Firo maanaaji al-quraan tedduɗo oo - Firo kurdiiwo - Salaah al-diin * - Tippudi firooji ɗii
سورەتی البروج
وَٱلسَّمَآءِ ذَاتِ ٱلۡبُرُوجِ
سوورەتی (بروج) (واتە: ئەستێرەكان) پێناسەیەكى سورەتەكە: ١- سورەتى (بروج) سورەتێكى مەككى یە. ٢- ژمارەى ئایەتەكانى سورەتى (بروج) (٢٢) ئایەتە. ٣- سورەتى (بروج) زنجیرەى هەشتاو پێنجەمە لە ریزبەندی لەناو سورەتەكانى قورئانى پیرۆزدا. ٤- سورەتى (بروج) لە دواى سورەتى شەمس دابەزیوە. تەوەرەكانى ئەم سورەتە: تەوەرو باسەكانى سورەتى (بروج) بەشێوەیەكى سەرەكى باسی بابەتەكانى بیروباوەڕو عەقیدە دەكات، وە تێیدا باسی روداوو بەسەرهاتى (اصحاب الاخدود) دەكات، كە بریتییە لە خۆبەخت كردن لە پێناو ئەو عەقیدەو بیروباوەڕە كە هەر كەسێك خاوەنى بیروباوەڕێكى راست و دروست بێت ئەوە بێگومان رزگارى دەبێت لە گشت ئازارو مەینەتى و ناڕەحەتییەكانى رۆژى دوایی. بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ [ وَالسَّمَاءِ ذَاتِ الْبُرُوجِ (١) ] خوای گەورە سوێند ئەخوات بە ئاسمانەكان وە سوێند بێ بە بروج, كە مەبەست پێی ئەستێرە گەورەكانە, یاخود شوێنی ئەستێرەكانە, یاخود ئەو ئاسمانانەی كە خوای گەورە زۆر بەجوانی دروستی كردوون, یاخود ئەو كۆشكانەی كە لە ئاسماندا هەیە، یاخود مەبەست پێی شوێن و مەنزیلی خۆرو مانگە كە دوانزە بورجە كە خۆر لە هەر یەكێكیاندا بە مانگێك ئەڕوات ئەمە ئەكاتە دوانزە مانگەكە، وە مانگیش لە هەر یەكێكیاندا بە دوو ڕۆژو یەك لەسەر سێی ڕۆژێك ئەڕوات كە ئەكاتە بیست و هەشت مەنزیلەو دوو شەویش دیار نامێنێ ئەوە سی شەوەكە .
Faccirooji aarabeeji:
وَشَاهِدٖ وَمَشۡهُودٖ
[ وَشَاهِدٍ وَمَشْهُودٍ (٣) ] وە سوێند ئەخوات بە شایەت و شایەت لەسەردراو, شایەتەكە چەند تەفسیرێكی بۆ كراوە لەوانە شایەت مەبەست پێی ڕۆژی جومعەیە، یاخود مەبەستی پێی ئادەمیزادە كە ئێمە خۆمان شایەتی لەسەر خۆمان ئەدەین, یاخود مەبەست پێی پێغەمبەری خوایە صلى الله علیه وسلم كە شایەتی ئەدات لەسەر خەڵكی, یاخود مەبەست خوای گەورەیە كە شایەتە بەسەر هەموومانەوە, وە وتراوە: ڕۆژی عەرەفەیە، یاخود وتراوە: ڕۆژی جەژنی قوربانە, ئەم تەفسیرانە كراوە بۆ (شَاهِدٍ), مەشهودەكە ئەووترێ: مەبەست پێی ڕۆژی عەرەفەیە زیاتر ڕۆژی عەرەفە باسكراوە لەگەڵ ڕۆژی قیامەتدا, پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم خۆی تەفسیری ئەكات و ئەفەرمووێ: (الْيَوْمِ الْمَوْعُودِ) ڕۆژی قیامەتە (وَشَاهِدٍ) ڕۆژی جومعەیە (وَمَشْهُودٍ) ڕۆژی عەرەفەیە, وە چەند تەفسیرێكی تریشی بۆ كراوە.
Faccirooji aarabeeji:
قُتِلَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡأُخۡدُودِ
بەسەرهاتى هاوەڵانى چاڵەكە [ قُتِلَ أَصْحَابُ الْأُخْدُودِ (٤) ] (قُتِلَ) واتە: نەفرەتیان لێ بێ (أَصْحَابُ الْأُخْدُودِ) ئەوانەی كە چاڵەكەیان هەڵكەندو ئاگرێكی گەورەیان تیادا كردەوەو باوەڕدارانیان تاقیكردەوە بەوەی كە ئەگەر هەر كەسێك لە موسڵمان بوونی پەشیمان نەبێتەوەو نەگەڕێتەوە بۆ پەرستنی پاشا ئەوە ئەیخەینە ناو ئەو ئاگرەو ئەیسووتێنین، كە پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم بەدرێژی چیرۆكەكەیانى باس كردووەو لە صەحیحی موسلیمدا هاتووە، هەیە لە زانایانى تەفسیر ئەفەرموون: خەڵكى فارس بوونە، یاخود خەڵكی حەبەشە بوونە، یان بەنی ئیسرائیل بوونە، یان خەڵكی یەمەن بوونە، هەر شوێنێك لەمانە بێت پاشایەك هەبووەو خەڵكەكە لێی هەڵگەڕاونەتەوەو وازیان لە پەرستنی ئەو پاشایە هێناوەو بەتاك و تەنها خوای گەورەیان پەرستووە، ئەویش خەڵكەكەی بەو شێوازە تاقیكردۆتەوە كە ئەگەر نەگەڕێنەوە بۆ پەرستنی خۆم ئەبێ بچنە ناو ئەو ئاگرەوەو یەك یەك سووتاندوونی، تا ئافرەتێك منداڵێكی بچووكی پێ بووە لەبەر منداڵەكەی دوودڵ بووە بە ئیزنی خواى گەورە منداڵەكە هاتۆتە قسە و وتوویەتی: ئەی دایكە تۆ لەسەر حەقیت ئارام بگرەو خۆت هەڵدەرە ناوی ئەویش خۆی هەڵداوەتە ناوی .
Faccirooji aarabeeji:
وَهُمۡ عَلَىٰ مَا يَفۡعَلُونَ بِٱلۡمُؤۡمِنِينَ شُهُودٞ
[ وَهُمْ عَلَى مَا يَفْعَلُونَ بِالْمُؤْمِنِينَ شُهُودٌ (٧) ] وە خۆشیان لەوەى كە بە باوەڕدارانیان ئەكرد ئامادەبوون و دانیشتبوون، یاخود لە ڕۆژی قیامەتدا خۆیان شایەتی لەسەر خۆیان ئەدەن و دەست و پێ و ئەندامەكانی تری لەشیان شایەتییان لەسەر ئەدەن كە ئەمانە بەناحەق ئەو موسڵمانانەیان سووتاندووە .
Faccirooji aarabeeji:
وَمَا نَقَمُواْ مِنۡهُمۡ إِلَّآ أَن يُؤۡمِنُواْ بِٱللَّهِ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡحَمِيدِ
[ وَمَا نَقَمُوا مِنْهُمْ إِلَّا أَنْ يُؤْمِنُوا بِاللَّهِ الْعَزِيزِ الْحَمِيدِ (٨) ] وە سزای ئەم باوەڕدارانەیان نەداو تۆڵەیان لێنەسەندن تەنها لەبەر ئەوە نەبێت كە ئیمانیان بە خوای گەورە هێنابوو كە خوایەكە زۆر بەعیززەتە و زۆر حەمدو سوپاسكراوە لە هەموو حاڵەتێكدا .
Faccirooji aarabeeji:
ٱلَّذِي لَهُۥ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ شَهِيدٌ
[ الَّذِي لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ] خوایەك كە هەرچی موڵكی ئاسمانەكان و زەوییەكان و نێوانیان هەیە هەمووی موڵكی خۆیەتى [ وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ (٩) ] وە خوای گەورە شاهیدە بەسەر هەموو شتێكەوەو ئاگادارەو هیچ شتێك لە خوای گەورە ناشاردرێتەوە، واتە: كاتێك كە ئێوە وا لە باوەڕداران ئەكەن خوای گەورە ئاگای لێتانە ئەمە هەڕەشەیەكی سەختە بۆ ئەو كەسانە كە باوەڕدارانیان سووتاند, وە بەڵێنیشە بۆ باوەڕداران كە خوای گەورە ئاگای لێتانە وا نەزانن كە خوای گەورە بێ ئاگایە لەوەی كە ئێوە چیتان لێ ئەكرێ چاوەڕوانی پاداشتی گەورەی خوای گەورە بن لە بەهەشتدا.
Faccirooji aarabeeji:
إِنَّ ٱلَّذِينَ فَتَنُواْ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ ثُمَّ لَمۡ يَتُوبُواْ فَلَهُمۡ عَذَابُ جَهَنَّمَ وَلَهُمۡ عَذَابُ ٱلۡحَرِيقِ
خواى گەورە بانگى كافران دەكات بۆ تەوبە كردن [ إِنَّ الَّذِينَ فَتَنُوا الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ ثُمَّ لَمْ يَتُوبُوا ] ئەو كەسانەی كە باوەڕدارانیان تاقیكردەوەو سووتاندیانن بە ئاگر وە پاشان تەوبەشیان نەكردو پەشیمان نەبوون لەو كارەیان كە باوەڕدارانیان سووتاند وتیان: یان ئەبێ بگەڕێنەوە بۆ پەرستنی پاشا یان ئەوەتا ئەتانسووتێنین هەڵبژاردەیەكی تریان پێ نەدان پاشان تەوبەیان نەكرد, (حەسەنی بەسری) ئەفەرمووێ: (تەماشای ئەم كەرەم و جودو ڕەحم و بەزەیی و ڕێزەی خوای گەورە بكەن ئەوان دۆستانی خوای گەورە ئەسووتێنن بە ئاگر, خوای گەورە بانگیان ئەكات و ئەفەرمووێ: وەرن تەوبە بكەن بۆ ئەوەی لێتان خۆش بم بەڵام ئەوان تەوبەیان نەكرد!!) [ فَلَهُمْ عَذَابُ جَهَنَّمَ ] ئەمانە ئاگری دۆزەخیان بۆ هەیە، لەناو دۆزەخدا خوای گەورە تۆڵەیان لێ ئەسەنێ و بە ئاگری دۆزەخ ئەیانسووتێنێ [ وَلَهُمْ عَذَابُ الْحَرِيقِ (١٠) ] سەرەڕای ئەوە سزایەكی سووتێنەری تریشیان بۆ هەیە لەبەر ئەوەی سزای خوای گەورە هاوشێوەی كردەوەی مرۆڤە, لە دونیا ئەمان باوەڕدارانیان سووتاند خوای گەورە لە ڕۆژی قیامەت لە ئاگری جەهەننەمدا ئەیانسووتێنێ .
Faccirooji aarabeeji:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ لَهُمۡ جَنَّٰتٞ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُۚ ذَٰلِكَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡكَبِيرُ
[ إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ ] بە دڵنیایی ئەو كەسانەی كە ئیمانیان هێناوەو كردەوەی چاكیان كردووە وەكو ئەم باوەڕدارانە ئەمانە خوای گەورە ئەیانخاتە بەهەشتەوە كە پڕە لە باخ و باخات و جۆگەلە ئاو بە ژێر دارو خانووەكانیاندا ئەڕوات خوای گەورە بۆی ئامادە كردوون، (كردەوەى چاك ئەوەیە بۆ خوا بێت و بۆ ریا نەبێت، وە لەسەر سوننەت بێت و بیدعە نەبێت) [ ذَلِكَ الْفَوْزُ الْكَبِيرُ (١١) ] ئا ئەمە بردنەوەی هەرە گەورەو تەواوە كە مرۆڤ بچێتە ناو بەهەشتەوە كە هیچ بردنەوەیەك وەك ئەمە نییە .
Faccirooji aarabeeji:
وَهُوَ ٱلۡغَفُورُ ٱلۡوَدُودُ
[ وَهُوَ الْغَفُورُ الْوَدُودُ (١٤) ] وە خوای گەورە زۆر لێخۆشبووە بۆ تاوانی بەندەكانی، هەر كەسێك تاوانى كرد تەوبە بكات و بۆ لای خوای گەورە بگەڕێتەوەو پەشیمان بێتەوەو دەست لە تاوان هەڵگرێت و عەزیمەتى هەبێت نەگەڕێتەوە سەرى ئەوا خوای گەورە زۆر لێخۆشبووەو لە تاوانەكانیان ئەبوورێت، وە خۆشەویستی زۆری هەیە بۆ بەندە گوێڕایەڵەكانی و دۆستانی خۆی ئەوانەی گوێڕایەڵی و عیبادەتی خوای گەورە ئەكەن .
Faccirooji aarabeeji:
ذُو ٱلۡعَرۡشِ ٱلۡمَجِيدُ
[ ذُو الْعَرْشِ الْمَجِيدُ (١٥) ] وە خوای گەورە خاوەن عەرشی پیرۆزە، بە (ضەم)ى مەجیدەكە ئەخوێندرێتەوە (ذُو الْعَرْشِ الْمَجِيدُ) واتە: سیفەتی خوای گەورەیە, وە بە جەڕیش (ذُو الْعَرْشِ الْمَجِيدِ) سیفەتی عەرشەكەیە، خوای گەورە خۆی پیرۆزە یان عەرشەكەی پیرۆزە، وە هەردوو ماناكە تەواوە, خۆیشى و عەرشەكەی مەجیدو پیرۆزو بەڕِێزن.
Faccirooji aarabeeji:
بَلۡ هُوَ قُرۡءَانٞ مَّجِيدٞ
Faccirooji aarabeeji:
فِي لَوۡحٖ مَّحۡفُوظِۭ
[ فِي لَوْحٍ مَحْفُوظٍ (٢٢) ] نووسراوەتەوە لە (لوح المحفوظ) لەوێ لای خوای گەورە پارێزراوە كەس ناتوانێ دەستكاری بكات و زیادو كەمی تێ بكات و گۆڕانكاری لێ بكات, یاخود شەیتانەكان ناتوانن پێی بگەن بەڵكو پارێزراوەو خوای گەورە پاراستوویەتی، والله أعلم . بەم شێوازە هاتینە كۆتایی تەفسیرى سوورەتى (بروج) والحمد لله.
Faccirooji aarabeeji:
Firo maanaaji al-quraan tedduɗo oo - Firo kurdiiwo - Salaah al-diin - Tippudi firooji ɗii
Firo maanaaji al-quraan tedduɗo oo fayde e ɗemngal kurdiire, firi ɗum ko Salaah Al-diin Abdu Al-kariim.