قۇرئان كەرىم مەنىلىرىنىڭ تەرجىمىسى - قۇرئان كەرىم قىسقىچە تەپسىرىنىڭ سىنگالچە تەرجىمىسى * - تەرجىمىلەر مۇندەرىجىسى
තාහා
سۈرىنىڭ مەقسەتلىرىدىن:
السعادة باتباع هدى القرآن وحمل رسالته، والشقاء بمخالفته.
طٰهٰ ۟
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
اَلرَّحْمٰنُ عَلَی الْعَرْشِ اسْتَوٰی ۟
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَهَلْ اَتٰىكَ حَدِیْثُ مُوْسٰی ۟ۘ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
اِذْ رَاٰ نَارًا فَقَالَ لِاَهْلِهِ امْكُثُوْۤا اِنِّیْۤ اٰنَسْتُ نَارًا لَّعَلِّیْۤ اٰتِیْكُمْ مِّنْهَا بِقَبَسٍ اَوْ اَجِدُ عَلَی النَّارِ هُدًی ۟
ඔහුගේ ගමනෙහි ඔහු ගින්නක් දුටු විට, තම පවුලට, "නුඹලා මෙම ස්ථානයේම රැඳී සිටිනු. මම ගින්නක් දුටිමි. එම ගින්නෙන් ගිනි මැලයක් රැගෙන ආ හැක. එසේ නැතහොත් මාර්ගය වෙත මග පෙන්වන කිසිවකු හෝ ලැබිය හැක" යැයි (මූසා) පැවසීය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• ليس إنزال القرآن العظيم لإتعاب النفس في العبادة، وإذاقتها المشقة الفادحة، وإنما هو كتاب تذكرة ينتفع به الذين يخشون ربهم.
•නැමදුමෙහි ආත්මය වෙහෙස කරවීමට හෝ අතිශය දුෂ්කරතා විඳීමට හෝ මෙම මහඟු අල්කුර්ආනය පහළ කර නැත. සැබැවින්ම එය ඔවුන්ගේ පරමාධිපතිට බියවන්නන්, එමගින් ප්රයෝජනය ලබන උපදෙස් පොතකි.
اِنَّ السَّاعَةَ اٰتِیَةٌ اَكَادُ اُخْفِیْهَا لِتُجْزٰی كُلُّ نَفْسٍ بِمَا تَسْعٰی ۟
"සැබැවින්ම අවසන් හෝරාව කිසිදු සැකයකින් තොරව පැමිණෙන්නකි. එමෙන්ම සිදු වන්නකි. මම එය සඟවා ඇත්තෙමි. කිසිදු මැවීමක් එහි නියමිත වේලාව නොදනීය. නමුත් ඔවුන් වෙත පැමිණි නබිවරුන්ගේ තොරතුරුවලින් ඔවුහු එහි සළකුණු හඳුනා ගනිති. එය සෑම ආත්මයක්ම සිදු කළ යහපතක් හෝ අයහපතක් හෝ වේවා ඒ සඳහා ප්රතිඵල පිරිනමනු පිණිසය."
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَلَا یَصُدَّنَّكَ عَنْهَا مَنْ لَّا یُؤْمِنُ بِهَا وَاتَّبَعَ هَوٰىهُ فَتَرْدٰی ۟
ඒ ගැන විශ්වාස නොකරන, තහනම් කරන ලද දෑ, තම ආත්ම ආශාවන්ට අනුව අනුගමනය කරන දේව ප්රතික්ෂේපකයින් නුඹ ව එය සැබෑවක් බව පිළිගැනීමෙන් හා දැහැමි ක්රියාවන් සිදු කොට ඒ වෙනුවෙන් සූදානම් වීමෙන් වෙනතකට නොහැරවිය යුතුය. ඒ හේතුවෙන් නුඹ විනාශ වී යනු ඇත."
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَمَا تِلْكَ بِیَمِیْنِكَ یٰمُوْسٰی ۟
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ هِیَ عَصَایَ ۚ— اَتَوَكَّؤُا عَلَیْهَا وَاَهُشُّ بِهَا عَلٰی غَنَمِیْ وَلِیَ فِیْهَا مَاٰرِبُ اُخْرٰی ۟
මූසා (අලයිහිස් සලාම්) තුමා: ‘එය මාගේ සැරයටියයි. ගමනේදී මම ඒ මත රැඳෙමි. මාගේ එළුවන් වෙනුවෙන් ගසේ කොළ කඩා ගැනීම සඳහා එමගින් ගස සොලවමි. මේ මා සඳහන් නොකළ වෙනත් ප්රයෝජනද එහි මට ඇත." යැයි පැවසීය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ اَلْقِهَا یٰمُوْسٰی ۟
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَاَلْقٰىهَا فَاِذَا هِیَ حَیَّةٌ تَسْعٰی ۟
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَیَسِّرْ لِیْۤ اَمْرِیْ ۟ۙ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَاحْلُلْ عُقْدَةً مِّنْ لِّسَانِیْ ۟ۙ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
یَفْقَهُوْا قَوْلِیْ ۪۟
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَاجْعَلْ لِّیْ وَزِیْرًا مِّنْ اَهْلِیْ ۟ۙ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
اشْدُدْ بِهٖۤ اَزْرِیْ ۟ۙ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَاَشْرِكْهُ فِیْۤ اَمْرِیْ ۟ۙ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
كَیْ نُسَبِّحَكَ كَثِیْرًا ۟ۙ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَّنَذْكُرَكَ كَثِیْرًا ۟ؕ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
اِنَّكَ كُنْتَ بِنَا بَصِیْرًا ۟
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ قَدْ اُوْتِیْتَ سُؤْلَكَ یٰمُوْسٰی ۟
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَقَدْ مَنَنَّا عَلَیْكَ مَرَّةً اُخْرٰۤی ۟ۙ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• وجوب حسن الاستماع في الأمور المهمة، وأهمها الوحي المنزل من عند الله.
•වැදගත් කටයුතුවලදී සාවධානයෙන් සවන්දීමේ අනිවාර්යභාවය. ඒ අතරින් අල්ලාහ් වෙතින් පහළ කරනු ලැබූ දේව පණිවිඩ වැදගත්කමක් ගනී.
• اشتمل أول الوحي إلى موسى على أصلين في العقيدة وهما: الإقرار بتوحيد الله، والإيمان بالساعة (القيامة)، وعلى أهم فريضة بعد الإيمان وهي الصلاة.
•මූසා (අලයිහිස් සලාම්) තුමා වෙත එවන ලද දේව පණිවිඩය ආරම්භයේ ප්රතිපත්තියේ මූලිකාංග දෙකක් අන්තර්ගත වී ඇත. එනම්, අල්ලාහ්ගේ ඒකීයත්වය පිළිගැනීම හා අවසන් හෝරාව ගැන විශ්වාසයයි. එම විශ්වාසයෙන් පසු අනිවාර්යය වන වැදගත්ම කරුණ වනුයේ සලාතයයි.
اَنِ اقْذِفِیْهِ فِی التَّابُوْتِ فَاقْذِفِیْهِ فِی الْیَمِّ فَلْیُلْقِهِ الْیَمُّ بِالسَّاحِلِ یَاْخُذْهُ عَدُوٌّ لِّیْ وَعَدُوٌّ لَّهٗ ؕ— وَاَلْقَیْتُ عَلَیْكَ مَحَبَّةً مِّنِّیْ ۚ۬— وَلِتُصْنَعَ عَلٰی عَیْنِیْ ۟ۘ
ඇයට අප දේව පණිවිඩ දන්වා සිටි අවස්ථාවේ, ඔහුගේ උපතින් පසු ව ඔහුව පෙට්ටියක දමන මෙන් ද පෙට්ටිය සමුද්රයේ හෙළන මෙන් ද ඇයට අපි නියෝග කළෙමු. එවිට අපගෙන් වූ නියෝගය පරිදි සමුද්රය වෙරළ තීරයකට ඔහු ගෙනැවින් දැමීය. මාගේ මෙන්ම ඔහුගේ සතුරා එය ගත්තේය. ඔහු ෆිර්අවුන්ය. මගෙන් වූ දයාලුබව මම ඔබ වෙත තැබුවෙමි. ජනයා ද ඔබට ප්රිය කරන්නට ගත්තේය. මාගේ දෑස් ඉදිරියේ මෙන්ම මාගේ ආරක්ෂාව හා අධීක්ෂණය යටතේ ඔබ හැදී වැඩුණෙහිය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
اِذْ تَمْشِیْۤ اُخْتُكَ فَتَقُوْلُ هَلْ اَدُلُّكُمْ عَلٰی مَنْ یَّكْفُلُهٗ ؕ— فَرَجَعْنٰكَ اِلٰۤی اُمِّكَ كَیْ تَقَرَّ عَیْنُهَا وَلَا تَحْزَنَ ؕ۬— وَقَتَلْتَ نَفْسًا فَنَجَّیْنٰكَ مِنَ الْغَمِّ وَفَتَنّٰكَ فُتُوْنًا ۫۬— فَلَبِثْتَ سِنِیْنَ فِیْۤ اَهْلِ مَدْیَنَ ۙ۬— ثُمَّ جِئْتَ عَلٰی قَدَرٍ یّٰمُوْسٰی ۟
එවිට ඔබේ සහෝදරිය ද පිටත් වූවාය. පෙට්ටිය ගමන් කරන සෑම විටෙකම එය පසුපස හඹා ඇය ගමන් ගත්තාය. එය ගත් අයට ඇය, "ඔහුව ආරක්ෂා කරන; ඔහුට කිරි දෙන; ඔහුව හදා වඩාගන්නා කෙනෙකු මා ඔබට පෙන්වා දෙන්නදැ?යි විමසා සිටියාය. පසුව ඔබේ මව ඔබේ පැමිණීමෙන් සතුටට පත්වනු පිණිස ඔබව නැවතත් ඇය වෙත භාර දී ඔබට අපි ආශිර්වාද කළෙමු. තවද ඔබ ගැන ඔබ දුක් නොවනු. ඔබ පහර දුන් අල් කිබ්තී ව ඔබ මරා දැමුවෙහිය. දඬුවමින් ඔබව මුදවාගෙන ඔබ වෙත අපි ආශිර්වාද කළෙමු. ඔබට ඇති වූ සෑම පරීක්ෂණයකින්ම පියවරෙන් පියවර අපි ඔබ මුදවා ගත්තෙමු. පසුව ඔබ එයින් පිටව ගොස් වසර ගණනාවක් මද්යන් වාසීන් අතර රැඳී සිටියෙහිය. පසුව අහෝ මූසා ඔබ සමග කතා කිරීම සඳහා ඔබට නියම කළ කාලයෙහි නුඹ නැවත පැමිණියෙහිය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَا رَبَّنَاۤ اِنَّنَا نَخَافُ اَنْ یَّفْرُطَ عَلَیْنَاۤ اَوْ اَنْ یَّطْغٰی ۟
මූසා හා හාරූන් (අලයිහිමස් සලාම්), "සැබැවින්ම ඔහුට ඇරයුම් කිරීමට පෙර ඔහු දඬුවම් කිරීම ඉක්මන් කරනු ඇතැයි හෝ මරා දැමීමෙන් හෝ වෙනත් යම් ආකාරයකින් අපට අපරාධ කිරීමෙහි ඔහු ඉක්මවා කටයුතු කරනු ඇතැයි සැබැවින්ම අපි බියවෙමු" යැයි පවසා සිටියෝය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَاْتِیٰهُ فَقُوْلَاۤ اِنَّا رَسُوْلَا رَبِّكَ فَاَرْسِلْ مَعَنَا بَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ ۙ۬— وَلَا تُعَذِّبْهُمْ ؕ— قَدْ جِئْنٰكَ بِاٰیَةٍ مِّنْ رَّبِّكَ ؕ— وَالسَّلٰمُ عَلٰی مَنِ اتَّبَعَ الْهُدٰی ۟
එවිට ඔවුන් දෙදෙනා ඔහු වෙත පැමිණ, "අහෝ ෆිර්අවුන්! සැබැවින්ම අපි ඔබේ පරමාධිපතිගේ දූතවරුන් දෙදෙනෙකු වෙමු. එහෙයින් අප සමග ඉස්රාඊල් දරුවන් යවනු. ඔවුන්ගේ පිරිමි දරුවන් මරා දමා, ඔවුන්ගේ ගැහැණු දරුවන්ට ජීවිත දානය දී නුඹ ඔවුන්ට දඬුවම් නොකරනු. අපගේ සත්යභාවය තහවුරු කරනු වස් නුඹේ පරමාධිපතිගෙන් වූ පැහැදිලි සාධක සමග පැමිණ ඇත්තෙමු. අල්ලාහ්ව විශ්වාස කොට ඔහුගේ මග අනුගමනය කළවුන්ට අල්ලාහ්ගේ දඬුවමින් වූ ආරක්ෂාවක් ඇත" යැයි පැවසූහ.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ فَمَا بَالُ الْقُرُوْنِ الْاُوْلٰی ۟
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• كمال اعتناء الله بكليمه موسى عليه السلام والأنبياء والرسل، ولورثتهم نصيب من هذا الاعتناء على حسب أحوالهم مع الله.
•මූසා (අලයිහිස් සලාම්) තුමා සමගත්, නබිවරුන් හා රසූල්වරුන් සමගත් කතා කිරීම තුළින් අල්ලාහ්ගේ පූර්ණ සැලකිලිමත්භාවය. එමෙන්ම ඔවුන්ගේ උරුමක්කරුවන් හටද අල්ලාහ් සමග බැඳුණු ඔවුන්ගේ තත්ත්වයන්ට අනුව මෙම සැලකිලිමත්කමේ කොටසක් හිමි වේ.
• من الهداية العامة للمخلوقات أن تجد كل مخلوق يسعى لما خلق له من المنافع، وفي دفع المضار عن نفسه.
•මැවීම් සඳහා වූ පොදු ක්රියාවලිය වනුයේ, ඒ සෑම මැවීමක් සඳහාම අවශ්ය ප්රයෝජන ඔවුන් විසින්ම සොයා ගැනීම හා ඇති වන උවදුරු ඔවුන් විසින්ම වළක්වා ගැනීමය.
قَالَ عِلْمُهَا عِنْدَ رَبِّیْ فِیْ كِتٰبٍ ۚ— لَا یَضِلُّ رَبِّیْ وَلَا یَنْسَی ۟ؗ
මූසා (අලයිහිස් සලාම්) තුමා ෆිර්අවුන්ට, "මෙම සමූහයා කවර දැනුමක් මත සිටින්නේ ද එය මාගේ පරමාධිපති වෙතින් වූවකි. එය ලව්හුල් මහ්ෆූල් නම් ආරක්ෂිත ඵලකයේ ස්ථීරව තිබිණ. ඒ ගැන දැනුම මාගේ පරමාධිපතිට වරදින්නේ නැත. එමෙන්ම ඒ ගැන දන්නා දෑ ඔහුට අමතක වන්නේ නැත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
الَّذِیْ جَعَلَ لَكُمُ الْاَرْضَ مَهْدًا وَّسَلَكَ لَكُمْ فِیْهَا سُبُلًا وَّاَنْزَلَ مِنَ السَّمَآءِ مَآءً ؕ— فَاَخْرَجْنَا بِهٖۤ اَزْوَاجًا مِّنْ نَّبَاتٍ شَتّٰی ۟
එය නුඹලා ජීවත්වීම සඳහා තොටිල්ලක් බවට මහපොළොව පත් කළ මාගේ පරමාධිපති වෙතිනි. ඒ මත ගමන් කිරීම සඳහා නුඹලා වෙනුවෙන් එහි සුදුසු මාර්ග ඔහු ඇති කළේය. වැසි ජලය අහසින් පහළ කොට එම ජලය මගින් විවිධාකාර පැලෑටි වර්ග අපි මතු කළෙමු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
مِنْهَا خَلَقْنٰكُمْ وَفِیْهَا نُعِیْدُكُمْ وَمِنْهَا نُخْرِجُكُمْ تَارَةً اُخْرٰی ۟
මහපොළොවේ පසින් අපි නුඹලාගේ පියා ආදම් (අලයිහිස් සලාම්) තුමා ව මැව්වෙමු. නුඹලා මිය ගිය විට වළ දැමීම තුළින් නුඹලාව අපි ඒ වෙතම යොමු කරන්නෙමු. මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ තවත් වතාවක් අපි නුඹලාව එයින් මතු කරන්නෙමු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَلَنَاْتِیَنَّكَ بِسِحْرٍ مِّثْلِهٖ فَاجْعَلْ بَیْنَنَا وَبَیْنَكَ مَوْعِدًا لَّا نُخْلِفُهٗ نَحْنُ وَلَاۤ اَنْتَ مَكَانًا سُوًی ۟
"අහෝ මූසා! ඔබේ හූනියම මෙන් හූනියමක් සැබැවින්ම අප ද නුඹ වෙත ගෙන එන්නෙමි. සැබැවින්ම අප අතර හා නුඹ අතර නියමිත ස්ථානයක නියමිත කාලයක ප්රතිඥාවක් අති කරනු. අපි කඩ නොකරන්නෙමු. ඔබ ද එය කඩ නොකළ යුතුය. කණ්ඩායම් දෙක අතර මධ්යස්ත ලෙසින් මැද ස්ථානයක් විය යුතුය."
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ لَهُمْ مُّوْسٰی وَیْلَكُمْ لَا تَفْتَرُوْا عَلَی اللّٰهِ كَذِبًا فَیُسْحِتَكُمْ بِعَذَابٍ ۚ— وَقَدْ خَابَ مَنِ افْتَرٰی ۟
මූසා තුමා ෆිර්අවුන්ගේ හූනියම් කරුවන්ට උපදෙස් දෙමින්, "නුඹලා ප්රවේසම් වනු. හූනියම මගින් නුඹලා කවර වංචාවක් මිනිසුනට සිදු කරන්නේ ද, එමගින් අල්ලාහ්ට බොරු ගොතා නොපවසනු. එවිට ඔහු වෙතින් දඬුවමක් නුඹලා වෙත සේන්දු වනු ඇත. අල්ලාහ් මත බොරු ගෙතූවන්හට විනාශය අත් විය." යැයි පැවසීය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالُوْۤا اِنْ هٰذٰنِ لَسٰحِرٰنِ یُرِیْدٰنِ اَنْ یُّخْرِجٰكُمْ مِّنْ اَرْضِكُمْ بِسِحْرِهِمَا وَیَذْهَبَا بِطَرِیْقَتِكُمُ الْمُثْلٰی ۟
ඇතැම් හූනියම්කරුවන් ඇතැමුන් දෙස බලා රහසිගතව: "සැබැවින්ම මූසා හා හාරූන් හූනියම් කරුවන් දෙදෙනෙකි. ඔවුන් දෙදෙනා කවර හූනියමක් ගෙන ආවේ ද එමගින් ඔවුන් දෙදෙනා මිසර දේශයෙන් නුඹලා ව පිටුවල් කරන්නටත් මෙම ජීවිතයේ නුඹලාගේ උසස් පිළිවෙත හා මාර්ගයෙන් නුඹලාව ඉවත් කරන්නටත් අපේක්ෂා කරති.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• إخراج أصناف من النبات المختلفة الأنواع والألوان من الأرض دليل واضح على قدرة الله تعالى ووجود الصانع.
•විවිධ වර්ගයෙන් හා වර්ණයෙන් යුත් පැලෑටි වර්ග මහපොළොවෙන් මතු කිරීම උත්තරීතර අල්ලාහ්ගේ බලය, එය නිර්මාණය කළ ඔහුගේ පැවැත්ම පෙන්වා දෙන පැහැදිලි සාධකයකි.
• ذكرت الآيات دليلين عقليين واضحين على الإعادة: إخراج النبات من الأرض بعد موتها، وإخراج المكلفين منها وإيجادهم.
•මෙම පාඨ නැවත නිර්මාණය කිරීම පිළිබඳ පැහැදිලි, බුද්ධිමය උදාහරණ දෙකක් සඳහන් කර ඇත. එනම්, මහපොළොව මිය ගිය පසුව, එයින් පැලෑටි මතු කිරීම හා එයට පවරනු ලැබූවන් එයින් බැහැර කිරීම හා ඔවුන් යළි ඇති කිරීමය.
• كفر فرعون كفر عناد؛ لأنه رأى الآيات عيانًا لا خبرًا، واقتنع بها في أعماق نفسه.
•ෆිර්අවුන්ගේ ප්රතික්ෂේපය, මුරණ්ඩු ප්රතික්ෂේපයක් විය. ඊට හේතුව සැබැවින්ම ඔහු ප්රාතිහාර්යන් තොරතුරු වශයෙන් නොව දෑසින්ම දුටු බැවිණි. ඔහු, ඔහු තුළට ගැඹුරුට ගිලී ගොස් ඒ ගැන සෑහීමට පත් විය.
• اختار موسى يوم العيد؛ لتعلو كلمة الله، ويظهر دينه، ويكبت الكفر، أمام الناس قاطبة في المجمع العام ليَشِيع الخبر.
•පොදු ජනයා ඉදිරියේ පොදු රැස්වීමක අල්ලාහ්ගේ වදන උසස් කරනු පිණිසත්, ඔහුගේ දහම ප්රසිද්ධ කරනු පිණිසත්, දේව ප්රතික්ෂේපය මර්ධනය කරනු පිණිසත් සමස්තයක් වශයෙන් එම පුවත පැතිරීම පිණිස මූසා තුමා උත්සව දිනය තෝරා ගත්තේය.
قَالَ بَلْ اَلْقُوْا ۚ— فَاِذَا حِبَالُهُمْ وَعِصِیُّهُمْ یُخَیَّلُ اِلَیْهِ مِنْ سِحْرِهِمْ اَنَّهَا تَسْعٰی ۟
"එසේ නම්, නුඹලා සතුව ඇති දෑ නුඹලා පළමුව හෙළනු" යැයි මූසා (අලයිහිස් සලාම්) තුමා පැවසුවේය. එවිට ඔවුහු ඔවුන් සතුව තිබූ දෑ හෙළුවෝය. එවිට ඔවුන් විසි කළ ඔවුන්ගේ ලණු හා සැරයටි ඔවුන්ගේ හූනියම මගින් සැබැවින්ම ඒවා වේගයෙන් දඟලන සර්පයින් බව මූසා තුමාට පරිකල්පනය කරවීය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَاَوْجَسَ فِیْ نَفْسِهٖ خِیْفَةً مُّوْسٰی ۟
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَاَلْقِ مَا فِیْ یَمِیْنِكَ تَلْقَفْ مَا صَنَعُوْا ؕ— اِنَّمَا صَنَعُوْا كَیْدُ سٰحِرٍ ؕ— وَلَا یُفْلِحُ السَّاحِرُ حَیْثُ اَتٰی ۟
"සර්පයකු බවට වෙනස් වන ඔබේ දකුණතෙහි ඇති සැරයටිය විසි කරනු. ඔවුන් සිදු කළ හූනියම් ඌ ගිල දමනු ඇත. ඔවුන් සිදු කළ දෑ කූට හූනියමක් මිස නොවීය. හූනියම් කරුවන් කවර ස්ථානයකින් ගෙන්වනු ලැබුව ද ඔවුන් ජය නොලබන්නෝය."
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَاُلْقِیَ السَّحَرَةُ سُجَّدًا قَالُوْۤا اٰمَنَّا بِرَبِّ هٰرُوْنَ وَمُوْسٰی ۟
එවිට මූසා ඔහුගේ සැරයටිය විසි කළේය. එය සර්පයෙකු බවට පත් විය. හූනියම් කරුවන් මවා පෙන්වූ දෑ ඌ ගිල දැමීය. පසු ව මූසා අබියස ඇති දෑ හූනියමක් නොවන බවත්, සැබැවින්ම එය අල්ලාහ් වෙතින් වූවක් බවත් හූනියම් කරුවන් වටහා ගත් බැවින් ඔවුහු අල්ලාහ්ට සුජූද් කොට, "මූසාගේ හා හාරූන්ගේ පරමාධිපති වූ සියලු මැවීම්හි පරමාධිපති වූ අල්ලාහ්ව විශ්වාස කළෙමු" යැයි පැවසූහ.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ اٰمَنْتُمْ لَهٗ قَبْلَ اَنْ اٰذَنَ لَكُمْ ؕ— اِنَّهٗ لَكَبِیْرُكُمُ الَّذِیْ عَلَّمَكُمُ السِّحْرَ ۚ— فَلَاُقَطِّعَنَّ اَیْدِیَكُمْ وَاَرْجُلَكُمْ مِّنْ خِلَافٍ وَّلَاُوصَلِّبَنَّكُمْ فِیْ جُذُوْعِ النَّخْلِ ؗ— وَلَتَعْلَمُنَّ اَیُّنَاۤ اَشَدُّ عَذَابًا وَّاَبْقٰی ۟
හූනියම් කරුවන් දේව විශ්වාසය ඇති කරගත් හේතුවෙන් ෆිර්අවුන් එය හෙළා දැක, ඔවුනට තර්ජනය කොට මෙසේ පැවසීය. "මම නුඹලාට ඒ ගැන අවසර දීමට පෙර මූසා ව නුඹලා විශ්වාස කළෙහුද? අහෝ හූනියම්කරුවනි! සැබැවින්ම මූසා නුඹලාට හූනියම් ඉගැන්වූ නුඹලාගේ ප්රධානියා වී ඇත. නුඹලා සෑම කෙනෙකුගේම අත් හා පාද මාරුවෙන් මාරුව වෙන් කර දමමි. නුඹලා මිය යන තෙක් ඉඳි කඳේ නුඹලාගේ ශරීර බැඳ තබමි. එවිට නුඹලා සෙසු අයට පාඩමක් වනු ඇත. එවිට දඬුවම් දීමෙහි වඩාත් බලවත් හා දරුණු මා ද එසේ නැතහොත් මූසාගේ පරමාධිපති දැ?යි නුඹලා දැන ගනු ඇත."
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالُوْا لَنْ نُّؤْثِرَكَ عَلٰی مَا جَآءَنَا مِنَ الْبَیِّنٰتِ وَالَّذِیْ فَطَرَنَا فَاقْضِ مَاۤ اَنْتَ قَاضٍ ؕ— اِنَّمَا تَقْضِیْ هٰذِهِ الْحَیٰوةَ الدُّنْیَا ۟ؕ
හූනියම් කරුවන් ෆිර්අවුන්ට, "අහෝ ෆිර්අවුන්! ඔහු අප වෙත ගෙන ආ පැහැදිළි සාධකය පිළිපැදීමට වඩා ඔබව පිළිපැදීම අපි කිසි විටෙක තෝරා නොගන්නෙමු. අපගේ මැවුම්කරු අල්ලාහ්ට වඩා කිසි විටෙක ඔබව ශ්රේෂ්ඨත්වයට පත් නොකරමු. ඔබ අපට කරන දේ කරනු. අප වෙත නුඹ ආධිපත්යය දරණුයේ විනාශ වී යන මෙලොව ජීවිතයේ පමණය. ඔබේ බලය තුරන් වී යනු ඇත."යැයි පැවසුහ.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
اِنَّاۤ اٰمَنَّا بِرَبِّنَا لِیَغْفِرَ لَنَا خَطٰیٰنَا وَمَاۤ اَكْرَهْتَنَا عَلَیْهِ مِنَ السِّحْرِ ؕ— وَاللّٰهُ خَیْرٌ وَّاَبْقٰی ۟
දේව ප්රතික්ෂේපය හා අප පෙර කළ පාපකම් සඳහා අපට සමාව දෙනු ඇතැයි බලාපොරොත්තුවෙන් අපගේ පරමාධිපතිව සැබැවින්ම අපි විශ්වාස කළෙමු. ඉගෙන ගන්නා මෙන් ද, පුහුණු වන මෙන්ද මූසාව ජය ගැනීම සඳහා ද නුඹ අපට බලකරමින් සිටි හූනියමේ පාපය ඔහු අපෙන් පහ කරනු ඇත. නුඹ කවර කරුණක් ප්රතිඥා දුන්නෙහිද එයට වඩා ප්රතිඵල ලබා දීමෙන් අල්ලාහ් උතුම්ය. නුඹ කවර දඬුවමක් පිළිබඳ තර්ජනය කළෙහි ද එයට වඩා දඬුවම් දීමෙන් ස්ථායීය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
اِنَّهٗ مَنْ یَّاْتِ رَبَّهٗ مُجْرِمًا فَاِنَّ لَهٗ جَهَنَّمَ ؕ— لَا یَمُوْتُ فِیْهَا وَلَا یَحْیٰی ۟
සැබැවින්ම කරුණ සහ සංෂිප්තය නම්, මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ, කවරෙකු තම පරමාධිපති වෙත ඔහුව ප්රතික්ෂේප කරන්නෙකු ලෙස පැමිණෙන්නේ ද, සැබැවින්ම ඔහුට අපා ගින්න හිමි වන්නේය. එහි ඔහු පිවිස සදාකල් වෙසෙයි. එහි ඔහු මිය නොයයි. එහි දඬුවමින් සහනයක් නොලබයි. යහපත් ජීවිතයක් ගත නොකරයි.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَمَنْ یَّاْتِهٖ مُؤْمِنًا قَدْ عَمِلَ الصّٰلِحٰتِ فَاُولٰٓىِٕكَ لَهُمُ الدَّرَجٰتُ الْعُلٰی ۟ۙ
මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ කවරෙකු තම පරමාධිපතිව විශ්වාසකරන්නෙකු ලෙස, දැහැමි ක්රියාවන් සිදු කොට ඔහු වෙත පැමිණෙන්නේ ද, මෙම මහඟු ගුණාංග වලින් වර්ණනා කරනු ලැබූවන් වනාහි ඔවුනට උසස් නිලයන් හා උසස් තරාතිරම් ඇත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
جَنّٰتُ عَدْنٍ تَجْرِیْ مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهٰرُ خٰلِدِیْنَ فِیْهَا ؕ— وَذٰلِكَ جَزٰٓؤُا مَنْ تَزَكّٰی ۟۠
එම උසස් තරාතිරම් වනුයේ ස්ථාපිත ස්වර්ග උයන්ය. ඒවායෙහි මාලිගා යටින් දිය දහරා ගලා බසියි. එහි ඔවුන් සදාකල් වෙසෙති. සඳහන් කරන ලද එම ප්රතිඵල දේව ප්රතික්ෂේපයෙන් හා පාපකම්වලින් පිරිසිදු කරගත් සෑම කෙනෙකු සඳහා වන ප්රතිඵලය වේ.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• لا يفوز ولا ينجو الساحر حيث أتى من الأرض أو حيث احتال، ولا يحصل مقصوده بالسحر خيرًا كان أو شرًّا.
•හූනියම්කරුවන් කවර දේශයකින් පැමිණිය ද, කවර කූට කරුණක් සිදු කළ ද, ඔවුහු ජය ලබන්නේ නැත. සාර්ථකවන්නේ නැත. හූනියම තුළින් යහපත් හෝ වේවා අයහපත් හෝ වේවා එහි අපේක්ෂාවන් ළඟා කර ගන්නේ නැත.
• الإيمان يصنع المعجزات؛ فقد كان إيمان السحرة أرسخ من الجبال، فهان عليهم عذاب الدنيا، ولم يبالوا بتهديد فرعون.
•දේව විශ්වාසය ප්රතිහාර්යයන් ක්රියා කරවයි. සැබැවින්ම හූනියම් කරුවන්ගේ දේව විශ්වාසය කඳුවලට වඩා බලවත් විය. එහෙයින් මෙලොව දඬුවම ඔවුනට පහසු දෙයක් විය. ෆිර්අවුන්ගේ තර්ජනය ගැන ඔවුන් තැකීමක් කළේ නැත.
وَلَقَدْ اَوْحَیْنَاۤ اِلٰی مُوْسٰۤی ۙ۬— اَنْ اَسْرِ بِعِبَادِیْ فَاضْرِبْ لَهُمْ طَرِیْقًا فِی الْبَحْرِ یَبَسًا ۙ— لَّا تَخٰفُ دَرَكًا وَّلَا تَخْشٰی ۟
"කිසිවකුට නොහැඟෙන සේ මාගේ ගැත්තන් මිසර දේශයෙන් නුඹ කැටුවා ගෙන යනු. සැරයටියෙන් මුහුදට ගැසුවායින් පසු ඔවුන් වෙනුවෙන් මුහුදෙහි මාවතක් පෙන්වා දෙනු. ෆිර්අවුන් හා ඔහුගේ පිරිස නුඹ වෙත ළඟා වීම ගැන නුඹ බිය නොවනු. මුහුදේ ගිලීම ගැන ද නුඹ බිය නොවනු" යැයි අපි මූසාට දේව පණිවිඩ පහළ කළෙමු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَاَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ بِجُنُوْدِهٖ فَغَشِیَهُمْ مِّنَ الْیَمِّ مَا غَشِیَهُمْ ۟ؕ
ෆිර්අවුන් ඔහුගේ සේනාව සමග එක් ව ඔවුන්ව ලුහු බැන්දේය. අල්ලාහ් හැර වෙනත් කිසිවකු එහි යථාර්තය නොදන්නා හේතු සාධකයකින් ඔහු හා ඔහුගේ සේනාව මුහුදේ ගිල්වනු ලැබීය. ඔවුන් සියලු දෙනාම මුහුදේ ගීලී විනාශ විය. මූසා හා ඔහු සමග සිටියවුන් මිදුණෝය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
یٰبَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ قَدْ اَنْجَیْنٰكُمْ مِّنْ عَدُوِّكُمْ وَوٰعَدْنٰكُمْ جَانِبَ الطُّوْرِ الْاَیْمَنَ وَنَزَّلْنَا عَلَیْكُمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوٰی ۟
ෆිර්අවුන් හා ඔහුගේ සේනාවෙන් අපි ඉස්රාඊල් දරුවන් මුදවා ගත් පසු අපි ඔවුනට, "අහෝ ඉස්රාඊල් දරුවනි! සැබැවින්ම අපි නුඹලාව නුඹලාගේ සතුරාගෙන් මුදවා ගත්තෙමු. තූර් කන්ද අසල පිහිටි මිටියාවතේ දකුණු දෙසින් මූසා සමග අපි කතා කරන බවට අපි නුඹලාට ප්රතිඥාවක් දුනිමු. අපගේ ආශිර්වාදයෙන් තීහ් හි නුඹලා වෙත මී පැණි මෙන් රසවත් පානයක් හා වටු කුරුල්ලන්ට සමාන නැවුම් මසින් යුත් කුඩා පක්ෂීන් පහළ කළෙමු." යැයි පවසා සිටියේය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
كُلُوْا مِنْ طَیِّبٰتِ مَا رَزَقْنٰكُمْ وَلَا تَطْغَوْا فِیْهِ فَیَحِلَّ عَلَیْكُمْ غَضَبِیْ ۚ— وَمَنْ یَّحْلِلْ عَلَیْهِ غَضَبِیْ فَقَدْ هَوٰی ۟
අපි නුඹලා වෙත පෝෂණය කළ, අනුමත ආහාරයෙන් ප්රනීත දෑ අනුභව කරනු. අපි නුඹලාට අනුමත කළ දෑ ඉක්මවා ගොස් අපි නුඹලාට තහනම් කළ දෑ වෙත නොයනු. එවිට නුඹලා වෙත මාගේ උදහස පහළ වනු ඇත. කවරෙකු කෙරෙහි මාගේ උදහස පහළ වන්නේ ද සැබැවින්ම ඔහු මෙලොවෙහි මෙන්ම මතුලොවෙහි විනාශ වී යයි. අභාග්යවන්ත භාවයට පත් වෙයි.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَمَاۤ اَعْجَلَكَ عَنْ قَوْمِكَ یٰمُوْسٰی ۟
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَرَجَعَ مُوْسٰۤی اِلٰی قَوْمِهٖ غَضْبَانَ اَسِفًا ۚ۬— قَالَ یٰقَوْمِ اَلَمْ یَعِدْكُمْ رَبُّكُمْ وَعْدًا حَسَنًا ؕ۬— اَفَطَالَ عَلَیْكُمُ الْعَهْدُ اَمْ اَرَدْتُّمْ اَنْ یَّحِلَّ عَلَیْكُمْ غَضَبٌ مِّنْ رَّبِّكُمْ فَاَخْلَفْتُمْ مَّوْعِدِیْ ۟
පසු ව මූසා ඔහුගේ ජනයා වසුපැටවා නැමදීමට ගත් හේතුවෙන් ඔවුන් කෙරෙහි කෝපයෙන් හා ඔවුන් ගැන දුක් වෙමින් ඔහු ඔවුන් අතරට නැවත පැමිණියේය. මූසා, "මාගේ ජනයිනි! නුඹලා වෙත තව්රාතය පහළ කරන බවටත් නුඹලාව ඔහු ස්වර්ගයට ප්රවේශ කරන බවටත් දැහැමි ප්රතිඥාවක් අල්ලාහ් නුඹලාට නොදුන්නේ ද? නුඹලාට දිගු කලක් ගත වී නුඹලා එය අමතක කළෙහිද? එසේ නැතහොත් නුඹලාගේ මෙම ක්රියාව තුළින් නුඹලා වෙත නුඹලාගේ පරමාධිපතිගේ උදහස පහළ වීමත්, නුඹලා වෙත ඔහුගේ දඬුවම පහළ වීමත් නුඹලා අපේක්ෂා කළෙහු ද? මා නුඹලා වෙත නැවත පැමිණෙන තෙක් අවනතභාවය මත ස්ථාවර ව සිටින බවට නුඹලා මට දුන් ප්රතිඥාව නුඹලා කඩ කළේ එබැවින් ද?" යැයි විමසා සිටියේය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالُوْا مَاۤ اَخْلَفْنَا مَوْعِدَكَ بِمَلْكِنَا وَلٰكِنَّا حُمِّلْنَاۤ اَوْزَارًا مِّنْ زِیْنَةِ الْقَوْمِ فَقَذَفْنٰهَا فَكَذٰلِكَ اَلْقَی السَّامِرِیُّ ۟ۙ
මූසාගේ ජනයා, "අහෝ මූසා! අපි නුඹට කළ පොරොන්දුව අප විසින්ම තෝරා ගෙන කඩ නොකළෙමු. නමුත් එය එසේ සිදු වූයේ බල කිරීමකිනි. ෆිර්අවුන්ගේ ජනයාගේ ආභරණ පොදි බර අපි උසුලා සිටියෙමු. පසුව ඉන් මිදෙනු පිණිස අපි ඒවා වළකට හෙළුවෙමු. අපි එම වළට ඒවා හෙළුවාක් මෙන්ම සාමිරී ද දැමුවේය. ඔහු සමග තිබුණේ පසින් නිර්මාණය කරන ලද ජිබ්රීල්ගේ අශ්ව කුරයකි" යැයි පැවසුවෝය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• من سُنَّة الله انتقامه من المجرمين بما يشفي صدور المؤمنين، ويقر أعينهم، ويذهب غيظ قلوبهم.
•දේව විශ්වාසීන්ගේ හිත සුව පිණිසත්" ඔවුන්ගේ දෑස් පිණවනු පිණිසත්" ඔවුන්ගේ හදවත් තුළ ඇති ක්රෝධය පහ කරනු පිණිසත් අපරාධකරුවන්හට සම ප්රතිචාර දැක්වීම අල්ලාහ්ගේ න්යායකි.
• الطاغية شؤم على نفسه وعلى قومه؛ لأنه يضلهم عن الرشد، وما يهديهم إلى خير ولا إلى نجاة.
•කෲර පාලනය තමන්ටත්, තම ජනයාටත් අභාග්යකි. ඊට හේතුව සැබැවින්ම එය ඔවුන් නොමඟ හරින බැවින් හා යහපත වෙත හෝ සාර්ථකත්වය වෙත හෝ ඔවුනට මඟ නොපෙන්වන බැවිණි.
• النعم تقتضي الحفظ والشكر المقرون بالمزيد، وجحودها يوجب حلول غضب الله ونزوله.
•ආශිර්වාදය සඳහා එය ආරක්ෂා කිරීම හා ඒ හා බැඳුණු කෘතඥතාව අවශ්ය වන්නේය. එය ප්රතික්ෂේප කිරීම අල්ලාහ්ගේ උදහස ඇති වීම හා එය පහළ වීම අනිවාර්යය කරනු ඇත.
• الله غفور على الدوام لمن تاب من الشرك والكفر والمعصية، وآمن به وعمل الصالحات، ثم ثبت على ذلك حتى مات عليه.
•කවරෙකු තම දේව ආදේශය, දේව ප්රතික්ෂේපය හා පාපය වෙනුවෙන් පසුතැවිලි වී පාපක්ෂමාවෙහි නිරත ව, ඔහුව විශ්වාය කොට, දැහැමි ක්රියාවන් ඉටු කර, පසුව ඔහු මිය යන තුරුම ඒ මත ස්ථාවරව සිටින්නේ ද අල්ලාහ් ඔහු කෙරෙහි අති ක්ෂමාශීලීය.
فَاَخْرَجَ لَهُمْ عِجْلًا جَسَدًا لَّهٗ خُوَارٌ فَقَالُوْا هٰذَاۤ اِلٰهُكُمْ وَاِلٰهُ مُوْسٰی ۚۙ۬— فَنَسِیَ ۟ؕ
එවිට සාමිරී එම ආභරණයෙන් ගවයකු මෙන් හඩක් ඇති, ප්රාණයක් නැති වසුපැටවකුගේ ශරීරයක් ඉස්රාඊල් දරුවන්ට මතු කර පෙන්වීය. එවිට ඔවුන් අතර සාමිරීගේ ක්රියාව හේතුවෙන් නොමග ගිය පිරිස, "මෙය නුඹලාගේ හා මූසාගේ දෙවියාය. මූසා අමතක කර ඔහුව මෙහි අතහැර දමා ගියේය" යැයි පැවසූහ.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
اَفَلَا یَرَوْنَ اَلَّا یَرْجِعُ اِلَیْهِمْ قَوْلًا ۙ۬— وَّلَا یَمْلِكُ لَهُمْ ضَرًّا وَّلَا نَفْعًا ۟۠
වසු පැටවාට ආකර්ෂණය වී, එය නැමදුමට ලක් කළවුන් සැබැවින්ම එම වසුපැටවා ඔවුන් සමග කතා නොකරන බවත්, ඔවුනට ඌ පිළිතුරු නොදෙන බවත්, කිසිදු උවදුරකින් ඔවුන් හා වෙනත් අයව වැළැක්වීමට ඌට ශක්තිය නොමැති බවත්, ඔවුනට හෝ වෙනත් අයට සෙත සැලසීමට නොහැකි බවත් නොදුටුවේ ද?
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَقَدْ قَالَ لَهُمْ هٰرُوْنُ مِنْ قَبْلُ یٰقَوْمِ اِنَّمَا فُتِنْتُمْ بِهٖ ۚ— وَاِنَّ رَبَّكُمُ الرَّحْمٰنُ فَاتَّبِعُوْنِیْ وَاَطِیْعُوْۤا اَمْرِیْ ۟
මූසා (අලයිහිස් සලාම්) තුමා ඔවුන් වෙත නැවත පැමිණීමට පෙර හාරූන් තුමා ඔවුනට මෙසේ පැවසීය, "රනින් වූ වසුපැටවාගේ ස්වරූපය හා උගේ හඬ තුළ නුඹලාට පරීක්ෂණයක් මිස නැත. එය දේව ප්රතික්ෂේපකයාගෙන් දේව විශ්වාසියා හෙළි කරනු පිණිසය. අහෝ මාගේ ජනයිනි! සැබැවින්ම නුඹලාගේ පරමාධිපති කරුණාව සතු අයෙකි. ඔහු නුඹලාට යම් උවදුරක් කිරීමට හෝ සෙතක් කිරීමට හෝ බලය නොමැත්තෙකු නොවේ. එය නුඹලාට කරුණා දැක්වීමේ අනුග්රහයක් වශයෙනි. එහෙයින් ඔහුට පමණක් නැමදීමෙහි නුඹලා මා අනුගමනය කරනු. වෙනත් අය වන්දනා කිරීම අතහැර දමා මාගේ නියෝගයට අවනත වනු."
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ یَبْنَؤُمَّ لَا تَاْخُذْ بِلِحْیَتِیْ وَلَا بِرَاْسِیْ ۚ— اِنِّیْ خَشِیْتُ اَنْ تَقُوْلَ فَرَّقْتَ بَیْنَ بَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ وَلَمْ تَرْقُبْ قَوْلِیْ ۟
මූසා තම සහෝදරයා කළ ක්රියාව හෙළා දකිමින් ඔහුගේ යටි රැවුලෙන් හා ඔහුගේ හිසෙන් අල්ලා ඔහු වෙත ඇද ගත් කල්හි, හාරූන් බැගෑපත්ව ඔහුට, "මාගේ යටි රැවුලෙන් හෝ මාගේ හිසකෙසින් හෝ නොඅල්ලනු. ඔවුන් සමගම මා රැඳී සිටීමට නිදහසට කරුණක් විය. සැබැවින්ම මම ඔවුන් අතහැර දමා, ඔවුන් වෙන්වී ගියහොත් සැබැවින්ම මම ඔවුන් අතර වෙන් කළ බවටත්, ඔවුන් විෂයයෙහි ඔබගේ උපදෙස මා ආරක්ෂා නොකළ බවටත් ඔබ මට කරන චෝදනාවට බියවීමි." යැයි පැවසීය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ بَصُرْتُ بِمَا لَمْ یَبْصُرُوْا بِهٖ فَقَبَضْتُ قَبْضَةً مِّنْ اَثَرِ الرَّسُوْلِ فَنَبَذْتُهَا وَكَذٰلِكَ سَوَّلَتْ لِیْ نَفْسِیْ ۟
"ඔවුන් නොදුටු දෙයක් මා දුටුවෙමි. සැබැවින්ම අශ්වයකු මත ජිබ්රීල් සිටිනු මම දුටුවෙමි. ඔහුගේ අශ්වයාගේ පා සළකුන තිබූ තැනින් පස් අහුරක් ගෙන උණු කරන ලද වසු පැටවාගේ ස්වරූපයෙන් යුත් ආභරණය මත එය විසි කළෙමි. එවිට වැසු පැටවාගේ ශරීරයෙන් හඬක් ඇති විය. මා සිදු කළ දෑ මා වෙත ආකර්ෂණය කරනු ලැබුවේ එලෙසය" යැයි සාමිරී මූසා තුමාට පැවසීය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ فَاذْهَبْ فَاِنَّ لَكَ فِی الْحَیٰوةِ اَنْ تَقُوْلَ لَا مِسَاسَ ۪— وَاِنَّ لَكَ مَوْعِدًا لَّنْ تُخْلَفَهٗ ۚ— وَانْظُرْ اِلٰۤی اِلٰهِكَ الَّذِیْ ظَلْتَ عَلَیْهِ عَاكِفًا ؕ— لَنُحَرِّقَنَّهٗ ثُمَّ لَنَنْسِفَنَّهٗ فِی الْیَمِّ نَسْفًا ۟
මූසා සාමිරීට, "එසේ නම්, නුඹ පිටව යනු. සැබැවින්ම නුඹ ජීවත්ව සිටින කල්තාක් නුඹට මෙසේ පවසන්නට සිදුවනු ඇත. එනම්, ‘මම ස්පර්ශ නොකරමි. ස්පර්ශ කරනු නොලබමි.’ යැයි පැවසීමය. එවිට නුඹ බැහැර කරනු ලැබූවෙක් ලෙස ජීවිත් විය යුතු ව ඇත. මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ සැබැවින්ම නුඹ විනිශ්චයට භාජනය කරනු ලබන බවත් දඬුවම් කරනු ලබන බවත් නුඹට ප්රතිඥාවක් දී ඇත්තේය. මෙම ප්රතිඥාව අල්ලාහ් කිසිවිටෙක ඉවත් නොකරන්නේමය. නුඹ නැමදුමට ගත් නුඹේ වසු පැටවා දෙස බලනු. අල්ලාහ්ගෙන් තොරව වන්දනාමානය සඳහා නුඹ එය යොදා ගත්තෙහිය. සැබැවින්ම අපි එය දිය වී යන තෙක් ගින්නෙන් උණු කරන්නෙමු. පසු ව කිසිදු සළකුණක් නොපවතින පරිදි අපි එය මුහුදෙහි පා කර හරින්නෙමු" යැයි පැවසීය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
اِنَّمَاۤ اِلٰهُكُمُ اللّٰهُ الَّذِیْ لَاۤ اِلٰهَ اِلَّا هُوَ ؕ— وَسِعَ كُلَّ شَیْءٍ عِلْمًا ۟
අහෝ ජනනියි! සැබෑ ලෙසින්ම නැමදුමට ලක් විය යුත්තේ අල්ලාහ්ය. ඔහු හැර සැබෑ ලෙසින් නැමදුම් ලබන්නට සුදුසු වෙනත් කිසිවෙකු නැත. ඔහු සියලු දෑ දැනුමෙන් ආවරණය කර ඇත. ශුද්ධවන්තයාණන්හට කිසියම් දෙයක දැනුම මඟ හැරෙන්නේ නැත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• خداع الناس بتزوير الحقائق مسلك أهل الضلال.
• الغضب المحمود هو الذي يكون عند انتهاكِ محارم الله.
كَذٰلِكَ نَقُصُّ عَلَیْكَ مِنْ اَنْۢبَآءِ مَا قَدْ سَبَقَ ۚ— وَقَدْ اٰتَیْنٰكَ مِنْ لَّدُنَّا ذِكْرًا ۟ۖۚ
අහෝ දූතය! නුඹ වෙත මූසා හා ෆිර්අවුන් පිළිබඳව ද, ඔවුන් දෙදෙනාගේ ජනයා පිළිබඳව ද තොරතුරු පවසා සිටියාක් මෙන්ම, නුඹට සහනයක් වනු පිණිස නුඹට පෙර පැමිණි නබිවරුන් හා සමූහයන් පිළිබඳ තොරතුරු ද නුඹ වෙත අපි පවසා සිටින්නෙමු. සිහිපත් කළ යුතු අය එමගින් මෙනෙහි කරනු ලබන කුර්ආනයක් අප වෙතින් අපි නුඹ වෙත පිරිනමා ඇත්තෙමු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
مَنْ اَعْرَضَ عَنْهُ فَاِنَّهٗ یَحْمِلُ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ وِزْرًا ۟ۙ
කවරෙකු නුඹ වෙත පහළ කරන ලද අල් කුර්ආනයට පිටුපා, එය විශ්වාස නොකොට, එහි ඇති දෑ අනුව ක්රියා නොකළේ ද සැබැවින්ම ඔහු මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ අතිමහත් පාපයක් උසුලා ගනිමින් හා වේදනීය දඬුවමකට සුදුසුකම් ලබමින් පැමිණෙනු ඇත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
خٰلِدِیْنَ فِیْهِ ؕ— وَسَآءَ لَهُمْ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ حِمْلًا ۟ۙ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
یَّوْمَ یُنْفَخُ فِی الصُّوْرِ وَنَحْشُرُ الْمُجْرِمِیْنَ یَوْمَىِٕذٍ زُرْقًا ۟
මළවුන් යළි අවදි කරනු ලබනු පිණිස සූර් නම් හොරණෑවෙහි මලක්වරයා පිඹිනු ලබන දිනය වනාහි, එදින දේව ප්රතික්ෂේපකයින් මතුලොවෙහි ව්යසනයන්ට දැඩි සේ මුහුණ දුන් හේතුවෙන් ඔවුන්ගේ වර්ණ හා ඔවුන්ගේ ඇස් වෙනස් වීමට ලක්ව ඇති බැවින් ඔවුන් නිල්වන් පැහැයෙන් එක්රැස් කරනු ඇත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
نَحْنُ اَعْلَمُ بِمَا یَقُوْلُوْنَ اِذْ یَقُوْلُ اَمْثَلُهُمْ طَرِیْقَةً اِنْ لَّبِثْتُمْ اِلَّا یَوْمًا ۟۠
ඔවුන් කවර කරුණක් පිළිබඳව රහසිගතව කතා කරන්නේ ද ඒ ගැන අපි මැනවින් දන්නෙමු. ඉන් කිසිවක් අපට අතපසු වන්නේ නැත. ඔවුන් අතරින් බුද්ධිමත් භාවයෙන් වඩාත් පූර්ණ කෙනෙකු, "නුඹලා මිණිවල ජීවිතයේ එක් දිනක් මිස ඊට වැඩියෙන් රැදීනොසිටියෙහුය" යැයි පවසා සිටියේය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَیَسْـَٔلُوْنَكَ عَنِ الْجِبَالِ فَقُلْ یَنْسِفُهَا رَبِّیْ نَسْفًا ۟ۙ
අහෝ දූතය! මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ කඳුවල තත්ත්වය පිළිබඳ ඔවුහු නුඹෙන් විමසති. එහෙයින් නුඹ ඔවුනට, "මාගේ පරමාධිපති එම කඳු ඒවායෙහි මුල් සමගම උගුලා විසිරුවා හරියි. එවිට ඒවා දූවිලි බවට පත් වනු ඇත." යැයි පවසනු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَیَذَرُهَا قَاعًا صَفْصَفًا ۟ۙ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
لَّا تَرٰی فِیْهَا عِوَجًا وَّلَاۤ اَمْتًا ۟ؕ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
یَوْمَىِٕذٍ یَّتَّبِعُوْنَ الدَّاعِیَ لَا عِوَجَ لَهٗ ۚ— وَخَشَعَتِ الْاَصْوَاتُ لِلرَّحْمٰنِ فَلَا تَسْمَعُ اِلَّا هَمْسًا ۟
රැස් කරනු ලබන භූමිය වෙත ඇරයුම් කරන්නාගේ හඬ ජනයා එදින පිළිපදිති. ඔහු ව අනුගමනය කිරීමේ දී කිසිදු හැරවුමක් ඔවුනට නැත. මහා කාරුණිකයාණන්ට බියෙන් සියලු හඬවල් නිහඬ වනු ඇත. එදින සැහැල්ලු හඬකට මිස නුඹ සවන් නොදෙන්නෙහිය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
یَوْمَىِٕذٍ لَّا تَنْفَعُ الشَّفَاعَةُ اِلَّا مَنْ اَذِنَ لَهُ الرَّحْمٰنُ وَرَضِیَ لَهٗ قَوْلًا ۟
එම මහත් වූ දිනයේ මැදිහත් වීම සඳහා අල්ලාහ් කවරෙකුට අවසර දුන්නේ ද, එම මැදිහත් වීමේ දී ඔහුගේ ප්රකාශය පිළිගැනීමට ලක් වන්නේ ද, එවන් මැදිහත් කරුවෙකුට මිස වෙනත් කිසිදු මැදිහත් වන්නෙකුගේ මැදිහත් වීම ප්රයෝජනවත් නොවනු ඇත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
یَعْلَمُ مَا بَیْنَ اَیْدِیْهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلَا یُحِیْطُوْنَ بِهٖ عِلْمًا ۟
ජනයා මුහුණ දෙන්නට යන අවසන් හෝරාවේ කරුණු පිළිබඳ අල්ලාහ් දනී. ඔවුන්ගේ මෙලොව ජීවිතයේ කවර දෙයක් ඔවුන් අතහැර දමන්නේද එය ද ඔහු දනී. අල්ලාහ්ගේ ගුණාංග හා ඔහුගේ ස්වරූපයන් පිළිබඳ ගැත්තන් සියලු දෙනා නොදනිති.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَعَنَتِ الْوُجُوْهُ لِلْحَیِّ الْقَیُّوْمِ ؕ— وَقَدْ خَابَ مَنْ حَمَلَ ظُلْمًا ۟
ගැත්තන්ගේ මුහුණු අවමානයෙන් පවතී. මිය නොයන, ජීවමාන ව සිටින්නාට යටත්ව ඒවා පවතී. ඔහු තම ගැත්තන්ගේ කටයුතු සැලසුම් කරමින් හා ඒවා ක්රියාත්මක් කරමින් සිටියි. පාපය ඉසිලූ අය විනාශයේ කරුණු ඔවුන් වෙත ගෙනැවිත් පරාජයට පත් වූවෝය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَمَنْ یَّعْمَلْ مِنَ الصّٰلِحٰتِ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَا یَخٰفُ ظُلْمًا وَّلَا هَضْمًا ۟
කවරෙකු අල්ලාහ් හා ඔහුගේ දූතයාණන්ව විශ්වාස කරන්නෙකු ලෙස සිටිමින් දැහැමි ක්රියාවන් සිදු කරන්නේ ද, ඔහු ඒ සඳහා වූ පූර්ණ ප්රතිඵලය හිමි කර ගනු ඇත. ඔහු සිදු නොකළ පාපයක් සඳහා අසාධාරණ ලෙස දඬුවම් දෙනු ලබනු ඇතැයි හෝ ඔහුගේ දැහැමි ක්රියාවන්හි කුසල් අඩු කරනු ඇතැයි හෝ ඔහු බිය විය යුතු නැත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَكَذٰلِكَ اَنْزَلْنٰهُ قُرْاٰنًا عَرَبِیًّا وَّصَرَّفْنَا فِیْهِ مِنَ الْوَعِیْدِ لَعَلَّهُمْ یَتَّقُوْنَ اَوْ یُحْدِثُ لَهُمْ ذِكْرًا ۟
පෙර සිටියවුන්ගේ කතා වස්තු අපි පහළ කළාක් මෙන්ම මෙම අල් කුර්ආනය පැහැදිලි අරාබි බසින් පහළ කළෙමු. ඔවුන් අල්ලාහ් ගැන බියවනු ඇතැයි හෝ අල් කුර්ආනය ඔවුනට උපදෙසක් හා පාඩමක් ලබා දෙනු ඇතැයි යන දැහැමි බලාපොරොත්තුවෙන් අපි එහි බිය ගන්වා අවවාද කොට විවිධ අවවාදයන් පැහැදිළි කර ඇත්තෙමු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• القرآن العظيم كله تذكير ومواعظ للأمم والشعوب والأفراد، وشرف وفخر للإنسانية.
•මහඟු අල් කුර්ආනය ප්රජාවන්, වාර්ගිකයින් මෙන්ම තනි පුද්ගලයින්හට සමස්තයක් ලෙස මෙනෙහි කිරීමකි; උපදෙසකි. එමෙන්ම මිනිසත් කමට ගෞරවයකි, අභිමානයකි.
• لا تنفع الشفاعة أحدًا إلا شفاعة من أذن له الرحمن، ورضي قوله في الشفاعة.
•මහා කාරුණිකයාණන් කවරෙකුට අවසර දුන්නේ ද, මැදිහත් වීමේදී ඔහුගේ ප්රකාශය පිළිගත්තේ ද, එවැන්නෙකුගේ මැදිහත්වීම මිස වෙනත් මැදිහත් වීමක් කිසිවකුට ප්රයෝජනවත් වන්නේ නැත.
• القرآن مشتمل على أحسن ما يكون من الأحكام التي تشهد العقول والفطر بحسنها وكمالها.
•අල් කුර්ආනය වනාහි, බුද්ධිය හා ධර්මතාව සාක්ෂි දරණ නීතිරීති අතරින් අලංකාරයෙන් හා පූර්ණභාවයෙන් වඩාත් අලංකාර කරුණු ඇතුලත් කොට ගත්තකි.
• من آداب التعامل مع القرآن تلقيه بالقبول والتسليم والتعظيم، والاهتداء بنوره إلى الصراط المستقيم، والإقبال عليه بالتعلم والتعليم.
•අල් කුර්ආනය සමග කටයුතු කිරීමේ දී එහි ආචාර ධර්ම අතරට එය පිළිගැනීම, යටත් වීම, ගරු කිරීම, එහි ආලෝකයෙන් ඍජු මාර්ගය වෙත මඟ ලැබීම, එය ඉගෙන ගැනීම හා ඉගැන්වීම සඳහා ඉදිරිපත් වීම යනාදී කරුණු ඇතුළත් වන්නේය.
• ندم المجرمين يوم القيامة حيث ضيعوا الأوقات الكثيرة، وقطعوها ساهين لاهين، معرضين عما ينفعهم، مقبلين على ما يضرهم.
•අපරාධකරුවන් බොහෝ වේලාවන් නාස්ති කළ බැවින් හා එම වේලාවන් කෙළිලොල්හි ගත කිරීමෙන් ඔවුනට ප්රයෝජනවත් වන දැයින් දුරස්ව, ඔවුනට අත්වන හිංසාවන් ගෙන්වා ගනිමින් ගත කළ බැවින් මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ ඔවුන් දුක් වනු ඇත.
فَتَعٰلَی اللّٰهُ الْمَلِكُ الْحَقُّ ۚ— وَلَا تَعْجَلْ بِالْقُرْاٰنِ مِنْ قَبْلِ اَنْ یُّقْضٰۤی اِلَیْكَ وَحْیُهٗ ؗ— وَقُلْ رَّبِّ زِدْنِیْ عِلْمًا ۟
සියලු දෑ සතු හිමිපාණන් වන අල්ලාහ් උත්තරීතරය. කීර්තිමත්ය. පිවිතුරුය. ඔහු සත්යය. ඔහුගේ ප්රකාශය ද සත්යය. දේව ආදේශකයින් ඔහු ගැන කවර වර්ණනාවක් කරන්නේ ද ඔහු එයින් උත්තරීතරය. ජිබ්රීල් අලයිහිස් සලාම් ඔබට අල් කුර්ආනය දන්වා අවසන් කිරීමට පෙර ඔහු සමග අල් කුර්ආනය කියවීමට නුඹ ඉක්මන් නොවනු. තවද නුඹ මෙසේ පවසනු. "මාගේ පරමාධිපතියාණනි! නුඹ මා හට ඉගැන්වූ දෑට වඩා අමතර දැනුමක් වර්ධනය කර දෙනු මැනව!"
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَقَدْ عَهِدْنَاۤ اِلٰۤی اٰدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِیَ وَلَمْ نَجِدْ لَهٗ عَزْمًا ۟۠
මීට පෙර නියමිත ගසින් අනුභව නොකරන මෙන් අපි ආදම්ට අනුශාසනා කළෙමු. එයින් අපි ඔහුව වැළැක්වූයෙමු. එහි අවසන් විපාකය ද අපි පැහැදිළි කළෙමු. පසුව එම අනුශාසනාව ඔහු අමතක කොට එම ගසින් අනුභව කළේය. ඒ ගැන ඉවසීමෙන් නොසිටියේය. කවර කරුණක් අපි ඔහුට උපදෙස් දුන්නේ ද එය ආරක්ෂා කිරීමේ ස්තීර ශක්තියක් ඔහු තුළ අපි නොදුටුවෙමු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَاِذْ قُلْنَا لِلْمَلٰٓىِٕكَةِ اسْجُدُوْا لِاٰدَمَ فَسَجَدُوْۤا اِلَّاۤ اِبْلِیْسَ ؕ— اَبٰی ۟
අහෝ දූතය! "නුඹලා ආදම්ට ආචාර කිරීමක් වශයෙන් හිස නමනු" යැයි අපි මලක්වරුන්ට පැවසූ අවස්ථාව මෙනෙහි කර බලනු. එවිට ඉබ්ලීස් හැර සෙසු සියලු දෙනාම සිරස නමා ආචාර කළෝය. ඔහු ඔවුන් සමග සිටිය ද ඔවුන්ගෙන් කෙනෙකු නොවීය. අහංකාරකමින් සුජූද් කිරීමෙන් ඔහු වැළකී සිටියේය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَقُلْنَا یٰۤاٰدَمُ اِنَّ هٰذَا عَدُوٌّ لَّكَ وَلِزَوْجِكَ فَلَا یُخْرِجَنَّكُمَا مِنَ الْجَنَّةِ فَتَشْقٰی ۟
"අහෝ ආදම්! සැබැවින්ම ඉබ්ලීස් නුඹේ සතුරෙකි. නුඹේ බිරියගේ ද සතුරෙකි. එහෙයින් ඔහු කවර කරුණක් කොඳුරන්නේ ද එයට අවනත වීම හේතුවෙන් නුඹ හා නුඹගේ බිරිය ඔහු ස්වර්ගයෙන් බැහැර නොකළ යුතුයි. එවිට නුඹ දුෂ්කරතා හා පිළිකුල් සහගත දෑ උසුලනු ඇත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَوَسْوَسَ اِلَیْهِ الشَّیْطٰنُ قَالَ یٰۤاٰدَمُ هَلْ اَدُلُّكَ عَلٰی شَجَرَةِ الْخُلْدِ وَمُلْكٍ لَّا یَبْلٰی ۟
ෂෙයිතාන් ආදම්ට කුතුහලය ඇති කරමින් ඔහුට, "එයින් කවරෙකු අනුභව කළේ ද කිසිවිටෙක මරණයට පත් නොවන, සදාකල් ජීවත් වන, නැති වී නොයන, විසන්ධි වී නොයන සදා රාජ්යයක් හිමි වන ගසක් වෙත මම නුඹට මග පෙන්වන්න ද? යැයි පැවසුවේය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَاَكَلَا مِنْهَا فَبَدَتْ لَهُمَا سَوْاٰتُهُمَا وَطَفِقَا یَخْصِفٰنِ عَلَیْهِمَا مِنْ وَّرَقِ الْجَنَّةِ ؗ— وَعَصٰۤی اٰدَمُ رَبَّهٗ فَغَوٰی ۪۟ۖ
අනුභව කිරීමට තහනම් කරන ලද ගසින් ආදම් හා හව්වා යන දෙදෙනා අනුභව කළෝය. ඔවුන් දෙදෙනාගේ රහස්ය පෙදෙස් ආවරණය කර තිබුවායින් පසු, ඒවා ඔවුන් දෙදෙනාට හෙළි විය. ස්වර්ග ගස්වල කොළ කඩා ඔවුන් දෙදෙනාගේ රහස්ය පෙදෙස් ආරවරණය කරන්නට වූහ. ගසින් අනුභව කිරීමෙන් වැළකී සිටින මෙන් අල්ලාහ් කළ නියෝගය පිළි නොපැද ඔහුට සුදුසු නොවන දෙයක් වෙත ඉක්මවා කටයුතු කළ අවස්ථාවේ ඔහු ඔහුගේ පරමාධිපතිට විරුද්ධ විය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
ثُمَّ اجْتَبٰهُ رَبُّهٗ فَتَابَ عَلَیْهِ وَهَدٰی ۟
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ اهْبِطَا مِنْهَا جَمِیْعًا بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ ۚ— فَاِمَّا یَاْتِیَنَّكُمْ مِّنِّیْ هُدًی ۙ۬— فَمَنِ اتَّبَعَ هُدَایَ فَلَا یَضِلُّ وَلَا یَشْقٰی ۟
අල්ලාහ් ආදම් හා හව්වා අමතා මෙසේ පැවැසුවේය. "නුඹලා දෙදෙනා හා ඉබ්ලීස් ස්වර්ගයෙන් පහළට බසිනු. ඔහු නුඹලා දෙදෙනාගේ සතුරාය. නුඹලා දෙදෙනා ඔහුගේ සතුරන් වන්නෙහුය. මා වෙතින් යම් විස්තරයක් නුඹලා වෙත පැමිණියේ නම් එය මාගේ මාර්ගයයි. නුඹලා අතරින් කවරෙකු මාගේ මාර්ගයේ පැහැදිලි කිරීම් අනුගමනය කර, ඒ අනුව ක්රියා කොට එයින් හැරී නොගියේ නම්, ඔහු සත්යයෙන් මුළා වන්නේ නැත. මතුලොවෙහි දඬුවමට ලක් වී අභාග්යවන්තභාවයට පත් නොවනු ඇත. එසේ නම් අල්ලාහ් ඔහු ව ස්වර්ගයට ඇතුළත් කරනු ඇත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَمَنْ اَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِیْ فَاِنَّ لَهٗ مَعِیْشَةً ضَنْكًا وَّنَحْشُرُهٗ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ اَعْمٰی ۟
කවරෙකු මා මෙනෙහි කිරීමෙන් හැරුණේ ද, එය පිළි නොගත්තේ ද, එයට ප්රතිචාර නොදැක්වූයේ ද, සැබැවින්ම ඔහුට මෙලොවෙහි ද මිණීවල ජීවිතයෙහි ද පීඩිත ජීවිතයක් ඇත. බැල්ම හා සාධක අහිමිවූ අයකු සේ මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ ජනයා එක්රැස් කරන ස්ථානයට ඇදගෙන යන්නෙමු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• الأدب في تلقي العلم، وأن المستمع للعلم ينبغي له أن يتأنى ويصبر حتى يفرغ المُمْلِي والمعلم من كلامه المتصل بعضه ببعض.
•දැනුම හැදෑරීමේ ආචාරධර්ම, සැබැවින්ම දැනුමට සවන් දෙන්නා සම්පූර්ණයෙන් ඉගැන්වීම් අවසන් වන තුරු බලා සිටීමත් ඉවසීමෙන් කටයුතු කිරීමත් අවශ්ය වන්නේය. ගුරුවරයා ඔහුගේ ප්රකාශය තුළ ඔවුන් එකිනෙකාගේ සම්බන්ධතාව ඇති කළ යුතුයි.
• نسي آدم فنسيت ذريته، ولم يثبت على العزم المؤكد، وهم كذلك، وبادر بالتوبة فغفر الله له، ومن يشابه أباه فما ظلم.
•ආදම් අමතක කළේය. එහෙයින් ඔහුගේ පරපුර ද අමතක කළේය. ස්ථීර කරුණක් මත රැඳී නොසිටියේය. ඔවුන් එලෙසමය. පාපක්ෂමාවේ නිරත වීමට පෙරටු විය. අල්ලාහ් ඔහුට සමාව දුන්නේය. කවරෙකු තම පියාට සමාන වන්නේ ද එහි වරදක් නැත.
قَالَ كَذٰلِكَ اَتَتْكَ اٰیٰتُنَا فَنَسِیْتَهَا ۚ— وَكَذٰلِكَ الْیَوْمَ تُنْسٰی ۟
උත්තරීතර අල්ලාහ් ඔහුට ප්රතිචාර දක්වමින්, "නුඹ මෙලොවෙහි කටයුතු කළේ මෙලසය. අපගේ වදන් නුඹ වෙත පැමිණියේය. නමුත් නුඹ ඒවා පිටු දැක අතහැර දැමුවෙහිය. එහෙයින් සැබැවින්ම නුඹ අද දින එලෙසම දඬුවම තුළ අතහැර දමනු ලබන්නෙහිය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَكَذٰلِكَ نَجْزِیْ مَنْ اَسْرَفَ وَلَمْ یُؤْمِنْ بِاٰیٰتِ رَبِّهٖ ؕ— وَلَعَذَابُ الْاٰخِرَةِ اَشَدُّ وَاَبْقٰی ۟
තහනම් කරන ලද ආශාවන්හි ගිලී සිටිමින් තම පරමාධිපතිගෙන් වූ පැහැදිළි සාධක තුළින් විශ්වාස කිරීමට පිටුපා ගියවුනට මෙම ප්රතිවිපාකය හා සමාන ප්රතිවිපාක පිරිනමමු. මතුලොව ජීවිතයේ දඬුවම මෙලොව හා මිණීවලෙහි පීඩිත ජීවිතයට වඩා ඉතා කුරීරුය. සදාතනිකය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
اَفَلَمْ یَهْدِ لَهُمْ كَمْ اَهْلَكْنَا قَبْلَهُمْ مِّنَ الْقُرُوْنِ یَمْشُوْنَ فِیْ مَسٰكِنِهِمْ ؕ— اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَاٰیٰتٍ لِّاُولِی النُّهٰی ۟۠
ඔවුනට පෙර අපි විනාශ කළ බොහෝ සමූහයන් පිළිබඳ ඔහු දේව ආදේශකයින්හට පැහැදිලි නොකළේ ද? ඔවුහු එම විනාශ කරනු ලැබූ සමූහයන්ගේ වාස්සස්ථාන අතර ගමන් කරති. ඔවුන් ට අත් වූ ඉරණමෙහි සළකුණු ඔවුහු ඔවුන්ගේ දෑසින්ම දකිති. බොහෝ සමූහයන්ට මෙලෙස අත් වූ විනාශය හා ව්යසනය තුළ බුද්ධිමත් ජනයාහට සැබැවින්ම පාඩමක් ඇත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَوْلَا كَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِنْ رَّبِّكَ لَكَانَ لِزَامًا وَّاَجَلٌ مُّسَمًّی ۟ؕ
අහෝ දූතය! නුඹේ පරමාධිපතිගෙන් වූ වචනය පෙරටු නොවූයේ නම් කිසිවෙකු වෙත පැහැදිළි සාධක ඉදිරිපත් කිරීමට පෙර ඔහුට දඬුවම් නොකරන්නට තිබුණි. අල්ලාහ් අභියස නියම කරන කාලයක් නොවී නම් ඔවුන් වෙනුවෙන් දඬුවම ඉක්මනින් පැමිණෙනු ඇත. එය ඔවුනට උරුම වන්නට තිබුණි.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَاصْبِرْ عَلٰی مَا یَقُوْلُوْنَ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوْعِ الشَّمْسِ وَقَبْلَ غُرُوْبِهَا ۚ— وَمِنْ اٰنَآئِ الَّیْلِ فَسَبِّحْ وَاَطْرَافَ النَّهَارِ لَعَلَّكَ تَرْضٰی ۟
අහෝ දූතය! ව්යාජ ගුණාංග ආරූඪ කරමින් නුඹ ගැන බොරුකාරයින් පවසා සිටින දෑ මත නුඹ ඉවසා සිටිනු. හිරු උදාවීමට පෙර ෆජ්ර් සලාතයේදී ද එය අවරට යෑමට පෙර අසර් සලාතයේදී ද රාත්රී කාලවල මග්රිබ් හා ඉෂා සලාතයන්හි ද දහවල් කාලයේ ආරම්භ භාගයේ අවසානයෙන් පසු හිරු අවරට යන අවස්ථාවේ ලුහර් සලාතයේදී ද එහි දෙවන භාගයේ අවසන් වීමෙන් පසු මග්රිබ් සලාතයේදී ද අල්ලාහ් අබියස නුඹ තෘප්තියට පත්වන පරිදි තිළිණ ලබා ගැනීමේ යහපත් අපේක්ෂාවෙන් නුඹ නුඹේ පරමාධිපතිට ප්රශංසා කොට ඔහු ව සුවිශුද්ධ කරනු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْكَ اِلٰی مَا مَتَّعْنَا بِهٖۤ اَزْوَاجًا مِّنْهُمْ زَهْرَةَ الْحَیٰوةِ الدُّنْیَا ۙ۬— لِنَفْتِنَهُمْ فِیْهِ ؕ— وَرِزْقُ رَبِّكَ خَیْرٌ وَّاَبْقٰی ۟
එම බොරුකාර පිරිස් පරීක්ෂාවට ලක් කරනු පිණිස මෙලොව ජීවිතයේ සතුට විඳීම සඳහා ඔවුනට අපි ඇති කළ භුක්ති විඳීම් දෙස නුඹ නොබලනු. සැබැවින්ම අපි ඔවුනට ඇති කළ දෑ විනාශ වී යන්නකි. නමුත් නුඹේ පරමාධිපති නුඹ තෘප්තියට පත්වන තරමට ප්රතිඥා දී ඇති තිළිණ මෙලොවෙහි ඔවුන් භුක්ති විඳින, විනාශ වී යන දෑට වඩා උතුම්ය. සදාතනිකය. ඊට හේතුව සැබැවින්ම එහි කප්පාදුවක් නොවන බැවිණි.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَاْمُرْ اَهْلَكَ بِالصَّلٰوةِ وَاصْطَبِرْ عَلَیْهَا ؕ— لَا نَسْـَٔلُكَ رِزْقًا ؕ— نَحْنُ نَرْزُقُكَ ؕ— وَالْعَاقِبَةُ لِلتَّقْوٰی ۟
අහෝ දූතය! සලාතය ඉටු කරන මෙන් නුඹ නුඹේ පවුලට අණ කරනු. නුඹ ද එය ඉටු කිරීමෙහි රැඳී සිටිනු. නුඹ වෙනුවෙන් හා නුඹ නොවන අය වෙනුවෙන් අපි කිසිදු සම්පතක් නුඹගෙන් නොපතමු. නුඹේ පෝෂණ සම්පත් භාරගෙන ඇත්තේ අපමය. අල්ලාහ්ට බිය වී ඔහුගේ නියෝග පිළිපදිමින් හා ඔහු තහනම් කළ දැයින් වැළකෙමින් ඔහුට බැතිමත් වූ ජනයාහට මෙලොවෙහි හා මතුලොවෙහි ප්රශංසනීය අවසානයක් ඇත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَقَالُوْا لَوْلَا یَاْتِیْنَا بِاٰیَةٍ مِّنْ رَّبِّهٖ ؕ— اَوَلَمْ تَاْتِهِمْ بَیِّنَةُ مَا فِی الصُّحُفِ الْاُوْلٰی ۟
නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාණන් බොරු කරමින් සිටි මෙම ප්රතික්ෂේපකයෝ, "මුහම්මද්ගේ සත්යතාව හා සැබැවින්ම ඔහු දූතයකු යන වග පෙන්වා දෙන සළකුණක් ඔහුගේ පරමාධිපතිගෙන් ඔහු අප වෙත ගෙන ආ යුතු නොවේ ද?" යැයි විමසා සිටිති. මෙම බොරුකාරයින් වෙත ඔහුට පෙර පැවති දිව්යමය පුස්තක තහවුරු කරන අල් කුර්ආනය නොපැමිණියේද?
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَوْ اَنَّاۤ اَهْلَكْنٰهُمْ بِعَذَابٍ مِّنْ قَبْلِهٖ لَقَالُوْا رَبَّنَا لَوْلَاۤ اَرْسَلْتَ اِلَیْنَا رَسُوْلًا فَنَتَّبِعَ اٰیٰتِكَ مِنْ قَبْلِ اَنْ نَّذِلَّ وَنَخْزٰی ۟
නබි (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමා ගැන බොරු පවසන ඔවුන් වෙත දූතයකු අපි එවීමට පෙර හෝ ඔවුන් වෙත පුස්තකයක් පහළ කිරීමට පෙර ඔවුන්ගේ දේව ප්රතික්ෂේපය හා මුරණ්ඩුකම හේතුවෙන් ඔවුන් වෙත දඬුවමක් පහළ කිරීමෙන් අපි ඔවුන් විනාශ කළේ නම්, ඔවුහු ඔවුන්ගේ දේව ප්රතික්ෂේපයට නිදහසට කරුණු දක්වමින්, "අපගේ පරමාධිපතියාණනි! මෙලොවෙහි අප වෙත දූතයකු ඔබ එවිය යුතු නොවේ ද? එසේ නම් අපි ඔහු විශ්වාස කරන්නෙමු. ඔබේ දඬුවමින් අපහට අත්වන අවමානය හා අපහාසයට පෙර ඔහු ගෙන ආ වදන් අපි පිළිපදින්නෙමු."යැයි පවසනු ඇත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قُلْ كُلٌّ مُّتَرَبِّصٌ فَتَرَبَّصُوْا ۚ— فَسَتَعْلَمُوْنَ مَنْ اَصْحٰبُ الصِّرَاطِ السَّوِیِّ وَمَنِ اهْتَدٰی ۟۠
අහෝ දූතය! මෙම බොරුකාරයින්ට, "අප හා නුඹලා අතරින් සෑම කෙනෙකුම අල්ලාහ් තමන්ට ගෙනැවිත් දෙන දෑ බලාපොරොතුත්වෙන් සිටියි. එහෙයින් නුඹලා ද බලාපොරොත්තුවෙන් සිටිනු. කිසිදු සැකයකින් තොරව ඍජු මාර්ගයේ සිටින්නේ කවුරුන් දැයි ද යහමඟ සිටින්නේ කවුරුන් දැයි ද අප ද නුඹලා ද යන්න වග නුඹලා මතු දැන ගනු ඇත" යැයි පවසනු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• من الأسباب المعينة على تحمل إيذاء المعرضين استثمار الأوقات الفاضلة في التسبيح بحمد الله.
•අල්ලාහ් ව ප්රශංසා කරමින් ඔහු සුවිශුද්ධ කිරීම සඳහා උතුම් වේලාවන් ප්රයෝජනයට ගැනීම, පිටු දකින්නන්ගේ හිංසා පීඩා ඉසිලීමේදී උදව් වන හේතු අතරින් එකකි.
• ينبغي على العبد إذا رأى من نفسه طموحًا إلى زينة الدنيا وإقبالًا عليها أن يوازن بين زينتها الزائلة ونعيم الآخرة الدائم.
•මෙලොව අලංකාරය හා එය පිළිගැනීම සඳහා ගැත්තෙකුගේ මනස තුළ අභිලාශයක් ඇති වූ විට, ඔහු එම පහත් අලංකාරය අතර හා මතුලොව සදාතනික ස්වර්ග සැපත අතර තූලනය කොට බැලීම අවශ්ය වන්නේය.
• على العبد أن يقيم الصلاة حق الإقامة، وإذا حَزَبَهُ أمْر صلى وأَمَر أهله بالصلاة، وصبر عليهم تأسيًا بالرسول صلى الله عليه وسلم.
•සලාතය විධිමත් ලෙස ඉටු කිරීම ගැත්තෙකුගේ වගකීමකි. ඔහුට යම් ප්රශ්ණයක් ඇති වූ විටෙක ඔහු සලාතය ඉටු කළ යුතුය. සලාතය ඉටු කරන මෙන් ඔහුගේ පවුලේ අයට නියෝග කළ යුතුය. අල්ලාහ්ගේ දූතයාණන් අනුගමනය කරමින් ඔවුන් මත ඉවසීමෙන් කටයුතු කළ යුතුය.
قۇرئان كەرىم مەنىلىرىنىڭ تەرجىمىسى - قۇرئان كەرىم قىسقىچە تەپسىرىنىڭ سىنگالچە تەرجىمىسى - تەرجىمىلەر مۇندەرىجىسى
قۇرئان تەتقىقاتى تەپسىر مەركىزى چىقارغان.