Маънолар таржимаси Сура Қалам сураси - Қуръон Каримнинг мухтасар тафсирининг форсча таржимаси - Қуръони Карим қомуси

سوره قلم

Суранинг мақсадларидан..:

شهادة الله للنبي بحسن الخُلق، والدفاع عنه وتثبيته.

شهادت الهی به اخلاق نیکوی پیامبر و دفاع از او و پایدارسازی ایشان.

---

Оят: 1

نٓ وَالْقَلَمِ وَمَا یَسْطُرُوْنَ ۟ۙ

﴿نٓ﴾ سخن در مورد حروف شبیه این حرف در ابتدای سورۀ بقره بیان شد. الله به قلم، و به آنچه مردم با قلم‌های‌شان می‌نویسند سوگند یاد فرمود.

Оят: 2

مَاۤ اَنْتَ بِنِعْمَةِ رَبِّكَ بِمَجْنُوْنٍ ۟ۚ

که تو - ای رسول- به نبوتی که الله بر تو ارزانی داشته است دیوانه نیستی، بلکه از جنونی که مشرکان به تو نسبت دادند بری هستی.

Оят: 3

وَاِنَّ لَكَ لَاَجْرًا غَیْرَ مَمْنُوْنٍ ۟ۚ

به‌طور قطع در قبال رنجی که از حمل رسالت به‌سوی مردم می‌بری پاداشی جاویدان داری، و در این مورد هیچ‌کس بر تو هیچ منتی ندارد.

Оят: 4

وَاِنَّكَ لَعَلٰی خُلُقٍ عَظِیْمٍ ۟

و به‌راستی‌که تو اخلاقی والا که قرآن آن را آورد داری؛ زیرا به اخلاق قرآنی به کامل‌ترین وجه آراسته هستی.

Оят: 5

فَسَتُبْصِرُ وَیُبْصِرُوْنَ ۟ۙ

پس به‌زودی تو خواهی دید، و این کافران خواهند دید.

Оят: 6

بِاَیِّىكُمُ الْمَفْتُوْنُ ۟

وقتی حق آشکار می‌گردد که کدام‌تان به جنون مبتلا هستید؟!

Оят: 7

اِنَّ رَبَّكَ هُوَ اَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِیْلِهٖ ۪— وَهُوَ اَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِیْنَ ۟

- ای رسول- به‌راستی‌که پروردگارت می‌داند چه کسی از راه او تعالی منحرف شده، و به هدایت‌یافته‌گان به‌سوی راه خویش آگاه‌تر است. پس می‌داند که کافران از راهش گمراه شده‌اند، و اینکه تو به آن هدایت یافته‌ای.

Оят: 8

فَلَا تُطِعِ الْمُكَذِّبِیْنَ ۟

پس - ای رسول- از کسانی‌که آنچه را آورده‌ای تکذیب کرده‌اند فرمان نبر.

Оят: 9

وَدُّوْا لَوْ تُدْهِنُ فَیُدْهِنُوْنَ ۟

آرزو دارند که به حساب دین با آنها نرمی و مهربانی کنی، تا آنها نیز با تو نرمی و مهربانی کنند.

Оят: 10

وَلَا تُطِعْ كُلَّ حَلَّافٍ مَّهِیْنٍ ۟ۙ

و از هیچ شخص بسیار سوگندخورنده به باطل، و پست فرمان مبر.

Оят: 11

هَمَّازٍ مَّشَّآءٍ بِنَمِیْمٍ ۟ۙ

همان بسیار غیبت‌ کننده از مردم، و بسیار خبرچین میان آنها؛ تا میان‌شان تفرقه بیندازد.

Оят: 12

مَّنَّاعٍ لِّلْخَیْرِ مُعْتَدٍ اَثِیْمٍ ۟ۙ

بسیار بازدارنده از خیر، متجاوز بر اموال و آبرو و جان مردم، بسیار گناهکار و نافرمان.

Оят: 13

عُتُلٍّۢ بَعْدَ ذٰلِكَ زَنِیْمٍ ۟ۙ

خشک و خشن، که میان قومش به فرزند نامشروع شهرت داشت.

Оят: 14

اَنْ كَانَ ذَا مَالٍ وَّبَنِیْنَ ۟ؕ

چون صاحب مال و فرزندان است از ایمان به الله و رسولش تکبر ورزید.

Оят: 15

اِذَا تُتْلٰی عَلَیْهِ اٰیٰتُنَا قَالَ اَسَاطِیْرُ الْاَوَّلِیْنَ ۟

هرگاه آیات ما بر او خوانده شود می‌گوید: این از خرافات نوشته‌شدۀ پیشینیان است.

Оят: 16

سَنَسِمُهٗ عَلَی الْخُرْطُوْمِ ۟

به‌زودی نشانه‌ای بر بینی‌اش می‌نهیم که او را بدنام می‌کند و پیوسته همراهش است.

Ушбу саҳифадаги оят фойдаларидан:

• اتصاف الرسول صلى الله عليه وسلم بأخلاق القرآن.

شهرت رسول صلی الله علیه وسلم به اخلاق قرآنی.

• صفات الكفار صفات ذميمة يجب على المؤمن الابتعاد عنها، وعن طاعة أهلها.

کافران صفاتی نکوهیده دارند که بر مؤمن واجب است از آنها و از اطاعت صاحبانش دوری کند.

• من أكثر الحلف هان على الرحمن، ونزلت مرتبته عند الناس.

هرکس زیاد سوگند یاد کند نزد اللهِ رحمان خوار و زبون می‌گردد، و از چشم مردم می‌افتد.

Оят: 17

اِنَّا بَلَوْنٰهُمْ كَمَا بَلَوْنَاۤ اَصْحٰبَ الْجَنَّةِ ۚ— اِذْ اَقْسَمُوْا لَیَصْرِمُنَّهَا مُصْبِحِیْنَ ۟ۙ

به‌راستی‌که ما این مشرکان را با قحطی و گرسنگی آزمودیم، همان‌گونه که صاحبان باغ را آزمایش کردیم آن‌گاه که سوگند یاد کردند که به‌طور قطع میوه‌های باغ را صبحگاه با شتاب خواهند چید تا اینکه از آنها به هیچ مسکینی داده نشود.

Оят: 18

وَلَا یَسْتَثْنُوْنَ ۟

ولی سوگندشان را با گفتن: (إن‌شاءالله= اگر الله بخواهد) استثنا نکردند.

Оят: 19

فَطَافَ عَلَیْهَا طَآىِٕفٌ مِّنْ رَّبِّكَ وَهُمْ نَآىِٕمُوْنَ ۟

پس الله آتشی به‌سوی آن باغ فرستاد، که آن را درحالی‌که صاحبانش در خواب بودند و نمی‌توانستند آتش را از آن دفع کنند خورد.

Оят: 20

فَاَصْبَحَتْ كَالصَّرِیْمِ ۟ۙ

و مانند شب تاریک سیاه شد.

Оят: 21

فَتَنَادَوْا مُصْبِحِیْنَ ۟ۙ

و صبحگاه به یکدیگر ندا زدند.

Оят: 22

اَنِ اغْدُوْا عَلٰی حَرْثِكُمْ اِنْ كُنْتُمْ صٰرِمِیْنَ ۟

گفتند: بامدادان و قبل از آمدن فقرا به‌سوی کشت خویش بروید اگر میوه‌هایش را می‌چینید.

Оят: 23

فَانْطَلَقُوْا وَهُمْ یَتَخَافَتُوْنَ ۟ۙ

پس شتابان به‌سوی کشت‌شان به راه افتادند، درحالی‌که با صدایی آهسته با یکدیگر سخن می‌گفتند.

Оят: 24

اَنْ لَّا یَدْخُلَنَّهَا الْیَوْمَ عَلَیْكُمْ مِّسْكِیْنٌ ۟ۙ

به یکدیگر می‌گفتند: امروز نباید مسکینی در باغ بر شما وارد شود.

Оят: 25

وَّغَدَوْا عَلٰی حَرْدٍ قٰدِرِیْنَ ۟

و اول صبح به راه افتادند درحالی‌که بر منع میوه‌های‌شان مصمم بودند.

Оят: 26

فَلَمَّا رَاَوْهَا قَالُوْۤا اِنَّا لَضَآلُّوْنَ ۟ۙ

اما وقتی آن را سوخته دیدند به یکدیگر گفتند: به‌راستی‌که راه باغ را گم کرده‌ایم.

Оят: 27

بَلْ نَحْنُ مَحْرُوْمُوْنَ ۟

بلکه به‌سبب عزم بر محروم‌کردن مساکین از میوه‌های باغ، از چیدن میوه‌هایش محروم هستیم.

Оят: 28

قَالَ اَوْسَطُهُمْ اَلَمْ اَقُلْ لَّكُمْ لَوْلَا تُسَبِّحُوْنَ ۟

دانشمندترین آنها گفت: آیا وقتی بر محروم‌ کردن فقرا از آن تصمیم گرفتید به شما نگفتم: چرا الله را به پاکی نمی‌ستایید، و به‌سوی او توبه نمی‌کنید؟!

Оят: 29

قَالُوْا سُبْحٰنَ رَبِّنَاۤ اِنَّا كُنَّا ظٰلِمِیْنَ ۟

گفتند: منزه است پروردگار ما، به‌راستی‌که ما وقتی بر تحریم فقرا از میوه‌های باغمان تصمیم گرفتیم بر خویش ستم کردیم.

Оят: 30

فَاَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلٰی بَعْضٍ یَّتَلَاوَمُوْنَ ۟

آن‌گاه از روی سرزنش به یکدیگر روی آوردند و میان یکدیگر سخن رد و بدل کردند.

Оят: 31

قَالُوْا یٰوَیْلَنَاۤ اِنَّا كُنَّا طٰغِیْنَ ۟

از روی پشیمانی گفتند: وای که زیان کردیم. به‌راستی‌که ما با منع کردن فقرا از حق‌شان از حد گذشتیم.

Оят: 32

عَسٰی رَبُّنَاۤ اَنْ یُّبْدِلَنَا خَیْرًا مِّنْهَاۤ اِنَّاۤ اِلٰی رَبِّنَا رٰغِبُوْنَ ۟

امید است که پروردگار ما بهتر از این باغ به ما بدهد، زیرا ما فقط به‌سوی الله مشتاق هستیم، عفو او را امید داریم، و از او خیر می‌خواهیم.

Оят: 33

كَذٰلِكَ الْعَذَابُ ؕ— وَلَعَذَابُ الْاٰخِرَةِ اَكْبَرُ ۘ— لَوْ كَانُوْا یَعْلَمُوْنَ ۟۠

مانند این عذاب با محرومیت از رزق و روزی، کسی را که از ما نافرمانی کند عذاب می‌کنیم، و به تحقیق که عذاب آخرت بزرگتر است اگر از سختی و دوامش آگاه بودند.

Оят: 34

اِنَّ لِلْمُتَّقِیْنَ عِنْدَ رَبِّهِمْ جَنّٰتِ النَّعِیْمِ ۟

به‌راستی کسانی‌که با امتثال اوامر و اجتناب از نواهی الله تقوای او تعالی را پیشه کردند، نزد پروردگارشان بهشت‌های پرنعمتی دارند که در آن بهره‌مند می‌شوند، و نعمت‌های‌شان پایان نمی‌پذیرد.

Оят: 35

اَفَنَجْعَلُ الْمُسْلِمِیْنَ كَالْمُجْرِمِیْنَ ۟ؕ

پس آیا مسلمانان را در جزا همانند کافران قرار می‌دهیم آن‌گونه که مشرکانِ ساکنِ مکه ادعا می‌کنند؟!

Оят: 36

مَا لَكُمْ ۫— كَیْفَ تَحْكُمُوْنَ ۟ۚ

- ای مشرکان- شما را چه شده است چگونه این حکم ستمکارانه و منحرف را صادر می‌کنید؟!

Оят: 37

اَمْ لَكُمْ كِتٰبٌ فِیْهِ تَدْرُسُوْنَ ۟ۙ

یا کتابی دارید که در آن مساوات میان فرمانبر و نافرمان را می‌خوانید؟!

Оят: 38

اِنَّ لَكُمْ فِیْهِ لَمَا تَخَیَّرُوْنَ ۟ۚ

که هرچه را در آخرت برای خودتان انتخاب می‌کنید در آن کتاب برای‌تان است.

Оят: 39

اَمْ لَكُمْ اَیْمَانٌ عَلَیْنَا بَالِغَةٌ اِلٰی یَوْمِ الْقِیٰمَةِ ۙ— اِنَّ لَكُمْ لَمَا تَحْكُمُوْنَ ۟ۚ

یا اینکه شما پیمان‌هایی مؤکّد با سوگندها از ما گرفته‌اید که مفادش این است که آنچه را برای خویش حکم می‌کنید برای شما باشد؟!

Оят: 40

سَلْهُمْ اَیُّهُمْ بِذٰلِكَ زَعِیْمٌ ۟ۚۛ

- ای رسول- از گویندگان این سخن بپرس: کدام‌یک از شما ضامن این پیمان‌ها است؟!

Оят: 41

اَمْ لَهُمْ شُرَكَآءُ ۛۚ— فَلْیَاْتُوْا بِشُرَكَآىِٕهِمْ اِنْ كَانُوْا صٰدِقِیْنَ ۟

یا به جای الله شریکانی دارند که آنها را با مؤمنان در جزا مساوی قرار می‌دهند؟! پس شریکان‌شان را بیاورند اگر در این ادعا که شریکان‌شان آنها را همراه مؤمنان در جزا یکسان قرار داده‌اند راستگو هستند.

Оят: 42

یَوْمَ یُكْشَفُ عَنْ سَاقٍ وَّیُدْعَوْنَ اِلَی السُّجُوْدِ فَلَا یَسْتَطِیْعُوْنَ ۟ۙ

روز قیامت ترس زیاد آشکار می‌گردد و پروردگارمان هراس را به اوج می‌رساند، و مردم به سجده فراخوانده می‌شوند که مؤمنان سجده می‌کنند، و کافران و منافقان نمی‌توانند سجده کنند.

Ушбу саҳифадаги оят фойдаларидан:

• منع حق الفقير سبب في هلاك المال.

بازداشتن حق فقیر سبب نابودی مال است.

• تعجيل العقوبة في الدنيا من إرادة الخير بالعبد ليتوب ويرجع.

تعجیل کیفر در دنیا نوعی ارادۀ خیر برای بنده است تا توبه کند و بازگردد.

• لا يستوي المؤمن والكافر في الجزاء، كما لا تستوي صفاتهما.

مؤمن و کافر جزای یکسانی ندارند، چنان‌که صفات‌شان یکسان نیست.

Оят: 43

خَاشِعَةً اَبْصَارُهُمْ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ ؕ— وَقَدْ كَانُوْا یُدْعَوْنَ اِلَی السُّجُوْدِ وَهُمْ سٰلِمُوْنَ ۟

درحالی‌که چشمان‌شان به زیر می‌افتد، و خواری و پشیمانی آنها را می‌پوشاند، حال آن‌که در دنیا که وضعیتی را که در این روز به آن گرفتار شده‌اند نداشتند از آنها خواسته می‌شد در برابر الله سجده کنند.

Оят: 44

فَذَرْنِیْ وَمَنْ یُّكَذِّبُ بِهٰذَا الْحَدِیْثِ ؕ— سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِّنْ حَیْثُ لَا یَعْلَمُوْنَ ۟ۙ

پس - ای رسول- مرا با کسی‌که این قرآن نازل‌شده بر تو را تکذیب می‌کند واگذار، به زودی آنها را درجه درجه به‌سوی عذاب خواهم کشاند چنان‌که متوجه نشوند این کار مکری علیه آنها و نزدیک‌ کردن تدریجی آنها به‌سوی عذاب است.

Оят: 45

وَاُمْلِیْ لَهُمْ ؕ— اِنَّ كَیْدِیْ مَتِیْنٌ ۟

و مدت زمانی به آنها مهلت می‌دهم تا به گناهشان ادامه دهند. به‌راستی‌که تدبیر من برای کافران و تکذیب‌ کنندگان، قوی است، پس از چنگ من فرار نمی‌کنند، و از کیفر من نجات نمی‌یابند.

Оят: 46

اَمْ تَسْـَٔلُهُمْ اَجْرًا فَهُمْ مِّنْ مَّغْرَمٍ مُّثْقَلُوْنَ ۟ۚ

- ای رسول- آیا در قبال آنچه آنها را به آن دعوت می‌کنی پاداشی از آنها می‌خواهی، که به‌سبب آن باری بزرگ را متحمل می‌شوند، و این امر سبب رویگردانی آنها از تو است؟! درحالی‌که واقعیت خلاف این است؛ زیرا تو هیچ مزدی از آنها طلب نمی‌کنی، پس مانع آنها از پیروی تو چیست؟!

Оят: 47

اَمْ عِنْدَهُمُ الْغَیْبُ فَهُمْ یَكْتُبُوْنَ ۟

یا علم غیب دارند که حجت‌هایی را که با آن با تو مجادله می‌کنند آن‌گونه که دوست دارند می‌نویسند؟!

Оят: 48

فَاصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ وَلَا تَكُنْ كَصَاحِبِ الْحُوْتِ ۘ— اِذْ نَادٰی وَهُوَ مَكْظُوْمٌ ۟ؕ

پس - ای رسول- در برابر مهلتی که برای نزدیک‌ کردن‌شان به عذاب به آنها داده شده و پروردگارت به آن حکم کرده شکیبایی کن، و مانند همدم ماهی، یونس علیه السلام در خسته و زده‌شدن از قوم خویش نباش؛ آن‌گاه که پروردگارش را ندا داد درحالی‌که در تاریکی دریا، و تاریکی شکم ماهی اندوهگین بود.

Оят: 49

لَوْلَاۤ اَنْ تَدٰرَكَهٗ نِعْمَةٌ مِّنْ رَّبِّهٖ لَنُبِذَ بِالْعَرَآءِ وَهُوَ مَذْمُوْمٌ ۟

اگر رحمت الله که او را دریافت نبود به‌طور قطع ماهی او را نکوهش‌شده در بیابان برهوت می‌افکند.

Оят: 50

فَاجْتَبٰىهُ رَبُّهٗ فَجَعَلَهٗ مِنَ الصّٰلِحِیْنَ ۟

آن‌گاه پروردگارش او را برگزید، و او را از بندگان صالح خویش قرار داد.

Оят: 51

وَاِنْ یَّكَادُ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا لَیُزْلِقُوْنَكَ بِاَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّكْرَ وَیَقُوْلُوْنَ اِنَّهٗ لَمَجْنُوْنٌ ۟ۘ

و نزدیک است کسانی‌که به الله کفر ورزیده‌اند و رسولش را تکذیب کرده‌اند، آن‌گاه که قرآن نازل‌شده بر تو را می‌شنوند، از شدت خیره‌شدن به تو با چشمان‌شان تو را بر زمین بزنند، و - با پیروی از هوس‌هایشان، و رویگردانی از حق- می‌گویند: رسولی که آن را آورده است به‌طور قطع دیوانه‌ای است.

Оят: 52

وَمَا هُوَ اِلَّا ذِكْرٌ لِّلْعٰلَمِیْنَ ۟۠

درحالی‌که قرآن نازل‌شده بر تو جز مایۀ اندرز و یادآوری برای انسان‌ها و جنیان نیست.

Ушбу саҳифадаги оят фойдаларидан:

• الصبر خلق محمود لازم للدعاة وغيرهم.

صبر اخلاقی پسندیده و ضروری برای دعوتگران و دیگران است.

• التوبة تَجُبُّ ما قبلها وهي من أسباب اصطفاء الله للعبد وجعله من عباده الصالحين.

توبه، گناهان گذشته را پاک می کند و از اسباب برگزیده شدن بنده گان و محسوب شدن از زمره ی صالحان می باشد.

• تنوّع ما يرسله الله على الكفار والعصاة من عذاب دلالة على كمال قدرته وكمال عدله.

تنوع عذاب‌هایی که الله بر کافران و گناهکاران می‌فرستد بر قدرت و عدالت کامل او تعالی دلالت دارد.