مەنالار تەرجىمىسى سۈرە سۈرە قەلەم - ئۆزبېكچە تەرجىمىسى - مۇھەممەت سادىق - قۇرئان كەرىم ئىنىسكىلوپىدىيىسى

Қалам сураси

ئايەت: 1

نٓۚ وَٱلۡقَلَمِ وَمَا يَسۡطُرُونَ

Нуун. Қалам билан ва сатрларга ёзадиган нарсалар билан қасам.

(Оятда қасам қалам билан чекланмади, балки Аллоҳ сатрларга ёзилажак нарсалар билан ҳам қасам ичди. Бизнинг замонамизда қаламдан бошқа ёзув қўлланмалари ҳам чиқди. Қалам ва ёзиш билан қасам ичилиши мусулмонлар учун ўқиш-ёзиш, илм-маърифатга катта эътибор беришга чақириқдур.)

ئايەت: 2

مَآ أَنتَ بِنِعۡمَةِ رَبِّكَ بِمَجۡنُونٖ

Сен Роббинг неъмати ила мажнун эмассан.

ئايەت: 3

وَإِنَّ لَكَ لَأَجۡرًا غَيۡرَ مَمۡنُونٖ

Ва албатта, сенга миннат қилинмайдиган ажр бордур.

ئايەت: 4

وَإِنَّكَ لَعَلَىٰ خُلُقٍ عَظِيمٖ

Ва албатта, сен улкан хулқдасан.

ئايەت: 5

فَسَتُبۡصِرُ وَيُبۡصِرُونَ

Бас, тезда кўрасан ва улар ҳам кўрурлар.

ئايەت: 6

بِأَييِّكُمُ ٱلۡمَفۡتُونُ

Сизлардан қайсингизда мажнунлик борлигини.

ئايەت: 7

إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعۡلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِۦ وَهُوَ أَعۡلَمُ بِٱلۡمُهۡتَدِينَ

Албатта, Роббинг Ўзи ким Унинг йўлидан адашганини билувчидур ва У ҳидоятда юрувчиларни ҳам билувчидур.

ئايەت: 8

فَلَا تُطِعِ ٱلۡمُكَذِّبِينَ

Бас, ёлғонга чиқарувчиларга итоат қилма.

ئايەت: 9

وَدُّواْ لَوۡ تُدۡهِنُ فَيُدۡهِنُونَ

Агар сен муроса қилсанг, улар ҳам муроса қилишни орзу қиладилар.

ئايەت: 10

وَلَا تُطِعۡ كُلَّ حَلَّافٖ مَّهِينٍ

Итоат қилма! Ҳар бир қасамхўр, пасткашга.

ئايەت: 11

هَمَّازٖ مَّشَّآءِۭ بِنَمِيمٖ

Айбловчи, чақимчилик қилиб юрувчига.

ئايەت: 12

مَّنَّاعٖ لِّلۡخَيۡرِ مُعۡتَدٍ أَثِيمٍ

Яхшиликни ман қилувчи, тажовузкор, сергуноҳга.

ئايەت: 13

عُتُلِّۭ بَعۡدَ ذَٰلِكَ زَنِيمٍ

Қўпол, ундан сўнг, отасининг тайини йўққа.

ئايەت: 14

أَن كَانَ ذَا مَالٖ وَبَنِينَ

Моли ва ўғиллари кўп бўлганидан.

ئايەت: 15

إِذَا تُتۡلَىٰ عَلَيۡهِ ءَايَٰتُنَا قَالَ أَسَٰطِيرُ ٱلۡأَوَّلِينَ

Бизнинг оятларимиз унга ўқилган пайтда, аввалгиларнинг афсоналари, дер.

ئايەت: 16

سَنَسِمُهُۥ عَلَى ٱلۡخُرۡطُومِ

Тезда унинг тумшуғига белги қўямиз.

ئايەت: 17

إِنَّا بَلَوۡنَٰهُمۡ كَمَا بَلَوۡنَآ أَصۡحَٰبَ ٱلۡجَنَّةِ إِذۡ أَقۡسَمُواْ لَيَصۡرِمُنَّهَا مُصۡبِحِينَ

Албатта, Биз уларни боғ эгаларини синаганимиздек синаб кўрдик. Вақтики, эрта тонгда териб оламиз, деб қасам ичдилар.

ئايەت: 18

وَلَا يَسۡتَثۡنُونَ

Ва истисно қилмадилар.

ئايەت: 19

فَطَافَ عَلَيۡهَا طَآئِفٞ مِّن رَّبِّكَ وَهُمۡ نَآئِمُونَ

Улар ухлаб ётганда, у(боғ)нинг устидан Роббингдан бўлган айланувчи айланиб чиқди.

ئايەت: 20

فَأَصۡبَحَتۡ كَٱلصَّرِيمِ

Бас, у худди меваси териб олинганга ўхшаб қолди.

ئايەت: 21

فَتَنَادَوۡاْ مُصۡبِحِينَ

Улар тонг саҳарда бир-бирларини чақирдилар.

ئايەت: 22

أَنِ ٱغۡدُواْ عَلَىٰ حَرۡثِكُمۡ إِن كُنتُمۡ صَٰرِمِينَ

Агар терадиган бўлсангиз, экинзорингизга эртароқ боринг, деб.

ئايەت: 23

فَٱنطَلَقُواْ وَهُمۡ يَتَخَٰفَتُونَ

Бас, паст овоз билан гаплашиб юриб кетдилар.

ئايەت: 24

أَن لَّا يَدۡخُلَنَّهَا ٱلۡيَوۡمَ عَلَيۡكُم مِّسۡكِينٞ

Бугун сиз борингизда у(боғ)га мискин кира кўрмасин, деб.

ئايەت: 25

وَغَدَوۡاْ عَلَىٰ حَرۡدٖ قَٰدِرِينَ

Ва эрталабда қасд-ла, ўзларини қодир сезиб, бордилар.

ئايەت: 26

فَلَمَّا رَأَوۡهَا قَالُوٓاْ إِنَّا لَضَآلُّونَ

Уни кўрганларида, биз адашибмиз, дедилар.

ئايەت: 27

بَلۡ نَحۡنُ مَحۡرُومُونَ

Балки биз маҳрум бўлгандирмиз, дедилар.

ئايەت: 28

قَالَ أَوۡسَطُهُمۡ أَلَمۡ أَقُل لَّكُمۡ لَوۡلَا تُسَبِّحُونَ

Уларнинг энг яхши ва адолатлиси: «Сизларга тасбиҳ айтсаларингиз-чи, демабмидим», деди.

ئايەت: 29

قَالُواْ سُبۡحَٰنَ رَبِّنَآ إِنَّا كُنَّا ظَٰلِمِينَ

Роббимиз айблардан пок бўлди, албатта, биз золимлардан эдик, дедилар.

ئايەت: 30

فَأَقۡبَلَ بَعۡضُهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ يَتَلَٰوَمُونَ

Бас, баъзилари баъзиларини маломат қила бошладилар.

ئايەت: 31

قَالُواْ يَٰوَيۡلَنَآ إِنَّا كُنَّا طَٰغِينَ

«Вой, шўримиз қурсин, туғёнга кетган эканмиз.

ئايەت: 32

عَسَىٰ رَبُّنَآ أَن يُبۡدِلَنَا خَيۡرٗا مِّنۡهَآ إِنَّآ إِلَىٰ رَبِّنَا رَٰغِبُونَ

Шояд, Роббимиз унинг ўрнига ундан кўра яхшироғини берса. Биз ўз Роббимизга рағбатлимиз, дедилар.

ئايەت: 33

كَذَٰلِكَ ٱلۡعَذَابُۖ وَلَعَذَابُ ٱلۡأٓخِرَةِ أَكۡبَرُۚ لَوۡ كَانُواْ يَعۡلَمُونَ

Азоб шундоқ бўлур ва агар билсалар, албатта, охират азоби бундан катта бўладир.

ئايەت: 34

إِنَّ لِلۡمُتَّقِينَ عِندَ رَبِّهِمۡ جَنَّٰتِ ٱلنَّعِيمِ

Албатта, тақводорлар учун Роббилари ҳузурида наъийм жаннатлари бордур.

ئايەت: 35

أَفَنَجۡعَلُ ٱلۡمُسۡلِمِينَ كَٱلۡمُجۡرِمِينَ

Мусулмонларни жинояткорларга ўхшатиб қўярмидик?!

ئايەت: 36

مَا لَكُمۡ كَيۡفَ تَحۡكُمُونَ

Сизларга нима бўлди, қандай ҳукм чиқаряпсизлар?!

ئايەت: 37

أَمۡ لَكُمۡ كِتَٰبٞ فِيهِ تَدۡرُسُونَ

Ёки сизларнинг китобингиз бор-у, ундан ўқидингизми?

ئايەت: 38

إِنَّ لَكُمۡ فِيهِ لَمَا تَخَيَّرُونَ

Унда сизларга нимани ихтиёр қилсангиз, албатта, (бўлаверади) дейилганми?!

ئايەت: 39

أَمۡ لَكُمۡ أَيۡمَٰنٌ عَلَيۡنَا بَٰلِغَةٌ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ إِنَّ لَكُمۡ لَمَا تَحۡكُمُونَ

Ёки сизларга бизнинг қиёмат кунигача етадиган берган ваъдаларимиз бўлиб, унда, албатта, сиз нима ҳукм қилсангиз, шу бўлади, дейилганми?!

ئايەت: 40

سَلۡهُمۡ أَيُّهُم بِذَٰلِكَ زَعِيمٌ

Сўра улардан, қай бирлари бу нарсага кафил экан?

ئايەت: 41

أَمۡ لَهُمۡ شُرَكَآءُ فَلۡيَأۡتُواْ بِشُرَكَآئِهِمۡ إِن كَانُواْ صَٰدِقِينَ

Ёки уларнинг шериклари бормикин, агар ростгўй бўлсалар, ўша шерикларини ҳам олиб келсинлар.

ئايەت: 42

يَوۡمَ يُكۡشَفُ عَن سَاقٖ وَيُدۡعَوۡنَ إِلَى ٱلسُّجُودِ فَلَا يَسۡتَطِيعُونَ

Болдирлар шимарилган кунида ва улар саждага чақирилганда, қодир бўлмаслар.

(Бу қиёмат куни содир бўлади. У кунда ҳисоб-китоб шиддатли ва аҳвол оғир бўлади. Аллоҳ таоло халқлар ўртасида ҳукм қилиш учун келади, бир пайт У зотнинг мукаррам болдири очилади, бироқ бу махлуқларидаги бирон ҳолатга ўхшамайди. Имом Бухорий ва Муслим ривоят қилган ҳадисда Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва саллам шундай дедилар: «Роббимиз болдирини очади ва ҳар бир мўмин ва мўмина Унга сажда қилади. Дунёда одамларга кўрсатиш ва эшиттириш учун риёкорона сажда қилган кимсаларгина қолади. Улар сажда қилмоқчи бўладилар-у, бироқ беллари (букилмайдиган) бир бутун қилиб қўйилади».

ئايەت: 43

خَٰشِعَةً أَبۡصَٰرُهُمۡ تَرۡهَقُهُمۡ ذِلَّةٞۖ وَقَدۡ كَانُواْ يُدۡعَوۡنَ إِلَى ٱلسُّجُودِ وَهُمۡ سَٰلِمُونَ

Уларнинг кўзлари қўрқинчга тўла, хорлик ўраб олган. Ва дарҳақиқат, улар саломатлик ҳолларида сажда қилишга чақирилган эдилар.

ئايەت: 44

فَذَرۡنِي وَمَن يُكَذِّبُ بِهَٰذَا ٱلۡحَدِيثِۖ سَنَسۡتَدۡرِجُهُم مِّنۡ حَيۡثُ لَا يَعۡلَمُونَ

Бу гапни ёлғонга чиқарувчиларни Менинг Ўзимга қўйиб қўй. Биз уларни ўзлари билмаган тарафдан аста-секин оламиз.

ئايەت: 45

وَأُمۡلِي لَهُمۡۚ إِنَّ كَيۡدِي مَتِينٌ

Ва уларга муҳлат бераман. Албатта, Менинг ҳийлам метиндир.

ئايەت: 46

أَمۡ تَسۡـَٔلُهُمۡ أَجۡرٗا فَهُم مِّن مَّغۡرَمٖ مُّثۡقَلُونَ

Ёки сен улардан ҳақ сўраяпсан-у, улар қарзга ботиб қолдиларми?

ئايەت: 47

أَمۡ عِندَهُمُ ٱلۡغَيۡبُ فَهُمۡ يَكۡتُبُونَ

Ёки ҳузурларида ғойиб илми бор-у, улар ёзиб оладиларми?

ئايەت: 48

فَٱصۡبِرۡ لِحُكۡمِ رَبِّكَ وَلَا تَكُن كَصَاحِبِ ٱلۡحُوتِ إِذۡ نَادَىٰ وَهُوَ مَكۡظُومٞ

Роббинг ҳукмига сабр қил ва бир вақтлар ғамга тўлган ҳолда нидо қилган балиқ соҳибига ўхшама.

ئايەت: 49

لَّوۡلَآ أَن تَدَٰرَكَهُۥ نِعۡمَةٞ مِّن رَّبِّهِۦ لَنُبِذَ بِٱلۡعَرَآءِ وَهُوَ مَذۡمُومٞ

Агар уни Роббисининг неъмати топмаганда, очиқ саҳро жойга, мазамматга қолган ҳолда ташланган бўларди.

ئايەت: 50

فَٱجۡتَبَٰهُ رَبُّهُۥ فَجَعَلَهُۥ مِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ

Бас, уни Роббиси танлаб олди ва солиҳ бандаларидан қилди.

ئايەت: 51

وَإِن يَكَادُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَيُزۡلِقُونَكَ بِأَبۡصَٰرِهِمۡ لَمَّا سَمِعُواْ ٱلذِّكۡرَ وَيَقُولُونَ إِنَّهُۥ لَمَجۡنُونٞ

Ва кофирлар зикрни эшитаётганларида сени кўзлари билан тойдирмоқчи бўлдилар ва, албатта, у жиннидур, дерлар.

ئايەت: 52

وَمَا هُوَ إِلَّا ذِكۡرٞ لِّلۡعَٰلَمِينَ

Ҳолбуки, у бутун оламларга эслатмадан ўзга нарса эмас.