ترجمهٔ معانی سوره سوره شعراء - ترجمه ى ازبکی - محمد صادق - دایرة المعارف قرآن کریم

Шуъаро сураси

آیه: 1

طسٓمٓ

То. Сийн. Мийм.

آیه: 2

تِلۡكَ ءَايَٰتُ ٱلۡكِتَٰبِ ٱلۡمُبِينِ

Булар очиқ китобнинг оятларидир.

آیه: 3

لَعَلَّكَ بَٰخِعٞ نَّفۡسَكَ أَلَّا يَكُونُواْ مُؤۡمِنِينَ

Эҳтимол, (улар) мўмин бўлмаганлари учун сен ўзингни ҳалок қилмоқчидирсан?!

آیه: 4

إِن نَّشَأۡ نُنَزِّلۡ عَلَيۡهِم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ ءَايَةٗ فَظَلَّتۡ أَعۡنَٰقُهُمۡ لَهَا خَٰضِعِينَ

Агар хоҳласак, уларга осмондан оят-мўъжиза нозил қиламиз. Бас, уларнинг бўйинлари унга эгилиб қоладир.

آیه: 5

وَمَا يَأۡتِيهِم مِّن ذِكۡرٖ مِّنَ ٱلرَّحۡمَٰنِ مُحۡدَثٍ إِلَّا كَانُواْ عَنۡهُ مُعۡرِضِينَ

Уларга Роҳмандан янги эслатма келибдики, албатта, ундан юз ўгиргувчи бўлганлар.

آیه: 6

فَقَدۡ كَذَّبُواْ فَسَيَأۡتِيهِمۡ أَنۢبَٰٓؤُاْ مَا كَانُواْ بِهِۦ يَسۡتَهۡزِءُونَ

Бас, батаҳқиқ, ёлғонга чиқардилар. Яқинда уларга ўзлари истеҳзо қилган нарсанинг хабари келажакдир.

آیه: 7

أَوَلَمۡ يَرَوۡاْ إِلَى ٱلۡأَرۡضِ كَمۡ أَنۢبَتۡنَا فِيهَا مِن كُلِّ زَوۡجٖ كَرِيمٍ

Улар ерга қарамайдиларми?! Биз унда карамли жуфтлардан қанчаларини ундириб қўйибмиз.

آیه: 8

إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗۖ وَمَا كَانَ أَكۡثَرُهُم مُّؤۡمِنِينَ

Албатта, бунда оят-белги бор. Лекин кўплари мўмин бўлмаслар.

آیه: 9

وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلرَّحِيمُ

Албатта, Роббинг Ўзи азийзу меҳрибондир.

آیه: 10

وَإِذۡ نَادَىٰ رَبُّكَ مُوسَىٰٓ أَنِ ٱئۡتِ ٱلۡقَوۡمَ ٱلظَّٰلِمِينَ

Роббинг Мусога: «У золим қавмга боргин.

آیه: 11

قَوۡمَ فِرۡعَوۡنَۚ أَلَا يَتَّقُونَ

Фиръавн қавмига. (Биздан) қўрқмайдиларми?!» деб нидо қилганини эсла.

آیه: 12

قَالَ رَبِّ إِنِّيٓ أَخَافُ أَن يُكَذِّبُونِ

У: «Эй Роббим, улар мени ёлғончи қилишларидан қўрқарман.

آیه: 13

وَيَضِيقُ صَدۡرِي وَلَا يَنطَلِقُ لِسَانِي فَأَرۡسِلۡ إِلَىٰ هَٰرُونَ

Ва дилим сиқилишидан ҳамда тилим бурро бўлмай қолишидан. Бас, Ҳорунни элчи қил.

آیه: 14

وَلَهُمۡ عَلَيَّ ذَنۢبٞ فَأَخَافُ أَن يَقۡتُلُونِ

Менинг зиммамда улар наздида гуноҳ бор. Бас, мени ўлдиришларидан хавфдаман», деди.

آیه: 15

قَالَ كَلَّاۖ فَٱذۡهَبَا بِـَٔايَٰتِنَآۖ إِنَّا مَعَكُم مُّسۡتَمِعُونَ

У зот: «Йўқ! Бас, иккингиз Бизнинг оят-мўъжизаларимиз ила боринглар. Албатта, Биз иккингиз билан эшитгувчимиз.

آیه: 16

فَأۡتِيَا فِرۡعَوۡنَ فَقُولَآ إِنَّا رَسُولُ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ

Бас, Фиръавнга боринглар ва унга: «Биз Роббул оламийннинг Пайғамбарларимиз.

آیه: 17

أَنۡ أَرۡسِلۡ مَعَنَا بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ

Бани Исроилни биз билан қўйиб юбор», деб айтинглар, деди.

آیه: 18

قَالَ أَلَمۡ نُرَبِّكَ فِينَا وَلِيدٗا وَلَبِثۡتَ فِينَا مِنۡ عُمُرِكَ سِنِينَ

У (Фиръавн): «Биз сени гўдаклигингдан ўз ичимизда тарбия қилмадикми?! Умрингнинг бир неча йилини бизнинг ичимизда ўтказмадингми?!

آیه: 19

وَفَعَلۡتَ فَعۡلَتَكَ ٱلَّتِي فَعَلۡتَ وَأَنتَ مِنَ ٱلۡكَٰفِرِينَ

Ва нонкўрлардан бўлиб, қиладиган ишингни қилиб қўймадингми?!» деди.

(Фиръавннинг миннатларидан асосий мақсади — Мусо алайҳиссалом олиб келган динни инкор қилиш эди. Қўлимизда катта бўла туриб, энди, бизга, динимизга ва мулкимизга қарши чиқасанми? Янги дин келтирдим, деб даъво қиласанми? Бизнинг қавмимиздан бир кишини ўлдириб қўймадингми?!)

آیه: 20

قَالَ فَعَلۡتُهَآ إِذٗا وَأَنَا۠ مِنَ ٱلضَّآلِّينَ

У (Мусо): «Ўша ишни қилган бўлсам, билмасдан қилганман.

آیه: 21

فَفَرَرۡتُ مِنكُمۡ لَمَّا خِفۡتُكُمۡ فَوَهَبَ لِي رَبِّي حُكۡمٗا وَجَعَلَنِي مِنَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ

Бас, сизлардан хавфсираб қочиб кетдим. Кейин Аллоҳ менга ҳикмат берди ва мени Пайғамбарлардан қилди.

(Ўша қибтий менинг бир Бани Исроиллик қабиладошим билан уришаётган экан. Қабиладошим мендан ёрдам сўради, мен унга ёрдам бераман деб қибтийни бир урсам ўлиб қолди. Сўнгра хатони тушундим.)

آیه: 22

وَتِلۡكَ نِعۡمَةٞ تَمُنُّهَا عَلَيَّ أَنۡ عَبَّدتَّ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ

Ўша менга қилаётган миннатинг Бани Исроилни қул қилиб олганингдандир», деди.

آیه: 23

قَالَ فِرۡعَوۡنُ وَمَا رَبُّ ٱلۡعَٰلَمِينَ

Фиръавн: «Роббул оламийн нима?» деди.

آیه: 24

قَالَ رَبُّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَيۡنَهُمَآۖ إِن كُنتُم مُّوقِنِينَ

У (Мусо): «Агар англамоқчи бўлсангиз, У, осмонлару ер ва уларнинг орасидаги нарсаларнинг Роббидир», деди.

آیه: 25

قَالَ لِمَنۡ حَوۡلَهُۥٓ أَلَا تَسۡتَمِعُونَ

У (Фиръавн) атрофидаги кишиларга: «Эшитмаяпсизларми?!» деди.

آیه: 26

قَالَ رَبُّكُمۡ وَرَبُّ ءَابَآئِكُمُ ٱلۡأَوَّلِينَ

У: «Сизнинг Роббингиз ва аввалги ота-боболарингизнинг Роббидир», деди.

آیه: 27

قَالَ إِنَّ رَسُولَكُمُ ٱلَّذِيٓ أُرۡسِلَ إِلَيۡكُمۡ لَمَجۡنُونٞ

У: «Албатта, сизга юборилган Пайғамбарингиз жиннидир», деди.

آیه: 28

قَالَ رَبُّ ٱلۡمَشۡرِقِ وَٱلۡمَغۡرِبِ وَمَا بَيۡنَهُمَآۖ إِن كُنتُمۡ تَعۡقِلُونَ

У: «У зот, агар ақл юритсангиз, машриқу мағрибнинг ва улар ўртасидаги нарсаларнинг Роббидир», деди.

آیه: 29

قَالَ لَئِنِ ٱتَّخَذۡتَ إِلَٰهًا غَيۡرِي لَأَجۡعَلَنَّكَ مِنَ ٱلۡمَسۡجُونِينَ

У: «Агар мендан бошқани илоҳ қилиб олсанг, албатта, мен сени зиндонбандлардан қилурман», деди.

آیه: 30

قَالَ أَوَلَوۡ جِئۡتُكَ بِشَيۡءٖ مُّبِينٖ

У: «Агар мен сенга очиқ-ойдин нарса келтирсам ҳам-а?» деди.

آیه: 31

قَالَ فَأۡتِ بِهِۦٓ إِن كُنتَ مِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ

У: «Агар ростгўйлардан бўлсанг, келтир уни!» деди.

آیه: 32

فَأَلۡقَىٰ عَصَاهُ فَإِذَا هِيَ ثُعۡبَانٞ مُّبِينٞ

Бас, у (Мусо) асосини ташлади. Баногоҳ у аниқ аждарга айланди.

آیه: 33

وَنَزَعَ يَدَهُۥ فَإِذَا هِيَ بَيۡضَآءُ لِلنَّٰظِرِينَ

Ва қўлини чиқарди. Баногоҳ у назар қилгувчиларга оппоқ кўринди.

آیه: 34

قَالَ لِلۡمَلَإِ حَوۡلَهُۥٓ إِنَّ هَٰذَا لَسَٰحِرٌ عَلِيمٞ

У (Фиръавн) атрофидаги аъёнларига: «Албатта, бу ўта билимдон сеҳргардир.

آیه: 35

يُرِيدُ أَن يُخۡرِجَكُم مِّنۡ أَرۡضِكُم بِسِحۡرِهِۦ فَمَاذَا تَأۡمُرُونَ

У ўз сеҳри билан сизларни ерингиздан чиқармоқчи, нима дейсизлар?» деди.

(Худонинг динига қарши чиққан, Аллоҳнинг йўлидаги даъватчиларни ўзига душман билган туғёнкорларнинг доимий гапларидан бири. Атрофидаги гумашталарига ва содда халққа даъватчини хавфли қилиб кўрсатади ва уларни қўрқитади.)

آیه: 36

قَالُوٓاْ أَرۡجِهۡ وَأَخَاهُ وَٱبۡعَثۡ فِي ٱلۡمَدَآئِنِ حَٰشِرِينَ

Улар: «Уни ва акасини қўйиб тургин-да, шаҳарларга тўпловчиларни юбор.

آیه: 37

يَأۡتُوكَ بِكُلِّ سَحَّارٍ عَلِيمٖ

Сенга барча ўта билимдон сеҳргарларни олиб келсинлар», дедилар.

(Бу таклиф Фиръавнга маъқул тушди. Зотан, у атрофидагилардан айнан шу жавобни кутган эди. Бошқа сура ва оятлардан биламизки, Мусо алайҳиссалом билан сеҳргарларнинг мусобақалашадиган жойи, вақти ва бошқа шартлари келишиб олинади. Фиъравн шаҳарларга одамларини юбориб, сеҳргарларни тўплатиб келади.)

آیه: 38

فَجُمِعَ ٱلسَّحَرَةُ لِمِيقَٰتِ يَوۡمٖ مَّعۡلُومٖ

Бас, сеҳргарлар маълум куни келишилган вақтда жамландилар.

آیه: 39

وَقِيلَ لِلنَّاسِ هَلۡ أَنتُم مُّجۡتَمِعُونَ

Ва одамларга: «Сизлар тўпланиб бўлдингизми?

آیه: 40

لَعَلَّنَا نَتَّبِعُ ٱلسَّحَرَةَ إِن كَانُواْ هُمُ ٱلۡغَٰلِبِينَ

Ажаб эрмас, устун келсалар, сеҳргарларга эргашсак», дейилди.

(Турли муносабатлар ила одамларни тўплаш билан уларни чалғитиш ва ўзига маҳлиё этиш ҳам туғёнкор ҳокимларнинг одати. Сеҳргарлар билан Мусо алайҳиссалом тортишувини ғанимат билиб роса одам йиғдилар.)

آیه: 41

فَلَمَّا جَآءَ ٱلسَّحَرَةُ قَالُواْ لِفِرۡعَوۡنَ أَئِنَّ لَنَا لَأَجۡرًا إِن كُنَّا نَحۡنُ ٱلۡغَٰلِبِينَ

Сеҳргарлар келган чоғларида Фиръавнга: «Агар биз ғолиб келгувчи бўлсак, бизга, албатта, ҳақ бериладими?» дедилар.

آیه: 42

قَالَ نَعَمۡ وَإِنَّكُمۡ إِذٗا لَّمِنَ ٱلۡمُقَرَّبِينَ

У: «Ҳа! У ҳолда сиз, албатта, энг яқинларимдан бўласиз», деди.

آیه: 43

قَالَ لَهُم مُّوسَىٰٓ أَلۡقُواْ مَآ أَنتُم مُّلۡقُونَ

Мусо уларга: «Сиз ташлайдиган нарсангизни ташланг», деди.

آیه: 44

فَأَلۡقَوۡاْ حِبَالَهُمۡ وَعِصِيَّهُمۡ وَقَالُواْ بِعِزَّةِ فِرۡعَوۡنَ إِنَّا لَنَحۡنُ ٱلۡغَٰلِبُونَ

Бас, улар арқонлари ва асоларини ташладилар ва «Фиръавннинг иззати билан қасамки, албатта, биз ғолиблармиз», дедилар.

آیه: 45

فَأَلۡقَىٰ مُوسَىٰ عَصَاهُ فَإِذَا هِيَ تَلۡقَفُ مَا يَأۡفِكُونَ

Сўнгра Мусо асосини ташлаган эди, бирдан у уларнинг уйдирмаларини юта бошлади.

(Сеҳргарлар арқонларини ташлаганида, илонга айланмаган, уларнинг найранги туфайлигина кишилар кўзига шундай кўринган эди, холос. Кейин Мусо алайҳиссалом асоларини ташладилар ва у аждарга айланиб, Фиръавн сеҳргарларининг асо ва арқонларини юта бошлади.)

آیه: 46

فَأُلۡقِيَ ٱلسَّحَرَةُ سَٰجِدِينَ

Бас, сеҳргарлар сажда қилган ҳолларида йиқилдилар.

آیه: 47

قَالُوٓاْ ءَامَنَّا بِرَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ

Улар: «Роббул оламийнга иймон келтирдик.

آیه: 48

رَبِّ مُوسَىٰ وَهَٰرُونَ

Мусо ва Ҳоруннинг Роббига», дедилар.

آیه: 49

قَالَ ءَامَنتُمۡ لَهُۥ قَبۡلَ أَنۡ ءَاذَنَ لَكُمۡۖ إِنَّهُۥ لَكَبِيرُكُمُ ٱلَّذِي عَلَّمَكُمُ ٱلسِّحۡرَ فَلَسَوۡفَ تَعۡلَمُونَۚ لَأُقَطِّعَنَّ أَيۡدِيَكُمۡ وَأَرۡجُلَكُم مِّنۡ خِلَٰفٖ وَلَأُصَلِّبَنَّكُمۡ أَجۡمَعِينَ

У: «Мен сизга изн бермасимдан олдин унга иймон келтирдингиз! Албатта, у сизга сеҳр ўргатган каттангиздир! Энди тезда биласиз, мен, албатта, қўл-оёғингизни қарама-қарши томонидан кесажакман ва барчангизни осажакман», деди.

آیه: 50

قَالُواْ لَا ضَيۡرَۖ إِنَّآ إِلَىٰ رَبِّنَا مُنقَلِبُونَ

Улар: «Зарари йўқ. Албатта, биз Роббимизга қайтгувчимиз.

آیه: 51

إِنَّا نَطۡمَعُ أَن يَغۡفِرَ لَنَا رَبُّنَا خَطَٰيَٰنَآ أَن كُنَّآ أَوَّلَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

Мўминларнинг аввалгиси бўлганимиз учун Роббимиз хатоларимизни кечиришидан умид қиламиз», дедилар.

آیه: 52

۞ وَأَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰ مُوسَىٰٓ أَنۡ أَسۡرِ بِعِبَادِيٓ إِنَّكُم مُّتَّبَعُونَ

Ва Мусога: «Бандаларим билан кечаси йўлга чиқ. Албатта, таъқиб этилурсиз», деб ваҳий юбордик.

آیه: 53

فَأَرۡسَلَ فِرۡعَوۡنُ فِي ٱلۡمَدَآئِنِ حَٰشِرِينَ

Бас, Фиръавн шаҳарларга тўпловчилар юборди:

آیه: 54

إِنَّ هَٰٓؤُلَآءِ لَشِرۡذِمَةٞ قَلِيلُونَ

«Шубҳасиз, анавилар озгина тоифадирлар.

آیه: 55

وَإِنَّهُمۡ لَنَا لَغَآئِظُونَ

Албатта, улар бизни ғазаблантиргувчилардир.

آیه: 56

وَإِنَّا لَجَمِيعٌ حَٰذِرُونَ

Албатта, биз ҳаммамиз ҳушёрмиз», деб.

آیه: 57

فَأَخۡرَجۡنَٰهُم مِّن جَنَّٰتٖ وَعُيُونٖ

Бас, Биз уларни чиқардик, боғ-роғлар ва булоқлардан.

آیه: 58

وَكُنُوزٖ وَمَقَامٖ كَرِيمٖ

Хазиналар ва муҳтарам маскандан.

(Яъни, Фиръавн ва унинг қавмини боғ-роғларидан ва булоқларидан, хазиналаридан ва ҳашаматли масканларидан чиқардик.)

آیه: 59

كَذَٰلِكَۖ وَأَوۡرَثۡنَٰهَا بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ

Ана шундай. Ўша(нарса)ларни Бани Исроилга мерос қилиб бердик.

آیه: 60

فَأَتۡبَعُوهُم مُّشۡرِقِينَ

Бас, уларни қуёш чиқиш пайтида қувиб етдилар.

آیه: 61

فَلَمَّا تَرَٰٓءَا ٱلۡجَمۡعَانِ قَالَ أَصۡحَٰبُ مُوسَىٰٓ إِنَّا لَمُدۡرَكُونَ

Икки жамоат бир-бирларини кўрган чоғида, Мусонинг одамлари: «Энди қўлга тушдик», дедилар.

آیه: 62

قَالَ كَلَّآۖ إِنَّ مَعِيَ رَبِّي سَيَهۡدِينِ

У (Мусо): «Йўқ! Албатта, Роббим мен билан, У менга тўғри йўлни кўрсатур», деди.

آیه: 63

فَأَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰ مُوسَىٰٓ أَنِ ٱضۡرِب بِّعَصَاكَ ٱلۡبَحۡرَۖ فَٱنفَلَقَ فَكَانَ كُلُّ فِرۡقٖ كَٱلطَّوۡدِ ٱلۡعَظِيمِ

Бас, Биз Мусога: «Асоинг билан денгизни ур», деб ваҳий қилдик. Бас, у (денгиз) бўлиниб, ҳар бўлаги улкан тоғдек бўлди.

آیه: 64

وَأَزۡلَفۡنَا ثَمَّ ٱلۡأٓخَرِينَ

Ва кейин бошқаларни ҳам яқинлаштирдик.

(Яъни, Фиръавн ва унинг аскарларини ҳам денгизга яқинлаштирдик.)

آیه: 65

وَأَنجَيۡنَا مُوسَىٰ وَمَن مَّعَهُۥٓ أَجۡمَعِينَ

Мусо ва унга эргашганларга, ҳаммаларига нажот бердик.

آیه: 66

ثُمَّ أَغۡرَقۡنَا ٱلۡأٓخَرِينَ

Сўнгра бошқаларни ғарқ қилдик.

(Фиръавн ва унинг аскарлари денгиз бағрига тўлиқ тушиб бўлганларидан кейин, улкан тоғдек ҳайбат-ла тўхтаб турган денгиз яна ҳаракатга келиб, ҳаммаларини ҳалок қилди.)

آیه: 67

إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗۖ وَمَا كَانَ أَكۡثَرُهُم مُّؤۡمِنِينَ

Албатта, бунда оят-белги бор. Лекин кўплари мўмин бўлмадилар.

آیه: 68

وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلرَّحِيمُ

Албатта, Роббинг Ўзи азийзу меҳрибондир.

آیه: 69

وَٱتۡلُ عَلَيۡهِمۡ نَبَأَ إِبۡرَٰهِيمَ

Ва уларга Иброҳимнинг хабарини тиловат қилиб бер.

آیه: 70

إِذۡ قَالَ لِأَبِيهِ وَقَوۡمِهِۦ مَا تَعۡبُدُونَ

Ўшанда у отаси ва қавмига: «Нимага ибодат қилмоқдасизлар?» деган эди.

آیه: 71

قَالُواْ نَعۡبُدُ أَصۡنَامٗا فَنَظَلُّ لَهَا عَٰكِفِينَ

Улар: «Санамларга ибодат қилмоқдамиз. Ва уларга ихлос ила ибодат қилишда бардавом бўлурмиз», дедилар.

(Тош ёки бошқа нарсадан юзи инсон юзига ўхшатиб ишланган бутга «санам» дейилади.)

آیه: 72

قَالَ هَلۡ يَسۡمَعُونَكُمۡ إِذۡ تَدۡعُونَ

У: «Илтижо қилганингизда улар сизни эшитадиларми?

آیه: 73

أَوۡ يَنفَعُونَكُمۡ أَوۡ يَضُرُّونَ

Ёхуд наф ёки зарар етказа оладиларми?» деди.

آیه: 74

قَالُواْ بَلۡ وَجَدۡنَآ ءَابَآءَنَا كَذَٰلِكَ يَفۡعَلُونَ

Улар: «Йўқ, биз ота-боболаримизнинг шундай қилаётганларини кўрдик», дедилар.

آیه: 75

قَالَ أَفَرَءَيۡتُم مَّا كُنتُمۡ تَعۡبُدُونَ

У: «Нимага ибодат қилаётганингизни билдингизми?!

آیه: 76

أَنتُمۡ وَءَابَآؤُكُمُ ٱلۡأَقۡدَمُونَ

Сиз ва қадимги оталарингиз?!

آیه: 77

فَإِنَّهُمۡ عَدُوّٞ لِّيٓ إِلَّا رَبَّ ٱلۡعَٰلَمِينَ

Албатта, Роббул оламийндан бошқа уларнинг барчаси менга душмандир», деди.

آیه: 78

ٱلَّذِي خَلَقَنِي فَهُوَ يَهۡدِينِ

У мени яратган Зотдир. Бас, мени ҳидоят қиладиган ҳам Унинг Ўзи.

آیه: 79

وَٱلَّذِي هُوَ يُطۡعِمُنِي وَيَسۡقِينِ

Ва мени таомлантирадиган ва суғорадиган ҳам Унинг Ўзи.

آیه: 80

وَإِذَا مَرِضۡتُ فَهُوَ يَشۡفِينِ

Бемор бўлганимда менга шифо берадиган ҳам Унинг Ўзи.

آیه: 81

وَٱلَّذِي يُمِيتُنِي ثُمَّ يُحۡيِينِ

Мени ўлдирадиган, сўнгра тирилтирадиган ҳам Унинг Ўзи.

آیه: 82

وَٱلَّذِيٓ أَطۡمَعُ أَن يَغۡفِرَ لِي خَطِيٓـَٔتِي يَوۡمَ ٱلدِّينِ

Ва менинг хатоимни қиёмат куни мағфират қилишидан умидвор бўлганим ҳам Унинг Ўзи.

آیه: 83

رَبِّ هَبۡ لِي حُكۡمٗا وَأَلۡحِقۡنِي بِٱلصَّٰلِحِينَ

Эй Роббим, менга ҳикмат ҳадя эт ва мени солиҳларга қўшгин.

آیه: 84

وَٱجۡعَل لِّي لِسَانَ صِدۡقٖ فِي ٱلۡأٓخِرِينَ

Ва менга кейин келгувчилар ичида содиқ мақтовлар бўладиган қилгин.

(Яъни, ўтиб кетганимдан кейин ҳам одамлар мени қиёматгача яхшилик билан эслаб юрадиган қилгин.)

آیه: 85

وَٱجۡعَلۡنِي مِن وَرَثَةِ جَنَّةِ ٱلنَّعِيمِ

Ва мени наъийм жаннати ворисларидан қилгин.

آیه: 86

وَٱغۡفِرۡ لِأَبِيٓ إِنَّهُۥ كَانَ مِنَ ٱلضَّآلِّينَ

Ва отамни мағфират қил. Албатта, у адашганлардан бўлди.

آیه: 87

وَلَا تُخۡزِنِي يَوۡمَ يُبۡعَثُونَ

Ва қайта тирилтириладиган кунда мени шарманда қилмагин.

آیه: 88

يَوۡمَ لَا يَنفَعُ مَالٞ وَلَا بَنُونَ

У кунда на мол манфаат берар ва на болалар.

آیه: 89

إِلَّا مَنۡ أَتَى ٱللَّهَ بِقَلۡبٖ سَلِيمٖ

Магар, ким Аллоҳ ҳузурига тоза қалб ила келса, (манфаат топар).

آیه: 90

وَأُزۡلِفَتِ ٱلۡجَنَّةُ لِلۡمُتَّقِينَ

Ва жаннат тақводорларга яқинлаштирилди.

آیه: 91

وَبُرِّزَتِ ٱلۡجَحِيمُ لِلۡغَاوِينَ

Жаҳийм иғвога учганларга зоҳир қилинди.

آیه: 92

وَقِيلَ لَهُمۡ أَيۡنَ مَا كُنتُمۡ تَعۡبُدُونَ

Ва уларга: «Ибодат қилиб юрган нарсаларингиз қани?!

آیه: 93

مِن دُونِ ٱللَّهِ هَلۡ يَنصُرُونَكُمۡ أَوۡ يَنتَصِرُونَ

Аллоҳдан ўзга. Улар сизга ёрдам бера олурларми ёки ўзларини қутқара олурларми?!» дейилди.

آیه: 94

فَكُبۡكِبُواْ فِيهَا هُمۡ وَٱلۡغَاوُۥنَ

Бас, улар, иғвога учганлар унга юзтубан ташландилар.

آیه: 95

وَجُنُودُ إِبۡلِيسَ أَجۡمَعُونَ

Ва иблиснинг аскарлари ҳаммалари биргаликда.

آیه: 96

قَالُواْ وَهُمۡ فِيهَا يَخۡتَصِمُونَ

Улар унинг ичида бир-бирлари ила хусумат қилар эканлар, дедилар:

آیه: 97

تَٱللَّهِ إِن كُنَّا لَفِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٍ

«Аллоҳга қасамки, албатта, биз очиқ-ойдин адашувда эканмиз.

آیه: 98

إِذۡ نُسَوِّيكُم بِرَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ

Чунки, сизларни Роббул оламийнга тенглаштирардик.

آیه: 99

وَمَآ أَضَلَّنَآ إِلَّا ٱلۡمُجۡرِمُونَ

Бизни фақат жиноятчилар йўлдан оздирдилар.

آیه: 100

فَمَا لَنَا مِن شَٰفِعِينَ

Мана энди биз учун шафоатчилар ҳам йўқ.

آیه: 101

وَلَا صَدِيقٍ حَمِيمٖ

Бирон қадрдон дўст ҳам йўқ.

آیه: 102

فَلَوۡ أَنَّ لَنَا كَرَّةٗ فَنَكُونَ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

Қани энди ортга қайтсагу мўминлардан бўлсак.»

آیه: 103

إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗۖ وَمَا كَانَ أَكۡثَرُهُم مُّؤۡمِنِينَ

Албатта, бунда оят-белги бор. Лекин кўплари мўмин бўлмадилар.

آیه: 104

وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلرَّحِيمُ

Албатта, Роббинг Ўзи азизу меҳрибондир.

آیه: 105

كَذَّبَتۡ قَوۡمُ نُوحٍ ٱلۡمُرۡسَلِينَ

Нуҳ қавми Пайғамбарларни ёлғончи қилди.

آیه: 106

إِذۡ قَالَ لَهُمۡ أَخُوهُمۡ نُوحٌ أَلَا تَتَّقُونَ

Ўшанда уларга биродарлари Нуҳ деди: «Қўрқмайсизми?!

آیه: 107

إِنِّي لَكُمۡ رَسُولٌ أَمِينٞ

Албатта, мен сизларга ишончли Пайғамбарман.

آیه: 108

فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُونِ

Бас, Аллоҳдан қўрқинглар ва менга итоат қилинглар.

آیه: 109

وَمَآ أَسۡـَٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ مِنۡ أَجۡرٍۖ إِنۡ أَجۡرِيَ إِلَّا عَلَىٰ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ

Мен сизлардан бунинг учун ҳақ — ажр сўрамайман. Менинг ажрим фақатгина Роббул оламийннинг зиммасидадир.

آیه: 110

فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُونِ

Бас, Аллоҳдан қўрқинглар ва менга итоат қилинглар».

آیه: 111

۞ قَالُوٓاْ أَنُؤۡمِنُ لَكَ وَٱتَّبَعَكَ ٱلۡأَرۡذَلُونَ

Улар: «Сенга пасткашлар эргашиб турган ҳолда, биз сенга иймон келтирармидик?!» дедилар.

آیه: 112

قَالَ وَمَا عِلۡمِي بِمَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ

У деди: «Менинг улар нима қилаётганлари ҳақида илмим йўқ.

آیه: 113

إِنۡ حِسَابُهُمۡ إِلَّا عَلَىٰ رَبِّيۖ لَوۡ تَشۡعُرُونَ

Агар сезсангиз, уларнинг ҳисоби фақат Аллоҳнинг зиммасидадир.

آیه: 114

وَمَآ أَنَا۠ بِطَارِدِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

Ва мен мўминларни ҳайдаб юборгувчи эмасман.

آیه: 115

إِنۡ أَنَا۠ إِلَّا نَذِيرٞ مُّبِينٞ

Мен фақат очиқ-ойдин огоҳлантиргувчиман, холос».

آیه: 116

قَالُواْ لَئِن لَّمۡ تَنتَهِ يَٰنُوحُ لَتَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡمَرۡجُومِينَ

Улар: «Эй Нуҳ, агар тўхтамасанг, албатта, тошбўрон қилинганлардан бўласан», дедилар.

آیه: 117

قَالَ رَبِّ إِنَّ قَوۡمِي كَذَّبُونِ

У: «Эй Роббим, шубҳасиз, қавмим мени ёлғончи қилдилар.

آیه: 118

فَٱفۡتَحۡ بَيۡنِي وَبَيۡنَهُمۡ فَتۡحٗا وَنَجِّنِي وَمَن مَّعِيَ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

Бас, Ўзинг мен билан уларнинг орамизни яхшилаб очгин ва менга ҳамда мен билан бирга бўлган мўминларга нажот бергин», деди.

آیه: 119

فَأَنجَيۡنَٰهُ وَمَن مَّعَهُۥ فِي ٱلۡفُلۡكِ ٱلۡمَشۡحُونِ

Бас, Биз унга ва у билан бирга бўлганларга тўлган кемада нажот бердик.

آیه: 120

ثُمَّ أَغۡرَقۡنَا بَعۡدُ ٱلۡبَاقِينَ

Сўнгра, қолганларни ғарқ қилдик.

آیه: 121

إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗۖ وَمَا كَانَ أَكۡثَرُهُم مُّؤۡمِنِينَ

Албатта, бунда оят-белги бор. Лекин кўплари мўмин бўлмадилар.

آیه: 122

وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلرَّحِيمُ

Албатта, Роббинг Ўзи азийзу меҳрибондир.

آیه: 123

كَذَّبَتۡ عَادٌ ٱلۡمُرۡسَلِينَ

Од қавми Пайғамбарларни ёлғончи қилди.

آیه: 124

إِذۡ قَالَ لَهُمۡ أَخُوهُمۡ هُودٌ أَلَا تَتَّقُونَ

Ўшанда уларга биродарлари Ҳуд деди: «Қўрқмайсизларми?!

آیه: 125

إِنِّي لَكُمۡ رَسُولٌ أَمِينٞ

Албатта, мен сизларга ишончли Пайғамбарман.

آیه: 126

فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُونِ

Бас, Аллоҳдан қўрқинглар ва менга итоат қилинглар.

آیه: 127

وَمَآ أَسۡـَٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ مِنۡ أَجۡرٍۖ إِنۡ أَجۡرِيَ إِلَّا عَلَىٰ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ

Мен сизлардан бунинг учун ҳақ — ажр сўрамасман. Менинг ажрим фақатгина Роббул оламийн зиммасидадир.

آیه: 128

أَتَبۡنُونَ بِكُلِّ رِيعٍ ءَايَةٗ تَعۡبَثُونَ

Ҳар тепаликка бир белги бўладиган бино қуриб, беҳуда ўйин қилаверасизми?

آیه: 129

وَتَتَّخِذُونَ مَصَانِعَ لَعَلَّكُمۡ تَخۡلُدُونَ

Ва худди мангу туражакдек «маснаълар» тутасиз.

(Оятдаги «маснаълар» сўзи ҳозирги араб тилида завод-фабрикалар маъносида ишлатилмоқда. Од қавми улкан қасрлар қуриш, тоғларни ўйиб ишлаш ва бошқа фахр учун кўтарадиган биноларида фойдаланадиган асбоб-ускуналарни ишлаб чиқарадиган ишхоналарга эга эди, «масонеълар»дан мурод ўшалар, оятда қурилишларга доир очиқ-ойдин маъно бор.)

آیه: 130

وَإِذَا بَطَشۡتُم بَطَشۡتُمۡ جَبَّارِينَ

Тутганингизда ўта жабрчи бўлиб тутдингиз.

آیه: 131

فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُونِ

Бас, Аллоҳдан қўрқинг ва менга итоат қилинг.

آیه: 132

وَٱتَّقُواْ ٱلَّذِيٓ أَمَدَّكُم بِمَا تَعۡلَمُونَ

Сизга ўзингиз билган нарса ила мадад берган Зотдан қўрқинг.

آیه: 133

أَمَدَّكُم بِأَنۡعَٰمٖ وَبَنِينَ

У сизларга чорва ҳайвонлари ва фарзандлар ила мадад берди.

آیه: 134

وَجَنَّٰتٖ وَعُيُونٍ

Боғ-роғлар ва булоқлар ила.

آیه: 135

إِنِّيٓ أَخَافُ عَلَيۡكُمۡ عَذَابَ يَوۡمٍ عَظِيمٖ

Мен, албатта, сизга улуғ куннинг азоби келишидан қўрқаман».

آیه: 136

قَالُواْ سَوَآءٌ عَلَيۡنَآ أَوَعَظۡتَ أَمۡ لَمۡ تَكُن مِّنَ ٱلۡوَٰعِظِينَ

Улар: «Биз учун ваъз қилсанг ҳам ёки ваъз қилгувчилардан бўлмасанг ҳам — бари бир.

آیه: 137

إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا خُلُقُ ٱلۡأَوَّلِينَ

Бу эскиларнинг одати, холос.

آیه: 138

وَمَا نَحۡنُ بِمُعَذَّبِينَ

Биз азоблангувчи эмасмиз», дедилар.

(Яъни, бизга қанча гапирсанг ҳам, барибир сен айтган йўлдан юрмаймиз. Бу қилмишимиз учун, сен айтаётганингдек, азобланмаймиз ҳам, дедилар.)

آیه: 139

فَكَذَّبُوهُ فَأَهۡلَكۡنَٰهُمۡۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗۖ وَمَا كَانَ أَكۡثَرُهُم مُّؤۡمِنِينَ

Улар у(Ҳуд)ни ёлғончи қилдилар. Бас, Биз уларни ҳалок қилдик. Албатта, бунда оят-белги бор. Лекин кўплари мўмин бўлмадилар.

آیه: 140

وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلرَّحِيمُ

Албатта, Роббинг Ўзи азийзу меҳрибондир.

آیه: 141

كَذَّبَتۡ ثَمُودُ ٱلۡمُرۡسَلِينَ

Самуд (қавми) Пайғамбарларни ёлғончи қилди.

آیه: 142

إِذۡ قَالَ لَهُمۡ أَخُوهُمۡ صَٰلِحٌ أَلَا تَتَّقُونَ

Ўшанда уларга биродарлари Солиҳ деди: «Қўрқмайсизларми?!

آیه: 143

إِنِّي لَكُمۡ رَسُولٌ أَمِينٞ

Албатта, мен сизларга ишончли Пайғамбарман.

آیه: 144

فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُونِ

Бас, Аллоҳдан қўрқинглар ва менга итоат қилинглар.

آیه: 145

وَمَآ أَسۡـَٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ مِنۡ أَجۡرٍۖ إِنۡ أَجۡرِيَ إِلَّا عَلَىٰ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ

Мен сизлардан бунинг учун ҳақ — ажр сўрамайман. Менинг ажрим фақатгина Роббул оламийн зиммасидадир.

آیه: 146

أَتُتۡرَكُونَ فِي مَا هَٰهُنَآ ءَامِنِينَ

Сиз бу жойдаги нарсаларда омон ҳолда тарк қилинасизми?!

آیه: 147

فِي جَنَّٰتٖ وَعُيُونٖ

Боғ-роғларда, булоқларда?!

آیه: 148

وَزُرُوعٖ وَنَخۡلٖ طَلۡعُهَا هَضِيمٞ

Экинзорлару майин хурмозор ичларида-я?!

آیه: 149

وَتَنۡحِتُونَ مِنَ ٱلۡجِبَالِ بُيُوتٗا فَٰرِهِينَ

Ва тоғлардан манманлик-ла уйлар йўнаверасизми?!

آیه: 150

فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُونِ

Бас, Аллоҳдан қўрқинглар ва менга итоат қилинглар.

آیه: 151

وَلَا تُطِيعُوٓاْ أَمۡرَ ٱلۡمُسۡرِفِينَ

Ва ер юзида исрофчиларнинг ишига итоат қилманглар.

آیه: 152

ٱلَّذِينَ يُفۡسِدُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَا يُصۡلِحُونَ

Ер юзида бузғунчилик қиладиган, ислоҳ этмайдиганларнинг».

آیه: 153

قَالُوٓاْ إِنَّمَآ أَنتَ مِنَ ٱلۡمُسَحَّرِينَ

Улар: «Сен, албатта, сеҳрланганлардандирсан.

آیه: 154

مَآ أَنتَ إِلَّا بَشَرٞ مِّثۡلُنَا فَأۡتِ بِـَٔايَةٍ إِن كُنتَ مِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ

Сен бизга ўхшаган башардан бошқа ҳеч нарса эмассан. Агар ростгўйлардан бўлсанг, мўъжиза келтир», дедилар.

(Самуд қавми уларга Аллоҳнинг гапини етказган пайғамбарлари Солиҳ алайҳиссаломга, алғов-далғов гапирмоқдасан, аниқ сеҳрлангансан, деб туҳмат қилдилар. Кофирлар наздида, Аллоҳнинг йўлига чақирувчилар доимо мажнун ёки сеҳрланган бўлиб кўринади.)

آیه: 155

قَالَ هَٰذِهِۦ نَاقَةٞ لَّهَا شِرۡبٞ وَلَكُمۡ شِرۡبُ يَوۡمٖ مَّعۡلُومٖ

У: «Мана бу туя. Унга (бир кун) сув ичиш ва сизга маълум бир кун сув ичиш.

آیه: 156

وَلَا تَمَسُّوهَا بِسُوٓءٖ فَيَأۡخُذَكُمۡ عَذَابُ يَوۡمٍ عَظِيمٖ

Ва унга ёмонлик етказманглар, унда, сизни улуғ куннинг азоби тутадир», деди.

(Бошқа оятларда баён этилганидек, туянинг тошдан чиқарилишининг ўзи мўъжиза бўлган эди. Энди ўша мўъжиза туянинг Самуд қавми ичида туриш шарти қўйилди.)

آیه: 157

فَعَقَرُوهَا فَأَصۡبَحُواْ نَٰدِمِينَ

Бас, у(туя)ни сўйдилару надомат чекувчига айландилар.

آیه: 158

فَأَخَذَهُمُ ٱلۡعَذَابُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗۖ وَمَا كَانَ أَكۡثَرُهُم مُّؤۡمِنِينَ

Бас, уларни азоб тутди. Албатта, бунда оят-белги бор. Лекин кўплари мўмин бўлмадилар.

آیه: 159

وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلرَّحِيمُ

Албатта, Роббинг Ўзи азийзу меҳрибондир.

آیه: 160

كَذَّبَتۡ قَوۡمُ لُوطٍ ٱلۡمُرۡسَلِينَ

Лут қавми Пайғамбарларни ёлғончи қилди.

آیه: 161

إِذۡ قَالَ لَهُمۡ أَخُوهُمۡ لُوطٌ أَلَا تَتَّقُونَ

Ўшанда уларга биродарлари Лут деди: «Қўрқмайсизларми?!

آیه: 162

إِنِّي لَكُمۡ رَسُولٌ أَمِينٞ

Албатта, мен сизларга ишончли Пайғамбарман.

آیه: 163

فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُونِ

Бас, Аллоҳдан қўрқинглар ва менга итоат қилинглар.

آیه: 164

وَمَآ أَسۡـَٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ مِنۡ أَجۡرٍۖ إِنۡ أَجۡرِيَ إِلَّا عَلَىٰ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ

Мен сизлардан бунинг учун ҳақ — ажр сўрамасман. Менинг ажрим фақатгина Роббул оламийн зиммасидадир.

آیه: 165

أَتَأۡتُونَ ٱلذُّكۡرَانَ مِنَ ٱلۡعَٰلَمِينَ

Оламлар ичидан эркакларга борасизми?!

آیه: 166

وَتَذَرُونَ مَا خَلَقَ لَكُمۡ رَبُّكُم مِّنۡ أَزۡوَٰجِكُمۚ بَلۡ أَنتُمۡ قَوۡمٌ عَادُونَ

Ва Роббингиз сиз учун яратган жуфти ҳалолларингизни тарк қиласизми?! Йўқ!!! Сиз ҳаддан ошган қавмсиз.

آیه: 167

قَالُواْ لَئِن لَّمۡ تَنتَهِ يَٰلُوطُ لَتَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡمُخۡرَجِينَ

Улар: «Эй Лут, агар тўхтамасанг, албатта, ҳайдаб чиқарилганлардан бўласан!» дедилар.

آیه: 168

قَالَ إِنِّي لِعَمَلِكُم مِّنَ ٱلۡقَالِينَ

У: «Албатта, мен бу ишингизни ўта ёмон кўргувчиларданман.

آیه: 169

رَبِّ نَجِّنِي وَأَهۡلِي مِمَّا يَعۡمَلُونَ

Эй Роббим, менга ва аҳлимга қилаётган нарсаларидан нажот бергин!» деди.

آیه: 170

فَنَجَّيۡنَٰهُ وَأَهۡلَهُۥٓ أَجۡمَعِينَ

Бас, унга ва аҳлига, ҳаммаларига нажот бердик.

آیه: 171

إِلَّا عَجُوزٗا فِي ٱلۡغَٰبِرِينَ

Магар (азобда) қолгувчилардан бўлган бир кампирга (нажот бермадик).

آیه: 172

ثُمَّ دَمَّرۡنَا ٱلۡأٓخَرِينَ

Сўнгра қолганларини ер билан яксон қилдик.

آیه: 173

وَأَمۡطَرۡنَا عَلَيۡهِم مَّطَرٗاۖ فَسَآءَ مَطَرُ ٱلۡمُنذَرِينَ

Ва уларнинг устига бир ёмғир ёғдирдикки, бас, огоҳлантирилганларнинг ёмғири қандоқ ҳам ёмон бўлди.

(Шунинг учун ҳам ҳанафий мазҳабидаги баъзи фақиҳлар, Лут алайҳиссалом қавми кирдикорини қилган баччавозларни, тошбўрон қилиб ўлдириш керак, дейдилар.)

آیه: 174

إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗۖ وَمَا كَانَ أَكۡثَرُهُم مُّؤۡمِنِينَ

Албатта, бунда оят-белги бор. Лекин кўплари мўмин бўлмадилар.

آیه: 175

وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلرَّحِيمُ

Албатта, Роббинг Ўзи азийзу меҳрибондир.

آیه: 176

كَذَّبَ أَصۡحَٰبُ لۡـَٔيۡكَةِ ٱلۡمُرۡسَلِينَ

Қалин дарахтзор эгалари Пайғамбарларни ёлғончи қилдилар.

(Бу оятда зикри келаётган «қалин дарахтзор» Мадян ўлкасидир. Аллоҳ таоло Шуайб алайҳиссаломни шу ерга пайғамбар этиб юборди. Шуайб алайҳиссалом қиссасини, Ҳижр сурасида ўрганганмиз.)

آیه: 177

إِذۡ قَالَ لَهُمۡ شُعَيۡبٌ أَلَا تَتَّقُونَ

Ўшанда уларга Шуъайб деди: «Қўрқмайсизларми?!

آیه: 178

إِنِّي لَكُمۡ رَسُولٌ أَمِينٞ

Албатта, мен сизларга ишончли Пайғамбарман.

آیه: 179

فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُونِ

Бас, Аллоҳдан қўрқинглар ва менга итоат қилинглар.

آیه: 180

وَمَآ أَسۡـَٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ مِنۡ أَجۡرٍۖ إِنۡ أَجۡرِيَ إِلَّا عَلَىٰ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ

Мен сизлардан бунинг учун ҳақ — ажр сўрамасман. Менинг ажрим фақатгина Роббул оламийн зиммасидадир.

آیه: 181

۞ أَوۡفُواْ ٱلۡكَيۡلَ وَلَا تَكُونُواْ مِنَ ٱلۡمُخۡسِرِينَ

Бас, ўлчовни тўлиқ ўлчанглар ва камайтиргувчилардан бўлманглар.

آیه: 182

وَزِنُواْ بِٱلۡقِسۡطَاسِ ٱلۡمُسۡتَقِيمِ

Ва тўғри тарози ила тортинг.

آیه: 183

وَلَا تَبۡخَسُواْ ٱلنَّاسَ أَشۡيَآءَهُمۡ وَلَا تَعۡثَوۡاْ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُفۡسِدِينَ

Одамларнинг нарсаларини камайтириб берманг. Ер юзида турли бузғунчиликлар қилманг.

آیه: 184

وَٱتَّقُواْ ٱلَّذِي خَلَقَكُمۡ وَٱلۡجِبِلَّةَ ٱلۡأَوَّلِينَ

Сизни ва аввалги наслларни яратган Зотдан қўрқинг».

آیه: 185

قَالُوٓاْ إِنَّمَآ أَنتَ مِنَ ٱلۡمُسَحَّرِينَ

Улар: «Албатта, сен сеҳрланганлардансан.

آیه: 186

وَمَآ أَنتَ إِلَّا بَشَرٞ مِّثۡلُنَا وَإِن نَّظُنُّكَ لَمِنَ ٱلۡكَٰذِبِينَ

Ва сен бизга ўхшаган башардан бошқа нарса эмассан. Биз сени, албатта, ёлғончилардан, деб биламиз.

آیه: 187

فَأَسۡقِطۡ عَلَيۡنَا كِسَفٗا مِّنَ ٱلسَّمَآءِ إِن كُنتَ مِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ

Агар ростгўйлардан бўлсанг, устимиздан осмоннинг бир бўлагини ташлавор», дедилар.

آیه: 188

قَالَ رَبِّيٓ أَعۡلَمُ بِمَا تَعۡمَلُونَ

У : «Роббим қилаётган ишингизни ўта яхши билгувчидир», деди.

آیه: 189

فَكَذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمۡ عَذَابُ يَوۡمِ ٱلظُّلَّةِۚ إِنَّهُۥ كَانَ عَذَابَ يَوۡمٍ عَظِيمٍ

Бас, улар у(Шуъайб)ни ёлғончи қилдилар. Бас, уларни «соябон» куни азоби тутди. Албатта, у улуғ куннинг азоби эди.

(Аллоҳ таоло Айка халқини азобга дучор этишни ирода қилганида ҳавони ўта иситиб юборди. Шунда пастлаб келаётган булут пайдо бўлди. Булут уларга соябон бўлиб кўринди. Ҳаммалари ўзларини булут соясига урдилар. Жиноятчи қавмнинг ҳаммаси булут соясига кириб бўлгандан сўнг, бирдан чақмоқ чақиб, булутдан ўт-олов чиқиб уларни ҳалок этди.)

آیه: 190

إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗۖ وَمَا كَانَ أَكۡثَرُهُم مُّؤۡمِنِينَ

Албатта, бунда оят-белги бор. Лекин кўплари мўмин бўлмадилар.

آیه: 191

وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلرَّحِيمُ

Албатта, Роббинг Ўзи азийзу меҳрибондир.

آیه: 192

وَإِنَّهُۥ لَتَنزِيلُ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ

Албатта, у(Қуръон) Роббул оламийннинг туширганидир.

آیه: 193

نَزَلَ بِهِ ٱلرُّوحُ ٱلۡأَمِينُ

Уни Руҳул Амийн олиб тушди.

آیه: 194

عَلَىٰ قَلۡبِكَ لِتَكُونَ مِنَ ٱلۡمُنذِرِينَ

Сенинг қалбингга, огоҳлантиргувчилардан бўлишинг учун.

آیه: 195

بِلِسَانٍ عَرَبِيّٖ مُّبِينٖ

Очиқ-ойдин араб тилида.

(«Руҳул Амийн»дан мурод Жаброил фаришта алайҳиссалом; «огоҳлантиргувчилардан» дегани пайғамбарлардан деган маънони билдиради. Яъни, Қуръонни Жаброил сенинг қалбингда пайғамбарлардан бўлишинг учун равшан араб тилида олиб тушди.)

آیه: 196

وَإِنَّهُۥ لَفِي زُبُرِ ٱلۡأَوَّلِينَ

Албатта, у(Қуръон) аввалгиларнинг китобларида ҳам бордир.

(Қуръоннинг зикри, аввалги умматларнинг илоҳий китобларида ҳам бордир.)

آیه: 197

أَوَلَمۡ يَكُن لَّهُمۡ ءَايَةً أَن يَعۡلَمَهُۥ عُلَمَٰٓؤُاْ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ

Уни Бани Исроил уламоларининг билишлари улар учун далил эмасми?!

آیه: 198

وَلَوۡ نَزَّلۡنَٰهُ عَلَىٰ بَعۡضِ ٱلۡأَعۡجَمِينَ

Агар Биз уни баъзи ажамийларга нозил қилсак.

آیه: 199

فَقَرَأَهُۥ عَلَيۡهِم مَّا كَانُواْ بِهِۦ مُؤۡمِنِينَ

Бас, у уларга уни ўқиб берса ҳам, унга мўмин бўлмас эдилар.

آیه: 200

كَذَٰلِكَ سَلَكۡنَٰهُ فِي قُلُوبِ ٱلۡمُجۡرِمِينَ

Биз у(Қуръон)ни жиноятчилар қалбларига ана шундай йўлладик.

(Улар уни эшитадилар, маъноларини тушунадилар, аммо иймон келтирмайдилар.)

آیه: 201

لَا يُؤۡمِنُونَ بِهِۦ حَتَّىٰ يَرَوُاْ ٱلۡعَذَابَ ٱلۡأَلِيمَ

Улар унга то аламли азобни кўрмагунларича иймон келтирмаслар.

آیه: 202

فَيَأۡتِيَهُم بَغۡتَةٗ وَهُمۡ لَا يَشۡعُرُونَ

Бас, уларга у(азоб) тўсатдан келур. Улар сезмай қолурлар.

آیه: 203

فَيَقُولُواْ هَلۡ نَحۡنُ مُنظَرُونَ

Шунда улар: «Бизга муҳлат берилармикан?!» дейдилар.

آیه: 204

أَفَبِعَذَابِنَا يَسۡتَعۡجِلُونَ

Бизнинг азобимизнинг тезроқ келишини истайдиларми-я?!

آیه: 205

أَفَرَءَيۡتَ إِن مَّتَّعۡنَٰهُمۡ سِنِينَ

Айтгинг-чи, агар Биз уларни йилларча ҳузурлантирсак-да.

آیه: 206

ثُمَّ جَآءَهُم مَّا كَانُواْ يُوعَدُونَ

Сўнгра уларга ваъда қилинган нарса келса.

آیه: 207

مَآ أَغۡنَىٰ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يُمَتَّعُونَ

Ўша ҳузурланиб юрган нарсалари нимага асқотур?!

آیه: 208

وَمَآ أَهۡلَكۡنَا مِن قَرۡيَةٍ إِلَّا لَهَا مُنذِرُونَ

Биз бирон шаҳар-қишлоқни ҳалок қилган бўлсак, албатта, унинг огоҳлантиргувчилари бўлган.

آیه: 209

ذِكۡرَىٰ وَمَا كُنَّا ظَٰلِمِينَ

Эслатма бўлиши учундир. Биз зулм қилгувчи бўлмагандик.

آیه: 210

وَمَا تَنَزَّلَتۡ بِهِ ٱلشَّيَٰطِينُ

У(Қуръон)ни шайтонлар олиб тушганлари йўқ.

(Мушриклар даъво қилаётганларидек, Қуръонни шайтонлар олиб тушганлари йўқ. Уларнинг бу гаплари бўҳтондан иборат.)

آیه: 211

وَمَا يَنۢبَغِي لَهُمۡ وَمَا يَسۡتَطِيعُونَ

Бунга уларнинг имконлари йўқ ва унга қодир ҳам эмаслар.

آیه: 212

إِنَّهُمۡ عَنِ ٱلسَّمۡعِ لَمَعۡزُولُونَ

Албатта, улар эшитишдан четлатилгандирлар.

آیه: 213

فَلَا تَدۡعُ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَ فَتَكُونَ مِنَ ٱلۡمُعَذَّبِينَ

Аллоҳ билан бирга бошқа илоҳга илтижо қилма. Йўқса, азобланганлардан бўласан.

(Пайғамбар алайҳиссалоту вассаломнинг Аллоҳга ширк келтиришлари мутлақо мумкин эмас. Аммо бу оятда ширкнинг нақадар улкан гуноҳ эканлигини англатиш учун фаразан шу маъно келтирилган. Пайғамбар алайҳиссалоту вассаломдек зот ширк келтириб, азобдан қутула билмаса, бошқаларнинг ҳоли нима бўлишини билиб олиш қийин эмас.)

آیه: 214

وَأَنذِرۡ عَشِيرَتَكَ ٱلۡأَقۡرَبِينَ

Ва яқин қариндошларингни огоҳлантир.

آیه: 215

وَٱخۡفِضۡ جَنَاحَكَ لِمَنِ ٱتَّبَعَكَ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

Ва сенга эргашган мўминларга қанотингни пастлат.

آیه: 216

فَإِنۡ عَصَوۡكَ فَقُلۡ إِنِّي بَرِيٓءٞ مِّمَّا تَعۡمَلُونَ

Бас, агар улар сенга исён қилсалар: «Мен сиз қилаётган амаллардан безорман», дегин.

آیه: 217

وَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱلۡعَزِيزِ ٱلرَّحِيمِ

Ва азийз ва меҳрибон Зотга таваккал қил:

آیه: 218

ٱلَّذِي يَرَىٰكَ حِينَ تَقُومُ

Сени қоим бўлганингда кўрадиган.

آیه: 219

وَتَقَلُّبَكَ فِي ٱلسَّٰجِدِينَ

Ва сажда қилгувчилар ичида ҳаракатланишингни (кўрадиган) Зотга.

(Яъни, ёлғизлигингни ҳам, намозда қоим бўлганингни, шунингдек, мўминлар ичида турли ишларга бош бўлиб юрганингни ҳам кўриб турадиган Зотга — Аллоҳга таваккал қил.)

آیه: 220

إِنَّهُۥ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ

Албатта, Унинг Ўзи ўта эшитгувчи ва ўта билгувчи Зотдир.

آیه: 221

هَلۡ أُنَبِّئُكُمۡ عَلَىٰ مَن تَنَزَّلُ ٱلشَّيَٰطِينُ

Сизларга шайтонлар кимга тушишини айтиб берайми?

آیه: 222

تَنَزَّلُ عَلَىٰ كُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٖ

Улар ўта уйдирмачи ва ўта гуноҳкорларга тушурлар.

آیه: 223

يُلۡقُونَ ٱلسَّمۡعَ وَأَكۡثَرُهُمۡ كَٰذِبُونَ

Улар (шайтонларга) қулоқ осарлар. Ва уларнинг кўплари ёлғончилардир.

آیه: 224

وَٱلشُّعَرَآءُ يَتَّبِعُهُمُ ٱلۡغَاوُۥنَ

Ва шоирларга гумроҳлар эргашур.

آیه: 225

أَلَمۡ تَرَ أَنَّهُمۡ فِي كُلِّ وَادٖ يَهِيمُونَ

Уларнинг ҳар водийда дайдишини.

آیه: 226

وَأَنَّهُمۡ يَقُولُونَ مَا لَا يَفۡعَلُونَ

Ва ўзлари қилмайдиган ишларни айтишини кўрмадингми?

آیه: 227

إِلَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ وَذَكَرُواْ ٱللَّهَ كَثِيرٗا وَٱنتَصَرُواْ مِنۢ بَعۡدِ مَا ظُلِمُواْۗ وَسَيَعۡلَمُ ٱلَّذِينَ ظَلَمُوٓاْ أَيَّ مُنقَلَبٖ يَنقَلِبُونَ

Магар, иймон келтириб, солиҳ амаллар қилганлар, Аллоҳни кўп зикр этганлар ва мазлум бўлганларидан кейин нусрат қозонганлар (ундай эмаслар). Зулм қилганлар эса, тезда қайси ағдарилиш жойига ағдарилишларини билурлар.

(Ҳамма шоир ҳам ҳар водийда дайдийдиган, беамал гапирадиган бўлавермас экан. Агар шоир иймонли, яхши амалли, Аллоҳни кўп эсга оладиган, ўзини хор қилмай, ҳаққини таниган, золимлар устидан ғолиб келадиган бўлса, Аллоҳнинг розилигини топган шоир бўлиши мумкин.)