Ibisobanuro by'amagambo Isura Al In’san (Umuntu) - الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - ububiko bwa qor'an yejejwe

Инсон сураси

Impamvu y'isura:

تذكير الإنسان بأصل خلقه، ومصيره، وبيان ما أعد الله في الجنة لأوليائه.

Инсонга аслини ва дунёю охиратдаги оқибатларини эслатиш ҳамда Аллоҳнинг Ўз дўстлари учун жаннатда тайёрлаб қўйган неъматларини баён қилиш.

---

Umurongo: 1

هَلۡ أَتَىٰ عَلَى ٱلۡإِنسَٰنِ حِينٞ مِّنَ ٱلدَّهۡرِ لَمۡ يَكُن شَيۡـٔٗا مَّذۡكُورًا

Дарҳақиқат, инсон ҳаётга келишидан олдин у ҳатто тилга ҳам олинмайдиган узоқ бир вақт ўтган.

Umurongo: 2

إِنَّا خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ مِن نُّطۡفَةٍ أَمۡشَاجٖ نَّبۡتَلِيهِ فَجَعَلۡنَٰهُ سَمِيعَۢا بَصِيرًا

Дарҳақиқат, Биз инсонни шариат таклифлари билан имтиҳон қилиш учун эр ва аёл сувларидан аралаш бўлган нутфадан яратдик. Бас, Биз юклаган шаръий вазифаларни бажара олиши учун уни эшитадиган, кўрадиган қилиб қўйдик.

Umurongo: 3

إِنَّا هَدَيۡنَٰهُ ٱلسَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرٗا وَإِمَّا كَفُورًا

Биз инсонга пайғамбарлар орқали ҳидоят йўлини очиқ-равшан баён қилдик. Шу билан залолат йўли ҳам аниқ бўлди. Бундан буёғига инсон ё тўғри йўлга ҳидоятланиб, Аллоҳга шукр қилгувчи мўмин бандага ва ё ундан юз ўгириб, Аллоҳнинг оятларига қарши чиқувчи кофир бандага айланади.

Umurongo: 4

إِنَّآ أَعۡتَدۡنَا لِلۡكَٰفِرِينَ سَلَٰسِلَاْ وَأَغۡلَٰلٗا وَسَعِيرًا

Биз Аллоҳга ва Унинг пайғамбарларига куфр келтирганлар учун уларни дўзах сари судраб борадиган занжирларни, қўлларини бўйинларига қўшиб боғлайдиган кишанларни ва ловуллаб ёнаётган оловни тайёрлаб қўйганмиз.

Umurongo: 5

إِنَّ ٱلۡأَبۡرَارَ يَشۡرَبُونَ مِن كَأۡسٖ كَانَ مِزَاجُهَا كَافُورًا

Аллоҳга итоат қилган мўминлар Қиёмат куни ширин ҳидли кофур аралаштирилган қадаҳлар тўла шаробдан ичадилар.

Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:

• خطر حب الدنيا والإعراض عن الآخرة.

Дунёга муҳаббат қўйиб, охиратдан юз ўгиришнинг нақадар хатарли.

• ثبوت الاختيار للإنسان، وهذا من تكريم الله له.

Инсонга ихтиёр берилиши Аллоҳнинг унга бўлган эҳтиромидир.

• النظر لوجه الله الكريم من أعظم النعيم.

Улуғ Аллоҳнинг юзига боқиш улкан неъматдир.

Umurongo: 6

عَيۡنٗا يَشۡرَبُ بِهَا عِبَادُ ٱللَّهِ يُفَجِّرُونَهَا تَفۡجِيرٗا

Тоат аҳли учун ҳозирлаб қўйилган бу шароб етиш осон ва мўл-кўлдир, ҳеч қачон қуриб қолмас. Аллоҳнинг бандалари у билан чанқоғини қондирадилар. Уни қаерга хоҳласалар, ўша ерга оқизиб, ўша ерга юргизадилар.

Umurongo: 7

يُوفُونَ بِٱلنَّذۡرِ وَيَخَافُونَ يَوۡمٗا كَانَ شَرُّهُۥ مُسۡتَطِيرٗا

Шаробдан ичадиган бандалар зиммаларига олган тоатларга вафо қиладилар ва ёмон экани очиқ-ойдин, кенг тарқалган Қиёмат кунидан қўрқадилар.

Umurongo: 8

وَيُطۡعِمُونَ ٱلطَّعَامَ عَلَىٰ حُبِّهِۦ مِسۡكِينٗا وَيَتِيمٗا وَأَسِيرًا

Ўзлари муҳтож бўлиб, яхши кўриб-хоҳлаб турган таомни емасдан, зарурати бор бўлган камбағаллар, етимлар ва асирларга едирадилар.

Umurongo: 9

إِنَّمَا نُطۡعِمُكُمۡ لِوَجۡهِ ٱللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنكُمۡ جَزَآءٗ وَلَا شُكُورًا

Улар муҳтожларни ёлғиз Аллоҳ учун таомлантиришларини ва берган таомлари эвазига улардан бирон яхшилик ё миннатдорчилик кутмасликларини дилларидан ўтказадилар.

Umurongo: 10

إِنَّا نَخَافُ مِن رَّبِّنَا يَوۡمًا عَبُوسٗا قَمۡطَرِيرٗا

Албатта биз Парвардигоримиз томонидан бўладиган, даҳшати ва шиддатидан бахтиқароларнинг юзлари бужмайиб кетадиган кундан қўрқамиз.

Umurongo: 11

فَوَقَىٰهُمُ ٱللَّهُ شَرَّ ذَٰلِكَ ٱلۡيَوۡمِ وَلَقَّىٰهُمۡ نَضۡرَةٗ وَسُرُورٗا

Аллоҳ таоло уларни Ўзининг фазли билан бу улкан куннинг ёмонлигидан сақлади. Иззат-икром қилиб, қалбларига сурур бахш этиб, юзларига гўзаллик ва нур ато этди.

Umurongo: 12

وَجَزَىٰهُم بِمَا صَبَرُواْ جَنَّةٗ وَحَرِيرٗا

Улар тоатларга, Аллоҳ таолонинг тақдирига, гуноҳлардан тийилишга сабр қилганлари эвазига Парвардигор уларни ҳузур-ҳаловатда яшаш учун жаннат ва кийишлари учун ипак либослар билан мукофотлади.

Umurongo: 13

مُّتَّكِـِٔينَ فِيهَا عَلَى ٱلۡأَرَآئِكِۖ لَا يَرَوۡنَ فِيهَا شَمۡسٗا وَلَا زَمۡهَرِيرٗا

Улар безатилган сўриларда ястаниб ўтирадилар. Бу жаннатда шуъласи билан озор берадиган қуёшни ҳам, қаттиқ совуқни ҳам кўрмайдилар. Балки улар ҳар доим совуқ ҳам, жазирама иссиқ ҳам етмайдиган соя-салқин жойларда бўладилар.

Umurongo: 14

وَدَانِيَةً عَلَيۡهِمۡ ظِلَٰلُهَا وَذُلِّلَتۡ قُطُوفُهَا تَذۡلِيلٗا

Уларга жаннат соялари жуда яқин. Олишлари осон бўлиши учун мевалари ҳам эгиб қўйилган. Ётиб ҳам, ўтириб ҳам, тик туриб ҳам еяверадилар.

Umurongo: 15

وَيُطَافُ عَلَيۡهِم بِـَٔانِيَةٖ مِّن فِضَّةٖ وَأَكۡوَابٖ كَانَتۡ قَوَارِيرَا۠

Кўнгиллари шароб тусаса, хизматкорлар ранги тиниқ биллур қадаҳлар ва кумуш идишларни айлантириб турадилар.

Umurongo: 16

قَوَارِيرَاْ مِن فِضَّةٖ قَدَّرُوهَا تَقۡدِيرٗا

Қадаҳлар кумушдан бўлишига қарамасдан, худди биллурдек ранги тиниқ бўлади. У хоҳловчилар учун ўлчаб қўйилган. Ортиқ ҳам, кам ҳам эмас.

Umurongo: 17

وَيُسۡقَوۡنَ فِيهَا كَأۡسٗا كَانَ مِزَاجُهَا زَنجَبِيلًا

Бу мукаррам зотларга занжабил аралаштириб қўйилган қадаҳ тўла майлар тортиқ қилинади.

Umurongo: 18

عَيۡنٗا فِيهَا تُسَمَّىٰ سَلۡسَبِيلٗا

Жаннатдаги Салсабил номли булоқдан ичадилар.

Umurongo: 19

۞ وَيَطُوفُ عَلَيۡهِمۡ وِلۡدَٰنٞ مُّخَلَّدُونَ إِذَا رَأَيۡتَهُمۡ حَسِبۡتَهُمۡ لُؤۡلُؤٗا مَّنثُورٗا

Жаннатилар хизматида ҳеч қачон қаримайдиган мангу ёш, навниҳол йигитчалар айланиб турадилар. Уларнинг кўплиги, юзларининг чиройи, рангларининг тиниқлиги ҳамда ҳамма жойда тарқалиб юришганига кўзингиз тушган пайтда: ”Булар сочилган марваридларми?” деб қоласиз.

Umurongo: 20

وَإِذَا رَأَيۡتَ ثَمَّ رَأَيۡتَ نَعِيمٗا وَمُلۡكٗا كَبِيرًا

Жаннатдаги нарсаларга назар ташласангиз, васфи имконсиз бўлган неъматларни ҳамда бирор мулк тенглаша олмайдиган улкан мулкни кўрасиз.

Umurongo: 21

عَٰلِيَهُمۡ ثِيَابُ سُندُسٍ خُضۡرٞ وَإِسۡتَبۡرَقٞۖ وَحُلُّوٓاْ أَسَاوِرَ مِن فِضَّةٖ وَسَقَىٰهُمۡ رَبُّهُمۡ شَرَابٗا طَهُورًا

Уларнинг эгниларида нафис ҳарир ва қалин шойи ипаклардан бебаҳо яшил либослар бор ҳамда уларга кумуш билакузуклар тақиб қўйилади. Аллоҳ таоло уларни ҳар қандай нохушликлардан холи бўлган шароб билан сийлайди.

Umurongo: 22

إِنَّ هَٰذَا كَانَ لَكُمۡ جَزَآءٗ وَكَانَ سَعۡيُكُم مَّشۡكُورًا

Уларга эҳтиром ила шундай дейилади: "Бу неъматлар солиҳ амалларингиз эвазига ато этилди. Амалларингиз Аллоҳ ҳузурида қабул қилинди".

Umurongo: 23

إِنَّا نَحۡنُ نَزَّلۡنَا عَلَيۡكَ ٱلۡقُرۡءَانَ تَنزِيلٗا

Эй Пайғамбар алайҳиссалом, Биз сизга Қуръонни яхлит ҳолда эмас, бўлиб-бўлиб нозил қилдик.

Umurongo: 24

فَٱصۡبِرۡ لِحُكۡمِ رَبِّكَ وَلَا تُطِعۡ مِنۡهُمۡ ءَاثِمًا أَوۡ كَفُورٗا

Аллоҳ таоло тақдирда битган ёки шариатда буюрган ҳукмларига бўйсуниб сабр қилинг. Гуноҳга чақираётган гуноҳкорга, куфрга чақираётган кофирга эргашманг.

Umurongo: 25

وَٱذۡكُرِ ٱسۡمَ رَبِّكَ بُكۡرَةٗ وَأَصِيلٗا

Парвардигорингизни кун бошланишидаги бомдод намозида ҳам, кун сўнгидаги пешин ва аср намозларида ҳам ёд этинг.

Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:

• الوفاء بالنذر وإطعام المحتاج، والإخلاص في العمل، والخوف من الله: أسباب للنجاة من النار، ولدخول الجنة.

Назрга вафо қилиш, очларни тўйдириш, амаллардаги холислик ва Аллоҳ таолодан қўрқиш дўзахдан қутулиш ва жаннатга киришга олиб боради.

• إذا كان حال الغلمان الذين يخدمونهم في الجنة بهذا الجمال، فكيف بأهل الجنة أنفسهم؟!

Жаннатда хизмат қилаётган ғилмонларнинг гўзаллиги шу қадар бўлса, жаннат аҳлининг ўзлари қандай бўлар экан-а?!

Umurongo: 26

وَمِنَ ٱلَّيۡلِ فَٱسۡجُدۡ لَهُۥ وَسَبِّحۡهُ لَيۡلٗا طَوِيلًا

Тунги икки намоз: Шом ва Хуфтон намозларида ҳам, улардан кейинги таҳажжуд намозларида ҳам Аллоҳ таолони ёд этинг!

Umurongo: 27

إِنَّ هَٰٓؤُلَآءِ يُحِبُّونَ ٱلۡعَاجِلَةَ وَيَذَرُونَ وَرَآءَهُمۡ يَوۡمٗا ثَقِيلٗا

Дарҳақиқат, анави мушриклар дунё ҳаётини севиб, унга ҳирс қўядилар-да, Қиёмат кунини орқага ташлайдилар. Ҳолбуки, қиёмат куни аянчли қийинчиликлар ва мусибатларга тўла бўлган оғир кундир.

Umurongo: 28

نَّحۡنُ خَلَقۡنَٰهُمۡ وَشَدَدۡنَآ أَسۡرَهُمۡۖ وَإِذَا شِئۡنَا بَدَّلۡنَآ أَمۡثَٰلَهُمۡ تَبۡدِيلًا

Биз уларни яратдик ва тана аъзоларини, мускулларини кучли, бақувват қилдик.
Агар уларни ҳалок қилиб, ўзларига ўхшаганларга алмаштиришни истасак, уларни ҳалок қиламиз ва алмаштирамиз.

Umurongo: 29

إِنَّ هَٰذِهِۦ تَذۡكِرَةٞۖ فَمَن شَآءَ ٱتَّخَذَ إِلَىٰ رَبِّهِۦ سَبِيلٗا

Албатта бу сура бир панд-насиҳат ва эслатмадир. Ким хоҳласа, Аллоҳ ризосига олиб борадиган йўлни тутиб бораверади.

Umurongo: 30

وَمَا تَشَآءُونَ إِلَّآ أَن يَشَآءَ ٱللَّهُۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمٗا

Аллоҳ розилиги томон юришни хоҳлаганлар Парвардигор хоҳласагина бунга муяссар бўладилар. Ишларнинг барчаси Аллоҳ измидадир. Аллоҳ таоло бандалари учун нима яроқли ва нима яроқсизлигини билувчи ҳамда яратишда ҳам, тақдир қилишда ҳам, шариат тузишда ҳам Ҳаким бўлган Зотдир.

Umurongo: 31

يُدۡخِلُ مَن يَشَآءُ فِي رَحۡمَتِهِۦۚ وَٱلظَّٰلِمِينَ أَعَدَّ لَهُمۡ عَذَابًا أَلِيمَۢا

Парвардигор бандалари орасидан Ўзи хоҳлаган кишиларнигина раҳматига киритади. Уларни иймон ва солиҳ амалларга муваффақ қилади. Гуноҳлар ва куфр билан ўзига ўзи зулм қилган золимларга эса аламли азобни тайёрлаб қўйган. У дўзах азобидир.

Inyungu dukura muri ayat kuri Uru rupapuro:

• خطر التعلق بالدنيا ونسيان الآخرة.

Дунёга боғланиб қолиб, охиратни унутиш нақадар хатарли.

• مشيئة العبد تابعة لمشيئة الله.

Банданинг хоҳиши Аллоҳнинг хоҳишига боғлиқдир.

• إهلاك الأمم المكذبة سُنَّة إلهية.

Ҳақни инкор қилувчи умматни ҳалок айлаш илоҳий қонуниятдир.