భావార్ధాల అనువాదం సూరహ్ సూరహ్ అల్-ముదథ్థిర్ - ఉయ్ఘుర్ అనువాదం - షేక్ మొహమ్మద్ సలేహ్ - పవిత్ర ఖుర్ఆన్ యొక్క ఎన్సైక్లోపీడియా

سۈرە مۇدەسسىر

వచనం: 1

يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡمُدَّثِّرُ

ئى (ۋەھىي نازىل بولغان چاغدا) كىيىمگە چۈمكىلىۋالغۇچى (پەيغەمبەر!)^[1]

వచనం: 2

قُمۡ فَأَنذِرۡ

تۇر! (ئىنسانلارنى) ئاللاھنىڭ ئازابىدىن ئاگاھلاندۇر^[2].

వచనం: 3

وَرَبَّكَ فَكَبِّرۡ

پەرۋەردىگارىڭنى ئۇلۇغلا^[3].

వచనం: 4

وَثِيَابَكَ فَطَهِّرۡ

كىيىمىڭنى پاك تۇت^[4].

వచనం: 5

وَٱلرُّجۡزَ فَٱهۡجُرۡ

ئازابتىن (يەنى ئازابقا قالدۇرىدىغان ئىشلاردىن) يىراق بول^[5].

వచనం: 6

وَلَا تَمۡنُن تَسۡتَكۡثِرُ

كۆپ ئېلىش نىيىتىدە بەرمە (يەنى بىر كىشىگە بىرەر سوۋغا بەرسەڭ، ئۇنىڭدىن بەرگەن نەرسەڭدىن كۆپرەك نەرسە ئېلىشنى تەمە قىلما)^[6]،

వచనం: 7

وَلِرَبِّكَ فَٱصۡبِرۡ

پەرۋەردىگارىڭنىڭ (رازىلىقى) ئۈچۈن (قەۋمىڭدىن يەتكەن ئەزىيەتكە) سەۋر قىل^[7].

వచనం: 8

فَإِذَا نُقِرَ فِي ٱلنَّاقُورِ

سۇر چېلىنغان ۋاقىت ـ ئۇ كۈن قىيىن كۈندۇر[8ـ9].

వచనం: 9

فَذَٰلِكَ يَوۡمَئِذٖ يَوۡمٌ عَسِيرٌ

سۇر چېلىنغان ۋاقىت ـ ئۇ كۈن قىيىن كۈندۇر[8ـ9].

వచనం: 10

عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ غَيۡرُ يَسِيرٖ

كاپىرلارغا ئاسان ئەمەستۇر^[10].

వచనం: 11

ذَرۡنِي وَمَنۡ خَلَقۡتُ وَحِيدٗا

(ئى مۇھەممەد!) مەن تەنھا ياراتقان كىشىنى (يەنى ۋەلىد ئىبن مۇغىرەنى) ماڭا قويۇۋەت^[11].

వచనం: 12

وَجَعَلۡتُ لَهُۥ مَالٗا مَّمۡدُودٗا

ئۇنىڭغا نۇرغۇن مال بەردىم^[12].

వచనం: 13

وَبَنِينَ شُهُودٗا

ئۇنىڭغا كۆز ئالدىدا تۇرىدىغان ئوغۇللارنى بەردىم^[13].

వచనం: 14

وَمَهَّدتُّ لَهُۥ تَمۡهِيدٗا

ئۇنىڭ ئابرويىنى ئۆستۈردۈم^[14].

వచనం: 15

ثُمَّ يَطۡمَعُ أَنۡ أَزِيدَ

ئاندىن ئۇ يەنە كۆپ بېرىشىمنى تەمە قىلىدۇ^[15].

వచనం: 16

كَلَّآۖ إِنَّهُۥ كَانَ لِأٓيَٰتِنَا عَنِيدٗا

ياق، (يەنى ئۇنىڭ خالىغىنى بولمايدۇ)، چۈنكى ئۇ بىزنىڭ ئايەتلىرىمىزگە قارشى چىقتى^[16].

వచనం: 17

سَأُرۡهِقُهُۥ صَعُودًا

ئۇنىڭغا قاتتىق ئازابىمنى تېتىتىمەن^[17].

వచనం: 18

إِنَّهُۥ فَكَّرَ وَقَدَّرَ

ئۇ (پەيغەمبەر ۋە قۇرئان ھەققىدە) ئويلاندى، (قۇرئان توغرۇلۇق نېمە دېيىشنى ۋە قانداق بوھتان قىلىشنى) پىلانلىدى^[18].

వచనం: 19

فَقُتِلَ كَيۡفَ قَدَّرَ

لەنەت بولسۇنكى، ئۇ قانداق پىلانلىدى؟^[19]

వచనం: 20

ثُمَّ قُتِلَ كَيۡفَ قَدَّرَ

يەنە لەنەت بولسۇنكى، ئۇ قانداق پىلانلىدى^[20].

వచనం: 21

ثُمَّ نَظَرَ

ئاندىن ئۇ قارىدى^[21]،

వచనం: 22

ثُمَّ عَبَسَ وَبَسَرَ

ئاندىن قوشۇمىسىنى تۈردى ۋە چىرايىنى پۈرۈشتۈردى^[22]،

వచనం: 23

ثُمَّ أَدۡبَرَ وَٱسۡتَكۡبَرَ

ئاندىن (ئىماندىن) يۈز ئۆرۈدى (پەيغەمبەرگە ئەگىشىشتىن) تەكەببۇرلۇق بىلەن باش تارتتى^[23]،

వచనం: 24

فَقَالَ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا سِحۡرٞ يُؤۡثَرُ

«بۇ (كالامۇللاھ ئەمەس) پەقەت ئۆگىنىلگەن سېھىردۇر، بۇ پەقەت ئىنسان سۆزىدۇر» دېدى[24ـ25].

వచనం: 25

إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا قَوۡلُ ٱلۡبَشَرِ

«بۇ (كالامۇللاھ ئەمەس) پەقەت ئۆگىنىلگەن سېھىردۇر، بۇ پەقەت ئىنسان سۆزىدۇر» دېدى[24ـ25].

వచనం: 26

سَأُصۡلِيهِ سَقَرَ

ئۇنى مەن سەقەرگە (يەنى دوزاخقا) سالىمەن^[26].

వచనం: 27

وَمَآ أَدۡرَىٰكَ مَا سَقَرُ

سەقەرنىڭ نېمىلىكىنى قانداق بىلەلەيسەن؟^[27]

వచనం: 28

لَا تُبۡقِي وَلَا تَذَرُ

ئۇ ھېچ نەرسىنى قالدۇرمايدۇ، قويمايدۇ (بەلكى كۆيدۈرۈپ تاشلايدۇ)^[28].

వచనం: 29

لَوَّاحَةٞ لِّلۡبَشَرِ

ئۇ (چوڭلۇقىدىن) ئىنسانلارنىڭ (كۆزلىرىگە يىراق مۇساپىلەردىن) كۆرۈنۈپ تۇرىدۇ^[29].

వచనం: 30

عَلَيۡهَا تِسۡعَةَ عَشَرَ

ئۇنىڭغا 19 پەرىشتە مۇئەككەلدۇر^[30].

వచనం: 31

وَمَا جَعَلۡنَآ أَصۡحَٰبَ ٱلنَّارِ إِلَّا مَلَٰٓئِكَةٗۖ وَمَا جَعَلۡنَا عِدَّتَهُمۡ إِلَّا فِتۡنَةٗ لِّلَّذِينَ كَفَرُواْ لِيَسۡتَيۡقِنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ وَيَزۡدَادَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِيمَٰنٗا وَلَا يَرۡتَابَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡمُؤۡمِنُونَ وَلِيَقُولَ ٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٞ وَٱلۡكَٰفِرُونَ مَاذَآ أَرَادَ ٱللَّهُ بِهَٰذَا مَثَلٗاۚ كَذَٰلِكَ يُضِلُّ ٱللَّهُ مَن يَشَآءُ وَيَهۡدِي مَن يَشَآءُۚ وَمَا يَعۡلَمُ جُنُودَ رَبِّكَ إِلَّا هُوَۚ وَمَا هِيَ إِلَّا ذِكۡرَىٰ لِلۡبَشَرِ

بىز دوزاخ مۇئەككەللىرىنى پەقەت پەرىشتىلەردىن قىلدۇق، بىز ئۇلارنىڭ سانى بىلەن پەقەت كاپىرلارنى سىنىدۇق، تاكى ئەھلى كىتاب (ئۆزلىرىنىڭ ساماۋى كىتابلىرىدىكى بۇ ساننى كۆرۈپ قۇرئاننىڭ ھەق ئىكەنلىكىگە) ئىمان ئېيتماي، مۆمىنلەرنىڭ (پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ بەرگەن خەۋىرىگە ئىشەنگەنلىكلىرىدىن ۋە ئەھلى كىتابنىڭ قۇرئان خەۋەرلىرىنىڭ تەۋرات، ئىنجىلدىكى خەۋەرلەرگە ئۇيغۇن ئىكەنلىكىنى ئېتىراپ قىلغانلىقىدىن) ئىمانى كۈچەيگەي! ئەھلى كىتاب ۋە مۆمىنلەر (بۇنىڭدىن) شەكلەنمەيدۇ، دىللىرىدا كېسەل بارلار (يەنى مۇناپىقلار)، كاپىرلار: «بۇ مىسالدىن ئاللاھ نېمىنى ئىرادە قىلىدۇ» دەيدۇ، ئاللاھ مۇشۇنداق خالىغان ئادەمنى گۇمراھ قىلىدۇ، خالىغان ئادەمنى ھىدايەت قىلىدۇ، پەرۋەردىگارىڭنىڭ قوشۇنىنى (يەنى پەرىشتىلەرنىڭ سانىنىڭ كۆپلۈكىنى، ئۇلارنىڭ كۈچ ـ قۇۋۋىتىنى ۋە ئۇلارنىڭ يارىتىلىشتىكى چوڭلۇقىنى) پەقەت ئۇ ئۆزى بىلىدۇ، بۇ، (يەنى ئاللاھ بايان قىلغان دوزاخ) پەقەت ئىنسانلار ئۈچۈن ۋەز ـ نەسىھەتتۇر^[31].

వచనం: 32

كَلَّا وَٱلۡقَمَرِ

ياق (يەنى ئۇ مەسخىرە قىلغۇچىلار قەبىھ قىلمىشىدىن يانسۇن)، ئاي بىلەن قەسەمكى^[32]،

వచనం: 33

وَٱلَّيۡلِ إِذۡ أَدۡبَرَ

ئۆتۈپ كەتكەن كېچە بىلەن قەسەمكى^[33]،

వచనం: 34

وَٱلصُّبۡحِ إِذَآ أَسۡفَرَ

يورۇغان سۈبھى بىلەن قەسەمكى^[34]،

వచనం: 35

إِنَّهَا لَإِحۡدَى ٱلۡكُبَرِ

شۈبھىسىزكى، دوزاخ بالالاردىن بىرىدۇر (ئۇنى قانداقمۇ مەسخىرە قىلىسىلەر ۋە ئۇنىڭغا چىنپۈتمەيسىلەر؟)^[35].

వచనం: 36

نَذِيرٗا لِّلۡبَشَرِ

ئۇ ئىنسانلارنى ئاگاھلاندۇرغۇچىدۇر^[36].

వచనం: 37

لِمَن شَآءَ مِنكُمۡ أَن يَتَقَدَّمَ أَوۡ يَتَأَخَّرَ

سىلەردىن (جەننەتكە) ئىلگىرىلەشنى خالىغان ياكى (دوزاختىن) چېكىنىشنى خالىغان ئادەمنى ئاگاھلاندۇرغۇچىدۇر^[37].

వచనం: 38

كُلُّ نَفۡسِۭ بِمَا كَسَبَتۡ رَهِينَةٌ

ھەر ئىنسان قىلمىشلىرى تۈپەيلىدىن (دوزاختا) مەھبۇستۇر^[38].

వచనం: 39

إِلَّآ أَصۡحَٰبَ ٱلۡيَمِينِ

پەقەت ئەسھابى يەمىن (يەنى سائادەتمەن مۆمىنلەر) بۇنىڭدىن مۇستەسنا^[39].

వచనం: 40

فِي جَنَّٰتٖ يَتَسَآءَلُونَ

ئۇلار جەننەتلەردە بولۇپ، گۇناھكارلاردىن: «سىلەرنى دوزاخقا كىرگۈزگەن نېمە؟» دەپ سورايدۇ[40ـ42].

వచనం: 41

عَنِ ٱلۡمُجۡرِمِينَ

ئۇلار جەننەتلەردە بولۇپ، گۇناھكارلاردىن: «سىلەرنى دوزاخقا كىرگۈزگەن نېمە؟» دەپ سورايدۇ[40ـ42].

వచనం: 42

مَا سَلَكَكُمۡ فِي سَقَرَ

ئۇلار جەننەتلەردە بولۇپ، گۇناھكارلاردىن: «سىلەرنى دوزاخقا كىرگۈزگەن نېمە؟» دەپ سورايدۇ[40ـ42].

వచనం: 43

قَالُواْ لَمۡ نَكُ مِنَ ٱلۡمُصَلِّينَ

ئۇلار (جاۋابەن) ئېيتىدۇ: «بىز ناماز ئوقۇمىدۇق^[43].

వచనం: 44

وَلَمۡ نَكُ نُطۡعِمُ ٱلۡمِسۡكِينَ

مىسكىنلەرگە تائام بەرمىدۇق^[44].

వచనం: 45

وَكُنَّا نَخُوضُ مَعَ ٱلۡخَآئِضِينَ

بىز بىھۇدە سۆز قىلغۇچىلار بىلەن بىللە بىھۇدە سۆز قىلاتتۇق^[45].

వచనం: 46

وَكُنَّا نُكَذِّبُ بِيَوۡمِ ٱلدِّينِ

قىيامەت كۈنىنى ئىنكار قىلاتتۇق^[46]،

వచనం: 47

حَتَّىٰٓ أَتَىٰنَا ٱلۡيَقِينُ

تاكى بىز ئۆلگۈچە (شۇنداق قىلدۇق)»^[47].

వచనం: 48

فَمَا تَنفَعُهُمۡ شَفَٰعَةُ ٱلشَّٰفِعِينَ

شاپائەت قىلغۇچىلارنىڭ شاپائىتى ئۇلارغا پايدا بەرمەيدۇ (يەنى ئۇلارنى ئاللاھنىڭ ئازابىدىن قۇتقۇزىدىغان شاپائەتچى بولمايدۇ، ئۇلارغا پۈتۈن ئەھلى زېمىن شاپائەت قىلغان تەقدىردىمۇ، ئۇلارنىڭ شاپائىتى قوبۇل قىلىنمايدۇ)^[48].

వచనం: 49

فَمَا لَهُمۡ عَنِ ٱلتَّذۡكِرَةِ مُعۡرِضِينَ

ئۇلار نېمىشقا ۋەز (يەنى قۇرئان) دىن يۈز ئۆرۈيدۇ؟^[49]

వచనం: 50

كَأَنَّهُمۡ حُمُرٞ مُّسۡتَنفِرَةٞ

گويا ئۇلار يولۋاستىن قاچقان ياۋايى ئېشەكلەردۇر (يەنى بۇ مۇشرىكلار مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنى كۆرگەندە، ئۇنىڭدىن خۇددى يولۋاسنى كۆرۈپ قاچقان ياۋا ئېشەكلەردەك قاچىدۇ)[50ـ51].

వచనం: 51

فَرَّتۡ مِن قَسۡوَرَةِۭ

گويا ئۇلار يولۋاستىن قاچقان ياۋايى ئېشەكلەردۇر (يەنى بۇ مۇشرىكلار مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنى كۆرگەندە، ئۇنىڭدىن خۇددى يولۋاسنى كۆرۈپ قاچقان ياۋا ئېشەكلەردەك قاچىدۇ)[50ـ51].

వచనం: 52

بَلۡ يُرِيدُ كُلُّ ٱمۡرِيٕٖ مِّنۡهُمۡ أَن يُؤۡتَىٰ صُحُفٗا مُّنَشَّرَةٗ

بەلكى ئۇلاردىن ھەر كىشى ئۆزىگە ئوچۇق سەھىپىلەر بېرىلىشىنى خالايدۇ (يەنى ئۇلار ئاللاھنىڭ مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامغا نازىل قىلىنغان كىتابىدەك كىتاب نازىل قىلىنىشىنى تەمە قىلىدۇ)^[52].

వచనం: 53

كَلَّاۖ بَل لَّا يَخَافُونَ ٱلۡأٓخِرَةَ

ياق (يەنى ئۇلار مۇنداق تەمەدىن يانسۇن). بەلكى ئۇلار (ئاخىرەتتىن) قورقمايدۇ^[53].

వచనం: 54

كَلَّآ إِنَّهُۥ تَذۡكِرَةٞ

ياق، مۇقەررەركى، ئۇ (يەنى قۇرئان) ۋەز ـ نەسىھەتتۇر (ئۇلار ئۆزلىرىنىڭ بەختىيار بولۇشىنى كۆزلەيدىغان بولسا، قۇرئان ئۇلارنىڭ ۋەز ـ نەسىھەت ئېلىشىغا يېتەرلىكتۇر)^[54].

వచనం: 55

فَمَن شَآءَ ذَكَرَهُۥ

خالىغان ئادەم ئۇنىڭدىن ۋەز ـ نەسىھەت ئالىدۇ^[55].

వచనం: 56

وَمَا يَذۡكُرُونَ إِلَّآ أَن يَشَآءَ ٱللَّهُۚ هُوَ أَهۡلُ ٱلتَّقۡوَىٰ وَأَهۡلُ ٱلۡمَغۡفِرَةِ

ئۇلار پەقەت خالىسا، ئاندىن ۋەز ـ نەسىھەت ئالىدۇ، ئاللاھ (بەندىلىرى) قورقۇشقا تېگىشلىك زاتتۇر، (بەندىلىرىنى) مەغپىرەت قىلىشقا لايىق زاتتۇر^[56].