَجۡزِيهِم بِمَا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ
Бутпарастар бул мал-жандыктарды жана эгиндерди биз каалагандан башка адамдарга жегенге болбойт дешет. Бул жаныбарлардын үстү арам б.а.минүүгө, жүк артууга болбойт деп, бахираны, саибаны, хамини айтышат, буларды сойгондо Аллахтын аты аталбайт дешет. Аларды бут-айкелдердин атын атап мууздашат. Мунун баарын Аллахтан деп жалган айтышат. Ушинтип жалган жалаа жапкан себептүү кийин Аллах аларды жазалайт.
عربي تفسیرونه:
وَقَالُواْ مَا فِي بُطُونِ هَٰذِهِ ٱلۡأَنۡعَٰمِ خَالِصَةٞ لِّذُكُورِنَا وَمُحَرَّمٌ عَلَىٰٓ أَزۡوَٰجِنَاۖ وَإِن يَكُن مَّيۡتَةٗ فَهُمۡ فِيهِ شُرَكَآءُۚ سَيَجۡزِيهِمۡ وَصۡفَهُمۡۚ إِنَّهُۥ حَكِيمٌ عَلِيمٞ
Ошондой эле: саиба жана бахира эгер тирүү тууса, анын ичиндегиси эркектерибизге адал, аялдарыбазга арам, а, эгер өлүк тууса, анда эркектерибизге да, аялдарыбызга да адал дешет. Эми аларды ылайыксыз сөздөрү үчүн Аллах жазалайт. Ал шариятында жана жараткандарынын абалын жөнгө салууда Даанышман, аларды жакшы Билүүчү.
عربي تفسیرونه:
قَدۡ خَسِرَ ٱلَّذِينَ قَتَلُوٓاْ أَوۡلَٰدَهُمۡ سَفَهَۢا بِغَيۡرِ عِلۡمٖ وَحَرَّمُواْ مَا رَزَقَهُمُ ٱللَّهُ ٱفۡتِرَآءً عَلَى ٱللَّهِۚ قَدۡ ضَلُّواْ وَمَا كَانُواْ مُهۡتَدِينَ
Акылы жана илими жетишсиздиктен балдарын өлтүргөндөр жана Аллах ырыскы кылып берген мал-жандыктарды Аллахтан деп жалган айтып арамга чыгаргандар зыянга учурашты. Алар түз жолдон алыстап, туура жолго түшүүчү болбоду.
عربي تفسیرونه:
۞ وَهُوَ ٱلَّذِيٓ أَنشَأَ جَنَّٰتٖ مَّعۡرُوشَٰتٖ وَغَيۡرَ مَعۡرُوشَٰتٖ وَٱلنَّخۡلَ وَٱلزَّرۡعَ مُخۡتَلِفًا أُكُلُهُۥ وَٱلزَّيۡتُونَ وَٱلرُّمَّانَ مُتَشَٰبِهٗا وَغَيۡرَ مُتَشَٰبِهٖۚ كُلُواْ مِن ثَمَرِهِۦٓ إِذَآ أَثۡمَرَ وَءَاتُواْ حَقَّهُۥ يَوۡمَ حَصَادِهِۦۖ وَلَا تُسۡرِفُوٓاْۚ إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُسۡرِفِينَ
Кемчиликсиз Аллах жер бетине сөңгөгү жок жапыз өсө турган жана сөңгөктүү бийик көтөрүлүп өсө турган бактарды жараткан. Ошондой эле курманы ,көрүнүшү жана даамы ар түрдүү эгиндерди жаратты. Ал жалбырактары окшош, даамы окшобогон зайтун жана анарды жаратты. Эй, адамдар, бышкан учурда алардын мөмөсүн жегиле, терип-жыйганыңарда анын үшүрүн бергиле, жегенде жана напака кылып берген шарият чегинен чыкпагыла. Жеп, напака кылууда же башка жол менен иштетүүдө чектен чыккан ысырапкорлорду Аллах жашы көрбөйт, аларга ачууланат. Бул нерселерди жараткан Зат Өзү аларды силерге адал кылган, аларды арамга чыгаруу бутпарастардын иши эмес.
عربي تفسیرونه:
وَمِنَ ٱلۡأَنۡعَٰمِ حَمُولَةٗ وَفَرۡشٗاۚ كُلُواْ مِمَّا رَزَقَكُمُ ٱللَّهُ وَلَا تَتَّبِعُواْ خُطُوَٰتِ ٱلشَّيۡطَٰنِۚ إِنَّهُۥ لَكُمۡ عَدُوّٞ مُّبِينٞ
Ал Зат силерге чоң төөлөр сыяктуу жүк ташуучу жана алардын кичинелери же кой-эчкилер сыяктуу майда, жүк ташууга жарабаган жан-жаныбарларды берди. Оо, адамдар, Аллах силерге адал кылып койгон ушул нерселерден жегиле, бутпарастарга окшоп Аллах адал кылган нерсени арам, арам кылган нерсени адал көрсөткөн шайтандын жолуна ээрчибегиле. Оо, адамдар, акыйкатта, шайтан ушунусу менен силерди Аллахка күнөөкөр кылууну каалаган анык душманыңар.
عربي تفسیرونه:
په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:
• ذم الله المشركين بسبع صفات هي : الخسران والسفاهة وعدم العلم وتحريم ما رزقهم الله والافتراء على الله والضلال وعدم الاهتداء؛ فهذه أمور سبعة، وكل واحد منها سبب تام في حصول الذم.
Аллах бутпарастарды жети сапат менен айыптады: зыян тартуучу, кем акыл, илимсиз, Аллах адал кылган ырыскыны арамга чыгаруу, Аллахка жалган жалаа жабуу, адашуу, туура жолго түшпөөсү. Мына ушул жети иштин ар бири жамандыкка кабылууга себеп болот.
• الأهواء سبب تحريم ما أحل الله وتحليل ما حرم الله.
Аллах арам кылган нерсени адалга, адал кылган нерсени арамга чыгарууга каалоо напсини ээрчү себеп болот
ثَمَٰنِيَةَ أَزۡوَٰجٖۖ مِّنَ ٱلضَّأۡنِ ٱثۡنَيۡنِ وَمِنَ ٱلۡمَعۡزِ ٱثۡنَيۡنِۗ قُلۡ ءَآلذَّكَرَيۡنِ حَرَّمَ أَمِ ٱلۡأُنثَيَيۡنِ أَمَّا ٱشۡتَمَلَتۡ عَلَيۡهِ أَرۡحَامُ ٱلۡأُنثَيَيۡنِۖ نَبِّـُٔونِي بِعِلۡمٍ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
Силерге мал-жандыктан сегиз жупту жаратты; койдун эркек ургаачысын жана эчкинин эркек ургаачысын. Эй, элчи, бутпарастарга: Аллах Таала булардын эркектерин эркектиги үчүн арам кылдыбы? - деп айт. Эгер: ооба - дешсе, Анда ургаачыларын эмне үчүн арамга чыгарасыңар? же аларды ургаачылыгы себептүү арам кылдыбы? - деп айт. Эгер: ооба, - дешсе, Алардын эркектерин эмнеге арамга чыгарасыңар? же алардын ичиндегилер аралаш болгону үчүн алардын ургаачыларын арам кылдыбы? - деп айт. Эгер ооба - дешсе, Алардын ичиндегилери аралаш болгондо эмне үчүн кээде эркектерин, кээде ургаачыларын арам деп ажыратасыңар - деп айт. Эй, бутпарастар, эгер ушул нерселерди Аллах арам кылды деген сөзүңөр чын болсо, туура илим менен түшүндүрүп бергилечи - дегин.
عربي تفسیرونه:
وَمِنَ ٱلۡإِبِلِ ٱثۡنَيۡنِ وَمِنَ ٱلۡبَقَرِ ٱثۡنَيۡنِۗ قُلۡ ءَآلذَّكَرَيۡنِ حَرَّمَ أَمِ ٱلۡأُنثَيَيۡنِ أَمَّا ٱشۡتَمَلَتۡ عَلَيۡهِ أَرۡحَامُ ٱلۡأُنثَيَيۡنِۖ أَمۡ كُنتُمۡ شُهَدَآءَ إِذۡ وَصَّىٰكُمُ ٱللَّهُ بِهَٰذَاۚ فَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبٗا لِّيُضِلَّ ٱلنَّاسَ بِغَيۡرِ عِلۡمٍۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلظَّٰلِمِينَ
Сегиз мал-жандыктын калганы, булар: эркек-ургаачы эки төө жана эркек-ургаачы эки уй. Эй, элчи, бутпарастарга: Аллах булардын эркектерин арам кылдыбы, же ургаачыларын арам кылдыбы, же экөөнүн ичиндегилеринби? - деп айт. Эй, бутпарастар: же өз оюңарда, Аллах силер арамга чыгарып жаткандарыд арам деп осуят кылганда күбө болдуңар беле? Эч бир илими жок туруп, адамдарды туура жолдон адаштыруу үчүн, Аллах арам кылбаган нерселерди арам кылды деп Аллахка жалган жалаа жабуучудан өткөн чоң күнөө жана чоң залымдык болбойт. Аллахка жалган жалаа жапканы үчүн Аллах залымдарды туура жолго багыттабайт.
عربي تفسیرونه:
قُل لَّآ أَجِدُ فِي مَآ أُوحِيَ إِلَيَّ مُحَرَّمًا عَلَىٰ طَاعِمٖ يَطۡعَمُهُۥٓ إِلَّآ أَن يَكُونَ مَيۡتَةً أَوۡ دَمٗا مَّسۡفُوحًا أَوۡ لَحۡمَ خِنزِيرٖ فَإِنَّهُۥ رِجۡسٌ أَوۡ فِسۡقًا أُهِلَّ لِغَيۡرِ ٱللَّهِ بِهِۦۚ فَمَنِ ٱضۡطُرَّ غَيۡرَ بَاغٖ وَلَا عَادٖ فَإِنَّ رَبَّكَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
Оо, элчи, айткын: Мага Аллах аян-кабар кылган нерселерден Аллахтын аты аталбай өлүп калган өлүмтүк, мууздаганда аккан кан, чочконун эти, бут-айкелдерге арналып союлган малдар сыяктуу мууздаганда Аллахтын ысымы айтылбаган мал-жандыктар гана арам экенин көрдүм. Ким катуу ачкалыктан улам зарыл болуп, ушул арам нерселерден зарылдыктын чегинен ашырбай, арааны ачылып берилбей, аз гана жесе, ага күнөө эмес. Оо, элчи, акыйкатта, Раббиң андан жеген зарылмандарды кечирүүчү, аларга ырайымдуу.
عربي تفسیرونه:
وَعَلَى ٱلَّذِينَ هَادُواْ حَرَّمۡنَا كُلَّ ذِي ظُفُرٖۖ وَمِنَ ٱلۡبَقَرِ وَٱلۡغَنَمِ حَرَّمۡنَا عَلَيۡهِمۡ شُحُومَهُمَآ إِلَّا مَا حَمَلَتۡ ظُهُورُهُمَآ أَوِ ٱلۡحَوَايَآ أَوۡ مَا ٱخۡتَلَطَ بِعَظۡمٖۚ ذَٰلِكَ جَزَيۡنَٰهُم بِبَغۡيِهِمۡۖ وَإِنَّا لَصَٰدِقُونَ
Жөөттөргө ача туяк болбогон төө сыяктуу жаныбарларды арам кылганбыз. Ошондой эле аларга уй жана майда жандыктардын жонундагы, ичегилериндеги майларынан жана сөөгүнө аралашкан куйрук, жамбаш майларынан башка майларын арам кылганбыз. Биз залымдыгы үчүн бул нерселерди аларга арам кылып жазаладык. Биз бардык айткан сөздөрүбүздө чынчылбыз.
عربي تفسیرونه:
په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:
• في الآيات دليل على إثبات المناظرة في مسائل العلم، وإثبات القول بالنظر والقياس.
• الوحي وما يستنبط منه هو الطريق لمعرفة الحلال والحرام.
فَإِن كَذَّبُوكَ فَقُل رَّبُّكُمۡ ذُو رَحۡمَةٖ وَٰسِعَةٖ وَلَا يُرَدُّ بَأۡسُهُۥ عَنِ ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡمُجۡرِمِينَ
Оо, элчи, эгер сени жалганга чыгарышса жана Раббиңден алып келген нерсеге ишенишпесе, аларды кызыктырып: Раббиңердин ырайымы кенен, силерге узун мөөнөт берип, азаптабай күтүп турганы Анын ырайымынан деп айт. Ошондой эле аларды эскертип: Күнөөгө баткан коомго Аллахтын азабы келбей койбойт дегин.
عربي تفسیرونه:
سَيَقُولُ ٱلَّذِينَ أَشۡرَكُواْ لَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ مَآ أَشۡرَكۡنَا وَلَآ ءَابَآؤُنَا وَلَا حَرَّمۡنَا مِن شَيۡءٖۚ كَذَٰلِكَ كَذَّبَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡ حَتَّىٰ ذَاقُواْ بَأۡسَنَاۗ قُلۡ هَلۡ عِندَكُم مِّنۡ عِلۡمٖ فَتُخۡرِجُوهُ لَنَآۖ إِن تَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّ وَإِنۡ أَنتُمۡ إِلَّا تَخۡرُصُونَ
Өздөрүнүн ширк кылуусу туура экенине Аллахтын тагдырын жана каалосун шылтоолоп, бутпарастар: эгер Аллах каалаганда биз да, биздин аталарыбыз да Ага шерик кылбайт элек. Эгер Аллах каалаганда, өзүбүзгө арам кылган нерсени арам кылбайт элек дешет. Булар сыяктуу жалган шылтоону мурдагы каапырла да айтышканю Алар: Эгер Аллах каалаганда биз азыр жалганга чыгарган нерселерди жалганга чыгарбайт элек дешет. Алар ошентип Биз үстүнө азап түшүргөнгө чейин жалганга чыгарып жүрүштү. Эй элчи бутпарастарга: Силердин ширк кылуубузга жана арамды адалга, адалды арамга чыгарганыбызга Аллах ыраазы болду дегениңерге далилиңер барбы? деп айт. Силерди ушул боюнча таштап койгону силерге ыраазы болгонунун далили эмес. Силер бул боюнча күмөндү ээрчип жатасыңар, а күмөндө эч кандай чындык болбойт. Силер жалганчысыңар.
عربي تفسیرونه:
قُلۡ فَلِلَّهِ ٱلۡحُجَّةُ ٱلۡبَٰلِغَةُۖ فَلَوۡ شَآءَ لَهَدَىٰكُمۡ أَجۡمَعِينَ
Оо, элчи, бутпарастарга минтип айт: силерде ушул түккө турбаган далилиңерден башка далилиңер жок болсо, Аллахта силердин шылтооңорду жокко чыгара турган, силер ээрчиген күмөнүңдү жок кыла турган кескин далилдери бар. Эгер Аллах баарыңардын чындыкка ээрчүүңөрдү каалаганда, ошондой кылмак.
عربي تفسیرونه:
قُلۡ هَلُمَّ شُهَدَآءَكُمُ ٱلَّذِينَ يَشۡهَدُونَ أَنَّ ٱللَّهَ حَرَّمَ هَٰذَاۖ فَإِن شَهِدُواْ فَلَا تَشۡهَدۡ مَعَهُمۡۚ وَلَا تَتَّبِعۡ أَهۡوَآءَ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا وَٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ وَهُم بِرَبِّهِمۡ يَعۡدِلُونَ
Оо, элчи, Аллах адал кылган нерсени арамга чыгарып, анан муну Аллах өзү арамга чыгарды деп жалган айткан бутпарастарга: "Силер арам деп жаткан нерселерди Аллах арамга чыгарганына күбө болгон күбөңөрдү алып келгилечи" деп айт. Эй, элчи, эгер алар илимсиздик кылып, Аллах арам кылды деп күбө өтүшсө, сен алардын күбөлүгүнө ишенбе. Анткени ал жалган күбөлүк, каалоолору менен өкүм кылгандардын каалоосуна ээрчип кетпе. Алар Аллах адал кылганды арам дешкенде биздин аяттарыбызды жалганга чыгарышты. Акыретке ишенбегендерди ээрчибе, алар Раббисине шерик кошуп, Ага башканы теңешет. Раббисине ушундай мамиле кылгандардын жолуна кантип ээрчилсин?!
عربي تفسیرونه:
۞ قُلۡ تَعَالَوۡاْ أَتۡلُ مَا حَرَّمَ رَبُّكُمۡ عَلَيۡكُمۡۖ أَلَّا تُشۡرِكُواْ بِهِۦ شَيۡـٔٗاۖ وَبِٱلۡوَٰلِدَيۡنِ إِحۡسَٰنٗاۖ وَلَا تَقۡتُلُوٓاْ أَوۡلَٰدَكُم مِّنۡ إِمۡلَٰقٖ نَّحۡنُ نَرۡزُقُكُمۡ وَإِيَّاهُمۡۖ وَلَا تَقۡرَبُواْ ٱلۡفَوَٰحِشَ مَا ظَهَرَ مِنۡهَا وَمَا بَطَنَۖ وَلَا تَقۡتُلُواْ ٱلنَّفۡسَ ٱلَّتِي حَرَّمَ ٱللَّهُ إِلَّا بِٱلۡحَقِّۚ ذَٰلِكُمۡ وَصَّىٰكُم بِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تَعۡقِلُونَ
Оо, элчи, адамдарга минтип айт: "келгиле, мен силерге Аллах арам кылган нерселерди окуп берейин. Аллах силерге жараткан нерселерин Ага шерик кылууну, ата-энеңерден ак болууну арам кылды, ата-энеге жакшы мамиле кылуу важыб болду. Дагы силерге,жахилияттагы адамдарга окшоп, жакырлык себебинен балдарыңарды өлтүрүүнү арам кылды, силерге да, балдарыңарга да ырыскыны Биз беребиз. Дагы силерге бузук иштердин ачыгына да, жашыруунуна да жакындоону арам кылды. Дагы силерге Аллах акысыз өлтүрүүгө тыюу салган б.а.үйлөнгөндөн кийин зина кылган, исламга киргенден кийин кайра динден кайткан адамдардан башка адамдарды өлтүрүүнү арам кылды. Мына ушул айтылгандарды Аллахтын буйрук жана тыюуларына акыл жүгүртүүңөр үчун силерге насаат кылды.
عربي تفسیرونه:
په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:
• الحذر من الجرائم الموصلة لبأس الله؛ لأنه لا يُرَدُّ بأسه عن القوم المجرمين إذا أراده.
Аллахтын күч-кубатына шек келтирчү күнөөлөрдөн сак болуу керек, анткени, эгер каалса анын күч-кубатын күнөөкөр коомдон эч ким кайтара албайт
• الاحتجاج بالقضاء والقدر بعد أن أعطى الله تعالى كل مخلوق قُدْرة وإرادة يتمكَّن بهما من فعل ما كُلِّف به؛ ظُلْمٌ مَحْض وعناد صرف.
Аллах Таала бардык жаратылгандарга кудурет жана каалоо берип, ал аркылуу өздөрү аткара ала турган ишти жүктөгөндөн кийин дагы Аллахтын каза-тагдырына шылтоо, далил алып келүү - эликкен залымдык жана корогон кежирлик
• دَلَّتِ الآيات على أنه بحسب عقل العبد يكون قيامه بما أمر الله به.
وَلَا تَقۡرَبُواْ مَالَ ٱلۡيَتِيمِ إِلَّا بِٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُ حَتَّىٰ يَبۡلُغَ أَشُدَّهُۥۚ وَأَوۡفُواْ ٱلۡكَيۡلَ وَٱلۡمِيزَانَ بِٱلۡقِسۡطِۖ لَا نُكَلِّفُ نَفۡسًا إِلَّا وُسۡعَهَاۖ وَإِذَا قُلۡتُمۡ فَٱعۡدِلُواْ وَلَوۡ كَانَ ذَا قُرۡبَىٰۖ وَبِعَهۡدِ ٱللَّهِ أَوۡفُواْۚ ذَٰلِكُمۡ وَصَّىٰكُم بِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ
Дагы силерге жетимдин малын иштетүүнү арам кылды, жетим - атасы жок балакат жашына жете элек кыз-балдар. Бирок, жетимге жакшылык, пайда кылуу үчүн же ал балакатка жеткенге чейин мал-мүлкүн көбөйтүү үчүн иштетсе болот. Дагы силерге таразада жана өлчөп-ченөөдө кем кылууну арам кылды. Соода-сатык, алды-бердиде адилеттүү болуу силерге важыб. Адамга анын колунан келген ишти гана жүктөйбүз, тартып, өлчөп, ченөөдө ашык-кем кетирүүдөн сактана албаган учурларда күнөө жок. Дагы силерге кабар айтууда же күбөлүк берүүдө жакындарыңарга, досторуңарга жан тартып туура эмес сүйлөөнү арам кылды. Дагы силерге Аллахка берген антыңарды же Аллахтын аты менен берген антыңарды аткарбай коюуну арам кылды. Силерге мындай антыңардын өтөөсүнө чыгуу важыб. Жогоруда айтылгандар иштериңердин акыбетин эстеп жүрүү үчүн Аллахтын силерге бекемдеп берген буйруктары.
عربي تفسیرونه:
وَأَنَّ هَٰذَا صِرَٰطِي مُسۡتَقِيمٗا فَٱتَّبِعُوهُۖ وَلَا تَتَّبِعُواْ ٱلسُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمۡ عَن سَبِيلِهِۦۚ ذَٰلِكُمۡ وَصَّىٰكُم بِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ
Дагы силерге адашууга алып барчу жолдорго түшүүну арам кылды. Аллахтын эч кыйшыгы жок түз жолуна ээрчү силерге важыб. Адаштыруучу жолдор силерди чындык жолунан алыстатып, ажыратат. Тыюуларынан тыйылып, буйруктарын аткарып Аллахка такыба болууңарды үмүт кылып Аллах силерге Өзүнүн туз жолун ээрчүүнү осуят кылды.
عربي تفسیرونه:
ثُمَّ ءَاتَيۡنَا مُوسَى ٱلۡكِتَٰبَ تَمَامًا عَلَى ٱلَّذِيٓ أَحۡسَنَ وَتَفۡصِيلٗا لِّكُلِّ شَيۡءٖ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٗ لَّعَلَّهُم بِلِقَآءِ رَبِّهِمۡ يُؤۡمِنُونَ
Жогорудагыларды кабар бергенден кийин, Мусага Тооротту түшүргөнүбүз тууралуу кабар беребиз. Жакшылктарыбызды толуктап, Мусанын жакшы иштерине сыйлык кылып, динде далил керек болгон бардык нерсени баяндап, чындык жана ырайымга далил кылып, кыяматта Раббисине жолугууга ыйман келирүүлөрүн жана ага жакшы иштери менен даярданууларын үмүт кылып Тооротту түшүрдүк.
عربي تفسیرونه:
وَهَٰذَا كِتَٰبٌ أَنزَلۡنَٰهُ مُبَارَكٞ فَٱتَّبِعُوهُ وَٱتَّقُواْ لَعَلَّكُمۡ تُرۡحَمُونَ
Бул Куран, Биз берекелүү кылып түшүргөн китеп;анткени ал дүйнө жана акыретке пайдалуу нерселерди ичине камтыйт. Анда түшүрүлгөн нерселерге ээрчигиле, ага каршы болуудан сактангыла, ырайымды үмүт кылгыла.
عربي تفسیرونه:
أَن تَقُولُوٓاْ إِنَّمَآ أُنزِلَ ٱلۡكِتَٰبُ عَلَىٰ طَآئِفَتَيۡنِ مِن قَبۡلِنَا وَإِن كُنَّا عَن دِرَاسَتِهِمۡ لَغَٰفِلِينَ
Эй, арап бутпарастары, силер: Аллах бизден мурда жөөттөргө Тооротту, христиандарга Инжилди тушүрдү, бизге болсо китеп түшүргөн жок, биздин тилибизде эмес, алардын тилиндеги китептерин окууну билбейбиз деп айтпооңор үчүн...
عربي تفسیرونه:
أَوۡ تَقُولُواْ لَوۡ أَنَّآ أُنزِلَ عَلَيۡنَا ٱلۡكِتَٰبُ لَكُنَّآ أَهۡدَىٰ مِنۡهُمۡۚ فَقَدۡ جَآءَكُم بَيِّنَةٞ مِّن رَّبِّكُمۡ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٞۚ فَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّن كَذَّبَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَصَدَفَ عَنۡهَاۗ سَنَجۡزِي ٱلَّذِينَ يَصۡدِفُونَ عَنۡ ءَايَٰتِنَا سُوٓءَ ٱلۡعَذَابِ بِمَا كَانُواْ يَصۡدِفُونَ
Ошондой эле, "Эгер Аллах бизге да жөөтөр менен христиандарга түшүргөн сыяктуу китеп түшүргөндө, аларга караганда көбүрөөк туура жолдо боло элек" деп айтпооңор үчүн, өзүңөрдүн тилиңерде пайгамбарыңар Мухаммадга китеп түшүрдүк. Бул ачык далил, туура жолго багыт жана үммөткө ырайым. Маанисиз шылтоолорду айтпагыла, жалган нерселерди себеп кылбагыла. Аллахтын аяттарын жалганга чыгарып, андан баш тарткан адамдан өткөн залым болобу. Кийин Биздин аяттарыбыздан баш тарткандарды баш тартканы жан жүз бурганы үчүн тозокко киргизип катуу азаптайбыз.
عربي تفسیرونه:
په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:
• لا يجوز التصرف في مال اليتيم إلّا في حدود مصلحته، ولا يُسلَّم ماله إلّا بعد بلوغه الرُّشْد.
Жетимдин малын ага пайдалуу иштин чегинен чыгпай гана иштетүүгө болот жана ал акыл-эси толуп балакат жашына жеткенде гана малын өзүнө өткөрүп берүүгө болот
• سبل الضلال كثيرة، وسبيل الله وحده هو المؤدي إلى النجاة من العذاب.
هَلۡ يَنظُرُونَ إِلَّآ أَن تَأۡتِيَهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ أَوۡ يَأۡتِيَ رَبُّكَ أَوۡ يَأۡتِيَ بَعۡضُ ءَايَٰتِ رَبِّكَۗ يَوۡمَ يَأۡتِي بَعۡضُ ءَايَٰتِ رَبِّكَ لَا يَنفَعُ نَفۡسًا إِيمَٰنُهَا لَمۡ تَكُنۡ ءَامَنَتۡ مِن قَبۡلُ أَوۡ كَسَبَتۡ فِيٓ إِيمَٰنِهَا خَيۡرٗاۗ قُلِ ٱنتَظِرُوٓاْ إِنَّا مُنتَظِرُونَ
Бул жалганга чыгаруучулар эми аларга өлүм периштеси жана анын жардамчылары келип, жандарын дүйнөдөн алып кетүүсүн күтүшөт. Же аларга өкүм чыгаруу үчүн ажыратуучу күндө Раббиңдин келүүсүн күтүшөт. Же Раббиңдин кыяматка далил болчу кээ бир белгилерин күтүшөт. Раббиңдин күндүн батыштан чыкканы чыяктуу кээ бир белгилери келгенде, каапырларга ыйманы пайда бербейт, буга чейин жакшы иш кылбаган момунга эми кылган жакшы иши да пайда бербейт. Эй, элчи, жалганчы бутпарастарга: "Ушул нерселердин бирин күткүлө, биз да күтөбүз" деп айт.
عربي تفسیرونه:
إِنَّ ٱلَّذِينَ فَرَّقُواْ دِينَهُمۡ وَكَانُواْ شِيَعٗا لَّسۡتَ مِنۡهُمۡ فِي شَيۡءٍۚ إِنَّمَآ أَمۡرُهُمۡ إِلَى ٱللَّهِ ثُمَّ يُنَبِّئُهُم بِمَا كَانُواْ يَفۡعَلُونَ
Диндеринин кээ бирин алып, кээ бирин таштап, бөлүп алган жөөттөр менен христиандар - бөлүнүп кеткен тайпалар. Эй Элчи, сен эч бир нерседе алардан эмессиң, Алар түшүп алган адашуудан сен кайтарылгансың. Сенин милдетиң аларды эскертүү гана, алардын иштери Аллахка таандык.Кыямат күнү Аллах аларга дүйнөдө эмне иш кылгандарын кабар берет жана ошого жараша жазалайт.
عربي تفسیرونه:
مَن جَآءَ بِٱلۡحَسَنَةِ فَلَهُۥ عَشۡرُ أَمۡثَالِهَاۖ وَمَن جَآءَ بِٱلسَّيِّئَةِ فَلَا يُجۡزَىٰٓ إِلَّا مِثۡلَهَا وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ
Ыймандуулардын кайсы бири кыямат күнү бир жакшы иш менен келсе, Аллах аны он жакшылыкка көбөйтөт. Ал эми ким бир күнөө иш менен келсе, ага жеңилдик кылып ошого жараша гана жазалайт, андан ашырып жибербейт. Кыяматта алар жакшылыгынын сообу азайтылып же күнөөсүнүн азабы көбөйтүлүп залым кылынбайт.
عربي تفسیرونه:
قُلۡ إِنَّنِي هَدَىٰنِي رَبِّيٓ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ دِينٗا قِيَمٗا مِّلَّةَ إِبۡرَٰهِيمَ حَنِيفٗاۚ وَمَا كَانَ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ
Оо, элчи, жалганчы бутпарастарга: "мени Раббим түз жолго баштады, ал жол дүйнө жана акырет иштерин ондой турган бекем диндин жолу, ал жол чындыкка ийилген жана эч качан бутпарас болбогон Ибрахимдин жолу" деп айт.
عربي تفسیرونه:
قُلۡ إِنَّ صَلَاتِي وَنُسُكِي وَمَحۡيَايَ وَمَمَاتِي لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Оо, элчи, "Менин намазым жана курмандыгым Аллах үчүн, Аллахтын ысымына болгон, башканын ысымына болгон эмес. Тирүүлүгүм менен өлүмүм да, булардын баары бүт жаратылгандардын жалгыз Раббисине, Андан башкалардын мында эч насиби жок.
عربي تفسیرونه:
قُلۡ أَغَيۡرَ ٱللَّهِ أَبۡغِي رَبّٗا وَهُوَ رَبُّ كُلِّ شَيۡءٖۚ وَلَا تَكۡسِبُ كُلُّ نَفۡسٍ إِلَّا عَلَيۡهَاۚ وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٞ وِزۡرَ أُخۡرَىٰۚ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّكُم مَّرۡجِعُكُمۡ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ فِيهِ تَخۡتَلِفُونَ
Оо, элчи, бул бутпарастарга: "Кемчиликсиз Улуу Аллах бардык нерсенин Раббиси болсо, мен Андан башка Рабби издейинби? Ал силер сыйынып жаткан нерселердин да Раббиси. Таза адам башка бирөөнүн күнөөсүн көтөрбөйт, кийин кыямат күнү баарыңардын кайтууңар жалгыз Раббиңерге болот, ошондо бул дүйнөдө дин иштерине кандай каршы болгонуңардын кабарын берет.
عربي تفسیرونه:
وَهُوَ ٱلَّذِي جَعَلَكُمۡ خَلَٰٓئِفَ ٱلۡأَرۡضِ وَرَفَعَ بَعۡضَكُمۡ فَوۡقَ بَعۡضٖ دَرَجَٰتٖ لِّيَبۡلُوَكُمۡ فِي مَآ ءَاتَىٰكُمۡۗ إِنَّ رَبَّكَ سَرِيعُ ٱلۡعِقَابِ وَإِنَّهُۥ لَغَفُورٞ رَّحِيمُۢ
Аллах тукумун улоо үчүн силерди жер бетинде мурдагыларга орун басар кылган. Кээ бириңерди кээ биринерден жаралуусунда , ырыскысында ж.б.даражасын жогору кылган; берген нерселери менен силерди сыноо үчүн. Эй, элчи, акыйкатта Раббиң тез эсептешүүчү, бардык келүүчү ишер өто жакын. Чынында Ал пенделеринин тобо кылгандарына Кечиримдүү жана Ырайымдуу.
عربي تفسیرونه:
په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:
• أن الدين يأمر بالاجتماع والائتلاف، وينهى عن التفرق والاختلاف.
• من تمام عدله تعالى وإحسانه أنه يجازي بالسيئة مثلها، وبالحسنة عشرة أمثالها، وهذا أقل ما يكون من التضعيف.
Жаман ишке өзүндөй жаза берип, жакшы ишке он жакшылык берип көбөйткөнү Аллах Тааланын кемчиликсиз адил жана жакшылык кылуучу экенин билдирет.
• الدين الحق القَيِّم يتطَلب تسخير كل أعمال العبد واهتماماته لله عز وجل، فله وحده يتوجه العبد بصلاته وعبادته ومناسكه وذبائحه وجميع قرباته وأعماله في حياته وما أوصى به بعد وفاته.
Чыныгы түз акыйкат дин пенденин бардын иш-аракеттери Улуу, Кубаттуу Аллахка арналышын талап кылат. Пенде намазы, ибадаттары, ибадат кылчу орундары, курмандыктары, айтор, бул дүйнөдөгу бардык Аллахка жакындатчу иш-аракеттери менен жана өлгөндөн кийин да жакшы иштерди осуят кылуу менен жалгыз Аллахка жүздөнөт.
د قرآن کریم د معناګانو ژباړه - الترجمة القيرغيزية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - د ژباړو فهرست (لړلیک)
الترجمة القيرغيزية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.