Ibisobanuro bya qoran ntagatifu - الترجمة الكردية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - Ishakiro ry'ibisobanuro


Ibisobanuro by'amagambo Isura: Adhariyat (Imiyaga)   Umurongo:

سورەتی الذاریات

Impamvu y'isura:
تعريف الجن والإنس بأن مصدر رزقهم من الله وحده؛ ليخلصوا له العبادة.
بەبیردا هێنانەوەى جنۆکە و مرۆڤ بەوەی سەرچاوەى ڕزقیان خواى گەورەیە بەتەنها ، بۆ ئەوەى دڵسۆز بن لە پەرستنیدا.

وَٱلذَّٰرِيَٰتِ ذَرۡوٗا
(اللە تعالی) سوێند دەخوات بەو بایانەی خۆڵ ھەڵئەگرن و بڵاوی ئەکەنەوە .
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَٱلۡحَٰمِلَٰتِ وِقۡرٗا
وە سوێند بەو پەڵە ھەورانەی باری قورسی باراناییان ھەڵگرتووە .
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَٱلۡجَٰرِيَٰتِ يُسۡرٗا
وە سوێند بەو کەشتییانەی کە بەئاسانیی لە ناو دەریاکاندا دێن و دەچن.
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَٱلۡمُقَسِّمَٰتِ أَمۡرًا
وە سوێند بەو فریشتانەی کە ئەو کار و بارەی کە (اللە تعالی) دایناوە و دیاری کردووە بەسەر بەندەکانیدا، ئەوان دابەشی دەکەن.
Ibisobanuro by'icyarabu:
إِنَّمَا تُوعَدُونَ لَصَادِقٞ
بەڕاستی ئەوەی کە بەڵێنتان پێدراوە لەلایەن (اللە تعالی) -لە پاداشت و سزا - دێتەدی و ڕاستە، ھیچ گومانی تێدا نییە.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَإِنَّ ٱلدِّينَ لَوَٰقِعٞ
بەڕاستی لێپرسینەوەی بەندەکان لە ڕۆژی قیامەت دێت و بەڕێوەیە و کەس لێی دەرباز نابێت.
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• الاعتبار بوقائع التاريخ من شأن ذوي القلوب الواعية.
پەند وەرگرتن لە ڕوداوەکانی مێژوو ودونیا ئەرکی خاوەن دڵە وریا و بەئاگاکانە.

• خلق الله الكون في ستة أيام لِحِكَم يعلمها الله، لعل منها بيان سُنَّة التدرج.
(اللە تعالی) خۆی دەزانێت حیکمەت لە دروست کردنی بوونەوەر لە شەش ڕۆژدا چیە، لەوانەیە بۆ ئەوەبێت یاسای پلە بەپلەمان پێ ڕابگەیەنێت.

• سوء أدب اليهود في وصفهم الله تعالى بالتعب بعد خلقه السماوات والأرض، وهذا كفر بالله.
بێ ئەدەبی جولەکەیە لەوەی کە ماندووبونیان داوەتە پاڵ پەروەردگار لەبەدیهێنانی ئاسمانەكان و زەوی لەشەش ڕۆژدا، بێگومان ئەمە کوفر و بێباوەڕییە .

وَٱلسَّمَآءِ ذَاتِ ٱلۡحُبُكِ
خواى گەورە سوێند دەخوات بەئاسمانی ڕێک و پێک دروستکراو، کە چەندەھا ِڕێگای تێدایە.
Ibisobanuro by'icyarabu:
إِنَّكُمۡ لَفِي قَوۡلٖ مُّخۡتَلِفٖ
بەڕاستی ئێوە -ئەی خەڵکی مەککە - قسەی جیاجیا و بێ سەروبەر دەکەن، دەڵێن: قورئان سیحرو جادووە، یا دەڵێن: شیعر و ھەڵبەستە، وە دەربارەی پێغەمبەر (صلی الله علیه وسلم) جارێك دەڵێن: ساحیرە، وجارێكی تر دەڵێن : شاعیرە .
Ibisobanuro by'icyarabu:
يُؤۡفَكُ عَنۡهُ مَنۡ أُفِكَ
ئەو کەسەی سەری لێ شێواوە و لەبەرنامەی (اللە تعالی) و پێغەمبەرەکەی (صلی الله علیه وسلم) لادراوە، ئەوە (اللە تعالی) ئاگادارە و دەزانێت کە ئەو دڵ ڕەقە و باوەڕ ناھێنێت بۆیە ڕێنموونی ناکات بۆ ڕێگەی ڕاست و باوەڕ .
Ibisobanuro by'icyarabu:
قُتِلَ ٱلۡخَرَّٰصُونَ
بەکوشت بچن و ماڵ وێران بن، ئەو درۆزن و بوختانچیانەی کەھەر جارەی شتێک بە قورئان و پێغەمبەر (صلی الله علیه وسلم) دەڵێن.
Ibisobanuro by'icyarabu:
ٱلَّذِينَ هُمۡ فِي غَمۡرَةٖ سَاهُونَ
ئەوانەی لە گێژاوی درۆ و دەلەسە کردندا غافڵ و بێ ئاگان لە ڕۆژی دوایی و هیچ گوێی پێ نادەن.
Ibisobanuro by'icyarabu:
يَسۡـَٔلُونَ أَيَّانَ يَوۡمُ ٱلدِّينِ
ئەپرسن: کەی ڕۆژی پاداشت و تۆڵەسەندنەوە دێتەدی؟ وە ھیچ کاریشی بۆ ناکەن .
Ibisobanuro by'icyarabu:
يَوۡمَ هُمۡ عَلَى ٱلنَّارِ يُفۡتَنُونَ
(اللە تعالی) وەڵامیان دەداتەوە و دەڵێت: ئەو ڕۆژەی ئەوان لەسەر ئاگری دۆزەخ ڕائەگیرێن و سزادەدرێن و دەسوتێنرێن.
Ibisobanuro by'icyarabu:
ذُوقُواْ فِتۡنَتَكُمۡ هَٰذَا ٱلَّذِي كُنتُم بِهِۦ تَسۡتَعۡجِلُونَ
پێیان دەووترێت: سزای خۆتان بچێژن، ئەمە ئەوەیە کە بەگاڵتەوە پرسیارتان لێی دەکرد و پەلەتان بوو لە ھاتنی.
Ibisobanuro by'icyarabu:
إِنَّ ٱلۡمُتَّقِينَ فِي جَنَّٰتٖ وَعُيُونٍ
ئەوانەی (اللە تعالی) یان بەچاکی ناسییوە و بەپێی فەرمانەکانی (اللە تعالی) ژیانی خۆیان بردوەتە سەر، وە خۆیان بەدوور گرتووە لەوەی قەدەغەی کردووە، ئەوانە لە ڕۆژی قیامەتدا وان لەناو باخ و باخاتەکانی بەھەشتی ڕازاوەدا، کەپڕیەتی لە کانیاو و ڕووباری سازگار .
Ibisobanuro by'icyarabu:
ءَاخِذِينَ مَآ ءَاتَىٰهُمۡ رَبُّهُمۡۚ إِنَّهُمۡ كَانُواْ قَبۡلَ ذَٰلِكَ مُحۡسِنِينَ
(اللە تعالی) چ ناز و نیعمەتێکی پێ بەخشیون وەری ئەگرن بۆ خۆیان، چونکە ئەمانە لەمەوبەر لە دونیادا چاکەکار بوون.
Ibisobanuro by'icyarabu:
كَانُواْ قَلِيلٗا مِّنَ ٱلَّيۡلِ مَا يَهۡجَعُونَ
ئەوانە لە شەودا ماوەیەکی کەم نەبوایە نەدەخەوتن، وە زۆربەی کاتی شەوانیان بەشەو نوێژ دەبردەسەر .
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَبِٱلۡأَسۡحَارِ هُمۡ يَسۡتَغۡفِرُونَ
لە بەرە بەیانیشدا داوای لێخۆشبوون و لێبوردنیان لە (اللە تعالی) ئەکرد، کە لەتاوانەکانیان ببورێت .
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَفِيٓ أَمۡوَٰلِهِمۡ حَقّٞ لِّلسَّآئِلِ وَٱلۡمَحۡرُومِ
لەو ماڵ و سامانەی کە ھەیانبوو مافی داواکار و ھەژار و بێبەشکراوانیان دەدا و بێ بەشیان نەدەکردن، وبەشی ئەوانەیشیان دەدا کە خۆیان داوایان نەدەکرد، و دەستی خۆیان لەئاستیاندا نەدەگرتەوە.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَفِي ٱلۡأَرۡضِ ءَايَٰتٞ لِّلۡمُوقِنِينَ
وە لەزەوی و ئەوەی کە تێیدایە، وەک شاخەکان و دەریا و زەریا و ڕووبارەکان و باخ و باخات و بێستان و ھەموو جۆرە گیانلەبەر و جانەوەرەکان، ھەموویان بەڵگە و نیشانەی ئاشکران، لەسەر تاک و تەنھایی و دەسەڵاتی بێ سنووری (اللە تعالی)، بۆ ئەو کەسانەی کە خاوەنی باوەڕێکی تەواون، کە زاتی پیرۆزی ئەو بەدیھێنەر و وێنەکێشی ھەموو بەدیھێنراوەکانە.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَفِيٓ أَنفُسِكُمۡۚ أَفَلَا تُبۡصِرُونَ
لەخودی خۆتان - ئەی مرۆڤـ - بەڵگەو شاھیدێکی ئاشکران لەسەر گەورەیی و دەسەڵاتی بێ سنوور و ڕەھای (اللە تعالی)، ئایا ئەوە نابینن؟! سەرنج نادەن، تێنافکرن بۆئەوەى پەند وئامۆژگاری وەربگرن؟!!
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَفِي ٱلسَّمَآءِ رِزۡقُكُمۡ وَمَا تُوعَدُونَ
دڵنیاش بن کە سەرچاوەی ڕزق و ڕۆزی - دونیا و دینتان - لە ئاسماندایە، ھەروەھا ئەو بەڵێنانەش کەپێتان دراوە لە - باش و خراپ - ھەر لەئاسمانەوە بڕیاری لەسەر دراوە .
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَوَرَبِّ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِ إِنَّهُۥ لَحَقّٞ مِّثۡلَ مَآ أَنَّكُمۡ تَنطِقُونَ
سوێند بەپەروەدگار و بەدیھێنەری زەوی و ئاسمانەکان، بەڕاستی ڕۆژی قیامەت دێت و ھیچ گومانی تێدا نییە، ھەروەکو چۆن قسە دەکەن و ئاخاوتن دەکەن!!
Ibisobanuro by'icyarabu:
هَلۡ أَتَىٰكَ حَدِيثُ ضَيۡفِ إِبۡرَٰهِيمَ ٱلۡمُكۡرَمِينَ
- ئەی پێغەمبەر (صلی الله علیه وسلم) - ئایا باسی میوانە بەقەدر و بەڕێزەکانی ئیبراھیم پێغەمبەرت پێگەیشتووە (سەلامی خوای لێ بێت) كە ئیبراهیم رێزی لێگرتن؟!!
Ibisobanuro by'icyarabu:
إِذۡ دَخَلُواْ عَلَيۡهِ فَقَالُواْ سَلَٰمٗاۖ قَالَ سَلَٰمٞ قَوۡمٞ مُّنكَرُونَ
کاتێک چوونە ژوورەوە بۆ سەردانی، وتیان: سەلام، ئەویش وەڵامی دانەوە و وتی: سەلام لە ئێوەش، ( لەدڵی خۆیدا) وتی: کۆمەڵێکی نەناسن، نایانناسم.
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَرَاغَ إِلَىٰٓ أَهۡلِهِۦ فَجَآءَ بِعِجۡلٖ سَمِينٖ
ئینجا ھەڵسا و بێ ئەوەی میوانەکان پێی بزانن، چوو بۆ لای ژنەکەی و گوێرەکەیەکی قەڵەوی ئامادە کرد و ھێنای بۆیان، وەھای زانی کە ئەوان مرۆڤن .
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَقَرَّبَهُۥٓ إِلَيۡهِمۡ قَالَ أَلَا تَأۡكُلُونَ
گوێرەكەكەی لەبەردەمیاندا دانا و لێی نزیک کردنەوە و فەرمووی لێ کردن، (ئەوانیش نەیان خوارد چونکە فریشتە بوون) بۆیە زۆر بەنەرمی پێی وتن: ئەوە نافەرموون؟ ئەوە ناخۆن لەو خوانەی بۆتان ئامادەکراوە؟
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَأَوۡجَسَ مِنۡهُمۡ خِيفَةٗۖ قَالُواْ لَا تَخَفۡۖ وَبَشَّرُوهُ بِغُلَٰمٍ عَلِيمٖ
کە بینی لێیان نەخوارد، ترسی لێ نیشت، ئەوانیش کە زانییان حاڵی پەشێوە، دڵنەواییان کرد و وتیان: مەترسە، ئێمە فریشتەین، لەلایەن (اللە تعالی) وە نێردراوین، وە مژدەشیان دایە کە لەئایندەدا (اللە تعالی) منداڵێکی زانایان پێ دەبەخشێت، کە ئیسحاق پێغەمبەرە (سەلامی خوای لێ بێت).
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَأَقۡبَلَتِ ٱمۡرَأَتُهُۥ فِي صَرَّةٖ فَصَكَّتۡ وَجۡهَهَا وَقَالَتۡ عَجُوزٌ عَقِيمٞ
ھاوسەرەکەی کە لە تەمەندا بوو، گوێی لە گوفتاری فریشتەکان بوو، ھات و قریوەیەکی کرد و لەپی دەستی دا بەڕومەتی خۆیدا و بەسەر سوڕمانەوە وتی: پیرە ژنێکی نەزۆکی وەک من چۆن منداڵی دەبێت؟!
Ibisobanuro by'icyarabu:
قَالُواْ كَذَٰلِكِ قَالَ رَبُّكِۖ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡحَكِيمُ ٱلۡعَلِيمُ
فریشتەکان پێیان وت: ئەوەی کە وتمان فەرمان و بڕیاری پەروەردگارتە و جێبەجێ دەبێت، چونکە ئەو زاتێکی تەواو دانایە لە بڕیار و پێشھاتەکاندا، تەواویش زانایە بەھەموو شتێک لە بوونەوەرەکەیدا.
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• إحسان العمل وإخلاصه لله سبب لدخول الجنة.
وردی وچاکەکاری لە کردەوەدا ودڵسۆز بوون تێیدا بۆ (اللە تعالی) ھۆکارە بۆ چوونە بەھەشت.

• فضل قيام الليل وأنه من أفضل القربات.
گەورەیی شەو نوێژ، وە لەچاکترین ھۆکارەکانە بۆ نزیکبوونەوە لەپەروەردگار.

• من آداب الضيافة: رد التحية بأحسن منها، وتحضير المائدة خفية، والاستعداد للضيوف قبل نزولهم، وعدم استثناء شيء من المائدة، والإشراف على تحضيرها، والإسراع بها، وتقريبها للضيوف، وخطابهم برفق.
لە ئادابی میوانداری: وەڵامدانەوەی سەلامە بەجوانتر، وە ئامادەکرنی خوانێک بەبێ ئاگایی میوان، وە خۆ ئامادەکردن بۆ میوانەکان پێش ھاتنیان، وە ھیچ جیاوازییەک نەکرێت لەدانانی خوانەکە بۆ میوانەکان، وە پەلە بکرێت لەئامادەکردنیدا، وە نزیک بکرێتەوە لە میوانەکان، وە گفتوگۆیان لەگەڵ بکرێت بە نەرم و نیانی.

۞ قَالَ فَمَا خَطۡبُكُمۡ أَيُّهَا ٱلۡمُرۡسَلُونَ
ئینجا کە ئیبراھیم (سەلامی خوای لێ بێت) دڵنیا بوو، لێی پرسین: ئەی فریشتە نێردراوەکان! باشە چ کارێکی گەورەتان بەدەستەوەیە، بۆچی نێردراون، مەبەستان چییە؟!
Ibisobanuro by'icyarabu:
قَالُوٓاْ إِنَّآ أُرۡسِلۡنَآ إِلَىٰ قَوۡمٖ مُّجۡرِمِينَ
فریشتەکان لە وەڵامدا وتیان: ئێمە (الله تعالى) ڕەوانەى کردووین بۆ سەر گەلێكی تاوانکار و تاوانبار و بەدڕەوشت.
Ibisobanuro by'icyarabu:
لِنُرۡسِلَ عَلَيۡهِمۡ حِجَارَةٗ مِّن طِينٖ
بۆ ئەوەی بەرد بارانیان بکەین، بەخشتی سورەوەکراو، کە لەڕەقییدا وەک بەرد وەھا بێت.
Ibisobanuro by'icyarabu:
مُّسَوَّمَةً عِندَ رَبِّكَ لِلۡمُسۡرِفِينَ
بەردەکانیش نیشانەدارن، یاخود ناونوس کراون بەفەرمانی پەروەردگارت، تا بدات بەتەوقی سەری ئەو بێباوەڕ وتاوانکەر و بەدڕەوشت و لەسنوور دەرچووانەدا.
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَأَخۡرَجۡنَا مَن كَانَ فِيهَا مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
ئەوسا ھەرچی باوەڕدار بوو لە گەلی (لوط) (سەلامی خوای لێ بێت) دەرمان کردن و ڕزگارمان کردن، وە دوورمان خستنەوە لەو بەڵایەی کە بەسەر تاوانباراندا ھێنرا.
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَمَا وَجَدۡنَا فِيهَا غَيۡرَ بَيۡتٖ مِّنَ ٱلۡمُسۡلِمِينَ
جا سەیر لەوەدا بوو لەو شار و شارۆچکەیەدا جگە لە تاقە خێزانێکی ڕەوشت بەرز، جگە لە بنەماڵەیەکی مسوڵمانی خواناس، کەسی ترمان بەدی نەکرد، ئەویش ماڵی (لوط) پێغەمبەرە (سەلامی خوای لێ بێت).
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَتَرَكۡنَا فِيهَآ ءَايَةٗ لِّلَّذِينَ يَخَافُونَ ٱلۡعَذَابَ ٱلۡأَلِيمَ
لە جێگای ئەو گەلە یاخییە لەناو براوە - گەلی لوط (سەلامی خوای لێ بێت) - نیشانەی ئاشکرامان بەجێھێشتووە، تا ببێتە پەند و عیبرەت بۆ ئەوانەی بیر دەکەنەوە و لەسزادانی پڕ ئێش و ئازارمان دەترسن بۆئەوەى وەکو ئەوان کردەوە نەکەن وڕزگاریان بێت لە سزای خواى گەورە.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَفِي مُوسَىٰٓ إِذۡ أَرۡسَلۡنَٰهُ إِلَىٰ فِرۡعَوۡنَ بِسُلۡطَٰنٖ مُّبِينٖ
ئێمە (موسا) مان بەچەند بەڵگەیەکی ئاشکرا و دیار لەسەر پێغەمبەرێتیەکەی نارد بۆ لای فیرعەون، بەڵگەیە بۆ ئەو کەسانەی کە دەترسن لەسزایەکی بە ئازار .
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَتَوَلَّىٰ بِرُكۡنِهِۦ وَقَالَ سَٰحِرٌ أَوۡ مَجۡنُونٞ
بەڵام فیرعەون پشتی تێکرد و بەتوانا و دەوڵەت و لەشکر و ھێزەکەی خۆیدا نازی و گوێی بەڕێنمایی و ئامۆژگاریەکانی موسا نەدا و وتی: موسا ساحیرە، یان شێت و دێوانەیە، شتانێک دەڵێت ئەقڵ نایگرێت.
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَأَخَذۡنَٰهُ وَجُنُودَهُۥ فَنَبَذۡنَٰهُمۡ فِي ٱلۡيَمِّ وَهُوَ مُلِيمٞ
ئێمەش خۆی و لەشکرەکەیمان بەرەو دەریای سوور برد و ھەموویانمان فڕێدایە ناو دەریاکەوە، بۆیە خنکار و لەناومان بردن، ئەو فیرعەونە کە لەبەر کافری و خراپەکاری و ئەو درۆیانەی کە دەیکرد و دەیووت: من خوای سەر زەویم. شایستەی لۆمە و ئەو بەسەر ھاتە بوو کە دووچاری بوو.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَفِي عَادٍ إِذۡ أَرۡسَلۡنَا عَلَيۡهِمُ ٱلرِّيحَ ٱلۡعَقِيمَ
ھەروەھا لە بەسەرھاتی عادیش کە گەلی ھود (سەلامی خوای لێ بێت) بوو، پەند و ئامۆژگاری تێدایە، بۆ ئەو کەسانەی کە لە سزایەکی بە ئازار دەترسن. ئەوە بوو بایەکی بێ باران و بێ قازانج و نەزۆک و دوابڕمان ناردە سەریان.
Ibisobanuro by'icyarabu:
مَا تَذَرُ مِن شَيۡءٍ أَتَتۡ عَلَيۡهِ إِلَّا جَعَلَتۡهُ كَٱلرَّمِيمِ
ئەو ڕەشە بایە ئەوەندە بەھێز و توند بوو، بەسەر ھەر شتێک و ھەر کەسێکدا بڕۆشتایە، بێ کەڵکی دەکرد و لەناوی دەبرد، وەک شتێکی فڕێ دراوی بێ کەڵکی لێ دەکرد .
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَفِي ثَمُودَ إِذۡ قِيلَ لَهُمۡ تَمَتَّعُواْ حَتَّىٰ حِينٖ
ھەروەھا لە بەسەرھاتی (سەمود) کە گەلی صالح (سەلامی خوای لێ بێت) بوون، پەند و ئامۆژگاری تێدایە، بۆ ئەو کەسانەی کە لە سزایەکی بە ئازار دەترسن. کاتێک پێیان وترا: کە ئێوە لە ژیانی دونیا بەھرە بەرن و سوود مەندبن و ڕابوێرن، تا کاتێکی دیاریکراو -کە کاتی مردنتانە-.
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَعَتَوۡاْ عَنۡ أَمۡرِ رَبِّهِمۡ فَأَخَذَتۡهُمُ ٱلصَّٰعِقَةُ وَهُمۡ يَنظُرُونَ
کەچی ئەوانیش خۆیان زۆر بەگەورە دەزانی لەئاست ئیمان هێنان وگوێڕایەڵی و ملکەچی فەرمانەکانی (اللە تعالی) نەدەبوون، لە کوتوپڕێکدا ھەورە بروسکەیەک و شریخەیەک پێچانیەوە و چاوی ئەبڵەق کردن و مردن یەخەی پێگرتن (ھەرچەندە سێ ڕۆژ پێش ئەو سزادانە ھەڕەشە و ئاگادار کرابونەوە).
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَمَا ٱسۡتَطَٰعُواْ مِن قِيَامٖ وَمَا كَانُواْ مُنتَصِرِينَ
ئینجا کە گرمەکە ڕووی تێکردن و ھەموویانی دا بەزەویدا و توانای ھەستانەوەی لێ بڕین، نەیان توانی خۆیان ڕزگار بکەن، وە یارمەتیدەرێکیشیان دەست نەکەوت کە یارمەتیان بدات و ڕزگاریان بکات.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَقَوۡمَ نُوحٖ مِّن قَبۡلُۖ إِنَّهُمۡ كَانُواْ قَوۡمٗا فَٰسِقِينَ
ھەروەھا پێش ئەم درۆزنانە گەلی (نوح) مان بەئاو خنکاند - ژێر ئاومان کردن و خنکان - چونکە گەلێکی بێ باوەڕ و لەڕێگای (اللە تعالی) ترازا بوون، بۆیە شایەنی ئەو سزایە بوون.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَٱلسَّمَآءَ بَنَيۡنَٰهَا بِأَيۡيْدٖ وَإِنَّا لَمُوسِعُونَ
ئێمە بە ھێز و توانای خۆمان ئاسمانمان بەدی ھێناوە، بەباشی و پوختی ئەو کارەمان کردووە، وە بەردەوام لەلایەکانیەوە لە فراوان کردنیداین.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَٱلۡأَرۡضَ فَرَشۡنَٰهَا فَنِعۡمَ ٱلۡمَٰهِدُونَ
زەویشمان تەخت کردووە وەک دۆشەکێک بۆیان، بۆ ئەوەی ئۆقرەی لەسەر بگرن، ئێمە ڕاخەرێکی زۆر چاکین چونکە بەم شێوەیە زەویمان بەدیهێناوە بۆیان.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَمِن كُلِّ شَيۡءٍ خَلَقۡنَا زَوۡجَيۡنِ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ
لە ھەموو شتێکیش ئێمە جووتمان بەدی ھێناوە، وەک نێر و مێ، زەوی و ئاسمان، دەریا و وشکانی، بۆ ئەوەی ئێوە بیربکەنەوە لە تاکبوونی -وەحدانیەتی- (اللە تعالی) چۆن ئەم دونیایەی بەپێی ڕێسایەكی ڕێکوپێک بەدیهێناوە، وە بیر لەتوانا و دەسەڵاتی بکەنەوە.
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَفِرُّوٓاْ إِلَى ٱللَّهِۖ إِنِّي لَكُم مِّنۡهُ نَذِيرٞ مُّبِينٞ
دەی ڕاکەن و ھەڵبێن لەتاوان و سزا بۆ لای پاداشت، فەرمانی (اللە تعالی) جێبەجێ بکەن و بێ گوێی مەکەن، - ئەی خەڵکینە - دڵنیاش بن کە من لەلایەن (اللە تعالی) ڕەوانە کراوم و بێدارکەرەوەیەکی ئاشکرام تا لەسزای خواى گەورە و لەخەوی غەفڵەت بێدارتان بکەمەوە.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَلَا تَجۡعَلُواْ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَۖ إِنِّي لَكُم مِّنۡهُ نَذِيرٞ مُّبِينٞ
- خەڵکینە - ڕەوا نییە ھیچ کەس و ھیچ شتێک بکەنە ھاوەڵ و ھاوتای (اللە تعالی)، دڵنیاش بن کە من بێدارکەرەوەیەکی ئاشکرام لەلایەن (اللە تعالی) وە ڕەوانە کراوم، تا لە ڕاستییەکان ئاگادارتان بکەمەوە.
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• الإيمان أعلى درجة من الإسلام.
ئیمان و باوەڕ پلەوپایەی لە پلەوپایەی ئیسلام بەرزترە.

• إهلاك الله للأمم المكذبة درس للناس جميعًا.
لەناو بردنی ئەو گەلە بێباوەڕ و درۆزنانە پەند و ئامۆژگاری تێدایە بۆ ھەموو مرۆڤەکان.

• الخوف من الله يقتضي الفرار إليه سبحانه بالعمل الصالح، وليس الفرار منه.
ترسان لە (اللە تعالی) پێویستی بە ئەنجامدانی فەرمانەکان و كار و كردەوەی چاكەیە و هەڵبێیت و ڕابكەیت بۆ لای، نەوەک ڕاکەی لێی.

كَذَٰلِكَ مَآ أَتَى ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِم مِّن رَّسُولٍ إِلَّا قَالُواْ سَاحِرٌ أَوۡ مَجۡنُونٌ
ھەروەک چۆن ئەو بێباوەڕ و بتپەرستانەی مەککە دەربارەی پێغەمبەر (صلی اللە علیە وسلم) ھەر جارەی قسەیەکیان دەکرد و ئیمانیان پێ نەدەھێنا، بە ھەمان شێوە گەلانی پێشوویش ھەر پێغەمبەرێکیان لەلایەن (اللە تعالی) بۆ بھاتایە، بە درۆزنیان دادەنا و جارێک دەیانووت: ساحیرە و جادوگەرە، وە جارێکی تر دەیانووت: شێتە.
Ibisobanuro by'icyarabu:
أَتَوَاصَوۡاْ بِهِۦۚ بَلۡ هُمۡ قَوۡمٞ طَاغُونَ
سەیرە، دەڵێی ئەوان و ئەمان بە گوێی یەکدا خوێندویانە و ڕاسپاردەیان بۆ یەکتر دابەزاندووە!! نەخێر، بەڵکو ھەموویان لە خووی بێباوەڕیی و سەرکەشیدا کۆبونەتەوە .
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَتَوَلَّ عَنۡهُمۡ فَمَآ أَنتَ بِمَلُومٖ
- ئەی پێغەمبەر (صلی الله علیه وسلم) - پشتیان تێکە و گوێ مەدەرە درۆ و دەلەسەکانی ئەو بێباوەڕانە، گلەیی لە تۆ ناکرێ کەوا ئەمانە بەکافری ئەمێننەوە و موسوڵمان نابن، تۆ ئەوەی لەسەر شانت بوو گەیاندووتە.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَذَكِّرۡ فَإِنَّ ٱلذِّكۡرَىٰ تَنفَعُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
پشت ھەڵکردنیان لەبەرنامەکەت وات لێنەکا کە ئاگادار و وریایان نەکەیتەوە، بەردەوام ئامۆژگاریان بکە و ڕاستیەکانیان بۆ ڕوون بکەرەوە، چونکە ئامۆژگاری و یادخستنەوە سوود بە ئیمانداران دەگەیەنێت.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَمَا خَلَقۡتُ ٱلۡجِنَّ وَٱلۡإِنسَ إِلَّا لِيَعۡبُدُونِ
لەڕاستیدا من مرۆڤـ و جنۆکەم تەنھا بۆ پەرستنی خۆم بەدیهێناوە، نەک بۆ ئەوەی ھاوەڵ و شەریکم بۆ بڕیار بدەن.
Ibisobanuro by'icyarabu:
مَآ أُرِيدُ مِنۡهُم مِّن رِّزۡقٖ وَمَآ أُرِيدُ أَن يُطۡعِمُونِ
خۆ من نە ڕزق و ڕۆزیم لەوان دەوێت، نەخواردن و خواردنەوە، چونکە من پێویستم بەھیچ کام لەوانە نییە.
Ibisobanuro by'icyarabu:
إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلرَّزَّاقُ ذُو ٱلۡقُوَّةِ ٱلۡمَتِينُ
لە ڕاستیدا ھەر (اللە تعالی) خۆی ڕۆزی بەخش و ڕۆزی دەرە، ھەموو چاوەڕێی دەستی ئەون تا ڕۆزییان بۆ بنێرێت، چونکە خاوەنی گەنجینەی ڕزق و ڕۆزی بێ سنورە، وە خاوەنی توانا و دەسەڵاتێکی زۆر بەھێزە، کە ھەرگیز ھێز و تواناکەی ھیچ کزییەک ڕووی تێناکات، وە ھەموو مرۆڤـ و جنۆکەکان ملکەچی ھێز و توانای ئەون.
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَإِنَّ لِلَّذِينَ ظَلَمُواْ ذَنُوبٗا مِّثۡلَ ذَنُوبِ أَصۡحَٰبِهِمۡ فَلَا يَسۡتَعۡجِلُونِ
بەڕاستی ئەوانەی ستەم و ناحەقییان بەرامبەر بەخۆیان کرد بەوەی باوەڕیان بە پێغەمبەر (صلی اللە علیە وسلم) نەکرد، سزای زۆر سەختمان ئامادە کردووە بۆیان، ھەروەک چۆن بۆ ھاوەڵ و ھاوبیرەکانی پێش خۆیانمان ئامادە کردبوو، ئەو سزایەش کاتی دیاریکراوی خۆی ھەیە، جا با پەلە پەلی سزادانیان نەبێت لێم، سەرەنجام ھەر بۆیان دێت.
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَوَيۡلٞ لِّلَّذِينَ كَفَرُواْ مِن يَوۡمِهِمُ ٱلَّذِي يُوعَدُونَ
وەیل و تیاچوونی ھەمیشەیی بۆ ئەوانەی کە باوەڕیان بە (اللە تعالی) و بە پێغەمبەرەکەیان نەکرد، لەو ڕۆژەی ھەڕەشەیان لێ ئەکرێت کە ڕۆژی قیامەتە، بەسزادانیان بەسزایەکی سەختی بە ئازار.
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• الكفر ملة واحدة وإن اختلفت وسائله وتنوع أهله ومكانه وزمانه.
کوفر ھەمووی یەک میللەتە -گەلە- ھەرچەندە جیاواز بن لەکات و شوێن و گەلەکانیان.

• شهادة الله لرسوله صلى الله عليه وسلم بتبليغ الرسالة.
(اللە تعالی) شاھیدی ئەوەیە کە پێغەمبەر (صلی الله علیه وسلم) بەرنامەکەی بەتەواوی گەیاندووە.

• الحكمة من خلق الجن والإنس تحقيق عبادة الله بكل مظاهرها.
حیكمەت و دانایی لە بەدیھێنانی مرۆڤـ و جنۆكەكان تەنھا بۆ پەرستنی (اللە تعالی) یە بە ھەموو شێوەیەک.

• سوف تتغير أحوال الكون يوم القيامة.
لە ڕۆژی قیامەتدا شێوەی گەردوون و بوونەوەر دەگۆڕدرێت.

 
Ibisobanuro by'amagambo Isura: Adhariyat (Imiyaga)
Urutonde rw'amasura numero y'urupapuro
 
Ibisobanuro bya qoran ntagatifu - الترجمة الكردية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - Ishakiro ry'ibisobanuro

الترجمة الكردية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.

Gufunga