Қуръони Карим маъноларининг таржимаси - الترجمة الكردية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - Таржималар мундарижаси
سورەتی الأنفال
Суранинг мақсадларидан..:
الامتنان على المؤمنين بنصر الله لهم في بدر، وبيان سنن النصر والهزيمة.
يَسۡـَٔلُونَكَ عَنِ ٱلۡأَنفَالِۖ قُلِ ٱلۡأَنفَالُ لِلَّهِ وَٱلرَّسُولِۖ فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَصۡلِحُواْ ذَاتَ بَيۡنِكُمۡۖ وَأَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥٓ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
- ئەی پێغەمبەر - ھاوەڵەکانت پرسیارت لێدەکەن لەبارەی دەستکەوتەکانی جەنگەوە، چۆن دابەش دەکرێت؟ وە بەسەر کێدا دابەش دەکرێت؟ ئەی پێغەمبەر لە وەڵامی پرسیارەکەیاندا بڵێ: دەسکەوتەکانی جەنگ بۆ خوا و پێغەمبەرەکەیەتی، وە حوکمی ڕەفتار لەگەڵ کردن و دابەشکردنی بۆ خوا و پێغەمبەرە، ئێوە تەنھا گوێڕایەڵی و ملکەچ بوونتان لەسەرە، کەوابوو ئەی باوەڕداران لەخوا بترسن، بەوەی فەرمانەکانی جێ بەجێ بکەن و دوور بکەونەوە لە ڕێگریەکانی، وە پەیوەندی نێوانتان لەبچڕانی سیلەی ڕەحم و پشت لەیەک ھەڵکردن چاک بکەن و بیڕازێننەوە بەخۆشەویستی و پەیوەندی و خوو ڕەوشت و ئاکاری جوان و لێبوردن، وە پەیوەست بن بە گوێڕایەڵی خوا و پێغەمبەرەکەی ئەگەر ئێوە باوەڕداری ڕاستەقینەن، چونکە باوەڕ بەخوا ھۆکار و ھاندەری گوێڕایەڵی و دوور کەوتنەوەیە لەسەرپێچی خوا، ئەم پرسیارەی کە کرا لەپێغەمبەر (صلی اللە علیە وسلم) پاش ڕوودانی جەنگی بەدر بوو.
Арабча тафсирлар:
إِنَّمَا ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ٱلَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ ٱللَّهُ وَجِلَتۡ قُلُوبُهُمۡ وَإِذَا تُلِيَتۡ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتُهُۥ زَادَتۡهُمۡ إِيمَٰنٗا وَعَلَىٰ رَبِّهِمۡ يَتَوَكَّلُونَ
بێگومان باوەڕداری ڕاستەقینە و دڵسۆز ھەر ئەوانەن کاتێک ناوی خوا ھێنرا دڵیان لەبەر گەورەیی ئەو لەترسا دەکەوێتە لەرزە، وە دڵ وجەستەیان ئامادەی گوێڕایەڵی ئەون، وە کاتێکیش کە ئایەتەکانی خوا دەخوێنرێتەوە بەسەریاندا بیری لێدەکەنەوە و باوەڕیان لەسەر باوەڕەکەیانەوە پێی زیاد دەکات، وە تەنھا بەپەروەردگاریشیان پشت دەبەستن بۆ بەدەستھێنانی بەرژەوەندیەکانیان و دوور خستنەوەی زیانەکان لە خۆیان.
Арабча тафсирлар:
ٱلَّذِينَ يُقِيمُونَ ٱلصَّلَوٰةَ وَمِمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡ يُنفِقُونَ
ئەوانەی کە بەردەوامن لەسەر بەجێھێنانی نوێژەکانیان بەڕێکوپێکی و لە کاتەکانی خۆیدا، وە لەوەی ڕزق و ڕۆزییەی بژێویمان داون لە ڕێگای خوا دەیبەخشن، جا وەک زەکات بێت کە لەسەریان واجبە، یان وەک سەدەقە و خێراتی تر کە سوننەت و موستەحەببە.
Арабча тафсирлар:
أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ حَقّٗاۚ لَّهُمۡ دَرَجَٰتٌ عِندَ رَبِّهِمۡ وَمَغۡفِرَةٞ وَرِزۡقٞ كَرِيمٞ
ئەوانەی کە ئەوە سیفات و ڕەوشت و ئاکاریانە بێگومان باوەڕداری ڕاستەقینەن؛ چونکە ھەردوو ڕەوشت و ئاکاری ئیمان و ئیسلامیان لەخۆیاندا کۆکردوەتەوە، وە لای پەروەردگاریان پلەوپایەی بەرزیان ھەیە، وە لێبوردن و ڕزق و ڕۆزیی بەردەوام و چاک و پاکیان ھەیە، ئەوەی کەخوای گەورە ئامادەی کردووە لەناز و نیعمەت بۆیان.
Арабча тафсирлар:
كَمَآ أَخۡرَجَكَ رَبُّكَ مِنۢ بَيۡتِكَ بِٱلۡحَقِّ وَإِنَّ فَرِيقٗا مِّنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ لَكَٰرِهُونَ
ھەروەک چۆن خوای گەورە دابەشکردنی دەستکەوتەکانی جەنگی لێ سەندنەوە پاش ئەوەی جیاوازی و دووبەرەکی کەوتە نێوانتانەوە لەسەر دابەشکردنی ، خوای گەورە گەڕاندیەوە بۆ لای خۆی و پێغەمبەرەکەی (صلی اللە علیە وسلم)، ھەروەھا - ئەی پێغەمبەر- پەروەردگارت بەو وەحی و نیگایەی دایبەزاند بۆ سەرت فەرمانی پێکردیت بەچوونە دەرەوەت لەشاری مەدینە بۆ ئەوەی ڕووبەڕوی بتپەرست و موشریکەکان ببیتەوە، لەگەڵ ئەوەی دەستەیەک لەباوەڕداران حەزیان بەو دەرچوونە لەمەدینە نەبوو.
Арабча тафсирлар:
يُجَٰدِلُونَكَ فِي ٱلۡحَقِّ بَعۡدَ مَا تَبَيَّنَ كَأَنَّمَا يُسَاقُونَ إِلَى ٱلۡمَوۡتِ وَهُمۡ يَنظُرُونَ
- ئەی پێغەمبەر - ئەو دەستەیە لە باوەڕداران پاش ئەوەی بۆیان ڕوون بوویەوە کە جەنگ لەگەڵ بتپەرستەکاندا ڕوو دەدات، کەچی دەمەقاڵێ وموجادەلەت لەگەڵ دەکەن، وەک ئەوەی بۆ مردنیان ببەیت و بەچاوی خۆشیان تەماشای ئەو دیمەنە بکەن، ئەویش لەبەر ئەوەی زۆریان پێناخۆش بوو بێنە دەرەوە بۆ جەنگ کردن، چونکە خۆیان بۆ جەنگ لەگەڵ بتپەرستەکان ئامادە وساز نەکردبوو.
Арабча тафсирлар:
وَإِذۡ يَعِدُكُمُ ٱللَّهُ إِحۡدَى ٱلطَّآئِفَتَيۡنِ أَنَّهَا لَكُمۡ وَتَوَدُّونَ أَنَّ غَيۡرَ ذَاتِ ٱلشَّوۡكَةِ تَكُونُ لَكُمۡ وَيُرِيدُ ٱللَّهُ أَن يُحِقَّ ٱلۡحَقَّ بِكَلِمَٰتِهِۦ وَيَقۡطَعَ دَابِرَ ٱلۡكَٰفِرِينَ
- ئەی باوەڕدارانی دەمەقاڵێکار - ئەوە وەبیر خۆتان بھێننەوە کاتێک خوای گەورە بەڵێنی بەدسەتھێنانی یەکێک لەو دوانەی بتپەرستەکانی پێدان، یان بەدەستھێنان و بەغەنیمەتگرتنی کاروانەکەی قوڕەیش و ھەرچی ماڵ و سامانیانە کە لەو کاروانەدایە، یان دەرچوون و جەنگ کردن لە گەڵیان و سەرکەوتن بەسەریاندا، لەکاتێکدا ئێوە حەزتان بەوە دەکرد کە کاروانەکەتان چنگ بکەوێت، چونکە ئاسانتر بوو وە پێویستی بەجەنگ و شەڕوشۆڕ نەبوو، بەڵام خوای گەورەش دەیەوێت بەڵێنەکەی خۆی بچەسپێ بەوەی فەرمانتان پێ بکات بجەنگن لەگەڵیاندا، تاوەکو سەرگەورەی بتپەرستەکانی قوڕەیش لەو جەنگەدا بکوژرێن، وە زۆرێکیشان لێ بەدیل بگیرێت، وە ھێز و شەوکەوتی ئیسلامیش بۆ خەڵکی دەربکەوێت.
Арабча тафсирлар:
لِيُحِقَّ ٱلۡحَقَّ وَيُبۡطِلَ ٱلۡبَٰطِلَ وَلَوۡ كَرِهَ ٱلۡمُجۡرِمُونَ
ئەو کاتە ھەق و ڕاستی بە دەرکەوتنی ئیسلام و شوێنکەوتوانیشی دەچەسپێ، ئەویش بەوەی چەندین بەڵگە و نیشانە بەدەردەکەون لەسەر راستی ئاینی ئیسلام، وە بۆ ئەوەش خوای گەورە ناڕەوا و ناھەقیش ھەڵوەشێنێت بەدەرکەوتن و ئاشکراکردنی چەندان بەڵگە لەسەر ناھەقی و ناڕەوایەتی بتپەرستی و ھاوەڵ بڕیاردان بۆ خوا، ھەرچەند ئەو بتپەرستانە پێیان ناخۆشیش بێت ئەوا ھەر خوای گەورە ئاینەکەی زاڵ و سەرکەوتوو دەکات.
Арабча тафсирлар:
Ушбу саҳифадаги оят фойдаларидан:
• ينبغي للعبد أن يتعاهد إيمانه ويُنمِّيه؛ لأن الإيمان يزيد وينقص، فيزيد بفعل الطاعة وينقص بضدها.
پێویستە بەندەکانی خوا چاک ئاگاداری باوەڕەکەیان بن و گەشەی پێ بدەن، چونکە باوەڕی مرۆڤ کەم دەكات و زیاد دەکات، بە کارو کردەوەی چاکە زیاد دەکات و بەتاوان و خراپەیش کەم دەکات.
• الجدال محله وفائدته عند اشتباه الحق والتباس الأمر، فأما إذا وضح وبان فليس إلا الانقياد والإذعان.
دەمەقاڵێ و گفتۆکردن لەسەر ھەر بابەتێک کاتێک سوودی ھەیە کە ھەق و ڕاستی روون نەبێت، بەڵام کاتێک ڕوون بوویەوە ئیتر نابێت جگە لە گوێڕایەڵی و گەردنکەچی ھیچی تر بکەیت.
إِذۡ تَسۡتَغِيثُونَ رَبَّكُمۡ فَٱسۡتَجَابَ لَكُمۡ أَنِّي مُمِدُّكُم بِأَلۡفٖ مِّنَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ مُرۡدِفِينَ
ڕۆژی بەدر بھێننەوە بیر خۆتان کاتێک ھاناتان بۆ پەروەردگارتان ھێنا کەسەرتان بخات بەسەر دوژمنەکانتاندا، ئەوە بوو پەروەردگاریش ھات بەدەمتانەوە، وە فەرمووی: - ئەی باوەڕداران- دڵنیابن بەشوێن یەکدا ھەزار فریشتە بۆ پشتیوانیتان دەنێرم.
Арабча тафсирлар:
وَمَا جَعَلَهُ ٱللَّهُ إِلَّا بُشۡرَىٰ وَلِتَطۡمَئِنَّ بِهِۦ قُلُوبُكُمۡۚ وَمَا ٱلنَّصۡرُ إِلَّا مِنۡ عِندِ ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ
- ئەی باوەڕداران - خوای گەورە بۆیە پشتیگیریتانی بە فریشتە كرد بۆ ئەوەی ببێتە موژدەی سەرکەوتنتان، بەوەی پەروەردگارتان سەرخەرتانە بەسەر دوژمنەکانتاندا، وە دڵیشتان ئۆقرەی پێ بگرێ ، چونکە سەرکەوتن بەزۆری ژمارە و زۆری كەرەستەكانی جەنگ نیە، بەڵکو سەرکەوتن ھەر لەلایەن خوای گەورەوەیە، بێگومان خوای گەورە بەدەسەڵاتە لەموڵکیدا وە ھیچ کەسێک زاڵ نابێت بەسەریدا، وە زۆریش دانا و کارجوان و حەکیمە لەشەریعەت و قەدەریدا.
Арабча тафсирлар:
إِذۡ يُغَشِّيكُمُ ٱلنُّعَاسَ أَمَنَةٗ مِّنۡهُ وَيُنَزِّلُ عَلَيۡكُم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ لِّيُطَهِّرَكُم بِهِۦ وَيُذۡهِبَ عَنكُمۡ رِجۡزَ ٱلشَّيۡطَٰنِ وَلِيَرۡبِطَ عَلَىٰ قُلُوبِكُمۡ وَيُثَبِّتَ بِهِ ٱلۡأَقۡدَامَ
- ئەی باوەڕداران - ئەو کاتە وەبیر خۆتان بھێننەوە کاتێک خوای گەورە بە وەنەوز و خەوەنوچکە لەو کاتی ناڕەحەتی و ترسدا لەدوژمنەکانتان بەھێمنی و ئاسودەیی دایگرتن، وە بارانیشی لەئاسمانەوە بۆ باراندن ، تاوەکو لەچڵک و پیسی و بێ دەست نوێژی پاکتان بکاتەوە، وە بۆ ئەوەش وەسوەسە و ھەموو نیازێکی خراپی شەیتانتان لێ دوور بخاتەوە، وە دڵتان دامەزراو بکات تاوەکو و جەستەتان لەمەیدانی جەنگدا مەحکەم و سەقامگیر بکات، وە پێیەکانتان لەگۆڕەپانی جیھاددا دامەزراو بکات بەوەی ئەو زەویە لماویەی بەو بارانە تەڕ و پاراو کرد لەبەر ئەوەی پێیەکان جێگیر بن لەسەری و نەخلسکێن.
Арабча тафсирлар:
إِذۡ يُوحِي رَبُّكَ إِلَى ٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ أَنِّي مَعَكُمۡ فَثَبِّتُواْ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْۚ سَأُلۡقِي فِي قُلُوبِ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ ٱلرُّعۡبَ فَٱضۡرِبُواْ فَوۡقَ ٱلۡأَعۡنَاقِ وَٱضۡرِبُواْ مِنۡهُمۡ كُلَّ بَنَانٖ
- ئەی پێغەمبەر - وەبیر خۆت بھێنەرەوە کاتێک پەروەردگارت وەحی و نیگای کرد بۆ فریشتەکان، ئەوانەی کە خوای گەورە ناردنی بۆ یارمەتیدانی باوەڕداران لە جەنگی بەدردا : - ئەی فریشتەکان - بڕۆن یارمەتیان بدەن بەراستی خۆیشم لەگەڵتانم بەپشتگیری و سەرکەوتن، ورەی باوەڕداران بەھێز بکەن لەسەر جەنگ کردن لەگەڵ دوژمنەکانیاندا، من خۆیشم ترس و بیمی زۆر دەخەمە دڵی بێباوەڕانەوە، - ئەی باوەڕداران - ئێوەیش بەتوندی بدەن لەگەردنی بێباوەڕان تاوەکو بمرن، وە بدەن لە ھەموو جومگە و سەر پەنجەکانیان ھەتا لەکار دەکەون و توانای شەڕکردنیان لەگەڵتان نامێنێت.
Арабча тафсирлар:
ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ شَآقُّواْ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥۚ وَمَن يُشَاقِقِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ فَإِنَّ ٱللَّهَ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ
ئەو حاڵەی بێباوەڕان لەکوشتن و لێدانی جومگە و جەستەیان، لەبەر ئەوەی بوو دژایەتی و سەرپێچی خوا و پێغەمبەرەکەیان دەکرد، ئەوان فەرمانیان بەوە نەدەکرد کە فەرمانیان پێکرابوو، وە ڕێگریشیان لەوە نەدەکرد کە ڕێگریان لێ کرابوو، ھەر کەسێکیش دژایەتی خوا و پێغەمبەرەكەی بکات و سەرپێچی ئەوان بکات، ئەوا بێگومان تۆڵەی خوای گەورە بۆیان زۆر بەھێزە لەدونیادا بەکوشتن و بەدیل گرتنیان، وە لەڕۆژی دواییشدا بەئاگری دۆزەخ.
Арабча тафсирлар:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا لَقِيتُمُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ زَحۡفٗا فَلَا تُوَلُّوهُمُ ٱلۡأَدۡبَارَ
ئەی ئەوانەی باوەڕتان بەخوای گەورە ھێناوە و شوێن پێغەمبەرەکەی کەوتون، ئەگەر لەجەنگدا ڕووبەڕوی بتپەرست و موشریکەکان بوونەوە و لەیەک نزیک بوونەوە، نابێت بشکێن و پشتیان تێ بکەن و ھەڵبێن و ڕابکەن، بەڵکو دەبێت بەرامبەریان خۆڕاگربن، وە ئارام بگرن لە ڕوویاندا، خوای گەورەش بەسەرخستن و پشتگیری کردن لەگەڵتاندایە.
Арабча тафсирлар:
وَمَن يُوَلِّهِمۡ يَوۡمَئِذٖ دُبُرَهُۥٓ إِلَّا مُتَحَرِّفٗا لِّقِتَالٍ أَوۡ مُتَحَيِّزًا إِلَىٰ فِئَةٖ فَقَدۡ بَآءَ بِغَضَبٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَمَأۡوَىٰهُ جَهَنَّمُۖ وَبِئۡسَ ٱلۡمَصِيرُ
ھەرکەس لەڕۆژی ڕووبەڕوبونەوەدا پشتیان تێ بکات و ڕابکات بەرامبەریان، مەگەر بۆ شەڕکردن بێت لە شوێنێکەوە بۆ شوێنێکی تر، تاوەکو وایان تێ بگەیەنێت کە ھەڵھاتووە، بەڵام لەجێگایەکی ترەوە بداتەوە بەسەریاندا، یان جێگۆڕکێ بکات و خۆی بگەیەنێت بەدەستەیەکی تر لەجەنگاوەران بۆ ئەوەی ھەموویان پێکەوە باشتر جەنگ بکەن، بەدەر لەو حاڵەتانە ھەر کەسێک پشت لەدوژمن بکات ئەوە خەشم و توڕەیی خوای دەکەوێتە سەر، وە جێگایشی لەڕۆژی دواییدا ئاگری دۆزەخ دەبێت، وە چارەنوسی چارەنوسێکی زۆر خراپە، وە گەڕانەوەیشی گەڕانەوەیەکی زۆر خراپە.
Арабча тафсирлар:
Ушбу саҳифадаги оят фойдаларидан:
• في الآيات اعتناء الله العظيم بحال عباده المؤمنين، وتيسير الأسباب التي بها ثبت إيمانهم، وثبتت أقدامهم، وزال عنهم المكروه والوساوس الشيطانية.
لەم ئایەتانەدا بایەخ و گرنگی پێدانی گەورەی خوا بۆ بەندەکانی دەردەکەوێت، وە ئاسانکردنی ئەو ھۆکارانەیش کە دەبێتە دامەزراندنی باوەڕەکەیان، وە مەحکەم کردن و سەقامگیر کردنی قاچەکانیان، وە دوور خستنەوەی ناخۆشی و ناڕەحەتی و وەسوەسە شەیتانیەکان لێیان.
• أن النصر بيد الله، ومن عنده سبحانه، وهو ليس بكثرة عَدَدٍ ولا عُدَدٍ مع أهمية هذا الإعداد.
سەرکەوتن بەدەست خوای گەورەیە، وە لەلایەن ئەویشەوەیە، ئەوەش بزانین کە سەرکەوتن بەزۆری ژمارە و چەک و چۆڵ نیە، بەڵکو بەپشت بەستن بەخوایە، لەگەڵ ئەوەش دەبێت بزانین ژمارە و چەک و چۆڵیش گرنگی خۆی ھەیە.
• الفرار من الزحف من غير عذر من أكبر الكبائر.
ھەڵھاتن و پشتکردنە دوژمن لە ڕۆژی ڕووبەڕوبونەوەدا بەبێ بوونی ھیچ عوزرێک یەکێکە لە گەورەترین گوناھە گەورەکان.
• في الآيات تعليم المؤمنين قواعد القتال الحربية، ومنها: طاعة الله والرسول، والثبات أمام الأعداء، والصبر عند اللقاء، وذِكْر الله كثيرًا.
ئەم ئایەتانە بنەماکانی جەنگ و شەڕکردن فێری باوەڕداران دەکات، لەوانەیش: گوێڕایەڵی خوا و پێغەمبەر، وە دامەزراوی لەڕووی دوژمناندا، وە ئارامگرتن لەکاتی ڕوو بەڕوبونەوەدا، وە زۆر یادی خوا کردن.
فَلَمۡ تَقۡتُلُوهُمۡ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ قَتَلَهُمۡۚ وَمَا رَمَيۡتَ إِذۡ رَمَيۡتَ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ رَمَىٰ وَلِيُبۡلِيَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ مِنۡهُ بَلَآءً حَسَنًاۚ إِنَّ ٱللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٞ
- ئەی باوەڕداران - لەڕاستیدا ئێوە بەھێز بازووی خۆتان بێباوەڕەکانتان نەکوشت لەڕۆژی بەدردا، بەڵکو خوای گەورە یارمەتیدان لەکوشتنی ئەواندا، وە ئەو کاتەی کە تیرەکانتان دەھاوێشت - ئەی پێغەمبەر- لەڕاستیدا تیرھاوێژەکە تۆ نەبوویت، بەڵکو ئەوە خوای گەورە بوو تیرەکانی تۆی دەدا لەوان، ئەو کارەش بۆ ئەوە بوو باوەڕداران تاقی بکاتەوە بەو نیعمەتەی کە پێی بەخشیبوون بەموسڵمانانی بناسێنێت بەوەی سەری خستن بەسەر دوژمنەکانیاندا لەگەڵ ئەوەش ژمارە و چەک و چۆڵیشیان کەم بوو تاوەکو شوکر و سوپاسی بکەن، بێگومان خوای گەورە بیسەری نزا و وتەکانتانە، وە زانا و شارەزایە بەکاروکردەوەتان ئەوەی بەرژەوەندیتانی تێدایە.
Арабча тафсирлар:
ذَٰلِكُمۡ وَأَنَّ ٱللَّهَ مُوهِنُ كَيۡدِ ٱلۡكَٰفِرِينَ
ئەوەی باسکرا لەکوشتنی بتپەرست و بێباوەڕان و تیر تێگرتنیان تاوەکو تێکشکان و ھەڵھاتن لە مەیدانی جەنگ، وە ڕشتنی نیعمەتی خۆی بەسەر باوەڕداران و سەرکەوتنیان بەسەر دوژمنەکانیاندا، ھەمووی لەلایەن خوای گەورەوە بوو، تاوەکو بزانن ئەو فڕوفێڵەی بێباوەڕان دەیکەن بۆ لاواز کردنی ئیسلام و موسڵمانان خوای گەورە ڕیسوا و بێ ئەنجامی دەکات.
Арабча тафсирлар:
إِن تَسۡتَفۡتِحُواْ فَقَدۡ جَآءَكُمُ ٱلۡفَتۡحُۖ وَإِن تَنتَهُواْ فَهُوَ خَيۡرٞ لَّكُمۡۖ وَإِن تَعُودُواْ نَعُدۡ وَلَن تُغۡنِيَ عَنكُمۡ فِئَتُكُمۡ شَيۡـٔٗا وَلَوۡ كَثُرَتۡ وَأَنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
- ئەی بتپەرست وبێباوەڕێنە - ئەگەر داوا دەکەن کەخوای گەورە ناڕەحەتی و سزای خۆی برژێنێت بەسەر ستەمکاران و دەست درێژکاراندا، ئەوا ئەوەی داواتان کرد خوای گەورە خستی بەسەرتاندا، وە سزای سەختی بەسەرتاندا ڕشت تاوەکو تۆڵە بێت بۆ ئێوە و پەند و عیبرەتیش بێت بۆ باوەڕداران و خواناسان، وە ئەگەر وازیش بھێنن لەشەڕ و جەنگ و دژایەتی پێغەمبەر و باوەڕدارانیش ئەوە خێری دونیا و دواڕۆژتانی تێدایە، لەوە دەچێت خوای گەورە مۆڵەتی دابن وە پەلەی نەکردبێت لە تۆڵە سەندنەوە لێتان، خۆ ئەگەر ئێوە بیشگەڕێنەوە سەر جەنگ و ئاژاوە نانەوە لەگەڵ پێغەمبەر و باوەڕداراندا، ئەوا ئێمەیش جارێکی تر دەگەڕێینەوە بۆ سزادانتان و سەرخستنی باوەڕداران بەسەرتاندا ، وە وەک ڕۆژی بەدرتان لێ دەکەینەوە، دەستە و کۆمەڵەکەیشتان ھەرچەند زۆر بن و چەک و چۆڵیشیان فرە بن لەگەڵ کەمی ژمارەی باوەڕدارانیش ئەوا لەھیچ سزایەک ناتانپارێزن وسوودتان پێ ناگەیەنن، وە بێگومان خوا لەگەڵ باوەڕداراندایە سەریان دەخات و پشتیوانیان دەبێت، ھەرکەسیش خوای گەورە لەگەڵیدا بێت بێگومان کەس سەرناکەوێت بەسەریدا.
Арабча тафсирлар:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَلَا تَوَلَّوۡاْ عَنۡهُ وَأَنتُمۡ تَسۡمَعُونَ
ئەی ئەوانەی باوەڕتان ھێناوە بەخوا و شوێن پێغەمبەرەکەی کەوتوون، گوێرایەڵی خوا بن و گوێڕایەڵی پێغەمبەرەکەی بن، بەوەی فەرمانەکانی بەجێ بھێنن و دوور بکەونەوە لەڕێگریەکانی، وە ھیچ کاتێک پشت لەفەرمانەکانی نەکەن بەسەرپێچی کردن و ئەنجامدانی گوناھ و تاوان، لەکاتێکدا ئێوە ئایەتەکانی خوا دەبیستن کاتێک بۆتان دەخوێنرێتەوە.
Арабча тафсирлар:
وَلَا تَكُونُواْ كَٱلَّذِينَ قَالُواْ سَمِعۡنَا وَهُمۡ لَا يَسۡمَعُونَ
- ئەی باوەڕدارینە- ئێوە وەک دوو ڕوو و بتپەرست و موشریکەکان مەبن کاتێک ئایەتەکانی خوایان بەسەردا خوێنرایەوە وتیان: ئەوەی بەسەرماندا خوێنرایەوە لەقورئان بە گوێیەکانمان بیستمان، کەچی نەچوو بەگوێیاندا کەڵکیان لێ وەرنەگرت، چونکە ئەوان گوێگرتنێک کەگوێگرتنی بیرکردنەوە و تێرامان بێت لەمانا و مەبەستەکانی نەیانگرت تاوەکو سوودیان پێ بگەیەنێت.
Арабча тафсирлар:
۞ إِنَّ شَرَّ ٱلدَّوَآبِّ عِندَ ٱللَّهِ ٱلصُّمُّ ٱلۡبُكۡمُ ٱلَّذِينَ لَا يَعۡقِلُونَ
بێگومان بێفەڕترینی گیاندار و ئەوەی دەڕوات بەسەر زەویدا لە دروستکراوەکان لای خوا ئەو خەڵکە کەڕەیە کە ھەق و ڕاستی نابیستێ و تێناگات، بیستن وتێگەیشتنێک کەسوود و قازانجی ببێت بۆیان، ئەو خەڵكە ڵاڵەیە كە قسە ناكەن، ئەوانە ئەوانەن کە لە فەرمان و ڕێگریەکانی خوا تێناگەن و درکی پێ ناکەن.
Арабча тафсирлар:
وَلَوۡ عَلِمَ ٱللَّهُ فِيهِمۡ خَيۡرٗا لَّأَسۡمَعَهُمۡۖ وَلَوۡ أَسۡمَعَهُمۡ لَتَوَلَّواْ وَّهُم مُّعۡرِضُونَ
ئەگەر خوای گەورە بیزانیایە خێر و بێرێک بە نێوچەوانی ئەو بتپەرست و درۆزنانەوەیە ئەوا کارێکی دەکرد کە وشەی ھەق و ڕاستی و ئامۆژگاریەکانی قورئان ببیستن و سوودی لێ ببینن، وە بیریان لەبەڵگەکانی دەکردەوە، بەڵام خوای گەورە خۆی چاک دەزانێت ئەوانە ھیچ خێر و بێرێکیان تێدا نیە، گریمان خوای گەورە پێشیان ببیستێ، ئەوا ڕوویان وەردەگێڕا ودەڕۆیشتن و باوەڕیان پێی نەدەھێنا.
Арабча тафсирлар:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱسۡتَجِيبُواْ لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُمۡ لِمَا يُحۡيِيكُمۡۖ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ يَحُولُ بَيۡنَ ٱلۡمَرۡءِ وَقَلۡبِهِۦ وَأَنَّهُۥٓ إِلَيۡهِ تُحۡشَرُونَ
ئەی ئەوانەی باوەڕتان بەخوا ھێناوە و شوێن پێغەمبەرەکەی کەوتوون، ئەگەر خوا و پێغەمبەرەکەی بانگیان کردن بۆ ئەنجامدانی ئەو کارەی دەتانژێنێتەوە، ئەوا بچن بەدەم بانگەوازەکەیانەوە، فەرمانەکانیان جێ بەجێ بکەن ودوور بکەونەوە لەڕێگریەکانیان، وە دڵنیابن کە خوای گەورە بەدەسەڵاتە بەسەر ھەموو شتێکدا، ئەو بەدەسەڵاتە و دەتوانێ کە لە نێوان ئێوە و ملکەچ بوونتان بۆ ھەق و ڕاستی لەمپەر دانێ و نەھێڵێت تووشی ھیچ خێر و چاکەیەک ببن، ئەگەر ئێوە نەیەن بەدەم بانگەوازی خوا و بیدەنە دواوە، کەوابێت دەستان پێشخەن و بچن بەدەمیەوە، وە چاک بزانن و دڵنیابن کە لە رۆژی دواییدا تەنھا بۆ لای ئەو کۆدەکرێنەوە، وە تۆڵەی ھەموو ئەو کاروکردەوانەتان لێ دەسینێتەوە کە لەدونیادا ئەنجامتان دابوو.
Арабча тафсирлар:
وَٱتَّقُواْ فِتۡنَةٗ لَّا تُصِيبَنَّ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ مِنكُمۡ خَآصَّةٗۖ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ
- ئەی باوەڕداران - خۆتان بپارێزن لەو سزا و بەڵا و موسیبەتەی کە کاتێک دێت تەنھا یەخەی ئەوانەتان ناگرێت کە تاوان و گوناھیان ئەنجامداوە، بەڵکو یەخەی ھەمووان گوناھبار و بێ گوناھیش دەگرێتەوە، ئەویش ئەو کاتەی کە زوڵم و ستەم بە ئاشکرا دەکرێت و ھەوڵی گۆڕینی نادرێت، وە چاک دڵنیابن کە سزا و تۆلەی خوای گەورە توند و سەختە بۆ سەرپێچی کاران، بۆیە وریابن سەرپێچی خوا مەکەن.
Арабча тафсирлар:
Ушбу саҳифадаги оят фойдаларидан:
• من كان الله معه فهو المنصور وإن كان ضعيفًا قليلًا عدده، وهذه المعية تكون بحسب ما قام به المؤمنون من أعمال الإيمان.
ھەرکەسێک خوای گەورەی لە گەڵ بێت ئەوا سەردەکەوێت ئەگەر لاواز و کەمیش بێت، ئەم لەگەڵ بوونەیش بەپێی کاروکردەوەی باوەڕدارانە.
• المؤمن مطالب بالأخذ بالأسباب المادية، والقيام بالتكليف الذي كلفه الله، ثم يتوكل على الله، ويفوض الأمر إليه، أما تحقيق النتائج والأهداف فهو متروك لله عز وجل.
باوەڕدار لەسەریەتی کە دەست بگرێت بەھۆکارە مادیەکانەوە، وە ئەوەی خوای گەورە داوای کردووە ئەنجامی بدات، پاشان پشتی بەخوای گەورە ببەستێت و کاروبارەکانی بداتە دەست ئەو، بەڵام سەرەنجام و ئامانجەکان چۆن دەبن و چیان لێدێت ئەوە بەجێ دەھێڵرێت بۆ خوای گەورە.
• في الآيات دليل على أن الله تعالى لا يمنع الإيمان والخير إلا عمَّن لا خير فيه، وهو الذي لا يزكو لديه هذا الإيمان ولا يثمر عنده.
ئەم ئایەتانە بەڵگەن لەسەر ئەوەی خوای گەورە باوەڕ و خێروبێر و چاکە لەھیچ کەس مەنع ناکات لەسەر ئەوە نەبێت کە دەزانێت کە ھیچ خێر و چاکەیەکی تێدا نیە، ئەو کەسەی کە باوەڕ و ئیمان بەھیچ شێوەیەک پاکی ناکاتەوە و ھیچ بەروبومێکیشی لێ ناچنێتەوە.
• على العبد أن يكثر من الدعاء: يا مقلب القلوب ثبِّت قلبي على دينك، يا مُصرِّف القلوب اصرف قلبي إلى طاعتك.
پێویستە بەندەکانی خوا زۆر ئەم نزا و پاڕانەوەیە بکەن: ئەی ئەو کەسی دڵەکان دەگۆڕیت دڵم لەسەر باوەڕ و ئیمان دامەزراو بکە، ئەی ئەو کەسەی دڵەکان بەملاولادا دەھێنیت و دەبەیت دڵم بەرەو لای تاعەت و گوێڕاڵی خۆت بھێنە.
وَٱذۡكُرُوٓاْ إِذۡ أَنتُمۡ قَلِيلٞ مُّسۡتَضۡعَفُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِ تَخَافُونَ أَن يَتَخَطَّفَكُمُ ٱلنَّاسُ فَـَٔاوَىٰكُمۡ وَأَيَّدَكُم بِنَصۡرِهِۦ وَرَزَقَكُم مِّنَ ٱلطَّيِّبَٰتِ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ
- ئەی باوەڕداران - وە بیرخۆتان بھێننەوە کاتێک لە مەککە بوون و ژمارەتان کەم بوو، خەڵکی ئەو شارە دەیانچەوساندنەوە و ستەمیان لێ دەکردن، وە لەوە دەترسان دوژمنەکانتان بتارفڕێنن و بتانکوژن، لەو کاتەدا خوای گەورە پەناییدان و شاری مەدینەی کردە پەناگاتان، وە بەھێزی کردن و سەریخستن بەسەر دوژمنەکانتاندا لەمەیدانی جەنگدا لەوانە جەنگی بەدر، وە ڕزق و ڕۆزی پاکوخاوێنی پێبەخشین، لە نێویاندا ئەو دەسکەوتانەی جەنگ کە لە دوژمنەکانتان بەھێز لێتان سەندن، بۆ ئەوەی سوپاسگوزاری خوابن لەسەر ئەو نیعمەتانەی پێی بەخشیون، بەوەش خوای گەورە بۆتانی زیاد دەکات، وە نەکەن ناشکوری بن و کوفری نیعمەتەکانی بکەن ئەو کات نیعمەتەکانی خۆیتان لێ دەسێنێتەوە و لەسەر ئەوەش سزاتان دەدات.
Арабча тафсирлар:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَخُونُواْ ٱللَّهَ وَٱلرَّسُولَ وَتَخُونُوٓاْ أَمَٰنَٰتِكُمۡ وَأَنتُمۡ تَعۡلَمُونَ
ئەی ئەوانەی باوەڕتان ھێناوە بەخوا و شوێن پێغەمبەرەکەی کەوتوون، خیانەت لەخوا و پێغەمبەر مەکەن، بەوەی وازبھێنن لەجێ بەجێکردنی فەرمانەکانی و وازنەھینان لەرێگریەکانی، وە خیانەت مەکەن لەو سپاردانەی کەلاتان دادەنرێت لە قەرز و شتی تریش، وە ئێوە بۆ خۆیشتان دەزانن ئەوەی پێی ھەستان خیانەت بوو، ئەو کاتە لەوانە دەبن کە خیانەتکارن.
Арабча тафсирлар:
وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّمَآ أَمۡوَٰلُكُمۡ وَأَوۡلَٰدُكُمۡ فِتۡنَةٞ وَأَنَّ ٱللَّهَ عِندَهُۥٓ أَجۡرٌ عَظِيمٞ
- ئەی باوەڕداران - بزانن گشت ماڵ و سامان و منداڵتان مایەی تاقیکردنەوەی خوای گەورەن بۆتان، بەوەی دەبن بەمایەی ڕێگری کردن لەکاروکردەوە و خۆ ئامادە کردن بۆ ڕۆژی دوایی، وە ھاندەرتانن بۆ خیانەتکردن، وە ئاشکرایشە پاداشتی گەورە و زۆر و زەبەندە و فراوان ھەر لای خوای گەورەیە، وریا بن ئەو پاداشتە گەورەیەتان لەکیس نەچێت بەوەی بەرژەوەندی ماڵ و مناڵتان پێش بخەن بەسەر ئەو پاداشتە گەورەیەی لای خوایە، وە خیانەت بکەن لەبەر خاتری ماڵ و مناڵ و بەدەستھێنانی سەروەت و سامان.
Арабча тафсирлар:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِن تَتَّقُواْ ٱللَّهَ يَجۡعَل لَّكُمۡ فُرۡقَانٗا وَيُكَفِّرۡ عَنكُمۡ سَيِّـَٔاتِكُمۡ وَيَغۡفِرۡ لَكُمۡۗ وَٱللَّهُ ذُو ٱلۡفَضۡلِ ٱلۡعَظِيمِ
ئەی ئەوانەی باوەڕتان ھێناوە بەخوا و شوێن پێغەمبەرەکەی کەوتوون، بزانن ئەگەر ئێوە لەخوای گەورە بترسن بەوەی فەرمانەکانی بەجێ بھێنن و دوور بکەونەوە لەڕێگریەکانی، ئەوا پەروەردگار نوورێکتان پێ دەبەخشێت کە بتوانن چاک و خراپ و ھەق و ناھەقی پێ لێک جوودا بکەنەوە، وە لە گوناھەکانی پێشووتریشتان ببورێت، وە تاوانەکانیشتان ببەخشێت، بێگومان خوای گەورەش خاوەنی فەزڵ و بەھرەی گەورەیە، یەکێک لە فەزڵەکانی بریتیە لەو بەھەشتەی کە ئامادەی کردووە بۆ بەندە خواناس و لەخوا ترسەکانی.
Арабча тафсирлар:
وَإِذۡ يَمۡكُرُ بِكَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لِيُثۡبِتُوكَ أَوۡ يَقۡتُلُوكَ أَوۡ يُخۡرِجُوكَۚ وَيَمۡكُرُونَ وَيَمۡكُرُ ٱللَّهُۖ وَٱللَّهُ خَيۡرُ ٱلۡمَٰكِرِينَ
- ئەی پێغەمبەر - ئەو کاتە وەبیرخۆت بھێنەرەوە، کاتێک کە بتپەرست و موشریکەکان ویستیان کە فڕوفێڵت لێ بکەن، بەوەی زیندانیت بکەن یان بتکوژن یان دوورت بخەنەوە لە وڵاتی خۆت بۆ وڵاتێکی تر، بەڵێ ئەوان فڕوفێڵی خۆیان دەکەن، بەڵام خوای گەورە فڕوفیڵەکانی ئەوانی بەتاڵ کردەوە، وە پیلانی خۆی لەوان گێرا، بێگومان پیلانی خوای گەورەش باشترینە بۆ پوچەڵکردنەوەی فڕوت فێڵ پیلانگێڕان.
Арабча тафсирлар:
وَإِذَا تُتۡلَىٰ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتُنَا قَالُواْ قَدۡ سَمِعۡنَا لَوۡ نَشَآءُ لَقُلۡنَا مِثۡلَ هَٰذَآ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّآ أَسَٰطِيرُ ٱلۡأَوَّلِينَ
ھەرکاتێک ئایەتەکانی ئێمەیان بەسەردا بخوێنیتەوە، بەیاخی بوون لەھەق و لوت بەرزیەوە دەڵێن: پێشتر نمونەی ئەمەمان بیستووە، ئەگەر بمانەویستایە ھاوشێوەی ئەم قورئانەمان دەووت، ئەو قورئانەی کە بیستمان ھەر قسەو ئەفسانەی پێشینانە، بۆیە ئێمە باوەڕی پێ ناکەین.
Арабча тафсирлар:
وَإِذۡ قَالُواْ ٱللَّهُمَّ إِن كَانَ هَٰذَا هُوَ ٱلۡحَقَّ مِنۡ عِندِكَ فَأَمۡطِرۡ عَلَيۡنَا حِجَارَةٗ مِّنَ ٱلسَّمَآءِ أَوِ ٱئۡتِنَا بِعَذَابٍ أَلِيمٖ
- ئەی پێغەمبەر- وە بیرخۆت بھێنەرەوە کاتێک بتپەرست و موشریکەکان وتیان: ئەی خوایە ئەگەر ئەم قورئانەی کە موحەممەد ھێناویەتی ھەق و ڕاستە و لەلایەن تۆوە ھاتووە، ئەوا لە ئاسمانەوە بەردبارانمان بکە و لەناومان ببە، یان سزایەکی بە ئازارمان بۆ بھێنە، ئەوان ئەوەیان وت وەک ڕۆچوون لە بێباوەڕی و سەرکەشی خۆیاندا.
Арабча тафсирлар:
وَمَا كَانَ ٱللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمۡ وَأَنتَ فِيهِمۡۚ وَمَا كَانَ ٱللَّهُ مُعَذِّبَهُمۡ وَهُمۡ يَسۡتَغۡفِرُونَ
- ئەی پێغەمبەر - خوای گەورە سزای ئومەتەکەت نادات و لەناویان نابات ھەتا تۆ زیندوو بیت و لە ناویاندا بیت - جا ئەو ئوممەتە بێت کە ڕازی بوون بە ئیسلام، یان ئەو ئوممەتە بێت کە بانگەوازیان دەکەیت - بوونی تۆ لە نێویاندا مایەی دڵنیا بوونیانە لەوەی خوا سزایان نادات، وە خوای گەورە سزایان نادات مادام ئەوان داوای لێبوردن لە خوای گەورە بکەن لە تاوان و گوناھەکانیان.
Арабча тафсирлар:
Ушбу саҳифадаги оят фойдаларидан:
• الشكر نعمة عظيمة يزيد بها فضل الله تعالى، وينقص عند إغفالها.
شوکر و سوپاس کردن نیعمەتێکی گەورەیە کە فەزڵی خوای پێ زیاد دەکات، وە لەکاتی غافڵ بوون و بێ ئاگا بوون لێی پێی کەم دەکات.
• للأمانة شأن عظيم في استقامة أحوال المسلمين، ما ثبتوا عليها وتخلقوا بها، وهي دليل نزاهة النفس واعتدال أعمالها.
ئەمانەت پارێزی پلەو پایەی گەورەی ھەیە لە سەقامگیری حاڵی موسڵمانان، مادام ئەوان جێگیربن و ئاکار و ڕەوشتی خۆیانی پێ بڕازێننەوە، ئەمەش بەڵگەیە لەسەر پاکی دەروون و نێوەندگیری لە کاروکردەوەکاندا.
• ما عند الله من الأجر على كَفِّ النفس عن المنهيات، خير من المنافع الحاصلة عن اقتحام المناهي لأجل الأموال والأولاد.
ئەوەی لای خوای گەورەیە لە وازھێنان لە ڕێگری و قەدەغەكراوەكان، باشترە لەو سوود و قازانجانەی کە بەدەست دەھێنرێت لە ڕۆچوون لەو کارانەی کە ڕیگریان لێکراوە لەبەر ماڵ و منداڵ.
• في الآيات بيان سفه عقول المعرضين؛ لأنهم لم يقولوا: اللَّهُمَّ إن كان هذا هو الحق من عندك فاهدنا إليه.
ئەم ئایەتانە کاڵفامی عەقڵ و ژیری ئەوانەی بەیان کردووە کە پشتیان لەبەرنامەکەی خوا کردووە، لەبەر ئەوەی نەیانووت: ئەی خوای ئەگەر ئەم قورئانە بەڕاستی لەلایەن تۆوە ھاتووە ئەوا ھیدایەتمان بدە و ڕێنوێنمان بکە بۆ لای.
وَمَا لَهُمۡ أَلَّا يُعَذِّبَهُمُ ٱللَّهُ وَهُمۡ يَصُدُّونَ عَنِ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ وَمَا كَانُوٓاْ أَوۡلِيَآءَهُۥٓۚ إِنۡ أَوۡلِيَآؤُهُۥٓ إِلَّا ٱلۡمُتَّقُونَ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
چی شتێک ھەیە ببێتە ڕێگر لەوەی خوای گەورە سزایان نەدات، لەکاتێکدا ئەوان ئەوەی سزادانیان واجب دەکات ئەنجامیانداوە لەڕێگری کردنی خەڵکی لە تەوافی مزگەوتی حەرام و نوێژ کردن تێیدا؟ بتپەرستەکان دۆست و پشتیوانی خوای گەورە نین، بەڵکو دۆست و پشتیوانی خوا تەنھا خواناسانن، ئەوانە کە فەرمانەکانی بەجێ دەھێنن و دوور دەکەونەوە لە ڕێگریەکانی، بەڵام زۆربەی بتپەرست و موشریکەکان ئەوە نازانن، لەکاتێکدا ئەوان بانگەشەی ئەوە دەکەن کە ئەوان دۆست و پشتیوانی خوان، لەکاتێکدا ئەوان دۆست و پشتیوانی ئەو نین.
Арабча тафсирлар:
وَمَا كَانَ صَلَاتُهُمۡ عِندَ ٱلۡبَيۡتِ إِلَّا مُكَآءٗ وَتَصۡدِيَةٗۚ فَذُوقُواْ ٱلۡعَذَابَ بِمَا كُنتُمۡ تَكۡفُرُونَ
نوێژ و نزا و پاڕانەوەی بتپەرست و موشریکەکان لەلای مزگەوتی حەرام لە ڕوی ڕاستی و گوێرایەڵیەوە نیە، بەڵکو ھەر فیکە و چەپڵە و ھەرا و ھۆسەیە، دەسا - ئەی بتپەرست و موشریکینە- سزا بچەژن، بەکوشتن و بە دیل گرتنتان لە ڕۆژی بەدردا بە ھۆی بێباوەڕیتان بە خوای گەورە و بە درۆدانانی پێغەمبەرەکەیەوە سزای دان.
Арабча тафсирлар:
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ يُنفِقُونَ أَمۡوَٰلَهُمۡ لِيَصُدُّواْ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِۚ فَسَيُنفِقُونَهَا ثُمَّ تَكُونُ عَلَيۡهِمۡ حَسۡرَةٗ ثُمَّ يُغۡلَبُونَۗ وَٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ إِلَىٰ جَهَنَّمَ يُحۡشَرُونَ
بێگومان ئەوانەی بێباوەڕ بوون بە خوا ماڵ و سامانی خۆیان بەخت دەکەن بۆ ڕێگە گرتنی خەڵکی لە ڕێبازی خوا، ئەوان ماڵ و سامانیان بەخت دەکەن، بەڵام ئەوەی مەبەستیانە بەدەستی ناھێنن، بۆیە سەرەنجامی بەخت کردنی ئەو ماڵ و سامانەیان تەنھا پەشیمان وداخ و خەفەتە، چونکە ماڵ و سامانەکەیان لەدەست چوو لەگەڵ ئەوەش کە مەبەستیان بوو نەھاتەدی، پاشانیش ھەر ژێر دەکەون و باوەڕداران سەردەکەون بەسەریاندا، وە ئەوانەی بێباوەڕن لە ڕۆژی دواییدا پەل کێشی ئاگری دۆزەخ دەکرێن، وە دەچنە ناویەوە و بەھەمیشەیی و ھەتا ھەتاییش تێیدا دەمێننەوە.
Арабча тафсирлар:
لِيَمِيزَ ٱللَّهُ ٱلۡخَبِيثَ مِنَ ٱلطَّيِّبِ وَيَجۡعَلَ ٱلۡخَبِيثَ بَعۡضَهُۥ عَلَىٰ بَعۡضٖ فَيَرۡكُمَهُۥ جَمِيعٗا فَيَجۡعَلَهُۥ فِي جَهَنَّمَۚ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡخَٰسِرُونَ
ئەو بێباوەڕانەی کە ماڵ و سامانیان بەخت کرد لە پێناو ڕێگری کردن لە ڕێبازی خوا پەلکیش و کەمەندکێشی ئاگری دۆزەخ دەکرێن تاوەکو خوا دەستە و تاقمی بێباوەڕانی پیس و چەپەڵ لە دەستە و تاقمی باوەڕدارانی پاکوخاوێن جیاکاتەوە، وە بۆ ئەوەش مرۆڤی پیس و چەپەڵ و خوا نەناس خۆیان و ماڵ و سامان و کار و کردەوەیان لەسەریەک ھەڵچنێ، وە پاشان لە دۆزەخدا ھەموویان کۆ بکاتەوە، بێ بەخت و خەسارۆمەندی ڕاستەقینە ئەوانەن، چونکە خۆیان و کەسوکاریشیان لە ڕۆژی قیامەتدا زیان پێگەیاند.
Арабча тафсирлар:
قُل لِّلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ إِن يَنتَهُواْ يُغۡفَرۡ لَهُم مَّا قَدۡ سَلَفَ وَإِن يَعُودُواْ فَقَدۡ مَضَتۡ سُنَّتُ ٱلۡأَوَّلِينَ
- ئەی پێغەمبەر- بەو بێباوەڕانەی ھۆزەکەت بڵێ کە باوەڕیان بە خوا و پێغەمبەرەکەی نیە: ئەگەر بێتو واز لە بێباوەڕی بە خوا و پێغەمبەرەکەی بھێنن، وە واز بھێنن لە ڕێگری کردنی خەڵکی باوەڕدار لە ڕێبازی خوا، لە ھەرچی ڕابردویانە چاوپۆشی دەکرێت و خوا لە ھەرچی گوناھیانە خۆش دەبێت، چونکە ھاتنە ناو ئیسلام ھەرچی ڕابردوی مرۆڤە لەگوناھ و تاوان ھەمووی لە ناو دەبات، خۆ ئەگەر بگەڕێنەوە سەر بێباوەڕیەکەی خۆیان ئەوا سوننەت و دابی خوای گەورە تێپەری بەسەر پێشووەکاندا، خوای گەورە چۆن ماڵ و جێگا و وڵاتی وێران کردن و سزاکەی لە دونیادا بۆ پێش خستن، ھەر بەو شێوەیە بەسەر ئەمانیشی دەھێنێت ئەگەر تەوبە نەکەن و نەگەڕێنەوە و واز لە بێباوەڕی نەھێنن.
Арабча тафсирлар:
وَقَٰتِلُوهُمۡ حَتَّىٰ لَا تَكُونَ فِتۡنَةٞ وَيَكُونَ ٱلدِّينُ كُلُّهُۥ لِلَّهِۚ فَإِنِ ٱنتَهَوۡاْ فَإِنَّ ٱللَّهَ بِمَا يَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ
- ئەی باوەڕداران - لەگەڵ دوژمنە بێباوەڕەکانتان بجەنگن و بە شەڕ بێن تاوەکو بتپەرست و شیرک و بێباوەڕی لە بن دێت و ڕێگری خەڵکی لە ڕێبازی خوا کۆتایی دێت، وە دینداری و گوێڕایەڵی ھەر بۆ خوای تاک و تەنھا و بێ ھاوەڵ دەبێت، ئەگەر ھاتوو بێباوەڕان وازیان ھێنا لە بتپەرستی و بێباوەڕی و ڕێگری کردنی خەڵکی لە ڕێبازی خوا ئێوەیش وازیان لێ بھێنن، بێگومان خوای گەورە ئاگاداری کاروکردەوەیانە، وە ھیچ شتێکیشی لا نھێنی و شاراوە نیە.
Арабча тафсирлар:
وَإِن تَوَلَّوۡاْ فَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ مَوۡلَىٰكُمۡۚ نِعۡمَ ٱلۡمَوۡلَىٰ وَنِعۡمَ ٱلنَّصِيرُ
وە ئەگەر ھاتوو پشتیان ھەڵکرد و گوێیان نەگرت لەوەی فەرمانیان پێکراوە کەواز بھێنن لە بێباوەڕی و ڕێگری کردنی خەڵکی لە ڕێبازی خوا، ئەوا دڵنیابن - ئەی باوەڕداران - کە خوای گەورە سەرخەری ئێوەیە بەسەریاندا، بێگومان خوای گەورە باشترین دۆست و پشتیوانە بۆ ئەوانەی کە دۆستی خوان، وە باشترین سەرخەریشە بۆ ئەوانەی خوا سەریان دەخات، ھەرکەسێک خوا پشتیوانی بێت بەڕاستی سەرکەوتووە، وە ھەر کەسیش خوا سەری بخات بێگومان بردویەتیەوە.
Арабча тафсирлар:
Ушбу саҳифадаги оят фойдаларидан:
• الصد عن المسجد الحرام جريمة عظيمة يستحق فاعلوه عذاب الدنيا قبل عذاب الآخرة.
• عمارة المسجد الحرام وولايته شرف لا يستحقه إلّا أولياء الله المتقون.
ئاوەدانکردنەوەی مزگەوتی حەرام و سەرپەرشتی کردنی شەرەفێکی گەورەیە تەنھا دەست خواناسان و دۆستانی دەکەوێت.
• في الآيات إنذار للكافرين بأنهم لا يحصلون من إنفاقهم أموالهم في الباطل على طائل، وسوف تصيبهم الحسرة وشدة الندامة.
ئەم ئایەتانە ھۆشداری دەدات بە بێباوەڕان بەوەی ھیچ شتێک بەدەست ناھێنن لە خەرج کردنی ماڵ و سامانیان لە پێناو ڕێگری کردنی خەڵکی لە ڕێبازی خوا و بڵاو بوونەوەی، لە کۆتایەوە تەنھا داخ و خەفەت و مەینەتیان بۆ دەمێنێتەوە.
۞ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّمَا غَنِمۡتُم مِّن شَيۡءٖ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُۥ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَٱبۡنِ ٱلسَّبِيلِ إِن كُنتُمۡ ءَامَنتُم بِٱللَّهِ وَمَآ أَنزَلۡنَا عَلَىٰ عَبۡدِنَا يَوۡمَ ٱلۡفُرۡقَانِ يَوۡمَ ٱلۡتَقَى ٱلۡجَمۡعَانِۗ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٌ
بزانن - ئەی باوەڕداران- ئەو ماڵ و سامانەی بەزۆری ھێز لەبێباوەڕانتان سەند لەکاتی جیھاد و تێکۆشان لە پێناو خوای گەورەدا، ئەوا دەکرێت بە پێنج بەشەوە، چوار بەشی دابەش دەکرێت بەسەر تێکۆشەراندا، پێنج یەکەکەی تریش، دەکرێت بە پێنج بەشەوە: بەشێکی بۆ خوا و پێغەمبەرەکەی دەبێت، ئەویش خەرج دەکرێت بۆ بەرژەوەندی گشتی موسڵمانان، وە بەشێکی تری بۆ خزم و نزیکانی پێغەمبەری خوا (صلی اللە علیە وسلم) دەبێت لە نەوەکانی ھاشم و نەوکانی موتەلیب، وە بەشێکی تری بۆ ھەتیوان، وە بەشێکی تری بۆ ھەژاران و نەداران، وە بەشێکی تری بۆ ئەو ڕێبوارانەی کە لە سەفەرەکەیاندا پارە و خەرجیان لێ دەبڕدرێت، بەو شێوەیە دابەش دەکرێت ئەگەر ئێوە باوەڕتان بەخوا ھەیە، وە باوەڕتان ھەیە بەوەی دابەزیووە بۆ سەر بەندەکەمان موحەممەد (صلی اللە علیە وسلم) لە ڕۆژی جیاکردنەوەی ڕاستی و ناڕاستیدا –مەبەست پێی ڕۆژی بەدرە-، کاتێک خوای گەورە سەریخستن بەسەر دوژمنەکانتاندا، ئەو خوایەی کە سەریخستن دەسەڵاتی ھەیە بەسەر ھەموو شتێکدا.
Арабча тафсирлар:
إِذۡ أَنتُم بِٱلۡعُدۡوَةِ ٱلدُّنۡيَا وَهُم بِٱلۡعُدۡوَةِ ٱلۡقُصۡوَىٰ وَٱلرَّكۡبُ أَسۡفَلَ مِنكُمۡۚ وَلَوۡ تَوَاعَدتُّمۡ لَٱخۡتَلَفۡتُمۡ فِي ٱلۡمِيعَٰدِ وَلَٰكِن لِّيَقۡضِيَ ٱللَّهُ أَمۡرٗا كَانَ مَفۡعُولٗا لِّيَهۡلِكَ مَنۡ هَلَكَ عَنۢ بَيِّنَةٖ وَيَحۡيَىٰ مَنۡ حَيَّ عَنۢ بَيِّنَةٖۗ وَإِنَّ ٱللَّهَ لَسَمِيعٌ عَلِيمٌ
ئەو ڕۆژەتان لەبیر بێت کە ئێوە لەلای داوێنی شیوەکە و نزیک مەدینە بوون، وە بتپەرست و موشریکەکانیش لە داوێنی دوور کە دەکەوێتە ڕووی مەککەوە دامەزراو بوون، وە کاروانەکەیش لە خوارەوەی ئێوەوە بوو، کە دەکەوێتە ڕووی کەناری دەریای سوورەوە، ئەگەر بھاتایە ئێوە و بتپەرستەکان بەڵێنتان بە یەکتر بدایە کە لەبەدر بەیەک بگەن ئەوا ھەندێکتان ناکۆک دەبوون لەگەڵ ھەندێکی ترتان، بەڵام خوای گەورە ئێوە و ئەوانی لەبەدر بەبێ بەڵێن لە یەک وەرگرتن کۆکردەوە، تاوەکو بڕیارێک کەلای خوا بڕاوەتەوە بێنێتە دی، ئەویش سەرخستنی باوەڕداران و شکستی بێباوەڕان و سەربەرزی ئاینەکەی و زەلیلی شیرک و ھاوەڵ بڕیاردانە، تاوەکو ئەوەی دەبێت بمرێ و تیابچێ دوای ئیقامەی حوججە لەسەریان بەسەرکەوتنی باوەڕداران بە سەریاندا لەگەڵ کەمی ژمارە و کەمی چەک و چۆڵیشیان، وە ئەوەشی دەبێت بژی و زیندوو بێت بە بەڵگەی ڕوون بێت کەخوای گەورە ئاشکرای کردووە بۆیان، ھیچ کەسێک بەڵگەی بەدەستەوە نامێنێت لای خوا کە دەستی پێوە بگرێت و بیکاتە بیانوو، بێگومان خوای گەورە سەرجەم وتەکانتانی دەبیست، وە زۆریش زانایە بە کاروکردەوەکانتان، وە ھیچ شتێکی لا شاراوە نیە، وە پاداشت و تۆڵەشتان لەسەری دەداتەوە.
Арабча тафсирлар:
إِذۡ يُرِيكَهُمُ ٱللَّهُ فِي مَنَامِكَ قَلِيلٗاۖ وَلَوۡ أَرَىٰكَهُمۡ كَثِيرٗا لَّفَشِلۡتُمۡ وَلَتَنَٰزَعۡتُمۡ فِي ٱلۡأَمۡرِ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ سَلَّمَۚ إِنَّهُۥ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ
- ئەی پێغەمبەر - باسی ئەو نیعمەتانە بکە کە خوای گەورە ڕژاندویەتی بەسەر تۆ و بەسەر باوەڕداراندا، کاتێک خوای گەورە بتپەرست و موشریکەکانی لە خەوندا پیشاندایت ژمارەیان کەم بوو، تاوەکو ھاوەڵانی لێ ئاگادار بکەیت، ئەوانیش دڵیان خۆش بوو بەو ھەواڵە خۆشە، وە ورەیان بەھێز بوو لەسەر ڕووبەڕوبونەوەی دوژمن و شەڕکردن لەگەڵیان، ئەگەر بھاتایە خوای گەورە لەخەونەکەدا ژمارەی موشریکەکانی زۆر نیشان بدایتایە ئەوا ورەی ھاوەڵان لاواز دەبوو، وە دەترسان لەشەڕ کردن لەگەڵیان، بەڵام خوای گەورە بەدووری گرتن لەوە و نەیھێشت تووشی شکست ببن، بۆیە لەبەر چاوی پێغەمبەری خوا (صلی اللە علیە وسلم) بەکەم نیشانیدان، بێگومان خوای گەورە زۆر زانایە بەوەی لەدڵ و دەرووندایە، وە بەوەش دەروون و ناخەكان دەیشارنەوە.
Арабча тафсирлар:
وَإِذۡ يُرِيكُمُوهُمۡ إِذِ ٱلۡتَقَيۡتُمۡ فِيٓ أَعۡيُنِكُمۡ قَلِيلٗا وَيُقَلِّلُكُمۡ فِيٓ أَعۡيُنِهِمۡ لِيَقۡضِيَ ٱللَّهُ أَمۡرٗا كَانَ مَفۡعُولٗاۗ وَإِلَى ٱللَّهِ تُرۡجَعُ ٱلۡأُمُورُ
- ئەی باوەڕداران- لەبیرتانە کەخوای گەورە ژمارەی بتپەرست و موشریکەکانی بەکەم نیشاندان کاتێک بەیەک گەیشتن لە گۆڕەپانی جەنگدا، وە ورەیدایە بەرتان کە بجەنگن لە گەڵیاندا، وە ژمارەی ئێوەشی لە بەرچاوی ئەوان بەکەم نیشاندا، تاوەکو بێنە پێشەوە بۆ شەڕکردن لە گەڵتان، تاوەکو بیر نەکەنەوە لە گەڕانەوە بۆ ئەوەی ئەوەی خوا بڕیاڕی لەسەرداوە بێتەدی، بەوەی تۆڵە لە بتپەرست و موشریکەکان بکاتەوە بە کوشتن و بە دیل گرتن، وە نیعمەتی خۆی بڕێژێت بەسەر باوەڕداراندا بە سەرکەوتنیان بەسەر دوژمنەکانیاندا، وە کارەکانیش ھەموو ھەر بۆ لای خوای گەورە دەگەڕێتەوە، تۆڵە لەخراپەکاران دەسێنێتەوە، وە پاداشتی چاکەکارانیش دەداتەوه.
Арабча тафсирлар:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا لَقِيتُمۡ فِئَةٗ فَٱثۡبُتُواْ وَٱذۡكُرُواْ ٱللَّهَ كَثِيرٗا لَّعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ
ئەی ئەوانەی باوەڕیان بەخوا ھێناوە و شوێن پێغەمبەرەکەی کەوتوون، ئەگەر ھاتوو ڕووبەڕووی دەستەیەک لە بێباوەڕان بوونەوە بەرامبەریان مەحکەم و دامەزراو بن و ترسنۆک نەبن، وە زۆر یادی خوا بکەن و لێ بپاڕێنەوە، چونکە بێگومان ئەو بەدەسەڵاتە بەوەی سەرتان بخات بەسەریاندا، بە ئومێدی ئەوەی داوای دەکەن لێی دەستان بکەوێت، وە بەدوورتان بگرێت لەوەی لێی دەترسێن.
Арабча тафсирлар:
Ушбу саҳифадаги оят фойдаларидан:
• الغنائم لله يجعلها حيث شاء بالكيفية التي يريد، فليس لأحد شأن في ذلك.
دەسکەوتەکانی جەنگ ھی خوای گەورەن، بە ویستی خۆی و چۆنی دەوێت وای دابەش دەکات، ھیچ کەسێک بۆی نیە دەستی تێبخات.
• من أسباب النصر تدبير الله للمؤمنين بما يعينهم على النصر، والصبر والثبات والإكثار من ذكر الله.
یەکێک لەئامراز و ھۆکارەکانی سەرکەوتن ڕیکخستن و تەدبیرکردنی خوایە بۆ باوەڕداران بە شێوەیەک یارمەتیدەریان بێت بۆ سەرکەوتن بەسەر دوژمنەکانیاندا، ھەروەھا ئارامگرتن و دامەزراوی و زۆر یادی خوا کردنیش ھۆکارەکانی تری سەرکەوتنن.
وَأَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَلَا تَنَٰزَعُواْ فَتَفۡشَلُواْ وَتَذۡهَبَ رِيحُكُمۡۖ وَٱصۡبِرُوٓاْۚ إِنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلصَّٰبِرِينَ
گوێڕایەڵی خوا و پێغەمبەرەکەی بکەن لە گوفتار و کردار و سەرجەم حاڵ و گوزەرانتاندا، وە لەڕاو و بۆچونەکانتاندا جیاواز و ناکۆک مەبن، چونکە ناکۆکی دەبێتە ھۆی لاوازی و ترسنۆکی و نەمانی ھێز و شەوکەتتان، لەکاتی ڕووبەڕوبونەوەی دوژمنەکانتان ئارامگربن، بێگومان خوای گەورە لەگەڵ ئارامگراندایە، بەوەی سەریاندەخات و کۆمەک و پشتیوانیان دەبێت، ھەرکەسیش خوای گەورە لە گەڵیدا بێت ئەوا بێگومان سەرکەتوو و زاڵ دەبێت.
Арабча тафсирлар:
وَلَا تَكُونُواْ كَٱلَّذِينَ خَرَجُواْ مِن دِيَٰرِهِم بَطَرٗا وَرِئَآءَ ٱلنَّاسِ وَيَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِۚ وَٱللَّهُ بِمَا يَعۡمَلُونَ مُحِيطٞ
نەکەن وەک بتپەرست و موشریکەکان بن، ئەوانەی لە مەککە لەبەر ڕوپامایی خەڵکی و بەفیز و خۆبەزل زانینەوە و چوونە دەرەوە، وە ڕێی خوایش لەخەڵک دەگرن و ناھێڵن بڕۆنە ناویەوە، خوایش بە ھەموو کارێکی ئەوان زانا و بەئاگایە، وە ھیچ کارێکی ئەوانی لاشاراوە و نھێنی نیە، وە تۆڵەشیان لێ دەسێنێتەوە.
Арабча тафсирлар:
وَإِذۡ زَيَّنَ لَهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ أَعۡمَٰلَهُمۡ وَقَالَ لَا غَالِبَ لَكُمُ ٱلۡيَوۡمَ مِنَ ٱلنَّاسِ وَإِنِّي جَارٞ لَّكُمۡۖ فَلَمَّا تَرَآءَتِ ٱلۡفِئَتَانِ نَكَصَ عَلَىٰ عَقِبَيۡهِ وَقَالَ إِنِّي بَرِيٓءٞ مِّنكُمۡ إِنِّيٓ أَرَىٰ مَا لَا تَرَوۡنَ إِنِّيٓ أَخَافُ ٱللَّهَۚ وَٱللَّهُ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ
- ئەی باوەڕداران - ئەوە وە بیرخۆتان بھێننەوە یەکێک لە نیعمەتەکانی خوای گەورە کە بەسەرتانەوەیە ئەوەیە شەیتان کاروکردەوەکانی بۆ بتپەرست و موشریکەکان جوان و ڕازاندوەتەوە، ھانی ئەوانیدا کە لەگەڵ موسڵماناندا ڕوو بەڕوببنەوە و بجەنگن لەگەڵیاندا، وە پێی وتن: ئەمڕۆ کەسێک نیە بەسەر ئێوەدا سەربکەوێت، وە منیش ھاوکار و پشتیوانتان و پەنادەرتانم و دەتانپارێزم لە دوژمنەکەتان، جا کاتێک ھەردوو دەستەکە ڕووبەڕووی یەکتر بوونەوە و گەیشتن بەیەک، دەستەی باوەڕداران کەفریشتەکانیان لەگەڵ بوو یارمەتیان دەدان، وە دەستەی بتپەرست و موشریکەکان شەیتانیان لەگەڵ بوو کە سووک و ڕسوای کردن، کاتێک گەیشتن بەیەک شەیتان پشتی ھەڵکرد و ھەڵھات، وە بە بتپەرست و موشریکەکانی وت: بێگومان من لەگەڵ ئیوە نیم و بەریم لێتان، چونکە ئەوەی من دەیبینم ئێوە نایبینن، من ئەو فریشتانە دەبینم کە ھاتوون بۆ یارمەتیدانی باوەڕداران، بەڕاستی من دەترسم لەوەی خوا لە ناوم ببات، سزا و تۆڵەی خوایش زۆر سەختە، وە ھیچ کەسێک ناتوانێت خۆی ڕابگرێت لە ئاست تۆڵەیدا.
Арабча тафсирлар:
إِذۡ يَقُولُ ٱلۡمُنَٰفِقُونَ وَٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ غَرَّ هَٰٓؤُلَآءِ دِينُهُمۡۗ وَمَن يَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِ فَإِنَّ ٱللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٞ
وە بیر خۆتان بھێننەوە کاتێک دووڕوەکان و باوەڕ لاوازەکان وتیان: موسڵمانەکان بە ئاینەکەیان خەڵەتان، ئەو ئاینەی کە بەڵێنی سەرکەوتنی بەسەر دوژمنەکانیان پێدا لەگەڵ کەمی ژمارە و کەمی چەکوچۆڵی موسڵمانان، وە زۆری ژمارە و زۆری چەکوچۆڵی ئەوانی تر، کەچی ئەوان نەیانزانی ئەوەی تەنھا پشت بەخوای گەورە ببەستێت و متمانەیشی ھەبێت بەو بەڵێنی سەرکەوتنە ئەوا بێگومان خوای گەورە سەری دەخات و ھەرگیز سەرشۆر و ڕسوای ناکات ئەگەر چی کەم و لاوازیش بن، چونکە خوای گەورە زۆر بەدەسەڵات و بە توانایە و ھیچ کەسێک زال نابێت بەسەریدا، وە زۆریش دانا و کاربەجێیە لە قەدەر و شەریعەتەکەیدا.
Арабча тафсирлар:
وَلَوۡ تَرَىٰٓ إِذۡ يَتَوَفَّى ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ يَضۡرِبُونَ وُجُوهَهُمۡ وَأَدۡبَٰرَهُمۡ وَذُوقُواْ عَذَابَ ٱلۡحَرِيقِ
- ئەی پێغەمبەر - ئەگەر ئەوانەت ببینایە کە باوەڕیان بە خوا و پێغەمبەرەکەی نیە کە چۆن فریشتەکان گیانیان دەکێشن و دەدەن بە نێو چاویاندا ئەگەر ڕووبەڕوویان ھاتن، وە چۆن دەدەن بە پشتیاندا ئەگەر ھەڵھاتن و پشتیان ھەڵکرد، وە پێیان دەڵێن: - ئەی بێباوەڕان - سزای سوتێنەری دۆزەخ بچێژن، ئەگەر ئەو دیمەنانەت ببینایە ئەوا شتێکی سەیر و سەرسوڕھێنەر و گەورەت دەبینی.
Арабча тафсирлар:
ذَٰلِكَ بِمَا قَدَّمَتۡ أَيۡدِيكُمۡ وَأَنَّ ٱللَّهَ لَيۡسَ بِظَلَّٰمٖ لِّلۡعَبِيدِ
- ئەی بێباوەڕان- ئەو سزا بە ئێش و ئازارەی لە کاتی گیان کێشان تووشتان دەبێت، وە ئەو سزا سوتێنەرەی لە ناو گۆڕەکانتان و ڕۆژی دوایی دووچارتان دەبێتەوە، ھەموو ھۆکارەکەی بەرھەمی کاری دەستی خۆتانە لە گوناھ و تاوان و خراپەکاری، چونکە خوای گەورە ستەم لە کەس ناکات، بەڵکو زۆر بەدادگەرانە بڕیاریش دەدا لە نێوانیاندا، چونکە ئەو دادوەرێکی زۆر دادگەرە.
Арабча тафсирлар:
كَدَأۡبِ ءَالِ فِرۡعَوۡنَ وَٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ كَفَرُواْ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ فَأَخَذَهُمُ ٱللَّهُ بِذُنُوبِهِمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ قَوِيّٞ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ
ئەو سزایەی دابەزی بەسەر ئەو بێباوەڕانە تایبەت نەبوو بەوانەوە، بەڵکو سوننەتێکی خوای گەورەیە دووبارە دەبێتەوە بەسەر ھەموو بێباوەڕێک لە ھەموو کات و شوێنێکدا، دووچاری فیرعەون و نزیکەکانی و گەل و نەتەوەکانی پێش ئەوانیش بوویەوە کاتێک باوەڕیان نەھێنا بەئایەت و نیشانەکانی خوا، خوای گەورەش بە ھۆی تاوان و گوناھەکانیەوە زۆر بەتوندی گرتینی، وە تۆڵەی خۆی ناردە سەریان، بێگومان خوای گەورە زۆر بە ھێزە ھیچ کەسێک ناتوانێت زاڵ ببێت بەسەریدا، وە تۆڵەیشی زۆر بە ھێزە بۆ ئەو کەسانەی کە سەرپێچی دەکەن.
Арабча тафсирлар:
Ушбу саҳифадаги оят фойдаларидан:
• البَطَر مرض خطير ينْخَرُ في تكوين شخصية الإنسان، ويُعَجِّل في تدمير كيان صاحبه.
خۆبەزلزانین نەخۆشیەکی ترسناکە، دەبێتە هۆی پووكانەوەی کەسایەتی مرۆڤ، وە تێکشاندنی کەسایەتی خاوەنەكەی خێراتر دەکات.
• الصبر يعين على تحمل الشدائد والمصاعب، وللصبر منفعة إلهية، وهي إعانة الله لمن صبر امتثالًا لأمره، وهذا مشاهد في تصرفات الحياة.
ئارامگرتن یارمەتی مرۆڤ دەدات سەرکەوێت بەسەر ناڕەحەتی و نەھامەتیەکاندا، ئارامگرتن سوودی ئیلاھی ھەیە، یارمەتی خوای گەورەیە بۆ ئەو کەسانەی کە ئارام دەگرن و فەرمانەکانی بەجێ دەھێنن، ئەمەش لە ژیانی ڕۆژانەدا بە ئاشکرا دەبینرێت.
ذَٰلِكَ بِأَنَّ ٱللَّهَ لَمۡ يَكُ مُغَيِّرٗا نِّعۡمَةً أَنۡعَمَهَا عَلَىٰ قَوۡمٍ حَتَّىٰ يُغَيِّرُواْ مَا بِأَنفُسِهِمۡ وَأَنَّ ٱللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٞ
ئەو سزا و تۆڵە سەختەش لەبەر ئەوە تووشیان بوو، چونکە خوای گەورە ھەر نیعمەت و بەخششێکی خۆی بەھەر گەل و ئوممەتێک دابێت لێی نەگۆڕیون و لێی تێک نەداون تاوەکو ئەو کاتەی خۆیان ئەو حاڵە باشەی خۆیان لە باوەڕ و دامەزراوی و سوپاسگوزاری نیعمەتەکانیان گۆڕی بێت بۆ حاڵێکی خراپتر لە بێباوەڕی بەخوا و گوناھ و تاوان و سوپاس نەکردنی نیعمەتەکانی، جا ئەگەر بەو شێوەیەیان کرد خوای گەورەش نازو نیعمەتەکانی خۆیانیان لێ دەسێنیتەوەو سزای خۆیان بۆ دەنێرێت، بێگومان خوای گەورە بیسەری گوفتاری بەندەکانیەتی، وە زۆریش زانایە بە کاروکردەوەکانیان، وە ھیچ شتیکی لا نھێنی و شاراوە نییە.
Арабча тафсирлар:
كَدَأۡبِ ءَالِ فِرۡعَوۡنَ وَٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِ رَبِّهِمۡ فَأَهۡلَكۡنَٰهُم بِذُنُوبِهِمۡ وَأَغۡرَقۡنَآ ءَالَ فِرۡعَوۡنَۚ وَكُلّٞ كَانُواْ ظَٰلِمِينَ
حاڵی ئەو بێباوەڕانە وەک حاڵی بێباوەرانی دەستە و تاقمەکەی فیرعەون و ئوممەتە پێشووەکان وابوو کە بێ باوەڕ بوون، بەڵگە و نیشانەکانی پەروەردگاریان بەدرۆدانا، خوایش لەناوی بردن بەھۆی ئەو گوناھ و تاوانانەوە کە ئەنجامیان دەدا، خوای گەورە دەستە و تاقمەکەی فیرعەونی بە نوقم بوون لە دەریا لەناوبرد، ھەموو ئالی فیرعەون و ئوممەتە پێشیەکانیش ستەمکار بوون بەھۆی بێباوەڕیان بەخوا و بتپەرستی و ھاوەڵ بڕیاردانەوە، بەوەش تۆڵەی خوایان بۆ واجب بوو، وەدابەزی بۆ سەریان.
Арабча тафсирлар:
إِنَّ شَرَّ ٱلدَّوَآبِّ عِندَ ٱللَّهِ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ فَهُمۡ لَا يُؤۡمِنُونَ
بێگومان خراپترینی ئەو گیاندارەی کەبەسەر ڕووی زەویدا دێت و دەڕوات ئەوانەن کە باوەڕیان بەخوا و پێغەمبەرەکانی نییە، ئەگەر ھەرچی بەڵگە و نیشانەی خوا ھەیە دابەزێت بۆیان باوەڕ ناھێنن، چونکە سوورن لەسەر بێباوەڕی، وە ھەرچی ھۆکانی ڕێنوێنی و ھیدایەتە لە ژیری و گوێ و چاو ھەمووی لەکار کەوتووە و دەسەلاتی خوای پێ نابینن.
Арабча тафсирлар:
ٱلَّذِينَ عَٰهَدتَّ مِنۡهُمۡ ثُمَّ يَنقُضُونَ عَهۡدَهُمۡ فِي كُلِّ مَرَّةٖ وَهُمۡ لَا يَتَّقُونَ
ئەوانەی کەتۆ پەیمان و بەڵێنت لەگەڵیان بەست - وەک بەنو قوریزە- پاشان جار لەدوای جار پەیمان و بەڵێنەکانیان دەشکێنن، چونکە لەخوا ناترسن، وە وەفایان نییە بە پەیمان و بەڵێنەکانیان، وە پابەندی ئەو پەیمانانە نابن کە لەگەڵیان گرێدراوە.
Арабча тафсирлар:
فَإِمَّا تَثۡقَفَنَّهُمۡ فِي ٱلۡحَرۡبِ فَشَرِّدۡ بِهِم مَّنۡ خَلۡفَهُمۡ لَعَلَّهُمۡ يَذَّكَّرُونَ
- ئەی پێغەمبەر- ئەگەر ھاتوو لە جەنگدا ڕووبەڕووی ئەوانە بوویتەوە کە پەیمان و بەڵێنەکانیان شکاندووە، ئەوا بەتوندی سزایان بدە تاوەکو کەسانی تر بیبیستنەوە و ببن بەپەند و ئامۆژگاری، وە بترسن لەجەنگ کردن و ڕوبەڕوبونەوە لەگەڵتان، وە زاتی ئەوەیان نەبێت نیازی ئەوە بکەن زاڵ ببن بەسەرتاندا.
Арабча тафсирлар:
وَإِمَّا تَخَافَنَّ مِن قَوۡمٍ خِيَانَةٗ فَٱنۢبِذۡ إِلَيۡهِمۡ عَلَىٰ سَوَآءٍۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ ٱلۡخَآئِنِينَ
- ئەی پێغەمبەر- ئەگەر ترسایت لەوەی ئەوانەی کە پەیمان و بەڵێنت لەگەڵیان بەستووە، فڕوفێڵ بکەن و پەیمان بشکێنن، بەوەی نیشانەکانت بۆ دەرکەوتن، ئەوا تۆیش پەیمانەکە بدەرەوە بەسەریاندا ، تاوەکو بەرامبەر یەک دەبن، با ھەردوولا بزانن کەئیتر پەیمان نەماوە لە نێوانتاندا، بەھیچ شێوەیەک لەپڕ پەلاماریان نەدەن پێش ئەوەی ئاگاداریان بکەنەوە لەنەمانی پەیمانەکە، ئەگەر ھاتوو لەپڕ پەلامارتاندان، پێش ئەوەی ئاگاداریان بکەنەوە ئەوە خیانەتە ، بێگومان خوای گەورە خیانەتکارانی خۆش ناوێت، بەڵکو ڕقی لێیان دەبێتەوە، کەواتە تۆیش ئاگاداربە خیانەت نەکەیت.
Арабча тафсирлар:
وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا ٱسۡتَطَعۡتُم مِّن قُوَّةٖ وَمِن رِّبَاطِ ٱلۡخَيۡلِ تُرۡهِبُونَ بِهِۦ عَدُوَّ ٱللَّهِ وَعَدُوَّكُمۡ وَءَاخَرِينَ مِن دُونِهِمۡ لَا تَعۡلَمُونَهُمُ ٱللَّهُ يَعۡلَمُهُمۡۚ وَمَا تُنفِقُواْ مِن شَيۡءٖ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ يُوَفَّ إِلَيۡكُمۡ وَأَنتُمۡ لَا تُظۡلَمُونَ
- ئەی باوەڕداران- ئەوەی لەتوانا و وزەتاندا ھەیە لە ژمارە و چەکوچۆڵی جەنگ ئامادەی بکەن، وەک ڕم و تیرھاوێشتن، وە لەو ئەسپانەیش کە ڕاتان گرتووە بۆ تێکۆشان لە پێناوی خوا ئامادەی بکەن، بۆ ئەوەی دوژمنانی خۆتان و دوژمنانی خوای پێ بترسێنن لە بێباوەڕان، ئەوانەی ھەمیشە لەکەمیندان بۆتان، وە جگە لەوانیش ئەو دوژمنانەیش بترسێنن کە ئێوە نایانناسن، وە نازانن کەچی ڕق و داخێکیان لەدڵ گرتووە بۆتان، ھەر تەنھا خوای گەورە دەزانێت ئەوانە کێن، وە دەزانێت چیان لە دەرونیاندا شاردووەتەوە، ھەر شتێک لەماڵ و سامان ببەخشن لە پێناو خوای گەورە کەم بێت یان زۆر ئەوا خوای گەورە جێگاکەیتان ھەر لەدونیا بۆ پڕ دەکاتەوە، وە پاداشتەکەشی بە تێروتەسەلی لە دواڕۆژدا دەداتەوە، کەواتە دەست پێشخەری بکەن لەبەخشین لەپێناوی خوای گەورە.
Арабча тафсирлар:
۞ وَإِن جَنَحُواْ لِلسَّلۡمِ فَٱجۡنَحۡ لَهَا وَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ
ئەگەر دوژمنان مەیلی ئاشتەوایی و ئاگربەستیان کرد، وە وازیان ھێنا لە جەنگ کردن لەگەڵتان، تۆیش -ئەی پێغەمبەری خوا- مەیلی ئاشتەوایی بکە، وە پەیمانیان لەگەڵ ببەستە، وە پشت بەخوای گەورە ببەستە، ومتمانەت پێی ھەبێت، وە بزانە خوا زەلیلت ناکات، بەڕاستی خوای گەورە بیسەری گوفتارەکانیانە، وە زانایە بەنیەت و کاروکردەوەیان.
Арабча тафсирлар:
Ушбу саҳифадаги оят фойдаларидан:
• من فوائد العقوبات والحدود المرتبة على المعاصي أنها سبب لازدجار من لم يعمل المعاصي، كما أنها زجر لمن عملها ألا يعاودها.
یەکێک لە سوودەکانی ئەو سزا و تۆڵانەی کە دانراون بۆ گوناھ و تاوانەکان، بۆ ئەوەیە ئەوانەی ئەو گوناھ و تاوانانەیان ئەنجام نەداوە بترسن و ئەنجامی نەدەن، ھەروەھا بۆ ئەوەیە ئەوانەشی کە ئەنجامیانداوە جارێکی تر دووبارەی نەکەنەوە و نەگەڕێنەوە سەری.
• من أخلاق المؤمنين الوفاء بالعهد مع المعاهدين، إلا إن وُجِدت منهم الخيانة المحققة.
یەکێک لەڕەوشت و ئاکارەکانی باوەڕدار ئەوەیە وەفای ھەبێت بەو پەیمان و بەڵێنانەی کە دەیدات لەگەڵ پەیماندەرەکاندا، مەگەر کاتێک نەبێت کە خیانەتێکی تەواویان لێ ببینێت.
• يجب على المسلمين الاستعداد بكل ما يحقق الإرهاب للعدو من أصناف الأسلحة والرأي والسياسة.
پێویستە لەسەر موسڵمانان بە ھەموو شێوەیەک خۆیان ئامادە بکەن، بە ھەموو ئەو شتانەی کە دوژمنەکانیانی پێ بترسێنن، خۆ ئامادە کردن بەچەک و خۆڕاھێنان لەسەر ھەموو جۆرەکانی، وە خۆ ئامادە کردن و خۆ بەھێزکردن لە بواری سیاسی و ئابوری و تەواوی بوارەکانی تردا.
وَإِن يُرِيدُوٓاْ أَن يَخۡدَعُوكَ فَإِنَّ حَسۡبَكَ ٱللَّهُۚ هُوَ ٱلَّذِيٓ أَيَّدَكَ بِنَصۡرِهِۦ وَبِٱلۡمُؤۡمِنِينَ
- ئەی پێغەمبەری خوا- ئەگەر ئەوان ویستیان لە ڕێگای ئاگربەست و ئاشتەوایی و واز ھێنان لەجەنگ کردن، فڕوفێڵتان لێ بکەن، تاوەکو خۆیان ئامادە بکەن بۆ جەنگ و کوشتارتان، ئەوە بزانە تۆ خوای گەورەت بەسە کە پیلانیان و فێڵیان پووچەڵ بکاتەوە، ھەر ئەویشە بەسەرخستن و پشتیوانی کردنی خۆی و بەسەرخستن و پشتیوانی کردنی باوەڕدارانی کۆچەر و پشتیوانان بەھێزی کردویت.
Арабча тафсирлар:
وَأَلَّفَ بَيۡنَ قُلُوبِهِمۡۚ لَوۡ أَنفَقۡتَ مَا فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗا مَّآ أَلَّفۡتَ بَيۡنَ قُلُوبِهِمۡ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ أَلَّفَ بَيۡنَهُمۡۚ إِنَّهُۥ عَزِيزٌ حَكِيمٞ
خوای گەورە دڵی باوەڕدارانی یەکخست، ئەو باوەڕدارانەی کەخوای گەورە تۆی بەوان سەرخست، پاش ئەو ھەمووە گرفت و دوژمنایەتییە مێژووییەی سەردەمی نەفامییان لە ناودا بوو بەفەزڵی ئیسلام ئاشت بوونەوە، ئەگەر بێتو ھەرچی لەزەویدا ھەیە بتبەخشیایە بۆ ئەوەی دڵی لەیەک جودای ئەوانی پێ کۆ بکەیتەوە نەتدەتوانی دۆستی و تەبایی ئاوا لە دڵیاندا جێگیر بکەیت، بەڵام تەنھا خوای گەورە دڵی ئەوانی کۆکردەوە و تەبایی خستە نێوانیان، بێگومان ئەو خوایە بە دەسەڵاتە لە موڵکی خۆیدا وە ھیچ کەسێک زاڵ نابێت بەسەریدا، وە زۆر دانا و کاربەجێیە لە قەدەر و بەڕێوەبردن و شەریعەتەکەیدا.
Арабча тафсирлар:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ حَرِّضِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ عَلَى ٱلۡقِتَالِۚ إِن يَكُن مِّنكُمۡ عِشۡرُونَ صَٰبِرُونَ يَغۡلِبُواْ مِاْئَتَيۡنِۚ وَإِن يَكُن مِّنكُم مِّاْئَةٞ يَغۡلِبُوٓاْ أَلۡفٗا مِّنَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِأَنَّهُمۡ قَوۡمٞ لَّا يَفۡقَهُونَ
ئەی پێغەمبەر، ھانی باوەڕداران بدە بۆ جەنگ کردن لەگەڵ بێباوەڕان، وە بەھەموو ئەو شتانەی کە ورەیان بەھێز دەکات و ھیممەتیان چالاک دەکات ھانیان بدە، -ئەی باوەڕداران- ئەگەر ئێوە بیست جەنگاوەری خۆڕاگربن لە کاتی شەڕ و جەنگ کردن لەگەڵ بێباوەڕان ئەوا بە یارمەتی خوا زاڵ دەبن و سەردەکەون بەسەر دوو سەد جەنگاوەری بێباوەڕان، وە ئەگەر ھاتوو سەد کەسی خۆڕاگربن ئەوا زاڵ دەبن و سەردەکەون بەسەر ھەزار جەنگاوەری بێباوەڕاندا، ئەویش لەبەر ئەوەیە بێباوەڕان گەلێکن تێناگەن لە سوننەتی خوای گەورە کە ھەمیشە دۆست و خۆشەویستانی خۆی سەردەخات، وە دوژمانی لەناو دەبات، وە تێناگەن لە مەبەستی جەنگ و کوشتار کردن، ئەوان لەبەر بەدەستھێنانی پلە و پایەی بەرز لەم دونیایەدا جەنگ و کوشتار دەکەن.
Арабча тафсирлар:
ٱلۡـَٰٔنَ خَفَّفَ ٱللَّهُ عَنكُمۡ وَعَلِمَ أَنَّ فِيكُمۡ ضَعۡفٗاۚ فَإِن يَكُن مِّنكُم مِّاْئَةٞ صَابِرَةٞ يَغۡلِبُواْ مِاْئَتَيۡنِۚ وَإِن يَكُن مِّنكُمۡ أَلۡفٞ يَغۡلِبُوٓاْ أَلۡفَيۡنِ بِإِذۡنِ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ مَعَ ٱلصَّٰبِرِينَ
- ئەی باوەڕداران- ھەر ئێستا خوای گەورە لەسەری سووک کردن، کاتێک زانی کە ئێوە لاوازن و بەرگەی ئەو ژمارەیە ناگرن، بۆیە بە لوتف و میھرەبانی خۆی لەسەری سووک کردن، واجبی کرد لەبری ئەوەی ھەریەکێک لە ئێوە لەبەرامبەر دە کەس بوەستێت، ھەر یەکێکتان لەبەرامبەر دوو کەس لە بێباوەڕان دامەزراو و نەپساو بێت، وە ئەگەر ھاتوو ئێوە سەد کەسی خۆڕاگر بن لەجەنگ کردن ئەوا زاڵ دەبن و سەردەکەون بەسەر دوو سەد کەس، وە ئەگەر ھاتوو ھەزاری خۆڕاگربن زاڵ دەبن و سەردەکەون بەسەر دوو ھەزار کەس لەوان بەیارمەتی خوای گەورە، بێگومان خوای گەورە لەگەڵ خۆگرانی باوەڕداراندایە، بە پاڵپشتی و سەرخستنیان.
Арабча тафсирлар:
مَا كَانَ لِنَبِيٍّ أَن يَكُونَ لَهُۥٓ أَسۡرَىٰ حَتَّىٰ يُثۡخِنَ فِي ٱلۡأَرۡضِۚ تُرِيدُونَ عَرَضَ ٱلدُّنۡيَا وَٱللَّهُ يُرِيدُ ٱلۡأٓخِرَةَۗ وَٱللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٞ
ڕێگا نەدراوە بەھیچ پێغەمبەرێک کەدیلی ھەبێت لەو بێباوەڕانەی کەلەگەڵیدا دەجەنگن و کوشتاری دەکەن، ھەتاوەکو ھێز و دەسەڵات وەردەگرێت و کوشتاری زیاتریان دەکات، بۆ ئەوەی ترس و بیم بچێتە دڵیانەوە تاوەکو جارێکی تر نەگەڕینەوە بۆ جەنگ کردم لە گەڵیدا، -ئەی باوەڕداران- ئایا ئێوە لەبری دیلەکانی جەنگی بەدر بریتی و ماڵی دونیاتان دەوێت؟ بەڵام خوای گەورە پاشەڕۆژی دەوێت کە بەسەرکەوتنی ئاینەکەی و سەربەزری ئەو بەدی دێت، خوای گەورە زۆر بەدەسەڵاتە لەزات و سیفات و تۆڵەیدا، کە ھیچ کەسێک زاڵ نابێت بەسەریدا، وە زۆریش دانا و کاربەجێیە لە قەدەر و شەریعەتەکەیدا.
Арабча тафсирлар:
لَّوۡلَا كِتَٰبٞ مِّنَ ٱللَّهِ سَبَقَ لَمَسَّكُمۡ فِيمَآ أَخَذۡتُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٞ
ئەگەر بھاتایە پێشتر لەلایەن خواوە بڕیار دەرنەچوایە و قەزا و قەدەری پێش نەکەوتایە کە دەستکەوتەکانی جەنگتان بۆ حەڵاڵ بکات، وە وەرگرتنی بریتی لە دیلەکانتان بۆ دروست و ڕێگا پێدراو بکات، ئەوا لە تۆڵەی ئەوەی بریتیتان لە دیلەکان وەرگرت و دەسکەوتەکانی جەنگتان کۆکردەوە خوای گەورە دووچاری سزایەکی زۆر سەختی دەکردن، پێش ئەوەی وەحی داببەزێت بە ڕێگا پێدانی ئەو شتانە.
Арабча тафсирлар:
فَكُلُواْ مِمَّا غَنِمۡتُمۡ حَلَٰلٗا طَيِّبٗاۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
دەسا - ئەی باوەڕداران- لەو دەسکەوتانەی جەنگ کە لە بێباوەڕانتان گرتووە بخۆن بەحەڵاڵی و پاک و پوختی، وە لەخوا بترسن بەجێ بەجێکردنی فەرمانەکانی و دوور کەوتنەوە لەڕێگریەکانی، بەڕاستی خوای گەورە زۆر لێبوردەیە بۆ بەندەکانی، وە زۆریش بەڕەحم و میھرەبانە بۆیان.
Арабча тафсирлар:
Ушбу саҳифадаги оят фойдаларидан:
• في الآيات وَعْدٌ من الله لعباده المؤمنين بالكفاية والنصرة على الأعداء.
لەم ئایەتانەدا بەڵێنی خوای گەورە دەبینرێت بۆ بەندە باوەڕدارەکانی بەوەی تەنها خۆی بەسیانە و سەریان دەخات بەسەر دوژمنەکانیاندا.
• الثبات أمام العدو فرض على المسلمين لا اختيار لهم فيه، ما لم يحدث ما يُرَخِّص لهم بخلافه.
دامەزراوی و نەپسان لەبەرامبەر دوژمناندا فەرزە لەسەر موسڵمانان، بەشێوەیەک ھیچ سەرپشک نین تێیدا، مادام گۆڕانکاری نەکرا بێت لەشێوازی ئەو نەپسان و دامەزراوییەدا.
• الله يحب لعباده معالي الأمور، ويكره منهم سَفْسَافَها، ولذلك حثهم على طلب ثواب الآخرة الباقي والدائم.
خوای گەورە کاروباری بەرز و بڵندی دەوێت بۆ بەندەکانی، وە کاری بێھوودە و نابەجێی پێی ناخۆشە بۆیان، بۆیە ھانیداون کە ھەمیشە داوای پاداشتی گەورەی دواڕۆژ بکەن کە ھەمیشە و ھەتا ھەتاییە.
• مفاداة الأسرى أو المنّ عليهم بإطلاق سراحهم لا يكون إلا بعد توافر الغلبة والسلطان على الأعداء، وإظهار هيبة الدولة في وجه الآخرين.
بریتی وەرگرتن لەبەرامبەر دیلەکان یان منەت کردن بەسەریان بەئازاد کردنیان دەبێت پاش زاڵ بوون و سەرکەوتن بێت بەسەر دوژمنان و بوونی ھێز ودەسەڵاتی دەوڵەت بێت لەبەرامبەر ئەوانی تردا.
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ قُل لِّمَن فِيٓ أَيۡدِيكُم مِّنَ ٱلۡأَسۡرَىٰٓ إِن يَعۡلَمِ ٱللَّهُ فِي قُلُوبِكُمۡ خَيۡرٗا يُؤۡتِكُمۡ خَيۡرٗا مِّمَّآ أُخِذَ مِنكُمۡ وَيَغۡفِرۡ لَكُمۡۚ وَٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
ئەی پێغەمبەر بەو دیلە بتپەرست و موشریکانە بڵێ کە لە ڕۆژی بەدردا کەوتنە دەستتان و بە دیل گرتتان: ئەگەر خوای گەورە بزانێ کە مەبەستی خێر و نیەتی چاکە لە دڵ و دەروونتاندا ھەیە ئەوا خوای گەورە لەوەی کەلێتان وەرگیرا باشترتان دەداتێ، کەوابێت زویر و دڵ تەنگ مەبن لەوەی لێتان وەرگیراوە، وە گوناھە پێشووەکانیشتان دەبورێت، وە خوای گەورە لێبوردەیە بەرامبەر ئەو بەندانەی کە تەوبەیان کرد و گەڕانەوە بۆ لای خۆی، وە زۆریش میھرەبانە بۆیان، ئەوە بوو بەڵێنی خوای گەورە ھاتەدی بۆ عەباسی مامی پێغەمبەری خوا (صلی اللە علیە و سلم) و جگە لەویش کە لە نێو دیلەکاندا بوون و موسڵمان بوون.
Арабча тафсирлар:
وَإِن يُرِيدُواْ خِيَانَتَكَ فَقَدۡ خَانُواْ ٱللَّهَ مِن قَبۡلُ فَأَمۡكَنَ مِنۡهُمۡۗ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ
ئەی موحەممەد ئەگەر دیلەکان بەموسڵمان بوونی سەر زارەکیان دەیانویست فڕت وفێل وخیانەتت لێ بکەن، ئەوا پێشتریش لەگەڵ خوا خیانەتیان کرد (چونکە بتپەرست بوون)، ئەوسا خوای گەورەش ئێوەی سەرخست بەسەریاندا، ئەوەی کوژرا کوژرا وئەوەشی بەدیل گیرا بەدیل گیرا، ئەوا باچاوەڕوانی ھاوشێوەی ئەم شکستەیان بکەن ئەگەر جارێکی تر بگەڕێنەوە سەر کاری پێشوویان، بێگومان خوای گەورە زانا وشارەزایە بەدروستکراوەکانی وە بەزانایە کەچی شتێکیش بەرژەوەندی ئەوانی تێدایە، وە زۆریش دانا وکاربەجێیە لەبەڕێوەبردنی دروستکراوەکانیدا
Арабча тафсирлар:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَهَاجَرُواْ وَجَٰهَدُواْ بِأَمۡوَٰلِهِمۡ وَأَنفُسِهِمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَٱلَّذِينَ ءَاوَواْ وَّنَصَرُوٓاْ أُوْلَٰٓئِكَ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلِيَآءُ بَعۡضٖۚ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَلَمۡ يُهَاجِرُواْ مَا لَكُم مِّن وَلَٰيَتِهِم مِّن شَيۡءٍ حَتَّىٰ يُهَاجِرُواْۚ وَإِنِ ٱسۡتَنصَرُوكُمۡ فِي ٱلدِّينِ فَعَلَيۡكُمُ ٱلنَّصۡرُ إِلَّا عَلَىٰ قَوۡمِۭ بَيۡنَكُمۡ وَبَيۡنَهُم مِّيثَٰقٞۗ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ
بێگومان ئەوانەی باوەڕیان ھێنا بەخوا و پێغەمبەرەکەیان بەڕاست دانا، وە کاریان بەشەریعەتەکەی کرد، وە لە وڵاتی بێباوەڕانەوە کۆچیان کرد بۆ وڵاتی ئیسلام، یان بۆ جێگایەکی تر کە بە دڵنیایی خوایان تێدا دەپەرست، وە بە بەخشینی ماڵ و سەروەت و سامان و گیانی خۆیان لە پێناو بەرزی و وشەی (اللە) دا جیھادیان کرد و تێکۆشان، وە ئەوانەیش کە لە جێگا و ماڵەکانی خۆیاندا جێگایان کردنەوە و حەواندنیانەوە، وە بوونە پشتیوان و دۆست و سەرخەریان، ئەو کۆچەریانە لەگەڵ ئەوانەیش کەبوونە پشتیوان و یارمەتیدەریان لە دانیشتوانی شاری مەدینە ھەندێکیان دۆست و پشتیوان ھەندێکی تریانن لەسەرخستن و یارمەتی و کۆمەک کردنی یەکتری، وە ئەو کەسانەیش باوەڕیان ھێنا بە خوا و ھەر لەمەککەیش مانەوە و کۆچیان نەکرد بۆ مەدینە -ئەی باوەڕداران- ئەوە لەسەرتان نییە کەیارمەتیان بدەن و بیانپارێزن تاوەکو ئەو کاتەی ئەوانیش کۆچ دەکەن لە پێناو خوای گەورە، خۆ ئەگەر بێباوەڕان زوڵم و ستەمیان لێکردن، ئەوانیش داوای یارمەتی و کۆمەکیان لە ئێوە کرد، ئەوا یارمەتیان بدەن و سەریان بخەن بەسەر دوژمنەکانیاندا، مەگەر دژی ئەو بێباوەڕانە نەبێت کە لە گەڵ ئێوە پەیمانیان ھەیە، ئەو کاتە نابێت ئێوە یارمەتی ئەو باوەڕدارانە بدەن دژ بەوانەی کە پەیمانتان ھەیە لە گەڵیاندا، خوایش بە ھەموو کردوەکانتان بینایە، ھیچ شتێکی لە کاروکردەوەی ئێوەی لاشاراوە نییە، وە پاداشتی ھەموویشتان دەداتەوە.
Арабча тафсирлар:
وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلِيَآءُ بَعۡضٍۚ إِلَّا تَفۡعَلُوهُ تَكُن فِتۡنَةٞ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَفَسَادٞ كَبِيرٞ
وە ئەوانەیش کە بێباوەڕن، کوفر و بێباوەڕی ھەموویان کۆدەکاتەوە، ھەندێکیان دۆست و پشتیوان و سەرخەری ھەندێکی تریانن، ئەوەی باوەڕدار بێت دۆستایەتیان ناکات و پشتیوانیان نابێت، ئەگەر ھاتوو پشتیوانی باوەڕداران نەبن و پشت ھەڵنەکەن لە بێباوەڕان و دوژمنایەتیان نەکەن ئەوا کارەساتێکی گەورە بۆ باوەڕداران دروست دەبێت، بەوەی کەس لە نێو برا دینیەکانی خۆیاندا بەدی ناکەن کە پشتیوان و سەرخەریان بێت، وە ئاژاوەیەکی ترسناک لەسەر زەوی دروست دەبێت کە دەبێتە ھۆی ڕێگری لە ئاینەکەی خوای گەورە.
Арабча тафсирлар:
وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَهَاجَرُواْ وَجَٰهَدُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَٱلَّذِينَ ءَاوَواْ وَّنَصَرُوٓاْ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ حَقّٗاۚ لَّهُم مَّغۡفِرَةٞ وَرِزۡقٞ كَرِيمٞ
ئەوانەی کە باوەڕیان بەخوا ھێنا و لە پێناو ئەویش کۆچیان کرد، وە ئەوانەیش کە کۆچەریەکانیان داڵدەدا و بوونە پشتیوان و سەرخەریان، ئەوانەی کە ئەوە سیفات و ڕەوشت و ئاکاریانە باوەڕداری ڕاستەقینە ئەوانەن، وە پاداشتیان لای خوای گەورە لێخۆشبوون و ڕزق و ڕۆزییەکی باش و نایاب، کە مەبەست پێی بەھەشتی نەبڕاوەیە.
Арабча тафсирлар:
وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مِنۢ بَعۡدُ وَهَاجَرُواْ وَجَٰهَدُواْ مَعَكُمۡ فَأُوْلَٰٓئِكَ مِنكُمۡۚ وَأُوْلُواْ ٱلۡأَرۡحَامِ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلَىٰ بِبَعۡضٖ فِي كِتَٰبِ ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمُۢ
وە ئەوانەیش کە دواتر باوەڕیان ھێنا، دوای ئەوانەی لە سەرەتاوە دەستیان پێشخست لە کۆچەری و پشتیوانکەرەکان، وە لە وڵاتی بێباوەڕانەوە - لەمەککەوە - کۆچیان کرد بۆ وڵاتی ئیسلام و موسڵمانان - بۆ مەدینە – وە دواتر بۆ ئەوەی وشەی (اللە) بەرز و پیرۆز بێت، وە وشەی کوفر و بێباوەڕیش نزم و سووک و ڕسوا بێت جیھاد و تێکۆشانیان کرد، ئەوانە لە ئێوەن -ئەی باوەڕداران- ئێوە ھەرچی ھەق و مافتان ھەیە ئەوانیش ھەیانە، وە چیش لەسەر ئێوە واجبە لە سەر ئەوانیش ھەر واجبە، وە ئەوانەیش کە خزمی یەکترن ھەندێکیان بۆ ھەندێکی تریان لە پێشترن بۆ وەرگرتنی میرات یەکتر، لەوانەی کە باوەڕدارن و کۆچیان کردووە (پێشتر ئەوانەی باوەڕدار بوونایە میراتیان لە یەکتری وەردەگرت، بەڵام پاش ئەم ئایەتە ئەو حکومە ھەڵگیرا و خزم و نزیکەکان بەو شێوەی کە لە قورئاندا ھاتووە میراتی لە یەکتری وەردەگرن) بێگومان خوای گەورە بە ھەموو شتێک زانایە، ھیچ شتێکی لا نھێنی و شاراوە نییە، وە ئەو دەزانێت چی شتێک بەرژەوەندی بەندەکانی تێدایە تا بیکاتە شەریعەت و یاسا و ڕێسا بۆیان.
Арабча тафсирлар:
Ушбу саҳифадаги оят фойдаларидан:
• يجب على المؤمنين ترغيب الأسرى في الإيمان.
• تضمنت الآيات بشارة للمؤمنين باستمرار النصر على المشركين ما داموا آخذين بأسباب النصر المادية والمعنوية.
ئەم ئایەتانە موژدەی تێدایە بۆ باوەڕداران، کە خوای گەورە ھەمیشە پشتیوانیان دەبێت و سەریان دەخات بەسەر بتپەرست و بێباوەڕاندا مادام ئەوان ھۆکار و ئامرازە مادی و مەعنەویەکانی سەرکەوتن پشتگوێ نەخەن.
Қуръони Карим маъноларининг таржимаси - الترجمة الكردية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - Таржималар мундарижаси
الترجمة الكردية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.