Ibisobanuro by'amagambo Isura Al Hujrati (Ibyumba) - Ibisobanuro mukiyau - ububiko bwa qor'an yejejwe

Al-Hujurât

Umurongo: 1

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُقَدِّمُواْ بَيۡنَ يَدَيِ ٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٞ

E jenumanja ŵankulupilile! Ngasinnongolela (kupeleka nganisyo syenu) pameso pa Allah ni Ntenga Jwakwe ﷺ, ni mun’jogopeje Allah, chisimu Allah ni Jwakupikanichisya, Jwakumanyilila nnope.

Umurongo: 2

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَرۡفَعُوٓاْ أَصۡوَٰتَكُمۡ فَوۡقَ صَوۡتِ ٱلنَّبِيِّ وَلَا تَجۡهَرُواْ لَهُۥ بِٱلۡقَوۡلِ كَجَهۡرِ بَعۡضِكُمۡ لِبَعۡضٍ أَن تَحۡبَطَ أَعۡمَٰلُكُمۡ وَأَنتُمۡ لَا تَشۡعُرُونَ

E jenumanja ŵankulupilile! Ngasinnyakulaga maloŵe genu pachanya pa liloŵe lya Ntume ﷺ, nambo soni ngasimunnyanyichilaga jwalakwe liloŵe yankuti pakunyanyichilana ŵane kwa ŵane, gatakwika mugajonasiche masengo genu kutendaga jenumanja nkakumanyilila.

Umurongo: 3

إِنَّ ٱلَّذِينَ يَغُضُّونَ أَصۡوَٰتَهُمۡ عِندَ رَسُولِ ٱللَّهِ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ ٱمۡتَحَنَ ٱللَّهُ قُلُوبَهُمۡ لِلتَّقۡوَىٰۚ لَهُم مَّغۡفِرَةٞ وَأَجۡرٌ عَظِيمٌ

Chisimu aŵala ŵaakutondoya maloŵe gao kwa Ntenga jwa Allah ﷺ, ŵanganyao ni aŵala ŵaajilinjile Allah mitima jao pa woga (wakun’jogopa Jwalakwe), akwete kupata ŵanganyao chikululuko ni malipilo gamakulungwa nnope.

Umurongo: 4

إِنَّ ٱلَّذِينَ يُنَادُونَكَ مِن وَرَآءِ ٱلۡحُجُرَٰتِ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡقِلُونَ

Chisimu aŵala ŵaakum’bilanga (mmwe Muhammadi ﷺ n’di) kusyeto kwa yumba, ŵajinji ŵao ŵangali lunda.

Umurongo: 5

وَلَوۡ أَنَّهُمۡ صَبَرُواْ حَتَّىٰ تَخۡرُجَ إِلَيۡهِمۡ لَكَانَ خَيۡرٗا لَّهُمۡۚ وَٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٞ

Soni ingaŵe ŵanganyao ŵapilile kuti mpaka nkopoche kuja kukwao, ingaliji yambone kwa jamanjao. Sano Allah ni Jwakululuka kusyene, Jwachanasa channope.

Umurongo: 6

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِن جَآءَكُمۡ فَاسِقُۢ بِنَبَإٖ فَتَبَيَّنُوٓاْ أَن تُصِيبُواْ قَوۡمَۢا بِجَهَٰلَةٖ فَتُصۡبِحُواْ عَلَىٰ مَا فَعَلۡتُمۡ نَٰدِمِينَ

E junumanja ŵankulupilile! Naga juli jum’bichilile jwangakulupichika ni abali jilijose (ngasimunkulupilila), nambo n’jiwungunye (kaje), ntakwika mwamwalagasyisye ŵandu mwa ujinga, basi ni kusyuka kuŵa ŵakuligamba pa yampanganyisye.

Umurongo: 7

وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ فِيكُمۡ رَسُولَ ٱللَّهِۚ لَوۡ يُطِيعُكُمۡ فِي كَثِيرٖ مِّنَ ٱلۡأَمۡرِ لَعَنِتُّمۡ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ حَبَّبَ إِلَيۡكُمُ ٱلۡإِيمَٰنَ وَزَيَّنَهُۥ فِي قُلُوبِكُمۡ وَكَرَّهَ إِلَيۡكُمُ ٱلۡكُفۡرَ وَٱلۡفُسُوقَ وَٱلۡعِصۡيَانَۚ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلرَّٰشِدُونَ

Soni manyililani yanti mwa jenumanja mwana Ntenga jwa Allahﷺ(basi mumpikanilani yaakunsalila). Ingaŵe ŵankundilile mu ichindu yaijinji (yankuŵecheta) chisimu nkaliji m’matabu. Nambo Allah achinonyelesye kukwenu chikulupi, ni kuchisalalisya m’mitima mwenu, ni awutesile kuŵa wakuchimidwa kukwenu ukafili, unampitiku ni kunyosya. Ŵanganyao ni ŵali ŵagoloka.

Umurongo: 8

فَضۡلٗا مِّنَ ٱللَّهِ وَنِعۡمَةٗۚ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٞ

(Awu ni) umbone wakuumila kwa Allah ni ukoto, soni Allah ni Jwakumanyilila nnope, Jwalunda lwakusokoka.

Umurongo: 9

وَإِن طَآئِفَتَانِ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ٱقۡتَتَلُواْ فَأَصۡلِحُواْ بَيۡنَهُمَاۖ فَإِنۢ بَغَتۡ إِحۡدَىٰهُمَا عَلَى ٱلۡأُخۡرَىٰ فَقَٰتِلُواْ ٱلَّتِي تَبۡغِي حَتَّىٰ تَفِيٓءَ إِلَىٰٓ أَمۡرِ ٱللَّهِۚ فَإِن فَآءَتۡ فَأَصۡلِحُواْ بَيۡنَهُمَا بِٱلۡعَدۡلِ وَأَقۡسِطُوٓاْۖ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُقۡسِطِينَ

Sano naga makuga gaŵili ga ŵakulupilila gakumenyana, basi jilanyani chilikati chao. Sano naga limo mu gaŵiligo likulitendela uwwanga linelyo, basi liputani alila lyalikutenda uwwanga mpaka liujile ku chilamusi cha Allah. Sano naga lili liujiile, basi jilanyani chilikati chao mwachilungamiko, soni golosyani (magambo), chisimu Allah akwanonyela ŵagolosya (magambo).

Umurongo: 10

إِنَّمَا ٱلۡمُؤۡمِنُونَ إِخۡوَةٞ فَأَصۡلِحُواْ بَيۡنَ أَخَوَيۡكُمۡۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تُرۡحَمُونَ

Chisimu ŵakulupilila wosope ali paulongo; basi jilanyani chilikati cha achalongo achimijenu, ni mun’jogopeje Allah kuti ntendeledwe chanasa.

Umurongo: 11

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا يَسۡخَرۡ قَوۡمٞ مِّن قَوۡمٍ عَسَىٰٓ أَن يَكُونُواْ خَيۡرٗا مِّنۡهُمۡ وَلَا نِسَآءٞ مِّن نِّسَآءٍ عَسَىٰٓ أَن يَكُنَّ خَيۡرٗا مِّنۡهُنَّۖ وَلَا تَلۡمِزُوٓاْ أَنفُسَكُمۡ وَلَا تَنَابَزُواْ بِٱلۡأَلۡقَٰبِۖ بِئۡسَ ٱلِٱسۡمُ ٱلۡفُسُوقُ بَعۡدَ ٱلۡإِيمَٰنِۚ وَمَن لَّمۡ يَتُبۡ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلظَّٰلِمُونَ

E jenumanja ŵankulupilile! Ŵandu akaanyosya ŵandu achimijao, mwine kuŵa nkuŵa (akunyosyedwao) ni ŵali ŵambone (pameso pa Allah) kwapunda ŵanganyao, nombe nao achakongwe (akaanyosya) achakongwe achimijao, mwine kuŵa nkuŵa (akunyosyedwao) ni ŵali ŵambone (pameso pa Allah) kwapunda ŵanganyao. Ni ngasimpelegana ayibu mwachimisyene (pakumbana utundu), soni nkakolangana mena gachipongwe, kaje kusakala nnope (kolanjilidwa mundu) lina lyakuti nampitiku panyuma pakulupilila! Sano ŵatatende ngatenda toba, basi ŵanganyao ni ŵakulitenda lupuso.

Umurongo: 12

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱجۡتَنِبُواْ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلظَّنِّ إِنَّ بَعۡضَ ٱلظَّنِّ إِثۡمٞۖ وَلَا تَجَسَّسُواْ وَلَا يَغۡتَب بَّعۡضُكُم بَعۡضًاۚ أَيُحِبُّ أَحَدُكُمۡ أَن يَأۡكُلَ لَحۡمَ أَخِيهِ مَيۡتٗا فَكَرِهۡتُمُوهُۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ تَوَّابٞ رَّحِيمٞ

E jenumanja ŵankulupilile! Liŵambasyani liganichisya lyejinji, chisimu line mwa liganichisya lili sambi, soni ngasimwajendaga ŵandu m’masajo, soni ŵane mwa jenumanja akaasogodaga ŵane. Ana jumo jwenu mpaka anonyelwe kulya nyama ja n’jakwe jwam’bwe? Mpaka iyyiŵenjetu yele; (basi kuŵengani nombe kusogodana),^[1] ni mun’jogopeje Allah. Chisimu Allah ni Jwakupochela nnope toba, Jwachanasa channope.

(49:1) Akusimulila Abȗ Hurairah رضى الله عنه yanti: Ntenga jwa Allah ﷺ jwatite: “Lijogopani liganichisya, ligongo liganichisya liŵele ngani jaunami nnope. Ngasinnapa kusakala kwa ŵane (kuleka kwenu). Ngasin’jendanaga m’masajo. Ngasinkwechesyanilana ntengo wa chindu (n’di ngankusaka kusuma). Ngasintendelana litiima. Ngasim’bengana. Ngasinnosyana migongo (pakuleka kuŵechetana kapena kwendelana). Soni ŵani achikapolo ŵa Allah paulongo.” (Swahîh Al-Bukhârî, Hadith No. 5719).

Umurongo: 13

يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِنَّا خَلَقۡنَٰكُم مِّن ذَكَرٖ وَأُنثَىٰ وَجَعَلۡنَٰكُمۡ شُعُوبٗا وَقَبَآئِلَ لِتَعَارَفُوٓاْۚ إِنَّ أَكۡرَمَكُمۡ عِندَ ٱللَّهِ أَتۡقَىٰكُمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٞ

E jenumanja ŵandu! Chisimu Uwwe tun’gumbile kuumila mwa jwannume ni jwankongwe, ni tuntesile kuŵa mitundu ni ngosyo (syakulekangana-lekangana) kuti mmanyiganeje. Chisimu ŵakuchimbichika nnope ŵenu pameso pa Allah ni ŵawoga nnope ŵenu (wakun’jogopa Allah). Chisimu Allah ni Jwakumanyilila nnope, Jwaasimanya abali syosope.

Umurongo: 14

۞ قَالَتِ ٱلۡأَعۡرَابُ ءَامَنَّاۖ قُل لَّمۡ تُؤۡمِنُواْ وَلَٰكِن قُولُوٓاْ أَسۡلَمۡنَا وَلَمَّا يَدۡخُلِ ٱلۡإِيمَٰنُ فِي قُلُوبِكُمۡۖ وَإِن تُطِيعُواْ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ لَا يَلِتۡكُم مِّنۡ أَعۡمَٰلِكُمۡ شَيۡـًٔاۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٌ

Ŵarabu ŵanchimisi ŵatite: “Tukulupilile.” Jilani (mmwe Muhammadi ﷺ): “Nganinkulupilile. Nambo n’jileje: ‘Tulipeleeche (pakuŵa Asilamu).’ Ligongo mpaka sano chikulupi nganichijinjile m’mitima mwenu (ni kutamilichika). Sano naga nkunkunda Allah ni Ntenga Jwakwe ﷺ, ngampunguchisya chilichose mu (malipilo ga) itendo yenu. Chisimu Allah ni Jwakululuka kusyene, Jwachanasa channope.”

Umurongo: 15

إِنَّمَا ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦ ثُمَّ لَمۡ يَرۡتَابُواْ وَجَٰهَدُواْ بِأَمۡوَٰلِهِمۡ وَأَنفُسِهِمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِۚ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلصَّٰدِقُونَ

Chisimu ŵakulupilila ni aŵala ŵankulupilile Allah ni Ntenga Jwakwe ﷺ, kaneka ni nganakaichila, ni kuputa ngondo ni chipanje chao ni achimisyene ŵakwe petala lya Allah, ŵanganyao ni ŵali ŵakuona (pa chikulupi chao).

Umurongo: 16

قُلۡ أَتُعَلِّمُونَ ٱللَّهَ بِدِينِكُمۡ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۚ وَٱللَّهُ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٞ

Jilani: “Ana jenumanja nkummanyisya Allah dini jenu, kutendaga Allah jukumanyilila ya kumawunde ni petaka? Soni Allah chindu chilichose aŵele Jwaachimanya chenene.”

Umurongo: 17

يَمُنُّونَ عَلَيۡكَ أَنۡ أَسۡلَمُواْۖ قُل لَّا تَمُنُّواْ عَلَيَّ إِسۡلَٰمَكُمۖ بَلِ ٱللَّهُ يَمُنُّ عَلَيۡكُمۡ أَنۡ هَدَىٰكُمۡ لِلۡإِيمَٰنِ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ

Akunkuumba ligongo lyanti ajiinjiile mu Usilamu (mpela kuti antendele ukoto mmwe Muhammadi ﷺ). Jilani: “Nkaanguumba nako kwinjila kwenu mu Usilamu. Nambo Allah ni jwantendele ukoto jenumanja ligongo lyanti an’jongolele ku chikulupi, nam’baga jenumanja ŵakuona (pa chikulupi chenu).”

Umurongo: 18

إِنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ غَيۡبَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ وَٱللَّهُ بَصِيرُۢ بِمَا تَعۡمَلُونَ

Chisimu Allah akumanyilila yakusisika ya kumawunde ni petaka, soni Allah ni Nkuilolechesya yankutenda.