د قرآن کریم د معناګانو ژباړه - پښتو ژباړه - سرفراز * - د ژباړو فهرست (لړلیک)
حشر
هُوَ الَّذِیْۤ اَخْرَجَ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا مِنْ اَهْلِ الْكِتٰبِ مِنْ دِیَارِهِمْ لِاَوَّلِ الْحَشْرِ ؔؕ— مَا ظَنَنْتُمْ اَنْ یَّخْرُجُوْا وَظَنُّوْۤا اَنَّهُمْ مَّا نِعَتُهُمْ حُصُوْنُهُمْ مِّنَ اللّٰهِ فَاَتٰىهُمُ اللّٰهُ مِنْ حَیْثُ لَمْ یَحْتَسِبُوْا وَقَذَفَ فِیْ قُلُوْبِهِمُ الرُّعْبَ یُخْرِبُوْنَ بُیُوْتَهُمْ بِاَیْدِیْهِمْ وَاَیْدِی الْمُؤْمِنِیْنَ ۗ— فَاعْتَبِرُوْا یٰۤاُولِی الْاَبْصَارِ ۟
الله هغه ذات دی چې د اهل کتابو کافر خلک یې به لومړنۍ مرحله[۵]کې له خپلو کورونو څخه وایستل.مؤمنانو!تاسو ګمان نه کاو چې یهود به ووځي.او هغوی هم ګڼله چې کلکې کلاګانې به یي د الله له عذاب څخه وژغوري خو د الله عذاب پرې له داسې لورې راغی چې د هغوی خیال هم نه وو.په زړونو کې یې ډار ورواچاو.نو ځکه یې خپل کورونه په خپلو او د مؤمنانو په لاسونو ورانول.نو ای سترګه ورو!عبرت واخلئ.
[۵] ـ داول الحشر ډیرې معنا وي شوي:لومړی ځل را ټولول چې له مدینې څخه ووتل دویم ځل یې د خیبر نه شام ته د حضرت عمر په زمانه کې دریم ځل به یې د قیامت په ورځ وي.
عربي تفسیرونه:
مَا قَطَعْتُمْ مِّنْ لِّیْنَةٍ اَوْ تَرَكْتُمُوْهَا قَآىِٕمَةً عَلٰۤی اُصُوْلِهَا فَبِاِذْنِ اللّٰهِ وَلِیُخْزِیَ الْفٰسِقِیْنَ ۟
د خورما کومې ونې[۶]چې تاسې پریکړې او یا مو ولاړې پریښوولې،دا د الله حکم او پریکړه وه تر څو پرې فاسقان خوار او رسوا شي.
[۶] ـ نوری معنا یې دي(۱)د خرما ټولې ونې(۲)ښې خرما پرته له عجوي(۳)د خرابې خرما ونې بله معنې دا چې اول ځل لښکر را ټولیدل پرته له دې چې جنګ پرې وشي(تفسیر البضاوی)
عربي تفسیرونه:
وَمَاۤ اَفَآءَ اللّٰهُ عَلٰی رَسُوْلِهٖ مِنْهُمْ فَمَاۤ اَوْجَفْتُمْ عَلَیْهِ مِنْ خَیْلٍ وَّلَا رِكَابٍ وَّلٰكِنَّ اللّٰهَ یُسَلِّطُ رُسُلَهٗ عَلٰی مَنْ یَّشَآءُ ؕ— وَاللّٰهُ عَلٰی كُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٌ ۟
او کوم مال چې الله پاک له هغوی نه خپل رسول ته راتاو کړ تاسو ور پسې نه اسونه زغلولي دي او نه اوښان بلکې دا د الله اراده او خوښه وه چې خپل رسولان پر چا برلاسي کوي.او الله په هر شي توانا دی.
عربي تفسیرونه:
مَاۤ اَفَآءَ اللّٰهُ عَلٰی رَسُوْلِهٖ مِنْ اَهْلِ الْقُرٰی فَلِلّٰهِ وَلِلرَّسُوْلِ وَلِذِی الْقُرْبٰی وَالْیَتٰمٰی وَالْمَسٰكِیْنِ وَابْنِ السَّبِیْلِ ۙ— كَیْ لَا یَكُوْنَ دُوْلَةً بَیْنَ الْاَغْنِیَآءِ مِنْكُمْ ؕ— وَمَاۤ اٰتٰىكُمُ الرَّسُوْلُ فَخُذُوْهُ ۚ— وَمَا نَهٰىكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوْا ۚ— وَاتَّقُوا اللّٰهَ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ شَدِیْدُ الْعِقَابِ ۟ۘ
کوم مال چې الله ددغو کلیو له خلکو نه خپل رسول ته راتاو کړ نو هغه د الله،درسول،د رسول د خپلوانو،یتیمانو،مسکینانو او مسافرو برخه ده.تر څو چې هغه مال یوازې ستاسې د بډایانو په مینځ کې تاویدونکی نه وي.او څه چې پيغمبر در کړل وایې خلئ او له څه نه یې چې منع کړئ ترې منع شئ.له الله نه وډار شئ.بې شکه چې الله پاک سخت عذاب ورکوونکی دی.
عربي تفسیرونه:
لِلْفُقَرَآءِ الْمُهٰجِرِیْنَ الَّذِیْنَ اُخْرِجُوْا مِنْ دِیَارِهِمْ وَاَمْوَالِهِمْ یَبْتَغُوْنَ فَضْلًا مِّنَ اللّٰهِ وَرِضْوَانًا وَّیَنْصُرُوْنَ اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ ؕ— اُولٰٓىِٕكَ هُمُ الصّٰدِقُوْنَ ۟ۚ
او هغه ناتوان مهاجرین هم پکې برخه من دي چې له خپلو کورونو او مالونو څخه ویستل شوي.د الله د فضل او خوښۍ لټوونکي او د الله او د هغه د رسول ملاتړي دي. هو!همدغه خلک رښتیني خلک دي.
عربي تفسیرونه:
وَالَّذِیْنَ تَبَوَّءُو الدَّارَ وَالْاِیْمَانَ مِنْ قَبْلِهِمْ یُحِبُّوْنَ مَنْ هَاجَرَ اِلَیْهِمْ وَلَا یَجِدُوْنَ فِیْ صُدُوْرِهِمْ حَاجَةً مِّمَّاۤ اُوْتُوْا وَیُؤْثِرُوْنَ عَلٰۤی اَنْفُسِهِمْ وَلَوْ كَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ ۫ؕ— وَمَنْ یُّوْقَ شُحَّ نَفْسِهٖ فَاُولٰٓىِٕكَ هُمُ الْمُفْلِحُوْنَ ۟ۚ
او هغه خلک هم پکې برخه من دي چې د مهاجرینو له راتګ څخه وړاندې یې په مدینه کې[۷]ځای نیولی او ایمان یې خپل کړی و او له هغو خلکو سره مینه کوي چې دوی ته یي هجرت کړی دی.او د هغه مال په لور یې په زړونو کې هیڅ هیله نه پیدا کیږي چې مهاجرو وروڼو ته یي ور کړای شي پر خپلو ځانونو یي غوره کوي که څه هم خپله اړمن وي.واقعیت همدادی چې هر څوک له بخیلۍ څخه وژغورل شو نو همدوی بریمن دي.
[۷] ـ یعنې انصار.(تفسیر البیضاوی)
عربي تفسیرونه:
وَالَّذِیْنَ جَآءُوْ مِنْ بَعْدِهِمْ یَقُوْلُوْنَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِاِخْوَانِنَا الَّذِیْنَ سَبَقُوْنَا بِالْاِیْمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِیْ قُلُوْبِنَا غِلًّا لِّلَّذِیْنَ اٰمَنُوْا رَبَّنَاۤ اِنَّكَ رَءُوْفٌ رَّحِیْمٌ ۟۠
او هغه هم پکې برخه من دي چې له لومړنیو مهاجرینو څخه وروسته راغلي او وایې زمونږ ربه مونږ وبښه او زمونږ هغه وروڼه وبښه چې له مونږ نه وړاندې یې ایمان راوړی دی.او زمونږ په زړونو کې د مؤمنانو کینې ته ځای مه ورکوه.ای زمونږ ربه!ته ډیر زیات مهربان او د رحم والا یې.
عربي تفسیرونه:
اَلَمْ تَرَ اِلَی الَّذِیْنَ نَافَقُوْا یَقُوْلُوْنَ لِاِخْوَانِهِمُ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا مِنْ اَهْلِ الْكِتٰبِ لَىِٕنْ اُخْرِجْتُمْ لَنَخْرُجَنَّ مَعَكُمْ وَلَا نُطِیْعُ فِیْكُمْ اَحَدًا اَبَدًا ۙ— وَّاِنْ قُوْتِلْتُمْ لَنَنْصُرَنَّكُمْ ؕ— وَاللّٰهُ یَشْهَدُ اِنَّهُمْ لَكٰذِبُوْنَ ۟
ای پیغمبره!تاته هغه منافقان معلوم نه دي چې په اهل کتابو کې خپلو کافرو وروڼو ته وایې:که تاسې وویستل شوئ نو مونږ به خامخا درسره ووځو.او ستاسې په هکله به د هیچا خبره وانه ورو.او که له تاسې سره جنګ وشو نو مونږ به ستاسې ملاتړ وکړو.خو الله پاک شاهدي وایې چې دوی درواغجن دي.
عربي تفسیرونه:
لَىِٕنْ اُخْرِجُوْا لَا یَخْرُجُوْنَ مَعَهُمْ ۚ— وَلَىِٕنْ قُوْتِلُوْا لَا یَنْصُرُوْنَهُمْ ۚ— وَلَىِٕنْ نَّصَرُوْهُمْ لَیُوَلُّنَّ الْاَدْبَارَ ۫— ثُمَّ لَا یُنْصَرُوْنَ ۟
قسم دی که اهل کتاب وویستل شو دا منافقان به ورسره ونه ووځي او که پر هغوی جنګ وشو نو دوی به یې ملاتړ ونه کړي.او بالفرض که ملاتړ ته یې ووتل هم نو ډیر ژر به وتښتي.بیا به له دوی سره هیڅ ډول ملاتړ ونه شي.
عربي تفسیرونه:
لَاَنْتُمْ اَشَدُّ رَهْبَةً فِیْ صُدُوْرِهِمْ مِّنَ اللّٰهِ ؕ— ذٰلِكَ بِاَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا یَفْقَهُوْنَ ۟
عربي تفسیرونه:
لَا یُقَاتِلُوْنَكُمْ جَمِیْعًا اِلَّا فِیْ قُرًی مُّحَصَّنَةٍ اَوْ مِنْ وَّرَآءِ جُدُرٍ ؕ— بَاْسُهُمْ بَیْنَهُمْ شَدِیْدٌ ؕ— تَحْسَبُهُمْ جَمِیْعًا وَّقُلُوْبُهُمْ شَتّٰی ؕ— ذٰلِكَ بِاَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا یَعْقِلُوْنَ ۟ۚ
هیڅکله به په سپین میدان کې له تاسې سره جنګ ونه کړي که جنګیږي هم نو د کلکو کلیو او دنګو دیوالونو تر شاه به جنګیږي.په خپلو مینځو کې یې سره خورا سخته دښمني ده.ته ګڼې چې سره یو دي خو د هغوی زرونه یو له بل نه بیزاره دي.ځکه چې دوی هغه خلک دي چې له عقل څخه کار نه اخلي.
عربي تفسیرونه:
كَمَثَلِ الَّذِیْنَ مِنْ قَبْلِهِمْ قَرِیْبًا ذَاقُوْا وَبَالَ اَمْرِهِمْ ۚ— وَلَهُمْ عَذَابٌ اَلِیْمٌ ۟ۚ
د هغو خلکو[۸]په شان دي چې له دوی نه لږ وړاندې یې د خپلو بدو کړنو خوند څکلی دی.او دردناک عذاب یې په برخه دی.
[۸] ـ کافرو قریشو او د بنې قینقاع یهودو ته اشاره ده چې د مسلمانانو له خوایې ماتې خوړلې وه.(تفسیر البیضاوی).
عربي تفسیرونه:
كَمَثَلِ الشَّیْطٰنِ اِذْ قَالَ لِلْاِنْسَانِ اكْفُرْ ۚ— فَلَمَّا كَفَرَ قَالَ اِنِّیْ بَرِیْٓءٌ مِّنْكَ اِنِّیْۤ اَخَافُ اللّٰهَ رَبَّ الْعٰلَمِیْنَ ۟
منافقان شیطان ته ورته دي چې انسان ته وایې کافر شه او کله چي کافر شي نو بیا ورته وایي چې زه له تا څخه بې زاریم زه له هغه الله نه ډاریږم چې د ټول عالم واکمن دی.
عربي تفسیرونه:
فَكَانَ عَاقِبَتَهُمَاۤ اَنَّهُمَا فِی النَّارِ خَالِدَیْنِ فِیْهَا ؕ— وَذٰلِكَ جَزٰٓؤُا الظّٰلِمِیْنَ ۟۠
عربي تفسیرونه:
یٰۤاَیُّهَا الَّذِیْنَ اٰمَنُوا اتَّقُوا اللّٰهَ وَلْتَنْظُرْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ لِغَدٍ ۚ— وَاتَّقُوا اللّٰهَ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ خَبِیْرٌ بِمَا تَعْمَلُوْنَ ۟
ای مؤمنانو!له الله وډار شئ او باید هر څوک ورګوري چې د سبا لپاره یي څه لیږلي دي.له الله وډارشئ.بې شکه چې الله ستاسې له کړنو څخه ښه خبر دی.
عربي تفسیرونه:
وَلَا تَكُوْنُوْا كَالَّذِیْنَ نَسُوا اللّٰهَ فَاَنْسٰىهُمْ اَنْفُسَهُمْ ؕ— اُولٰٓىِٕكَ هُمُ الْفٰسِقُوْنَ ۟
عربي تفسیرونه:
لَا یَسْتَوِیْۤ اَصْحٰبُ النَّارِ وَاَصْحٰبُ الْجَنَّةِ ؕ— اَصْحٰبُ الْجَنَّةِ هُمُ الْفَآىِٕزُوْنَ ۟
عربي تفسیرونه:
لَوْ اَنْزَلْنَا هٰذَا الْقُرْاٰنَ عَلٰی جَبَلٍ لَّرَاَیْتَهٗ خَاشِعًا مُّتَصَدِّعًا مِّنْ خَشْیَةِ اللّٰهِ ؕ— وَتِلْكَ الْاَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَفَكَّرُوْنَ ۟
که دا قران مونږ پر یوه غر نازل کړی واي نو تابه لیدلي وای چې هغه د الله له ویرې ټیټیږي،ډاریږي او ټوټه ټوټه کیږي.دا مثالونه مونږ خلکو ته بیانوو ښایې چې فکر وکړي.
عربي تفسیرونه:
هُوَ اللّٰهُ الَّذِیْ لَاۤ اِلٰهَ اِلَّا هُوَ ۚ— عٰلِمُ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَةِ ۚ— هُوَ الرَّحْمٰنُ الرَّحِیْمُ ۟
عربي تفسیرونه:
هُوَ اللّٰهُ الَّذِیْ لَاۤ اِلٰهَ اِلَّا هُوَ ۚ— اَلْمَلِكُ الْقُدُّوْسُ السَّلٰمُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَیْمِنُ الْعَزِیْزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ ؕ— سُبْحٰنَ اللّٰهِ عَمَّا یُشْرِكُوْنَ ۟
الله هغه ذات دی چې له هغه پرته بل معبود نشته،واکمن دی،ډير سپیڅلی،له ټولو عیبونو څخه سالم،امان ورکوونکی،د هر څه څارونکی او پر هر څه شاهد،برلاسی،د دبدبې خاوند،د ټولو ورانو جوړوونکی او دلویې څښتن دی.الله له هغه شرک نه پاک دی چې خلک یې کوي.
عربي تفسیرونه:
هُوَ اللّٰهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الْاَسْمَآءُ الْحُسْنٰی ؕ— یُسَبِّحُ لَهٗ مَا فِی السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ۚ— وَهُوَ الْعَزِیْزُ الْحَكِیْمُ ۟۠
الله هغه ذات دی چې د هر څه پيدا کوونکی،له نشت نه وجود ته راوستونکی،شکل او صورت ورکوونکی دی.د هغه ډیر غوره نومونه دي.ټول هغه چې په اسمانونو او ځمکه کې دي په پاکۍ سره د هغه ستاینه کوي.هغه په هرڅه برلاسی او د حکمت څښتن دی.
عربي تفسیرونه:
د قرآن کریم د معناګانو ژباړه - پښتو ژباړه - سرفراز - د ژباړو فهرست (لړلیک)
د مولوي جانباز سرفراز له خوا ترجمه شوی