Ibisobanuro by'amagambo Isura Annisau - Ibisobanuro bya Qur'an Ntagatifu mu rurimi rw'iki Uzbeki, bikaba ari incamacye y'ibisobanuro bya Qur'an Ntagatifu. - numero y'urupapuro 77 - ububiko bwa qor'an yejejwe

Нисо

Impamvu y'isura:

تنظيم المجتمع المسلم وبناء علاقاته، وحفظ الحقوق، والحث على الجهاد، وإبطال دعوى قتل المسيح.

Мусулмон жамиятида интизом ўрнатиш, унинг алоқаларини мустаҳкамлаш, ҳуқуқни ҳимоя этиш, жиҳодга ундаш ва Масиҳнинг ўлдирилиши ҳақидаги даъвони бекор қилиш.

---

Umurongo: 1

يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ٱتَّقُواْ رَبَّكُمُ ٱلَّذِي خَلَقَكُم مِّن نَّفۡسٖ وَٰحِدَةٖ وَخَلَقَ مِنۡهَا زَوۡجَهَا وَبَثَّ مِنۡهُمَا رِجَالٗا كَثِيرٗا وَنِسَآءٗۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ ٱلَّذِي تَسَآءَلُونَ بِهِۦ وَٱلۡأَرۡحَامَۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلَيۡكُمۡ رَقِيبٗا

Эй одамлар, сизларни бир жон - отангиз Одамдан яратган, Одамдан эса жуфти - онангиз Ҳаввони яратган ва улардан ер юзига турли хил эркагу аёлларни таратган Парвардигорингиздан қўрқингиз. Бир-бирингиздан бирон нарсани сўраганингизда: "Аллоҳ ҳақи фалон ишни бажариб бер", деб номини ўрта соладиганингиз Аллоҳдан қўрқингиз. Қариндошлик ришталарини узишдан қўрқингиз. Аллоҳ сизларни устингиздан кузатиб туради. Бирон ишингиз унинг назаридан четда қолмайди. Ҳаммасини ҳисоблаб, жазо ёки мукофотингизни беради.

Umurongo: 2

وَءَاتُواْ ٱلۡيَتَٰمَىٰٓ أَمۡوَٰلَهُمۡۖ وَلَا تَتَبَدَّلُواْ ٱلۡخَبِيثَ بِٱلطَّيِّبِۖ وَلَا تَأۡكُلُوٓاْ أَمۡوَٰلَهُمۡ إِلَىٰٓ أَمۡوَٰلِكُمۡۚ إِنَّهُۥ كَانَ حُوبٗا كَبِيرٗا

Эй васийлар, норасида етимлар балоғатга етиб, ўзлари тўғри тасарруф қила оладиган бўлганларидан кейин молларини тўлалигича берингиз. Ҳалолни ҳаромга алмаштирмангиз. Яъни, етимларнинг қимматбаҳо яхши нарсаларини олиб қолиб, ўрнига ўз молларингиздан ёмон ва кўримсизларини бермангиз. Етимларнинг молларини ўзларингизнинг молларингизга қўшиб олмангиз. Бундай қилиш Аллоҳнинг наздида катта гуноҳ бўлади.

Umurongo: 3

وَإِنۡ خِفۡتُمۡ أَلَّا تُقۡسِطُواْ فِي ٱلۡيَتَٰمَىٰ فَٱنكِحُواْ مَا طَابَ لَكُم مِّنَ ٱلنِّسَآءِ مَثۡنَىٰ وَثُلَٰثَ وَرُبَٰعَۖ فَإِنۡ خِفۡتُمۡ أَلَّا تَعۡدِلُواْ فَوَٰحِدَةً أَوۡ مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡۚ ذَٰلِكَ أَدۡنَىٰٓ أَلَّا تَعُولُواْ

Қўл остингиздаги етим қизларга уйланишда маҳрларини керагидан камайтириб юбориш ёки уларга нисбатан ёмон муомалада бўлиш каби адолатсизлик қилиб қўйишдан қўрқсангизлар, уларни қўйиб, бошқа яхши аёлларга уйланингиз. Иккита, учта ё тўрттага уйланмоқчи бўлсангиз-у, аммо адолат қилолмай қолишдан хавфсирасангиз, битта билан чекланингиз. Ёки қўл остингиздаги чўриларингиздан фойдаланингиз. Чунки уларнинг ҳуқуқлари хотинларникидек эмас. Оятда келган етим қизлар ҳақидаги ҳамда битта никоҳ билан чекланиш ва чўрилардан фойдаланиш тўғрисидаги бу кўрсатмалар ҳаддан ошиб, издан чиқиб кетмасликка олиб борадиганроқ ишлардир.

Umurongo: 4

وَءَاتُواْ ٱلنِّسَآءَ صَدُقَٰتِهِنَّ نِحۡلَةٗۚ فَإِن طِبۡنَ لَكُمۡ عَن شَيۡءٖ مِّنۡهُ نَفۡسٗا فَكُلُوهُ هَنِيٓـٔٗا مَّرِيٓـٔٗا

Аёлларга маҳрларини устингиздаги вожибни адо этаётгандек берингиз. Агар ўз ихтиёрлари билан маҳрнинг бирон қисмидан воз кечсалар, бемалол уни еяверинглар. Ош бўлсин.

Umurongo: 5

وَلَا تُؤۡتُواْ ٱلسُّفَهَآءَ أَمۡوَٰلَكُمُ ٱلَّتِي جَعَلَ ٱللَّهُ لَكُمۡ قِيَٰمٗا وَٱرۡزُقُوهُمۡ فِيهَا وَٱكۡسُوهُمۡ وَقُولُواْ لَهُمۡ قَوۡلٗا مَّعۡرُوفٗا

Эй валийлар - етимларни оталиққа олганлар, мол-давлатни тўғри тасарруф қила олмайдиган ақлсизларга молларни бериб қўймангиз. Зеро, Аллоҳ бу молларни бандаларнинг манфаатларига ва тирикчилик ишларига хизмат қиладиган восита қилган. Ақлсизлар эса молларни шу ишларга сарфлашни ҳам, асраб-авайлашни ҳам билмайдилар. Яхшиси, улар учун ўзларингиз сарф-харажатларини қилиб беринг, едириб-кийдиринг ва яхши гапиринг. Балоғатга етиб, мол-давлатни тўғри ишлата оладиган бўлганларидан кейингина уларга молларини қайтариб беринг.

Umurongo: 6

وَٱبۡتَلُواْ ٱلۡيَتَٰمَىٰ حَتَّىٰٓ إِذَا بَلَغُواْ ٱلنِّكَاحَ فَإِنۡ ءَانَسۡتُم مِّنۡهُمۡ رُشۡدٗا فَٱدۡفَعُوٓاْ إِلَيۡهِمۡ أَمۡوَٰلَهُمۡۖ وَلَا تَأۡكُلُوهَآ إِسۡرَافٗا وَبِدَارًا أَن يَكۡبَرُواْۚ وَمَن كَانَ غَنِيّٗا فَلۡيَسۡتَعۡفِفۡۖ وَمَن كَانَ فَقِيرٗا فَلۡيَأۡكُلۡ بِٱلۡمَعۡرُوفِۚ فَإِذَا دَفَعۡتُمۡ إِلَيۡهِمۡ أَمۡوَٰلَهُمۡ فَأَشۡهِدُواْ عَلَيۡهِمۡۚ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ حَسِيبٗا

Эй валийлар - оталиққа олганлар, етимлар балоғат ёшига етганларида уларга озгина мол бериб синаб кўринглар. Тўғри тасарруф қила олсалар, шу борада тўғри йўлни топиб олганлари сизларга аён бўлса, молларини ўзларига қайтариб беринглар. Тўла қайтаринглар, камайтирманглар. Аллоҳ белгилаб қўйган ҳадлардан ошиб, уларнинг молларини еманглар. Балоғатга етиб қолса, қайтариб олади, унгача еб олай, деб шошилиб ҳам еманглар. Ким бой бўлса, ўзиники ўзига етарли бўлса, етимнинг молига тегмасин. Ким камбағал бўлса, эҳтиёжига яраша есин. Балоғат ёшига етиб, ўз йўлини топиб олгани аён бўлиб, молларини қайтариб бераётганингизда гувоҳлар чақиринглар. Токи, ҳуқуқлар сақлансин, ихтилоф олди олинсин. Бу ишга гувоҳ бўлишга ва бандаларининг амалларини ҳисоб-китоб қилишга Аллоҳнинг Ўзи етарлидир.

Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:

• الأصل الذي يرجع إليه البشر واحد، فالواجب عليهم أن يتقوا ربهم الذي خلقهم، وأن يرحم بعضهم بعضًا.

Бутун башариятнинг асли - борар жойи бир. Уларнинг бурчи яратган Парвардигоридан тақво қилиш ва бир-бирларига марҳаматли бўлиш, холос. Тамом-вассалом.

• أوصى الله تعالى بالإحسان إلى الضعفة من النساء واليتامى، بأن تكون المعاملة معهم بين العدل والفضل.

Аллоҳ таоло заифларга - аёллар ва етимларга яхшилик қилишни, уларга нисбатан адл ва фазл билан муомалада бўлишни тайинлаган.

• جواز تعدد الزوجات إلى أربع نساء، بشرط العدل بينهن، والقدرة على القيام بما يجب لهن.

Тўрттагача аёлларга уйланиш жоиз. Фақат эр улар орасида адолат қила олиши ва зиммасидаги уларнинг ҳақларини адо қилишга қодир бўлиши шарт.

• مشروعية الحَجْر على السفيه الذي لا يحسن التصرف، لمصلحته، وحفظًا للمال الذي تقوم به مصالح الدنيا من الضياع.

Мол-давлатини ўз манфаати учун тасарруф қила олмайдиган етимга меросини то балоғатга етиб, тўғри тасарруф қила оладиган бўлгунига қадар бермай туриш шариатдандир. Бундан мақсад дунёвий эҳтиёжларни қондирадиган мол-давлат зое бўлиб кетишининг олдини олишдир.