مەنالار تەرجىمىسى سۈرە سۈرە ئەبەسە - الترجمة القيرغيزية - قۇرئان كەرىم ئىنىسكىلوپىدىيىسى

Абаса

ئايەت: 1

عَبَسَ وَتَوَلَّىٰٓ

(Пайгамбар) кабагын бүркөп, жүзүн буруп алды,^[1]

[1] Сүрөнүн түшүү себеби төмөндөгүчө: Пайгамбарыбыз саллаллоху алайхи ва саллам Меккенин этибарлуу байларын динге даават кылып отурганда, шариятка өтө берилген, өзүн ширктен жана башка чоң күнөөлөрдүн тазалаган Абдуллах ибн Умм-Мактум деген сокур киши келип, бир маселе сурайт. Ал пайгамбардын бош эмес экенин көрбөгөн. Пайгамбар саллаллоху алайхи ва саллам болсо, сөзүнүн бөлүнгөнүнө ачууланып, кабагын бүркөп, жооп бербей, байлар менен сүйлөшүүсүн улантат. Бирок, бул байлар жанагы сокур киши сыяктуу күнөө иштерден өздөрүн тазалабаган, динге өзү умтулуп келбеген кишилер эле. Аллах таала пайгамбарынын бул жоругунун ката экенин эскертип, аны жемелеп, ушул сүрөнү түшүргөн. «Абаса» «кабак бүркөдү», «маңдайын тырыштырды» деген мааниде.

ئايەت: 2

أَن جَآءَهُ ٱلۡأَعۡمَىٰ

алдына (маселе сурап) сокур киши келгенде.

ئايەت: 3

وَمَا يُدۡرِيكَ لَعَلَّهُۥ يَزَّكَّىٰٓ

(Оо, Мухаммад!) Сен кайдан билесиң, ал (сокур киши жаман кулк-мүнөздөрдөн) тазадыр!

ئايەت: 4

أَوۡ يَذَّكَّرُ فَتَنفَعَهُ ٱلذِّكۡرَىٰٓ

Же болбосо, (Аллах тааланы) эскерээр, анан эскермеси ага пайда берээр?!

ئايەت: 5

أَمَّا مَنِ ٱسۡتَغۡنَىٰ

Ал эми, муктаж эмес адам(дар келгенде)

ئايەت: 6

فَأَنتَ لَهُۥ تَصَدَّىٰ

сен ошо(лор)го бурулуп алдың!

ئايەت: 7

وَمَا عَلَيۡكَ أَلَّا يَزَّكَّىٰ

(Бирок), алардын тазарбай (ыйманга келбей) калуусуна сен жоопкер эмессиң.

ئايەت: 8

وَأَمَّا مَن جَآءَكَ يَسۡعَىٰ

Ал эми, сага чуркап келген (сокур ) адам…

ئايەت: 9

وَهُوَ يَخۡشَىٰ

(Аллахтан жана кыямат күндөн) коркот эле.

ئايەت: 10

فَأَنتَ عَنۡهُ تَلَهَّىٰ

Сен андан алагды болуп калдың!

ئايەت: 11

كَلَّآ إِنَّهَا تَذۡكِرَةٞ

Жок! (Оо, Мухаммад! Эми андай кылбагын!) Бул (аяттар сага Аллах тарабынан) эскерме-сабак.

ئايەت: 12

فَمَن شَآءَ ذَكَرَهُۥ

Ким кааласа – аны эскерет.^[1]

[1] Кийинки аяттарда Аллах таала бул аяттардын кадырын, пакизалыгын жана улуулугун баяндайт.

ئايەت: 13

فِي صُحُفٖ مُّكَرَّمَةٖ

(Аяттар Лавхул Махфуз деп аталган) Улук Барактар да,

ئايەت: 14

مَّرۡفُوعَةٖ مُّطَهَّرَةِۭ

(Лавхул Махфуз) Таза–Пакиза (жана кадыр баркы) Жогору.

ئايەت: 15

بِأَيۡدِي سَفَرَةٖ

(Жана) периштелердин колунда.

ئايەت: 16

كِرَامِۭ بَرَرَةٖ

(Алар) Өтө улук, аябай таза (ишенимдүү)

ئايەت: 17

قُتِلَ ٱلۡإِنسَٰنُ مَآ أَكۡفَرَهُۥ

Наалаты инсан! Аны эмне (мынчалык) аша чапкан каапырга айлантты?!

ئايەت: 18

مِنۡ أَيِّ شَيۡءٍ خَلَقَهُۥ

Ал (Аллах) аны эмнеден жаратты эле?!

ئايەت: 19

مِن نُّطۡفَةٍ خَلَقَهُۥ فَقَدَّرَهُۥ

Бир тамчы (бел) суудан жараткан! Анан аны(н жаралуу баскычтарын өлчөп,) тагдыр кылган.

ئايەت: 20

ثُمَّ ٱلسَّبِيلَ يَسَّرَهُۥ

Андан кийин (бул дүйнөгө келгенде) ага жолдорду^[1] оңой кылып берди.

[1] Дүйнө – тиричилик жолдорун оңой-жеңил кылды. Ал эми, кааласа диний багытта эң оңой, эң жеңил дин менен Аллахтын ыраазычылыгын таба турган кылды.

ئايەت: 21

ثُمَّ أَمَاتَهُۥ فَأَقۡبَرَهُۥ

Андан соң анын жанын алып, мүрзөгө койду.

ئايەت: 22

ثُمَّ إِذَا شَآءَ أَنشَرَهُۥ

Андан соң Өзү каалаган кезде (кыяматта) кайрадан тирилтип алат.

ئايەت: 23

كَلَّا لَمَّا يَقۡضِ مَآ أَمَرَهُۥ

Жок! Ал өзүнө (Аллах) буюрган парыздарды эч аткарбады!

ئايەت: 24

فَلۡيَنظُرِ ٱلۡإِنسَٰنُ إِلَىٰ طَعَامِهِۦٓ

Эми, инсан (бой көтөрө бербей) өзүнүн тамак-ашына карабайбы?!^[1]

[1] Кайдан келди алар?! Кантип жаралды?! Өзү жаратып алдыбы?! Жок! Бардыгы Аллахтын нээматтары!

ئايەت: 25

أَنَّا صَبَبۡنَا ٱلۡمَآءَ صَبّٗا

Сууну (асмандан) мол-көл кылып мына Биз жаадырдык!

ئايەت: 26

ثُمَّ شَقَقۡنَا ٱلۡأَرۡضَ شَقّٗا

Андан соң жерди жарып,

ئايەت: 27

فَأَنۢبَتۡنَا فِيهَا حَبّٗا

(ар түрдүү) данды (жана өсүмдүктөрдү) өндүрдүк:

ئايەت: 28

وَعِنَبٗا وَقَضۡبٗا

жүзүмдөрдү, көк чөптөрдү,

ئايەت: 29

وَزَيۡتُونٗا وَنَخۡلٗا

зайтундарды, курмаларды,

ئايەت: 30

وَحَدَآئِقَ غُلۡبٗا

коюу бактарды,

ئايەت: 31

وَفَٰكِهَةٗ وَأَبّٗا

мөмө-жемиштерди, жашылчаларды.

ئايەت: 32

مَّتَٰعٗا لَّكُمۡ وَلِأَنۡعَٰمِكُمۡ

Силер жана чарба айбандарыңар пайдалангыла деп.

ئايەت: 33

فَإِذَا جَآءَتِ ٱلصَّآخَّةُ

Эми, качан (кулактарды) тундуруучу (кыяматтагы) айкырык (Сур кернейинин экинчи тартылуусу) келгенде...,

ئايەت: 34

يَوۡمَ يَفِرُّ ٱلۡمَرۡءُ مِنۡ أَخِيهِ

Ал күнү киши өзүнүн ага-инисинен качып калат.

ئايەت: 35

وَأُمِّهِۦ وَأَبِيهِ

Апасы менен атасынан дагы.

ئايەت: 36

وَصَٰحِبَتِهِۦ وَبَنِيهِ

Аялы менен балдарынан дагы!

ئايەت: 37

لِكُلِّ ٱمۡرِيٕٖ مِّنۡهُمۡ يَوۡمَئِذٖ شَأۡنٞ يُغۡنِيهِ

(Анткени) ал күнү ар бир адам үчүн аны (башкаларга) көңүл бурдурбай коё турган (өтө оор) абал болот!

ئايەت: 38

وُجُوهٞ يَوۡمَئِذٖ مُّسۡفِرَةٞ

Ал күнү (ыймандуу) жүздөр албырып,

ئايەت: 39

ضَاحِكَةٞ مُّسۡتَبۡشِرَةٞ

күлүп-жайнап, кубанычтуу!

ئايەت: 40

وَوُجُوهٞ يَوۡمَئِذٍ عَلَيۡهَا غَبَرَةٞ

(ыймансыз) жүздөрдү ал күндө чаң-тозон каптап,

ئايەت: 41

تَرۡهَقُهَا قَتَرَةٌ

караңгылык ороп алат!

ئايەت: 42

أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡكَفَرَةُ ٱلۡفَجَرَةُ

Дал ошолор каапыр, шүгүрсүз адамдар!^[1]

[1] Алар Раббиси канчалык нээмат – жакшылык берсе да шүгүр кылбай, кайра Аллахтын жолуна каршы чыгышты! Аллах бардыгыбызды ушундай каапырлыктан сактасын!