Ibisobanuro bya qoran ntagatifu - ibisobanuro byabafilipine muncamake yibisobanuro bya Qoraan ntagatifu * - Ishakiro ry'ibisobanuro
Al-Isrā’
Impamvu y'isura:
تثبيت الله لرسوله صلى الله عليه وسلم وتأييده بالآيات البينات، وبشارته بالنصر والثبات.
سُبۡحَٰنَ ٱلَّذِيٓ أَسۡرَىٰ بِعَبۡدِهِۦ لَيۡلٗا مِّنَ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ إِلَى ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡأَقۡصَا ٱلَّذِي بَٰرَكۡنَا حَوۡلَهُۥ لِنُرِيَهُۥ مِنۡ ءَايَٰتِنَآۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡبَصِيرُ
Nagpawalang-kapintasan si Allāh – kaluwalhatian sa Kanya – at nagpakadakila Siya dahil sa kakayahan Niya sa anumang hindi nakakaya ng isang iba pa sa Kanya. Si Allāh ang nagpalakbay sa Lingkod Niyang si Muḥammad – ang basbas at ang pagbati ng kapayapaan ay sumakanya – sa kaluluwa at katawan habang gising sa isang bahagi ng gabi mula sa Masjid na Pinakababanal [sa Makkah] patungo sa Masjid ng Jerusalem, na pinagpala Niya ang palibot nito sa pamamagitan ng mga bunga at mga pananim at mga tahanan ng mga propeta – sumakanila ang pagbati ng kapayapaan – upang makita niya ang ilan sa mga tanda Niya na nagpapatunay sa kakayahan Niya – kaluwalhatian sa Kanya. Tunay na Siya ay ang Madinigin kaya walang nakakukubli sa Kanya na isang naririnig, ang Nakakikita kaya walang nakakukubli sa Kanya na isang nakikita.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَءَاتَيۡنَا مُوسَى ٱلۡكِتَٰبَ وَجَعَلۡنَٰهُ هُدٗى لِّبَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ أَلَّا تَتَّخِذُواْ مِن دُونِي وَكِيلٗا
Nagbigay Kami kay Moises – sumakanya ang pagbati ng kapayapaan – ng Torah at gumawa Kami niyon bilang tagapatnubay at bilang tagagabay para sa mga anak ni Israel. Nagsabi Kami sa mga anak ni Israel: "Huwag kayong gumawa ng iba pa sa Akin bilang pinananaligang ipinagkakatiwala ninyo roon ang mga nauukol sa inyo, bagkus manalig kayo sa Akin lamang."
Ibisobanuro by'icyarabu:
ذُرِّيَّةَ مَنۡ حَمَلۡنَا مَعَ نُوحٍۚ إِنَّهُۥ كَانَ عَبۡدٗا شَكُورٗا
Kayo ay inanak ng mga biniyayaan ni Allāh sa pamamagitan ng pagkaligtas kasama ka Noe – sumakanya ang pagbati ng kapayapaan – mula sa pagkalunod sa gunaw kaya magsaalaala kayo sa biyayang ito, magpasalamat kayo kay Allāh sa pamamagitan ng pagsamba sa Kanya lamang at pagtalima sa Kanya, at tumulad kayo roon kay Noe sapagkat tunay na siya noon ay madalas ang pagpapasalamat kay Allāh – pagkataas-taas Siya.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَقَضَيۡنَآ إِلَىٰ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ فِي ٱلۡكِتَٰبِ لَتُفۡسِدُنَّ فِي ٱلۡأَرۡضِ مَرَّتَيۡنِ وَلَتَعۡلُنَّ عُلُوّٗا كَبِيرٗا
Nagpabatid Kami sa mga anak ni Israel at nagpaalam Kami sa kanila sa Torah na hindi maiiwasan na may maganap mula sa kanila na isang kaguluhan sa lupa dahil sa paggawa ng mga pagsuway at kawalang-pakundangan nang dalawang ulit at talagang magpapakataas-taas nga sila sa mga tao sa pamamagitan ng kawalang-katarungan at paglabag habang mga lumalampas sa hangganan sa pagpapakataas-taas sa mga tao.
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَإِذَا جَآءَ وَعۡدُ أُولَىٰهُمَا بَعَثۡنَا عَلَيۡكُمۡ عِبَادٗا لَّنَآ أُوْلِي بَأۡسٖ شَدِيدٖ فَجَاسُواْ خِلَٰلَ ٱلدِّيَارِۚ وَكَانَ وَعۡدٗا مَّفۡعُولٗا
Kaya kapag nangyari mula sa kanila ang unang panggugulo ay magpapangibabaw Kami sa kanila ng mga lingkod para sa Amin na mga nagtataglay ng lakas at dahas na sukdulan, na papatay sa kanila at magpapalayas sa kanila saka gagalugad sa gitna ng mga tahanan nila habang nanggugulo sa anumang madaanan ng mga ito. Ang pangako ni Allāh noon hinggil doon ay magaganap nang walang pasubali.
Ibisobanuro by'icyarabu:
ثُمَّ رَدَدۡنَا لَكُمُ ٱلۡكَرَّةَ عَلَيۡهِمۡ وَأَمۡدَدۡنَٰكُم بِأَمۡوَٰلٖ وَبَنِينَ وَجَعَلۡنَٰكُمۡ أَكۡثَرَ نَفِيرًا
Pagkatapos magpapanumbalik Kami para sa inyo, O mga anak ni Israel, ng estado at pananaig laban sa nangibabaw sa inyo kapag nagbalik-loob kayo kay Allāh. Mag-aayuda Kami sa inyo ng mga yaman matapos ng pagsamsam sa mga ito at ng mga anak matapos ng pagbihag sa mga ito. Gagawa Kami sa inyo na maging higit na marami sa pagkakatipon kaysa sa mga kaaway ninyo.
Ibisobanuro by'icyarabu:
إِنۡ أَحۡسَنتُمۡ أَحۡسَنتُمۡ لِأَنفُسِكُمۡۖ وَإِنۡ أَسَأۡتُمۡ فَلَهَاۚ فَإِذَا جَآءَ وَعۡدُ ٱلۡأٓخِرَةِ لِيَسُـُٔواْ وُجُوهَكُمۡ وَلِيَدۡخُلُواْ ٱلۡمَسۡجِدَ كَمَا دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٖ وَلِيُتَبِّرُواْ مَا عَلَوۡاْ تَتۡبِيرًا
Kung nagpaganda kayo, O mga anak ni Israel, ng mga gawain ninyo at nagsagawa kayo ng mga ito sa paraang hinihiling, ang gantimpala niyon ay babalik sa inyo sapagkat si Allāh ay Walang-pangangailangan sa mga gawa ninyo. Kung nagpasagwa kayo ng mga gawain ninyo, ang kahihinatnan niyon ay laban sa inyo sapagkat si Allāh ay hindi nakikinabang sa pagpapaganda ng mga gawa ninyo at hindi napipinsala ng pagpapasagwa ng mga ito. Kaya kapag nangyari ang ikalawang panggugulo ay magpapangibabaw Siya sa inyo ng mga kaaway ninyo upang humiya sila sa inyo. Gagawa sila ng masagwang gawa nang hayagan sa mga mukha ninyo dahil magpapalasap sila sa inyo ng mga uri ng kaabahan upang pumasok sila sa Jerusalem at manira roon gaya ng pagpasok nila roon at pagsira nila roon sa unang pagkakataon, at upang magwasak sila ng nagapi nila na bayan nang buong pagwasak.
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• في قوله: ﴿الْمَسْجِدِ الْأَقْصَا﴾: إشارة لدخوله في حكم الإسلام؛ لأن المسجد موطن عبادةِ المسلمين.
Ang sabi Niya: "Masjid na Pinakamalayo" ay isang pahiwatig sa pagkapaloob nito sa patakaran ng Islām dahil ang masjid ay pook ng pagsamba ng Muslim.
• بيان فضيلة الشكر، والاقتداء بالشاكرين من الأنبياء والمرسلين.
Ang paglilinaw sa kalamangan ng pagpapasalamat at ng pagtulad sa mga tagapagpasalamat kabilang sa mga propeta at mga sugo.
• من حكمة الله وسُنَّته أن يبعث على المفسدين من يمنعهم من الفساد؛ لتتحقق حكمة الله في الإصلاح.
Bahagi ng karunungan ni Allāh at kalakaran Niya na magpadala sa mga tagagulo ng sinumang pipigil sa kanila sa kaguluhan upang maisakatuparan ang kasanhian ni Allāh sa pagsasaayos.
• التحذير لهذه الأمة من العمل بالمعاصي؛ لئلا يصيبهم ما أصاب بني إسرائيل، فسُنَّة الله واحدة لا تتبدل ولا تتحول.
Ang pagbibigay-babala sa kalipunang ito laban sa paggawa ng mga pagsuway upang hindi tumama sa kanila ang tumama sa mga anak ni Israel sapagkat ang kalakaran ni Allāh ay iisa, hindi napapalitan at hindi nababago.
عَسَىٰ رَبُّكُمۡ أَن يَرۡحَمَكُمۡۚ وَإِنۡ عُدتُّمۡ عُدۡنَاۚ وَجَعَلۡنَا جَهَنَّمَ لِلۡكَٰفِرِينَ حَصِيرًا
Inaasahan ang Panginoon ninyo, O mga anak ni Israel, na maawa sa inyo matapos ng matinding paghihiganting ito, kung magbabalik-loob kayo sa Kanya kayo at magpapaganda kayo ng mga gawain ninyo. Kung babalik kayo sa panggugulo sa ikatlong pagkakataon o higit pa ay babalik Siya sa paghihiganti sa inyo. Gumawa si Allāh sa Impiyerno para sa mga tagatangging sumampalataya sa Kanya bilang higaan at bilang himlayang hindi nila maiiwan-iwan.
Ibisobanuro by'icyarabu:
إِنَّ هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانَ يَهۡدِي لِلَّتِي هِيَ أَقۡوَمُ وَيُبَشِّرُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ٱلَّذِينَ يَعۡمَلُونَ ٱلصَّٰلِحَٰتِ أَنَّ لَهُمۡ أَجۡرٗا كَبِيرٗا
Tunay na itong Qur’ān na ibinaba kay Muḥammad – basbasan siya ni Allāh at batiin ng kapayapaan – ay gumagabay sa pinakamaganda sa mga landas, ang landas ng Islām. Nagpapabatid ito sa mga mananampalataya kay Allāh, na mga gumagawa ng mga maayos, hinggil sa nagpapagalak sa kanila: na ukol sa kanila ay isang pabuyang sukdulan mula kay Allāh.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَأَنَّ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ أَعۡتَدۡنَا لَهُمۡ عَذَابًا أَلِيمٗا
Nagpapabatid ito sa mga hindi sumasampalataya sa Araw ng Pagbangon hinggil sa nagpapasama ng loob nila: na Kami ay naghanda para sa kanila sa Araw ng Pagbangon ng isang pagdurusang nakasasakit.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَيَدۡعُ ٱلۡإِنسَٰنُ بِٱلشَّرِّ دُعَآءَهُۥ بِٱلۡخَيۡرِۖ وَكَانَ ٱلۡإِنسَٰنُ عَجُولٗا
Dumadalangin ang tao, dahil sa kamangmangan niya, laban sa sarili niya, anak niya, at yaman, ng mga masama sa sandali ng galit, tulad ng pagdalangin niya para sa sarili niya ng mabuti. Kaya kung sakaling tumugon Kami sa panalangin niya ng masama ay talaga sanang napahamak siya at napahamak ang yaman niya at ang anak niya. Ang tao ay laging likas na mahilig sa pagmamadali. Dahil dito tunay na siya ay maaaring magmadali sa anumang nakapipinsala sa kanya.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَجَعَلۡنَا ٱلَّيۡلَ وَٱلنَّهَارَ ءَايَتَيۡنِۖ فَمَحَوۡنَآ ءَايَةَ ٱلَّيۡلِ وَجَعَلۡنَآ ءَايَةَ ٱلنَّهَارِ مُبۡصِرَةٗ لِّتَبۡتَغُواْ فَضۡلٗا مِّن رَّبِّكُمۡ وَلِتَعۡلَمُواْ عَدَدَ ٱلسِّنِينَ وَٱلۡحِسَابَۚ وَكُلَّ شَيۡءٖ فَصَّلۡنَٰهُ تَفۡصِيلٗا
Nilikha ang gabi at ang maghapon bilang dalawang palatandaang nagpapatunay sa kaisahan ni Allāh at kakayahan Niya dahil sa taglay ng dalawang ito na pagkakaiba-iba sa haba at ikli, at sa init at lamig. Gumawa Kami sa gabi bilang tagapagpadilim para sa pamamahinga at pagtulog at gumawa Kami sa maghapon bilang tagatanglaw upang maghanap kayo ng panustos ni Allāh na itinakda Niya para sa inyo dahil sa kabutihang-loob Niya at upang matutunan ninyo sa pamamagitan ng pagsasalitan ng dalawang ito ang bilang ng mga taon at ang kinakailangan ninyo na pagtutuos ng mga yugto ng mga buwan, mga araw, at mga oras. Sa bawat bagay ay naglinaw Kami ayon sa isang paglilinaw upang mabatid ang [pagkakaiba-iba ng] mga bagay at lumiwanag ang tagapagtotoo mula sa tagapagbulaan.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَكُلَّ إِنسَٰنٍ أَلۡزَمۡنَٰهُ طَٰٓئِرَهُۥ فِي عُنُقِهِۦۖ وَنُخۡرِجُ لَهُۥ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ كِتَٰبٗا يَلۡقَىٰهُ مَنشُورًا
Sa bawat tao ay gumawa Kami ng gawain niyang namumutawi sa kanya na nakadikit sa kanya gaya ng pagkakadikit ng kuwintas sa leeg, na hindi nahihiwalay sa Kanya hanggang sa tuusin siya rito. Magpapalabas Kami para sa kanya sa Araw ng Pagbangon ng isang talaang naroon ang lahat ng ginawa niya na kabutihan at kasamaan, na matatagpuan niya sa harapan niya na nakabukas at nakalatag.
Ibisobanuro by'icyarabu:
مَّنِ ٱهۡتَدَىٰ فَإِنَّمَا يَهۡتَدِي لِنَفۡسِهِۦۖ وَمَن ضَلَّ فَإِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيۡهَاۚ وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٞ وِزۡرَ أُخۡرَىٰۗ وَمَا كُنَّا مُعَذِّبِينَ حَتَّىٰ نَبۡعَثَ رَسُولٗا
Ang sinumang napatnubayan tungo sa pananampalataya, ang gantimpala ng kapatnubayan niya ay para sa sarili niya; at ang sinumang naligaw, ang parusa sa pagkaligaw niya ay laban sa kanya. Hindi magpapasan ang isang kaluluwa ng pagkakasala ng ibang kaluluwa. Hindi Kami magpaparusa sa mga tao hanggang sa maglahad Kami laban sa kanila ng katwiran sa pamamagitan ng pagsusugo ng mga sugo sa kanila.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَإِذَآ أَرَدۡنَآ أَن نُّهۡلِكَ قَرۡيَةً أَمَرۡنَا مُتۡرَفِيهَا فَفَسَقُواْ فِيهَا فَحَقَّ عَلَيۡهَا ٱلۡقَوۡلُ فَدَمَّرۡنَٰهَا تَدۡمِيرٗا
Kapag nagnais Kami ng pagpapahamak ng isang pamayanan dahil sa kawalang-katarungan niyon ay mag-uutos Kami ng pagtalima sa mga pinalayaw ng biyaya ngunit hindi sila susunod, bagkus susuway sila at lalabas sa pagtalima kaya magigindapat sa kanila ang sasabihin hinggil sa pagdurusang pupuksa kaya magpapahamak Kami sa kanila ayon sa kapahamakan ng pagpupuksa.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَكَمۡ أَهۡلَكۡنَا مِنَ ٱلۡقُرُونِ مِنۢ بَعۡدِ نُوحٖۗ وَكَفَىٰ بِرَبِّكَ بِذُنُوبِ عِبَادِهِۦ خَبِيرَۢا بَصِيرٗا
Anong dami ang mga pamayanang nagpasinungaling na ipinahamak Namin noong matapos ni Noe, tulad ng [liping] Ād at [liping] Thamūd! Nakasapat ang Panginoon mo, O Sugo, sa mga pagkakasala ng mga lingkod Niya bilang Mapagbatid na Nakakikita: walang nakakukubli sa Kanya sa mga ito na anuman. Gaganti Siya sa kanila sa mga ito.
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• من اهتدى بهدي القرآن كان أكمل الناس وأقومهم وأهداهم في جميع أموره.
Ang sinumang napatnubayan ng patnubay ng Qur'ān, siya ay naging pinakalubos sa mga tao, pinakatuwid sa kanila, at pinakanapatnubayan sa kanila sa lahat ng mga nauukol sa kanya.
• التحذير من الدعوة على النفس والأولاد بالشر.
• اختلاف الليل والنهار بالزيادة والنقص وتعاقبهما، وضوء النهار وظلمة الليل، كل ذلك دليل على وحدانية الله ووجوده وكمال علمه وقدرته.
Ang pag-iiba-iba ng gabi at maghapon dahil sa pagkadagdag at pagkabawas, pagsasalita ng dalawang ito, tanglaw ng maghapon, at dilim ng gabi, ang lahat ng iyon ay patunay sa kaisahan ni Allāh, kairalan Niya, at kalubusan ng kaalaman Niya at kakayahan Niya.
مَّن كَانَ يُرِيدُ ٱلۡعَاجِلَةَ عَجَّلۡنَا لَهُۥ فِيهَا مَا نَشَآءُ لِمَن نُّرِيدُ ثُمَّ جَعَلۡنَا لَهُۥ جَهَنَّمَ يَصۡلَىٰهَا مَذۡمُومٗا مَّدۡحُورٗا
Ang sinumang naglalayon sa mga gawain ng pagpapakabuti ng buhay na pangmundo at hindi sumasampalataya sa Kabilang-buhay ni nag-uukol doon ng pansin, magpapadali Kami para sa kanya roon ng loloobin Namin mismo, hindi ng loloobin niya mismo na kaginhawahan, para sa sinumang nagnais Kami na gumawa niyon sa kanya. Pagkatapos magtatalaga si Allāh para sa kanya ng Impiyerno, na papasukin niya sa Araw ng Pagbangon upang magdusa sa init niyon bilang pinupulaan dahil sa pagpili niya sa Mundo at kawalang-pananampalataya niya sa Kabilang-buhay at bilang itinataboy mula sa awa Niya.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَمَنۡ أَرَادَ ٱلۡأٓخِرَةَ وَسَعَىٰ لَهَا سَعۡيَهَا وَهُوَ مُؤۡمِنٞ فَأُوْلَٰٓئِكَ كَانَ سَعۡيُهُم مَّشۡكُورٗا
Ang sinumang naglayon ng gantimpala ng Kabilang-buhay sa pamamagitan ng mga gawain ng pagpapakabuti at nagpunyagi para roon ng pagpupunyagi ukol doon na walang halong pagpapakitang-tao at pagpapahanga habang siya ay isang mananampalataya sa isinatungkulin ni Allāh na pananampalataya sa Kanya, ang pagpupunyagi ng mga nailalarawang iyon sa mga katangiang iyon ay tanggap sa ganang kay Allāh. Gaganti Siya sa kanila roon.
Ibisobanuro by'icyarabu:
كُلّٗا نُّمِدُّ هَٰٓؤُلَآءِ وَهَٰٓؤُلَآءِ مِنۡ عَطَآءِ رَبِّكَۚ وَمَا كَانَ عَطَآءُ رَبِّكَ مَحۡظُورًا
Magdaragdag sa bawat isa sa dalawang pangkat na ito: ang masamang-loob at ang mabuting-loob, mula sa bigay ng Panginoon mo, O Sugo, nang walang pagkaputol. Hindi nangyaring ang bigay ng Panginoon mo sa Mundo ay mahahadlangan ng isa man, isang mabuting-loob man o isang masamang-loob.
Ibisobanuro by'icyarabu:
ٱنظُرۡ كَيۡفَ فَضَّلۡنَا بَعۡضَهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖۚ وَلَلۡأٓخِرَةُ أَكۡبَرُ دَرَجَٰتٖ وَأَكۡبَرُ تَفۡضِيلٗا
Pagnilay-nilayan mo, O Sugo, kung papaano Kaming nagtangi sa iba sa kanila higit sa iba pa sa Mundo sa panustos at mga antas. Talagang ang Kabilang-buhay ay higit na mabigat sa pagkakaibahan sa mga antas ng kaginhawahan kaysa sa buhay na pangmundo at higit na mabigat sa pagkakatangi kaya magsigasig ang mananampalataya roon.
Ibisobanuro by'icyarabu:
لَّا تَجۡعَلۡ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَ فَتَقۡعُدَ مَذۡمُومٗا مَّخۡذُولٗا
Huwag kang gumawa, O tao, kasama kay Allāh ng iba pang sinasambang sasamabahin mo para ikaw ay maging pinupulaan sa ganang kay Allāh at sa ganang mga lingkod Niyang mga maayos, na walang tagapuri sa iyo, at isang itinatatwa mula sa Kanya, na walang tagapag-adya sa iyo.
Ibisobanuro by'icyarabu:
۞ وَقَضَىٰ رَبُّكَ أَلَّا تَعۡبُدُوٓاْ إِلَّآ إِيَّاهُ وَبِٱلۡوَٰلِدَيۡنِ إِحۡسَٰنًاۚ إِمَّا يَبۡلُغَنَّ عِندَكَ ٱلۡكِبَرَ أَحَدُهُمَآ أَوۡ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُل لَّهُمَآ أُفّٖ وَلَا تَنۡهَرۡهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوۡلٗا كَرِيمٗا
Nag-utos ang Panginoon mo, O tao, at nagsatungkulin Siya na huwag kang sumamba sa iba pa sa Kanya. Nag-utos Siya ng paggawa ng maganda sa mga magulang, lalo na sa sandali ng pag-abot sa katandaan. Kaya kung umabot sa isa sa mga magulang ang katandaan o umabot ito sa kapwa sa kanilang dalawa sa piling mo ay huwag kang manghinawa sa kanilang dalawa sa pamamagitan ng pagbubunganga ng nagpapahiwatig doon, huwag kang bumulyaw sa kanilang dalawa, at huwag kang magmagaspang sa kanilang dalawa sa pagsasalita. Magsabi ka sa kanilang dalawa ng salitang marangal na may kabanayaran at kabaitan.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَٱخۡفِضۡ لَهُمَا جَنَاحَ ٱلذُّلِّ مِنَ ٱلرَّحۡمَةِ وَقُل رَّبِّ ٱرۡحَمۡهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرٗا
Magpakumbaba ka sa kanila bilang pagkaaba at bilang pagkaawa sa kanila, at magsabi ka: "Panginoon ko, maawa Ka sa kanilang dalawa alang-alang sa pag-aalaga nilang dalawa sa akin sa pagkabata ko."
Ibisobanuro by'icyarabu:
رَّبُّكُمۡ أَعۡلَمُ بِمَا فِي نُفُوسِكُمۡۚ إِن تَكُونُواْ صَٰلِحِينَ فَإِنَّهُۥ كَانَ لِلۡأَوَّٰبِينَ غَفُورٗا
Ang Panginoon ninyo, O mga tao, ay higit na maalam sa anumang nasa mga budhi ninyo na pagpapakawagas sa Kanya sa pagsamba, mga gawain ng kabutihan, at pagpapakabuti sa mga magulang. Kaya kung ang mga layunin ninyo sa pagsamba ninyo at pakikitungo ninyo sa mga magulang ninyo at iba sa kanilang dalawa ay naging maayos, tunay na Siya – kaluwalhatian sa Kanya – laging sa mga palabalik sa Kanya sa pamamagitan ng pagbabalik-loob ay Mapagpatawad, sapagkat ang sinumang nagbalik-loob mula sa naunang pagkukulang nito sa pagtalima nito sa Panginoon nito o sa mga magulang nito ay magpapatawad si Allāh dito.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَءَاتِ ذَا ٱلۡقُرۡبَىٰ حَقَّهُۥ وَٱلۡمِسۡكِينَ وَٱبۡنَ ٱلسَّبِيلِ وَلَا تُبَذِّرۡ تَبۡذِيرًا
Magbigay ka, O mananampalataya, sa kamag-anak ng karapatan nito sa kaugnayan sa pagkakamag-anak nito, magbigay ka sa maralitang nangangailangan, at magbigay ka sa kinapos sa paglalakbay niya. Huwag kang gumugol ng yaman mo sa pagsuway o sa paraan ng pag-aaksaya.
Ibisobanuro by'icyarabu:
إِنَّ ٱلۡمُبَذِّرِينَ كَانُوٓاْ إِخۡوَٰنَ ٱلشَّيَٰطِينِۖ وَكَانَ ٱلشَّيۡطَٰنُ لِرَبِّهِۦ كَفُورٗا
Tunay na ang mga tagapaggugol ng mga yaman nila sa mga pagsuway at ang mga tagapag-aksaya sa paggugol ay laging mga kapatid ng demonyo. Tumatalima sila sa mga iyon sa ipinag-uutos ng mga iyon sa kanila na pagwawaldas at pag-aaksaya. Ang demonyo sa Panginoon niya ay laging mapagtangging magpasalamat sapagkat hindi gumagawa iyon kundi ng anumang may pagsuway at hindi nag-uutos iyon kundi ng anumang ikinaiinis ng Panginoon niyon.
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• ينبغي للإنسان أن يفعل ما يقدر عليه من الخير وينوي فعل ما لم يقدر عليه؛ ليُثاب على ذلك.
Nararapat sa tao na gumawa ng nakakaya niya na kabutihan at maglayon ng paggawa ng hindi niya nakaya, upang gantimpalaan siya roon.
• أن النعم في الدنيا لا ينبغي أن يُسْتَدل بها على رضا الله تعالى؛ لأنها قد تحصل لغير المؤمن، وتكون عاقبته المصير إلى عذاب الله.
Na ang mga biyaya sa Mundo ay hindi nararapat na ipampatunay sa pagkalugod ni Allāh – pagkataas-taas Siya – dahil ang mga [biyayang ito] ay maaaring mangyari sa mga hindi mananampalataya at ang kahihinatnan nito ay ang kahahantungan tungo sa pagdurusang dulot ni Allāh.
• الإحسان إلى الوالدين فرض لازم واجب، وقد قرن الله شكرهما بشكره لعظيم فضلهما.
Ang paggawa ng maganda sa mga magulang ay isang tungkuling kinakailangan at obligado. Nag-ugnay nga si Allāh sa pagpapasalamat sa kanilang dalawa sa pagpapasalamat sa Kanya dahil sa kadakilaan ng kabutihang-loob nilang dalawa.
وَإِمَّا تُعۡرِضَنَّ عَنۡهُمُ ٱبۡتِغَآءَ رَحۡمَةٖ مِّن رَّبِّكَ تَرۡجُوهَا فَقُل لَّهُمۡ قَوۡلٗا مَّيۡسُورٗا
Kung tumanggi ka sa pagbibigay sa mga ito dahil sa kawalan ng pagkakaroon ng maibibigay sa kanila habang naghihintay ng anumang bubuksan ni Allāh sa iyo na panustos ay magsabi ka sa kanila ng isang pananalitang malumanay at magaan, tulad ng manalangin ka para sa kanila ng kasaganahan sa panustos o mangako ka sa kanila na magbigay kung tutustusan ka ni Allāh ng isang yaman.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَلَا تَجۡعَلۡ يَدَكَ مَغۡلُولَةً إِلَىٰ عُنُقِكَ وَلَا تَبۡسُطۡهَا كُلَّ ٱلۡبَسۡطِ فَتَقۡعُدَ مَلُومٗا مَّحۡسُورًا
Huwag kang magpigil sa kamay mo sa paggugol at huwag kang mag-aksaya sa paggugol para ikaw ay maging isang sinisising sinisisi ng mga tao dahil sa karamutan mo kung nagpigil ka ng kamay mo sa paggugol, at isang naputol sa paggugol dahil sa pag-aaksaya mo sapagkat hindi ka nakatagpo ng gugugulin mo.
Ibisobanuro by'icyarabu:
إِنَّ رَبَّكَ يَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن يَشَآءُ وَيَقۡدِرُۚ إِنَّهُۥ كَانَ بِعِبَادِهِۦ خَبِيرَۢا بَصِيرٗا
Tunay na ang Panginoon mo ay nagpapaluwang ng panustos sa sinumang niloloob Niya at nagpapasikip nito sa sinumang niloloob niya dahil sa isang kasanhiang malalim. Tunay na Siya sa mga lingkod Niya ay laging Mapagbatid, Nakakikita: walang nakakukubli sa Kanya mula sa kanila na anuman, saka nagtutuon ng utos Niya sa kanila ayon sa niloloob Niya.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَلَا تَقۡتُلُوٓاْ أَوۡلَٰدَكُمۡ خَشۡيَةَ إِمۡلَٰقٖۖ نَّحۡنُ نَرۡزُقُهُمۡ وَإِيَّاكُمۡۚ إِنَّ قَتۡلَهُمۡ كَانَ خِطۡـٔٗا كَبِيرٗا
Huwag kayong pumatay ng mga anak ninyo dala ng isang pangamba sa karalitaan sa hinaharap kapag gumugol kayo sa kanila. Kami ay naggagarantiya sa pagtutustos sa kanila at naggagarantiya sa pagtutustos sa inyo mismo. Tunay na ang pagpatay sa kanila ay laging isang kasalanang malaki yayamang walang pagkakasala para sa kanila at walang dahilang humihiling ng pag-oobliga sa pagpatay sa kanila.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَلَا تَقۡرَبُواْ ٱلزِّنَىٰٓۖ إِنَّهُۥ كَانَ فَٰحِشَةٗ وَسَآءَ سَبِيلٗا
Mangilag kayo sa pangangalunya at umiwas kayo sa anumang humihimok dito. Tunay na ito ay laging isang lumalabis-labis sa kapangitan at sumagwa bilang daan dahil sa ipinahahantong nito na pagkalito sa mga kaangkanan at pagdurusang dulot ni Allāh.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَلَا تَقۡتُلُواْ ٱلنَّفۡسَ ٱلَّتِي حَرَّمَ ٱللَّهُ إِلَّا بِٱلۡحَقِّۗ وَمَن قُتِلَ مَظۡلُومٗا فَقَدۡ جَعَلۡنَا لِوَلِيِّهِۦ سُلۡطَٰنٗا فَلَا يُسۡرِف فِّي ٱلۡقَتۡلِۖ إِنَّهُۥ كَانَ مَنصُورٗا
Huwag kayong pumatay ng taong nagsanggalang si Allāh sa buhay nito dahil sa isang pananampalataya o isang katiwasayan maliban kung naging karapat-dapat ito sa pagpatay dahil sa isang panunumbalik sa kawalang-pananampalataya o dahil sa isang pangangalunya matapos ng isang pag-asawa o dahil sa isang ganting-pinsala. Ang sinumang pinatay na nilabag sa katarungan nang walang isang kadahilanang pumapayag sa pagpatay rito ay nagtalaga nga Kami para sa sinumang tumatangkilik sa nauukol dito kabilang sa mga tagapagmana nito ng isang pangingibabaw laban sa pumatay rito. Kaya karapatan niya na humiling ng isang pagpatay sa pumatay bilang ganting-pinsala, karapatan niya ang magpaumanhin nang walang isang kapalit, at karapatan niya ang magpaumanhin at kumuha ng bayad-pinsala, ngunit huwag siyang lumampas sa hangganan na pinayagan ni Allāh para sa kanya sa pamamagitang ng pagluray-luray sa pumatay o sa pamamagitan ng pagpatay sa pumatay dahil sa hindi nito pinatay o sa pamamagitan ng pagpatay ng iba pa sa pumatay. Tunay na siya ay laging aalalayan at tutulungan.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَلَا تَقۡرَبُواْ مَالَ ٱلۡيَتِيمِ إِلَّا بِٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُ حَتَّىٰ يَبۡلُغَ أَشُدَّهُۥۚ وَأَوۡفُواْ بِٱلۡعَهۡدِۖ إِنَّ ٱلۡعَهۡدَ كَانَ مَسۡـُٔولٗا
Huwag kayong mangasiwa sa yaman ng sinumang namatayan ng ama kabilang sa mga bata malibang ayon sa pinakamaayos para sa kanya gaya ng pagpapalago rito at pangangalaga rito hanggang sa umabot siya sa kalubusan ng isip niya at katinuan niya. Magpatupad kayo sa isang kasunduan sa pagitan ninyo at ni Allāh at sa pagitan ninyo at ng mga lingkod Niya nang walang pagkalas o pagkukulang. Tunay na si Allāh ay magtatanong sa binigyan ng tipan sa Araw ng Pagbangon kung tumupad kaya iyon dito para gumantimpala Siya roon o kung hindi iyon tumupad dito para magparusa Siya roon.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَأَوۡفُواْ ٱلۡكَيۡلَ إِذَا كِلۡتُمۡ وَزِنُواْ بِٱلۡقِسۡطَاسِ ٱلۡمُسۡتَقِيمِۚ ذَٰلِكَ خَيۡرٞ وَأَحۡسَنُ تَأۡوِيلٗا
Lumubos kayo sa pagtatakal kapag magtatakal kayo para sa iba sa inyo at huwag kayong lumugi sa kanya. Tumimbang kayo sa pamamagitan ng timbangang makatarungan, na hindi nagkukulang ng anuman at hindi bumabawas. Ang pagpapalubus-lubos na iyon para sa pagtatakal at pagtitimbang ay higit na mabuti para sa inyo sa Mundo at Kabilang-buhay at higit na maganda sa kahihinatnan kaysa sa pag-uumit sa pamamagitan ng pagkukulang sa mga takalan at mga timbangan.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَلَا تَقۡفُ مَا لَيۡسَ لَكَ بِهِۦ عِلۡمٌۚ إِنَّ ٱلسَّمۡعَ وَٱلۡبَصَرَ وَٱلۡفُؤَادَ كُلُّ أُوْلَٰٓئِكَ كَانَ عَنۡهُ مَسۡـُٔولٗا
Huwag kang sumunod, O anak ni Adan, sa anumang walang kaalaman ukol sa iyo hinggil doon para sumunod ka sa mga palagay at haka-haka. Tunay na ang tao ay pananagutin tungkol sa kung sa ano niya ginamit ang pandinig niya, ang paningin niya, at ang puso niya, na kabutihan o kasamaan para gantimpalaan siya dahil sa kabutihan at parusahan siya dahil sa kasamaan.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَلَا تَمۡشِ فِي ٱلۡأَرۡضِ مَرَحًاۖ إِنَّكَ لَن تَخۡرِقَ ٱلۡأَرۡضَ وَلَن تَبۡلُغَ ٱلۡجِبَالَ طُولٗا
Huwag kang lumakad sa lupa sa pagpapakamalaki at sa pagmamayabang. Tunay na ikaw, kung lalakad ka rito habang nagmamataas, ay hindi makapuputol sa lupa dahil sa paglalakad mo at hindi makaaabot ang tindig mo sa naabot ng mga bundok sa kataasan at sa kaangatan, kaya sa ano ang pagpapakamalaki mo samakatuwid?
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• الأدب الرفيع هو رد ذوي القربى بلطف، ووعدهم وعدًا جميلًا بالصلة عند اليسر، والاعتذار إليهم بما هو مقبول.
Ang mataas na kaasalan ay ang pagtugon sa mga may pagkakamag-anak nang may kabaitan, ang mangako sa kanila ng isang magandang pangako ng pakikipag-ugnayan sa sandali ng ginhawa, at ang paghingi ng paumanhin sa kanila ayon sa kung ano ang tinatanggap.
• الله أرحم بالأولاد من والديهم؛ فنهى الوالدين أن يقتلوا أولادهم خوفًا من الفقر والإملاق وتكفل برزق الجميع.
Si Allāh ay higit na maawain sa mga anak kaysa sa mga magulang nila kaya sumaway Siya sa mga magulang na patayin sila dala ng isang pangamba sa karalitaan at paghihikahos at naggarantiya ng panustos sa lahat.
• في الآيات دليل على أن الحق في القتل للولي، فلا يُقْتَص إلا بإذنه، وإن عفا سقط القصاص.
Sa mga talata ng Qur'ān ay may patunay na ang karapatan kaugnay sa pagkapatay ay ukol sa katangkilik (pinakamalapit na kamag-anak) kaya hindi gaganti sa pinsala malibang ayon sa pahintulot niya. Kung nagpaumanhin siya ay maaalis ang ganting-pinsala.
• من لطف الله ورحمته باليتيم أن أمر أولياءه بحفظه وحفظ ماله وإصلاحه وتنميته حتى يبلغ أشده.
Bahagi ng kabaitan ni Allāh at awa Niya sa ulila ay nag-utos Siya sa mga katangkilik nito ng pangangalaga rito, pangangalaga sa ari-arian nito, pagpapabuti niyon, at pagpapalago niyon hanggang sa umabot ito sa ganap na gulang nito.
ذَٰلِكَ مِمَّآ أَوۡحَىٰٓ إِلَيۡكَ رَبُّكَ مِنَ ٱلۡحِكۡمَةِۗ وَلَا تَجۡعَلۡ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَ فَتُلۡقَىٰ فِي جَهَنَّمَ مَلُومٗا مَّدۡحُورًا
Yaong ipinaliwanag na mga pag-uutos, mga pagsaway, at mga patakaran ay kabilang sa karunungan na ikinasi sa iyo ng Panginoon mo. Huwag kang gumawa, O Sugo, kasama kay Allāh ng isang sinasambang iba pa para maitapon ka sa Impiyerno sa Araw ng Pagbangon bilang sinisising sinisisi ka ng sarili mo at sinisisi ka ng mga tao at bilang itinataboy palayo sa bawat kabutihan.
Ibisobanuro by'icyarabu:
أَفَأَصۡفَىٰكُمۡ رَبُّكُم بِٱلۡبَنِينَ وَٱتَّخَذَ مِنَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ إِنَٰثًاۚ إِنَّكُمۡ لَتَقُولُونَ قَوۡلًا عَظِيمٗا
O kayong nag-aangkin na ang mga anghel daw ay mga babaing anak ni Allāh, nagtangi ba sa inyo ang Panginoon ninyo, O mga tagapagtambal, sa [pagkakaroon ng] mga lalaki kabilang sa mga anak at gumawa Siya para sa sarili Niya sa mga anghel bilang mga babaing anak? Pagkataas-taas si Allāh kaysa sa mga sinasabi ninyo! Tunay na kayo ay talagang nagsasabi laban kay Allāh – kaluwalhatian sa Kanya – ng isang sinasabing lumalabis sa kapangitan yayamang nag-uugnay kayo sa Kanya ng anak, at naggigiit kayo na ukol sa Kanya ang mga babaing anak bilang pagpapakalabis sa kawalang-pananampalataya sa Kanya.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَلَقَدۡ صَرَّفۡنَا فِي هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانِ لِيَذَّكَّرُواْ وَمَا يَزِيدُهُمۡ إِلَّا نُفُورٗا
Talaga ngang nagpaliwanag Kami sa Qur’ān na ito ng mga patakaran, mga pangaral, at mga paghahalintulad upang mapangaralan sa pamamagitan ng mga ito ang mga tao para tumahak sila sa nagpapakinabang sa kanila at umiwan sila sa nakapipinsala sa kanila, habang ang kalagayan ay na ang iba sa kanilang kabilang sa tumaliwas ang kalikasan ng pagkalalang sa kanila ay hindi nadagdagan sa pamamagitan niyon kundi ng isang pagkalayo sa katotohanan at isang pagkasuklam dito.
Ibisobanuro by'icyarabu:
قُل لَّوۡ كَانَ مَعَهُۥٓ ءَالِهَةٞ كَمَا يَقُولُونَ إِذٗا لَّٱبۡتَغَوۡاْ إِلَىٰ ذِي ٱلۡعَرۡشِ سَبِيلٗا
Sabihin mo, O Sugo, sa mga tagapagtambal na ito: "Kung sakaling kasama kay Allāh – pagkataas-taas Siya – ay may mga iba pang sinasamba gaya ng sinasabi nila bilang paggawa-gawa at bilang pagsisinungaling, samakatuwid, talaga sanang hinilingan ang mga inaakalang sinasambang iyon ng isang daan tungo kay Allāh na May trono, upang makipanaig ang mga ito sa Kanya sa kaharian Niya at makipagtunggali ang mga ito sa Kanya roon."
Ibisobanuro by'icyarabu:
تُسَبِّحُ لَهُ ٱلسَّمَٰوَٰتُ ٱلسَّبۡعُ وَٱلۡأَرۡضُ وَمَن فِيهِنَّۚ وَإِن مِّن شَيۡءٍ إِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمۡدِهِۦ وَلَٰكِن لَّا تَفۡقَهُونَ تَسۡبِيحَهُمۡۚ إِنَّهُۥ كَانَ حَلِيمًا غَفُورٗا
Nagluluwalhati kay Allāh ang pitong langit, nagluluwalhati kay Allāh ang lupa, at nagluluwalhati kay Allāh ang mga nasa mga langit at lupa kabilang sa mga nilikha. Walang anumang bagay kundi nagpapawalang-kapintasan ito sa Kanya na nalalakipan ang pagpapawalang-kapintasan nito sa Kanya ng pagbubunyi subalit hindi kayo nakaiintindi sa pamamaraan ng pagluluwalhati nila sapagkat kayo ay hindi nakaiintindi kundi ng pagluluwalhati ng sinumang nagluluwalhati sa pamamagitan ng dila ninyo. Tunay na Siya – pagkataas-taas Siya – ay laging Matimpiin: hindi Siya nagmamadali sa kaparusahan, Mapagpatawad sa sinumang nagbalik-loob sa Kanya.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَإِذَا قَرَأۡتَ ٱلۡقُرۡءَانَ جَعَلۡنَا بَيۡنَكَ وَبَيۡنَ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ حِجَابٗا مَّسۡتُورٗا
Kapag bumigkas ka, O Sugo, ng Qur’ān saka nakapakinig sila ng nasaad dito na mga pagbabawal at mga pangangaral, naglalagay Kami sa pagitan mo at ng mga hindi sumampalataya sa Araw ng Pagbangon ng isang tabing na nagtatakip, na humahadlang sa kanila sa pag-intindi sa Qur'ān bilang parusa para sa kanila sa pag-ayaw nila.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَجَعَلۡنَا عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ أَكِنَّةً أَن يَفۡقَهُوهُ وَفِيٓ ءَاذَانِهِمۡ وَقۡرٗاۚ وَإِذَا ذَكَرۡتَ رَبَّكَ فِي ٱلۡقُرۡءَانِ وَحۡدَهُۥ وَلَّوۡاْ عَلَىٰٓ أَدۡبَٰرِهِمۡ نُفُورٗا
Naglagay Kami sa mga puso nila ng mga takip upang hindi sila makaintindi ng Qur'ān at naglagay Kami sa mga tainga nila ng kabigatan upang hindi sila makarinig nito ayon sa pagkadinig ng pakikinabang. Kapag bumanggit ka sa Panginoon mo sa Qur'ān lamang at hindi ka bumanggit sa mga diyos nilang inaakala, nanunumbalik sila sa mga dinaanan nila habang mga naglalayuan sa pagpapakawagas sa paniniwala sa kaisahan ni Allāh.
Ibisobanuro by'icyarabu:
نَّحۡنُ أَعۡلَمُ بِمَا يَسۡتَمِعُونَ بِهِۦٓ إِذۡ يَسۡتَمِعُونَ إِلَيۡكَ وَإِذۡ هُمۡ نَجۡوَىٰٓ إِذۡ يَقُولُ ٱلظَّٰلِمُونَ إِن تَتَّبِعُونَ إِلَّا رَجُلٗا مَّسۡحُورًا
Kami ay higit na maalam sa pamamaraan ng pakikinig ng mga pangulo nila sa Qur'ān. Sila ay hindi nagnanais ng pagkapatnubay sa pamamagitan nito, bagkus nagnanais ng pagmamaliit at kawalang-kapararakan sa sandali ng pagbigkas mo. Kami ay higit na maalam sa pinag-uusapan nila nang palihim na pagpapasinungaling at pagbalakid, nang nagsasabi ang mga tagalabag na ito sa katarungan sa mga sarili nila dahil sa kawalang-pananampalataya: "Hindi kayo, sumusunod, O mga tao, maliban sa isang lalaking nagaway na natuliro ang isip niya."
Ibisobanuro by'icyarabu:
ٱنظُرۡ كَيۡفَ ضَرَبُواْ لَكَ ٱلۡأَمۡثَالَ فَضَلُّواْ فَلَا يَسۡتَطِيعُونَ سَبِيلٗا
Magnilay-nilay ka, O Sugo, talagang mamamangha ka sa anumang inilarawan nila sa iyo na mga magkakaibang katangiang napupulaan kaya nalihis sila sa katotohanan at nalito sila kaya hindi sila napatnubayan tungo sa daan ng katotohanan.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَقَالُوٓاْ أَءِذَا كُنَّا عِظَٰمٗا وَرُفَٰتًا أَءِنَّا لَمَبۡعُوثُونَ خَلۡقٗا جَدِيدٗا
Nagsabi ang mga tagapagtambal bilang pagkakaila sa pagkabuhay: "Kapag ba namatay kami, naging mga buto kami, at nabulok ang mga katawan namin, bubuhayin ba kami sa isang bagong pagkabuhay? Tunay na ito ay talagang imposible!"
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• الزعم بأن الملائكة بنات الله افتراء كبير، وقول عظيم الإثم عند الله عز وجل.
Ang pag-aakala na ang mga anghel ay mga babaing anak ni Allāh ay isang malaking paggawa-gawa [ng kasinungalingan] at isang pananalitang sukdulan sa kasalanan sa ganang kay Allāh – kamahal-mahalan Siya at kapita-pitagan.
• أكثر الناس لا تزيدهم آيات الله إلا نفورًا؛ لبغضهم للحق ومحبتهم ما كانوا عليه من الباطل.
Ang higit na marami sa mga tao ay hindi nadaragdagan ng mga tanda ni Allāh kundi pag-ayaw dahil sa pagkamuhi nila sa katotohanan at pag-ibig nila sa taglay nila na kabulaanan.
• ما من مخلوق في السماوات والأرض إلا يسبح بحمد الله تعالى فينبغي للعبد ألا تسبقه المخلوقات بالتسبيح.
Walang anumang nilikha sa mga langit at lupa malibang nagluluwalhati kay Allāh kalakip ng pagpupuri kay Allāh – pagkataas-taas Siya – kaya nararapat para sa tao na hindi makauna sa kanya ang mga ibang nilikha sa pagluluwalhati.
• من حلم الله على عباده أنه لا يعاجلهم بالعقوبة على غفلتهم وسوء صنيعهم، فرحمته سبقت غضبه.
Bahagi ng pagtitimpi ni Allāh sa mga lingkod Niya ay na Siya ay hindi nagmamadali sa kanila sa kaparusahan dahil sa pagkalingat nila at kasagwaan ng pinaggagawa nila sapagkat ang awa Niya ay nauna sa galit Niya.
أَوۡ خَلۡقٗا مِّمَّا يَكۡبُرُ فِي صُدُورِكُمۡۚ فَسَيَقُولُونَ مَن يُعِيدُنَاۖ قُلِ ٱلَّذِي فَطَرَكُمۡ أَوَّلَ مَرَّةٖۚ فَسَيُنۡغِضُونَ إِلَيۡكَ رُءُوسَهُمۡ وَيَقُولُونَ مَتَىٰ هُوَۖ قُلۡ عَسَىٰٓ أَن يَكُونَ قَرِيبٗا
O kayo ay maging nilikhang iba pa, na higit na dakila kaysa sa dalawang kabilang sa dinadakila sa mga dibdib ninyo. Tunay na si Allāh ay magpapanumbalik sa inyo gaya ng pagpasimula Niya sa inyo at magbibigay-buhay sa inyo gaya ng paglikha Niya sa inyo sa unang pagkakataon." Kaya magsasabi ang mga tagapagmatigas na ito: "Sino ang magpapanumbalik sa amin bilang mga buhay matapos ng kamatayan namin?" Sabihin mo sa kanila: "Magpapanumbalik sa inyo ang lumikha sa inyo sa unang pagkakataon ayon sa walang naunang pagkakatulad." Kaya maggagalaw-galaw sila ng mga ulo nila bilang mga nanunuya sa pagtugon mo sa kanila at magsasabi sila habang mga nagtuturing na imposible: "Kailan ang pagpapanumbalik na ito?" Sabihin mo: "Harinawang ito ay malapit na sapagkat ang bawat dumarating ay malapit na.
Ibisobanuro by'icyarabu:
يَوۡمَ يَدۡعُوكُمۡ فَتَسۡتَجِيبُونَ بِحَمۡدِهِۦ وَتَظُنُّونَ إِن لَّبِثۡتُمۡ إِلَّا قَلِيلٗا
Magpapanumbalik sa inyo si Allāh sa araw na mananawagan Siya sa inyo tungo sa Pagkakalapan kaya tutugon naman kayo habang mga nagpapaakay sa utos Niya habang mga nagpupuri sa Kanya. Mag-aakala kayo na kayo ay hindi namalagi sa lupa malibang sa kaunting panahon."
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَقُل لِّعِبَادِي يَقُولُواْ ٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُۚ إِنَّ ٱلشَّيۡطَٰنَ يَنزَغُ بَيۡنَهُمۡۚ إِنَّ ٱلشَّيۡطَٰنَ كَانَ لِلۡإِنسَٰنِ عَدُوّٗا مُّبِينٗا
Sabihin mo, O Sugo, sa mga lingkod Kong mga nananampalataya sa Akin na sabihin nila ang kaaya-ayang salita kapag nakikipagtalakayan sila at iwasan nila ang masagwang salita na nagpapalayo ng loob dahil ang demonyo ay nagsasamantala nito sapagkat nagpupunyagi siya sa pagitan nila sa anumang nanggugulo sa kanila sa buhay nila sa Mundo at Kabilang-buhay. Tunay na ang demonyo, para sa tao, ay laging isang kaaway na maliwanag ang pangangaway kaya kailangan sa tao na mangilag sa kanya.
Ibisobanuro by'icyarabu:
رَّبُّكُمۡ أَعۡلَمُ بِكُمۡۖ إِن يَشَأۡ يَرۡحَمۡكُمۡ أَوۡ إِن يَشَأۡ يُعَذِّبۡكُمۡۚ وَمَآ أَرۡسَلۡنَٰكَ عَلَيۡهِمۡ وَكِيلٗا
Ang Panginoon ninyo, O mga tao, ay higit na maalam sa inyo sapagkat walang nakakukubli sa Kanya mula sa inyo na anuman. Kung loloobin Niya na kaawaan kayo ay kaaawaan Niya kayo sa pamamagitan ng pagtutuon sa inyo sa pananampalataya at gawang maayos. Kung loloobin Niya na pagdusahin kayo ay pagdurusahin Niya kayo sa pamamagitan ng pagbigo sa inyo sa pananampalataya at pagbibigay-kamatayan sa inyo sa kawalang-pananampalataya. Hindi nagpadala si Allāh sa iyo, O Sugo, sa kanila bilang pinananaligang pipilit sa kanila sa pananampalataya, pipigil sa kanila sa kawalang-pananampalataya, at mag-iisa-isa sa kanila ng mga gawa nila. Ikaw ay isang tagapagpaabot lamang buhat kay Allāh ng ipinag-utos Niya sa iyo na ipaabot.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَرَبُّكَ أَعۡلَمُ بِمَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۗ وَلَقَدۡ فَضَّلۡنَا بَعۡضَ ٱلنَّبِيِّـۧنَ عَلَىٰ بَعۡضٖۖ وَءَاتَيۡنَا دَاوُۥدَ زَبُورٗا
Ang Panginoon mo, O Sugo, ay higit na maalam sa bawat sinumang nasa mga langit at mga lupa at higit na maalam sa mga kalagayan nila at anumang nagiging karapat-dapat sa kanila. Talaga ngang nagtangi Kami sa iba sa mga propeta higit sa iba pa sa dami ng mga tagasunod at sa pagpapababa ng mga kasulatan, at nagbigay Kami kay David ng isang kasulatan, ang Salmo.
Ibisobanuro by'icyarabu:
قُلِ ٱدۡعُواْ ٱلَّذِينَ زَعَمۡتُم مِّن دُونِهِۦ فَلَا يَمۡلِكُونَ كَشۡفَ ٱلضُّرِّ عَنكُمۡ وَلَا تَحۡوِيلًا
Sabihin mo, O Sugo, sa mga tagapagtambal na ito: "Dumalangin kayo, O mga tagapagtambal, sa mga inaakala ninyo na sila ay mga diyos bukod pa kay Allāh kapag may bumaba sa inyo na isang pinsala sapagkat sila ay hindi nakapangyayari sa pagtulak ng pinsala palayo sa inyo at hindi nakapangyayari sa pagsalin nito sa iba pa sa inyo dahil sa kawalang-kakayahan nila. Ang sinumang walang-kakayahan ay hindi magiging isang diyos."
Ibisobanuro by'icyarabu:
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ يَبۡتَغُونَ إِلَىٰ رَبِّهِمُ ٱلۡوَسِيلَةَ أَيُّهُمۡ أَقۡرَبُ وَيَرۡجُونَ رَحۡمَتَهُۥ وَيَخَافُونَ عَذَابَهُۥٓۚ إِنَّ عَذَابَ رَبِّكَ كَانَ مَحۡذُورٗا
Yaong mga dinadalanginan kabilang sa mga anghel at tulad ng mga ito, sila mismo ay naghahangad ng magpapalapit sa kanila tungo kay Allāh gaya ng mabuting gawa, nagtatagisan kung alin sa kanila ang [magiging] pinakamalapit sa Kanya sa pamamagitan ng pagtalima, nag-aasam na maaawa Siya sa kanila, at nangangamba na pagdurusahin Niya sila. Tunay na ang parusa ng Panginoon mo, O Sugo, ay kabilang sa nararapat na pangilagan.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَإِن مِّن قَرۡيَةٍ إِلَّا نَحۡنُ مُهۡلِكُوهَا قَبۡلَ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ أَوۡ مُعَذِّبُوهَا عَذَابٗا شَدِيدٗاۚ كَانَ ذَٰلِكَ فِي ٱلۡكِتَٰبِ مَسۡطُورٗا
Walang anumang pamayanan o lungsod mula sa mga pamayanang tagatangging sumampalataya ang mga naninirahan malibang Kami ay magpapababa rito ng pagdurusa at kapahamakan sa buhay na pangmundo dahilan sa kawalang-pananampalataya nito o susubok dito sa pamamagitan ng isang parusang malakas sa pamamagitan ng pagkapatay o iba pa rito dahilan sa kawalang-pananampalataya nito. Ang pagpapahamak at ang pagdurusang iyon ay isang pagtatadhana rito na nakatala sa Tablerong Pinag-iingatan.
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• القول الحسن داع لكل خلق جميل وعمل صالح، فإنَّ من ملك لسانه ملك جميع أمره.
Ang magandang sinasabi ay tagapag-anyaya sa bawat kaasalang marikit at gawang maayos sapagkat tunay na ang sinumang nakapamamayani sa dila niya ay nakapamamayani sa lahat ng nauukol sa kanya.
• فاضل الله بين الأنبياء بعضهم على بعض عن علم منه وحكمة.
Nagtangi si Allāh sa pagitan ng mga propeta sa kahigitan ng iba sa kanila sa iba pa ayon sa kaalamang mula sa Kanya at karunungan.
• الله لا يريد بعباده إلا ما هو الخير، ولا يأمرهم إلا بما فيه مصلحتهم.
Si Allāh ay hindi nagnanais sa mga lingkod Niya maliban ng anumang siyang kabutihan at hindi nag-uutos sa kanila maliban ng anumang naroon ang kapakanan nila.
• علامة محبة الله أن يجتهد العبد في كل عمل يقربه إلى الله، وينافس في قربه بإخلاص الأعمال كلها لله والنصح فيها.
Ang palatandaan ng pag-ibig ni Allāh ay na magsikap ang tao sa bawat gawaing magpapalapit sa kanya kay Allāh at makipagtagisan sa pagkalapit niya sa pamamagitan ng pagpapakawagas kay Allāh sa mga gawain sa kalahatan ng mga ito at katapatan sa mga ito.
وَمَا مَنَعَنَآ أَن نُّرۡسِلَ بِٱلۡأٓيَٰتِ إِلَّآ أَن كَذَّبَ بِهَا ٱلۡأَوَّلُونَۚ وَءَاتَيۡنَا ثَمُودَ ٱلنَّاقَةَ مُبۡصِرَةٗ فَظَلَمُواْ بِهَاۚ وَمَا نُرۡسِلُ بِٱلۡأٓيَٰتِ إِلَّا تَخۡوِيفٗا
Hindi Kami huminto sa pagpapababa ng mga palatandaang pisikal na nagpapatunay sa katapatan ng Sugo, na hiniling ng mga tagapagtambal gaya ng pagbibigay-buhay sa mga patay at mga tulad nito, malibang dahil Kami ay nagpababa ng mga ito sa mga kalipunang nauna ngunit nagpasinungaling sila sa mga ito. Nagbigay nga Kami sa [lipi ng] Thamūd ng isang dakilang tandang maliwanag, ang dumalagang kamelyo, ngunit tumanggi silang sumampalataya rito kaya minadali Namin sila sa pagdurusa. Hindi Kami nagpapadala ng mga tanda sa mga kamay ng mga sugo kundi bilang pagpapangamba sa mga kalipunan nila nang sa gayon sila ay magpapasakop.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَإِذۡ قُلۡنَا لَكَ إِنَّ رَبَّكَ أَحَاطَ بِٱلنَّاسِۚ وَمَا جَعَلۡنَا ٱلرُّءۡيَا ٱلَّتِيٓ أَرَيۡنَٰكَ إِلَّا فِتۡنَةٗ لِّلنَّاسِ وَٱلشَّجَرَةَ ٱلۡمَلۡعُونَةَ فِي ٱلۡقُرۡءَانِۚ وَنُخَوِّفُهُمۡ فَمَا يَزِيدُهُمۡ إِلَّا طُغۡيَٰنٗا كَبِيرٗا
Banggitin mo, O Sugo, noong nagsabi Kami sa iyo: "Tunay na ang Panginoon mo ay pumaligid sa mga tao sa kapangyarihan sapagkat sila ay nasa isang dakot Niya. si Allāh ay magsasanggalang sa iyo laban sa kanila kaya magpaabot ka ng ipinag-utos sa iyo na ipaabot." Hindi Kami gumawa sa ipinakita Namin sa iyo sa mata sa gabi ng pag-akyat sa langit maliban bilang pagsusulit para sa mga tao kung magpapatotoo kaya o magpapasinungaling doon. Hindi Kami gumawa sa punong-kahoy na zaqqūm na nabanggit sa Qur’ān, na ito ay tumutubo sa ugat ng impiyerno, kundi bilang pagsubok sa kanila. Kaya kapag hindi sila sumampalataya sa dalawang tandang ito ay hindi sila sasampalataya sa iba pa sa dalawang ito. Nagpapangamba Kami sa kanila sa pamamagitan ng pagpapababa sa mga tanda ngunit hindi sila nadaragdagan dahil sa pagpapangamba sa pamamagitan ng pagpapababa ng mga ito kundi ng isang karagdagan sa kawalang-pananampalataya at isang pagpapatuloy sa pagkaligaw.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَإِذۡ قُلۡنَا لِلۡمَلَٰٓئِكَةِ ٱسۡجُدُواْ لِأٓدَمَ فَسَجَدُوٓاْ إِلَّآ إِبۡلِيسَ قَالَ ءَأَسۡجُدُ لِمَنۡ خَلَقۡتَ طِينٗا
Banggitin mo, O Sugo, noong nagsabi Kami sa mga Anghel: "Magpatirapa kayo kay Adan ng pagpapatirapa ng pagbati na hindi pagpapatirapa ng pagsamba," kaya sumunod naman sila at nagpatirapa sila, sa kabuuan nila, sa kanya subalit si Satanas ay umayaw dahil sa pagpapakamalaki na magpatirapa kay Adan, na nagsasabi: "Magpapatirapa ba ako sa isang nilikha Mo mula sa putik samantalang ako ay nilikha Mo mula sa apoy kaya naman ako ay higit na marangal kaysa sa kanya?"
Ibisobanuro by'icyarabu:
قَالَ أَرَءَيۡتَكَ هَٰذَا ٱلَّذِي كَرَّمۡتَ عَلَيَّ لَئِنۡ أَخَّرۡتَنِ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ لَأَحۡتَنِكَنَّ ذُرِّيَّتَهُۥٓ إِلَّا قَلِيلٗا
Nagsabi si Satanas sa Panginoon niya: "Nakakita ka ba sa nilikhang ito na pinarangalan Mo higit sa akin dahil sa pag-utos Mo sa akin ng pagpapatirapa sa kanya? Talagang kung magpapanatili Ka sa akin bilang buhay hanggang sa wakas ng buhay na pangmundo ay talagang manghahalina ako sa mga anak niya at talagang magpapalisya ako sa kanila palayo sa landasin Mong tuwid maliban sa kaunti kabilang sa pinangalagaan Mo sa kanila, na mga lingkod mong mga nagpapakawagas."
Ibisobanuro by'icyarabu:
قَالَ ٱذۡهَبۡ فَمَن تَبِعَكَ مِنۡهُمۡ فَإِنَّ جَهَنَّمَ جَزَآؤُكُمۡ جَزَآءٗ مَّوۡفُورٗا
Nagsabi sa kanya ang Panginoon niya: "Umalis ka mismo at ang sinumang tumalima sa iyo kabilang sa kanila sapagkat tunay na ang Impiyerno ay ang gantimpala sa iyo at ang gantimpala sa kanila bilang gantimpalang lubos na pinananagana dahil sa mga gawa ninyo.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَٱسۡتَفۡزِزۡ مَنِ ٱسۡتَطَعۡتَ مِنۡهُم بِصَوۡتِكَ وَأَجۡلِبۡ عَلَيۡهِم بِخَيۡلِكَ وَرَجِلِكَ وَشَارِكۡهُمۡ فِي ٱلۡأَمۡوَٰلِ وَٱلۡأَوۡلَٰدِ وَعِدۡهُمۡۚ وَمَا يَعِدُهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ إِلَّا غُرُورًا
Mangmata ka sa sinumang makakaya mo na matahin kabilang sa kanila sa pamamagitan ng tinig mo patungo sa pagsuway. Humiyaw ka sa kanila sa pamamagitan ng mga hukbong-kabayuhan mo at mga hukbong-lakad mo na mga nag-aanyaya sa pagtalima sa iyo. Makilahok ka sa kanila sa mga yaman nila sa pamamagitan ng pag-akit sa bawat gawaing sumasalungat sa Batas. Makilahok ka sa kanila sa mga anak nila sa pamamagitan ng pag-aangkin nila ng kasinungalingan, pagpapatamo ng mga anak sa pamamagitan ng pangangalunya, at pagpapaalipin sa mga ito sa iba pa kay Allāh sa pagpapangalan. Mang-akit ka sa kanila ng mga pangakong sinungaling at mga mithiing bulaan." Hindi nangangako sa kanila ang demonyo maliban ng mga pangakong sinungaling na dumadaya sa kanila.
Ibisobanuro by'icyarabu:
إِنَّ عِبَادِي لَيۡسَ لَكَ عَلَيۡهِمۡ سُلۡطَٰنٞۚ وَكَفَىٰ بِرَبِّكَ وَكِيلٗا
Tunay na ang mga lingkod Kong mga mananampalatayang mga gumagawa ng pagtalima sa Akin ay hindi ka, O Satanas, magkakaroon sa kanila ng pangingibabaw dahil Ako ay nagtatanggol sa kanila sa kasamaan mo. Nakasapat na si Allāh bilang Pinananaligan sa sinumang sumandig sa Kanya sa mga nauukol sa kanila.
Ibisobanuro by'icyarabu:
رَّبُّكُمُ ٱلَّذِي يُزۡجِي لَكُمُ ٱلۡفُلۡكَ فِي ٱلۡبَحۡرِ لِتَبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِهِۦٓۚ إِنَّهُۥ كَانَ بِكُمۡ رَحِيمٗا
Ang Panginoon ninyo, O mga tao, ay ang nagpapalakbay para sa inyo ng mga sasakyang-dagat sa dagat sa pag-asang maghanap kayo ng panustos Niya sa pamamagitan ng mga kita ng pangangalakal at iba pa rito. Tunay na Siya sa inyo ay laging Maaawain yayamang nagpadali Siya para sa inyo ng mga kaparaanang ito.
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• من رحمة الله بالناس عدم إنزاله الآيات التي يطلبها المكذبون حتى لا يعاجلهم بالعقاب إذا كذبوا بها.
Bahagi ng awa ni Allāh sa mga tao ay ang hindi pagpapababa Niya ng mga tanda na hinihiling ng mga tagapagpasinungaling upang hindi Niya sila madaliin sa parusa kapag nagpasinungaling sila sa mga ito.
• ابتلى الله العباد بالشيطان الداعي لهم إلى معصية الله بأقواله وأفعاله.
Sumubok si Allāh sa mga tao sa pamamagitan ng demonyong tagapag-anyaya sa kanila sa pagsuway sa Kanya sa pamamagitan ng mga sabi nito at mga gawa nito.
• من صور مشاركة الشيطان للإنسان في الأموال والأولاد: ترك التسمية عند الطعام والشراب والجماع، وعدم تأديب الأولاد.
Kabilang sa mga anyo ng pakikilahok ng demonyo sa tao sa mga yaman at mga anak ay ang hindi pagsambit sa pangalan Niya sa sandali ng pagkain, pag-inom, at pakikipagtalik, at ang hindi pagdisiplina sa mga anak.
وَإِذَا مَسَّكُمُ ٱلضُّرُّ فِي ٱلۡبَحۡرِ ضَلَّ مَن تَدۡعُونَ إِلَّآ إِيَّاهُۖ فَلَمَّا نَجَّىٰكُمۡ إِلَى ٱلۡبَرِّ أَعۡرَضۡتُمۡۚ وَكَانَ ٱلۡإِنسَٰنُ كَفُورًا
Kapag may sumaling sa inyo, O mga tagapagtambal, na isang pagsubok na kinasusuklaman sa dagat hanggang sa natakot kayo sa kapahamakan ay nalingid sa hinagap ninyo ang dati ninyong dinadalanginan bukod pa kay Allāh. Walang kayong naalaala kundi si Allāh kaya nagpapasaklolo kayo sa Kanya ngunit nang sumaklolo Siya sa inyo, nagligtas Siya sa inyo mula sa pinangangambahan ninyo, at napunta kayo sa kalupaan ay umaayaw naman kayo sa paniniwala sa kaisahan Niya at sa pagdalangin sa Kanya lamang at nanunumbalik kayo sa mga anito ninyo. Laging ang tao ay mapagkaila sa mga biyaya ni Allāh.
Ibisobanuro by'icyarabu:
أَفَأَمِنتُمۡ أَن يَخۡسِفَ بِكُمۡ جَانِبَ ٱلۡبَرِّ أَوۡ يُرۡسِلَ عَلَيۡكُمۡ حَاصِبٗا ثُمَّ لَا تَجِدُواْ لَكُمۡ وَكِيلًا
Kaya natiwasay ba kayo, O mga tagapagtambal, nang nagligtas sa inyo si Allāh papunta sa katihan na baka gumawa Siya ritong gumuguho sa inyo? O natitiwasay ba kayo na baka magpababa Siya sa inyo ng mga bato mula sa langit, na magpapaulan sa inyo ng tulad ng ginawa Niya sa mga kababayan ni Lot, pagkatapos hindi kayo nakatatagpo ng isang tagapangalagang mangangalaga sa inyo ni ng isang tagapag-adyang magtatanggol sa inyo laban sa kapahamakan?
Ibisobanuro by'icyarabu:
أَمۡ أَمِنتُمۡ أَن يُعِيدَكُمۡ فِيهِ تَارَةً أُخۡرَىٰ فَيُرۡسِلَ عَلَيۡكُمۡ قَاصِفٗا مِّنَ ٱلرِّيحِ فَيُغۡرِقَكُم بِمَا كَفَرۡتُمۡ ثُمَّ لَا تَجِدُواْ لَكُمۡ عَلَيۡنَا بِهِۦ تَبِيعٗا
O natiwasay ba kayo na baka magpanumbalik sa inyo si Allāh sa dagat sa ibang pagkakataon, pagkatapos magpapadala Siya sa inyo ng isang hanging matindi para lumunod Siya sa inyo dahilan sa kawalang-pagkilala ninyo sa biyaya Niya yayamang nagligtas Siya sa inyo noong una? Pagkatapos hindi kayo nakatatagpo para sa inyo ng isang tagapagpanagot na magpapanagot sa Kanya dahil sa ginawa Niya sa inyo, bilang pag-aadya para sa inyo.
Ibisobanuro by'icyarabu:
۞ وَلَقَدۡ كَرَّمۡنَا بَنِيٓ ءَادَمَ وَحَمَلۡنَٰهُمۡ فِي ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِ وَرَزَقۡنَٰهُم مِّنَ ٱلطَّيِّبَٰتِ وَفَضَّلۡنَٰهُمۡ عَلَىٰ كَثِيرٖ مِّمَّنۡ خَلَقۡنَا تَفۡضِيلٗا
Talaga ngang nagparangal Kami sa mga supling ni Adan dahil sa [pagkakaroon ng] isip, pagpapatirapa sa mga Anghel sa ama nila, at iba pa. Pinagsilbi Namin para sa kanila ang nagdadala sa kanila sa katihan na mga hayop at mga sasakyan at ang nagdadala sa kanila sa karagatan na mga daong. Tumustos Kami sa kanila mula sa mga kaaya-aya sa mga pagkain, mga inumin, mga mapangangasawa, at iba pa. Nagtangi Kami sa kanila higit sa marami sa mga nilikha Namin ayon sa pagtatanging dakila. Kaya kailangan sa kanila na magpasalamat sa mga biyaya ni Allāh sa kanila.
Ibisobanuro by'icyarabu:
يَوۡمَ نَدۡعُواْ كُلَّ أُنَاسِۭ بِإِمَٰمِهِمۡۖ فَمَنۡ أُوتِيَ كِتَٰبَهُۥ بِيَمِينِهِۦ فَأُوْلَٰٓئِكَ يَقۡرَءُونَ كِتَٰبَهُمۡ وَلَا يُظۡلَمُونَ فَتِيلٗا
Banggitin mo, O Sugo, ang araw na mananawagan Kami sa bawat pangkat sa pamamagitan ng pinuno nito, na tinutularan nito noon sa Mundo. Kaya ang mga bibigyan ng talaan nila sa kanang kamay nila, ang mga iyon ay magbabasa ng mga talaan nila habang mga pinagagalak at hindi sila kukulangan ng anuman mula sa mga pabuya sa kanila, kahit pa man umabot ito sa kaliitan nito sa sukat ng hiblang nasa bitak ng buto ng datiles.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَمَن كَانَ فِي هَٰذِهِۦٓ أَعۡمَىٰ فَهُوَ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ أَعۡمَىٰ وَأَضَلُّ سَبِيلٗا
Ang sinumang sa buhay na ito sa Mundo ay bulag ang puso sa pagtanggap sa katotohanan at pagpapasakop dito, siya sa Araw ng Pagbangon ay higit na matindi sa pagkabulag kaya hindi siya napapatnubayan para sa daan ng Paraiso, at higit na ligaw sa daan palayo sa kapatnubayan. Ang ganti ay kabilang sa uri ng gawain.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَإِن كَادُواْ لَيَفۡتِنُونَكَ عَنِ ٱلَّذِيٓ أَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡكَ لِتَفۡتَرِيَ عَلَيۡنَا غَيۡرَهُۥۖ وَإِذٗا لَّٱتَّخَذُوكَ خَلِيلٗا
Talaga ngang kamuntik na ang mga tagapagtambal na magpalihis sa iyo, O Sugo, palayo sa ikinasi Namin sa iyo na Qur'ān upang lumikha-likha ka laban sa Amin ng iba pa rito na umaalinsunod sa mga pithaya nila. Kung sakaling gumawa ka ng ninais nila mula roon, talaga sanang hinirang ka nila bilang minamahal.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَلَوۡلَآ أَن ثَبَّتۡنَٰكَ لَقَدۡ كِدتَّ تَرۡكَنُ إِلَيۡهِمۡ شَيۡـٔٗا قَلِيلًا
Kung hindi dahil na nagmagandang-loob Kami sa iyo ng pagpapatatag sa katotohanan, talaga ngang kamuntik na ikaw ay kumiling sa kanila ng bahagyang pagkiling para sumang-ayon ka sa kanila sa iminungkahi nila sa iyo dahil sa lakas ng pandaraya nila at tindi ng panggugulang nila kasabay ng kalabisan ng sigasig mo sa pagsampalataya nila subalit nangalaga Kami sa iyo laban sa pagkiling sa kanila.
Ibisobanuro by'icyarabu:
إِذٗا لَّأَذَقۡنَٰكَ ضِعۡفَ ٱلۡحَيَوٰةِ وَضِعۡفَ ٱلۡمَمَاتِ ثُمَّ لَا تَجِدُ لَكَ عَلَيۡنَا نَصِيرٗا
Kung sakaling kumiling ka sa kanila sa iminumungkahi nila sa iyo, talaga sanang nagpadapo Kami sa iyo ng pagdurusang pinag-ibayo sa buhay na pangmundo at sa Kabilang-buhay. Pagkatapos hindi ka makatatagpo ng isang mapag-adyang mag-aadya sa iyo laban sa Amin at magtutulak palayo sa iyo ng pagdurusa.
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• الإنسان كفور للنعم إلا من هدى الله.
• كل أمة تُدْعَى إلى دينها وكتابها، هل عملت به أو لا؟ والله لا يعذب أحدًا إلا بعد قيام الحجة عليه ومخالفته لها.
Ang bawat kalipunan ay aanyayahan sa relihiyon nito at talaan nito kung gumawa ba iyon ayon dito o hindi. Si Allāh ay hindi nagpaparusa sa isa man malibang matapos ng paglalahad ng katwiran doon at paglabag niyon dito.
• عداوة المجرمين والمكذبين للرسل وورثتهم ظاهرة بسبب الحق الذي يحملونه، وليس لذواتهم.
Ang pagkamuhi ng mga salaring tagapagpasinungaling sa mga sugo at mga tagapagmana ng mga ito ay nakalitaw dahilan sa katotohanang dinadala ng mga ito at hindi dahil sa pagkatao ng mga ito.
• الله تعالى عصم النبي من أسباب الشر ومن البشر، فثبته وهداه الصراط المستقيم، ولورثته مثل ذلك على حسب اتباعهم له.
Si Allāh – pagkataas-taas Siya – ay nagsanggalang sa Propeta laban sa mga kadahilanan ng kasamaan at laban sa mga tao sapagkat nagpatatag Siya rito at nagpatnubay Siya rito sa landasing tuwid. Ukol sa mga tagapagmana nito ang tulad niyon alinsunod sa pagsunod nila roon.
وَإِن كَادُواْ لَيَسۡتَفِزُّونَكَ مِنَ ٱلۡأَرۡضِ لِيُخۡرِجُوكَ مِنۡهَاۖ وَإِذٗا لَّا يَلۡبَثُونَ خِلَٰفَكَ إِلَّا قَلِيلٗا
Talaga ngang kamuntik na ang mga tagatangging sumampalataya na bumulahaw sa iyo dahil sa pagkamuhi nila sa iyo upang magpalabas sila sa iyo mula sa Makkah subalit pumigil sa kanila si Allāh sa pagpapalabas sa iyo hanggang sa lumikas ka ayon sa utos ng Panginoon mo. Kung sakaling nakapagpalabas sila sa iyo ay hindi sana sila nanatili matapos ng pagpapalabas sa iyo maliban sa isang maikling panahon.
Ibisobanuro by'icyarabu:
سُنَّةَ مَن قَدۡ أَرۡسَلۡنَا قَبۡلَكَ مِن رُّسُلِنَاۖ وَلَا تَجِدُ لِسُنَّتِنَا تَحۡوِيلًا
Ang kahatulang iyon ng hindi nila pananatili nila matapos mo maliban sa isang maikling panahon ay ang kalakaran ni Allāh na nagpapatuloy sa mga sugo noong bago mo pa. Ito ay na ang alinmang sugong pinalabas ng mga kababayan niya mula sa gitna nila ay nagpapababa si Allāh sa kanila ng pagdurusa. Hindi ka makatatagpo, O Sugo, para sa kalakaran Namin ng isang pagpapalit, bagkus matatagpuan mo itong matatag na nagpapatuloy.
Ibisobanuro by'icyarabu:
أَقِمِ ٱلصَّلَوٰةَ لِدُلُوكِ ٱلشَّمۡسِ إِلَىٰ غَسَقِ ٱلَّيۡلِ وَقُرۡءَانَ ٱلۡفَجۡرِۖ إِنَّ قُرۡءَانَ ٱلۡفَجۡرِ كَانَ مَشۡهُودٗا
Magpanatili ka ng pagdarasal sa pamamagitan ng pagsasagawa nito ayon sa pinakalubos na paraan sa mga oras nito mula sa paglilis ng araw palayo sa rurok ng langit. Sumasaklaw iyon sa pagdarasal ng dhuhr at `aṣr hanggang sa pagdilim ng gabi, na sumasaklaw sa pagdarasal ng maghrib at `ishā'. Magpanatili ka ng pagdarasal ng fajr at magpahaba ka ng pagbigkas [ng Qur’ān] dito sapagkat ang pagdarasal ng fajr ay dinadaluhan ng mga anghel ng gabi at mga anghel ng maghapon.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَمِنَ ٱلَّيۡلِ فَتَهَجَّدۡ بِهِۦ نَافِلَةٗ لَّكَ عَسَىٰٓ أَن يَبۡعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامٗا مَّحۡمُودٗا
Mula sa gabi ay bumangon ka, O Sugo, saka magdasal ka sa isang bahagi mula rito upang ang dasal mo ay maging isang karagdagan para sa iyo sa pag-aangat sa mga antas mo habang naghahangad na buhayin ka ng Panginoon mo sa Araw ng Pagbangon bilang tagapamagitan para sa mga tao mula sa dinaranas nila na mga hilakbot ng Araw ng Pagbangon at na magkaroon ka ng katayuan ng pamamagitang pinakadakila, na magpapapuri rito ang mga sinauna at ang mga nahuli.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَقُل رَّبِّ أَدۡخِلۡنِي مُدۡخَلَ صِدۡقٖ وَأَخۡرِجۡنِي مُخۡرَجَ صِدۡقٖ وَٱجۡعَل لِّي مِن لَّدُنكَ سُلۡطَٰنٗا نَّصِيرٗا
Sabihin mo, O Sugo: "Panginoon ko, gumawa ka sa mga pasukan ko at mga labasan ko sa kabuuan ng mga ito sa pagtalima sa Iyo at ayon sa kaluguran Mo, at gumawa Ka para sa akin mula sa ganang Iyo ng isang katwirang nakahayag na mag-aadya Ka sa akin sa pamamagitan nito laban sa kaaway ko."
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَقُلۡ جَآءَ ٱلۡحَقُّ وَزَهَقَ ٱلۡبَٰطِلُۚ إِنَّ ٱلۡبَٰطِلَ كَانَ زَهُوقٗا
Sabihin mo, O Sugo, sa mga tagapagtambal na ito: "Dumating ang Islām at nagkatotoo ang pangako ni Allāh na pag-aadya rito, at umalis ang Shirk at ang Kawalang-pananampalataya. Tunay na ang kabulaanan ay umaalis, napapawi, hindi tumatatag sa harapan ng katotohanan."
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَنُنَزِّلُ مِنَ ٱلۡقُرۡءَانِ مَا هُوَ شِفَآءٞ وَرَحۡمَةٞ لِّلۡمُؤۡمِنِينَ وَلَا يَزِيدُ ٱلظَّٰلِمِينَ إِلَّا خَسَارٗا
Nagbababa Kami mula sa Qur’ān ng pagpapagaling para sa mga puso mula sa kamangmangan, kawalang-pananampalataya, at pagdududa; ng pagpapagaling sa mga katawan kapag ginamit ito sa ruqyah; at ng awa para sa mga mananampalatayang nagsasagawa nito. Walang naidaragdag ang Qur'ān na ito sa mga tagatangging sumampalataya kundi isang kapahamakan dahil ang pagkarinig dito ay nagpapangitngit sa kanila at nakadaragdag sa kanila ng pagpapasinungaling at pag-ayaw rito.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَإِذَآ أَنۡعَمۡنَا عَلَى ٱلۡإِنسَٰنِ أَعۡرَضَ وَنَـَٔا بِجَانِبِهِۦ وَإِذَا مَسَّهُ ٱلشَّرُّ كَانَ يَـُٔوسٗا
Kapag nagbiyaya si Allāh sa tao ng biyayang tulad ng kalusugan at pagkayaman ay umaayaw siya sa pagpapasalamat at pagtalima kay Allāh at nagpapakalayu-layo siya bilang pagpapakamalaki. Kapag may dumapo sa kanya na karamdaman o karalitaan at tulad ng mga ito, siya ay matindi ang kahinaan ng loob at ang kawalang-pag-asa sa awa ni Allāh.
Ibisobanuro by'icyarabu:
قُلۡ كُلّٞ يَعۡمَلُ عَلَىٰ شَاكِلَتِهِۦ فَرَبُّكُمۡ أَعۡلَمُ بِمَنۡ هُوَ أَهۡدَىٰ سَبِيلٗا
Sabihin mo, O Sugo: "Bawat tao ay gumagawa ayon sa paraan niya na nakawawangis ng kalagayan niya sa kapatnubayan at pagkaligaw, ngunit ang Panginoon ninyo ay higit na maalam sa sinumang siya ay higit na napapatnubayan sa daan tungo sa katotohanan."
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَيَسۡـَٔلُونَكَ عَنِ ٱلرُّوحِۖ قُلِ ٱلرُّوحُ مِنۡ أَمۡرِ رَبِّي وَمَآ أُوتِيتُم مِّنَ ٱلۡعِلۡمِ إِلَّا قَلِيلٗا
Nagtatanong sa iyo, O Sugo, ang mga tagatangging sumampalataya kabilang sa mga May Kasulatan tungkol sa reyalidad ng kaluluwa kaya sabihin mo sa kanila: "Walang nakaaalam sa reyalidad ng kaluluwa kundi si Allāh at hindi kayo binigyan at ang lahat ng mga nilikha ng kaalaman kundi kakaunti kung ihahambing sa kaalaman ni Allāh – kaluwalhatian sa Kanya."
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَلَئِن شِئۡنَا لَنَذۡهَبَنَّ بِٱلَّذِيٓ أَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡكَ ثُمَّ لَا تَجِدُ لَكَ بِهِۦ عَلَيۡنَا وَكِيلًا
Sumusumpa si Allāh na kung sakaling niloob Niya ang pag-alis ng pinababa Niya sa iyo, O Sugo, na kasi sa pamamagitan ng pagpawi nito sa mga isip at mga kasulatan ay talaga sanang nag-alis Siya nito, pagkatapos hindi ka makatatagpo ng sinumang mag-aadya sa iyo at magsasagawa ng pagpapanumbalik nito.
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• في الآيات دليل على شدة افتقار العبد إلى تثبيت الله إياه، وأنه ينبغي له ألا يزال مُتَمَلِّقًا لربه أن يثبته على الإيمان.
Sa mga talata ng Qur'ān ay may patunay sa tindi ng pangangailangan ng tao sa pagpapatatag ni Allāh sa kanya at nararapat para sa kanya na hindi tumigil bilang nagsusumamo sa Panginoon niya na patatagin siya sa pananampalataya.
• عند ظهور الحق يَضْمَحِل الباطل، ولا يعلو الباطل إلا في الأزمنة والأمكنة التي يكسل فيها أهل الحق.
Sa sandali ng pagkalantad ng katotohanan ay nagmamaliw ang kabulaanan. Hindi tumataas ang kabulaanan maliban sa mga panahon at mga pook na tinatamad sa mga ito ang mga alagad ng katotohanan.
• الشفاء الذي تضمنه القرآن عام لشفاء القلوب من الشُّبَه، والجهالة، والآراء الفاسدة، والانحراف السيئ والمقاصد السيئة.
Ang pagpapagaling na nilalaman ng Qur'ān ay pangkalahatan para sa pagpapagaling sa mga puso mula sa maling akala, kamangmangan, mga sirang pananaw, paglihis na masagwa, at mga pakay na masagwa.
• في الآيات دليل على أن المسؤول إذا سئل عن أمر ليس في مصلحة السائل فالأولى أن يعرض عن جوابه، ويدله على ما يحتاج إليه، ويرشده إلى ما ينفعه.
Sa mga talata ng Qur'ān ay may isang patunay na ang tinatanong, kapag tinanong tungkol sa isang bagay na hindi kaugnay sa kapakanan ng tagapagtanong, ang higit na karapat-dapat ay na umayaw sa pagsagot, akayin ito sa kinakailangan nito, at gabayan ito tungo sa magpapakinabang dito.
إِلَّا رَحۡمَةٗ مِّن رَّبِّكَۚ إِنَّ فَضۡلَهُۥ كَانَ عَلَيۡكَ كَبِيرٗا
Subalit hindi inalis ito bilang awa mula sa Panginoon mo at iniiwan ito na napangangalagaan. Tunay na ang kabutihang-loob ng Panginoon mo laging sa iyo ay dakila yayamang gumawa Siya sa iyo bilang sugo, nagpawakas Siya sa pamamagitan mo sa [pagpapadala ng] mga propeta, at nagpababa Siya sa iyo ng Qur'ān.
Ibisobanuro by'icyarabu:
قُل لَّئِنِ ٱجۡتَمَعَتِ ٱلۡإِنسُ وَٱلۡجِنُّ عَلَىٰٓ أَن يَأۡتُواْ بِمِثۡلِ هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانِ لَا يَأۡتُونَ بِمِثۡلِهِۦ وَلَوۡ كَانَ بَعۡضُهُمۡ لِبَعۡضٖ ظَهِيرٗا
Sabihin mo, O Sugo: "Talagang kung nagtipon ang tao at ang jinn sa kabuuan nila na maglahad ng tulad ng Qur’ān na ito, na pinababa sa iyo, sa retorika nito, kagandahan ng pagkakaayos nito, at kasaganahan nito ay hindi sila makapaglalahad nito magpakailanman, at kahit pa man ang iba sa kanila para sa iba pa ay maging tagatulong at mapag-adya."
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَلَقَدۡ صَرَّفۡنَا لِلنَّاسِ فِي هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانِ مِن كُلِّ مَثَلٖ فَأَبَىٰٓ أَكۡثَرُ ٱلنَّاسِ إِلَّا كُفُورٗا
Talaga ngang naglinaw Kami para sa mga tao sa Qur’ān na ito at nag-uri-uri Kami rito ng bawat naisasaalang-alang na mga pangaral, mga aral, mga pag-uutos, mga pagsaway, at mga kasaysayan sa pag-asang sumampalataya sila, ngunit tumanggi [sa anuman] ang karamihan sa mga tao maliban sa pagtanggi at pagkakaila sa Qur'ān na ito.
Ibisobanuro by'icyarabu:
أَوۡ تُسۡقِطَ ٱلسَّمَآءَ كَمَا زَعَمۡتَ عَلَيۡنَا كِسَفًا أَوۡ تَأۡتِيَ بِٱللَّهِ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ قَبِيلًا
o magpabagsak ka sa amin ng langit, gaya ng binanggit mo, na mga pira-piraso ng pagdurusa o magdala ka kay Allāh at sa mga anghel nang nakikita upang sumasaksi sila sa iyo sa katumpakan ng inaangkin mo;
Ibisobanuro by'icyarabu:
أَوۡ يَكُونَ لَكَ بَيۡتٞ مِّن زُخۡرُفٍ أَوۡ تَرۡقَىٰ فِي ٱلسَّمَآءِ وَلَن نُّؤۡمِنَ لِرُقِيِّكَ حَتَّىٰ تُنَزِّلَ عَلَيۡنَا كِتَٰبٗا نَّقۡرَؤُهُۥۗ قُلۡ سُبۡحَانَ رَبِّي هَلۡ كُنتُ إِلَّا بَشَرٗا رَّسُولٗا
o magkaroon ka ng isang bahay na napapalamutian ng ginto at iba pa o pumanik ka sa langit. Hindi kami sasampalataya na ikaw ay isinugo kahit pumanik ka pa roon maliban kapag nagbaba ka ng isang aklat mula sa ganang kay Allāh na sinulatan, na mababasa namin na nakasaad doon na ikaw ay Sugo ni Allāh." Sabihin mo sa kanila, O Sugo: "Kaluwalhatian sa Panginoon ko! Walang iba ako kundi isang taong sugo gaya ng lahat ng mga sugo. Hindi ako nakakakaya ng paglalahad ng isang bagay kaya papaanong ukol sa akin na maghatid ako ng iminungkahi ninyo?"
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَمَا مَنَعَ ٱلنَّاسَ أَن يُؤۡمِنُوٓاْ إِذۡ جَآءَهُمُ ٱلۡهُدَىٰٓ إِلَّآ أَن قَالُوٓاْ أَبَعَثَ ٱللَّهُ بَشَرٗا رَّسُولٗا
Walang pumigil sa mga tagatangging sumampalataya sa pagsampalataya kay Allāh at sa Sugo Niya at sa paggawa sa inihatid ng Sugo kundi ang pagkakaila nila na ang sugo ay maging kabilang sa uri ng mga tao yayamang nagsabi sila bilang pagtutol: "Nagpadala ba si Allāh sa amin ng isang sugo kabilang sa mga tao?"
Ibisobanuro by'icyarabu:
قُل لَّوۡ كَانَ فِي ٱلۡأَرۡضِ مَلَٰٓئِكَةٞ يَمۡشُونَ مُطۡمَئِنِّينَ لَنَزَّلۡنَا عَلَيۡهِم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ مَلَكٗا رَّسُولٗا
Sabihin mo, O Sugo, bilang tugon sa kanila: "Kung sakaling nangyaring sa lupa ay may mga anghel na nakatira at naglalakad na mga napapanatag gaya ng kalagayan ninyo ay talaga sanang nagpadala Kami sa kanila ng isang sugong anghel kabilang sa uri nila dahil siya ay ang nakakakaya na magpaintindi sa kanila ng ipinasugo sa kanya sapagkat hindi bahagi ng karunungan na magsugo Kami sa kanila ng isang sugong kabilang sa uri ng mga tao. Gayon ang kalagayan ninyo mismo."
Ibisobanuro by'icyarabu:
قُلۡ كَفَىٰ بِٱللَّهِ شَهِيدَۢا بَيۡنِي وَبَيۡنَكُمۡۚ إِنَّهُۥ كَانَ بِعِبَادِهِۦ خَبِيرَۢا بَصِيرٗا
Sabihin mo, O Sugo: "Nakasapat si Allāh bilang tagasaksi sa pagitan ko at ninyo na ako ay Sugo sa inyo at na ako ay nagpaabot sa inyo ng ipinasugo sa akin sa inyo. Tunay na Siya, laging sa mga kalagayan ng mga lingkod Niya, ay Tagasaklaw: walang nakakukubli sa kanya mula sa mga iyon na anuman, Nakakikita sa lahat ng mga nakakubli sa mga kaluluwa nila."
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• بيَّن الله للناس في القرآن من كل ما يُعْتَبر به من المواعظ والعبر والأوامر والنواهي والقصص؛ رجاء أن يؤمنوا.
Naglinaw si Allāh sa mga tao sa Qur'ān ng bawat naisasaalang-alang na mga pangaral, mga aral, mga pag-uutos, mga pagsaway, at mga kasaysayan sa pag-asang sumampalataya sila.
• القرآن كلام الله وآية النبي الخالدة، ولن يقدر أحد على المجيء بمثله.
Ang Qur'ān ay Salita ni Allāh at ang tandang mananatili ng Propeta. Hindi makakaya ng isa man ang maghatid ng tulad nito.
وَمَن يَهۡدِ ٱللَّهُ فَهُوَ ٱلۡمُهۡتَدِۖ وَمَن يُضۡلِلۡ فَلَن تَجِدَ لَهُمۡ أَوۡلِيَآءَ مِن دُونِهِۦۖ وَنَحۡشُرُهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ عَلَىٰ وُجُوهِهِمۡ عُمۡيٗا وَبُكۡمٗا وَصُمّٗاۖ مَّأۡوَىٰهُمۡ جَهَنَّمُۖ كُلَّمَا خَبَتۡ زِدۡنَٰهُمۡ سَعِيرٗا
Ang sinumang itinutuon ni Allāh sa kapatnubayan, siya ay ang napapatnubayan nang totohanan; ngunit ang sinumang itinatatwa Niya palayo roon at inililigaw Niya ay hindi ka makatatagpo, O Sugo, para sa kanila ng mga katangkilik na papatnubay sa kanila tungo sa katotohanan, magtutulak palayo sa kanila ng kapinsalaan, at magdudulot sa kanila ng pakinabang. Kakalap Kami sa kanila sa Araw ng Pagbangon habang kinakaladkad sila sa mga mukha nila nang hindi nakakikita, hindi nakabibigkas, at hindi nakaririnig. Ang tuluyan nila na kakanlungan nila ay Impiyerno, na sa tuwing tumitighaw ang lagablab nito ay nagdaragdag Kami sa kanila ng pagliliyab.
Ibisobanuro by'icyarabu:
ذَٰلِكَ جَزَآؤُهُم بِأَنَّهُمۡ كَفَرُواْ بِـَٔايَٰتِنَا وَقَالُوٓاْ أَءِذَا كُنَّا عِظَٰمٗا وَرُفَٰتًا أَءِنَّا لَمَبۡعُوثُونَ خَلۡقٗا جَدِيدًا
Ang pagdurusang iyon na makakatagpo nila ay ang ganti sa kanila dahilan sa kawalang-pananampalataya nila sa mga tanda Naming pinababa sa Sugo Namin at dahil sa pagsasabi nila bilang pagtuturing ng pagkaimposible ng pagkabuhay: "Kapag ba namatay kami at naging mga butong bulok at mga pira-pirasong nalansag, bubuhayin ba kami matapos niyon bilang nilikhang bago?"
Ibisobanuro by'icyarabu:
۞ أَوَلَمۡ يَرَوۡاْ أَنَّ ٱللَّهَ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ قَادِرٌ عَلَىٰٓ أَن يَخۡلُقَ مِثۡلَهُمۡ وَجَعَلَ لَهُمۡ أَجَلٗا لَّا رَيۡبَ فِيهِ فَأَبَى ٱلظَّٰلِمُونَ إِلَّا كُفُورٗا
Hindi ba nakaalam ang mga tagapagkailang ito ng pagkabuhay na si Allāh na lumikha sa mga langit at lupa sa kabila ng kalakihan ng mga ito ay nakakakaya na lumikha ng tulad nila sapagkat ang sinumang nakakaya sa paglikha ng isang malaki ay nakakakaya sa paglikha ng maliit pa roon. Gumawa nga si Allāh para sa kanila sa Mundo ng isang oras na tinakdaan na magwawakas doon ang buhay nila at gumawa Siya para sa kanila ng isang taning para sa pagbubuhay sa kanila, na walang pagdududa hinggil doon. Sa kabila ng paglitaw ng mga patunay sa pagkabuhay, tumanggi [sa anuman] ang mga tagapagtambal maliban sa pagkakaila sa pagkabuhay sa kabila ng kaliwanagan ng mga patunay rito.
Ibisobanuro by'icyarabu:
قُل لَّوۡ أَنتُمۡ تَمۡلِكُونَ خَزَآئِنَ رَحۡمَةِ رَبِّيٓ إِذٗا لَّأَمۡسَكۡتُمۡ خَشۡيَةَ ٱلۡإِنفَاقِۚ وَكَانَ ٱلۡإِنسَٰنُ قَتُورٗا
Sabihin mo, O Sugo, sa mga tagapagtambal na ito: "Kung sakaling nangyaring kayo ay nagmamay-ari ng mga imbakan ng awa ng Panginoon ko na hindi nauubos ni nagwawakas, samakatuwid talaga sanang nagpigil kayo sa paggugol nito dala ng pangamba sa pagkaubos nito upang hindi kayo maging mga maralita." Bahagi ng kalikasan ng tao ay na siya ay maramot maliban kung siya ay naging isang mananampalataya sapagkat siya ay gumugugol dala ng pag-asa sa gantimpala ni Allāh.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَلَقَدۡ ءَاتَيۡنَا مُوسَىٰ تِسۡعَ ءَايَٰتِۭ بَيِّنَٰتٖۖ فَسۡـَٔلۡ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ إِذۡ جَآءَهُمۡ فَقَالَ لَهُۥ فِرۡعَوۡنُ إِنِّي لَأَظُنُّكَ يَٰمُوسَىٰ مَسۡحُورٗا
Talaga ngang nagbigay Kami kay Moises ng siyam na patunay na maliwanag na sumasaksi para sa kanya. Ang mga ito ay ang tungkod, ang [puting] kamay, ang mga taon [ng tagtuyot], ang kakulangan ng mga bunga, ang baha, ang mga balang, ang mga kuto, ang mga palaka, at ang dugo. Kaya magtanong ka, O Sugo, sa mga Hudyo nang naghatid si Moises sa mga ninuno nila ng mga tandang iyon saka nagsabi sa kanya si Paraon: "Tunay na ako ay talagang nagpapalagay na ikaw, O Moises, ay isang lalaking nagaway dahil sa inilahad mo na mga kataka-taka."
Ibisobanuro by'icyarabu:
قَالَ لَقَدۡ عَلِمۡتَ مَآ أَنزَلَ هَٰٓؤُلَآءِ إِلَّا رَبُّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ بَصَآئِرَ وَإِنِّي لَأَظُنُّكَ يَٰفِرۡعَوۡنُ مَثۡبُورٗا
Nagsabi si Moises bilang tugon kay Paraon: "Talaga ngang natiyak mo, O Paraon, na walang nagpababa sa mga tandang ito kundi si Allāh, ang Panginoon ng mga langit at lupa. Nagpababa Siya sa mga ito bilang mga pagpapatunay sa kakayahan Niya at sa katapatan ng Sugo Niya subalit ikaw ay tumanggi. Tunay na ako ay talagang nakaaalam na ikaw, O Paraon, ay napapahamak na lugi."
Ibisobanuro by'icyarabu:
فَأَرَادَ أَن يَسۡتَفِزَّهُم مِّنَ ٱلۡأَرۡضِ فَأَغۡرَقۡنَٰهُ وَمَن مَّعَهُۥ جَمِيعٗا
Kaya nagnais si Paraon na magparusa kay Moises – sumakanya ang pagbati ng kapayapaan – at sa mga tao niya sa pamamagitan ng pagpapalabas sa kanila mula sa Ehipto, kaya nagpahamak Kami kay Paraon at sa sinumang kasama sa kanya kabilang sa mga hukbo Niya sa kalahatan sa pamamagitan ng pagkalunod.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَقُلۡنَا مِنۢ بَعۡدِهِۦ لِبَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ ٱسۡكُنُواْ ٱلۡأَرۡضَ فَإِذَا جَآءَ وَعۡدُ ٱلۡأٓخِرَةِ جِئۡنَا بِكُمۡ لَفِيفٗا
Nagsabi Kami, noong matapos ng pagpapahamak kay Paraon at sa mga hukbo niya, sa mga anak ni Israel: "Tumahan kayo sa lupain ng Sirya saka kapag nangyari ang Araw ng Pagbangon, maghahatid Kami sa inyo sa kalahatan patungo sa Pinagkakalapan para sa pagtutuos."
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• الله تعالى هو المنفرد بالهداية والإضلال، فمن يهده فهو المهتدي على الحقيقة، ومن يضلله ويخذله فلا هادي له.
Si Allāh – pagkataas-taas Siya – ay ang namumukod-tangi sa pagpapatnubay at pagpapaligaw sapagkat ang sinumang pinapatnubayan Niya, ito ay ang napatnubayan sa katotohanan at ang sinumang pinaligaw Niya at ipinagkanulo Niya ay walang tagapagpatnubay rito.
• مأوى الكفار ومستقرهم ومقامهم جهنم، كلما سكنت نارها زادها الله نارًا تلتهب.
Ang kakanlungan ng mga tagatangging sumampalataya, ang titigilan nila, at ang tatayuan nila ay Impiyerno. Sa tuwing tumitila ang apoy nito ay dinaragdagan ito ni Allāh ng apoy na nagliliyab.
• وجوب الاعتصام بالله عند تهديد الطغاة والمُسْتَبدين.
Ang pagkatungkulin ng pangungunyapit kay Allāh sa sandali ng pagbabanta ng mga naghahari-harian at mga maniniil.
• الطغاة والمُسْتَبدون يلجؤون إلى استخدام السلطة والقوة عندما يواجهون أهل الحق؛ لأنهم لا يستطيعون مواجهتهم بالحجة والبيان.
Ang mga naghahari-harian at ang mga maniniil ay dumudulog sa paggamit ng kapangyarihan at lakas kapag nakikipagharap sila sa mga alagad ng katotohanan dahil sila ay hindi nakakakaya sa pakikipagharap sa kanila sa pamamagitan ng katwiran at pahayag.
وَبِٱلۡحَقِّ أَنزَلۡنَٰهُ وَبِٱلۡحَقِّ نَزَلَۗ وَمَآ أَرۡسَلۡنَٰكَ إِلَّا مُبَشِّرٗا وَنَذِيرٗا
Kalakip ng katotohanan nagpababa Kami ng Qur'ān na ito kay Muḥammad – sumakanya ang basbas at ang pagbati ng kapayapaan – at kalakip ng katotohanan bumaba ito sa kanya nang walang pagpapalit at walang paglilihis. Hindi Kami nagsugo sa iyo, O Sugo, kundi bilang tagapagbalita ng nakalulugod hinggil sa Paraiso sa mga alagad ng pangingilag sa pagkakasala at bilang tagapagpangamba sa Impiyerno sa mga alagad ng kawalang-pananampalataya at pagsuway.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَقُرۡءَانٗا فَرَقۡنَٰهُ لِتَقۡرَأَهُۥ عَلَى ٱلنَّاسِ عَلَىٰ مُكۡثٖ وَنَزَّلۡنَٰهُ تَنزِيلٗا
Nagpababa Kami nito bilang Qur’ān na dinetalye Namin at nilinaw Namin sa pag-asang bigkasin mo ito sa mga tao ayon sa pagdadahan-dahan at sa paghihinay-hinay sa pagbigkas dahil ito ay higit na nagbubunsod sa pag-intindi at pagbubulay-bulay. Nagbaba Kami nito nang paunti-unti at baha-bahagi ayon sa mga pangyayari at mga kalagayan.
Ibisobanuro by'icyarabu:
قُلۡ ءَامِنُواْ بِهِۦٓ أَوۡ لَا تُؤۡمِنُوٓاْۚ إِنَّ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡعِلۡمَ مِن قَبۡلِهِۦٓ إِذَا يُتۡلَىٰ عَلَيۡهِمۡ يَخِرُّونَۤ لِلۡأَذۡقَانِۤ سُجَّدٗاۤ
Sabihin mo, O Sugo: "Sumampalataya kayo sa [Qur’ān na] ito ngunit hindi nakadaragdag dito ang pananampalataya ninyo ng anuman o huwag kayong sumampalataya rito ngunit hindi nakababawas dito ang kawalang-pananampalataya ninyo ng anuman." Tunay na ang mga bumasa ng mga naunang kasulatang makalangit at nakakilala sa pagsiwalat at pagkapropeta, kapag binibigkas sa kanila ang Qur'ān, ay nakasubsob sila sa mga mukha nila habang mga nakapatirapa kay Allāh bilang pasasalamat.
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَيَقُولُونَ سُبۡحَٰنَ رَبِّنَآ إِن كَانَ وَعۡدُ رَبِّنَا لَمَفۡعُولٗا
Nagsasabi sila sa pagkapatirapa nila: "Nagpakawalang-kaugnayan ang Panginoon namin sa pagsira sa pangako sapagkat ang ipinangako Niya na pagpapadala kay Muḥammad – ang basbas at ang pagbati ng kapayapaan ay sumakanya – ay nangyayari. Tunay na ang pagpangako ng Panginoon namin niyon at ng iba pa roon ay talagang nagaganap nang walang pasubali."
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَيَخِرُّونَ لِلۡأَذۡقَانِ يَبۡكُونَ وَيَزِيدُهُمۡ خُشُوعٗا۩
Naglalapag sila ng mga mukha nila habang mga nakapatirapa kay Allāh habang umiiyak dahil sa takot sa Kanya at nakadaragdag sa kanila ang pagkarinig sa Qur'ān at ang pagbubulay-bulay sa mga kahulugan nito ng isang pagpapasailalim kay Allāh at isang pagkatakot sa Kanya.
Ibisobanuro by'icyarabu:
قُلِ ٱدۡعُواْ ٱللَّهَ أَوِ ٱدۡعُواْ ٱلرَّحۡمَٰنَۖ أَيّٗا مَّا تَدۡعُواْ فَلَهُ ٱلۡأَسۡمَآءُ ٱلۡحُسۡنَىٰۚ وَلَا تَجۡهَرۡ بِصَلَاتِكَ وَلَا تُخَافِتۡ بِهَا وَٱبۡتَغِ بَيۡنَ ذَٰلِكَ سَبِيلٗا
Sabihin mo, O Sugo, sa sinumang nagmasama sa iyo ng pagdalangin sa pamamagitan ng pagsabi mo ng o Allāh, O Raḥmān (Napakamaawain): "Ang mga katagang Allāh at Raḥmān (Napakamaawain) ay dalawang pangalang ukol sa Kanya – kaluwalhatian sa Kanya – kaya dumalangin kayo sa Kanya sa pamamagitan ng alinman sa dalawang ito o sa pamamagitan ng pangalang iba pa sa dalawang ito kabilang sa mga pangalan Niya sapagkat taglay Niya – kaluwalhatian sa Kanya – ang mga pangalang pinakamagaganda. Ang dalawang ito ay kabilang sa mga pangalang iyon kaya dumalangin kayo sa pamamagitan ng dalawang ito o iba pa sa mga ito na kabilang sa mga pangalan Niyang pinakamagaganda. Huwag kang magpaingay sa pagbigkas sa dasal mo para marinig ka ng mga tagapagtambal at huwag kang maglihim nito para hindi ka marinig ng mga mananampalataya. Maghanap ka ng isang paraang katamtaman sa pagitan ng dalawang magkasalungatan."
Ibisobanuro by'icyarabu:
وَقُلِ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ ٱلَّذِي لَمۡ يَتَّخِذۡ وَلَدٗا وَلَمۡ يَكُن لَّهُۥ شَرِيكٞ فِي ٱلۡمُلۡكِ وَلَمۡ يَكُن لَّهُۥ وَلِيّٞ مِّنَ ٱلذُّلِّۖ وَكَبِّرۡهُ تَكۡبِيرَۢا
Sabihin mo, O Sugo: "Ang papuri ay ukol kay Allāh, ang karapat-dapat sa mga uri ng mga papuri, na nagpawalang-kaugnayan sa pagkakaroon ng anak at nagpawalang-kaugnayan sa pagkakaroon ng katambal sapagkat walang katambal sa Kanya sa paghahari Niya at walang dumadapo sa Kanya na kaabahan at pagkahamak, kaya hindi Siya nangangailangan ng mag-aadya sa Kanya at kakatig sa Kanya. Dumakila ka sa Kanya nang maraming pagdakila saka huwag kang mag-ugnay sa kanya ng isang anak ni ng isang katambal sa paghahari ni isang tagapag-adya na tagatulong."
Ibisobanuro by'icyarabu:
Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:
• أنزل الله القرآن متضمنًا الحق والعدل والشريعة والحكم الأمثل .
Nagpababa si Allāh ng Qur'ān na naglalaman ng katotohanan, katarungan, batas, at kahatulang pinakaideyal.
• جواز البكاء في الصلاة من خوف الله تعالى.
Ibisobanuro bya qoran ntagatifu - ibisobanuro byabafilipine muncamake yibisobanuro bya Qoraan ntagatifu - Ishakiro ry'ibisobanuro
ibisobanuro byabafilipine kuncamake kubisobanuro bya Qoraan ntagatifu bifite inkomoko kukigo gishinzwe amasomo ya Qoraan