د معناګانو ژباړه سورت القيامة - فارسي ژبې ته د المختصر فی تفسیر القرآن الکریم ژباړه - د قرآن کریم دائرة المعارف

سوره قيامه

د سورت د مقصدونو څخه:

إظهار قدرة الله على بعث الخلق وجمعهم يوم القيامة.

اظهار توانایی الله متعال در برانگیختن مردمان و گردآوردن آنان در روز قیامت.

---

آیت: 1

لَاۤ اُقْسِمُ بِیَوْمِ الْقِیٰمَةِ ۟ۙ

الله به روز قیامت یعنی روزی‌که مردم در برابر پروردگار جهانیان می‌ایستند سوگند یاد فرمود.

آیت: 2

وَلَاۤ اُقْسِمُ بِالنَّفْسِ اللَّوَّامَةِ ۟

و به نفس پاک که صاحبش را بر کوتاهی در اعمال صالح، و بر انجام بدی‌ها سرزنش می‌کند سوگند یاد فرمود که به‌طور قطع مردم برای حسابرسی و جزا برانگیخته می‌شوند.

آیت: 3

اَیَحْسَبُ الْاِنْسَانُ اَلَّنْ نَّجْمَعَ عِظَامَهٗ ۟ؕ

آیا انسان گمان می‌کند که پس از مرگش استخوان‌های او را برای رستاخیز جمع نخواهیم کرد؟!

آیت: 4

بَلٰى قٰدِرِیْنَ عَلٰۤی اَنْ نُّسَوِّیَ بَنَانَهٗ ۟

آری، افزون بر جمع استخوان‌هایش ما می‌توانیم سر انگشتان او را به آفرینشی کامل همان‌گونه که بود بازگردانیم.

آیت: 5

بَلْ یُرِیْدُ الْاِنْسَانُ لِیَفْجُرَ اَمَامَهٗ ۟ۚ

بلکه با انکار رستاخیز می‌خواهد بدون هیچ بازدارنده‌ای به بدکاری خویش در آینده ادامه دهد.

آیت: 6

یَسْـَٔلُ اَیَّانَ یَوْمُ الْقِیٰمَةِ ۟ؕ

برای بعید شمردن، در مورد روز قیامت می‌پرسد: چه زمانی واقع می‌شود؟

آیت: 7

فَاِذَا بَرِقَ الْبَصَرُ ۟ۙ

آن‌گاه که چشمان سرگردان و وحشت‌زده شوند چون آنچه را تکذیب می‌کردند ببینند.

آیت: 8

وَخَسَفَ الْقَمَرُ ۟ۙ

و نور ماه از بین برود.

آیت: 9

وَجُمِعَ الشَّمْسُ وَالْقَمَرُ ۟ۙ

و جرم خورشید و ماه جمع شود.

آیت: 10

یَقُوْلُ الْاِنْسَانُ یَوْمَىِٕذٍ اَیْنَ الْمَفَرُّ ۟ۚ

انسان بدکار در آن روز می‌گوید: راه فرار کجا است؟!

آیت: 11

كَلَّا لَا وَزَرَ ۟ؕ

در آن روز نه راه فراری است، و نه هیچ جای پناهی که بدکار به آن روی آورد، و نه هیچ پناهگاهی که به آن پناه برده شود.

آیت: 12

اِلٰى رَبِّكَ یَوْمَىِٕذِ ١لْمُسْتَقَرُّ ۟ؕ

- ای رسول- در آن روز بازگشتگاه و هدف برای حسابرسی و جزا به‌سوی پروردگارت است.

آیت: 13

یُنَبَّؤُا الْاِنْسَانُ یَوْمَىِٕذٍ بِمَا قَدَّمَ وَاَخَّرَ ۟ؕ

در آن روز انسان از اعمالی‌که قبل از وفات فرستاده، و اعمالی‌که پس از خود به‌جای گذاشته است باخبر می‌شود.

آیت: 14

بَلِ الْاِنْسَانُ عَلٰی نَفْسِهٖ بَصِیْرَةٌ ۟ۙ

بلکه انسان بر خودش گواه است چون اعضای او به گناهانی که کسب کرده است گواهی می‌دهند.

آیت: 15

وَّلَوْ اَلْقٰى مَعَاذِیْرَهٗ ۟ؕ

و اگر عذرهایی بیاورد که با آنها از خودش دفاع کند که عمل بدی را انجام نداده است هرگز سودی به او نمی‌رساند.

آیت: 16

لَا تُحَرِّكْ بِهٖ لِسَانَكَ لِتَعْجَلَ بِهٖ ۟ؕ

- ای رسول- زبانت را به قرآن از روی عجله به اینکه از ذهنت فرار کند حرکت نده.

آیت: 17

اِنَّ عَلَیْنَا جَمْعَهٗ وَقُرْاٰنَهٗ ۟ۚۖ

زیرا برعهدۀ ما است که آن را برای تو در سینه‌ات جمع کنیم، و قرائت آن را بر زبانت استوار سازیم.

آیت: 18

فَاِذَا قَرَاْنٰهُ فَاتَّبِعْ قُرْاٰنَهٗ ۟ۚ

پس هرگاه فرستاده ی ما جبرئیل آن را بر تو قرائت نمود، سکوت کن و به آن گوش ده.

آیت: 19

ثُمَّ اِنَّ عَلَیْنَا بَیَانَهٗ ۟ؕ

تفسیر آن به تو نیز برعهدۀ ما است.

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• مشيئة العبد مُقَيَّدة بمشيئة الله.

ارادۀ بنده به ارادۀ الله مُقَیّد است.

• حرص رسول الله صلى الله عليه وسلم على حفظ ما يوحى إليه من القرآن، وتكفّل الله له بجمعه في صدره وحفظه كاملًا فلا ينسى منه شيئًا.

اشتیاق پیامبر -صلی الله علیه وسلم- برای حفظ آیاتی که به او وحی می شد، و تضمین الله متعال به جمع کردن قرآن در سینه اش و حفظ آن به صورت کامل، به گونه ای که هرگز چیزی از آن را فراموش نکند.

آیت: 20

كَلَّا بَلْ تُحِبُّوْنَ الْعَاجِلَةَ ۟ۙ

هرگز، امر چنین نیست که شما محال ‌بودن رستاخیز را ادعا می‌کنید، زیرا می‌دانید کسی‌که بر آفرینش نخستین شما توانا باشد از زنده‌کردن شما پس از مرگ‌تان ناتوان نیست، اما سبب تکذیب رستاخیز توسط شما فقط این است که شما زندگی دنیا را که به سرعت پایان می‌یابد دوست دارید.

آیت: 21

وَتَذَرُوْنَ الْاٰخِرَةَ ۟ؕ

و زندگی آخرت را رها می‌کنید که راه (دستیابی به) آن انجام طاعاتی است که الله شما را به آن فرمان داده، و ترک محرماتی که شما را از آن نهی کرده است.

آیت: 22

وُجُوْهٌ یَّوْمَىِٕذٍ نَّاضِرَةٌ ۟ۙ

چهره‌های اهل ایمان و سعادت در آن روز شاداب و منور است.

آیت: 23

اِلٰى رَبِّهَا نَاظِرَةٌ ۟ۚ

و به‌سوی پروردگارشان می‌نگرند و از آن بهره‌مند می‌شوند.

آیت: 24

وَوُجُوْهٌ یَّوْمَىِٕذٍ بَاسِرَةٌ ۟ۙ

و چهره‌های کافران و بدبختان در آن روز در هم کشیده است.

آیت: 25

تَظُنُّ اَنْ یُّفْعَلَ بِهَا فَاقِرَةٌ ۟ؕ

یقین دارند که کیفری بزرگ، و عذابی دردناک بر آنها فرود می‌آید.

آیت: 26

كَلَّاۤ اِذَا بَلَغَتِ التَّرَاقِیَ ۟ۙ

امر چنان نیست که مشرکان تصور کرده‌اند که وقتی مُردند عذاب نمی‌شوند، پس هنگامی‌که جان یکی از آنها به گلوگاهش برسد.

آیت: 27

وَقِیْلَ مَنْ ٚ— رَاقٍ ۟ۙ

و مردم به یکدیگر بگویند: آیا کسی هست که بر او رُقیه بخوانَد شاید شفا یابد؟!

آیت: 28

وَّظَنَّ اَنَّهُ الْفِرَاقُ ۟ۙ

و کسی‌که در حال جان‌کندن است یقین پیدا کند که جدایی دنیا با مرگ فرا رسیده است.

آیت: 29

وَالْتَفَّتِ السَّاقُ بِالسَّاقِ ۟ۙ

و در پایان دنیا و شروع آخرت، سختی‌ها جمع شوند.

آیت: 30

اِلٰى رَبِّكَ یَوْمَىِٕذِ ١لْمَسَاقُ ۟ؕ۠

در این هنگام، مرده به‌سوی پروردگارش رانده می‌شود.

آیت: 31

فَلَا صَدَّقَ وَلَا صَلّٰى ۟ۙ

پس کافر به آنچه رسولش آورد ایمان نیاورد، و برای الله سبحانه نماز نگزارد.

آیت: 32

وَلٰكِنْ كَذَّبَ وَتَوَلّٰى ۟ۙ

بلکه آنچه را رسولش نزد او آورد تکذیب کرد، و از آن روی گرداند.

آیت: 33

ثُمَّ ذَهَبَ اِلٰۤی اَهْلِهٖ یَتَمَطّٰى ۟ؕ

به‌علاوه، این کافر درحالی‌که متکبرانه راه می‌رفت به‌سوی خانواده‌اش رفت.

آیت: 34

اَوْلٰى لَكَ فَاَوْلٰى ۟ۙ

پس الله کافر را تهدید کرد که عذابش به تحقیق او را دنبال می‌کند و به او نزدیک شده است.

آیت: 35

ثُمَّ اَوْلٰى لَكَ فَاَوْلٰى ۟ؕ

سپس همان جمله را برای تاکید تکرار کرد، و فرمود: ﴿ثُمَّ أَوْلَى لَكَ فَأَوْلَى﴾؛ «باز هم وای بر تو! پس وای بر تو!».

آیت: 36

اَیَحْسَبُ الْاِنْسَانُ اَنْ یُّتْرَكَ سُدًی ۟ؕ

آیا انسان گمان می‌کند که الله او را بیهوده بدون اینکه او را به شریعتی مکلف سازد رها می‌کند؟

آیت: 37

اَلَمْ یَكُ نُطْفَةً مِّنْ مَّنِیٍّ یُّمْنٰى ۟ۙ

آیا این انسان روزی یک نطفه از منی که در رحم ریخته می‌شود نبود؟

آیت: 38

ثُمَّ كَانَ عَلَقَةً فَخَلَقَ فَسَوّٰى ۟ۙ

سپس تکه‌ای از خون جامد نبود؟ سپس الله او را نیافرید؟ و آفرینش او را کامل نکرد؟

آیت: 39

فَجَعَلَ مِنْهُ الزَّوْجَیْنِ الذَّكَرَ وَالْاُ ۟ؕ

سپس از جنس او دو نوع: مرد و زن قرار نداد؟!

آیت: 40

اَلَیْسَ ذٰلِكَ بِقٰدِرٍ عَلٰۤی اَنْ یُّحْیِ الْمَوْتٰى ۟۠

آیا ذاتی‌که انسان را از نطفه‌ای سپس از خون بسته‌ای آفرید بر زنده‌کردن دوبارۀ مردگان برای حسابرسی و جزا توانا نیست؟! آری، به‌راستی‌که بر این کار توانا است.

په دې مخ کې د ایتونو د فایدو څخه:

• خطر حب الدنيا والإعراض عن الآخرة.

خطر دنیادوستی و رویگردانی از آخرت.

• ثبوت الاختيار للإنسان، وهذا من تكريم الله له.

ثبوت اختیار برای انسان، و این حق انتخاب، گرامی داشتن او توسط الله است.

• النظر لوجه الله الكريم من أعظم النعيم.

نگاه کردن به وجه گرامی الله، بزرگ‌ترین نعمت است.