Përkthimi i kuptimeve Surja Suretu En Nahl - الترجمة الفلانية - Enciklopedia e Kuranit Fisnik

Simoore ñaaki

Ajeti: 1

أَتَىٰٓ أَمۡرُ ٱللَّهِ فَلَا تَسۡتَعۡجِلُوهُۚ سُبۡحَٰنَهُۥ وَتَعَٰلَىٰ عَمَّا يُشۡرِكُونَ

Yamiroore Alla nde ari wota on hawjan nde. senaaree woodanii mo! o toowii e ko ɓe cirkata.ko.

Ajeti: 2

يُنَزِّلُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ بِٱلرُّوحِ مِنۡ أَمۡرِهِۦ عَلَىٰ مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦٓ أَنۡ أَنذِرُوٓاْ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّآ أَنَا۠ فَٱتَّقُونِ

Homo jippinira maleykaaji ɗi e wayhu on e yamiroore makko, dow mo muuyi e jeyaaɓe makko ɓeen, won´de : "Jertinree wiide deweteeɗo alaa si wonaa min. Kulee kam".

Ajeti: 3

خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ بِٱلۡحَقِّۚ تَعَٰلَىٰ عَمَّا يُشۡرِكُونَ

O tagiri kammuuli ɗiin e leydi ndin goonga. o toowii e ko ɓe sirkoobe cirkata ko.

Ajeti: 4

خَلَقَ ٱلۡإِنسَٰنَ مِن نُّطۡفَةٖ فَإِذَا هُوَ خَصِيمٞ مُّبِينٞ

O tagiri neɗɗaŋke iwde e toɓɓere (maniiyu); jaka yoo kaŋko ko wennjoowo ɓannguɗo.peeñɗo

Ajeti: 5

وَٱلۡأَنۡعَٰمَ خَلَقَهَاۖ لَكُمۡ فِيهَا دِفۡءٞ وَمَنَٰفِعُ وَمِنۡهَا تَأۡكُلُونَ

Neemoraaɗi ɗin, o tagani on ɗi; no e majji nguli nugguki e nafooje. Ko e majji kadi ñaamoton.

Ajeti: 6

وَلَكُمۡ فِيهَا جَمَالٌ حِينَ تُرِيحُونَ وَحِينَ تَسۡرَحُونَ

Hino woodani on e majji cuɗaari, tuma njofnoton ɗi e tuma oornoton ɗi.

Ajeti: 7

وَتَحۡمِلُ أَثۡقَالَكُمۡ إِلَىٰ بَلَدٖ لَّمۡ تَكُونُواْ بَٰلِغِيهِ إِلَّا بِشِقِّ ٱلۡأَنفُسِۚ إِنَّ رَبَّكُمۡ لَرَءُوفٞ رَّحِيمٞ

Hiɗi ndoono doŋle mon naɓa e leydi ndi on njotto- tanooko si wanaa e tampere pittaali. Pellet, Joomi mon ko O Yurmeteeɗo Hinnotooɗo.

Ajeti: 8

وَٱلۡخَيۡلَ وَٱلۡبِغَالَ وَٱلۡحَمِيرَ لِتَرۡكَبُوهَا وَزِينَةٗۚ وَيَخۡلُقُ مَا لَا تَعۡلَمُونَ

E pucci, e mbam-pucci, e mbabbi, fii yo on mbaɗɗo ɗi, e cuɗaari. Himo taga kadi ko on nganndaa.

Ajeti: 9

وَعَلَى ٱللَّهِ قَصۡدُ ٱلسَّبِيلِ وَمِنۡهَا جَآئِرٞۚ وَلَوۡ شَآءَ لَهَدَىٰكُمۡ أَجۡمَعِينَ

Ko Alla woodani ɓanngingol laawol poocciingol ngol, no e majji ngol feewaani. Si o muuyuno, o fewnat on denndaangal.

Ajeti: 10

هُوَ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗۖ لَّكُم مِّنۡهُ شَرَابٞ وَمِنۡهُ شَجَرٞ فِيهِ تُسِيمُونَ

Ko Kaŋko woni jippinirɗo ndiyam ka kammu, hino woodani on e majjam njaram, leɗɗe no (yalta) e majjam, ko e majjam kadi oornoton.

Ajeti: 11

يُنۢبِتُ لَكُم بِهِ ٱلزَّرۡعَ وَٱلزَّيۡتُونَ وَٱلنَّخِيلَ وَٱلۡأَعۡنَٰبَ وَمِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ

Homo fuɗnirana on ɗam aawruuji, nebbanteeje, e tamarooje, e inabuuje, e kala dimɗe.ɓesnoje wonii e ɗuum, tasakuyee wonan´de yimɓe miijitotooɓe.

Ajeti: 12

وَسَخَّرَ لَكُمُ ٱلَّيۡلَ وَٱلنَّهَارَ وَٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَۖ وَٱلنُّجُومُ مُسَخَّرَٰتُۢ بِأَمۡرِهِۦٓۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ

O eltani on jemma on e ñalawma on; naange ngen e lewru nduun. Koode ɗeen kadi ko eltiraaɗe yamiroore makko. Wonii e ɗuum, tasakuyeeji wonan´de yimɓe haqqilooɓe.

Ajeti: 13

وَمَا ذَرَأَ لَكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُخۡتَلِفًا أَلۡوَٰنُهُۥٓۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَذَّكَّرُونَ

E ko o tagani on kon ka leydi ceertuɗum nooneeji. wonii e ɗuum, tasakuyee wonan´de yimɓe waajitoratɓe.

Ajeti: 14

وَهُوَ ٱلَّذِي سَخَّرَ ٱلۡبَحۡرَ لِتَأۡكُلُواْ مِنۡهُ لَحۡمٗا طَرِيّٗا وَتَسۡتَخۡرِجُواْ مِنۡهُ حِلۡيَةٗ تَلۡبَسُونَهَاۖ وَتَرَى ٱلۡفُلۡكَ مَوَاخِرَ فِيهِ وَلِتَبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِهِۦ وَلَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ

Ko Kaŋko woni eltanɗo on maayo ngon fii yo on ñaam e maggo teewu keccu, yaltinon e maggo cuɗaari ndi ɓornotoɗon. A yi'ay laaɗe no feƴƴa e maggo, e fii yo on ɗaɓɓu e ɓural makko ngal, belejo'o, on njettat [mo].

Ajeti: 15

وَأَلۡقَىٰ فِي ٱلۡأَرۡضِ رَوَٰسِيَ أَن تَمِيدَ بِكُمۡ وَأَنۡهَٰرٗا وَسُبُلٗا لَّعَلَّكُمۡ تَهۡتَدُونَ

O tuti penle ka leydi fii wata ɗe dillidu e mo'on, e caatli, e ɗate, belejo'o on peeway.

Ajeti: 16

وَعَلَٰمَٰتٖۚ وَبِٱلنَّجۡمِ هُمۡ يَهۡتَدُونَ

e maandeeji [laawi]. Koode ɗen heɓe ɗowora ɗe.

Ajeti: 17

أَفَمَن يَخۡلُقُ كَمَن لَّا يَخۡلُقُۚ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ

E hara tagoowo on wa'ay wa on tagataa? E on mbaactotaako?

Ajeti: 18

وَإِن تَعُدُّواْ نِعۡمَةَ ٱللَّهِ لَا تُحۡصُوهَآۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَغَفُورٞ رَّحِيمٞ

Si on limtii doke Alla ɗe, on moftataa ɗi. Pellet, Alla ko jaafotooɗo, jurmotooɗo.

Ajeti: 19

وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ مَا تُسِرُّونَ وَمَا تُعۡلِنُونَ

Alla no anndi ko cuuɗoton e ko peññinton.

Ajeti: 20

وَٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ لَا يَخۡلُقُونَ شَيۡـٔٗا وَهُمۡ يُخۡلَقُونَ

Ɗiin ɗi ɓe ndewata ga ni Alla, ɗi tagataa hay huunde, kaŋji tigi ko ɗi tageteeɗi.

Ajeti: 21

أَمۡوَٰتٌ غَيۡرُ أَحۡيَآءٖۖ وَمَا يَشۡعُرُونَ أَيَّانَ يُبۡعَثُونَ

Koɗi maayɗi ɗi nguuraani, ɓe so'aa-anndude (ɓetinaani)de ɓe mmintintee.

Ajeti: 22

إِلَٰهُكُمۡ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞۚ فَٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ قُلُوبُهُم مُّنكِرَةٞ وَهُم مُّسۡتَكۡبِرُونَ

deweteeɗo mon on ko deweteeɗo gooto. ɓeen ɓe ngooŋɗinaa laakara, ɓerɗe maɓɓe ɗen ko jedduɗe, ɓen ko townitiiɓe.

Ajeti: 23

لَا جَرَمَ أَنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَمَا يُعۡلِنُونَۚ إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُسۡتَكۡبِرِينَ

Sikke alaa won´de Alla no anndi ko ɓe cuuɗata e ko ɓe peññinta. Kaŋko O yiɗaa townitiiɓe ɓen.

Ajeti: 24

وَإِذَا قِيلَ لَهُم مَّاذَآ أَنزَلَ رَبُّكُمۡ قَالُوٓاْ أَسَٰطِيرُ ٱلۡأَوَّلِينَ

Si ɓe mbianaama : "Ko holɗum Joomi mon jippini?" Ɓe mbi'a: "Ko tinndi adinooɓe!".

Ajeti: 25

لِيَحۡمِلُوٓاْ أَوۡزَارَهُمۡ كَامِلَةٗ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَمِنۡ أَوۡزَارِ ٱلَّذِينَ يُضِلُّونَهُم بِغَيۡرِ عِلۡمٍۗ أَلَا سَآءَ مَا يَزِرُونَ

Fii yo ɓe ndoondo bakkaatuuji maɓɓe ɗiin fof ñande Darngal, e bakkaatuuji ɓeen ɓe majjinirta ko aldaa e ganndal; nganndee bonii ko ɓe ndonndoytoo.

Ajeti: 26

قَدۡ مَكَرَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡ فَأَتَى ٱللَّهُ بُنۡيَٰنَهُم مِّنَ ٱلۡقَوَاعِدِ فَخَرَّ عَلَيۡهِمُ ٱلسَّقۡفُ مِن فَوۡقِهِمۡ وَأَتَىٰهُمُ ٱلۡعَذَابُ مِنۡ حَيۡثُ لَا يَشۡعُرُونَ

Gooŋɗii ɓeen adinooɓe ɓe pewjiino, Alla jirbiniri mahdeele maɓɓe ɗeen ka doose. Kippoodi ndin yanti e maɓɓe, lepte ɗen ardirani ɓe nokku ka ɓe so'aa-aanndude(.tinaani.)

Ajeti: 27

ثُمَّ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ يُخۡزِيهِمۡ وَيَقُولُ أَيۡنَ شُرَكَآءِيَ ٱلَّذِينَ كُنتُمۡ تُشَٰٓقُّونَ فِيهِمۡۚ قَالَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡعِلۡمَ إِنَّ ٱلۡخِزۡيَ ٱلۡيَوۡمَ وَٱلسُّوٓءَ عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ

Refti ñande darngal, O hoynoyayɓe, O wi'anaɓe: Ko holto kafidaaɗi am ɗiin ɗi haɓiraynoɗon fii mum?" ɓeen okkaaɓe ganndal mbi'a: "Koyeera on hannde e bone on wonii e heeferɓe ɓen".

Ajeti: 28

ٱلَّذِينَ تَتَوَفَّىٰهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ ظَالِمِيٓ أَنفُسِهِمۡۖ فَأَلۡقَوُاْ ٱلسَّلَمَ مَا كُنَّا نَعۡمَلُ مِن سُوٓءِۭۚ بَلَىٰٓۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمُۢ بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ

Ɓeen ɓen maleykaaji ɓen hunnata, tooñuɓe ko'e-mun, ɓe werloo jebbilraare, (ɓe mbia): "min ngoonaa- no gollatnooɓe ko boni!" -"wonaa non woniri, pellet Alla ko nganduɗo ko huuwaynoɗon".(ngollatnɗon.)

Ajeti: 29

فَٱدۡخُلُوٓاْ أَبۡوَٰبَ جَهَنَّمَ خَٰلِدِينَ فِيهَاۖ فَلَبِئۡسَ مَثۡوَى ٱلۡمُتَكَبِّرِينَ

Naatiree dame Jahannama ɗen luttugol ton. Nge bonii ñaaƴorde wonan´de townitiiɓe ɓen.

Ajeti: 30

۞ وَقِيلَ لِلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ مَاذَآ أَنزَلَ رَبُّكُمۡۚ قَالُواْ خَيۡرٗاۗ لِّلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ فِي هَٰذِهِ ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٞۚ وَلَدَارُ ٱلۡأٓخِرَةِ خَيۡرٞۚ وَلَنِعۡمَ دَارُ ٱلۡمُتَّقِينَ

Wi'anee ɓeen gooŋɗuɓe: "Ko holɗuum Joomi mon jippini?" Ɓe mbi'a: "Ko moƴƴere". Hono woodani ɓen moƴƴinɓe aduna ɗoo moƴƴere; pellet ko saare laakara nden ɓuri moƴƴude. nde moƴƴii saare gooŋɗuɓe ɓen.

Ajeti: 31

جَنَّٰتُ عَدۡنٖ يَدۡخُلُونَهَا تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُۖ لَهُمۡ فِيهَا مَا يَشَآءُونَۚ كَذَٰلِكَ يَجۡزِي ٱللَّهُ ٱلۡمُتَّقِينَ

Aljannaaji duumal, heɓe naati ɗi, caatli no ila ley majji. Hino woodani ɓe toon kala ko ɓe paaletee; ko wano nii Alla yoɓirta gooŋɗuɓe ɓen. @I korrigjuar

Teksti origjinal Shfaq dallimet

Ajeti: 32

ٱلَّذِينَ تَتَوَفَّىٰهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ طَيِّبِينَ يَقُولُونَ سَلَٰمٌ عَلَيۡكُمُ ٱدۡخُلُواْ ٱلۡجَنَّةَ بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ

Ɓeen ɓe maleykaaji ɗi mbarata hara ko ɓe laaɓɓe- ɓe mbi'an [ɓen]: "Kisiyee wonii e mon! Naatiree Aljanna on, sabu ko ngollatnoɗon kon".e

Ajeti: 33

هَلۡ يَنظُرُونَ إِلَّآ أَن تَأۡتِيَهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ أَوۡ يَأۡتِيَ أَمۡرُ رَبِّكَۚ كَذَٰلِكَ فَعَلَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ وَمَا ظَلَمَهُمُ ٱللَّهُ وَلَٰكِن كَانُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ

Hara [ɓee sirkooɓe fenna] hino habbitii si wonaa nde maleykaaji ɗi ngarata e maɓɓe, maa yami- roore Joomi maa ndeen ara? Ko wano noon ɓen adinooɓe ɓe waɗirnoo. Alla tooñaani ɓe; si ko woni, ko ko'e maɓɓe ɓe wonnoo e tooñuɓe.

Ajeti: 34

فَأَصَابَهُمۡ سَيِّـَٔاتُ مَا عَمِلُواْ وَحَاقَ بِهِم مَّا كَانُواْ بِهِۦ يَسۡتَهۡزِءُونَ

Boneeji ɗi ɓe huuwi ɗin memi ɓen, kon ko ɓe njalkitatnoo jippii e maɓɓe.

Ajeti: 35

وَقَالَ ٱلَّذِينَ أَشۡرَكُواْ لَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ مَا عَبَدۡنَا مِن دُونِهِۦ مِن شَيۡءٖ نَّحۡنُ وَلَآ ءَابَآؤُنَا وَلَا حَرَّمۡنَا مِن دُونِهِۦ مِن شَيۡءٖۚ كَذَٰلِكَ فَعَلَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ فَهَلۡ عَلَى ٱلرُّسُلِ إِلَّا ٱلۡبَلَٰغُ ٱلۡمُبِينُ

Ɓeen sirkuɓe mbi'i: "Sinno Alla muuyuno, men ndewataano ga ni makko hay huunde, wonaa minen wanaa baabiraaɓe amen; min karmintaa- no gaanin makko hay huunde". Ko wano non adi- nooɓe ɓeen gerdunoo. taw si no fawiiii nulaaɓe ɓen si wonaa jottingol ɓanngina?

Ajeti: 36

وَلَقَدۡ بَعَثۡنَا فِي كُلِّ أُمَّةٖ رَّسُولًا أَنِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ وَٱجۡتَنِبُواْ ٱلطَّٰغُوتَۖ فَمِنۡهُم مَّنۡ هَدَى ٱللَّهُ وَمِنۡهُم مَّنۡ حَقَّتۡ عَلَيۡهِ ٱلضَّلَٰلَةُۚ فَسِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَٱنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُكَذِّبِينَ

Gooŋɗii min imminii e kala mofte nulaaɗo, won´de ndewee Alla, ngoɗɗitoɗon bewnayɗi ɗin. Hino e maɓɓe on Mo Alla feewni, hino e maɓɓe kadi on mo majjere ndeen jojji e mum. Yiilee ka leydi, ndaaron ko honno battane yeddunooɓe ɓeen wa'unoo.

Ajeti: 37

إِن تَحۡرِصۡ عَلَىٰ هُدَىٰهُمۡ فَإِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي مَن يُضِلُّۖ وَمَا لَهُم مِّن نَّٰصِرِينَ

Si a reerɗii e peewal maɓɓe, [anndu] pellet, Alla feewnataa on mo o majjini, alanaa ɓe kadi wallooɓe.

Ajeti: 38

وَأَقۡسَمُواْ بِٱللَّهِ جَهۡدَ أَيۡمَٰنِهِمۡ لَا يَبۡعَثُ ٱللَّهُ مَن يَمُوتُۚ بَلَىٰ وَعۡدًا عَلَيۡهِ حَقّٗا وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ

Ɓe ngooɗndirii Alla haɗtirde gooɗndooje maɓɓe: "Alla immintintaa on maayuɗo". Wanaa non! Ɗuum ko fodoore goonga ka makko, ko woni tan, ko ɓuri ɗuuɗude e yimɓe ɓe nganndaa.

Ajeti: 39

لِيُبَيِّنَ لَهُمُ ٱلَّذِي يَخۡتَلِفُونَ فِيهِ وَلِيَعۡلَمَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَنَّهُمۡ كَانُواْ كَٰذِبِينَ

(O immintiniroyay ɓe) fii yo O ɓannginan ɓe ko ɓe luutondiratnoo e mum. e fii yo ɓeen yedduɓe anndu won´de hari ko ɓe jeddunooɓe.

Ajeti: 40

إِنَّمَا قَوۡلُنَا لِشَيۡءٍ إِذَآ أَرَدۡنَٰهُ أَن نَّقُولَ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ

nganndee daalol amen wonan´de huunde, si min faandike nde, min mbianat nde tan: "Laato", nde laatoo.

Ajeti: 41

وَٱلَّذِينَ هَاجَرُواْ فِي ٱللَّهِ مِنۢ بَعۡدِ مَا ظُلِمُواْ لَنُبَوِّئَنَّهُمۡ فِي ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٗۖ وَلَأَجۡرُ ٱلۡأٓخِرَةِ أَكۡبَرُۚ لَوۡ كَانُواْ يَعۡلَمُونَ

Ɓeen fernooɓe fii Alla, ɓaawo ɓe tooñaama, ma min hoɗnu ɓe ka aduna (e weerde) moƴƴere. Pellet, ko njoɓdi laakara ndin ɓuri mawnude, si tawno heɓe nganndi.

Ajeti: 42

ٱلَّذِينَ صَبَرُواْ وَعَلَىٰ رَبِّهِمۡ يَتَوَكَّلُونَ

Ɓeen muññiiɓe, e tuugii e Joomi maɓɓe.

Ajeti: 43

وَمَآ أَرۡسَلۡنَا مِن قَبۡلِكَ إِلَّا رِجَالٗا نُّوحِيٓ إِلَيۡهِمۡۖ فَسۡـَٔلُوٓاْ أَهۡلَ ٱلذِّكۡرِ إِن كُنتُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ

Min nulaani ado maaɗa si wanaa worɓe, min wahayina e maɓɓe. Lanndee yimɓe defte ɓeen si wonii on nganndaa. @I korrigjuar

Teksti origjinal Shfaq dallimet

Ajeti: 44

بِٱلۡبَيِّنَٰتِ وَٱلزُّبُرِۗ وَأَنزَلۡنَآ إِلَيۡكَ ٱلذِّكۡرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيۡهِمۡ وَلَعَلَّهُمۡ يَتَفَكَّرُونَ

(Men nulirii ɓe) ɓanngudi e defte. min njippini e maaɗa janngeteende nden, fii yo a ɓannginan yimɓe ɓeen kon ko jippinaa e maɓɓe, belejo'o kamɓe ɓe miijitoto.

Ajeti: 45

أَفَأَمِنَ ٱلَّذِينَ مَكَرُواْ ٱلسَّيِّـَٔاتِ أَن يَخۡسِفَ ٱللَّهُ بِهِمُ ٱلۡأَرۡضَ أَوۡ يَأۡتِيَهُمُ ٱلۡعَذَابُ مِنۡ حَيۡثُ لَا يَشۡعُرُونَ

E hara ɓeen fewjuɓe boneeji ɗiin kooli won´de Alla munnirtaa ɓe leydi ndin, maa lepte ɗeen ngardirana ɓe nokku mo ɓe so'aa-anndude,(ɓetinaani).

Ajeti: 46

أَوۡ يَأۡخُذَهُمۡ فِي تَقَلُّبِهِمۡ فَمَا هُم بِمُعۡجِزِينَ

maa o nanngira ɓe yahdu maɓɓe, ɓe ngonaani laawotooɓe.

Ajeti: 47

أَوۡ يَأۡخُذَهُمۡ عَلَىٰ تَخَوُّفٖ فَإِنَّ رَبَّكُمۡ لَرَءُوفٞ رَّحِيمٌ

Maa O nanngira ɓe e hoore kulol. anndu Joomi mon ko Yurmeteeɗo, jurmotooɗo.

Ajeti: 48

أَوَلَمۡ يَرَوۡاْ إِلَىٰ مَا خَلَقَ ٱللَّهُ مِن شَيۡءٖ يَتَفَيَّؤُاْ ظِلَٰلُهُۥ عَنِ ٱلۡيَمِينِ وَٱلشَّمَآئِلِ سُجَّدٗا لِّلَّهِ وَهُمۡ دَٰخِرُونَ

E ɓee njii'aani ko Alla tagi kon e huunde nde ɗowɗe mun yiiltondirta ñaamo e nano, sujjangol Alla, hara ko ɗi jankiniiɗi.

Ajeti: 49

وَلِلَّهِۤ يَسۡجُدُۤ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ مِن دَآبَّةٖ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ وَهُمۡ لَا يَسۡتَكۡبِرُونَ

Ko Alla woni ko sujjanta kala ko woni ka kammuuli e ka leydi, immorde e ruugayngel, e maleykaaji ɓen, kamɓe ɓe townitotaako.(mawnakintaako.) @I korrigjuar

Teksti origjinal Shfaq dallimet

Ajeti: 50

يَخَافُونَ رَبَّهُم مِّن فَوۡقِهِمۡ وَيَفۡعَلُونَ مَا يُؤۡمَرُونَ۩

Heɓe kulira Joomi maɓɓe, senngo dow maɓɓe, heɓe mbaɗa ko ɓe njamiraa. @I korrigjuar

Teksti origjinal Shfaq dallimet

Ajeti: 51

۞ وَقَالَ ٱللَّهُ لَا تَتَّخِذُوٓاْ إِلَٰهَيۡنِ ٱثۡنَيۡنِۖ إِنَّمَا هُوَ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞ فَإِيَّٰيَ فَٱرۡهَبُونِ

Alla daali: "Wota on njogito reweteeɓe ɗiɗo. ngnndee Kaŋko ko O deeweteeɗo gooto. Ko min ngoni ko kuloton".

Ajeti: 52

وَلَهُۥ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَلَهُ ٱلدِّينُ وَاصِبًاۚ أَفَغَيۡرَ ٱللَّهِ تَتَّقُونَ

Ko Kaŋko woodani kala ko woni ka kammuuli e ka leydi; ko Kaŋko ɗoftagol duumiingol tabitani. E ko ko woori Alla kuloton?

Ajeti: 53

وَمَا بِكُم مِّن نِّعۡمَةٖ فَمِنَ ٱللَّهِۖ ثُمَّ إِذَا مَسَّكُمُ ٱلضُّرُّ فَإِلَيۡهِ تَجۡـَٔرُونَ

Kala ko keɓɗon e neema ko immorde ka Alla. refti si lorra memii on, ko Ka makko ngullitotoɗon.

Ajeti: 54

ثُمَّ إِذَا كَشَفَ ٱلضُّرَّ عَنكُمۡ إِذَا فَرِيقٞ مِّنكُم بِرَبِّهِمۡ يُشۡرِكُونَ

Refti si o huncanii on lorra kan, e jaka fedde goo e mo'on, ko sirkanooɓe Joomi maɓɓe.

Ajeti: 55

لِيَكۡفُرُواْ بِمَآ ءَاتَيۡنَٰهُمۡۚ فَتَمَتَّعُواْ فَسَوۡفَ تَعۡلَمُونَ

Fii yo ɓe njeddu ko min ngokki ɓe kon. Awa ndakmitee, arma nganndon.

Ajeti: 56

وَيَجۡعَلُونَ لِمَا لَا يَعۡلَمُونَ نَصِيبٗا مِّمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡۗ تَٱللَّهِ لَتُسۡـَٔلُنَّ عَمَّا كُنتُمۡ تَفۡتَرُونَ

Heɓe mbaɗana huunde nde ɓe nganndaa geɗal e kon ko min arsiki ɓe. Wallaahi! On lannditete e kon ko pekindotonoɗon.

Ajeti: 57

وَيَجۡعَلُونَ لِلَّهِ ٱلۡبَنَٰتِ سُبۡحَٰنَهُۥ وَلَهُم مَّا يَشۡتَهُونَ

Heɓe mbaɗana Alla ɓiɗɓe rewɓe. senaare woodanii mo Heɓe (waɗana) ko'e maɓɓe ko ɓe wooɗitii.

Ajeti: 58

وَإِذَا بُشِّرَ أَحَدُهُم بِٱلۡأُنثَىٰ ظَلَّ وَجۡهُهُۥ مُسۡوَدّٗا وَهُوَ كَظِيمٞ

Si gooto e maɓɓe weltiniraama ɓiɗɗo debbo, yeeso makko ngon waɗtina wayliingo ɓalewo e, hara ko o suuɗ-suno.

Ajeti: 59

يَتَوَٰرَىٰ مِنَ ٱلۡقَوۡمِ مِن سُوٓءِ مَا بُشِّرَ بِهِۦٓۚ أَيُمۡسِكُهُۥ عَلَىٰ هُونٍ أَمۡ يَدُسُّهُۥ فِي ٱلتُّرَابِۗ أَلَا سَآءَ مَا يَحۡكُمُونَ

Homo suuɗora yimɓe ɓeen, sabu bone mo o weltiniraa oon. E o jogitoray mo e hoore koyeera kaa o uway mo ka leydi? ngannde bonii ko ɓe ñaawata!

Ajeti: 60

لِلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ مَثَلُ ٱلسَّوۡءِۖ وَلِلَّهِ ٱلۡمَثَلُ ٱلۡأَعۡلَىٰۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ

Hino woodani ɓeen ɓe ngooŋɗinaa laakara sifa bonɗo on. Ko Alla woodani sifa toowɗo on. Ko Kaŋko kadi woni poolɗo, ñeeñɗo.

Ajeti: 61

وَلَوۡ يُؤَاخِذُ ٱللَّهُ ٱلنَّاسَ بِظُلۡمِهِم مَّا تَرَكَ عَلَيۡهَا مِن دَآبَّةٖ وَلَٰكِن يُؤَخِّرُهُمۡ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗىۖ فَإِذَا جَآءَ أَجَلُهُمۡ لَا يَسۡتَـٔۡخِرُونَ سَاعَةٗ وَلَا يَسۡتَقۡدِمُونَ

Si tawno Alla nanngitirayno yimɓe ɓeen sabu tooñe maɓɓe ɗen, O ccataano e dow mayri ruugayngel. Ko woni tun, Himo neeɓtinana ɓe haa e lajal gannda- ngal. Si lajal maɓɓe ngal arii, ɓe neeɓnantaake yonta ɓe adintinantaake.

Ajeti: 62

وَيَجۡعَلُونَ لِلَّهِ مَا يَكۡرَهُونَۚ وَتَصِفُ أَلۡسِنَتُهُمُ ٱلۡكَذِبَ أَنَّ لَهُمُ ٱلۡحُسۡنَىٰۚ لَا جَرَمَ أَنَّ لَهُمُ ٱلنَّارَ وَأَنَّهُم مُّفۡرَطُونَ

Hiɓe mbaɗana Alla ko ɓe ngañanta [ko'e-maɓɓe]. Ɗemɗe maɓɓe no cifoo fenaande, won´de no woodani ɓe moƴƴere. Sikke alaa won´de no woodani ɓe Yiite, e won´de ko ɓe ɗaliiɓe.

Ajeti: 63

تَٱللَّهِ لَقَدۡ أَرۡسَلۡنَآ إِلَىٰٓ أُمَمٖ مِّن قَبۡلِكَ فَزَيَّنَ لَهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ أَعۡمَٰلَهُمۡ فَهُوَ وَلِيُّهُمُ ٱلۡيَوۡمَ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ

Wallaahi! Gooŋɗii min nulii e mofte adinooɓe ma, seytaane cuɗani ɓe ngolle maɓɓe ɗen. Ko kaŋko woni giɗo maɓɓe hannde, hino woodani ɓe lepte muusɗe.

Ajeti: 64

وَمَآ أَنزَلۡنَا عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ إِلَّا لِتُبَيِّنَ لَهُمُ ٱلَّذِي ٱخۡتَلَفُواْ فِيهِ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٗ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ

Min jippiniraali deftere nden e maaɗa si wonaa fii yo a ɓannginan ɓe kon ko ɓe luutondiri e mun, kadi ko nde peewal, e yurmeende wonan´de yimɓe gooɗinɓe ɓeen.

Ajeti: 65

وَٱللَّهُ أَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَحۡيَا بِهِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَآۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَسۡمَعُونَ

Alla jippinirii ka kammu ndiyam, O wuurnitiri ɗam leydi ndin ɓaawo ndi yoorde. wonii e ɗuum, maande wonan´de yimɓe nanooɓe.

Ajeti: 66

وَإِنَّ لَكُمۡ فِي ٱلۡأَنۡعَٰمِ لَعِبۡرَةٗۖ نُّسۡقِيكُم مِّمَّا فِي بُطُونِهِۦ مِنۢ بَيۡنِ فَرۡثٖ وَدَمٖ لَّبَنًا خَالِصٗا سَآئِغٗا لِّلشَّٰرِبِينَ

Hino woodani on e neemoraaɗi ɗiin tasakuyee: miɗen njarna on e ko woni e deedi majji, - hakkunde coowo e ƴiiƴam - ɓiraaɗam laaɓuɗam, welɗam fii yarooɓe.

Ajeti: 67

وَمِن ثَمَرَٰتِ ٱلنَّخِيلِ وَٱلۡأَعۡنَٰبِ تَتَّخِذُونَ مِنۡهُ سَكَرٗا وَرِزۡقًا حَسَنًاۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ

E dimɗe tamarooji e inabuuje, hoɗon jogitora ɗam siwran e arsike moƴƴo. wonii e ɗuum, maande wonan´de yimɓe haqqilooɓe.

Ajeti: 68

وَأَوۡحَىٰ رَبُّكَ إِلَى ٱلنَّحۡلِ أَنِ ٱتَّخِذِي مِنَ ٱلۡجِبَالِ بُيُوتٗا وَمِنَ ٱلشَّجَرِ وَمِمَّا يَعۡرِشُونَ

Joomi maa wahayini e ñaakii ngii, won´de : "Jaggu ka pelle cuuɗi, e leɗɗe ɗen, e kon ko ɓe cañata.

Ajeti: 69

ثُمَّ كُلِي مِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِ فَٱسۡلُكِي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلٗاۚ يَخۡرُجُ مِنۢ بُطُونِهَا شَرَابٞ مُّخۡتَلِفٌ أَلۡوَٰنُهُۥ فِيهِ شِفَآءٞ لِّلنَّاسِۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ

Refti ñaamaa e kala dimɗe ɗen, naaton e ɗate Joomi mon newinaaɗe. Hino yalta e deedi majji [kannji ñaaki ɗin], njaram seruɗam nooneeji mun, no e majjam cellal wonan´de yimɓe ɓen. Wonii e ɗuum, maande wonan´de yimɓe miijitotooɓe.

Ajeti: 70

وَٱللَّهُ خَلَقَكُمۡ ثُمَّ يَتَوَفَّىٰكُمۡۚ وَمِنكُم مَّن يُرَدُّ إِلَىٰٓ أَرۡذَلِ ٱلۡعُمُرِ لِكَيۡ لَا يَعۡلَمَ بَعۡدَ عِلۡمٖ شَيۡـًٔاۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمٞ قَدِيرٞ

Alla tagii on, refti O hunnay on. Hino e mooɗon on rutteteeɗo e jaasuɗum nguurndam, fii wata o anndu huunde ɓaawo ganndal [makko aranal]. Pellet, Alla ko gannduɗo, kattanɗo.

Ajeti: 71

وَٱللَّهُ فَضَّلَ بَعۡضَكُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ فِي ٱلرِّزۡقِۚ فَمَا ٱلَّذِينَ فُضِّلُواْ بِرَآدِّي رِزۡقِهِمۡ عَلَىٰ مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُهُمۡ فَهُمۡ فِيهِ سَوَآءٌۚ أَفَبِنِعۡمَةِ ٱللَّهِ يَجۡحَدُونَ

Alla ɓurnii yoga mon e dow yoga ka arsike. Ɓurnaaɓe ɓen ngonaani ruttirooɓe arsike maɓɓe on e ɓeen ɓe jeytiri ñaame maɓɓe ɗen haa ɓe pota e mayri. E ko dokke Alla on ɓe njeddata?

Ajeti: 72

وَٱللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِّنۡ أَنفُسِكُمۡ أَزۡوَٰجٗا وَجَعَلَ لَكُم مِّنۡ أَزۡوَٰجِكُم بَنِينَ وَحَفَدَةٗ وَرَزَقَكُم مِّنَ ٱلطَّيِّبَٰتِۚ أَفَبِٱلۡبَٰطِلِ يُؤۡمِنُونَ وَبِنِعۡمَتِ ٱللَّهِ هُمۡ يَكۡفُرُونَ

Alla waɗiranii on e woŋkiiji mon ɗiin resondirɓe, o waɗirani on e resondiraaɓe mon ɓen ɓiɗɓe e taaniraaɓe, o arsiki on immorde e laaɓuɗi. E ko meere nden ɓe gooŋɗinta? E ko neema Alla on kamɓe ɓe njeddata?

Ajeti: 73

وَيَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا يَمۡلِكُ لَهُمۡ رِزۡقٗا مِّنَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ شَيۡـٔٗا وَلَا يَسۡتَطِيعُونَ

Heɓe ndewa gaanin makko, huunde nde waawanaa ɓe (addude) arsike ka kammuuli e ka leydi hay huunde, ɗi kattanaaka [ɗum].

Ajeti: 74

فَلَا تَضۡرِبُواْ لِلَّهِ ٱلۡأَمۡثَالَۚ إِنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ وَأَنتُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ

Wata on mbaɗan Alla yerodniraaɗi. Pellet, Alla ko gannduɗo, onon on nganndaa.

Ajeti: 75

۞ ضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلًا عَبۡدٗا مَّمۡلُوكٗا لَّا يَقۡدِرُ عَلَىٰ شَيۡءٖ وَمَن رَّزَقۡنَٰهُ مِنَّا رِزۡقًا حَسَنٗا فَهُوَ يُنفِقُ مِنۡهُ سِرّٗا وَجَهۡرًاۖ هَلۡ يَسۡتَوُۥنَۚ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِۚ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ

Alla piyii misal maccuɗo jeyaaɗo, mo waawaa hay huunde, e on mo min arsiki immorde e amen arsike moƴƴo, hara on wintoo e ɗuum gunndoo e kene. Hara ɓeen no fota? Yettooree woodanii Alla! Ko woni, ko ɓuri ɗuuɗude e maɓɓe anndaa.

Ajeti: 76

وَضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلٗا رَّجُلَيۡنِ أَحَدُهُمَآ أَبۡكَمُ لَا يَقۡدِرُ عَلَىٰ شَيۡءٖ وَهُوَ كَلٌّ عَلَىٰ مَوۡلَىٰهُ أَيۡنَمَا يُوَجِّههُّ لَا يَأۡتِ بِخَيۡرٍ هَلۡ يَسۡتَوِي هُوَ وَمَن يَأۡمُرُ بِٱلۡعَدۡلِ وَهُوَ عَلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ

Alla piyi kadi misal worɓe ɗiɗo: goɗɗo e maɓɓe ko mbobo, o waawaa hay huunde, kaŋko ko o donngal e hoore jeyɗo mo on; nokku kala ka on fewtiniri mo, o addataa moƴƴere; hara on ɗon fotay e on yamiroowo nuunɗal, hara himo e laawol pocciingol?

Ajeti: 77

وَلِلَّهِ غَيۡبُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ وَمَآ أَمۡرُ ٱلسَّاعَةِ إِلَّا كَلَمۡحِ ٱلۡبَصَرِ أَوۡ هُوَ أَقۡرَبُۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ

Ko Alla woodani wirniiɗi kammmuuli ɗin e leydi ndin. Fiyaaku Darngal ngal wonaani si wonaa yeru kinƴan yiitere maa hara ko kañun ɓuri ɓaɗtaade. Pellet, Alla ko kattanɗo kala huunde.

Ajeti: 78

وَٱللَّهُ أَخۡرَجَكُم مِّنۢ بُطُونِ أُمَّهَٰتِكُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ شَيۡـٔٗا وَجَعَلَ لَكُمُ ٱلسَّمۡعَ وَٱلۡأَبۡصَٰرَ وَٱلۡأَفۡـِٔدَةَ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ

Alla yaltinii on ka deedi neeniraaɓe mon, on anndaa huunde, O waɗani on nanɗe, e giiɗe e ɓerɗe, belejo'o, on yettay [Mo].

Ajeti: 79

أَلَمۡ يَرَوۡاْ إِلَى ٱلطَّيۡرِ مُسَخَّرَٰتٖ فِي جَوِّ ٱلسَّمَآءِ مَا يُمۡسِكُهُنَّ إِلَّا ٱللَّهُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ

E ɓe nji'aani colli ɗiin ko ɗi eltaaɗi ka weeyo kammu (won´de) jogitaaki ɗi si wanaa Alla? Wonii e ɗuum, maandeeji wonan´de yimɓe gooŋɗinooɓe ɓen.

Ajeti: 80

وَٱللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِّنۢ بُيُوتِكُمۡ سَكَنٗا وَجَعَلَ لَكُم مِّن جُلُودِ ٱلۡأَنۡعَٰمِ بُيُوتٗا تَسۡتَخِفُّونَهَا يَوۡمَ ظَعۡنِكُمۡ وَيَوۡمَ إِقَامَتِكُمۡ وَمِنۡ أَصۡوَافِهَا وَأَوۡبَارِهَا وَأَشۡعَارِهَآ أَثَٰثٗا وَمَتَٰعًا إِلَىٰ حِينٖ

Alla waɗanii on e cuuɗi mon ɗin koɗorle, O waɗani on e guri neemoraaɗi ɗin tillisaaji ɗi taggoton ñande eggoton e ñande koɗtoton. No e leeɓi (baali) ɗin, e leeɓi (gelooɗi) ɗin e leeɓi (dammi) ɗiin ndaɗɗudi [suudu] e dakmitorɗi haa e saanga.

Ajeti: 81

وَٱللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِّمَّا خَلَقَ ظِلَٰلٗا وَجَعَلَ لَكُم مِّنَ ٱلۡجِبَالِ أَكۡنَٰنٗا وَجَعَلَ لَكُمۡ سَرَٰبِيلَ تَقِيكُمُ ٱلۡحَرَّ وَسَرَٰبِيلَ تَقِيكُم بَأۡسَكُمۡۚ كَذَٰلِكَ يُتِمُّ نِعۡمَتَهُۥ عَلَيۡكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تُسۡلِمُونَ

Alla waɗanii on e ko o tagi kon ɗowɗe. O waɗani on e pelle ɗeen cuuɗorɗe. O waɗani on comci daɗndayɗi on nguleendi, e conci daɗndayɗi on e hare mon. Ko wano nii o timminirta dokke makko ɗeen e dow mon, mbelejo'o on njebbiloto.

Ajeti: 82

فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَإِنَّمَا عَلَيۡكَ ٱلۡبَلَٰغُ ٱلۡمُبِينُ

Si ɓe nduŋtiima, anndu ko fawi maa, ko yottingol ɓanngina (peeñngol.)

Ajeti: 83

يَعۡرِفُونَ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ ثُمَّ يُنكِرُونَهَا وَأَكۡثَرُهُمُ ٱلۡكَٰفِرُونَ

Heɓe nganndi dokke Alla ɗeen; refti ɓe njedda ɗe. Ko ɓuri ɗuuɗude e maɓɓe ko heeferɓe.

Ajeti: 84

وَيَوۡمَ نَبۡعَثُ مِن كُلِّ أُمَّةٖ شَهِيدٗا ثُمَّ لَا يُؤۡذَنُ لِلَّذِينَ كَفَرُواْ وَلَا هُمۡ يُسۡتَعۡتَبُونَ

(Jaŋto) kadi ñande min immintinoyta e kala mofte seedeejo, refti ɓeen yedduɓe sakkitoyantaake (ngantinagol), wanaa kamɓe ngoni ko ɗaɓɓiroytee ruttitagol [e yarluyee Joomi maɓɓe].

Ajeti: 85

وَإِذَا رَءَا ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ ٱلۡعَذَابَ فَلَا يُخَفَّفُ عَنۡهُمۡ وَلَا هُمۡ يُنظَرُونَ

Si tooñuɓe ɓeen ynj'ii lepte ɗeen, ɓe hoynantaake, lepte wanaa ɓe neeɓnitanteeɓe.

Ajeti: 86

وَإِذَا رَءَا ٱلَّذِينَ أَشۡرَكُواْ شُرَكَآءَهُمۡ قَالُواْ رَبَّنَا هَٰٓؤُلَآءِ شُرَكَآؤُنَا ٱلَّذِينَ كُنَّا نَدۡعُواْ مِن دُونِكَۖ فَأَلۡقَوۡاْ إِلَيۡهِمُ ٱلۡقَوۡلَ إِنَّكُمۡ لَكَٰذِبُونَ

Si sirkooɓe ɓeen nji*i kafidaaɓe maɓɓe ɓeen, ɓe mbi'a: "Joomi amen, ko ɗii woni kafidaaɗi amen ɗi men ndrewaynoo gah ni ma". [Kafidaaɗi maɓɓe] ɗiin njilta e maɓɓe konngol ngol: "Onon ko on fenooɓe".

Ajeti: 87

وَأَلۡقَوۡاْ إِلَى ٱللَّهِ يَوۡمَئِذٍ ٱلسَّلَمَۖ وَضَلَّ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ

Ɓe mbernoo e Alla ndeen ñalnde jebbilaare, kon ko pekindotonoo majjira ɓe.

Ajeti: 88

ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَصَدُّواْ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ زِدۡنَٰهُمۡ عَذَابٗا فَوۡقَ ٱلۡعَذَابِ بِمَا كَانُواْ يُفۡسِدُونَ

Ɓeen yedduɓe ɓe paddii e laawol Alla ngol, min ɓeydiranii ɓe lepte e hoore lepte, sabu ko ɓe bonniraynoo kon.

Ajeti: 89

وَيَوۡمَ نَبۡعَثُ فِي كُلِّ أُمَّةٖ شَهِيدًا عَلَيۡهِم مِّنۡ أَنفُسِهِمۡۖ وَجِئۡنَا بِكَ شَهِيدًا عَلَىٰ هَٰٓؤُلَآءِۚ وَنَزَّلۡنَا عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ تِبۡيَٰنٗا لِّكُلِّ شَيۡءٖ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٗ وَبُشۡرَىٰ لِلۡمُسۡلِمِينَ

(Jaŋto kadi) ñande minn immintinoyta e kala mofte ko seeditoo e maɓɓe, jeyaaɗo e maɓɓe, min ngadda maa [an Muhammadu] ko seeditoo e ɓee ɗoo. min njippini e maaɗa deftere nden, ko nde ɓannginoore kala huunde, e peewal, e yurmeende, e welo-welo wonan´de juulɓe ɓen.

Ajeti: 90

۞ إِنَّ ٱللَّهَ يَأۡمُرُ بِٱلۡعَدۡلِ وَٱلۡإِحۡسَٰنِ وَإِيتَآيِٕ ذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَيَنۡهَىٰ عَنِ ٱلۡفَحۡشَآءِ وَٱلۡمُنكَرِ وَٱلۡبَغۡيِۚ يَعِظُكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ

Tabitii Alla yamirii nuunɗal, e moƴƴingol, e moƴƴagol e joomiraaɓe ɓadondiral. homo haɗa gaay e pan-kare, e ko añinii, e bewre. homo waajoo on, mbeleejo'o, on mbaajitoray.

Ajeti: 91

وَأَوۡفُواْ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ إِذَا عَٰهَدتُّمۡ وَلَا تَنقُضُواْ ٱلۡأَيۡمَٰنَ بَعۡدَ تَوۡكِيدِهَا وَقَدۡ جَعَلۡتُمُ ٱللَّهَ عَلَيۡكُمۡ كَفِيلًاۚ إِنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ مَا تَفۡعَلُونَ

kuuɓnee ahadi Alla ndiin si on ahodaama, wata on pirtu gooɗndooje ɗeen ɓaawo ɗe tenntineede, gooŋɗii on mbaɗii Alla seedaniiɗo [on e hunnugol ngol]. Pellet, ko gannduɗo ko ngolloton.

Ajeti: 92

وَلَا تَكُونُواْ كَٱلَّتِي نَقَضَتۡ غَزۡلَهَا مِنۢ بَعۡدِ قُوَّةٍ أَنكَٰثٗا تَتَّخِذُونَ أَيۡمَٰنَكُمۡ دَخَلَۢا بَيۡنَكُمۡ أَن تَكُونَ أُمَّةٌ هِيَ أَرۡبَىٰ مِنۡ أُمَّةٍۚ إِنَّمَا يَبۡلُوكُمُ ٱللَّهُ بِهِۦۚ وَلَيُبَيِّنَنَّ لَكُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ مَا كُنتُمۡ فِيهِ تَخۡتَلِفُونَ

Wota on ngon wano (debbo) pirtunooɗo mottawol mun ɓaawo doole firtude, hoɗon njogitora gooɗndooje mon ɗeen jamfondiro hakkunde mon, nde mofte [mon ɗen] wonata ɓurde tonaade e dii mofte goo. ngandee Alla no jarribora on ɗuum. ma o ɓanngina- na on ñande darngal, ɗuu ko luutondiratnoɗon e mum.

Ajeti: 93

وَلَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ لَجَعَلَكُمۡ أُمَّةٗ وَٰحِدَةٗ وَلَٰكِن يُضِلُّ مَن يَشَآءُ وَيَهۡدِي مَن يَشَآءُۚ وَلَتُسۡـَٔلُنَّ عَمَّا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ

Sinno Alla muuyuno, o waɗatno on mofte goote. Kono, Himo majjina on Mo o muuyi, O feewna on mo O muuyi. ma on lannditoye e ɗuu ko ngollatnoɗon.

Ajeti: 94

وَلَا تَتَّخِذُوٓاْ أَيۡمَٰنَكُمۡ دَخَلَۢا بَيۡنَكُمۡ فَتَزِلَّ قَدَمُۢ بَعۡدَ ثُبُوتِهَا وَتَذُوقُواْ ٱلسُّوٓءَ بِمَا صَدَدتُّمۡ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ وَلَكُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٞ

Wota on njogitor gooɗndooje mon jamfondiro hakkunde mon, sakko koyngal [mon] mortotoo (fergito) ɓaawo ngal tabitude, meeɗiron bone sabu ko paddiɗon ko e laawol Alla ngol. hino woodani on lepte mawɗe.

Ajeti: 95

وَلَا تَشۡتَرُواْ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ ثَمَنٗا قَلِيلًاۚ إِنَّمَا عِندَ ٱللَّهِ هُوَ خَيۡرٞ لَّكُمۡ إِن كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ

Wota on mbaɗtitir ahadi Alla ndiin coggu pamɗungu. ñganndee ko ko woni ka Alla ko ɓuri moƴƴan´de on, si tawno hoɗon nganndi!

Ajeti: 96

مَا عِندَكُمۡ يَنفَدُ وَمَا عِندَ ٱللَّهِ بَاقٖۗ وَلَنَجۡزِيَنَّ ٱلَّذِينَ صَبَرُوٓاْ أَجۡرَهُم بِأَحۡسَنِ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ

Ko marɗon kon re'ay (gasat), ko woni ka Alla ko ko keddotooɗum. ma min mbarjor ɓeen muññiiɓe njoɓdi maɓɓe ndiin ko ɓuri moƴƴude e ko ɓe ngollatnoo kon.

Ajeti: 97

مَنۡ عَمِلَ صَٰلِحٗا مِّن ذَكَرٍ أَوۡ أُنثَىٰ وَهُوَ مُؤۡمِنٞ فَلَنُحۡيِيَنَّهُۥ حَيَوٰةٗ طَيِّبَةٗۖ وَلَنَجۡزِيَنَّهُمۡ أَجۡرَهُم بِأَحۡسَنِ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ

Kala golluɗo moƴƴere, woni gorko maa debbo, hara ko o gooŋɗinɗo, maa min wuurnu mo nguur- ndam laaɓuɗam. Ma min
mbaajor ɓe njoɓdi maɓɓe ndin, ko ɓuri moƴƴude e ko ɓe ngollatnoo kon.

Ajeti: 98

فَإِذَا قَرَأۡتَ ٱلۡقُرۡءَانَ فَٱسۡتَعِذۡ بِٱللَّهِ مِنَ ٱلشَّيۡطَٰنِ ٱلرَّجِيمِ

Si a janngay Alqur'aana, moolor Alla seytaane diiwaaɗo on.

Ajeti: 99

إِنَّهُۥ لَيۡسَ لَهُۥ سُلۡطَٰنٌ عَلَى ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَلَىٰ رَبِّهِمۡ يَتَوَكَّلُونَ

Kaŋko on, mbawdi(cemmbe) alanaa mo e ɓen gooŋɗinɓe, ɓe fawii e hoore Joomi maɓɓe.

Ajeti: 100

إِنَّمَا سُلۡطَٰنُهُۥ عَلَى ٱلَّذِينَ يَتَوَلَّوۡنَهُۥ وَٱلَّذِينَ هُم بِهِۦ مُشۡرِكُونَ

nganndee mbawdi makko ndiin, ko hoore ɓeen weldiiɓe e makko woni, e ɓeen sirkirooɓe sabu makko.

Ajeti: 101

وَإِذَا بَدَّلۡنَآ ءَايَةٗ مَّكَانَ ءَايَةٖ وَٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا يُنَزِّلُ قَالُوٓاْ إِنَّمَآ أَنتَ مُفۡتَرِۭۚ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ

Si min lomtinii aaya lomto aaya goo - Ko Alla ɓuri anndude ko O jippinta - Ɓe mbi'a: "aan on ko a pekindiiɗo". Si ko woni, ko ɓuri ɗuuɗude e maɓɓe anndaa.

Ajeti: 102

قُلۡ نَزَّلَهُۥ رُوحُ ٱلۡقُدُسِ مِن رَّبِّكَ بِٱلۡحَقِّ لِيُثَبِّتَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَهُدٗى وَبُشۡرَىٰ لِلۡمُسۡلِمِينَ

Maaku: "Ko jippini ndee, ko [Jibriilu] Fittaanndu Laaɓndu ndun, immorde ka Joomi maa, fii yo o tabintin ɓeen gooŋɗinɓe, e [fii yo nde won] peewal, e welo-welo wonan´de juulɓe ɓeen".

Ajeti: 103

وَلَقَدۡ نَعۡلَمُ أَنَّهُمۡ يَقُولُونَ إِنَّمَا يُعَلِّمُهُۥ بَشَرٞۗ لِّسَانُ ٱلَّذِي يُلۡحِدُونَ إِلَيۡهِ أَعۡجَمِيّٞ وَهَٰذَا لِسَانٌ عَرَبِيّٞ مُّبِينٌ

Gooŋɗii min miɗen nganndi won´de heɓe mbi'a: "Ko neɗɗaŋke woni mo anndinnde (Alqur'aana)". Ɗemngal ngal ɓe ooñotoo e mun ngal ko ajami, ndee ɗoo non ka ɗemngal Aarabi ɓanngungal(.laaɓtungal.)

Ajeti: 104

إِنَّ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ لَا يَهۡدِيهِمُ ٱللَّهُ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٌ

Pellet, ɓen ɓe ngooŋɗinaani Aayeeje Alla ɗeen, Alla feewnataa ɓe. Hino woodani ɓe lepte muusɗe.

Ajeti: 105

إِنَّمَا يَفۡتَرِي ٱلۡكَذِبَ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡكَٰذِبُونَ

Nganndee ko fejkindotoo fenaande, ko ɓeen ɓe ngoŋɗinaani- aayee Alla ɗen; ko kamɓe ngooni fenooɓe ɓeen.

Ajeti: 106

مَن كَفَرَ بِٱللَّهِ مِنۢ بَعۡدِ إِيمَٰنِهِۦٓ إِلَّا مَنۡ أُكۡرِهَ وَقَلۡبُهُۥ مُطۡمَئِنُّۢ بِٱلۡإِيمَٰنِ وَلَٰكِن مَّن شَرَحَ بِٱلۡكُفۡرِ صَدۡرٗا فَعَلَيۡهِمۡ غَضَبٞ مِّنَ ٱللَّهِ وَلَهُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٞ

Kala jedduɗo Alla ɓaawo gooŋɗinal makko ngal - si wanaa on waawnaaɗo hara ɓernde makko nden ko deeƴirnde gooŋɗinal , kono, ɓeen yaññamɓe ɓerɗe mun keeferaaku, hino fawii ɓe tikkere immorde Alla, hino woodani ɓe kadi lepte mawɗe.

Ajeti: 107

ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمُ ٱسۡتَحَبُّواْ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا عَلَى ٱلۡأٓخِرَةِ وَأَنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡكَٰفِرِينَ

Ngol [murtugol maɓɓe], ko tawde ɓe cuɓiima nguurndam aduna e dow laakara, e won´de Alla kan, O feewnataa yimɓe yedduɓe ɓeen.

Ajeti: 108

أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ طَبَعَ ٱللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ وَسَمۡعِهِمۡ وَأَبۡصَٰرِهِمۡۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡغَٰفِلُونَ

Ko ɓeen ngoni ɓe Alla noti e ɓerɗe mum, e nanɗe mun e gite mum. Ko ɓeen ngooni welsindiiɓe ɓen.

Ajeti: 109

لَا جَرَمَ أَنَّهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ هُمُ ٱلۡخَٰسِرُونَ

Sikke alaaa won´de ɓeen ɗoon ka laakara, ko kamɓe ngoni sooyɓe ɓeen.

Ajeti: 110

ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ هَاجَرُواْ مِنۢ بَعۡدِ مَا فُتِنُواْ ثُمَّ جَٰهَدُواْ وَصَبَرُوٓاْ إِنَّ رَبَّكَ مِنۢ بَعۡدِهَا لَغَفُورٞ رَّحِيمٞ

refti pellet Joomi maa, wonannde ɓen ferunooɓe ɓaawo nde ɓe tampinaama, hooti ɓe tiiɗnii ɓe muññii, pellet Joomi maa, ɓaawo ɗuum, Ko O jaafotooɗo, jurmotooɗo.

Ajeti: 111

۞ يَوۡمَ تَأۡتِي كُلُّ نَفۡسٖ تُجَٰدِلُ عَن نَّفۡسِهَا وَتُوَفَّىٰ كُلُّ نَفۡسٖ مَّا عَمِلَتۡ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ

(Janŋo) tuma ñande kala woŋkii arata, hara hiki wennja fii hoore-makki, woŋkii kala yoɓee ko ki golli kon, kamɓe ɓe tooñetaake.

Ajeti: 112

وَضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلٗا قَرۡيَةٗ كَانَتۡ ءَامِنَةٗ مُّطۡمَئِنَّةٗ يَأۡتِيهَا رِزۡقُهَا رَغَدٗا مِّن كُلِّ مَكَانٖ فَكَفَرَتۡ بِأَنۡعُمِ ٱللَّهِ فَأَذَٰقَهَا ٱللَّهُ لِبَاسَ ٱلۡجُوعِ وَٱلۡخَوۡفِ بِمَا كَانُواْ يَصۡنَعُونَ

Alla piyii misal hoɗo: hoɗo hoolinoongo, deeƴungo; arsike maggo no ardirana ngo nokku kala e yaaj- jeende. Ɓe njeddi dokke Alla ɗe, Alla meeɗiniri ɓe kolgu heege e kulol, sabu ko ɓe ngollatnoo kon.

Ajeti: 113

وَلَقَدۡ جَآءَهُمۡ رَسُولٞ مِّنۡهُمۡ فَكَذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمُ ٱلۡعَذَابُ وَهُمۡ ظَٰلِمُونَ

Gooŋɗii arii e maɓɓe nulaaɗo jeyaaɗo e maɓɓe, ɓe njeddi mo. Lepte ɗeen nanngi ɓe, tawi ko ɓe tooñɓe.

Ajeti: 114

فَكُلُواْ مِمَّا رَزَقَكُمُ ٱللَّهُ حَلَٰلٗا طَيِّبٗا وَٱشۡكُرُواْ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ إِن كُنتُمۡ إِيَّاهُ تَعۡبُدُونَ

Ñaamee e kon ko Alla arsike on dagiiɗi laaɓuɗi, njeetton dokke Alla ɗeen, si wonii ko Kaŋko ndewoton.

Ajeti: 115

إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيۡكُمُ ٱلۡمَيۡتَةَ وَٱلدَّمَ وَلَحۡمَ ٱلۡخِنزِيرِ وَمَآ أُهِلَّ لِغَيۡرِ ٱللَّهِ بِهِۦۖ فَمَنِ ٱضۡطُرَّ غَيۡرَ بَاغٖ وَلَا عَادٖ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ

nganndee ko o Harminani on, ko jiiba, e ƴiiƴam (rufaaɗam), e teewu kose, e [huunde hirsiraande] daginiraande ko woori Allah. Kala on duñaaɗo [e ñaamugol ɗuum] hara wonaa ɓewɗo wonaa jaggi- tuɗo,nganndee pellet, Allah ko jaatooɗo jurmotooɗo.

Ajeti: 116

وَلَا تَقُولُواْ لِمَا تَصِفُ أَلۡسِنَتُكُمُ ٱلۡكَذِبَ هَٰذَا حَلَٰلٞ وَهَٰذَا حَرَامٞ لِّتَفۡتَرُواْ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَۚ إِنَّ ٱلَّذِينَ يَفۡتَرُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ لَا يُفۡلِحُونَ

Wota on mbi'u ko ɗemɗe mon sifotoo e penaale: "Ɗum ɗoo no dagii, ɗum ɗoo no harmi", fii no pekindoron e hoore Alla fenaande. Pellet, ɓen fekindotooɓe fenaande e hoore Alla, ɓe maletaake.

Ajeti: 117

مَتَٰعٞ قَلِيلٞ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ

Ko dakamme pamɗuɗo, hino woodani ɓe lepte muusɗe.

Ajeti: 118

وَعَلَى ٱلَّذِينَ هَادُواْ حَرَّمۡنَا مَا قَصَصۡنَا عَلَيۡكَ مِن قَبۡلُۖ وَمَا ظَلَمۡنَٰهُمۡ وَلَٰكِن كَانُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ

E hoore Alyahuudaaɓe ɓeen (kan), min karminno ko min fillani maa kon ko adii. min tooñaano ɓe; ko woni, ko ko'e-maɓɓe ɓe ngonnnoo e tooñude.

Ajeti: 119

ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ عَمِلُواْ ٱلسُّوٓءَ بِجَهَٰلَةٖ ثُمَّ تَابُواْ مِنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ وَأَصۡلَحُوٓاْ إِنَّ رَبَّكَ مِنۢ بَعۡدِهَا لَغَفُورٞ رَّحِيمٌ

Refti pellel, Joomi maa, wonan´de ɓeen golluɓe bone on majjere, refti ɓe tuubi ɓaawo ɗuum ɓe moƴƴini, pellet Joomi maa, ɓaawo ɗuum, ko jaafotooɗo, jurmotooɗo.

Ajeti: 120

إِنَّ إِبۡرَٰهِيمَ كَانَ أُمَّةٗ قَانِتٗا لِّلَّهِ حَنِيفٗا وَلَمۡ يَكُ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ

Pellet, Ibraahiima woniino ɗowro koykinaniiɗo Alla, ooñiiɗo [e ɗiya diinaaji], o wonaana jeyaaɗo e sirkooɓe ɓeen.

Ajeti: 121

شَاكِرٗا لِّأَنۡعُمِهِۚ ٱجۡتَبَىٰهُ وَهَدَىٰهُ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ

jettatnooɗo dokke makko ɗin. [Alla] suɓike mo, O feewni mo e laawol poocciingol.

Ajeti: 122

وَءَاتَيۡنَٰهُ فِي ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٗۖ وَإِنَّهُۥ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ لَمِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ

Min ngokki mo ka aduna moƴƴere. Kaŋko oon ka laakara, ko o jeyaaɗo e moƴƴuɓe ɓeen.

Ajeti: 123

ثُمَّ أَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡكَ أَنِ ٱتَّبِعۡ مِلَّةَ إِبۡرَٰهِيمَ حَنِيفٗاۖ وَمَا كَانَ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ

Refi min mbahayini e maaɗa, won´de: " Jokku diina Ibraahiima ka naayaaki e diinaaji mehre o jeyanooka e sirkooɓe ɓeen".

Ajeti: 124

إِنَّمَا جُعِلَ ٱلسَّبۡتُ عَلَى ٱلَّذِينَ ٱخۡتَلَفُواْ فِيهِۚ وَإِنَّ رَبَّكَ لَيَحۡكُمُ بَيۡنَهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ فِيمَا كَانُواْ فِيهِ يَخۡتَلِفُونَ

ngandee [mawningol fii] aseweere nden ko waɗanaa, ko ɓeen luutondirɓe e mayre. Pellet, Joomi maa, ko ñaawoyoowo hakkunde maɓɓe Ñande Darngal, e ɗuum ko ɓe luutondiratnoo fii mum.

Ajeti: 125

ٱدۡعُ إِلَىٰ سَبِيلِ رَبِّكَ بِٱلۡحِكۡمَةِ وَٱلۡمَوۡعِظَةِ ٱلۡحَسَنَةِۖ وَجَٰدِلۡهُم بِٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعۡلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِۦ وَهُوَ أَعۡلَمُ بِٱلۡمُهۡتَدِينَ

Noddir e diina Joomi maa kan ñeeñal e waaju moƴƴu. Wennjiraa ɓe e noone ɓurɗo moƴƴude. Pellet, Joomi maa, ko Kaŋko ɓuri anndude on majjuɗo e laawol makko ngol, ko Kaŋko kadi ɓuri anndi feewɓe ɓeen.

Ajeti: 126

وَإِنۡ عَاقَبۡتُمۡ فَعَاقِبُواْ بِمِثۡلِ مَا عُوقِبۡتُم بِهِۦۖ وَلَئِن صَبَرۡتُمۡ لَهُوَ خَيۡرٞ لِّلصَّٰبِرِينَ

Si on yagginay, haray yagginiree yeru no waɗiranoɗon non. Ko si on muññike, pellet ko ɗuum ɓuri moƴƴan´de muññiiɓe ɓeen.

Ajeti: 127

وَٱصۡبِرۡ وَمَا صَبۡرُكَ إِلَّا بِٱللَّهِۚ وَلَا تَحۡزَنۡ عَلَيۡهِمۡ وَلَا تَكُ فِي ضَيۡقٖ مِّمَّا يَمۡكُرُونَ

Muñño! Muñal maa ngal ko sabu Alla tan. wota a suno fii maɓɓe. wota wonu ɓittorɗo e ɗuum ko ɓe pewjata.

Ajeti: 128

إِنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلَّذِينَ ٱتَّقَواْ وَّٱلَّذِينَ هُم مُّحۡسِنُونَ

Pellet, Alla no won´di e ɓeen hulɓe [Mo] e ɓeen moƴƴinooɓe.