含义的翻译 章 拜莱德 - 库尔德语翻译-萨拉赫丁 - 《古兰经》合辑

سورەتی البلد

段: 1

لَآ أُقۡسِمُ بِهَٰذَا ٱلۡبَلَدِ

سوورەتی (بەلەد) (واتە: شار) پێناسەیەكى سورەتەكە: ١- سورەتى (بەلەد) سورەتێكى مەككى یە. ٢- ژمارەى ئایەتەكانى سورەتى (بەلەد) (٢٠) ئایەتە. ٣- سورەتى (بەلەد) زنجیرەى نەوەدەمینە لە ریزبەندى لەناو سورەتەكانى قورئانى پیرۆزدا. ٤- سورەتى (بەلەد) لە دواى سورەتى (قاف) دابەزیوە. تەوەرەكانى ئەم سورەتە: تەوەرو باسەكانى ئەم سورەتە زۆرتر باسی رۆژى دوایی و ناڕەحەتییەكانى ئەو رۆژە دەكات، لەگەڵ باسی ئەو روداوو بەسەرهاتانەى كە لەو رۆژەدا روودەدەن، وەك هاتنە دەرەوەى خەڵكى لەناو گۆڕەكانیان و بڵاوبوونەوەیان و كۆبوونەوەیان لە شوێنێك. بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ [ لَا أُقْسِمُ بِهَذَا الْبَلَدِ (١) ] خوای گەورە سوێند ئەخوات بەم شارە كە مەككەیە ئەمیش ئاماژەیە بۆ گەورەیی و ڕێزو پلەو پایەی مەككە لەبەر ئەوەی كەعبەی پیرۆزی تیادایە .

段: 2

وَأَنتَ حِلُّۢ بِهَٰذَا ٱلۡبَلَدِ

[ وَأَنْتَ حِلٌّ بِهَذَا الْبَلَدِ (٢) ] وە ئەی محمد صلى الله علیه وسلم تۆ نیشتەجێی لەم شارەدا، یاخود موشریكان ئەوەیان حەڵال كرد كە لەم شارە پیرۆزەدا ئازاری تۆ بدەن كە حەرامە لە حەرەمى مەككەدا ئازاری هیچ كەسێك بدرێ، وە حەرامە داری ببڕێتەوەو گژو گیای لێ بكرێتەوەو ڕاوی تیادا بكرێ وە شەڕو كوشتاری تیادا بكرێ تەنها لە ماوەیەكی كەمدا بۆ پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم حەڵال كرا كە فەتحی مەككەی كردو دواتر تا ڕۆژی قیامەت حەرامە شەڕو ئاژاوەو كێشەى تیادا بێت و ئازاری خەڵكی تیادا بدرێ .

段: 3

وَوَالِدٖ وَمَا وَلَدَ

[ وَوَالِدٍ وَمَا وَلَدَ (٣) ] وە خوای گەورە سوێند ئەخوات بە هەموو باوك و منداڵێك، كە ئەمیش ئاماژەیە بۆ گەورەیی تواناو دەسەڵاتی خوای گەورە كە بەم شێوەیە دروستی كردوون، یاخود (وَالِدٍ) مەبەست پێی ئادەمە، وە منداڵ مەبەست نەوەكانی ئادەمە, یاخود مەبەست پێی ئیبراهیم صلى الله علیه وسلم و نەوەكانێتى، ئەو تەفسیرانە كراوە .

段: 4

لَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ فِي كَبَدٍ

[ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ فِي كَبَدٍ (٤) ] بە دڵنیایی مرۆڤمان دروست كردووە بەڕێكی و بەڕاستی و دامەزراوی، یاخود (كَبَدٍ) واتە: بە مەشەقەو ناڕەحەتی، واتە: مرۆڤ بەدرێژایی تەمەنی لە مەشەقەو ناڕەحەتیدایەو مەشەقەو ناڕەحەتییەكانی ژیانی دونیا ئەچێژێ تا مردن، وە كە مردیش لە ڕۆژی قیامەتیشدا ڕووبەڕووی مەشەقەو ناڕەحەتی و سەغڵەتی ڕۆژی قیامەت ئەبێتەوە.

段: 5

أَيَحۡسَبُ أَن لَّن يَقۡدِرَ عَلَيۡهِ أَحَدٞ

[ أَيَحْسَبُ أَنْ لَنْ يَقْدِرَ عَلَيْهِ أَحَدٌ (٥) ] ئایا مرۆڤ وا گومان ئەبات كە كەس توانای بەسەریدا نییە, یاخود مەبەست ئەوەیە ئایا وا گومان ئەبات كە لێپرسینەوەی لەگەڵ ناكرێ سەبارەت بە پارەكەی ئایا ئەو ماڵەت لە كوێ پەیدا كردو لە چیدا سەرفت كرد .

段: 6

يَقُولُ أَهۡلَكۡتُ مَالٗا لُّبَدًا

[ يَقُولُ أَهْلَكْتُ مَالًا لُبَدًا (٦) ] مرۆڤ خۆی ئەڵێ ماڵێكی یەكجار زۆرم سەرف كردووە .

段: 7

أَيَحۡسَبُ أَن لَّمۡ يَرَهُۥٓ أَحَدٌ

[ أَيَحْسَبُ أَنْ لَمْ يَرَهُ أَحَدٌ (٧) ] ئایا وا ئەزانێ خوای گەورە نایبینێت و لەو ماڵە لێپرسینەوەی لەگەڵدا ناكات .

段: 8

أَلَمۡ نَجۡعَل لَّهُۥ عَيۡنَيۡنِ

[ أَلَمْ نَجْعَلْ لَهُ عَيْنَيْنِ (٨) ] ئایا دوو چاومان پێی نەبەخشیوە بۆ ئەوەی كە پێی ببینێ و زیاتر جوانى بكات .

段: 9

وَلِسَانٗا وَشَفَتَيۡنِ

[ وَلِسَانًا وَشَفَتَيْنِ (٩) ] وە زمانێكمان پێی داوە كە قسەی پێ بكات و ئەوەی لە ناخیدایە پێی دەری ببڕێ، وە دوو لێویشمان پێی بەخشیوە كە یارمەتیدەرن لەسەر قسەكردن و خواردن، وە جوانن بۆ دەم و چاوی .

段: 10

وَهَدَيۡنَٰهُ ٱلنَّجۡدَيۡنِ

[ وَهَدَيْنَاهُ النَّجْدَيْنِ (١٠) ] وە هیدایەتمان داوەو ڕێنماییمان كردووە بۆ هەردوو ڕێگاكە: ڕێگای خێرو شەڕو باش و خراپمان پێ ناساندووەو بۆمان ڕوون كردۆتەوە.

段: 11

فَلَا ٱقۡتَحَمَ ٱلۡعَقَبَةَ

بڕینى بەربەستەكان [ فَلَا اقْتَحَمَ الْعَقَبَةَ (١١) ] بۆ ئەو بەربەستانە نابڕێت كە بوونەتە ڕێگر لە نێوان ئەم و گوێڕایەڵی و عیبادەتی خوای گەورەدا، كە بەربەست و ڕێگری یەكجار زۆر گەورە لەبەردەم مرۆڤدا هەن كە ڕێگرن لە تاعەت و عیبادەتی خوای گەورە ئەبێ ئەو بەربەستانە ببڕێت وە بگات بە تاعەت و عیبادەتی خوای گەورە لە هەواو ئارەزوو نەفس و شەیتان و خەڵكی خراپ .

段: 12

وَمَآ أَدۡرَىٰكَ مَا ٱلۡعَقَبَةُ

[ وَمَا أَدْرَاكَ مَا الْعَقَبَةُ (١٢) ] ئەی محمد صلى الله علیه وسلم تۆ چوزانی ئەو بەربەست و ڕێگرانە چین لەبەردەم مرۆڤدا كە ڕێگرن لەوەی بەرەو تاعەت و عیبادەتی خوای گەورە بڕوات.

段: 13

فَكُّ رَقَبَةٍ

[ فَكُّ رَقَبَةٍ (١٣) ] با ئەو ڕێگرانە ببڕێت و ئەو بەربەستانە لابەرێت بەوەی كە كۆیلەیەك لە پێناو خوای گەورەدا ئازاد بكات كە لە كاتی خۆیدا هەبووە, خوای گەورەیش ئەو كەسە لە ئاگری دۆزەخ ئازاد ئەكات .

段: 14

أَوۡ إِطۡعَٰمٞ فِي يَوۡمٖ ذِي مَسۡغَبَةٖ

[ أَوْ إِطْعَامٌ فِي يَوْمٍ ذِي مَسْغَبَةٍ (١٤) ] یاخود خواردن بە فەقیرو هەژاران بدات لە ڕۆژێكدا كە ڕۆژی برسێتی بێت، یاخود خواردن تیایدا بە نرخ بێت، یان خەڵك ئارەزووی ئەو خواردنە بكات و زۆر پێویستی بێ .

段: 15

يَتِيمٗا ذَا مَقۡرَبَةٍ

[ يَتِيمًا ذَا مَقْرَبَةٍ (١٥) ] ئەو خواردنە بدات بە كەسێك كە بێ باوكەو كەس نییە خواردنی پێ ببەخشێت و خزمی خۆی بێت، پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم دەفەرمێت: (ئەگەر مرۆڤ خێر بە خزمی خۆی بكات دوو خێری بۆ ئەنووسرێ خێرێكیان ئەوە خێرەكەیە ئەوەی تریشیان پەیوەندی خزمایەتییەكەى بۆ ئەنووسرێ) .

段: 16

أَوۡ مِسۡكِينٗا ذَا مَتۡرَبَةٖ

[ أَوْ مِسْكِينًا ذَا مَتْرَبَةٍ (١٦) ] یاخود خێر بكات بە فەقیرێك وەكو بڵێی دەستی نووسابێ بە خۆڵەكەوە لە فەقیری و هەژاریدا، یاخود جل و بەرگ و پۆشاك و ماڵێكی نەبێ كە تیایدا جێگیر بێ وەكو ئەوەی لەناو خۆڵەكەدا بێ ئەوەندە فەقیرو هەژارو نەدارو پێویست بێت، یاخود فەقیرەو قەرزارەو پێویستە، خێر بەمانە بكەیت و پێیان ببەخشی ئەجرو پاداشتی زیاترى هەیە .

段: 17

ثُمَّ كَانَ مِنَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَتَوَاصَوۡاْ بِٱلصَّبۡرِ وَتَوَاصَوۡاْ بِٱلۡمَرۡحَمَةِ

[ ثُمَّ كَانَ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا ] پاشان ئەم كەسە لەگەڵ ئەو كردەوە چاكانەی كە ئەیكات خۆیشی كەسێك بێ كە ئیمانی بەخوای گەورە هێنابێ [ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ وَتَوَاصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ (١٧) ] وە ئامۆژگاری یەكتری ئەكەن بە ئارام گرتن لەسەر تاعەتی خوای گەورە, وە لەسەر تاوان كە هاتە پێشەوە نەیكەی, وە لەسەر بەڵاو موسیبەتە ناخۆشەكان كە ڕووبەڕووی مرۆڤ ئەبێتەوە ناشوكری نەكات و حەمدو سەناو ستایشی خوای گەورەی لەسەر بكات, وە ئامۆژگاری یەكتری ئەكەن بەڕەحم و بەزەیی بوون لەگەڵ بەندەكاندا لەگەڵ موسڵماناندا بەتایبەتی لەگەڵ فەقیرو هەژارو نەدارو بێ باوك و ئەوانەدا مرۆڤ زیاتر بەڕەحم بێ, پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم دەفەرمێت: (هەر كەسێك بەڕەحم نەبێ خوای گەورەیش ڕەحمی پێ ناكات)، وە دەفەرمێت: (ئێوە ئەگەر لەگەڵ یەكدا ڕەحم بەیەك بكەن خوای گەورەش لە ئاسمانەوە ڕەحمتان پێ ئەكات).

段: 18

أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡمَيۡمَنَةِ

هاوەڵانى لاى راست [ أُولَئِكَ أَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ (١٨) ] ئەوانەی ئەم سیفەتە جوانانەیان تیابێ ئەوانە (أَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ) ئەو كەسانەن كە پەڕاوی كردەوە چاكەكانیان بەدەستی ڕاستیان پێ ئەدرێ، واتە: بەهەشتیەكانن كە لەلای ڕاستەوە ئەبرێنە بەهەشتەوە.

段: 19

وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِـَٔايَٰتِنَا هُمۡ أَصۡحَٰبُ ٱلۡمَشۡـَٔمَةِ

[ وَالَّذِينَ كَفَرُوا بِآيَاتِنَا ] وە ئەو كەسانەیشی كە كوفریان كردووە بە ئایەتەكانی ئێمەو باوەڕیان پێی نەبووەو دژایەتیان كردووە [ هُمْ أَصْحَابُ الْمَشْأَمَةِ (١٩) ] ئەمانە هاوەڵانى لای چەپن و پەڕاوی كردەوە خراپەكانیان ئەدرێتە دەستی چەپیان لەبەر ئەوەی دەستی ڕاستیان لە پشتەوە كۆت و زنجیر كراوە، وە لەلای چەپەوە بەرەو دۆزەخ بەڕێ ئەكرێن, (پەنا بەخوای گەورە) .

段: 20

عَلَيۡهِمۡ نَارٞ مُّؤۡصَدَةُۢ

[ عَلَيْهِمْ نَارٌ مُؤْصَدَةٌ (٢٠) ] وە ئاگرێكیان لەسەرەو ئەخرێنە ناو ئاگرێكەوە كە ئەو ئاگرە داخراوە لەسەریان و هیچ كون و كەلەبەرو دەروازەیەك نیە كە لێوەی دەرچن و ڕزگاریان بێ لێی، بەڵكو داخراوە لەسەریان و هیچ تیشك و ڕووناكییەك نییە و بۆ هەمیشەیی لە ئاگری دۆزەخدا ئەبن، والله أعلم . بەم شێوازە هاتینە كۆتایی تەفسیرى سوورەتى (بەلەد) والحمد لله.